Slederl. Chr. Gymnastiekverbond
G. BANDAG 21 NOVEMBER 1932
EERSTE BLAD PAG. 3
LICHAMELIJKE OEFENING
larvergadering Gewest-Holland
TAL LEDEN TOT BIJNA
5000 GESTEGEN
Gewest Holland van het Ne& Chr.
jtiekv-erbond hield Zaterdag te Den
z'n jaarlijksche algeaneene vergade-
nder leiding van den hoer H. J. C.
Is t e e g.
;evangen werd met het zingen van
"14 3 en 6, ^aarop allereerst het
a van het nog veel belovende bonds-
len heer P. Vroegop, uit Den Haag,
ie herdacht werd, gevolgd door het le-
Tan Psalm 97 en gebed. I-Iierna heette
stand ajorzitter allen hartelijk welkom, inzon-
>id de heeren Pagter, de Man en
1 irkerk, allen lid van het Bondsbestuur,
L' 5de de leden der Technische Commissie.
pndsvoorzitter had bericht van verhin-
g gezonden.
irologls Openingswoord.
z'n openingswoord wees de heer Kam-
ge Z.-ler o. m. op hoezeer de crisis ook haar
tijdelfed op de lichamelijke oefening in het
s koud&een doet gelden; doch de grondslag
het Verbond geeft altijd weer nieuwe
tICHT w om eiken twijfel uit te bannen. Daar-
rologisftoeten de.kring- en vereenigingsbestu-
liet alleen hun aandacht schenken aan
trok Nfische en organisatorische kwesties,
>e sterf vooral aan Hem, van Wien alle zege
leden jn kwamen.
men, take de wedstrijden merkte spr op, dat
lalde', door hun omvang een gevaar beginnen
land tidrden, weshalve er od aangedrongen
tërs zi. het aantal niet te veel op te voeren,
;e temfil der leden en van het Verbond,
•eer bl» waardeering wees spr. er voorts op,
bied irfele vereenigingen werklooze en niet tot
apen. p in staat zijnde leden (respect, ad-
weer hPten) vriendelijk ontvangen en hen op-
ïngelaten aan het werk te blijven deelnemen,
viel flde bevoorrechte N. C. G. Ver. ligt hier
van mpchoone taak n.l. het betrachten van
helder}» 401:1 en volharding. Uit de eenheid
Jen grondslag, waarop 't Verbond staat,
het richtsnoer van samenwerking wor-
keput Dan zal ook critiek, welke niet
jiwt, maar afbreekt, tot het verleden
bren. (Applaus.)
lezing der notulen door den secretaris,
"ramerJzn. werd mededee-
an enkele ingekomen stukken,
;n van den heer Ziedses des
JCHTlf63' voorzitter van den Kring Utrecht,
ils zoodanig ontslag had aangevraagd.
Iger werd de heer Vermooten, voorzitter
a /.ut rjrraternitas" te Utrecht
iiezing aer i
357keer J. Kra
r i*97 gedaan van
1 7bnder een
De Financiën.
REN
den Vot rapport der kascommissie werd goed
ig waarop de penningmeester, de heer
1.18 i|erssen, verslag uitbracht Daaruit
dat in het afgeloopen jaar f 1582.05
ontvangen en f 1468.16 uitgegeven, zoo
iet batig saldo f 113.89 bedraagt,
de behandeling der begrooting voor
133, zijnde pLm. f 1050, werd door den
werkerk gevraagd of het alsnog mo-
p was, tenminste f 25 uit te trekken
11.19 Uf j,6t pinks ternummer van „Lichaams-
iing". Van andere zijde achtte men dit
WEN* l veel te laag. De financiën laten zulks
wel niet toe, doch het volgend'jaar zal
littrekken van. bedoelde post worden
9.03
8.15
werden benoemd „Advendo" (Alkmaar, „D.
O. K." (Schiedam) en „Die Haghé" (Den
Haag).
Het verslag van den secretaris gewaagde
van constanten groeL De vereenigingen
„Fraternitas" (De Bilt), „D. I. N. D. U. A."
(Enkhuizen), „Excelsior" (Schagen), „Turn-
lust" (Hoorn) en „T. A. L. M. A." (Vlaardin-
gen), welke als gewestelijk lid stonden in
geschreven, traden toe als Bondslid.
Niet minder dan zeven nieuwe vereenigin
gen traden toe tot het Gewest t.w.t „O. D. I."
(Bussum), „T.O.V.I.D.O." (Den Ilaag), „E
M. S." (Andijk). „D. O. S." (Sassenheim),
„Hercules" (Scheveningen), „Hercules" (Be
verwijk) en „O. D. I." (Delft).
Bijna 5000 leden.
Thans omvat het Gewest 33 bondsleden en
10 gewestelijke leden v. j. respect 27 en 9).
Het aantal personen, bij die vereenigingen
aangesloten bedraagt 1704 dames en heeren
(v. j. 1479), 1462 adspiranten van 1417 jaar
(v. j». 1303) en 1545 adspiranten van 1214
jaar (v. j. 1332). Het totaal aantal leden
(respect, adspiranten) bedraagt thans 4711
(v. j. 4114), wat een toename van 597 leden
en adspiranten beteekent.
Bestuurswijzigingen.
In het bestuur van het gewest kwamen
dit jaar diverse wijzigingen. De door het be
danken van den heer Dienske ontstane va
cature werd vervuld door de verkiezing van
den heer C. J. de Kramer uit Den Haag. Het
gedurende enkele jaren door den heer
Dienske waargenomen secretariaat, werd na
zijn aftreden weer door den heer De Kra
mer van hem overgenomen.
De heer Adriaanse, welke in zijn functie
van voorzitter van den kring West-Fries
land deel uitmaakte van het bestuur, moest
wegens zijn benoeming tot bondsvoorzitter
deze functie neerleggen. Tot zijn opvolger
in den Kring West-Friesland werd de heer
Kramer gekozen.
De voorzitter van den kring Amsterdam
e. o. moest eenigen tijd geleden wegens tijds
gebrek deze functie neerleggen. Als opvolger
van den heer Hoekstra werd gekozen do
heer F. L. Muyzert, welke thans deel uit
maakt van het bestuur.
De Turndag te Schiedam.
De jaarlijksche turndag stond dit jaar in
het teeken van het 10-jarig bestaan van het
gewest.
Het was „D. O. K." te Schiedam, welke
het aandurfde, ter gelegenheid van dit jubi
leum, niet alleen de leden, doch ook de ad-
spirantleden uit te noodigen.
Ongetwijfeld is er van dezen dag een groo-
te propaganda uitgegaan voor ons verbond.
Naar aanleiding van dezen turndag is in
het gewestelijk bestuur nog eens besproken
de kwestie der medailles. Op dezen dag wei
den niet minder dan ca. 240 prijzen behaald..
De vorige J. A. V. besloot op voorstel van
het geweestelijk bestuur tot instelling van
een „Steunfonds".
Het bestuur meent echter, dat, wanneer
men wil, dat het fonds eenig effect sorteert,
de financieele belangstelling belangrijk zal
moeten stijgen.
De belangstelling voor de kringen
beweegt zich bij de vereenigingen in stijgen
den lijn.
Al zijn in verschillende kringen nog niet
alle moeilijkheden overwonnen, we mochten
uit de verslagen toch concludeeren, dat de
wil om iets te bereiken aanwezig is en di
is al een groote stap in de goede richting.
Kring Amsterdam e. o.
De secretaris van den kring Amsterdam
roemt de toenemende belangstelling van de
vereenigingen in den kringarbeid.
Deze manifesteerde zich ook op verschil
lende wedstrijden, welke door dezen kring
werden gehouden.
Op Hemelvaartsdag werd een adspiran
ten wedstrijd te Amsterdam georganiseerd
door D.E.V.
Een voorturnsterscursus werd gehouden
onder leiding van den heer Dobbinga, welke
voor 15 dames met succes werd bekroond.
Voor de toekomst staan nog op het pro
gramma een onderlinge wedstrijd voor da
mes en heeren en een voorturnerscursus.
Kring BotterdamDordrecht e. o.
Het meest pessimistische kringverslag is
afkomstig van den kring RotterdamDor
drecht e. o.
De secretaris van dezen kring wilde zelfs
niet spreken van werkzaamheden, doch
slechts van kringswetenswaardigheden.
Wel zijn er kringwedstrijden geweest, is
er een demonstratie in Waalwijk gegeven
en heeft er een voorturnerscursus plaats ge
had, doch de resultaten van dit alles waren
niet evenredig aan de verwachtingen. Veel
tegenslag werd ondervonden.
Kring Den Haag e.o.
Het verslag van den kring Den Haag e.o.
constateert met blijdschap, dat de onderlin
ge samenwerking tusschen de bij den kring
aangesloten vereenigingen steeds bet9r
wordt.
De kring ontving van de gemeente Den
Haag een toezegging voor subsidie uit de
Gemeentekas.
October van het vorig jaar werd een
groote propagandavergadering gehouden,
waarop het «-oord werd gevoerd door de
heeren Dr. J. Hoek en H. de Boer.
Deelgenomen werd aan een huldiging van
H. K. H. Prinses Juliana,
Voorts werden voor dames en heeren
onderlinge wedstrijden georganiseerd.
Kring Utrecht
De kring Utrecht begint ook thans teeke
nen van leven te toonen. Over een teveel
aan belangstelling van de zijde der vereeni
gingen mag nog niet geklaagd worden.
Volgens het verslag van den secretaris wer
den de vergaderingen slechts matig bezocht.
In September werden door den kring
atletiekwedstrijden georganiseerd, waar
aan slechts door drie van de zeven veree
nigingen werd deelgenomen.
Kring West-Friesland.
De jongste kring West-Friesland organi
seerde een voorturnerscursus. Door de groo
te afstanden in dezen kring ging dit met
buitengewoon veel kosten gepaard.
In Juli werd een zepr goed g<
kringuitvoering gehouden te Enkhuizen.
Met dankbaarheid eindigt men het jaar
verslag en wordt geconstateerd, dat er in
de afgeloopen periode door de verschillen
de instanties in het gewest niet is stilge
zeten.
Thans staan wij weer voor een nieuwe
gewestelijke periode. Vol hoop en verwach
ting gaat 't gewest onze nieuwe periode in.
Wanneer wij vasthouden, aldus het jaar
verslag, aan onzen grondslag en bij al on
zen arbeid ons afhankelijk weten van Hem,
die ook in onzen N.C.G.V.-arbeid moet en
ook wil zijn onze leidsman, dan mogen we
niet alleen, maar dan moeten we ook vol
vertrouwen de toekomst tegengaan en zal
onze arbeid op Zijn tijd de gewenschte
vruchten dragen.
Technische Commissie.
In het verslag der Technische Commissie,
uitgebracht door den heer L. P. I si ngs,
werd de wensoh geuit, dat door de diverse
vereenigingen met betrekking tot de oefen
stof meer overlég wordt gepleegd met de
T. C. Voorts werd er op aangedrongen dat
vereenigingen, die bij hun uitvoeringen een
lid der T. C. uitnoodigen, ook de daarvoor
te maken onkosten vergoeden.
Het jaarverslag van het steunfonds, uitge
bracht door den heer H. H. J. v an Lu ru
in el, maakte melding van pl m. f 69 in
komsten, terwijl na afschrijving van onkos
ten e. d. nog een batig saldo van f 29.07 en
een girorekening van f 25.54 overblijft, een
bedrag dus van totaal f 54.61. Gelijk opge
merkt is grootere belangstelling van de zij
de der vereenigingen noodzakelijk.
Tot leden der beheercommissie van het
fonds werden benoemd V. en V. (A'dam),
„Excelsior" (Delft), „Fraternitas" (Utrecht)
en „C.V.L.O." (Leiden).
Het financieel verslag van den Schiedam-
schen Turndag werd vervolgens goedge
keurd. Het vermeldde aan inkomsten en
uitgaven resp. f 1692,45 en f 1697,93, zoodat
er een nadeelig saldo was van f 5.48.
De Propaganda.
Uit het jaarverslag van den gewestelij
ken propagandist, den heer H. H. J. van
Lummel^ bleek, dat zijn arbeid hier en
daar niet zonder vrucht is gebleven. De
aandacht blijft vooral gericht op de in den
Rijnlandsohen Turnkring ondergebrachte
vereenigingen, die practisch alle, wat hun
leden betreft, voor aansluiting bij het Ge
west in aanmerking komen. Oprichting van
een kring Leiden e.o. blijft het ideaal.
Waar de Christelijke sportbeweging van
sommige zijden nog zooveel tegenwerking
ondervindt, vestigde de heer Van Lummel
nog eens de aandacht op een propaganda-
geschriftje, samengesteld door mannen van
naam, hetgeen aan zijn adres Anthe-
niusstraat 112 Den Haag in kleinere of
grootere kwantums tegen billijken prijs kan
worden besteld.
Vervolgens werden de aftredende be
stuursleden, n.l. de heeren H. J. C. Kam
steeg, B. Kerssen en mej. C. Coridia, bij
acclamatie herkozen. Hetzelfde geschiedde
t.o.v. het aftredend lid der T. C., den heer
L. P. Isings.
Gewestelijke wedstrijden.
Uitvoerig werd stilgestaan bij het voorstel
van den kring Den Haag, inhoudende met
het oog op de huidige tijdsomstandighe
den, volgend jaar geen gewestelijke wed
strijden te organiseeren, doch kringdagen.
Hoewel dit voorstel aanvankelijk de
meerderheid van het bestuur aannemelijk
scheen om zeer zeker bestaande voordeelen,
meende het toch niet tot aanneming temo
gen adviseeren en wel om de volgende re-
dienen:
a. Daar de eenheid, die nog zoozeer moet
groeien in ons verbond en gewest, hier
mede niet wordt gediend. Van onze Turn-
dagen, als in Den Helder en Schiedam, om
bij de laatsten te blijven, gaat ontegenzeg
gelijk een groote kracht uit op de deelne
mers, die bij steeds meerderen de gedachte
oproept aan Gewest en Verbond. Eerst als
allen diep doordrongen waren van de juiste
verhoudingen, dan zou dit bezwaar gedeel
telijk vervallen.
b. Hoewel het bestuur den kring Den
Haag volkomen in staat acht een goeden
dag te organiseeren, wil dit nog niet zeg
gen, dat het oordeel over andere kringen,
kampend met veel moeilijkheden, op
lijke wijze zou uitvallen.
c. Mocht het voorstel aangenomen wor
den, dan bestaat de kans, dat er kringen
zijn, die geen dag organiseeren, zoodat ver
eenigingen, 'die een wedstrijd willen, daar
van verstoken blijven.
d. Ten slotte resteert voor de kringen
zoo heel veel werk, dat dilkwiils voor over
lading van bestuurders en leden moet wor
den gewaakt. Er is nog zooveel gelegen
heid tot ontplooiing, dat de meerderheid
van het bestuur vooralsnog den gewestelij
ken turndag als schakel naar het verbond
gehandhaafd wil zien.
Het voorstel-Den Haag werd verworpen
met 43 tegen 7 stemmen en 3 blanco.
Een voorstel van den kring-Amsterdam,
n het N.C.G.V. een keuringsbureau te la
ten stichten in elk stad of plaats, waar
een bij het N-C.G.V. aangesloten vereeniging
bestaat, werd eveneens \erworpen, met 34
gen 13 stemmen en 3 blanco.
De Turndag in 1933.
Aangaande den in 1933 te houden Turn
dag werd medegedeeld dat „Jaihn" ie Amers
foort in principe besloten bad het Gewest
te ontvangen. Tegen de begrooting, welke
melding maakte van f 1550 uitgaven en f 730
inkomsten opperde bet Gew. bestuur even
wel bezwaren. Het bleek echter dat „Jahn"
haar begrooting had samengesteld met als
richtsnoer die van D.O.K. te Schiedam.
Waar deze vergelijking als onjuist werd
aangemerkt immers de Schiedamsche
Turndag omvatte ook adspirant-wedstrijden
werd „Jahn" geadviseerd haar begroo
ting alsnog te herzien.
Tenslotte besloot de vergadering, dat het
Gew. bestuur de kringen zal verzoeken ad-
spirantendagen te organiseeren.
Na de rondvraag, die niets bijzondere op
leverde. werd de geanimeerde vergadering
met dankgebed gesloten door den heer
Kramer.
VOETBAL
DE R.C.V.B.-COMPETITIE.
Uitslagen van Zaterdag j.L
Kla
I.
Rotterdam: Eendracht IKDO 164
Rotterdam: Zwart Wit IDW I40
Dordrecht: Oranje Wit IRCK I 61
Schiedam: HBS IPro Patria 121
Rotterdam: Unicum IExcelsior I 11
Klasse Iïa.
Rotterdam: Zwaluwen I—SL Hooger I 18
Rotterdam: GWBStormvogels I 2—3
o. p. v. G. W. B.
Vlaardingen: BVA I—ODS1—4
Rotterdam: DOS IVVO 11-
Rotterdam: SH ITTB16
Klasse lib.
Overschie: ZO IVitesse 120
Rotterdam: Odiveo—;VVS 110
Rotterdam: 00V ICentrum41
Rotterdam: WIA I—SSS9—5
Res Klasse I.
Schiedam: Pro Patria IIUnicum II 15
Maassluis: Excelsior IIEendracht II 2-
Rotterdam: DVV II—KDO II1—3
Res. Klasse II.
Schiedlam: Stormvogels IIZO II41
Rotterdam: VVO II—WIA II1-
Oud-Beijerland: St. H. II—Unicum III 2—1
Delft: Vitesse II—Zwaluwe II1—8
Rotterdam: VVS II—BVA II
Res. Klasse III.
Rotterdam: WIA IIISH II 11
Rotterdam: Condors II—Zwaluwen III 70
Rotterdam: TOG—DOS II 9—2
DE C.N.V.B. COMPETITIE.
Uitslagen van Zaterdag j.L
District Utrecht.
Klasse I.
Amersfoort: Z. en S.MjBV 184
Nieuwersluis: Blauw Wit I—Doto I... 4:5
District Zwolle.
Klasse L
Meppel: Sparta IDOS I04
Meppel: MJV—CSV In_ d.
Zwolle: Zwaluwen IQuick I 17
Klassell.
Kampen: DOS II—CSV II6—2
Elburg: Quick IIGo Ahead II 2—2 (gest)
Zwolle; Be Quick IIIVolharding II 13
District Twente West.
Vriezenveen: WE I—Volh. I 02 (gest.)
Klasse II.
Rijssen: Excelsior IIVolharding II... n. d.
Klasse III.
Holten: VIOS H-DES II 1-4
District Drente.
Assen: UDI II—DOS I 9-6
Hoogeveen: HVV IHSC I 03
District Friesland.
Harlingen: HVVOranje Nassau 14
Leeuwarden: Zwaluwen I—V en K n.d.
Bergunt: HMSVitesse 91
District Twente Oost.
Enschede: Sparta ISportlust I S5
Borne: BCSV I—Sparta II 4—2
Hengelo: Juliana—Sparta III 3—2
Enschede: Achilles IBCSV II 192
KORFBAL
DE C.KJL-COMPETITIE.
Uitslagen van Zaterdag j.l.
Amstelland.
A'dam: Oranje-NassauWartburgia... 9—2
DISTRICT ZUID-HOLLAND (ZUID)
Zaterdag j.L heeft het district Zuid-Hol
land (Zuid) van den C. K. B. een vergade
ring gehouden in gebouw De Eendracht te
Rot te i-dam.
Na de gebruikelijke opening heeft de
voorzitter, de heer J. van den Berge gespro
ken over de beteekenis van het district in
liet Bondsleven. De districten zijn ingesteld
omdat bij den snellen groei van den Bond
de kleinere belangen niet voldoende gediend
konden worden. Dat moet steeds in het oog
worden gehouden. De districtsvergaderingen
zijn er niet om de besluiten van het Bonds
bestuur te bespreken of om zich te bemoeien
met den algemeenen gang van zaken in den
Bond. Dat zcfu leiden tot het vormen van
hondjes in den Bond en dan wordt het
groote gebouw ondermijnd. Districten hebben
geen partijen tegenover zich, hoogstens
naast zich. Wanneer men zich zuiver be
paalt tot de districtsbelangen kan men nut
tig voor den bond werken. Ook inzake het
naleven van dien grondslag in het practisch
vereenigingsleven heeft het districtsbestuur
en elk der leden een taak. Na enkele werk
zaamheden van ondergeschikt belang werd
in bespreking gebracht een voorstel van het
districtsbestuur om een scheidsrechterscom-
missie in het leven te roepen, bestaande uit
twee scheidsrechters en drie afgevaardigden
van vereenigingen. Deze commissie zou tot
taak hebben de kosten der scheidsrechters
naar een vooraf vastgestelde begrooting
hoofdelijk om te slaan over alle twaalftal
len, zoodat zoowel de verafgelegen vereeni
gingen als die welke in het centrum liggen
hetzelfde hebben te betalen. Voorts wordt"
gestreefd naar meer contact met de scheids
rechters te wier behoeve telkens een gesten
cild programma met belangrijke bondsbe-
sluiten e.tL zal worden toegezonden. De
taak van deze commissie zou verder zijn
om aan het wedstrijdreglement meerdere
bekendheid te geven en spelers, die meer
dan eenmaal uit het veld zijn gestuurd na
waarschuwing voor te dragen voor straf bij
die strafcommissie.
Dit voorstel werd door de vergadering na
breede bespreking aanvaard.
Ook werd besloten, dat vereenigingen, die
niet tijdig afseinen de scheidsrechterekostcn
zullen hebben te betalen.
Bij de bestuursverkiezing werden in twed
vacatures benoemd de heeren H. J. Ardon
(Dordrecht) en T. Meeuwen (Gorkum). Bij
de rondvraag werd door Hollandia en D.I.O.
een voorstel ingediend om het Bondsbestuur
te verzoeken voor het volgend seizoen een
competitieleider te benoemen uit Rotterdam.
Dit voorstel werd aangenomen.
NAPOLEON
IN ZEELAND
5 *oon| zeeuwsche Gewest, belangrijk uit
Sr militair oogpunt
het kif
ling, tardige historische ontmoetingen
onenad
!n °P left de provincie Zeeland in vroeger
wa7en meermalen over veronachtzaming
tiaag klagen t^n opzichte van hoog bezoek,
jij steeds ontving, kan zij zioh met de an-
jp .gewesten gerust meten. Wanneer wij de
o trie vanaf de vroegste tijd van ons gewest
r Hrht^o°Pen, wordt telkens melding gemaakt
L/ het bezoek eener Graaf, Stadhouder, Ko-
tnrïliJ of Keizer. Reeds in de 13e eeuw werd
u i jnd gaarne door de Graven van Holland
JJL ££!fcht. Zelfs Graaf Floris I, bracht er soms
^„Apimen tijd door. Ook die Keizer Sigusmund
-.nHinuie machtige wereldheerscher Keizer Ka-
plrmV vertoefde er herhaaldelijk. Over de
1 ohillende Oranletelgenj zullen wij niet
ten, daar het voldoende bekend is, hoe
vorstenstam aan Zeeland was verbon-
ader de machtige heenschers die in onze
sen viPr'e naam hebben gemaakt, behoort on-
s ^leclfyfeld °°k Napoleon Bonaparte. Deze
rJhtige Keizer heeft ook Zeeland driemaal
nen een bezoek vereerd. Nu golden deze be-
>1 wJen voorzeker niet. om een hechte band
Dastöchen het Zeeuwsche volk te versterken,
It die was er niet. Maar, daar trok de
ier zioh weinig van aan. De kundige veld-
t Keizer, zag in de eerste plaats
de hooge militaire waarde van
Zeelend, Inzonderheid der Schel-
demonden.
Zonda
Idorf «n eerste bezoek was als consul in 1803,
auto ft van zeer korten duur. Hierbij beztdht hij
Limbufeingen en Middelburg, waarbij hij offi-
innen Q Werd ontvangen. Hij inspecteerde de
ipen en gewapende burgerij. De Middel-
gers viel het op, dat Napoleon slordiger
nvoudiger gekleed was dan zijn gene-
Nadat hij dit gedaan had, trok hij de
hefïeP Ult en
liet de Middelburgsche Magistraat
kkenbq met het diner ziten
fikt
leven jaar later, in 1810, kwam Napoleon
er. Veel was er in die dagen op het staat-
ftdig tooneel voorgevallen. De kleine kor-
"aal was de machtigste heerscher van
ropa geworden. Zijn naam was op ieders
n, en met vrees en beving werd die
i uitgesproken en in stilte venvenscht
weel ellende is er niet geleden alvorens
ïoleon, die hoogste gebiedersplaats be
kt had? Ook ons gewest had in de alge-
jene ellende ruimschoots zijn deel gehad,
lar had het land geleden onder de Fran-
e overheerscher, maar niet minder zware
hpen had het te doorstaan onder de be-
jting der Engelschen, die als bondgenoo-
i waren gekomen. In dejaatste dagen van
pember 1809 waren de Engelsche schepen
jggezeild en kwam Zeeland weer onder
llnsoh bewind. Reeds in zijn hoofdkwartier
Koot Napoleon, dat de Engelschen nu niet
r zoo gemakelijk het Zeeuwsche gewest
I
zouden kunnen bezetten en in zijn gedachten
werkte hij reeds hiervoor de plannen uit.
Napoleon was er echter de man niet naar,
om zioh op adviezen te verlaten. Hij wilde
steeds de situatie persoonlijk kennen,
om daaraan zijn ontworpen plannen te toet
sen. Daarom stond Zeeland ook weer op zijn
program en in de eerste dagen van Mei 1S10
arriveerde hij er. Over de stad Goes begaf hij
zioh naar het eiland Walcheren, waar hij 9
Mei 1819 landde bij het kasteel R a m m e-
k e n s, dat toen reeds in een staat van groot
verval was, wat Napoleon absoluut niet be
viel. Onmiddellijk gaf hij bevel dat dit mili
taire punt versterkt moest worden, ofschoon
het kasteel haar beteekenis, de bescherming
van Middelburg reedsland verloren had. Bo
ven een der poorten zagen wij het jaartal
1812 een aanduiding dat men aan de ver
sterking heeft gewerkt Behalve zijn tweede
gemalin Maria Louise, vergezelde hem
een aanzienlijk gevolg, de Koning en Ko
ningin van Westfalen, de onderkoning van
Italië Eugéne de Beauharnais, de stiefzoon
van den Keizer de Koningin van Napels,
Prins Metternich en vele anderen. Zij bega-
en zich naar Vlissingen, dat door het bom
bardement der Engelschen zeer had geleden
Toen Napoleon dat zag vergrimde hij, maar
hij zeide nog niets.
Tegen den avond trok hij naar de hoofd
stad Middelburg. De Magistraat, van de
komst verwittigd, stond bij de grens der stad
opgesteld, om de Keizer te verwelkomen en
de gebruikelijke eerbewijzen aan te bieden.
De Burgemeester Mr. Jacob Hendrik Scho-
rer bood de sleutels der stad aan, en
Tot groote verbazing der omstanders hoor
den zij den Keizer op grimmenden toon, den
Burgemeester toevoegen: „Ik wil de sleutels
niet hebben! U hebt de sleutels ook aan de
Engelschen aangeboden en die stad ter hun
ner eere doen illumineeren!"
De Burgemeester was een oogenblik ver
bluft door deze Keizerlijke' beschuldiging,
maar liet zich niet uit het veld slaan; en
dadelijk antwoordde hij:
„Sire! de sleutels zijn nooit aan de En-
geJsdhen bij hun in tocht aangeboden, en
evenmin is het waar, dat de stad geïllumi
neerd is geweest!".
Napoleon wilde schijnbaar deze tegen
spraak niet gelooven en sprak: Hoe heet U?
En wat doet u?"
„Sire, mijn naam is Sohorer! Voorts ben
ik burgemeester van deze sta*/!".
„Nul", klonk het de Burgervader in de
ooren: „De Burgemeester is een sohurk en
zal streng gestraft worden" en zonder zich
verder om de afvaardiging te bekommeren,
gaf hij zijn paard de sporen en reed ver
toornd heen, terwijl Generaal- Gily, die voor
hem uit reed, den Middelburgers toeriep:
„Daar komt de Keizer, roept nu: Leve de
Keizer!".
De Buriemeester liet zioh echter niet
maar zoo opeens door den Keizer in de hoek
duwen. Hij stelde een stuk op, waarin hij
kort maar zakelijk uiteenzette, dat hij niet
gelogen had. Midden in den nacht was Mid
delburg bezet door de Engelschen en aange
zien dit een enorme drukie gaf, had hij be
vel gegeven, dat elk Middelburger voor zijn
raam een licht moest plaatsen, opdat wan
neer er iets bizonders gebeurde, hetzij on
heil of brand, er licht zou wezen, want
straatverlichting was er toen zeer schaarsch
Mr. Schorer vroeg Napoleon
Mocht Napoleon er nog meer van willen we
ten, dan zou hij het nog wel eens monde
ling toelichten, als hij daarvoor in de ge
legenheid mocht worden gesteld. Werkelijk
liet Napoleon Mr. Schorer bij zich komen, die
KEIZER NAPOLEON
als rechtgeaard Zeeuw open en rond zeide
hoe het met deze zaak stond en dat de ver
wijten, die de Keizer hem had toegevoegd
onverdiend waren. Napoleon werd van de
ongegrondheid zijner verwijten overtuigd en
liet dit ook aan de Burgemeester duidelijk
blijken. Hij sloot als 't ware vriendschap en
liet zich over alles inlichten en toen Napo
leon uit Middelburg vertrok, nam hij op zeer
vriendelijke wijze afscheid van den Burge
meester. Hier zag men ook weer, dat men,
wanneer men recht door zee gaat, het verste
komt. In de vier dagen dat Bonaparte in
Middelburg verbleef, was hij in een goede
stemming.
Op den 13den Mei vertrok hij met zijn
gevolg over Rammekens naar Zuid-Beveland,
waar hij 's morgens ongeveer 9 uur aan de
Zuidkraaijert aan wal stapte. Hier kwam
dadelijk de veldheer weer bij hem boven en
rustig bestudeerde hij de situatie van het
Sloe. Met kennersoogen monsterde hij de
daar liggende batterij. Onderwijl hij zich
met deze militaire werkzaamheden bezig
hield was zijn hoog gevolg vooruit gegaan,
naar een in die polder gelegen kleine hof
stede.
„Gaat daar maar heen!" had hij gezegd,
„ik kom straks wel achteraan. Zorg dat het
ontbijt klaar is!
Begrijpelijkerwijze was het gezin van den
Zuid-Bevelandschen landbouwer Nicolaas
Willems Honderd, allesbehalve er op voor
bereid om zulk een keizerlijk gevolg te ont
vangen en nog veel minder een ontbijt aan
te bieden. De eenvoudige lieden raakten bij
kans van streek. In allerijl werden boden
om een en ander uitgezonden, om de be-
noodigdheden te gaan halen. Napoleon bleek
echter vlugger met zijn militaire inspectie
van liet Sloe klaar te zijn. dan men had
venvacht. Toen hjj bij zijn komst op de
hofstede het ontbijt niet gereed vond, was
hij eerst ernstig verstoord.
Hij riep de boerin bij zich en zeide: „U
hebt toch zeker wel brood, koffie en eieren,
nietwaar?" Na een bevestigend antwoord,
beval hij. dat men uit deze drie dingen het
ontbijt zoii toebereiden. En nu het eten dan
toch op zijn boersch was, wilde de Keizer
ook op gelijke wijze bediend worden en wel
door de niet onaardige 17-jarige dochter des
huizes.
Nu het om een eenvoudige maaltijd ging,
as de zaak vlug voor elkaar en binnen een
kwartier kon de keizer en zijn gevolg gaan
ontbijten en de keizer geraakte in een op
gewekte stemming. Op gemoedelijke wijze
onderhield de hooge gast zich in de Fran-
sche taal met het jeugdige boerinnetje, ter
wijl de keizerin zich in het Duitsch ver
staanbaar trachtte te maken. Dit ging niet
zoo goed, maar met de keizer ging het vlot
ter. want er hadden op de hofstede langen
tijd Fransche soldaten gelegen zoodat zij die
taal wel eenigszins meester was.
Allereerst vroeg 'Napoleon of ze al ge
trouwd was.
„Neen Sire nog niet, ik ben nog veel te
jong."
„Nu," drong de keizer aan, „dan heb Je
toch zeker al een vrijer?"
Eerst wilde ze er niet voor uitkomen, maar
eindelijk kwam het hooge woord er uit:
„Ja, een vrijer heb ik wel!"
„Dat had ik wel gedacht!" antwoordde Na
poleon, terwijl hij haar in de wang kneep,
„jij bent een veel te lief meisje om niet
gevrijd te worden. Maar Weet je wat, ga
met ons mee naar Parijs, dan neemt mijn
vrouw je onder haar hofhouding op."
Het meisej keek eens naar haar ouders,
vertaalde het verzoek des keizers, maar daar
kwam de oude boer en boerin niet over in:
„Dat nooit!" klonk het vast besluit.
,3en je van plan om spoedig te trou
wen?" vroeg die Keizer weer.
„Neen Sire, dat kan nog niet, mijn vrijer
verdient nog niet genoeg
„O", zei de Keizer, „is dat de kwaal! Nou
dan, zoolang je ongetrouwd ben, krijg je
f 300 voor te sparen en als je getrouwd bent
f 600 per jaar, eohter onder deze voorwaarde
dat het kind, dat het eerst geboren wordt,
„Napoleon" of ,,Maria Louise" zal heeten",
wat zij natuurlijk gaarne beloofde.
Na het ontbijt wilde de Keizer nog eens
met de andere leden van het gezin conver
seeren. Hij liet de boer binnenroepen, die
eerbiedig, met den hoed in de hand, voor
Napoleon bleef staan en er niet toe t'e bewe
gen was om te gaan zitten, hoe vaak Napo
leon hem het ook verzocht
„Maar nu nog mooier!" sprak de Keizer,
waarom doe je dat niet, als ik het drie of
viermaal zeg!".
„Ja Keizer!", antwoordde hij, terwijl hij
naar buiten wees, „daar buiten .daan Goes-
sche Regeeringsleden te wachten en die
hebben mij dat verboden, daar dit niet zoo
behoort 1".
Napoleon, ten zeerste beleedlgd, dat
de boer deze Regeeringsleden meer
gehoorzaamde dan hem, de machtige
Keizer,
beval toen met dimderende stem: ..Ga zit
ten!", waaraan de boer toen verschrikt vol
deed.
„En nou wat anders", vervolgde de Tvuzei,
ik wil je hofstede koopen voir zooveel".
Maar daar wilde de boer niet van hooren,
hoe aanlokkend het bod ook was.
„ftee! neel dat nooit! ik bin er op(g)©bo
ren en ik wil er op sturven ook" klonk het
terug.
Weer deed Napoleon eenige duizenden fran
ken bij zijn bod, maar de boer weigerde
halstarrig.
De Keizer, die een groot menschenikenner
was, meende opgemerkt te hebben, dat de
boer hem bij het binnentreden dadelijk het-
kende en vroeg hean daarom:
„Heb je mij wel eens meer gezien, omdat
mij herkende?".
„Gezie nie Sire, dat noe nie, maar ik
docht wed dat jie et waer, omdat ik zag dat
ieder tegen joe en jie tegen niemand je
complement maekte, maer als ik dat nie ge
zien ad, dan zou ik je toah nog wel ekonnen
ebbe (gekend hebben), omdat jie in mien
uus (huis) angt met je wuuf (vrouw) d'r
bie.
„Zoo!" sprak Napoleon, ,/heb jij een por
tret van mij in je huis hangen. Dat wil ik
zien! Ga je mee kijken, Maria Louisje naar
je portret", en opstaande, volgde hij Hon
derd naar een nabij gelegen kamer, waar
de portretten aan de wand hingen. Napo
leon kon weinig bevroeden,
dat dit een pijnlijk moment
voor hem zou zijn.
Napoleon nam een lorgnet en bedieek eerst
zijn eigen persoonlijkheid, waarhij hij
lachend uitriep: „Daar ben ik waarlijk goed
op afgebeeld." Daarna bekeek hij dat van
zijn vrouw, maar dat viel hem niet mee,
want het was niet de Keizerin die naast
hem stond, maar Josephine, zijn eerste
vrouw. De Keizer zeide bij deze onverwach
te ontmoeting zijner eerste liefde geen
woord, draaide zich snel om en ging *veer
naar de andere kamer terug. Hier onder
hield hij zich nog een poosje rnet Hondera
en beval dat deze zijn vrouw bij hem zou
sturen.
De budeesde boerin viel aanstonds voor
den Keizer op de knieën en Napoleon, die
zag, dat hij toch geen gesprek niet deze
Bevelandsche boerin zou kunnen vo
liet haar spoedig gaan. Tot slot werd de
zoon des huizes ontboden.
Deze, een stugge boer,, kwam op onv<
schillige wijze binnen, wat den Keizer zicht
baar ergerde. Napoleon hield zich echter in
en wilde toch even met deze praten. Eerst
vroeg de Keizer hoe oud hij was en vervol
gens, waarom hij nog niet op zulk een leef
tijd gehuwd was.
„Omdat ik er geen zin in 'eb!" was het
wel oprechte, maar weinig beleefde ant
woord. dat den Keizer letterlijk werd over
gebracht. Na deze woorden werd de jonge
man verzocht zich ten spoedigste te ver
wijderen. Nadat Napoleon ruim twee uren
op de hofstede vertoefd had, vertrok hij
naar het fort Bat li, dat de Sfchelde moest
bewaken, om dit te inspecteeren.
Op dezen tocht heeft Napoleon iets ge
presteerd, waarin weer iets uitkomt van 't
geheim van zMn welslagen. Van de Kraayert
naar Bath is het een enorm eind. Het is
uren en uren loopen langs den zeedijk. Men
raadplege even hierbij de kaart Daar de
zeedijk niet goed met ten rijtuig kon here
den worden, steeg Napoleon te paard. Drie
generaals en enkele ingezetenen van het
eiland begeleidden hem, maar de Keizer reed
zoo vlug, dat bij Hoedekenskerke de ruiter
die hem het verst gevolgd was, 't op moest
geven. En dat was nog maar amper op de
helft. Maar daar bekommerde de groote
veldheer zich niet om. Geheel -alleen ver
volgde de Keizer zijn tooht naar Bath, van
waar hij naar Antwerpen terugkeerde. Voor
zeker een sterk bewijs van zijn doortastend
heid.
Napoleon heeft ongetwijfeld groote gebre
ken gehad. Zijn eerzucht deed. hem dingen
doen, die een zee van ellende over de wereld
hebben gebracht Desniettemin mogen wij
het oog niet sluiten voor zijn goede eigen
schappen. Men vrage het maar eens aan de
verschillende archivarissen van ons land.
De burgerlijke stand, die hij op zulk een
keurige wijze voor elkaar heeft gebracht, is
een eerezuil voor hem. Als men een geslacht
moet nasporen, is tegenwoordig het naspo
ren tot 1810 slechts kinderspel. In eenige
minuten heeft men het voor elkaar. Maar
vóór dien tijd, dat eischt een enorme zorg
en studie, benevens veel geld, met veel kans
op
een enorme verbetering, de afkondiging
(twee dagen na zijn vertrek uit Zeeland)
van het decreet, waarbij de Zeeuwsche
eilanden tot een afzonderlijk departement
werden verheven het departement van
de Monden van de Schelde met Middel
burg als hoofdstad. Vandaar uit kon toen
alles in Zeeland, vlug en correct, worden
behandeld. Voorts schonk hij aan Zeeland,
dat bij den watervloed van 14 Januari 1S08
zoo'n enorme schade had beloopen, een som
van 49000 francs. Bovendien kreeg Vlissin
gen nog 2 millioen francs extra wegens de
schade, die zij bij het bombardement had
geleden. Eén millioeu had Vlissingen reeds
te pakken, toen Napoleon afstand moest
doen van zijn macht
Het laatste bezoek aan Zeeland was op
23 Sept. 1811 en ten besluite hiervan en van
ons artikel, nog een aardige historische
annecdote.
De Keizer, die van Blankenberghe naar
Breskens wilde, niet via Sluis wilde gaan,
moest daarom het breede water het Zwin
(dat thans niet meer bastaat) oversteken.
Met een klein gevolg scheepte hij zich in
een armoedige hoogaars van twee arme vis-
sohers in. De overtocht duurde een halfuur,
terwijl de regen met stroamen neerviel. Het
was derhalve een hoogst onplezierige over
tocht en de Keizer was wat blij, toen hij
eindelijk aan den overkant bij 't fort Oranje
te Cadzand den voet aan wal zette. Onmid
dellijk gaf hij bevel om een groot vuur aan
te' leggen, om zich allen tc verwarmen.
Nadat zij een weinig waren opgedroogd,
vroeg de Keizer aan de visschers. wat hij
hun schuldig was en het antwoord luidde:
,,'t Is al goed. wat God u in 't harte geeft!'*
Dit antwoord viel bij den Keizer in coedo
aarde er. den volgenden dag liet hij aan de
isschers, die niet geweten hadden, wien
z:j in hun schuitje overzetten honderd Na
poleons uitkeeren en verleende hun een
jaargeld van 309 francs. De verraste vis-
schere vertelden het aan iedereen en de
milddadigheid van den Keizer werd in het
land van Zeemvsch-Vlaanderen hemelhoog
geprezen.
Het is echter een feit, dat deze lichtende
punten in het leven des Keizers, overscha
duwd zijn door zware wolken en dat Neder
land en ook Zeeland blij was. dat „l'Em-
pereur niet meer in de gelegenheid was 't
Gewest te bezoeken.
Goes. A. M, WESSELS,
