H. KOOIJ
PilLIMAIM
ARNHEM
L I
BURG
JAN JAARSMA CYCLUS HAARDEN
NEDERLANDSCH FABRIKAAT!
N O V A N A
WEERDJESSTRAAT106
KAMPER STEENKOLENHANDEL
LEVERING VAN ALLE
STAATSMIJNPRODUCTEN
N.V. VAN DE VEN Go.
Groothandel in
DERDE NEDERLAND'S NIJ VERHEIDNUMMER 2 NOVEMBER 1932
Weer zoo'n keurig van Schijndel
model!!
Altijd origineel, chique
heerlijk passend zijn de
De befaamde
zijn uitsluitend
Let vooral op de JAN
[OfZlIGlPI ADIHIK
Hiuumdm
type K. 78.-
E.G. 85.-
E. ƒ105.-
F. ƒ125.-
R.R. ƒ185.-
Filiaal in ROTTERDAM:
le Pijnackerstraat 144 Telefoon 43124
Kleur, comfort,
élégance,
dat zijn de eischen, die
de vrouw van heden
haar onderklecding stelt
Aan deze eischen be
antwoordt het Novana-
ondergoed op werkelijk
verrassende wijze. Het
heerlijk lichte, elasti
sche weefsel sluit soepel
en zacht om het lichaam
en geeft Uv figuur dat
teere, slanke profiel van
moderne vrouwen. Het
staat U iedere beweging
toe. Ge voelt het nooit,
Ge verbaast U alleen
over de behaaglijke
warmte in den winter
en de verrukkelijke
poreusheid in den zomer
Nederlandsch
ROOKT
BUDDINGH VAN RENNES
VEENENDAAL
Ijzergieterij „De Globe"
Tegelen
(Afdeeling der N.V. Jos. Kurstjens'
Industrie- en Handel-Maatschappij)
De oude vertellingen van alchimisten en andere
metaalsmelters en goudzoekers, door dichters be
zongen in vroeger dagen zijn gebeurtenissen, die
naar het rijk der legenden kunnen worden ver
wezen. Zij hebben nu geen plaats meer in deze
dagen van hard werken en zaken doen. Wij leven
nu in tijden, waarin de industrie op grootc schaal
wordt beoefend. Het zijn nu dagen van mechani
satie. Het werk wordt gedaan door hoogst inge-
nieuse machines en slechts enkele menschen zijn
noodig om deze massa's van beweegbaar staal en
ijzer te bedienen.
Men mag geen bewonderaar zijn "van deze mecha
niseering, ze is een vaststaand feit en niemand
kan eraan ontkomen.
Niettegenstaande deze voorafgaande overwegingen,
werden wij getroffen bij een bezoek aan de ijzer
gieterij „De Globe" te Tegelen. Deze fabriek werd
opgericht in 1903 en is vanaf 1910 in handen cn
onder leiding van de tegenwoordige eigenaars.
Oorspronkelijk klein van omvang werd ze geleide
lijk uitgebreid en verbeterd, totdat nu een com
plex gebouwen is verkregen zoo uitgebreid, ruim
en modern ingericht als weinig gieterijen hier te
lande.
De vormhallen zijn alle ruim, waar noodig voor
zien van electrische kranen en hefwerktuigen.
Voor het smelten van ijzer zijn aanwezig 2 smelt
ovens (Cupolovens) elk met een capaciteit van 5
ton per uur. Het vullen van deze ovens (chargeeren
genaamd) geschiedt geheel automatisch, waardoor
niet alleen werkbesparing, doch ook een juiste
menging wordt verkregen. Betreden wij de eigen
lijke gieterijen of vormhallen, dan zien wij uitge
strekte ruimten, die ieder afzonderlijk systema
tisch zijn ingedeeld voor een bepaald soort werk.
Het fabricatieprogramma is veelomvattend en
uiterst verscheiden, daar niet alleen massagiet
werken worden vervaardigd, doch ook vormstuk-
ken, waarvan slechts één of enkele stuks noodig
zijn. De eerste speciale afdeeling is bestemd voor
het vormen van roosterstavcn en verder brand
werk en onderdeelen voor de vuren van stoom
ketels. Het ;ormen geschiedt hier, hetzij geheel uit
de hand ofwel met behulp van vormmachines.
Voor massagietwerken, hoofdzakelijk voor stukken,
waarvan honderden en duizenden noodig zijn, staat
de geheel machinale vorm in richting ter beschik
king. Een vijftigtal vormmachines en diverse con
structies, werkwijze, afmetingen en modellen staan
opgesteld en doen him werk.
Een derde gieterijhal is weer voor geheel ander
werk bestemd. Op een hoogte van 6.50 Meter loopt
een electrische 3-motoren kraan, in staat lasten
van 15 ton te torsen, te hijschen of te doen dalen-
Groote gictkasten en allerlei grillige modellen uit
hout of ijzer staan gereed om gevormd te worden
o.a. zagen wij zware fundatieplaten van 8000 K.G.
Nauwelijks in deze afdeeling goed en wel rond
gekeken hebbende, wordt ons oog wederom ge'..of
fer. door andere werkzaamheden. Weer andere
electrische kranen rijden af en aan, machines ra
telen. Een buitengewoon reusachtige machine van.
geheel nieuwe vinding zien wij vormzand spuiten
in gietkasten. Het is een geheel nieuwe manier van
werken, waardoor de tijdsduur van vormwerk dat
vroeger uit de hand moest worden gemaakt en
eenige uren in beslag nam, tot enkele minuten is
gereduceerd.
Inderdaad veel omvattend is de taak der bedrijfs
leiding en directie. Allerlei gietstukken zien wij
gereed liggen, het eene bestemd voor machine
fabrieken als kamwielen, fundatieplaten, cylinders,
weer andere zooals roosterstaven voor de stoom
schepen, te veel om op te sommen.
De ijzergieterij „De Globe" is vooral bekend, door
dat zij zich als eerste in den lande heeft gespecia
liseerd in rioleeringsgietwerken als straatkolken,
straatpotten, trottoirkolken, gootstukken, alsook
verkeersseinen, waarschuwingsborden in de meest
voorkomende modellen.
Geholpen door haar nieuwste inrichting op dit ge
bied kan zij elke hoeveelheid, hoe groot ook, uit
haren voorraad binnen enkele dagen leveren.
In tegenstelling met vele andere gieterijen, maakt
deze fabriek al haar benoodigde modellen zelf in
hare naar de laatste eischen ingerichte model
makerij, gelegen op de le verdieping van hare
nieuwe gebouwen in het centrum van het bedrijf.
Imposant is de aanblik, die men krijgt bij het be
treden van deze werkplaats. Snorrende machines
aan alle zijden. Hier staan employées bij teeken
tafels over teekeningen gebogen, daar doen de
schaafmachines him dienst en maken planken voor
de modellen, mooi glad en precies op dikte en
maat. Modellen worden afgevoerd naar de giet-
hallen, om er afgietsels naar te maken, oude
modellen komen terug ter reparatie of wijziging
of ter controle. Een leek kan moeilijk direct een
inzicht krijgen in den gang van zaken van dit
zoo ingewikkeld en veelomvattend bedrijf.
Van de modelmakerij belanden wij op de tweede
verdieping in de modellenmagazijnen. Alles ligt
netjes gerangschikt volgens nummer. Groote en
kleine houten en ijzeren modellen, sommigen van.
ongewoon grillige vormen.
Keeren wij terug naar den beganen grond, dan
zien wij wederom een nieuwe afdeeling n.l. de
- poetserij en afbranderij. Een enorme buizenleiding
zien wij hangen, waarmede het stof door middel
van exhausters wordt afgevoerd en de lucht door
stoffilters wordt gereinigd. De pas gegoten stukken
worden hier van het vormzand ontdaan. Dit poet
sen geschiedt hoofdzakelijk machinaal door zand-
Mijnwerkcrs in Mijn Julia
DERDE NEDERLAND'S N IJ VERHEIDNUMMER 2 NOVEMBER 1932
Drooghouding
Nederlandsche Staatsmijnkolen zijn verkrijgbaar bij
Drooghouding noemt de mijnwerker alle midde
len en manieren om de ondergrondsche werken
te bevrijden van het voortdurend toevloeiende
water. Daartoe drijft men op behoorlijke diepten
watergalerijen,. d.z. lichthellende waterdicht be-
kleede gangen. Deze voeren het water naar een
of meer waterputten, vanwaar dit op de een of
andere wijze naar de oppervlakte der aarde wordt
gebracht. Bij uitzondering xs er zoo weinig water,
dat. het met een ton naar boven kan getrokken
worden.
Het beste werktuig tot het drooghouden van de
mijn is de
pompmachine;
zij is op iedere verdieping bruikbaar en is hiertoe
reeds zeer lang in het gebruik. De ovci'brenging
der beweging, die voor de pomp rechtlijnig op
en neei'gaand is, geschiedt vanuit het bewegende
werktuig, b.v. een stoommachine door middel van
rechthoekigen driehoek, wiens vaste punt zich in
den rechten hoek bevindt en die dus de horizon
tale beweging van de zuigerstang in een lood
rechte omzet. Deze overbrenging is evenwel zeer
duur, wat aanschaffingskosten, onderhoud en be
drijf betreft. Daarom heeft men vele andere mid
delen bedacht zooals ondergrondsche pompen,
welke met stoom, perswater, druklucht of electri-
citeit gedreven worden. Onder deze hebben de
centrifugaal pompen op het oogerxiblik een beslist
succes, daar zij betrekkelijk goedkoop zijn, weinig
plaats en een gemakkelijk over te brengen be
weegkracht, n.l. de electrische, vragen; daar tegen
over staat echter, dat zij bij onverhoedschen ster
ken wateraandrang licht verdrinken en zich. dan
niet zelf vrij kunnen pompen. Zij zijn dan ook
meestal öf door hun plaatsing óf door sterke
waterkeerende dammen (hiertegen beschermd.
TELEFOON 22055 (2lünen)
N.V. STAATSMIJNKOLEN GROOTHANDEL
„OVERUSE L"
ALMELO SLUISKADE N.Z. 100
POSTBUS 16
v.h. Fa. LIJS EN BOSCH
KAMPEN
Vert. v. N.W. Overijsel en Z.W. Drenthe
N.V. LIMBURGSCHE K0LEN6R00THANDEL
„NOORD-HOLLAND"
HEERENGRACHT 141 AMSTERDAM
TELEFOON 46020
N.V. STAATSMIJNKOLEN-GROOTHANDEL
,,'s-GRAVENHAGE"
Trompstraat 312
DEN HAAG - Telef. 36982
voor de Provincie Zuid-Holland
biedt vele voordeelen voor de vestiging
van industrie. In deze provincie zijn
o.a. de laagste electriciteitstarieven.
De N.V. STROOMVERKOOPMAATSCHAPPIJ te Maastricht
geeft gaarne alle gewenschte inlichtingen.
EINDHOVEN TELEF. 2721-2722-2562
N.V. LIMBURGSCHE KOLENGROOTHANDEL
„GRONINGEN"
HADDINGESTRAAT 10 GRONINGEN
POSTBUS 99 TELEFOON 3218
Stookt
Nederlandsch
Fabrikaat
