Economie en Financiën
Vraag en Antwoord.
DAMRUBRIEK
m
Wé
M
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1932
BEGROOTING
ZUIDERZEEFONDS
VOORLOOPIG VERSLAG DER
TWEEDE KAMER
INDIJKING VAN DEN N O. POLDER?
Voordeelen en bezwaren
'Alvorens hun beschouwingen omtrent de
begrooting van het Zuiderzeefonds v
1933 te ontwikkelen, deelen vele leden
het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer
over genoemde begrooting mede, er prijs op
te stellen hun waardeering uit te spreken
over het feit, dat de afsluiting van de Zui
derzee in 1932 is tot stand gebracht.
Blijkens de Memorie van Toelichting wil
de regeering, om redenen ontleend aan ac-
tueele bezwaren van 's rijks schatkist, geen
voortgang aan de Zuiderzeewerken geven.
Vele leden daarentegen gaven als hun mee
ning te kennen, dat, vooral met het oog op
de tijdelijke en blijvende uitbreiding
werkgelegenheid, met de indijking van den
N.O.-polder diende te'worden voortgegaan.
Zij erkennen, dat de kosten, zijnde f 144
millioen, een groot bedrag vormen, maar
daar staat tegenover dat die uitgaven over
vele jaren ongeveer achttien worden
verdeeld. Directe financieele baten onder
de tegenwoordige omstandigheden zijn niet
te venvachten en zelfs per bruto H.A. zal
er een tekort zijn. De kosten per bruto H.A.
cultuurgrond worden geraamd op f 3.275,
de verkoopwaarde op f 2200 per bruto-H.A.
Daartegenover staat echter, dat tijdens de
uitvoering van het werk, alsmede na de ge
reedkoming, gunstige voorwaarden worden
geschapen ten aanzien van de werkverrui-
Andere leden meenden in tegenstelling
hiermede, dat de regeering van wijs beleid
had blijk gegeven en waren van oordeel,
dat de groote bedragen, die voor de inpol
dering noodig zijn, veel beter besteed zou
den kunnen worden aan andere werken
van openbaar nut, bijv. de woningbouw-
voorschotten. Dc inpoldering van den N.O.-
polder vraagt een groot financieel offer,
aangezien van een behoorlijke rentabiliteit
geen sprake zal zijn Bovendien zullen de
kosten nog hooger kunnen uitvallen dan
oorspronkelijk geraamd. Het was eenigen
leden niet duidelijk, hoe de minister aan
een oppervlakte van 44.000 H.A. bouwgrond
kwam. Inderdaad zullen 44.000 H.A. binnen
de bedijking komen te liggen, maar deze
kunnen niet geheel en al als bouwgrond
gerekend worden. In den Wieringermeer-
polder valt al 12M» pet van den i"gei*>lder-
deu grond af voor bet graven \an kanalen,
greppels en aanleg van dorpen. Stelt men
eenzelfde percentage voor den N.O.-polder
dan houdt men 38.500 H.A. cultuurgrond
over en komt men zonder renteberekening
op een bedrag van f 3.740 per H.A.
Tegenover dit betoog voerden zeer vele
leden aan, dat zij die van een van rijkswege
ondernomen inpoldering een rentabiHteitsom
nietje willen maken, het pu'bliek-rechteiijk
karakter niet blijken te beseffen; immers
de uitbreiding van woon- en werkgelegen
heid, alsmede de versterking van de eco
nomische zelfstandigheid van het rijk, zijn
belangen, die ver uitgaan boven die, welke
oamenhangen met de verkoopwaarde van
bouwgrond, uitgedrukt in het ruilmiddel op
een gegeven oogenblik.
Voorts zouden enkele leden van den mi
nister gaame een opgave van de totaalkos-
ten ontvangen van den afsluitdijk.met in
begrip van de sluizen en tevens willen ver
nemen of in het algemeen de sluizen vol
doen. Uit het plan om tol het aanbrengen
van meer zinkstukken over te gaan, wilden
deze leden opmaken, dat zulks niet het geval
is. Ook het totaal van de kosten van deze
nadere voorziening zouden zij gaarne van
den minister vernemen.
Zuiderzeesteunwet.
Verscheidene leden klaagden over de stroe
ve uitvoering en weinig soepele hanteering
van de Zuiderzeesteunwet.
De bezwaren, door ons in den breede be-
■proken werden naar voren gebracht. Ln
erkend 'werd, dat het geen scliadevergoe-
dingsregeling, maar werkloozensteun wordt.
Voorts werd er bezwaar gemaakt, dat de
rijksdienst die de uitkeeringen regelt
slechts in één persoon 'is belichaamd. Vele
leden meenden, dat het veel beter was, dat
een kleine commissie zulks zou doen. Ook
over den langen duur in d'e afdoening van
de aanvragen voor steun werden grieven ge
uit. Minder juist werd het geacht, dat de uit
keeringen verminderen met het klimmen
van de jaren der belanghebbenden. Einde
lijk werd er op gewezen, dat de Urkers niet
onder de Zuiderzeesteunwet vallen. Ook zij
hebben belangrijke schade geleden door de
afsluiting van de Zuiderzee. Vele leden zou
den van den minister willen vernemen of
ook hij niet van oordeel is, dat voor deze
groep iets moet worden gedaan.
De Wieringermeerpolder.
Uitdrukkelijk werd door enkele leden op
gekomen tegen de passage in de Memorie
van Toelichting, waar de aanvankelijke op
vattin^ van den minister in zake scheiding
van privaat-rechtelijk en publiek rechtelijk
beheer van den Wieringermeerpolder ter
sprake komt Met voldoening werd geconsta
teerd, dat de minister het in het algemeen
eens is met het advies van den Zuiderzee
raad betreffende de uitgifte der Wienngcr-
meergronden. Intusschen had' de mededee-
ling, dat voorloopig niet meer dan 3000 H.A.
voor exploitatie zouden worden aangewezen,
bij sommige leden teleurstelling gewekt
AUTO-ONGELUKKEN
Te Amsterdam kwam een auto van de pont
op de De Ruy>erkade. rijdende in de rich
ting Oosterdokskade. Onderweg sprong een
jongeman op dc auto om mee te rijden. Bij
het passeeren van de spoorbrugverbinding
kwam de jongen met zijn hoofd in aanra
king met de spoorbrug, met het gevolg, dat
hij van de auto sloeg. Met verschillende
hoofdwonden werd hij door den Geneeskun
digen Dienst naar het Wiihelniina-gasthuis
overgebracht
Bij Heenvliet had een ernstig auto-on
geval plaats op den Groenen Kruisweg. Een
\rachtauto van Leentfaar uit Heenvliet reed
op het kruispunt tegen een van rechts ko
menden v rachtwagen, beladen met hout van
den houthandelaar Kruisheer uit Den H
met het gevolg, dat beide auto's ernstig be
schadigd werden. De in de cabines zittende
personen kwamen met den schrik vrij, doch
de beide mannen, die op het hout zaten,
werden er af geslingerd. Een hunner kwam
in een 6loot terecht en werd ernstig gewond.
Geneeskundige hulp was spoedig ter plaatse
Op den Nieuwenweg te Honselersdijk
werd door een autobestuurder een wielrijd-
Sier aajigereden. Het meisje viel over den
weg, waarbij het enkele lichte verwondin
gen bekwam. De chauffeur reed na de aan
rijding door.
Enkele personen boden het meisje hulp,
aarbij de bestuurder van een handkar de
lamp van de kar had genomen om bij te
lichten.
Toen een vraehtauto naderde, zag de be
stuurder niet tijdig den handwagen zoodat
botsing tusschen beide voertuigen ont
stond. waarbij beiden werden gehavend. Per
soonlijke ongevallen kwamen hierbij echter
niet voor.
Uit het onderzoek inzake het auto-ongeluk
te Harmeien is gebleken, dat in de vernielde
autobus geen noodluik was aangebracht, om
dat over de geheele lengte van de bus een
schuifdak was gemaakt. Dit schuifdak was
met een enkele handbeweging naar achter op
te schuiven. By onderzoek bleek het nog geheel
intact te zyn. De bus had overigens zelfs
twee uitgangen.
Te Kamperland, gemeente Wissekerke
(N.-Beveland) is het 9-jarig zoontje van den
landbouwer Mol door een auto, bestuurd door
Z. uit Kortgene, aangereden en ongeveer 8
meter medegesleurd. Het kind bekwam een
zware hersenschudding De politie nam de
auto voor onderzoek door een deskundige in
beslag en maakte proces-verbaal van een en
ander op.
Te Lent (Gld.) reed een auto, waarin zich
een heer en een dame bevonden, met groote
snelheid door een bocht. Tengevolge van den
gladden weg slipte de wagen en geraakte in
een sloot terzijde van den weg. Terstond
schoot van alle zijden hulp toe- Men slaagde
er in een der portieren te openen en de beide
inzittenden uit den waigen te bevrijden. Zij
bleken geen letsel te hebben bekomen en kwa
men dus met den schrik en een nat pak vry.
De auto werd vrywel geheel vernield.
De 80-jarige arbeider Bos te Pinster-
wolde (Gr.) geraakte onder een auto. De man
werd zoo ernstig gewond, dat hy aan de ge-
olgen is overleden.
VERDRONKEN
Onder Heusden is de schipper C. de Groot
Gemengd Nieuws
DOODELIJKE DRIFT
In de Heuvelstraat te Princenhage kreeg
de herbergier H. de Rooy oneenigheid inet
zijn vrouw over de opvoeding van de kinde
ren. De vrouw nam het voor de kinderen op
e,n 'stelde zich tusschen hen en hun vader.
Zij maakte zich zoo kwaad dat zij eensklaps
ineenzakte. Bij onderzoek bleek dat zij aan
hartverlamming was overleden. De man is
door de politie voorloopig opgesloten.
DOOR ZIJN BROER GEDOOD
Twee zoons van den landbouwer E. te Don
gen (N.Br.) waren verleden week Woensdag
op het land bezig het groen van bieten te
laden. Plotseling werd het paard voor den
wagen schichtig en een der broers bukte zich
om de leidsels op te rapen. Tegelijkertijd hief
de ander een riek met groen omhoog en trof
zijn broer daarmede tegen l.et voorhoofd. De
6cherpe punten waren echter met doppen be
schermd en daar geen verwonding was aan
gebracht, d- men dat het ongelukje goed
afliep- Don- is de jongen echter bewus
teloos geraakt en ijlings overgebracht naar
het ziekenhuis te Tilburg. Thans is hy daar
aan hersenschudding overleden.
EEN DUISTERE ZAAK
Te Amsterdam heeft de politie een 25-
jarige kantoorbediende aangehouden, die er-
an verdacht wordt dat hij een achterlijk
meisje zou -hebben gedwongen haar vader
te bestelen. Deze vermist in het afgeloopen
jaar circa 2500.
Wij vernemen hieromtrent nader dat het
meisje op het bureau door den commissaris
gehoord, waarbij zij verteld heeft, dat zij
den kantoorbediende ongeveer een jaar kent.
Overigens maakte zij, vooral ook wat haar
erdere verklaringen betreft, een buitenge
woon achterlijken indruk. Vast staat dat zij
•ersohillende bedragen, haar vader toebehoo
rende, heeft weggenomen, doch uit haar me-
dedeelingen kan geenszins een wettig en
ertuigend bewijs van schuld jegens den
kantoorbediende worden afgeleid.
De kantoorbediende zelf, die Zaterdag 1.1.
door twee rechercheurs is aangehouden toen
hij het meisje bij het viaduct van het Cen
traal Station ontmoette ontkent eiken vorm
van schuld. Hij heeft de politie medegedeeld
dat hij het meisje eerst ongeveer een week
kent. Zij zou hem toen verteld hebbeji, dat
zij thuis ongenoegen had en hem hebben ge
gevraagd haar te helpen. Dit zou dan ook de
reden geweest zijn, dat hij haar Zaterdag jl.
heeft ontmoet.
Het feit, dat het meisje achterlijk is, als
ook de omstandigheid dat er geen enkele ge
tuige bes'aat, maakt het voor de politie
uiterst moeilijk om in deze zaak licht te bren
gen.
WAARVOOR HIJ „LIEFDE" BEZAT
Een jongeman uit Den Haag had liefde op
gevat voor een meisje in Monster. Op zichzelf
niets bijzonders.
Maar hetgeen wel iets bijzonders was, is
het feit, dat de jongeman zich steeds bijzonder
sterk tot het taschje van zyn „uitverkorene"
voelde aangetrokken.
Het taschje was herhaalde malen in het
bezit van den jonkman, die dan zich voor zijn
liefde in klinkende munt uit het taschje be
taalde.
Ten laatste vond de Monstersche schoone die
„liefde" wel wat te duur, waarvan zij mede-
deeling deed aan de politie te Monster-
Toen de Haagsche jongeling deze week des
avonds weer kwam „vryen", heeft de politie
hem aangehouden, en wegens diefstal naar
het bureau overgebracht. Het bleek dat de
jongeman zyn waren naam voor het meisje
verborgen had gehouden, welk feit thans
tevens aan het licht kwam.
KALIBAG0R EN POERWOKERTO
VERGADERING VAN OBLIGATIE
HOUDERS TE AMSTERDAM
HOE DE GROOTE SCHULD
ONTSTAAN IS
COMMISSIE BENOEMD
Gister werd te Amsterdam de algemeeno ver
gadering van aandeelihouders gehouden der N.V.
Mij tot Exploitatie der
nnootschap thans dt
de geldschK*
r men weet, uitgeschre-
fel-t, dat de schub"
verleg te treden r
obligal
hte het bestu
ehoude-ra ten einde
ïoemiug vai
van obllgatieJioud-ers
rargadering heeft
beide
Hoe de schuld Is ontstaan
werd besloten over te gaan
fabriek, transportmiddelen
in verband hiermede uitleg*
ng groot 1.000.000 (thai
.000) strekte tot gedeelt
i kosten van uitbreiding der fabi
die noodig werd geacht wege
obligatie
pro resto groot
gedeeltelijke
s verstrekte voorschotten In a
de fabrieksuitbreiding;
2e. de gnoote
3 e. de groo-te
4e.' de aflossing en rentebetaling de-r obligatie
werd g ef luanai eird.
Vomstenlamden
De situatie bij Kalibagor
e aohuM van de Suikerfabriek „Kalibagor"
de Cultuur-Mij der Vorstenlanden bedToeg
1 September 1932 2.680.000, vermoedelijke
loitatie-uitgaven o/September en October
180.000, totaal per 1 Nov. 1932 2.860.600;
ling vain exploitatie-uitgaven o/Nov. en Dec.
rentebetaling over 1932 249.400, vermoe
delijke schuld per 31 Dec. 1932 3.100.000; de
•koohte
..wst 1931 65.
191.140 Q.. totaal 257.000 Q..
1 Aug. 1932 I
Q., -
"if per ~Q.. "l.31S.4i9, zoóda-t Vermoedelijk niet
door product gedekt wordt op 31 December 193T
f 1.781.500.
De schuld van Poerwokerto
schuld van de N.V Suikerfabriek „Poeir-
to" aain dc Cultuur Maatschappij de-r
ml am den bedroeg per 1 September 1932
3.300, vermoededijke exploitatie-uitgaven
ö/September en October 1932 f 164.300, totaal
r 1 November 1932 3.292.600, raming ain
:pl oi tat ie - ui tgaven o/November en December
cl. rente-betaling over 1932 249.400, vermo
delijke schuld per 31 Dec. 1932 3.542.000.
1 August!
■■BMPex oogstt
1932 159.300 Q.. totaal 216.213 Q. zijnde, op ba-
eis van 6 per Q. f 1.109.300, zoodat vermoede
lijk niet door product gedekt wordt per 31 Dec
1932: ï.432.700.
Het contract opgezegd
In verband met deze hooge schuld la de geld
rt bereid verdere
de noodzakelijkheid geplaatst te
regelen te treffen, om den thans
5-tand tot een zoo
lossing te brengen.
Hierbij zljm uit c
ïn van Obldgatiehc
In de daarna volgende discussie bleek, dat de
Directie nog hoopt, door het benoemen van een
Issie van overleg iets te bereiken. In de
i plaats zal daarbij van obl-lgatiehouders
gevraagd worden om medewerking om zoo
doende nog te redden wat er te redden ie. Daar
van zal afhangen, wat bereikt wordt In ieder
geval behoeft de toestand niet ho-peloos te wor
den genoemd.
vergadering benoemde vervolgens een
issie uit obligatiehouders, bestaande udt
de heeren Mr J. C. de Beaufort. G. J. H v Da-er
en A F. Dudok van Heel
n paar weken geleden vestigden wij in
rtlkel er de aandacht op. dat de belde om
mingen de eenste zijn, die onder het crisis
2061. E.
nrhouder, dan
n den Raad van Arbeid i
herinnering aan liet vi
wel in hel
Ing vernie
vindt, ma;
bedoeling, dat
plaats hebben
en schrü-
schrüvcn
bevestigd
iw schrjb
inleuw in
■rtgaande toezendine
-.BH...-...- .'Uder wÖ8t__HiI
van Uw schrllven niet voldoende ls doorgedron
gen in de administratie van den Raad van Ar
beid. Het is dus mogeltik. dat U dc rente nog
In ontvangst kunt nemen b|| den Kantoorhouder.
Ge kunt het dan behouden en schrijven aan
den R. v. A.. dat U gemerkt hebt. dat zö van
Uw vorlgen brief geen voldoende nota hebben
lijk gebleken. Hert
kapitaal heeft een groote waardevermindering
ondergaa-n. De Directie heeft duidelijk laten
dioonschemeren, dat thans niet alleen het conslg
natle-contract word-t opgezegd, maar clat ook
alle verdere orediertverleening door de Vorsten
landen wel spoedig zal worden stopgezet Deze
Mij. is immers niet verplicht buiten het consig-
natie-oontra-at om nog verdere credleten te ver-
leenen. Er zal derhalve wel moeten worden
overgegaan tot een herziening van de kapitali
satie der ondernemingen. Er zal voor obligatie-
houders aieits amde-ns opzitten dam aan een
.regeling mede te werken, om te „redden, wat
te redden Is").
N.V. SIGARENFABRIEK MARCA IN LIQ.
TE UTRECHT
Totaal passlel 14,448
Het weekblad „Handelsbelangen", van a.s.
Woensdag zal o.m. opnemen de crediteurenlijst
in bovengenoemd faillissement. Deze lijst telt
19 crediteuren met een totaal passief van
14.448.47. waarvan preferent 13.660.39. De
baten bedragen 5251.35. De voornaamste cre
diteuren zijn: Hoogendljk Scheltema en Co.
Amsterdam, geleverde goederen uref. 1512.01;
L. F. de Jong. Utrecht, loon. pref. ƒ4910;
Wijzenbeek,
Utrecht, geleverde
Antwepreche Tabo
Co.. Antwerpen, geleverde goe-
n pref. 1971.78.
BATAAFSCHE PETROLEUM-MIJ
Er wordt voor 3.600.000 uitgeloot
rt bestuur van de Vereeniging voor den
1 heeft mededeel-ing ontvangen,
mber van de 41 obligatieleendng
HET AKU-CONCERN
Betere gang van zaken
De B3.C. bericht, dat de omzetten bij hert
i.K.U.-concern zijn verbeterd. Het blad meldt,
at de verkoopen van A.K.U., Glanzstoff en
lembeirg in September jl. voor 1932 een record
NIEUWE ENG. STAATSLEENING
Enorme bezuiniging
De Engelsche regeering zal vanaf morgen de
inschrijving openstellen op een leening, groot
300 millioen tegen den koers van 974
een rente van 8 Nog denzelfden dag zal de
inschrijving gesloten worden. Di leening ls af
losbaar part op 1 Maart 1953. Na 1 Maart 1938
krijgt de regeering het recht tot aflossing ov<
te gaan. Bij Inschrijving zal 5 van het ir
geschreven bedrag gestort moeten moetei
voorts 52| op 1 Dec. en 10 op 1 Jan. 1933.
De regeerimg zal door deze operatie d<
tionale schuld voor zoover de voorwaarden der
uitstaande leeningen zulks toestaan op ee
ger renteniveau hebben gebracht.
Met deze leening-opbrengst zal worden afge
lost 114 millioen 5 schatkistbiljetten,
naar bekend, hert per X Dec. a.s. vervallende
tarnt der 5 War Loan, groot 165 millioen.
De Jaarlijksche Interestbesparing, welke door
deze conversie wordt verkregen, bedraagt on
geveer 44 millioen, terwijl dse totale bezuini
ging, welke door de conversies tot dusvem
werd verkregen, sedert einde Juni U. ongeveer
£38 millioen bed/r* i.
(Thans zuller
eclvatkU
bedaag'
us alle hooge rente-dragende
öf afgelost öf geoonven'
idering van 155 millioen.
or 1934 aflosbaar is. Men
DIVIDENDEN IN DE V. 8.
Hoe sterk de cijfers dalen
Volgens een berekening van hert Journal of
beloopt het bedrag, dat in October
fv.'T!"
groots-te daling e
REPUBLIC STEEL
Verlies eerste drie kwartalen
1932 S 8,640,971 (vorig Jaar
3,512,975)
van Amerikaansdhe derde-kwar
aanvang heeft genomen, diener
ij Amerikaansche fondsen te be-
geval zou zijn. Wij he-bben
i te vermelden van Amecnl-
Kas derde staal-lichaam, dat In 1929 is ontstaar
uit de fusie van enkele onafhankelijke concerns,
die op deze wijze getracht hebben het hoofd
boven water te houden. Hert tijdstip van d<
fusie was ongelukkig gekozen, omdat in No
vember van dart jaar de groote crisis uitbrak.
Alleen in 1929 was er van winst sprake en wel
van 5 8.37 per gewoon aandeel; daarna begon
de verliesgevende periode. Over de drie kwar
talen van dit Jaar bed-roeg het deficit niet min
der dan 8.640.971, tegen een verlies
3.512.975 in de overeenkomstige periode
het vorige jaar. In 1930 en 1931 werden verlie
zen geleden van reep. 3.522 003 en 8 9.034.153.
Volgens de laatst bekende kapitalisatie be-
iiU 53.830.650 obligatleleenlngen
i.953.920 stuks'gewOTePaandeeïen zonder'noi
De commons schomelden In 1930/2 reep. t'
schen 104—794, 44253 en 12—134, moment
7g; hert dividend ls destijds gepasseerd.
BETHLEHEM STEEL
Een verlies van meer dan $20
millioen te wachten voor 1932.
Hert speculatieve belang van het Nederland
sche publiek bij aandeelen Bethlehem Steel
groot en men zal met gemengde gevoelens de
resultaten over het derde kwartaal van diit jaar
hebben gezien. Vooral nu de president der maat
schappij zich weinig hoopvol over de naaste toe
komst heeft uitgelaten en men dus een ongun
stig vierde kwartaal mag verwachten. Het
het derde kwartaal 1932 bed
het geheele deficit
ien van dit jaar. inclusief
de eenmalige betaling van het preferente divi
dend (zooals bekend is het gewone dividend in
1931 reeds gepasseerd en de maatschappij ging.
to taalverlies lm 1931
3 5.425.000,
periode duurt, hoe grooter de achterstand
orden.
De kapitalisatie va-n de Bethlel
de laatst bekende gegeve
millioen obligatie-schuld. 9'
pref. aand., 3.200.000 stuks gewone
Oven- de jaren 1929/30 wend een wimsrt per ge-
oom aandeel gemaakt van resp. 3 11.01 en
S 5.26, over 1931/2 wordt met verlies gewerkt
De koe-rsen der gewone aandeelen schommelden
in de periode van 1929/32 resp. tusschen 78}
140J, 473—HOI, 171—708 en 7}—296. momenteel
•17|.
CHRYSLER CORPORATION
Balanswaarde enorm verminderd
De Amerikaansohe automobielmaatschappijen
delde maamdelijksahe verkoopen
r9rrd-
DE AMERIKAANSCHE KUNSTZIJDE-
INDUSTRIE
Werkt op 100 van de capaciteit
prijsverliooglug ls echter nieit
n Graz onbetaald zijn gebleven.
AMERIKAANSCHE KWARTAALS-
DIVIDENDEN
Loeony Vacuum Oil 0.10 (v. kw. $0.20).
Standard Oil of New-Yeracy 0.25 (onv.). plus
eit gebruikelijke extra dividend van 0.25.
u verzoekt Uw schriJ-
;onden te beschouwen.
2062. V. te N. De door U bedoelde N.V.
s'. S.", te 's-Gr. staat, naar wö vernemen, zeer
gunstig bekend.
ïn. In de jaren 1928/9 heb-
geleefd en zij hebben ner-
in aan de mogelijkheid, dat
o's in hetzelfde tempo zou
Zij hebben hun fabrieken
tgebreid en zij hebben tegen elkander opge-
>uwd om in de komende w-elvaarts-era hum
yncurrenten maar te kunnen overvleugelen.
Deze politiek blijkt op drijfzand te zijn geves
tigd; het hoogtepunt in de automobiel-industrie
ls nagen-oeg voorbij en al zuilen telkens nieu
we au-to-koopers zich aanmelden, wanneer tij-
zijn geworden, de percentsgewijze
groote toename van het verbruik behoort tot
het verleden. Dit leidt tot hert fel, dat de auto
producenten hun pas zullen he-bben te markee
ren en diart veel vam het nieuwe zal dienen te
worden afgebroken. Men zal weer met de voe
ten op de vaste aarde moeten te-rugkeeren. Dit
leidt vanzelf sprekend tot groote boekverliezen
Chrysler vermeent den weg daartoe te
gevonden door de aandeelen zonder n'o-
minale waarde, waarvan er uit. 1931 4.404.366
stuks uitstonden (op het moment zijn er
4.380.280 s-tuiks ln omloop) en die op de bal-ams
per ul-t 1931 te boek stonden voor 73.122.488
een nominale waarde van 5 te geven. Hierdoor
wordt de balanswaarde. zonder dat er iets in
den werkel ijken toestand gewijzigd word-t,
51.100.663 minde-r. welk bedrag dus voor extra-
afschrijving kam worden benut.
Over de eerste zes maanden van dii-t Jaar
werd een verlies geleden van 880.432, terwijl
de uitkomsten van het derde kwartaal nog niet
bekend zijn. De kapitalisatie bedraagt, tezamen
met die der Dodpe. waarmede de ChrysleT is ge-
fusloroneeird, uit 43.221.000 obligatiesohuld, geen
preferent kapitaal en 4.380.280 stuks gewone
aandeelen zonder nominale wuarde, dividend
basis 1. De koersen schommelden in de periode
1929/32 resp. tusschen 26—135. 14413. lij—25J
en 5213. momenteel 14. rendement circa 7
Over de jaTer, 1929/32 werd per gewoon aam-
deert resp. verdiend 4.94, 0.05 en 0.48, zoodat
het dividend ten laste vam de surplus-rekening
wagens te verbeteren
kroond. doordat het percentage van haar wa
gens. die verkooht worden, ten opzichte vam
Ameriknansohe productie, stijgende ls.
Iroeg dit 14 2 over het eerste
dit jaar 17.7
Redacteur: W. HOEKSTRA, Tnlpeboom straat 6, Den Haag.
Alle inzendingen betreffende deze rubriek te zenden aan bovenstaand adres.
Oplossingen worden blr
en over 14 dagen
oploseara K
Voor nlle vraagstukke
men 8 dagen Ingewacht
met de namen dej
epobllceerd
n geldt! WIT BEGINT
OPLOSSINGEN
No. 510. Auteur: O. G. VAN VEEN
Wit:
1. 43—38
3. 28—22
4. 29—23
5. 25X3
18X7
27X38
19X17
14X49(50)
30X39
35X24
7. 49 X 40 en wint
No. 511. Auteur: A. VAN DOMMELEN
Wit:
1. 22—17
2. 33—29
3. 32—28
4. 38X9
5. 36—31
6. 48—42
7. 40—34
8. 35X2 er
Zwart:
34X23
24X11
23X32
3X14
26X37
37X39
No. 512. Auteur: A. PLANCHAT
Wit:
1. 84—29
2. 30—25
3. 43—38
4. 25—20
5. 35—30
6. 4440
7. 50X8
8. 31X4 en wint.
84X42
16X27
42X33
15X24
24X35
35X44
13X2
Goede oplossingen ontvangen van de heeren:
J. Maasland, Schoonhoven; C. P. Vogelaar Jr.,
Krabbendyke; W. Voogt, Rotterdam;
Janson, J. G. van Eik, P. en W. Spuy, D.
Lasonder, allen Den Haag; Thomas Buitelaar
Jr., Maasland; L. Blom, Asperen; A. van Wijn
gaarden Jr., Giessendam; W. Hoogenboom
Wzn., Oudewater; H. de Groot, Kieuwpoort.
CORRESPONDENTIE
B. C. K. Dat is een aardig succes en veel
„zware" partijen.
L. B. Het boekje verschynt in December,
f 1.25.
v. d. B. Een dam rubriek in een dagblad
kunt U niet vergelijken met een speciaal
„Dam-blad". De lezers van een dagblad zyn
voor een groot gedeelte niet aangesloten bij
een club en ook daarmede moet worden reke
ning gehouden..
W. V. Dank voor vraagstuk. Zal het nazien.
Vraagstuk no. 513
Auteur: A. VAN DOMMELEN, Rotterdam
ff'--
n
u
■L
V
iü
H
m
s
l
Él
m
iP
ff
u
n
"rl
s
18
Ter afwisseling en mede in verband met een
vraag van een „pasbeginnend oplosser" geven
wy ditmaal een vraagstuk met oplc
Speel deze oplossing dus goed nal
Wit:
1. 38—32
2. 33—28
3. 32—27
4. 37X30
5. 30—25
6. 25X14
7. 25X2! e
14X23
22X24
21X32
26X48
48X30
10X19
Vraagstuk no. 513
In het clubblad van het „Residentie Dam-
Genootschap" vonden wy onderstaande positie,
waarin wij naar voren gebracht zien het in
voegen van mogelijkheden. De wit-speler, M.
G. Huegen, wist deze party te winnen door er
eenige combinaties in te vlechten, waardoor Zwart: 4, 5, 6, 8, 10, 13, 14, 17, 19, 25, 26
zyn tegenstander in „de war" werd gebracht. I Wit: 28—32, 34, 35, 38, 41, 48, 49
u
Wè
v/M
l§
i
E"
11
11
pp
i
'ié.
"f-
s
El
g
n
s
SU
9
ÉH
1
ym
n
J
P
s
Huegen aan zet speelde:
Wit: Zwart:
1. 26—21 27—31
2. 21—17 31—36
3. 16-11 36—41
4. 11—7 41»47
5. 35—30 24 X 35
Dit offer is om de directe remise door
2530, 2429 enz te voorkomen. Inplaats van
3530 mocht wit niet 72 spelen wegena
2530, 4736, 2328 en winst.
6. 47—36 om na wit 17—12 en 1x15 met
3627 gelyk spel te behalen.
7. 38—32 3647 T
8. 34—29 23 X 43
9. 1X15 47X?
10. 15X19 en wint
Als 7e zet kon de zwarte dam niet spelen.
Immers op 3611 volgt 1711 enz. met
winst en op 3631 volgt 3228 enz. met
winst. Zwart was dus verplicht als 7e zet
2024 te spelen, waarna de volgende geestige
variant kan voorkomen:
720—24
8. 17—12 18X7
9. 1X15 25—30
Om te trachten twee dammen te halen en
remise te forceereru
10. 34—25 35—40
11. 15—4 dreigt met 3227 en ge
wonnen eindstand. Op 3647 volgt 415 even
eens als boven.
1L 86-41
dus gedwongen
12. 8934!! altijd gewonnen.
Zeldzaam geestig.
Vraagstuk no. 514
Aut.: A. v. WIJNGAARDEN Jr., Giessendam.
Voor beginners.
Vraagstuk no. 515
Auteur: O. G. VAN VEEN, Den Haag
BOEKEN EN GESCHRIFTEN
Over 1928 1
NEVADA KONDIGT MORATORIUM AP
Voor 14 dagen
De prtaats-VKTvaaipende Gouverneur GriawoM
vam den staat Nevada in de V. S. heeft gister,
naar uit Reno wordt gemeld, een algemeen mo
ratorium voor zaken en banken afgekondigd
zulks met het oog op den wanhopigen finan-
'lestand voor alle schuldverplichtingen,
torium duurt 14 dagen.
de bevolking een
-n zijn
hurtp-
leeid, dat hij de geil,..
tijdens hert moratorium zijn banken
reorgaaJseeren.
Wimk field. de
gen In Nevada
lid benutten
de afsluiting der Zuiderzee een feit li
geworden, zal het grootsche werk der droog
making van de Zuiderzee regelmatig voortgang
vinden, zö het ook met eenige vertraging door
crlsle, welke wö beleven,
king zal o.m. tot gevolg hebben
dat het eiland Marken langzamerhand zün
typlsich karakter zal verliezen.
Daarom is het een goede gedachte geweest,
om vóór die ingrijpende verandering een soclo-
graphlscli onderzoek ln te stellen naar dit merk
waardige eiland en het resultaat vast te leggen
in een historisch document, dat voor allen
zich bewegen op het gebied van ethnolo_
sociologie en sociografie, van groote beteekeni-s
Na eerst een beschrijving gegeven te hebben
'an het eiland zelve, wordt verder een et
inder verteld van de bewoners, de besrtaans
niddelen en het maatechappelök leven op het
'iland. terwijl tenslotte besproken wordt de
groote verandering, die het eiland door
droogmaking der Zuiderzee zal ondergaan.
Voor de sociale geografie van Nederlai
deze studie van groote waarde en de prettige
trant van schrfven maakt het
f EN ARBEIDERS SE
IRELDOOUr
Uitgave van N.V. P. Noordhoff te Groningen
In de serie „Studiën op het gebied van ethno-
logle, -sociologie en sociografie" onder redactie
van Prof. Mr. W. A. Honger, Prof. Dr. S. R.
Steinmetz en Dr. H N. ter Veen. verscheen als
no i „Het eiland Marken", door P Kuln Jr.
Als no. 2 ln deze serie zag thans bovenstaand
werkje het licht. Het bedoelt te zün een
correctie op de in 1911 verschenen -sociografie
van B. Seebohm Rowntree. getiteld; ..Land und
labour lessons from Belgium" Niet. alsof't werk
van Seebohm Rowntree 'n correctie behoefde
omdat het eon onjuist beeld gaf, maar omdat
door den wereldoorlog het beeld van den boe
ren- en aibeidorsstand sterk is gewüzlgd.
Voor een goed Inzicht In den huldigen eco-
nlmlschen toestand van den Belgischen land-,
bouw. van de industrie ln België, ls deze gron
dige en omvangrijke studie van groote betec-
keni-s.
En niet minder zullen zij, die zich bezig
houden met de studie van den voortgang der
Sociale^ Wetgeving, in de,:e. grondige en om-
belangTÜk materiaal
DE SPREUKEN DER VADEREN, ver
taald, verklaard en van een inle.ldiug
voorzien door I. MAARSEN, opperrab-
bün te Den Haag.
Zutphen, W. J. Thieme en Cie.
De schrijver heeft een goed werk verricht
floor het zedekundig slot van de eerste vier
meest beoefende deelen der Misjna. „Abolh"!
meer bekend onder den naam „Pirke Aboth"
„Hoofdstukken getiteld: de Vadreen Vaderen"
genaamd, niet alleen te vertalen wat reeds
i"" van belangrüke
wijl vele mooie
ischied is.
nngen te voorzien, t
prenten het werk
Reeds jaren geleden
taald door wet, terwijl men
vallen, bv. ln Psalm 1. had mc
leer, levensleer. In Jalkoet
rabbi Simeon ben Azzai: „het i
11c er op. dat
rechte het He-
studie dei
gen: zich
het Goddelijke
Paul us. voo
Orieltschc
1 Tim. 4 6.
woord „thoi
behoort zün tiid
niet voldoende
hebben bezocht,
i besteden aan de
>astorale brie'
zakenregister ontbreekt.
dat hli zün groote en uitgebreide
gebruikt om ons de dogmatiek en
^iberoemdo Joodsche Schriftultleg-
mgriike aan teek en in gen. zou Z°Hn
is een bUdrage tot de groote waar
3s Woord ons niet alleen religie
ook cultuur in den rüksten zin
'ent: „als godsdienst I -
•edikanten kal
ik het
d. V.e°
