Woensdag 12 October 1932
NED. HERV. KERK
reroepen: Te Dinteloord, J. Bakker te
swyk. Te Randwijk, J. H. Gunning
zn. te Schoonhoven. Te Hoorn (Evange
lie). H. Huijgens te Heerjansdam. Te
dum (toez E. P. Borgman te Franeker.
'ankt: Voor Amerongen, F. M. Muller
Eindhoven. Voor Makkum en Cornwerd,
J. Schweitzer te Amsterdam. Voor
||nertsga, J. H. F. Engel te Nes en Wierum.
CHR. GEREF. KERK
epen: Te Maassluis, A. M. Berkhoff
Jneek.
HERST. EVANG. LIJTH. KERK
BAPTISTEN-GEMEENTEN
iepen: Te Vriescheloo, H. D. Willems
)orbach (Waldeck, Duitschland).
BEROEPINGSWERK
1 Amsterdam heeft, naar de „Ned.'
leemt, het advies der daartoe aangewe
ijrisc» commissie ter vervulling van de vac.
lartog in de Ned. Herv. Gemeente in de
evell gen van de (conf.) „Vriendenkringen'
'geringe ontstemming \erwekt. Te ver
iten is. dat van het recht, dat twintig
ceraadsleden hebben om bij den Kerke-
tegen-candidaten te stellen, gebruik zal
den gemaakt. Hetr~ aanbevolen drietal
aat, zooals wij gemeld hebben, uit K. H.
tyotte te Haarlem. J. J. Stam te Rottev-
en A. C. v. Uchelen te Meppel,
Te D e n H a a g-W est besloot de Ker
ad der Geref. Kerk, in weerwil van de
icieele bezwaren der Commissie van
er, zoo spoedig mogelijk over te gaan
iet bei nepen van een \ijfden predikant
i.54 ride inri'Ving \an een vierde preOKgele-
heid).
r Te W i 1 s u m (by Kampen) is door de
tf. Kerk nog niets besloten omtrent het
iepen van een -eigen predikant. Een desbe-
Vort/en<i bericht iB nog geheel voorbarig.
Ds. J. J. Berends
'T
RECHTS EN LINKS
Arnhem heeft de Kerkeraad der
j i Herv. Gemeente afwijzend beschikt op
"'verzoek der Vereen, van Vrij/.innig-Hcr-
iden bij een vacature of bij de stichting
.•■«een 7de predikantsplaats een vrijzinnig
likant te beroepen.
Kerkeraad „ziet op de meest wezen
punten een wijde kloof gapen tusschcn
ui.!nif.n AT. K aI Pïi1,.ll.
frijzinige gedachtenwereld en het Bijbel
EN3 Evangelie, dat Jezus Christus tot iD
d heeft". Hij meent, dat in geen enkel
(cht „de taak der Evangelie-verkondiging
vrijzinnige handen kan worden toever
3 i4 2fvcf. Zoo verbiedt hoogere verplichting
i 5~Je zorg voor de hem toevertrouwde Gf
.d!dnte, den Kerkeraad od uw verzoek in te
1 HULPPREDIKERS
4 A1 m e 1 o is door den Kerkeraad der
l Hervormde Gemeente tot hulpprediker
Jemd de heer F. H. Landsman, cand. tot den
Dienst, te Utrecht.
kFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
heid,
;and. C. J. de Haan, van IJsselstein,
Zondag 27 November a.s. intrede te doen
ageOlyredikant der Ned. Hervormde Gemeente
i, d< icherpenisse, na bevestiging door Ds. J.
Inge ;er, van Bleiswyk.
dUU,ls
A. H i 1 b e r s, overgekomen van
te chedé, werd Zondagmorgen .bevestigd
)anv predikant der Geref. Kerk van Gronin-
4aad door zijn voorganger, Ds. J. Jongeieen,
laajv is te Apeldoorn, die Jesaja 40 2a tot
rend1 had: ..Spreokt naar het hart van Jcru-
i uitm"- Den bevestigde werd Ps. 134 3
intja ezongen. Des namiddags deed Ds. Hïl-
i intrede met een predikatie over Psalm
e 46, sprekend over „een bede tot den
club! Gods, om den -strijd Gods te strijden',
rees^zen werd op de bede om: 1. een kracht
zal opstaan, 2. een heilrijke voorspoed, en
verben glorierijke overwinning. Ouderling
;routEuidema sprak namens Kerkeraad en
aeeni£ den nieuwen leeraar toe en deed
jm 116 7 zingen. Een Wethouder woon-
deiUiamens het Gemeentebestuur de plech-
i Jeid bij-
aan- Cand. W. Meijnhout, van Haarlem,
gersW Zondag 6 November a.s zyn intrede te
ïeeLl als predikant bij de Chr. Geref. Gemeente
riielNieuwendam (gem. Amsterdam). Als be-
ilge-Sger zal optreden Prof. J. J. van der
rbe-ail. van Apeldoorn.
SIS Ds. W. L Mulder nam Zondag j.l.
kro-oheid van de Ned. Herv. Gemeente te
ilidrthuizen met een predikatie over Openb.
6. Hij bepaalde zijn hooraers bij den
van het onder hen «predikte Woord
ie.bij de verantwoording1 lie zij eenmaai
den moeten doen. Aan het einde volg-
vele toespraken tot colleges, ambts-
eders enz. De naar Huizen (N.-H.) ver-
hot kende leeraar werd ten slotte hartelijk
tt tesprok.en door den consulent, Ds. G.
Montfrans, van Barneveld, namens
keraad en Gemeente en als vriend, die
121 4 deed toezingen; door Ds. C. J.
der Graaf, van Nijkerk (G.), als vriend
als secretaris van de Class. Zendings
missie. Een zeer groote schare woonde
plechtigheid bij. Zeer velen drukten in
consistorie den vertrekkenden leeraar
iand ten afscheid.
Ds. C. F. Nol te, vail Harlingen, die,
als gemeld, met een predikatie over 2
7a bij de Evang. Luth. Gemeente te
delburg Zondag j.l. intrede deed, wera
het einde van den dienst toegesproken
Ds. mejuffr. L. C. Dufour, van de
ng. Luth. Gemeente te Groede, in haar
iliteit van consulente, en Ds. mejuffr. A.
an den Ban, Doopsgezind predikante
gezongen werd Gezang 413 3.
Ds. W. O k k e n, die Zondag 30 October
fienhoven (U.) afscheid preekt en Zon-
6 November d.a.v. bij de Ned. Herv.
heente van Nijbroek intrede doet, zal
bevestigd worden door Ds. M. A. van
jn, van Twello.
DS L. KUIPER
's. L Kuiper, Geref. predikant te Kam-
i, die eerstdaags zijn emeritaat als zoo-
iig zal verkrijgen, zal zich alsdan, op
zoek van den Kerkeraad der Geref. Kerk
Bilt (U.). in deze Gemeente vestigen
de Geref. Kerk als hulpprediker dienen
KERKINSTITUEERING
'e Huizen (N.-H.) wordt door aldaar
lende leden der Chr. Geref. Kerk van Bus-
•Naarden pogingen aangewend om te ko-
tot institueering van een zelfstandige
neente. De zaak wordt op de eerstvolgende
gadering der Classis Amsterdam behandeld.
JUBILEA
D s. J. J. Berends, predikant der Geref.
Kerk te Veenendaal. herdacht Zondag j.l.
zijn 40-jarige ambts
bediening.
Om.rent den jubi
laris meldt men ons
nog:
Jan Jacob Be-
ronds werd 14 De
cember 1865 te I-Iar-
lerwijk geboren.
Vanvankelijk door
zijn vader, die een
handelsman was,
voor den handel be
stemd, mooht de
ionge Berenos toon
de wensch zijns har
ten verkrijgen om-
predikant te wor
den. Hij bezocht het pro-gymnasium te Har
derwijk en het gymnasium te Zetten en
studeerde verder aan de Vrije Universiteit.
In 1S92 candidaat geworden, werd hij 9
Oct van datzelfde jaar te St. Ainna-Paroohis
in het ambt bevestigd. Vandaar ging hij in
1898 naar Maasland, waar in 1900 een in
eensmelting van de Geref. Kerken A en P
tot stand kwam. Hij bleef 23 jaar deze Ge
meente dienen. Hij ontving in dien tijd
meer dan 20 beroepen, o.a. naar Groningen.
Harlingen. Harderwijk en Aalten.
Toen echter in 1921 de Gemeente te Veo-
nen-diaal, die in moeilijke omstandigheden
was geraakt, hem beriep, meende hij die
roeping te moeten opvolgen en hij heeft er.
naar hij verklaarde, geen spijt van gehad.
Ds. Berends heeft zich op velerlei gebied
bewogen. In zijn Friesche ia ren trok hij
op uit r»m de J.V. op Ge V. Grondslag
te richten. Bij zijn vertrok uit St Annu
Parochie werd hij tot eerelid van de Frie
sche Afdeeling benoemd.
Ook voor de uitbreiding vam het Christe
lijk Onderwijs heeft hij veel gedaan. Reeds
in Friesland hield hij tal van Unie-redevoe-
nnigen. Maar in Zuid-Holland kon hij nog
overvl ediger op dit gebied werkzaam zijn
Te Maasland werd op zijn initiatief een
nieuwe Ohr. Sohool gebouwd. Hij is voorzit
ter geweest vau het Geref. Schoolverband
„Vlaardingen en Omstreken". In 1911 werd
hij gekozen tot bestuurslid van de Kweek
school met den Bijbel, Haringvlie; te Rotter
dam. Van het Prof. Geref. Weeshuis tb
Middelbarnis was hij eerst een paar jaar
secretaris; daarna was hij tot zijn vertrek
uit Zuid-Holland voorzitter van deze stich
ting, met de daaraan verbonden Weeshuis-
school. Al zijn Maaslandsche jaren was hij
voorzitter van de Geref. Scha>l in de Doe«r
straat en meermalen was hij leider van ue
bekende YVestlamdsohe Uniedagen.
Verder werkte Ds. Berends mede aan on
derscheidene maand- en weekbladen. Hij ie
bestuurslid van „Filippus"; tal van trakta
ten vérsohenen van zijn hand en snuis it'16
nam hij geregeld deel aan de verzorging
den scheurkalender van dit Genoot
schap. Voorts is hem 9pociaal opgedragen
de traktaatverspreiding onder de hoogere
standen.
Van zijn kerkelijke mandaten noemen we
het curatorschap van de Theol. School te
Kampen. Hij was meer dan twintigmaal
eerst in Zuid-Holland en later in Utrecnt,
lid van de Part. Synode. In 1930 heeft hij de
Generale Synode te Arnhem voor een deel
meegemaakt, als secundus van Ds. Fern-
hout.
Te Veenemdaal heeft Ds. Berénds ook al
lerlei functies gehad; voor een gedeelte
worden deze nog door hem waargenomen.
Thans gaat Ds. Berends mei emeritaat.
Zijn jubileumviering en zijn afscheid vallen
samen. J.K Zondag, den gedenkdag, is in
zijn Gemeente Hét Heilig Avondmaal ge
vierd, terwijl Ds. Berends a.s. Zondagmor-
de gedachtenisrede tvopt uit te spre
ken en des avonds afscheid te preeken.
Woensdagavond a.s. zal de jubilaris in een
bijeenkomst worden gehuldigd.
Ds. Berends zal zich metterwoon, tw. IS
October a s., vestigen te Amersfoort, We-
vetrssin-gel 5.
Ds. P. H. He ij mens Visser, pre
dikant der Ned. Herv. Gemeente te Velp
(G.), heeft in verband met zijn 40-jarig
ambtsjubileum Zondag j.l. een gedach'enis-
predikatie gehouden en had daarbij tot
tekst Hand 4 12. Een kerkkoor zong een
toepasselijk lied. Aan het einde werd hij
toegesproken door Ds. N. de Jong namens
de Gemeente; door Ds. M. A. van Rhijn,
van Twello, als praeses van het Class. Be
stuur van Arnhem; en door Ds. Jac. Gou
verneur, namens de Gemeente van Roosen
daal (bij Velp). In de consistorie werd hij
door anderen gecomplimenteerd. Een open
baar huldebetoon had niet plaats.
D s. J. E. Klomp, predikant der Ned.
Herv. Gemeente te Ede (G.), hoopt Donder
dag 24 November a.s. den dag te herdenken,
dat hij vóór 25 jaar de Evangeliebediening aan
vaardde te Hoog-Blokland. Vier jaar later, in
1911, vertrok hy naar Poortvliet. In 1915 deed
hü intrede te Leerdam, in 1917 te Késteren, in
1920 te Oldebroek en sinds 9 Juni 1929 is hy
aan de Gemeente van Ede (G.) verbonden.
Ds. Klomp, beslist voorstander der Gerefor
meerde beginselen, is een gezocht prediker.
Hij heeft schier tallooze beroepen van geest
verwante Gemeenten ontvangen. Van den Ring
Wageningen is hy quaestor. Ook
Chr. Schoolonderwijs en de Zending heeft hy
steeds met groote liefde geijverd.
Ds- E. J. H. van Leeuwen, Ned.
Herv. predikant te Arnhem, hoopt Zondag
1 December a.s. zijn zilveren ambtsjubileum
te vieren. Hij stond 7 jaar te 's-Gravemner,
2 jaar te Woudsend en 16 jaar te Arnnem
NIET JUBILEEREN
Ds. H. O. Ro s c a m A b b i n g, predikant
der Ned. Herv. Gemeente te Assen, heeft
naar aanleiding van zijn 25-jarige ambts
bediening in het „Predikbeurtenblad" ojn.
geschreven: „Het is mij een groot voor
recht zoo lang het Evangelie van Gods Ge
nade in Christus Jezus te mogen verkondi
gen en ik hoop daarin te volharden. Maar
om dat te „vieren", 'k heb or nooit voor
gevoeld, en nu, in verband met den alge-
meen.en toestand, nog veel minder. Ik voor
mij gevoel het zóó aan, dat, waar de Naam
van den Zender zoo veelszins gesmaad
wordt en op kerkelijk en op maatschappe
lijk en op staatkundig gebied, er voor
den dienstknecht weinig vrijmoedigheid om
te jubileeren blijft".
Ds. Roscam Abbing verzoekt den datum
van zijn jubileum onopgemerkt te doen
voorbijgaan.
KERKGEBOUWEN
Te Breda heeft de Kerkeraad der Geref..
Kerk zich in principe vereenigd met de ont
worpen bouwplannen van architect B. W. Plooy
te Amersfoort.
Te Wemeldinge (Z.) is de eerste
steen gelegd voor een nieuw kerkgebouw
der Geref. Gemeente. Ouderling W. Mevaard
van Ierseke, die den steen legde, e: Burge
meester F. Wabeke Azm. hielden toespra
ken.
Te Westzaan wordt begonnen mei
de restauratie van het kerkgebouw der
Ned. Herv. Gemeente. Deze zal tijdelijk
Te Z w o 11 e krygt de nieuwe Ned. Herv.
kerk in Assendorp den naam van Jeruzalem-
KERKORGELS
Te Naaiden' is Maandagavond jJ. door
de Geref. Kerk een nieuw orgel in gebruik ge
nomen. De pastor loci, Ds. K. Prins, noemde
in zijn openingswoord het een verheugend feit
dat ondanks den slechten, tyd waarin wy le
ven. de Gemeente met zooveel liefde geofferd
heeft voor den aankoop van een nieuw kerk
orgel en hy sprak de hoop uit dat het orgel
dienst mocht doen tot meerdere verheerlijking
van Gods Naam.
Vervolgens gaf de voorzitter der Orgelcom
missie, de heer G. Bloemendaal, een kort ver
slag van den arbeid der Commissie. Hy her
innerde verder aan het overleden lid J. van der
Wal:
Hierna bracht de heer Valentijn Schoonder-
beek, orgelist te Kaarden, op verdienstelijke
wyze eenige orgel stukken op het nieuwe orgel
ten gehoore nl. Fantasie over Psalm 33 van
C. de Wolf, Benedictus van Max Regen en So
nate VI (het Gebed des Heeren) van F. Men
delssohn.
Verder bracht de penningmeester der Orgel
commissie, de heer W. J. in 't Hout, verslag
uit. Als bijzonderheid vermeldde hy in dit ver
slag dat ook iemand die reeds 20 jaar uit Naar-
Amerika woont, een gift voor het &™TM<pt,e.
orgel gezonden heeft. Tenslotte werf, nad«t_de SLlplaaU,
een gedachtenisrede te houden.
RIJKSUNIVERSITEIT TB UTRECHT
D r. B. Raptschi nksky, toegelaten
als privaat-docent in de Oost-Europeesche
beschaving in de Faculteit der Letteren en
Wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, zal a.s. Donderdagmiddag in hei
klein-auditorium van het Universiteitsge
bouw een openbare les houden over: „Oos-
tersche en Westersdhe invloeden in de ge
schiedenis van Rusland".
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN
Prof. Dr. J. Kuyper, die door de Ver-
eeniging voor Hooger Landbouwonderwijs
te Groningen met Koninklijke goedkeuring
is benremd tot bijzonder hoogleeraar in de
Agronomie aan de Rijksuniversiteit te Gro
ningen, zal zijn ambt aanvaarden op Zater
dag 15 October met het houden van een
rede in de aula der Universiteit.
Prof. J. J. VAN DER SCHUIT.
Donderdag 10 November a.s. hoojit Prof. J.
J. van der Schuit, hoogleeraar aan de
Theol. School der Chr. Geref. Kerk te Apel
doorn, zijn 25-jarig jubileum als predikant te
herdenken. Uit Curatoren, hoogleerurei
studenten is een Commissie gevormd, om dit
feit in de aula der School te doen herdenken.
Dien dag is er des middags in de Theol.
EERSTE INTERN. CHR. SCHOOL
CONGRES
HET DUITSCHE REVEIL OP
ONDERWIJSGEBIED
Geen goede Kerk zonder een goede,
Christelijke School
heer Schoonderbeek nog ten gehoore gebracht
had: Prelude, Fugue et Vanation van César
Fran'ck, Suite Gotique, van Boëllmann en eer
eigen improvisatie over: „Dankt, dankt nu
allen God", het orgel overgedragen.
Ds. Prins aanvaardde dit namens den Ker
keraad. Nadat hy allen die tot het slagen var
dezen avond medegewerkt hadden, bedankt
had, sloot hij dezen voor de Geref. Kerk van
Naarden, zoo heuglijken avond met dankge
bed.
Het orgel is gebouwd dooï de firma Van
Dam te Utrecht.
KERKVISITATIE
De Alg. Synodale Commissie der Ned.
Hervormde Kerk richtte tot twee kerkvisita-
toren in Gelderland de vraag: „waarom
door hen telkens sleohts twee Gemeenten
per dag werden bezocht". Zij hebben daarop
uitvoerig geantwoord: „dat het niet of zel
den mogelijk is de Kerkvisitatie goed te
doen in meer dan üwee Gemeenten per
dag".
Het „Evang Zondagsblad" concludeert uit
de vraagstelling, dat de meeste kerkvisita-
t-oren veel meer dan twee bea eken per dag
doen en noemt het merkwaardig dat de Sy
nodale Gommissie noch anderen kerkvisita-
toren aanschrijft dat het niet aangaat meer
dan twee Gemeenten per dag te bezoeken,
noch de bedoelde twee kerkvisitatoren ver
maant meer dan twee bezoeken per dag af
te leggen, maar de zaak onbeslist laat. Zij
zal gevoelen, dat de meeste kerkvisitatoren
naast een drukken werkkring niet zooveel
tijd hieraan kunnen besteden, dat zij wer
kelijk zoo degelijk te werk kunen gaan. F.n
daarmee is het zoo goed opgezette nieuwv
Reglement op de Kerkvisitaiie weer geble
ken n,p de practijk te zijn gestrand.
„Niemand zal ontkennen dat kerkvisita
toren, die vier of vijf Gemeenten op één
dag bezoeken, onmogelijk goed hun v
kunnen doen Zij moeten hier en daar
blik slaan en slechts zeer geroutineerden
zal het dan mogelijk zijn fxiten op te spo
ren, terwijl een onderzoek naar
liike dingen beperkt blijft tot enkele vragen
en zoo wordt weer hier alleen de buiten
zijde bereikt en het werkelijk leven der ge
meente blijft onberoerd en juist hier zou
het oordeel van buitenstaanders en hun
raad veet kunnen medewerken opbouw
der Gemeentp"
Jacob Jan van der Schuit werd 25 Augustus
1882 te Den Haag geboren. Oorspronkelijk
voor den handel bestemd, rijpte al spoedig de
begeerte naar het predikambt. Na het insti-
heer J. Rebel, te Huizen woonachtig, heeft, haar diensten houden beurtelings in de
Classis het verzoek gedaan een stichtelyk Doopsgezinde kerken van Westzaam-Noord
brd te mogen spreken. J en -Zuid,
KERKELIJKE PERS
De „Goudsche Kerkbo de", officieel
wekelijiksch orgaan van de Geref. Keiken
der Classis Gouda, is ter gelegenheid van
haar 25-jaxig bestaan in feestgewaad ver
schenen.
Het blad bevat artikelen met tal
oude herinneringen. Allereerst van
eindredacteur Ds. J. van der Sluis, thans
als em.-pred. wonende te Velp. Voorts
D. P. Kalkman, van Moordrecht; Ds.
T. Sap, van Doornspijk; den heer P. J. Ivo
lijn, van Gouda; Ds. D. Scheele, van Mid
delburg; Ds. Herm. Knoop, van Rotterdam-
Delfshaven; Ds. J. P. C. ten Brink, van
Gouda; Ds. P. Roos, van Lekkerkerk; den
feuilleton-briefschrijver „Pieter Conradsz",
den schetsenschnjver V. d. P.; en den uit
gever E. J. Nijkamp. Heel wat oude histo^
rie komt hier naar voren en meermalen
wordt betoogd en aangetoond het nut
een Kerkbode. De v^Ie bijdragen zijn voor
zien van scherpe foto's.
Het jubileum-nummer is allerkeurigst
uitgevoerd.
„HEMELVAARTSFEEST"
Ds. J. A. C. Rullmann deelt mede, dat
evenmin als in 1931 dit jaar het „Hemel
vaartsfeest" gevierd is, d.w.z. niet op de
wijze, waarop dit gebruikelijk was. Dit jaar
lag het bezwaar voornamelijk in de malai:
Na overleg met predikanten en oudste g(
roe's werd besloten deze toogdag voor de
Javaansche Christenen niet te doen plaats
hebben, vanwege de daaraan verbonden
hooge kosten. Bovendien kon steeds slechts
het beter gesitueerde deel der Christenen,
benevens die in Poerbolingsro en omgeving
wonen, aan de algemeene viering deelne
men. Al de overigen hebben aan zulk een
..toogdag" niets. Met algemeene stemmen
besloot men dit jaar dien dag in elke Ge
meente afzonderlijk te vieren. Sommige de
den dit op dezelfde manier, maar dan in
eigen kring; andere hielden een gewone
godsdienstoefening.
Gemeenschappelijk is met den Holland-
schen kring het Avondmaal gevierd in Poor-
bolinggo. Op deze wijze wordt éénmaal in
het jaar aan den disch des Heeren de een
heid in Hem die wel e'ken dag bindt, maar
die door het taalverschil zoo weinig gelagen
heid heeft zich practisch te betoonen, daad
werkelijk beleefd.
GIFTEN EN LEGATEN
Te Oegstgeest werd voor het bouwfonds
der Geref. Kerk een gift van duizend gulden
gecollecteerd.
tuut Michels te hebben afgeloopen, ontving
hy zyn verdere opleiding aan de Theol.
School te Ryswyk, onder leiding van de docen
ten Van Lingen en Wisse. Eerstgenoemde
zorgde voor zijn klassieke vorming. By het
eindexamen refereerde Van der Schuit in het
Latijn over: „De indole Horatii". In 1907 deed
hij candidaatsexamen en nam hy eer» beroep
naar Kampen aan, waar by 10 Nov. beves
tigd werd door oud-docent Wisse met Rom.
1 lb: „Afgezonderd tot het Evangelie
Gods" en intrede deed met Col!. 4 3. Uier
was hij ook lid van een Chr. Schoolbestuur.
In 1914 nam de as. jubilaris een beroep
naar Amsterdam aan, aldaar intrede doende
met Hand. 4 12, en in 1922 de benoeming
door de Synode tot hoogleeraar aan de Theol.
School, waar hij geïnstalleerd werd door don
president-curator Ds. B. van den Berg, en
een inaugureele rede hield over: „Mystiek en
Dogma".
Prof. van der Schuit, die onderwijs geeft
in het Grieksch, de Dogmatiek on de dogma-
tolo-ische groep, heeft o.m. het licht deen
zien: „Na 25 jaren"; „Achter het gordijn des
doods"; „ReUgieuse Psychologie en Bekee-
"Thig"; „Dr. Kuyper en de sluimerende weder
geboorte"; „Kerk en Staat".
De jubilaris is rector der Theol. School,
vice-voorzitter van het Bestuur der Chr.
H. B. School te Apeldoorn en voorzitter van
het Chr. Mil. Tehuis te Millingen. Bij Kon.
Besluit werd hy benoemd tot reserve-leger-,
predikant. Tijdens de mobilisatie heeft hij veel
onder de militairen gearbeid. Voorts is hij
redacteur van „De Wekker".
CHR. LYCEUM TE BUSSUM
Tot conrector, in de plaats vnn den thans
hernoemden rector Dr. W. E. Engelkes, is be
noemd de heer J. A. van Beusekom, leer
aar in de Nat. Historie aagi het Lyceum.
CHR. M O. IN EINDHOVEN?
Onder voorzitterschap van Ds. K. Sietsma
had te Eindhoven een bijeenkomst plaats,
bedoelende het onderzoek naar de mogelijk
heid van Chr. Middelbaar Onderwijs in
Eindhoven. Na ampele bespreking werd een
Vereeniging met aanvankelijk 31 leden op
gericht. Een Commissie werd benoemd, die
zioh met opstelling van doel en grondstel
ling zal bezighouden.
HOOFDBENOEMINGEN
IJ muiden (Comité-School). Door J. J.
Meyer, ond. te Amersfooort, is voor de benoe
ming alhier bedankt.
MET PENSIOEN
De heer J. Broek, hoofd der Geref.
School te Hasselt (O.), heeft na ruim 40
dienstjaren, tegen 1 April 1933 ontslag aan
gevraagd.
EXAMENS
PROMOTIES
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Ge
promoveerd la tot Doctor In de Let te-ren en Wtjs
begeerte, op proefschrift: „Les Odyssée* phiII-
sophlquc-s en Franco entre 1616 et 1789".
heer N. van Wijngaarden, geboren te Barwo
waardor (bij Woerden).
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN. Ge
promoveerd lijn tot Doctor in de Wis- en
tuurkunde. op proefschrift: ..Convexe punt.
xamelthgen". de heer Th. G. D. Stoellnga g
eek. en op proefsc*"-'*»-
ratlsché ruimtekn
de heer M. G.
sterdam.
Schoolnieuws.
TECHNISCHE HOOGESOHOOL TE DELFT
Tot tijdelijk lector, om onderwijs te geven
in den ijk, is benoemd de heer J. R. van Beek,
ijker, chef van den dienst fe Amsterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN
Prof. Dr. L. van Itallie. waarn. Rector-mag-
nificus, zal morgen, Donderdagmiddag, een
toespraak houden tot de eerstejaars-studenten.
VRTJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Prof. D r. D. H. Th. V o 11 en h o ve n,
Rector-magnificus, zal Donderdag 20 October
des middag te half 4, in het Gebouw
den Werkenden Stand, ter herdenking
den Stichtingsdag der Universiteit ecr\
rede houden.
op proefschrift: „Stel!
Tol, geboren te Am-
ACADEMISCHE EXAMENS
TECHN. HOOGESOHOOL TE DELFT. Gosl.:
Natuurkunde: prop.ex., de heer M. L. Bazen to
Roermond.
Werktuigkunde: prop.ex., de heeren T. Fer-
vorda te Renkum, P. H. Blom te Sappemeer
in J. Pruromel te Sappemeer.
Electroteohnlek: prop.ex.. d-e hoeren P. J. de
"1. A. L. M. Huellnx te Oss,
•den, A. Stegenga jte ApeJ-
Elndho'
L. W. Roos te C
doorn. C. L. Teeuvven te Zutphen
de heer L. H. Tollenaar
i T'ri.gt t
A. H.
Scheikunde: prop.
a mej. J. C. van der Vloodt.
Mijnbouwkunde: propex., de heer A. N. Dors-
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Gesl.: Germaansche Taal (Dultaoh): dooL er.,
mej. A. H. Kiel (met lof) en de heer G. H.
Kappers.
Romaansche Taal (Franech): cand.ex., de heer
P. M. Plasschaert.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gesl.:
pothelceifttssisient. de dnmes L Noels te Dor
der Boon te Bodegraven en
Zeven hulzen.
VUet I
(Sjieciale correspondentie)
II.
Ter oriënteering van dit tweede artikel
diene het volgende:
Voor 1918 was in alle Duitsche volksscho
len het godsdienstonderwijs verplicht. Ook
werden de lessen steeds met gebed geopend.
Dat was echter niets meer dan een ziellooze
formaliteit geworden. Ieder onderwijzer was
geheel vrij bij zijn onderwijs en kon de mee
ningen verkondigen, die hij voorstond. De
toestand lijkt dus op den toestand in ons
eigen land voor ongeveer honderd jaar. Er
waren dus wel Christelijke ondeiwijzers, er
bestonden wel scholen, waar alleen positieve
Christusbelijders waren, maar dat was toch
uitzondering. Nu kwam met de revolutie
van 1918 een wet, waarbij alle godsdienst
onderwijs van de scholen verbannen werd.
Het onderwijs zou neutraal zijn, godsdienst
moest privaatzaak zijn.
Daarmee waren echter de Evangelischen
en Gereformeerden het niet eens. De wet i
nooit in alle gestrengheid toegepast; men
probeerde tot een compromis te komen, ver
schillende wetsvoorstellen werden aanhangig
gemaakt, maar door de steeds wisselende
ministers van onderwijs is de zaak nog nooit
geregeld. Nu nog steeds moeten de ouders
genoegen mee nemen, dat hun kinderen on
derwezen worden door socialistische of com
munistische onderwijzers, die wel ecnigszins
gebonden waren aan den eisch van neutrali
teit, maar die in werkelijkheid hun meenin
gen dagelijks propageerden. Die toestand
bestaat op dit oogenblik nog.
Door het verbod van 1918 zijn de Duitsche
broeders wakker geworden; ze hebben con
tact gezocht met Holland en het is de on
vergankelijke verdienste geweest van den
heer Uittenbogaard uit Arnhem, dat hij
steeds weer naar Duitschland getrokken is
en van stad tot stad voor volle zalen verteld
beeft van onzen Hollandschen schoolstrijd,
gewezen heeft op het onhoudbare van den
toestand, op den plicht en het recht der
ouders om hun kinderen op te doen voeden
n te doen onderwijzen door onderwijzers
an hun eigen richting. Veel tegenstand
ontmoette men van den kant der socialisten
en communisten, maar ook van veel predi
kanten, die de vrijzinnige richting toege
daan waren en dus al jaren door hun evan-
gelielooze preekjes het volk van God en
godsdienst vervreemd hadden.
En nu is het réveil in vollen gang. De
ziel van de beweging is de heer A. Grün-
weiier in Gladhach. Vanuit het Wuppertal,
misschien het machtigste industriecentrum
der wereld klinkt de leus: God wil het
machtige, meesleepende kreet van
de Maas tot aan de Memel, van Aken tot
aan Tilsit, achter Koningsbergen, van Ham
burg tot Stuttgari. Ilier is iets in wording,
wat van ontzaglijke beteekenis zal blijken te
zijn voor onze Duitsche vrienden
Men voelt daar, dat de geestelijke nood
eel erger is dan de economische. Alle Hol-
landsche deelnemers waren ontroerd door
de heilige geestdrift onzer naburen en iedere
.ergadering herinnerde ons aan de gezegen
de uren uit onzhn tachtigjarigen strijd voor
de vrije Christelijke school. Wij hebben weer
opnieuw leeren voelen, welk een niet genoeg
te waardeeren bezit wij hebben in onze eigen
Scholen met den Bijbel, waar het kostelijk
Evangeliewoord de jeugd voor on- en bij
geloof behoedt.
Het is niet voldoende, dat wij met belang
stelling deze dingen volgen, neen, wij moe
ten daadwerkelijk deze beweging ondersteu
nen. Daarom was het zoo goed, dat reeds
♦wee professoren van onze Vrije Universi
teit, Professor Dr. J. W a t e r i ri k en Pro
fessor Dr. V. H. Rutgers, in Barmen aan
wezig waren naast een groot aantal verte
genwoordigers van bijna alle organisaties op
het gebied van ons Christelijk onderwijs.
F.n allen, die namens Holland het woord ge
voerd hebben, spraken in 't Duitsch, wat de
bewondering der congressisten opwekte.
Thans volgt een verder overzicht der ver
gaderingen van Zaterdag, die om 9 uur aan-
\ingen met een bijbelbespreking van Pastor
Humburg uit Bannen, naar aanleiding
van Matth. 6 vers 25 tot 30.
In de begroetingssamenkomst legde Pro
fessor W a t e r i n k den nadruk op het his
torische moment van dit congres. In een
tijd, dat zooveel internationale congressen
samenkomen en toch de nationale tegenstel
lingen meer dan ooit naar voren komen,
komt het eerste internationale schoolcon-
gres bijeen met het waarachtig doel om een
heid te zoeken. Dankbaar mogen we zijn,
dat wij in deze tijd van depressie toch nog
kunnen samenkomen om over schoolzaken
te spreken. Daarbij moeten wij den blik
richten op de toekomst in vol vertrouwen op
God. De Christelijke schoolgedachte is niet
steeds vrij geweest. Dit congres is geboren
uit ons geloof aan de vrijmaking. Het pro
bleem van onze eeuw is het probleem van
de autoriteit van het gezin en de Christe
lijke opvoeding der jeugd. Tegenover den
moe-d der goddelooze beweging om de chao9
to scheppen plaatsen wij den moed om, zien
de op het kruis van Christus een Christe
lijke samenleving met een Christelijke op
voeding in stand te willen houden.
De opperburgemeester van Barmen F r i e
d r i c h bracht ook namens den hoofdeom
missaris van politie en den voorzitter van
het gerechtshof, die beide aanwezig waren,
de groeten over van het stadsbestuur. Hij
sprak da hoop uit, dat het congres mocht
medewerken tot een Christelijke opvoeding
llftr iaticrrl vnnnnl in Via*
Professor Waterink alle sprekers hartelijk.
Zaterdagmorgen sprak verder Dr. Basch»
lin uit Bern over „Autoriteit en vrijheid in
de Christelijke opvoeding". Ook op deze
doorwrochte studie volgde een geanimeerde
discussie.
's Middags refereerde de Voorzitter, Prof.
Waterink, over: Begrenzing, rechten en
plichten, van den staat, de maatschappij en
de kerk met betrekking tot de school. De
hoofdzaken van deze hoogstaande rede ston
den de vorige week reeds in ons blad.
Hierna volgde een lezing van den heer
Brandt uit Bielefeld over: Opvoeding van
het kind in het licht van Gods Woord.
Een vruchtbare discussie volgde.
Zaterdagavond vond een openbare propa-
ganda-avond plaats in de Stadthalle van
Elberfeld, een schitterende zaal, die getuigt
van de welvaart uit vroeger dagen, en die
3500 menschen kan bevatten. Hier sprak
Pastor Engelke uit Hamburg, directeur
van het Ranke Haus, over: de belangrijkst»
middelen voor een Christelijke opvoeding
in het gezin.
S CHOOLJUBILEUM
der jeugd, vooral in het Wuppertal, waar
het streven van dit congres een zeer goeden
resonansbodem zou vinden.
Namens de kerkelijke autoriteiten sprak
Dr. Schrader uit Koblenz, die er den na
druk op legde, dat ouders, school en kerk
steeds nauw aan elkaar verbonden moeten
zijn. Geen goede kerk zonder een goede,
Christelijke school.
Voor de Christelijke onderwijzersvereeni-
ging sprak de heer Spader uit Elberfeld.
Met zeer juist gekozen woorden bedankte
I stond in ons blad van gister.
EXAMENS-OCTROOIBEZORGER
ie examens, schriftelijk en mondeling.
i November i
Haag. (Men zie verder Staal
196)
EXAMENS GYMNASTIEK
rJE*ï'11 Tr"e-
SSL. 1 'Ito se-
m. d, iëtodisd-
Rogt te Middelburs.
EX.-BEWAARSCHOOLONDERWIJS
EXAMENS-MACHINIST wi?z?"EUGe1^ g" °it* Akt® B hoofc,c,nd,w-
HAAG. 11 Oct. Gert. voor h*t_theor. ge- H. B^ddlngh. kena' on X" Zo£ieveJ«l "Xn
f At Banning. Delft; Cn M. D van
diploma C, de heor j. Burggraaff
|RF
Te Ransdorp (gem. Amsterdam) heeft
de Chr. Schoolvereeniging haar 40-jarig be
staan gevierd. Daaromtrent schrijft men ons
het volgende:
Meer dan overvol was het aan den avond!
van den 6den October toen de voorzitter vun
het Schoolbestuur, de heer D. Honingh. alle
feestgangers een hartelijk we.kom toeriep.
-Om samen te gedenken en te spreken \an
strijd en zegen. De school staat er als een
monument van ouden schoolstrijd. De no
tulen van de eerste vergadering op 6 Oct
1892 getuigden op den herdenkingsdag 6
Oct. 1932 daarvan. Een der nog levende eer
ste bestuursleden, de theer W. Dekker,
sprak van den verrassenden kooji van
grond in 't vijandige dorp en van de verba
zing der dorpelingen bij zijn uitroep: „dat
nu op 's Heeren tijd er een School met den
Bijbel zou komen".
Een koor van oud-leerlingen kon dan ook
zeer terecht den lofzang aanheffen: „Prijs»
den Heer met blijde galmen
Vervolgens sprak de heer C a p p e 11 e, dia
ook nog tegenwoordig was bij de oprichtin*
der Schoolvereeniging, een xoerend woord
over de kleine kracht, 't keurmerk van God»
volk. waarvan nog slechts een overblijf:»*
naar de verkiezing der genade restte in 't
moderne waterland. Met dankbaarheid her
innerde hij aan de broeders Pauw, Broers,
Kater en Korf. die veel geweest zijn voor de
School met den Bijbel. Een treffend oogen
blik was het toen een vijftal oud-strijders
voor een School met den Bijbel, de broeders
Honingh, Dekker, Has, Cappelle en Ubbels
toegezongen werden door 't koor der oud-
leeriingen!
Voorts sprak de heer H e u k e 1 s, inspec
teur Chr. Nat. Onderwijs, zijn dankbaarheid
uit hier te mogen zijn op 'n avond waarin de
zegen van God in het Christelijk onderwijs
door historisdhe herinnering weer juiste ge
stalte en vorm krijgt
De heer J. Kater wees op de school te
Ransdorp als een bewijs van groot geloof.
Hij herinnerde aan de rede van Ds. Impeta
in de rumoerige dorpsherberg naar aanlei
ding van Ps. 22: „het zaad zal Hem dienen",
't Geloof had niet te veel verwacht! Groot
was het voorrecht dat de heer G. van Zeg-
gelaar in 1897 tot hoofd benoemd werd. In
dien ergens dan kan 't bestuur met veel
maar weinigen zijn voor school, huis en oru<
geving.
De heer K. K 1 ij n sprak over den nood,
die bidden deed en van een gebed achter de
landhekken dat verhoord werd.
Een reeks van toespraken volgde. Geluk-
wenschen van verschillende vereenigingen
voor Chr. onderwijs wprden voorgelezen.
Tusschen de bedrijven door werd de thee
rondgediend, terwijl in de pauze 't archief
der school, door den heer van Zeggelaar ver
zameld, met groote belangstelling bezichtigd
werd.
't Was reeds ver over middernacht toen
heer Van Zeggelaar. die nog met
jeugdige kracht zijn oud-leerlingen had la
ten zingen, in treffende woorden een slot
woord sprak en de heer Honingh, nadat hij
nog de predikanten Ds. F.. R. Damsté Ne t.
Herv. pred. en Ds. S. J. Dokter, Geref pred.,
voor hun belangstelling dank bracht, de
vergadering sloot, 't Was een prachtige ge-
denkavond.
Te Wormerveer hoopt de Vereeni
ging tot Stichting en Instandhouding van
Scholen met den Bijbel in November het 50-
jarig bestaan harer School te herdenken.
Van bijzondere beteekenis is hierbij zeker
wel, dat de Voorzitter der Vereenieing, de
heer W. Bakker Kz., al die jaren een be
stuursfunctie heeft vervuld. En nog steeds
behartigt hij als voorzitter de belangen dei-
School met bewonderenswaardige trouw en
jeugdigen ijver. Het jubileum der Sohool is
ook zijn jubileum.
Het plan bestaat 15 November a.s. een kin
derfeest te organiseeren. terwijl op 16 No
vember in de Geref. Kerk een herdenkings
rede zal worden uitgesproken door Dr. K.
Dijk. Voorzitter der Unie „F.en School met
den Bijbel". De feestelijkheden zullen wor
den besloten met een huldiging van den
Voorzitter op Donderdagavond, eveneens in
de Geref. Kerk.
Nijkerk (Oortor) Fr
Diever
Nljkerk( Geld.)
Oud-Looadrecht
Buiksloot (A'd'im hén"'t 1Jj"*
(Kerkeoll
tv k enk
Middel h urn Ie P."."i.".",".,.'!.....'."
Mi jnahcerenland
Nleuwerbru« «J. Rijn
Ottoland
Por n la
<G,r«r- K«sr
«8.80
96
6JJ.82
51.7 J
105
15S 15
92.71
152.34
105.15
28.10
163 86
Rlj'wljk (Z.H
Snssenhoim
Strljen
Wn^enur
Mellakerko
Xleuwerkork (Zeel.)
Zier.kso©
t van 100 Loo&Ie Comlté's f 12 990 04
MlddeUiamis was aiod© Jaren de TTnte„
collecte oiet gehouden.
Mr J. J. HANGELBROEK.
van de Unie
t den BUbel".
Land- en Tuinbouw.
POOTAARDAPPELBESLUIT
Door den Minister van Econ. Zaken is be
paald, dot het uitvoerverbod van pootnardap-
pelen niet zal gelden voor het ras „King Ed
ward" welke vóór 1 Maart 1933 naar de C«-
narische eilanden worden uitgevoerd, indien
een certificaat der echtheid af te geven door
den P.D. te Wageningen, kan worden overge
legd.
