lliruuir gritedjeÜTonnuit
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
t nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
t
BINNENLAND.
Aardschokken in ons land
ABONNEMENT:
p kwartaal ln Leiden en In plaat-
i waar 'n agentschap gevestigd Is ƒ2.35
anco per post 2.35 portokosten.
r week ƒ0.18
or het Buitenland bij wekelijk
se zending „4.50
ksche zending ,5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Vi cent
pdagsbli
ad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breesfriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 3819 MAANDAG 21 NOVEMBER 1932
iDVüBTEN,1EN
Van 1 tot 5 regelsIA7V!
Elke regel meer
Irgez. Mededeelingen
van 15 regels
Elke regel meer..
0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan t bureau
wordt berekend 0.10
12e Jaargang
kenmerkende vrees
den zou haast kunnen zeggen: de taal is
tisch Het Volk; want waarlijk, het
Lltje, dat de roode pers voert, teekent klaar
t gansche karakter der roode strijdwijze
veroordeelt deze.
Jet bewijs daarvoor ligt weer duimen dik
gestapeld in een hoofdartikel, dat gewijd
aan het liberale initiatief-wetsontwerp be-
jffende de Winkelsluiting en dat, volgens
l opschrift in~dë roode pers slechts dient
oor de gunst en recommandatie" der kie-
lean best waar wezen en wanneer het
jar is, dat men dieven met, dieven vangt,
q is hier een expert van rang en talent
ji het woord; in politieke reclame-artike
I is de roode winkel beter gesorteerd, dan
jke ook.
jvij zullen de waarheid van deze stelling
d ook niet ontkennen; de historie van de
itste jaren geeft wel grond aan het ver
leden, dat de liberale verkiezingsactie lie
j den kiezers stroop om den mond smeert.
0 te handelen volgens het recept: bitter
den mond, maakt het hart gezond.
bver de zaak zelf hebben we al 'n enkel
ord gezegd, doch e indiening van het
jrstel geeft o. i. op zich zelf de roode pers
in recht om tegen de liberale Kamerfrac-
te keer te gaan op een wijze, welke Het
ilk aan zijn taal doet kennen.
(Iet het opschrift boven het artikel gaat
nogal, gelijk we zagen. Maar als de
(rijver zich langzamerhand tot kookhitte
gewonden heeft, dan komt hij tot de ont
iking, dat de „valsche oorsprong" van het
tsontwerp duidelijk blijkt; ja, dat het „een
inbeeld is van politieke oneerlijkheid" en
1 „de voorstanders zich anders voordoen,
zij in werkelijkheid zijn". Zij fleemen
gunst en recommandatie der winke-
en al met al is het „een echt huichel-
tig stukje wetgeving",
die taal, welke gansch Het Volk is,
«kt echter vrees.
.ers, de parlementaire geschiedenis van
laatste jaren en maanden, geeft de voor*
jlden te over, diat de soc.-democratische
merfractie met initiatief-wetsontwerpen
iam, welke enkel en alleen te verklaren
iri»n uit de zucht om de recommandatie
r kiezers te winnen: Mr. Duys en de Zui-
rzeevisschers; Van der Sluis en de Pacht-
kt en de voorstellen van Ir. Albarda over
wapende korpsen. Vooral de eerste twee
jpen van politieke reclame in veel ster-
r mate dan dit van de liberale fractie.
Dit klemt te meer, omdat ronduit toegege-
a wordt, dat de redactie het „met de strek-
ig van het liberale wetsontwerp volkomen
is is". De conclusie ligt dan ook wel heel
iht voor de hand, dat de S.D.A.P. het be
urt, zelf niet met een wijziging gekomen
'zijn. En dan zou het niet om die gunst en
iommandatie te doep zijn, dan was het
it huichelachtig, maar oprecht als de duif
een toonbeeld van politieke eerlijkheid.
De vrees, welke de roode pers voor het
Rsontwerp koestert, is dus wel zeer ken-
trkend. Maar de motieven, waarom de re-
ctie met de strekking accoord gaat, zijn
i evenzeer.
Het blad toch Is van oordeel, dat er op
meer gelegenheid moet zijn om
en genotmiddelen te koopen en dal
Joodsche winkeliers die op Zaterdag slui-
ook recht van klagen hebben. „Beide
in de wet, zijn volgens Het Volk,
gevolg hiervan, dat de wet is uitgegaan
een rechtsche regeering, die zich daarin
tot sociale regelingen beperkt heeft,
ervan gebruik heeft gemaakt om haar
ienstige opvattingen aan de bevolking
te leggen."
Want, „de Zondag Is voor de groote massa
aangewezen dag voor ontspanning. Door
dien dag het verkrijgen van feestelijke
t- en drinkwaren te bemoeilijken, werkt
sn de Zondagsontspanning, die een groot
ciaal goed is, evenzeer tegen als door het
ermatig beperken van den treinendienst.
larenboven schaadt men de winkeliers,
«r wie de Zondag bij uitstek de dag is
>r een goeden omzet."
[oe eenzijdig hier geoordeeld wordt, blijkt
Jldoende, als men naast deze uitspraak legt
apodictische verzekering enkele regels
ooger, waar zonder bewijs aanvaard wordt,
li „de avondsluiting geen enkel economisch
jideel bracht".
Vele winkeliers denken daar anders over,
laar in dit geval luistert men er zelfs niet
aar.
Uit alles blijkt wel zeer duidelijk, dat de
!>ode pers zich eenerzijds door concurrentie-
rees en anderzijds door afkeer van Chris-
Slijke beginselen laat leiden.
In beide gevallen kan men spreken
fenmerkende vrees.
k* opheffing gezondheids
commissies?
•Indien we ons niet al te zeer vergissen
fcuurt de Regeering om bezuinigingsredener.
Jrnstig aan op groote inperking, misschien
wel gcheele opheffing der Gezondheidscom
missies.
Het blijkt toch, dat Ged. Staten der ver
schillende provincies aan de dagelijksche
besturen der gemeente een vragenlijst heb
ben ingezonden, waarvan de strekking is oi
de Gezondheidscommissies in onzen tijd het
geld nog wel waard zijn.
Ook is ons bekend, dat eenige colleges
deze vraag reeds ontkennend hebben beant
woord. Raadsleden, welke er belang in stel
len, kunnen bij de behandeling der begroo
ting wel eens bij Burgemeester en Wethou
ders informeeren.
Het zal wel een lapsus van een departe
mentsambtenaar zijn geweest, om captie te
maken op de begrooting van Muiden, omdat
daarop een post voor de Gezondheidscom
missie was uitgetrokken. Want Muiden be
hoort tot het district Amsterdam en B. en
W. brengen ambtshalve, volgens voorschrift,
zoo'n post op de begrooting. Maar uit het
geval kan toch wel blijken, dat de Reeeering
ernstig denkt over inperking of opheffing.
Ook deze ambtenaar was misschien iets
voorbarig.
Hoe het zij, nauwlijks wordt bekend, dat
het bezuinigingsmes dreigt, of de Gezond
heidscommissies komen in actie om haar
noodzakelijkheid te betoogen.
Geef ze ongelijk; de zucht tot zelfbehoud
is een respectabele eigenschap, zoowel van
commissies als van menschen.
En wanneer wij aanvankelijk neigen tot
de uitspraak, dat deze commissies voor 't
grootste gedeelte of totaal zonder eenig be
zwaar voor de volksgezondheid kunnen ver
dwijnen, dan schuilt daarin volstrekt geen
kleineering yoor de commissies of haar
leden.
Alleen maar, de werkelijkheid is deze, dat
de taak der Gezondheidscommissies in de
laatste jaren voor 't overgroote deel is over
genomen door andere instituten.
Een kwarteeuw geleden b.v. kon iedereen,
die zich eenigermate in het openbare leven
bewoog, zonder veel moeite constateeren, dat
de Gezondheidscommissies zegenrijk werk
verrichtten. Maar toen waren er nog geen
woningdiensten en uitgebreide rijksbureaux
voor de volksgezondheid; toen waren er nog
geen Keuringsdiensten en schoolartsenkrin-
gen; toen waren er geen commissies of bu
reaux voor Drinkwatervoorziening en tegen
waterverontreiniging enz.
Ook nu nog worden de Gezondheidscom
missies over dergelijke dingen gehoord.
Het wettelijk voorschrift luidt nog steeds:
De besluiten van de gemeenteraden betref
fende de volksgezondheid worden niet aan
gevuld, gewijzigd of ingetrokken dan nadat
de'gezondheidscommissie is gehoord. En liet
betreft dan voorziening met drinkwater, keu
ring van melk en ander voedsel, vervuiling
van water en bodem, bestrijding van besmet
telijke ziekten enz.
Ook bij de uitvoering der Woningwet heb
ben de Gezondheidscommissies nog een taak;
zij moeten o. a. altijd gehoord worden over
de bewoonbaarheid of onbewoonbaarheid
van een huis, dat voor bewoning ongeschikt
werd geacht en nu al dan niet opgeknapt is.
Maar overduidelijk blijkt, dat al deze din
gen reeds door andere deskundige bureaux,
ambtelijk en serieus zijn onderzocht en als
verdediging van de Gezondheidscommissies
blijft er dan alleen over, dat haar oordeel
naast dat der overheidsdiensten toch waar
de houdt.
Wij zouden het niet gaarne ontkennen;
maar voor de huidige omstandigheden staan
op deze verdediging de Gezondheidscommis
sies wel zeer wankel. Er moet meer vallen,
dat meer onmisbaar is. Nu geven we echter
direct toe, dat hier een tegenstelling ligt tus-
schen stad en platteland. De moderne dien
sten der groote gemeenten heeft men op het
platteland nog niet; al gelden b.v. Keurings
diensten voor een geheele streek en al be-
hooren voor de gezondheidszorg op school
vele gemeenten tot één district
Het is dus mogelijk, dat geheele opheffing
vooral schade voor het platteland zou kun
nen beteekenen; maar wanneer er niet veel
meer te doen is, dan eens te kijken naar
een onbewoonbaar verklaarde bewoning, wat
zelfs de. uitvoering van een besluit vertra
gen kan, dan gelooven wij niet, dat de be
zuiniging op de Gezondheidscommissies de
volksgezondheid merkbaar schaden zal.
Ein in dat geval is bezuiniging geboden.
OFFICIEELE BERICHTEN
Lodder, dii
Machinefabriek Werkland, wonende te Itieuw-
Weerdioge (gemeente Emmen).
AUDIËNTIE
De audiëntie van den minister van "W-ater-
taat zal a.s. Woensdag 23 dezer niet plaats
TWEEDE KAMER
Mr. C. P. M. ROMME TOT LID BENOEMD
Nu ook mevrouw A. Steemhoff geboren
Smulders voor haar benoeming heeft be
dankt heeft de voorzitter van het Centraal
Stembureau thans in de vacature-Guit tot
lid van de Tweede Kamer benoemd ver
klaard den heer C. P. M.' Romme te Am
sterdam.
BEGROOTING VAN
BINNENLANDSCHE ZAKEN
SAMENVOEGING VAN
GEMEENTEN
werkverschaffing
In de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer inzake de begrooting van
Binnenlandsche Zaken voor 1933 geeft de
Minister te kennen, dat van hem geen voor
stellen zijn te verwachten t.o.v. het vraag-
stug van den zomertijd.
Het betrekking tot het dansvraagst.uk
hooDt de minisler fti staat te zijn van zijn
voornemens tot wettelijke regeling daarvan
hinnenkort te doen blijken.
De minister herhaalt nog eens zijn reeds
vroeger geuite zienswijze, dat. althans on
der de werking van het huidige stelsel van
evenredige vertegenwoordiging, de z.g.n.
stemDlicht behouden moet blijven.
Het oordeel van de leden, die meenden,
dat de werkwilligen hier en daar te veel
worden beschermd, kan de minister geens
zins onderschrijven. Van andere zijde werd
©pgemerkt, dat bij de staking bij de firma
Smit te Rotterdam te weinig bescherming
is verleend. Op grond daarvan meent hij te
mogen concludeeren, dat de burgemeester
van IJsselmonde zich buiten het conflict
heeft cehouden en iuist heeft gehandeld
Omtrent de samenvoeging van kleine ge
meenten is een ambtelijk onderzoek loopen-
de. Voor het nemen van het initiatief tot
een grondige herziening der gemeentelijke
indeeline door de regeering. acht de regee-
rinc vooralsnog geen termen aanwezig.
Zooals bekend mag worden verondersteld,
is een voorstel tot wijziging van de grenzen
der gemeenten Rotterdam, Rhoon en Ponrtu-
gaal en opheffing der gemeenten Pernis en
Hoogvliet in onderzoek. De wensohelijkheid,
daarbij ook de gemeente Overschie te be
trekken, is den minister vooralsnog niet ge
bleken^
Steun aan gemeenten.
De vermeerdering van den post: onder
stand aan noodlijdende gemeenten, met
f 175.000 ten opzichte van het vorig dienst-
jaar, berust op een zéér krappe raming. Het
is evenwel niet doenlijk om een bedrag aan
to geven, waarvan reeds thans vaststaat,
dat het de werkelijkheid meer nabij komt.
De aandrang van de regeering, om de loo-
nen voor productieve werken onder de ge
wone uitgaven te brengen, geldt alleen
voor werken, welke bij -wijze van werkver
schaffing worden uitgevoerd.
Het optreden van de regeering ten op
zichte van gemeenten, die op onderstand
uit 's Rijks kas zijn aangewezen, wordt ge
leid door de gedachte, dat uit de algemeene
middelen niet meer mag worden bijgedra
gen voor locale behoeften dan strikt noodig
is. Rationeel is, dat de begrooting van de
betrokken gemeente aan een nauwkeurig
onderzoek wordt onderworpen. Voor de ge
meente Emmen zijn de eisohen niet stren
ger dan voor andere gemeenten. Voorts
wordt niet toelaatbaar geacht dat een ge
meente onderstand uit 's Rijks kas zou ge
nieten, terwijl zij niet ten minste aan gelijke
eischen van bezuiniging heeft voldaan, als
welke het Rijk zelf heeft vervuld.
De in verband niet de gemeente Emmen
genoemde eisch van verlaging der wedden
en loonen van het gemeentepersoneel is in
zoover"*' verzacht, dat bij nader schrijven
is te kennen gegeven, dat met invoering
van de verlangde korting van 3 pet. kan
worden gewacht, totdat de Kroon zal heb
ben beslist ovlr de door de gemeente ver
zochte verklaring bedoeld in de Kortings-
wet.
De werkverschaffing.
Ten aanzien van de loonen, welke bij de
werkverschaffing worden betaald, zij opge
merkt. dat werkverschaffing slechts een aan
vullend middel, eern vorm van hulpverlee
ning, is. Het werk in het vrije bedrijf moet
steeds de voorkeur hebben boven de hulp,
welke de Overheid verleent Dat de loonen
bij de particuliere ontginningen lager zou
den zijn dan bij de z.g. Rijkswerkverschaf
fingen is den minister niet bekend.
De vraag, or de regeering bereid is vol
wassen alleenstaande vrouwen, ook indien
deze jonger zijn dan 35 jaar, in de algemeene
steunregeling op te nemen, meent de regee
ring, althans in het algemeen, ontkennend
te moeten beantwoorden. Zij is echter bereid
op korten termijn te doen nagaan, of de leef
tijdsgrens van 35 jaar niet eenigszins ver
laagd kan worden.
De minister kan niet de billijkheid erken
nen van de ondersteuning van bij hun
ouders inwonende volwassen personen.
De miinister kan zich voorstellen, dat vele
leden meenen te moeten aandringen op een
vorm van contact tusschen het Rijk en de
gemeenten, in zake aangelegenheden, de
werkverschaffing en de steunverleening be
treffende,
Credleten woningbouw.
Ook de minister betreurt de stagnatie in
het' bouwbedrijf. Dat echter het Rijk hier
niet vrij zou uit gaan, berust op een misver
stand. De stagnatie was te wijten aan de
vermindering van vertrouwen bij het pu
bliek, waardoor de hypotheekbanken haar
pandbrieven niet meer vlot konden plaatsen.
De regeering heeft getracht een uitweg uit
deze moeilijkheden te vinden; tot haar leed
wezen is deze poging niet geslaagd. Tegen
verlaging van de 6 pCt rente voor nog loo-
pende voorschotten bestaat bezwaar. Verla
ging van annuïteiten kan de regeering tot
haar leedwezen niet bevorderen.
Een aanzienlijk tekort aan arbeiderswonin
gen is naar de meening van den minister
nog niet te duchten. De groote vraag naar
de woningen met lage huur. die hier en daar
bestaat, leidt lichtelijk tot stijging van huren
voor die woningen. De regeering ziet daarin
evenwel geen grond voor wederinvoering
van huurwetten.
Met betrekking tot de credlietverleening
voor woningbouw wordt het volgende opge
merkt. Voor vereenigingsbouw is 20 millioen
beschikbaar. Pogingen om voor den particu
lieren bouw kapitaal beschikbaar te stellen,
TE MIDDERNACHT DREUNDE
DE AARDE
Kort voor middernacht is een groot ge
deelte van Nederland opgeschrikt door
eenige heftige aardschokken. Het juiste
tijdstip, waarop dit voor Nederland zoo zeld
zame versohijnsel zicih voordeed, kunnen wij
op dlit oogenblik moeilijk bepalen, aange
zien de diverse waarnemingen in d«it opzicht
eeniigezins verschillen en het Meteorologisch
Instituut in De Biilt, waarschijnlijk hiertoe
gebracht door een overmatig aantal telefo
nische aanvragen uit verschillende deelen
d«ee lands, geen gehoor meer gaf. De meeste
stemmen noemen echter vier vijf minuten
voor twaalf uur het tijdstip, waarop de aard
schokken zich deden gevoelen. Een inwoner
van Amsterdam, die met vijf personen in de
kamer om de tafel zat, heeft de aard
schokken duidelijk waargenomen.
De lamp zwaaide heen en weer
Hij kreeg een gevoel, alsof hij een klap op
het hoofd had gehad, of een lichte hersen
schudding had bekomen. Zijn huisgenooten
meenden allen plotseling duizelig te zijn ge
worden. De lamp zwaaide vrij hevig heen en
weer en het dienstmeisje, dat een verdieping
hooger sliep, werd met een schrik wakker.
Toen men eindelijk realiseerde, wat de
oorzaak vam deze verschijnselen was,
vluchtte men naar buiten, maar bemerkte
daar ai spoedig, dat alles rustig bleef. Het
merkwaardigste is, dat maar zeer weinig
personen in de hoofdstad iets van de aard
schokken gemerkt heeft. Van nog sleohts
één andere zijde in Amsterdam konden wij
bevestiging krijgen van het doordringen dei-
schokken in de stad. Hier zijn de
menschen naar de deur geloopen, om te kij
ken, wie etr zoo aan het bonzen was. In de
meening, dat straatjongens aan het werk
waren geweest, is men toen weer met zijn
bezigheden voortgegaan.
De meubelen dansten op en neer
Anders ging het in het Zuiden de6 lande.
Tn een café in Den Bosch bespeurde men,
eveneens om vier minuten voor midder
nacht een hevig dreunen, dat ongeveer vijf
seconden aanhield. De meubelen dansten op
en neer, ruiten rinkelden, deuren rommel
den en schilderijen zwaaiden langs den
muur. Vol sohrtik snelden de menschen naar
buiten," waar zij nog lang nadien de „aard
beving" bleven bespreken. Tail van personen,
die naar bed waren gegaan, en die wakker
geworden waren van het dreunen, hadden
zich weer aangekleed en waren naar buiten
gekomen, velen in de overtuiging, dat er
gens in de stad een hevige ontploffing moest
hebben plaats gevonden.
De commandant van politie, Alexander-
veldte Den Haag, vertelde ons, dat om
precies vier minuten voor middernaoht het
geheele ge-bouw op zijn grondvesten stond
te dreunen. Het merkwaardige was hier, dat
de agenten, die beneden zaten, niets van
een aardsohok hadden bemerkt, en dat ook
in Soheveningen geen enkele waarneminr
dienaangaande was gedaan.
Centrum van de schokken
in Nederland?
Hot blijkt wel, dat de aardschokken hoofd
zakelijk in het midden en Zuraden des lande
zijn voorgekomen. Het is zelfs, voor zoover
ij op dlit oogenblik kunnen nagaan niet
onwaarschijnlijk, dat het cenrtum van het
vereöhijneeil op Nederlandech grondgebied
heeft gedogen, aangezien de vereohiMende be
richten, die ons in den loop van den naoht
bereikten, uitwijzen, dat in Den Bosch, Hefl-
mond, Roermond, Nijmegen, Arnhem, Sat-
tand hevige aardschokken gevoeld zijn. Naar
het Westen schijnt het vereohijnsed zioh
binnen Brahantsohe grenzen te hebben ge
houden. Althans de plaatsen in Zeeland, die
wij in den loop van den naoht opbelden, kon
den ons niets vertellen over een aardschok,
hoorden er zelfs vreemd van op. Naar het
Oosten en Noorden schijnt de beving ook
vrijwel te zijn opgehouden in de grenzen
ven Gelderland. Op de Veluwè werd niets
vernomen en ten Oosten en Noorden van
Hengelo, evenmin in de plaats zelve, heeft
niemand iets van aardschokken bespeurd.
Slapende menschen uit bed
gevallen
Hetgeen ons te meer versterkt in de ver
onderstelling, dat het centrum van de beving
in Nederland gelegen heeft, is het verhaaJ
dat onze correspondent te Helmond ons
deed. In de geheele stajl werden de men
schen opgeschrikt. Zoo hevig waren hier de
schokken, dat hem verschillende gevallen
ter oore kwamen, dat menschen, die reeds
wa«ren gaan slapen uit bed waren gevallen.
Uit Veghel, Den Dungen en verschillende
andere plaatsen in het Zuiden bereikten ons
berichten, dat reeds om half tien daar aard
schokken zijn gevoeld. In Den Dungen
6oheurdie toen in de R.-K. pastorie op tal
van plaatsen de muur.
Ook om eenige minuten voor hallf één
werd wederom in tal van plaatsen in Bra
bant een aardschok bespeurd. Het is uitge
sloten, dat men hier met suggestie te doen
zou hebben. Volkomen onafhankelijk van
elkander waarschuwden ons verschillende
betrouwbare personen, diie door de eerst.'
schokken heen geslapen hadden, maar die
om half één wakker waren geworden door
het dreunen van den grond. In Den Bosch
heerschte dam ook een ware paniekstemming
zijn mislukt. Thans is een ander denkbeeld
in studie. Zoolang het onderzoek daarvan
niet is afgeloopen, kunnen daarover geen
mededeelingen worden verstrekt. Leidt hot
onderzoek tot een vast plan. dan zal aan de
Kamer daarvan mededeeling worden ge
daan, casu quo de medewerking van de Sta-
ten-Gcneraal worden gevraagd.
Een inwoner van Kerkwijk bij ZaJtbommel
deelt ons vanmorgen mede, dat hij om 5
minuten voor 12 vannacht, de beving heeft
waargenomen. Het heele huis stond te kra
ken en men lei te schudden in bed. Na-dat
men was opgestaan, bemerkte men, dat op
de waechtafel de diimgen nog stonden te
slingeren.
Met groote stelligheid verspreidde zich het
gerucht, dat de Hembrug in de lucht ge
vlogen zou zijn en dat de ramp onafzien
baar was. De schokken zouden zijn veroor
zaakt door de ontploffingen van kruit en
ammunitie. Gelukkig kon dit gerucht spoe
dig worden tegengesproken.
Menschen in doodsangst
In café Van Haaren op den weg naar Den
Dungen (N.-Br.) scheurde tijdens de aard
schokken een zware granieten vloer over de
volle breedte door. Aan de beide buitenzij
den scheurden ook de muren van het dak
tot in het plafond toe. Onmoodig te zeggen
dart het publiek in doodsangst door aille mo
gelijke en onmogelijke uitgangen naar bui
ten stoof. Persoonlijke ongelukken kwamen
gelukkig niet voor. Het café staat nog over
eind. Vrees voor instorten schijnt nog niet te
bestaan.
Bij Veghel (N.-Br.) scheurden eveneens
muren van een gebouw. De menschen
vluchtten im den grootstcn angst naar buiten
Ook te Enschedé, Winterswijk, Maastricht
en andere plaatsen in Limburg zijn 6ohok-
ken gevoeld
De schokken in Duitschland
In die richting van Duitschland schijnt
hevigheid der schokken langzamerhand te
zijn afgenomen. Uit Essen in Duitschland
vernemen wij, dat aldaar tegen middernacht
twee lichte aardschokken, die ongeveer drie
seconden duurden, werden waargenomen.
Hier wend de beving van een dof gerommel
begeleid. Dit schijnt in Nederland niet te
zijn waargenomen, al vertelden verschillen
de personen ons wed, dat de grond gedreund
had. Rommelen echter werd niet gehoord.
Tn velschillende andere plaatsen in het Ruhr
gebied, zooals Gelsenkirohen, Bochum, Reck-
linfhaueen, Dus^cldorf, enz., .verden dezelfde
schokken opgemerkt. Nergens echter schijnt
materieels schade te zijn ontstaan. Verdere
plaatsen in Duitsohdamd, waar de aardschok
ken bespeurd zijn, zijn o.a. Aken, Gladlbach-
Rheydt, Eeohweiiler en Koblenz. In Koblenz
was de beving zoo sterk, dat de ruiten rin
kelden en op verschillende plaatsen de meu
bels kraakten, terwijl de schilderijen aan de
muren in beweging kwamen. In EscliweiQer
schijnt de beving zoo krachtig geweest te
zijn, dat verscheidene personen angstig de
straat opgevlucht zijn. Ook in Dortmund
werd de beving geobserveerd. Hier ontstond
groote ongerustheid, daar men meende, dat
een mijnontploffing had plaats gevonden.
Geen vulkanische verschijnselen
Het K N M I te De Bilt deelt mede, dat
hedennacht om 11,37 uur 5 sec. Gr. T. of
11,56 uur 37 sec. Ameterdemsche tijd, te Te
Bilt een sterke naburige aardbeving werd
opgeteekend, drie in verschillende plaateen
hier te lande is gevoeld.
Het Perebureau Vaz Dias verneemt vam
bevoegde zij-de, dat men de beving die Ln
den afgeloopen naoht zoovelen in ons land
deed opschrikken, vooral niet moet verwar
ren met verschijnselen van vulkanischen
aard.
Men heeft hier te doen met een zgn. tec-
tonische aardbeving, ontstaan door span
ningen in de aardkorst, dde gewoonlijk ge
paard gaan met verschuiving van groote
aardschollen. Het vorige jaar in den naoht
van 6 op 7 Jund is een dergelijke beving in
Nederland waargenomen. De haard lag toen
in de Noordzee. Thans schijnt deze in het
Zuidoosten des lands te moeten worden ge-
zocht.
Eigenaardige verschijnselen.
Op onze vraag hoe het kwam, dat men in
verschillende plaatsen, zooals bijv. Eindho
ven, gelegen tusschen andere waar de
schokken zeer hevig weiden gevoeld, zoo
weinig van de aardbeving had bemerkt,
zeide men ons, dat, wanneer dit geen toe
vallige omstandigheden waren, nil. dat wij
toevallig personen zouden hebben gespro
ken, die door een of andere oorzaak niets
hadden bemerkt, men de verklaring wel
moest zoeken in meer soliditeit van den bo
den, waard-oor de schokken zich minder
krachtig voortplantten. Het is tevens moge
lijk, dat een lamp in de ecne kamer gaöt
slingeren en in de andere rustig blijft han
gen. Dit ligt dan aan de slingerwijdte due
toevallig al dan niet correspondeert met de
aardtrillingen. Ook de meer of mindere
soliditeit van de huizen kon van invloed
zijn op de waarneming van de aardbeving
Het is echter uitgesloten, dat er een „stille
zóne" zou zijn geweest, waar cle trillingen
in het geheel niet zouden zijn waargeno
men, terwijl rondom deze zóne de grond
heeft getrild.
Onze correspondent te Venlo meldt cms
nog, dat ook aldaar de lichte aardschok
werd waargenomen.
Te ruim 3 minuten voor 12 uur voelde
men twee sohokken, die elk ongeveer 10
seconden duurden. Ruiten rinkelden, huizen
trilden en velen vluchtten in nachtgewaad
de straat op.
Persoonlijke ongelukken hebben zich mist
voorgedaan.
Uit Budöl wordtt cms gemeld, dat ook
daar te 5 minuten voor 12 uur eenige a?
schokken werden gevoeld.
(Blz. 1)
Verschenen is de Memorie van Antwoord
lan de Tweede Kamer over de begrooting
ran Binnenlandsche Zaken.
In een groot deel van ons land is heden
nacht een aardbeving waargenomen.
(Blz. 2)
Hitiers onderhandelingen met Von Hin
denburg.
Duitsch-Amerikaansche besprekingen te
Genève over de ontwapeningsconferentie.
Japans critiek op het Lytton-rapport.
Hoover zal de December-betalingen van de
schuldenaar-staten eischen.
NEDERLAND-EXPRES
De speciale boott-reon mot post en passa
giers, in aansluiting op het m.6. „Marnix
van St Aldegon-de" zo.l morgen om 10,20 van
Genua vertrekken. Aankomst Woensdag
morgen om 7,05 te Zevenaar. 7,57 Arnhem,
8.4-8 Utrecht (C S). 9.49 Oen Haag (SS). 9.32
Amsterdam (W P). 9,51 Amsterdam (C S) en
10 uur Rotterdam (Maas).
Voornaamste Nieuws,
biz. a
Te Den Haag is de jaarvergadering ge
houden van het gewest Holland van het
Ned. Chr. Gymnastiekverbond.
(Blz. 5)
Economische Problemen. Donkere wolken
aan de suikerhemel.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft de
behandeling van de Gemeentebegrooting
voortgezet.
(Blz. 8)
blz. 9
Vergadering van de Holl-, Mij .van Land
bouw
AANKOOP ..ONZALIGE BOSCH"
NOG ƒ40.000 NOODIG!
Nog steeds ontvangt de vereemgisng tot
Behoud van Natuurmonumenten in Neder
land degelijks vele blijken van instemming
met de plannen tot aankoop van het On
zalige Bosch. In een week tijds zijn de be-
dragen aan giften en rentelooze voorschot
ten toegezegd, gestegen van ongeveer 42,000
tot ruim 52,000.
Belangstellende vrienden d-er vereeniging
hebben collectes voor dit doel georganiseerd
en de vele bijdragen van 0,50. 1, 0.25 en
zelf6 van f 0,10 beteekenen een niet te on-
d-e«rscbaitten 6teun.
Met dankbaarheid wordt gewag gemaakt
van een schenking door Prinses Juliana toe
gezegd
Het nog ontbrekende gedeelte van den
koopsom is reeds geslonken tot ruim
ƒ40 000; bet bestuur vzrtrouwt, dat, indien
nog van vele zijden blijken van belangstel
ling inkomen, de aankoop verzekerd kan'
worden.
Het adres dar vereeniging is Heerengrachifc
510, Amsterdam, postgiro 32391.
ANTl-TREKHONDENBOND
Zaterdag heeft de Anitd-trekhondenband le
Den Haag zijn jaarvergadering gehouden
onder presidium ran Mr J. S. Brouwer
Blijkens het jaarverslag is het ledental
van 5617 achteruitgegaan tot 4226, hetgeen
te wijten is aan de buitengewone tijds
omstandigheden, waarvan de trekhond in-
tusschen de dupe wordt.
De verslagen werden goedgekeurd. Her
kozen als bestuurslid werd met acclamatie
de heer J. Karres
Bij de bestuursmededeeüingen klaagde de
secretaris over tegenwerking van sommige
gemeentebesturen. De betrokken minister
verleent geen medewerking. Over een aan
tal schandalen zal binnenkort een brochure
verschijnen.
KIEZERS. LET OP!
STEMMEN BIJ VOLMACHT
De laatste wijziging vam de Kieswet heeft
het mogelijk gemaakt, dat do kiezer, wiens
beroep of werkzaamheden medebrengen, dat
hij herhaaldelijk of althans gedurende het
gedeelte van het jaar, waarin de stemming
gewoonlijk valt, uit zijn woonplaats afwezig
is (schippers, hamdelsreizigeis, marktkoop
lieden. enz.) bevoegd is om bij volmacht te
stemmen.
Ook de vrouw, welke gehuwd is met een
kiezer, da-e in aanmerking kan komen om bij
volmacht te stemmen, kam van deze be-
voegdlheid gebruik maken, wanneer zij met
haar man in verband met diens beroep of
werkzaamheden afwezig pleegt te zijn.
Zij, dde van deze bevoegdheid kunnen en
willen gebruik maken voor de in 1933 te
houden Tweede Kamerverkiezing, welke
wordt gehouden in do eerete week van de
maand Juli vam dat jaar, moeten vóór 1 Jan.
a.s. een daartoe strekkend verzoekschrift
indienen aan het bestuur dor gemeente,
waar zij op dien datum woonplaats zullen
hebben.
Formulieren voor het aar^het gemeente
bestuur zijner woonplaats iirte dienen ver
zoekschrift zijn tot en met 31 December o.s.
koeteloos verkrijgbaar te-r Secretarie van
iedere gemeente.
INBRAAK IN EEN KERK
Te Wijk by' Duurstede is ingebroken in de
R.K. kerk. Gestolen ziin een gouden rozen
krans en een portefeuille met inhoud van den
kapelaan. In de R.K. kerk zyn de offerbussen
geledigd.
EEN AKELIGE ONTDEKKING.
Een autobestuurder vond op den weg by
Groot Schermer (N.-H.t een auto midden op
den weg staan. Toen hy ging kijken wat de
oorzaak kon wezen, dat deze auto niet uitweek,
von hij achter het stuur Dr. van Lceu ven.
arts te De Rijp. die bleek te zijn overleden.
Een beroerte had een eind aan zyn leven
gemaakt.