Achferhoede gevechten
WOENSDAG 14 SEPTEMBER 1932
I
EERSTE BLAD PAt^j
BUITENLAND
PAPENS VOORSPRONG
Nu de indruk van de verrassende Rijks
dagontbinding \vat is bezonken, is het leer
zaam om op enkele verschijnselen, die zich
in verband daarmee voordeden, de aandacht
te vestigen.
Vooreerst valt dan de houding van Hugen-
bergs partij, de Duitsch-nationalen op, de
eenige partij die zich achter de „gezagsre-
geering" heeft geschaard en die met de re
geering thans overtuigd is, dat met het on
vruchtbaar parlementarisme in Duitschland
korte mei ten gemaakt moeten worden.
Die Duitsch-nationalen hebben n.l., hoewel
ieder dooir het plotseling conflict, dat door
het communistisch voorstel was uitgelokt,
werd overvallen, handig gemanoeuvreerd en
daardoor tot de verwarring (èn de ontknoo
ping) een heel aardige bijdrage geleverd.
In het seniorenconvent hadden zij n.l. ver
zet tegen de wijziging der agenda aangekon
digd, doch toen het er in den Rijksdag op
aankwam en slechts één lid het communis
tisch voorstel daartoe had kunnen verhinde
ren, lieten ze geen kik hooren.
De nazis en het centrum, die van plan
waren na de kanseliersrede een poging te
doen om tot een compromis met de regeering
te komen waarbij zij, naar men weet,
Papen wilden loozen wenschten welis
waar niet, dat het communistisch voorstel
werd aangenomen, doch ze durfden er niet
voor uit komen door zelf de wijziging der
agenda te beletten. Toen de Duitsch-nationa
len het nu ook niet deden, kwamen ze in de
perveuse positie, welke de verdere domme
slagen, die gedaan werden, gemakkelijk ver
klaarde.
Het besluit om een half uur te pauzeeren
b.v. gaf aan Papen, die evenmin op deze
situatie gerekend had, de welkome gelegen
heid om gauw het ontbindingsdecreet bij
den Rijkspresident te gaan halen. Had men
dadelijk doorvergaderd dan zou de Rijksdag
niet ontbonden zijn geworden vóór hij tot
stemming over de noodverordening en het
votum van wantrouwen kon overgaan.
Dat een versclie Rijksdagvoorzitter als
Goring, denkende handig te zijn, fouten
maakte ,is vergeeflijk. Achteraf heeft hij er
kend, dat de Rijksdag wettig ontbonden Is,
maar hij neemt tevens het standpunt in, dat
het wegstemmen van de regeering wettig is
geweest.
Het is niet bepaald noodig over dit laatste
veel te filosofeeren. Het stond al van tevoren
vast, dat de regeering-Papen slechts op een
kleine minderheid in den Rijksdag kon steu
nen. Dat dit nog eens formeel bij stemming,
ól of niet wettig is uitgemaakt, verandert
niets aan de werkelijke verhoudingen.
Het ging in werkelijkheid slechts om wat
Von Hindenburg voor de verkiezingen heeft
verklaard, n.l. dat hij wenschte, dat het
Duitsche volk een Rijksdag koos, die met
z ij n regeering wilde samenwerken. Het
volk koos zoo'n Rijksdag niet Dat stond al
lang vast en is door den gang van zaken
nu alleen met overgroote duidelijkheid be
vestigd.
Men vecht er nu nog wat over door wie
van de beide partijen de grondwet geschon
den is. Van beide kanten wordt de beschul
diging van de hand gewezen. Beide partijen
beweren met kracht dat ze ook voortaan
vooral constitutioneel te werk willen gaan.
Maar voor den buitenstaander is één ding
duidelijk en wel dit, dat het hier niet
eerste plaats om grondwettelijkheid
«naar om de macht en dat de regeering
geschraagd door de autoriteit van Von Hin
denburg, daarbij in het voordeel is en voor-
loopig ook wel zal blijven.
Zij gaat nu verkiezingen uitschrijven en
het is te venvachten, dat zij, door middel
van een noodverordening, wel zal zorgen,
dat het kiezerscorps van tevoren „ontlast" is
van de jonge heethoofden, die aan de extre
mistische partijen van rechts en links zoo
groote getallen toevoegen.
En dan zal zij de leuze „Met Hindenburg
en vóór Duitschland", waarmede Papen zijn
radiorede van eergisteravond besloot, wel op
allerlei manier in de hoofden der kiezers
weten te hameren.
Het zal uiterst belangwekkend zijn na te
gaan wat het resultaat van deze
heid zal zijn.
Zou Papen er in slagen Hitier een belang
rijk deel van zijn aanhang te ontfutselen?
Zijn vertoon van energie en durf, zijn on
miskenbaar patriottisme enzijn trouw
samenwerken met den afgod van het volk,
Von Hindenburg, kunnen in ieder geval niet
nalaten breede volksgroepen te imponeeren.
Tusschen Rijksdagcommissies en Regeering
De Rijksdagontbinding als geldig
erkend. Göring blijft het votum van
wantrouwen tevens geldig noemen
VOORBEREIDING VAN DE NI.EUWE
VERKIEZINGEN
DE ERKENNING VAN MANDSJOEKOEO
DOOR JAPAN
Nadat door den keizec van Japan zijn
sanctie eraan was verleend, heeft de Japan-
sche minister van buitcnlandsche zaken aan
Moeto getelegrafeerd, zich naar Tsjangtsjoen
to begeven, om het erkenningspact van
Mansjoekoeo te onderteekenen.
Uit Nanking wordt gemeld:
Zoodra de Japansche regeering de erken
ning van Mandsjoekoeo zal aankondigen,
zullen aan de mogendheden door China
nota's gezonden worden, waarin een beroep
wordt gedaan op het negenmogendheden-
verdmg.
WAT MAINE DOET
Uit Portland, in den Amerikaanschen
staat Maine wordt gemeld, dat in dien staat
Maandag verkiezingen zijn gehouden. Maine
is de eenige staat, waarin dit vóór Novem
ber geschiedt. De volksmond zegt „Wat
Maine doet, dat doet de natie bij de presi
dentsverkiezingen in November", en daar
om worden do verkiezingen daar van groot
belang beschouwd.
Blijkens de tot dusver bekende uitslagen
Staan de democraten bovenaan.
Uit den stand der verkiezingen leidt men
af. dat de vooruitzichten voor de democra
ten bij de verkiezingen in November en met
name voor de verkiezing van Roosevelt tot
president gunstig zijn.
De Rijksdagcommissie tot handhaving van
de rechten der volksvertegenwoordiging, de
commissie die, evenals de commissie voor
buitenlandsche zaken, ook na de ontbinding
van den Rijksdag in functie blijft, heeft gis
terochtend onder voorzitterschap van den
soc.-dem. Loebe vergaderd.
Ministerial-director Gottheimer legde in
deze vergadering een verklaring af namens
do regeering, waarin wordt gezegd, dat het
optreden van den Rijksdagpresident Göring
met grondwet en huishoudelijk reglement
strijd was. Hij had ook na de sluiting der
debatten aan den Rijkskanselier het woord
moeten geven. De stemming was nog niet
begonnen, daar Göring nog niet beslist had
over den vorm der stemming (er was hoof
delijke stemming gevraagd nadat de Rijks
kanselier het woord had gevraagd).
Tengevolge van de houding van den rijks
dagpresident was de kanselier genoodzaakt
de verordening van den rijkspresident, waar
in de ontbinding van den rijksdag was vast
gelegd, aldus aan den rijksdag kenbaar te
maken, dat hij het document onmiddellijk
na herhaalde weigering om hem het woord
te geven aan den rijksdagpresident overgaf.
Daardoor werd de ontbinding van den
rijksdag van kracht. Elke daarna genomen
maatregel van de afgevaardigden mist der-
halve eiken grondwettelijken grondslag. Be
sluiten van den rijksdag aangaande de op
heffing der noodverordening van 4 Septem
ber en betreffende het wantrouwen in de
rijksregeering zijn dus van geen waarde.
De vertegenwoordiger der regeering ver
trok na het afleggen van zijn verklaring.
Göring erkent de wettigheid der
Rijksdagontbinding, maar noemt
de stemming toch geldig.
Göring verklaarde, dat hij moest erkennen,
dat de ontbinding van den rijksdag rechts
kracht had, omdat een ten val gebrachte
kanselier een ontbindingsdecreet kan teeke-
r.en, zoodang hij nog het vertrouwen van
den Rijkspresident heeft. Daarentegen moet
hij bij zijn opvatting blijven, dat de stem
mingen geldig zijn, omdat zij reeds waren
begonnen toen de kanselier het woord vroeg.
Bovendien twijfelde hij eraan, of de moti
ceriug, die voor de ontbinding werd aan
gegeven, met den geest en den zin der
grondwet overeenstemden.
Dc houding der Duitsch-nationalen.
Afgevaardigde Berndt (Duitsch-nat.) ver
klaarde, dat hij het met de uiteenzetting van
den regeeringsvertegenwoordiger volkomen
eens was.
Op de vraag der nazi's en van het cen
trum, waarom de Duitsch-nationalen aan de
stemmingen hadden deelgenomen, antwoord
de hij: Dat was gebeurd om de meerder
heidspartijen niet het plezier te gunnen op
een eenstemmig besluit van den rijksdag te
kunnen wijzen in een kwestie en in een
situatie, die buitengewoon ernstig waren en
werkelijk meer verantwoordelijkheidagevoel
eischen dan gisteren de rijksdagpresident en
de meerderheid van den rijksdag aan den
hadden gelegd.
Met de stemmen der beide Duitsch-natio
nalen tegen werd voorts besloten te eischen,
dat Von Papen en Von Gayl in de vergade
ring der commissie zouden verschijnen.
Na heropening bleek, dat de ministers wei
Igerden daar zij .op het rechtsstandpunt ble
ven staan door den Ministerial-director uit
eengezet.
De regeering van grondwetschen
ding beschuldigd.
Een resolutie werd dan aangenomen
waarin den beide ministers openlijke grond
wetschending werd verweten en van den
Rijkspresident wordt verwacht, dat hij do
ministers onverwijld tot vervulling van hun
grondwettelijke plichten zal weten te bren
gen.
De commissie hield zich ook bezig met de
huiszoeking in het rijksdaggebouw waarte
gen president Göring met scherpe woorden
protesteerde. Hij verklaarde, dat hij reeds
met de Pruisische regeering in verbinding
was getreden, om de bestraffing der schul
digen te eischen.
Tenslotte werd een voorstel der commu
nisten aangenomen, waarin de commissie
verklaart, dat de huiszoeking een inbreuk
op de immuniteit der rijksdagleden was.
Verlangd werd onmiddellijke bestraffing van
hen, die voor deze huiszoeking verantwoor
delijk waren. Tegen stemden Duitsch-natio
nalen; het centrum ^temde blanco.
De stemming grondwettig genoemd.
Na lange debatten werd een resolutie van
den nationaal-socialist Frank aangenomen,
waarin wordt vastgesteld, dat de stemming
den rijksdag grondwettig was.
Verder werd een voorstel van het Cen
trum lid Wegmann aangenomen, waarin
gezegd wordt, dat de rijksdagontbinding in
strijd is met art '25 alinea I van de grond
wet, aangezien het gevaar, dat de rijksdag
opheffing van een noodverordening eischt
geen „concrete aanleiding" is, zooals in dat
grondwetsartikel wordt geëischt; terwijl de
ontbinding ook in strijd is met art. 48 al.
sin 2, omdat zij het belangrijke grond
wettelijke recht van den rijksdag, de ophef
fing van noodverordeningen te eischen,
schendt en een herhaalde ontbinding dit
recht van den rijksdag definitief over boord
gooit.
Slechts de Duitsch-nationalen stemden
hiertegen.
Voorts werd een voorstel van Frank (na
tionaal-socialist) aangenomen, waarin de
rijksregeering wordt uitgenoodigd den da
tum der verkiezingen onverwijld bekend te
maken.
De commissie van buitenL zaken
constateert eveneens grondwets
schending.
De commissie van buitenlandsche zaken
van den rijksdag, die onder voorzitterschap
van den nat.-socialistischen afgevaardigde,
dr. Frick, gistermiddag om drie uur is bij
eengekomen, heeft onder sterke deelname
van de commissieleden van alle partijen en
de vertegenwoordigers van den rijksraad een
zitting gehouden. Leden van de rijksregee
ring waren ook op deze zitting niet ver
schenen.
Nadolny, de Duitsche vertegenwoordiger
ter ontwapeningsconferentie, was echter
met eenige ambtenaren van het ministerie
aanwezig, doch verliet na een telefoonge
sprek met het ministerie van buitenland
sche zaken weder het rijksdaggebouw.
Op de agenda der commissie stond de be
spreking van de overeenkomst van Lausan
ne en het ontwapeningsvraagstuk.
Aanvankelijk ontspon zich een gedachten-
wisseling over het ontbieden van leden van
de rijksregeering. Tijdens deze besprekingen
verlieten de Duitsch-nationale leden der
commissie de zaal.
De commissie besloot, dat de rijkskanse
lier, de rijksminister van buitenlandsche
zaken en de rijksminister van de Reichs-
wehr terstond in de commissie moeten ver
schijnen, om hun grondwettelijke plichten
na te komen.
De zitting werd hierop voor een uur ver
daagd.
Ook in de zitting, die laat in den namid
dag werd gehouden, verschenen geen ver
tegenwoordigers der rijksregeering.
De voorzitter deelde mede, dat zijn pogin
gen, volgens art. 33 der grondwet onder
nomen, dus geen succes hadden gehad.
Na langdurige debatten werd met alge-
meene stemmen (de Duitsch-nationalen \va-
afwezig) een voorstel-Bell (centrum)
aangenomen, waarin de weigering der rijks
regeering om te verschijnen als een schen
ding der grondwet wordt gekwalificeerd,
waartegen ten krachtigste wordt geprotes
teerd.
Göring schrijft brieven.
Behalve door deze min of meer bewogen
commissie-vergaderingen was de dag van
gisteren interessant door Görings briefwisse
ling met de regeering en den Rijkspresident.
De Rijksdagvoorzitter schreef aan den
Rijkskanselier:
De rijksdag heeft in zijn zitting van 12
September 1932. krachtens een voorstel van
Torgler met 512 van de 559 stemmen het
volgende besloten: 1. de verordening van
den rijkspresident betreffende het economi
sche leven van 4 September, onmiddellijk
op te heffen; 2. de verordening der rijksre
geering tot uitbreiding der werkgelegenheid
van 5 September eveneens onmiddellijk op
te heffen; 3. de rijksdag ontzegt de rijksre
geering zijn vertrouwen.
Verder heeft Göring, overeenkomstig de
motie van de commissie tot handhaving van
de rechten der volksvertegenwoordiging,
schrijven tot den rijkspresident gericht,
waarin hij den rijkskanselier en den rijk;
minister van binnenlandsche zaken van
schending van de grondwet beschuldigt
van den rijkspresident verlangt, dat de rijks
kanselier en de minister van binnenland
sche zaken terstond voor de commissie zul
len verschijnen.
De rijkspresident wijst in zijn antwoord
deze beschuldigingen met nadruk terug en
verlangt erkenning van het besluit tot ont
binding van den rijksdag en den daardoor
geschapen toestand. In dat geval zal er geen
bezwaar meer bestaan tegen het verschijnen
van den rijkskanselier en den minister van
binnenlandsche zaken voor de commissie.
De regeering Von Papen heeft het in de
hand, op welk terrein zij dezen strijd uit
vechten wil. Welke de dag en welke de mid
delen zijn waarvoor zij zich uitspreekt, de
nationaal-socialistische beweging vreest de
zen strijd niet, want zij zal niet alleen het
volk, maar ook het recht aan haar zijde heb
ben.
De N.S.D.A.P. zal alle tegenstanders zoo
behandelen, als zij het volgens hun eigen
wetten verdienen en verwachten moeten.
De nationaal-socialistische beweging is
vastbesloten nu, zooals vroeger, tegen een
reactionaire clique te strijden. De regeering,
welke in den Rijksdag slechts over 42 stem
men beschikt, d.i. een vijftiende van het
aantal uitgebrachte stemmen, heeft in han
den te beslissen op welke vlakte zij dezen
strijd wil uitvechten.
Iedere onderdrukking van den legalen
strijd der nationaal-socialistische beweging
wordt tot een wapen, dat zich tegen de on
derdrukkers zelf richL
In onscheidbare innerlijke en uiterlijke
verbondenheid treden de millioenen der na
tionaal-socialistische beweging voor dezen
beslissenden kamp in het strijdperk, in het
volle bewustzijn dat de aanval de beste ver
dediging is en in de vaste overtuiging de
schitterendste overwinning te behalen, wel
ke de geschiedenis der nationaal-socialisti
sche beweging kent.
KON. NEDERLANDSCHE JA At,
ALS DE DONKERE WINTER Kof1*
In de fractiezitting van het Centrum wa
ren de juristen eenstemmig van meening dat
zoowel de eerste Rijksdagontbinding, alsook
die van Maandag noch met den geest, noch
met de letter van de grondwet in overeen
stemming is.
In een gemeenschappelijk manifest zal de
fractie alle voorvallen uitvoerig behandelen.
Geen beroep op het Staats
gerechtshof.
In parlementaire kringen verwachtte men
Maandag, dat de afzonderlijke landen een
beroep zouden doen op het staatsgerechtshof
om vast te stellen, dat de rijksdag niet over
eenkomstig de bepalingen van de grondwet
is ontbonden.
Een dergelijke stap van de landen zou de
Rijksdagmeerderheid zeer gelegen zijn geko
men, daar het twijfelachtig was, of de Rijks
dag zelf gerechtigd is tot een beroep op het
staatsgerechtshof.
Naar de parlementaire dienst van
Wolff-bureau thans verneemt, rekent men er
echter niet meer op, dat het staatsgerechts
hof zal verzocht worden, een uitspraak te
doen in den tuschen het parlement en de
regeering uitgebroken strijd betreffende de
grondwet.
Zal de regeering de kieswet
wijzigen?
Wat de verdere politieke ontwikkeling
nangaat, wordt erop gewezen, dat de rijks
regeering voorloopig afwacht, en haar be
sluiten pas over een paar dagen zal nemen.
Er wordt slechts de nadruk op gelegd, dat
streng constitutioneel zal worden opgetreden
en dat de de rijksregeering niet voornemens
is vóór de verkiezingen de grondwet te wij
zigen. Veeleer zal onafhankelijk van de ver
kiezingen gewerkt worden aan het opstellen
van een nieuwe grondwet, gelijk door den
rijkskanselier in zijn rede van gisteren is
aangekondigd.
Wat de rijksregeering betreft wordt nog
meegedeeld, dat zij geen aanleiding ziet
voor snelle maatregelen. Zij heeft zelfs vier
weken tijd voor het vaststellen van den
verkiezingsdatum. Zijn de verkiezingen in
een sfeer van rust en orde mogelijk, dan
zou wellicht in de eerste plaats de datum
an 6 November in aanmerking komen.
De regeering heeft zich verder bezig te
houden met de kieswet. Er zijn een aantal
punten in deze wet, die zonder grondwets
wijziging veranderd kunnen worden. Over
al die kwesties kan echter nog niets defi
nitiefs worden medegedeeld., omdat de re
geering zelf er nog over moet beraadslagen.
Nationaal socialistische overleg. Do
schitterendste overwinning verwacht
en bijeenkomst der nationaal-socialis
tische leiders te Berlijn, heeft Adolf Hitler
de richtsnoeren meegedeeld voor de -nieuwe
j faze van den strijd.
DE REDDING
VAN DE .VLIEGENDE FAMILIE'
Gemeld wordt, dat de familie Hutchinson
door de Lord Talbot" is gered en vermoede
lijk door het motorschip „T. H. Stauning"
naar Angmagssalik zal worden gebracht
Het vliegtuig werd tusschen ijsbergen ont
dekt, doordat het lichtseinen gaf.
Over de redding heeft Watson aan United
Press het volgende telegram gezonden:
„Ik arriveerde Zondag om 3 uur 30 in de
vischwateren ypn Angmagssalik. Bijna on-
middelijk ving ik S.O.S.-seinen op van het
vliegtuig van Hutchinson, welke via de
eend installatie van Angmagssalik kwamen.
Als positie van het vliegtuig werd opgege
ven 65 gr. 2S min. N.B. en 3S gr. 45 min.
W.L. Ik stoomde onmiddellijk met volle
kracht naar de aangegeven plek, maar daar
aangekomen zag ik niets. Ik besloot echter
het zoeken voort te zetten.
Ik ontstak mijn zeer sterke zoeklichten,
maar werd in mijn pogingen zeer bemoeilijkt
door de ijsbergen, welke ik uit den weg
moest blijven. Met tusschenpoozen van en
kele oogcnblikken zond ik lichtsignalen uit,
maar ik ontving geen antwoord. Van het
oogenlblik dat de dag aanbrak tot Maandag
in den namiddag had iik 50 mijl langs de
kust afgezocht. Twee andere vaartuigen van
de schippers Kentbell en Smitih besloten
mij te assisteeren. Op een onderlingen af
stand van 6 a 7 mijl stoomden wij naast el
kaar op. Dit deden we over een afstand van
55 mijl.
Toen de duisternis inviel, zagen wij recht
■oor ons uit een licht opgaan. Met. volle
kracht stoomden wij er heen, terwijl onze
zoeklichten hun stralen door de duisternis
boorden. Tegen middernacht zagen wij een
ijsveld, waarvan we de positie aan de an
dere schepen opgaven, om hen te waarschu
wen uit de buurt te blijven. Wij navigeerden
langzaam tusschen de ijsbergen door naar
de plaats, waar wij ihet licht gezien hadden.
Het was 1 uur 's nachts, dat wij op ongeveer
8 mijl afstand van ons schip een duidelijken
lichtstraal zagen. Wij gaven morse-seinen
met ons zoeklicht, waarop wij het antwoord
ontvingen, dat wij contact hadden met de
familie Hutchinson en dat iedereen zich
Wel bevond.
Onmiddellijk liet ik een boot strijken, die
zich naar de familie begaf. De boot, die met
vijf koppen bemand was, kwam om 2 uur 15
terug. Mijn stuurman en Hutchinson had
den besloten, dat de geredden zich met bet
oog op de hooge zee en de duisternis niet in
de boot zouden begeven. Ik beloofde in de
buurt te blijven en de familie op te halen,
zoodra het licht zou zijn. Mijn mannen, die
met de boot waren uitgevaren naar de fa
milie toe, vertelden, dat het toestel geheel
vernield was, maar dat de familie zich goed
voelde.
GANDHI's HONGERSTAKING
Naar aanleiding van de berichten, dat het
in de bedoeling zou liggen van de Indische
regeering om Gandhi, wanneer hij op 20
September a,s. in hongerstaking treedt, in
vrijheid te stellen, wordt officieel medege
deeld. dat tot nog toe geen enkele beslis
sing in dezen zin is genomen.
maatregelen, die genomen moeten wor
den, indien Gandhi zijn voornemen om zich
dood te hongeren ten uitvoer brengt, heb
ben echter de aandacht der regeering.
De „Times" schrijft over Gandhi's corres
pondentie met de Britsche minister, dat
deze van de zijde van Gandhi is gevoerd
met de absolute zekerheid, dat hij strijdt
't Hindoeisme, terwijl zij van de zijde
den Engelschen premier is gevoerd, met
het doel te weigeren, dat een onderdrukte
gemeenschap van vele millioenen zielen zou
worden opgeofferd aan Gandhi's onlogische
gemoedsbezwaren.
Dat Gandhi, aldus de „Times", van plan
is, zijn woord te houden, is duidelijk ge
noeg. Het is echter even zeker, dat de Brit
sche regeering haar besluit zal handhaven,
tenzij de Britsch-Indische communiteiten
intijds tot een. goede oplossing kunnen
komen.
De „Manchester Guardian" laat in het
midden, of de beslissing van Gandhi is ge
nomen in verband met zijn gewetensbezwa
ren en als een gevolg van zijn trouw aan
zijn godsdienst, doch het blad is van mee
ning, dat daardoor de beslissing niet ge
makkelijker is te begrijpen.
Degenen, die persoonlijken invloed op
Gandhi hebben, zullen ongetwijfeld hem
doen inzien, dat hij het best de zaak, welke
hij is toegedaan, kan dienen door te blijven
leven en er voor te werken.
Inmiddels wordt, volgens Reuter, te Poona
bekend, dat Gandhi zich in de staatsgevan
genis aldaar bevindt onder de behandeling
van een tandarts, die hem een nieuw gebit
vervaardigt!
VEERBOOT GEKENTERD
Vierentwintig personen verdronken
Uit Tokio wordt gemeld:
Vier en twintig arbeiders van het vloot-
arsenaal van Kuc zijn verdronken toen een
eerboot, welke 100 personen aan boord had
kenterde.
VERBOD VAN OCEAANVLUCHTEN?
Er is sprake van, dat de Amerikaansche
regeering het initiatief zal nemen tot bespre
kingen over een internationale regeling,
welke het zal verbieden dat lieden vliegtoch
ten over den Oceaan ondernemen, uitsluitend
om reclame voor zichzelf te maken.
GORGOELOFF ONDER DE VALBIJL
PARIJS, 14 Sept De moordenaar van Pre-
dent Doumer, Paul Gorgoeloff is vanmor
gen om 5.54 uur terecht gesteld.
WARMTE EN GEZELLIGHEID
STUDIE EN HUISVLIJT
De Najaarsbeurs brengt altijd tal van aan
trekkelij'kiheden voor het interieur, voor
huiskamer en salon, voor de keuken, en
voor heel diet huis.
Op het gebied van verlichting
brengt Philips, welke firma we reeds eer
der bespraken voor wat haar radio-afdee-
ling betreft, geiheel nieuwe armaturen. De
aanvulling omvat zoowel diffusoren als
ornamenten voor half-directe en indirecte
verlichting. Een nieuw type plafonier is
toegevoegd voor twee lampen, waarvan de
cvlindnsohe ballon direct tegen het pla
fond kan worden aangebracht, waardoor 't
aanzetten van stof is uitgesloten. De collectie
Philips is door deze en andere aanvullingen
thans zóó gesorteerd, dat ieder, die belang
heeft bij doelmatige en aesthetisohe ver
lichting daaruit zijn keuze kan doen. Na
tuurlijk moeten we noemen de nieuwe wijze
van verlichting met Philips' Philinea, waar
mee verrassende mogelijkheden zijn
opend voor mooie verlichting van vergader
zalen, langs de balcons, halls van publieke
gebouwen, enz. enz. Dooh ook voor 't woon
huis is de Philinea-verlichting uitstekend
bruikbaar, langs het plafond in huiskamer
of salon, in de slaapkamer naast de toilet
tafel enz. Deze lampen zijn zeer decoratief:
ze zijn ook een aangename lichtbron voox
het oog.
Met verlichting van een huis as men ei
evenwel niet: de verwarming maakt mede
een belangrijk onderdeel uit van de gezel
ligheid. De firma
Becking en Bongers
te Ulft, brengt onder haar naaim Ulftsche
Ijzergieterij haarden met het dutbhc' wand
systeem. Daardoor wordt de uitstr; 4
vorderd, omdat elke asbest-opvullmg
vallen is. De haarden zijn in origineele
moffel gelakt; door het dubbele wandsy
steem is afbranden voorkomen. Deze fabriek
is de eenige Hollandsohe industrie, welke
kolenfomuizen aanmaakt; ze brengt deze
in breed nikkel-uitvoering en in smal nik
kel-uitvoering en in tal van maten, kleuren
en prijzen. Op het platteland heeft men een
flink afzetgebied voor deze fornuizen; het
fabrikaat wordt meer en meer gezocht
Aan de studie.
Als dan zoo de lamp zacht haar schijnsel
straalt, en de liaard snort, dan is er volop
gelegenheid om rustig aan de studie te zijn.
P. b. N. A., het Nederlandsche Teohnicum
(stand 108S le verd.) laat zien, wat er met
technisch briefonderwijs bereikt kan wor
den. Het vorige seizoen werd gesloten met
3300 leerlingen. Door spreekuren des Zater
dagsmiddags in verschillende plaatsen des
lands onderhouden de leeraren contact met
de cursisten en zijn adspirant-cursisten
de gelegenheid inlichtingen te krijgen. In
den stand zijn lesbrieven neergelegd, waar
uit men kan zien hoe het onderwijs is in
gericht. Het merkwaardige is, dat niet al
leen op het platteland, maar ook in en vlak
in den omtrek van groote steden -belang
rijke groepen cursisten gevonden worden.
Ook in de mijnstreek. Er zijn nu 95 leera
ren aan P. b. N. A. verbonden. Eeri groote
foto is opgehangen van het schriftelijk exa
men voor een 20tal diploma's het vorig
te Utrecht afgenomen. 240 cursisten deden
toen tegelijk in de groote Handelsbeurs
de Mariaplaats hun schriftelijk examen. Uit
de cijfers der geslaagden blijkt hoe goed het
onderwijs is. Óp 15 Sept. heeft P. b. N. a.
20 jaar bestaan. In verband daarmee is een
nummer van Polytechniek, het orgaan van
~i. N. A., verschenen, waarin speciaal de
groei van dit nuttige instituut op interes
sante wijze wondt geschetst.
Ritsema.
houden de aandacht van
de huisvrouwen gespannen. De fa. Ritsema
te Hilversum laat zien in stand 1042 en
1044 (le verd.) de Rubli stofzuiger, haat
nieuwe fabrikaat, gebouwd in cyldnder-
model, de motor is veerend opgehangen,
waardoor de machine practisch geruischloos
genoemd kan worden. De prijs is slechts
f 78 met alle onderdeelen. Deze stofzuiger
wordt in den handel gebracht door de N.V.
Thabur, Den Haag, welke nog meerdere
snufjes op electmiciteitsgebied laat zien, o.a.
de V.I.R.-lampen van de Vereen-igde Indus
trieën te Rotterdam, vervaardigd na licen
tie-overeenkomst met een der bekendste
octrooien. Ze 'worden in volledige serie ge
leverd, en zijn volkomen Nederlandsc'n fa
brikaat Nieuw zijn de Berker combinatie-
schakelaars, waardoor tal van aparte schake
laars overbodig worden en men b.v. heeft één
tumler-sdhakelaar, één stopcontact, één bel-
drukker met telefoon-installatie, all£s in
éénen ingebouwd. We zagen in dezen stand
verder de Rubil electrisohe kachels, met
twee elementen, zeer practisch; de elemen
ten zijn makkelijk te vervangen en niet
duur. De prijs dei- kachels is zeer billijk.
De confactdoozen, door Berker gefabriceerd,
zijn zeer practisch en iedere bouwer zal
goed doen daarvan nota te nemen.
Auping.
Auping (N,V. Eerste Fabriek van Stalen
Gezondheidsmatrassen) brengt iets nieuws,
dat tevens zeer practisch is: het sofabed. Dit
is bed en divan tegelijk, maarhet bed
wordt niet overdag als divan gebruikt; neen,
met één beweging wordt het gekanteld en
dan is onder aangebracht de sofabeklee-
ding. Voor kamerbewoners en studeerenden,
die een zit-slaapkamer hebben, is dit ideaal.
De ideaal-combinatie wordt ook getoond,
ral. een Supisig matras, met daar bovenop
de paradijs matras met stalen binnenvee-
ringi Verder vinden we in dezen stand (4e
ver. 40858993) .stalen meubelen, ver
chroomde ledikanten, zoowel met ronde als
met vierkante huizen en opklapbare bedden.
Kauwgom.
De fa. B. Meindersma (3e verd. 3537—39)
brengt 'behalve de Wrigley kauwgom, alom
bekend en geliefd, ook Krafts Knacken-
brood, het z.g. volkorenbrood, waarin hev
koren zoowel met zemelen als kiem verwerkt
is. Dit heeft een veel hoogere voedings
waarde dan ander brood, en wordt van me
dische zijde aanbevolen.
Haarden van Beckers.
In stand 1035 (le verd.) vinden we haar
den van de firma H. C. Beckers. De haar
den worden geleverd in allerlei prijzen en
uitvoering, ze zijn behandeld met onaf-
brandbare lak. De onafbrandbaarheid wordt
voor volle honderd procent gegarandeerd,
naar men ons meedeelde. Het nieuwste is
de baard met frontcirculatie, wat mogelijk
weid door de onafbrandbare lak. De haard
kachels. welke geëxposeerd worden, hebben
een Amerikaansche vulling; ze worden ge
leverd in allerlei kleur, naar verkiezing.
IER
len
Deze Germaine haarden en haarén
hebben wel zeer de aandacht getrofc dat
beurze. *egai
De Sihl4
Op den staind van Sihi (N.V. Hoed1^
Beverwijk, terrein Vredenburg 107)l"°v
de aandacht de nieuwe verticale f kVl
In 't bijzonder omdat deze pomp im der
bijua onhoorbaar loopt en tevens or9 z'
opbrengst van een dergelijke kleif1 st
ohine zoo groot is. Deze verticale i®n
kunnen een zuighoogte van meer dp* 1
overwinnen. Overigens ziet de standi t®r
aantrekkelijk uit en opvallend is ctft
latie met een toren, waarbij de pomj
Meter over den dijk zuigt. De Sil.
onderscheidt zich altijd door een
vermogen te demonstreeren zooals rar6
heen voor onbereikbaar hield, en M11.
de constructeurs voor een belangrr
hun succes danken. 11
Eigen radio I
Nu we zoo de rondwandeling maat bu
u vertelden, wat er voor huiskamer |<jag
ken te zien is, wat men kan bereik^'
gezelligheid en huiselijkheid, willeni jje
slotte iets vertellen voor hen, die in 1 n
teravonden knutselen willen, en dir
ten hun eigen radio te bouwen. D(
Nijkerk's Radio laat in haar stand (I
1025) zien, wat ze daarvoor in denp J
brengt Eerst bracht Nijkerk het Ka| d'
en het Varadyne toestel, welke er z4se{
zijn ingegaan. Beiden worden nu i#at<
doos vorm geleverd, en de bouwdoos' °P
voorzien van de materialen, het boit i®
ma, en de licentie en de gouden sei onj
Philips. Een nieuw toestel wrordt prij
kort op deze wijze aan de markt gPor
waarvoor he.t. bouwschema nog moet
opgemaakt Dit toestel is een bandfirivt
stel; het heeft drie afgestemde krinlokt
Lewcos-spoel, een nieuwe schaal, etvei
ciale spoeleenheid cn de Dupha gou
binatie. Er verschijnt binnenkort v( E
Varadyne-toestel een supplement, 124-
wordt aangeraden om de Dupha go^
binatie aan te brengen, waardoor ra sta
beste ontvangst krijgt, welke men ziq 0I
schen kan. Twee nieuwe luidspreker
den tegen lagen prijs door deze fit;
den handel gebracht. Men ziet erf
dit terrein door zelfbouwers heel wï
den bereikt met de materialen dezer 1
Weerbericht.
Het dunne pijltje geeft den vorigen atalhtj
Hoogste stand te Rennes 769.7. en
Laagste stand te Reykjavik 736.2. d c
Stand vanmorgen halftwaalf 766.0. gac
WEERVERWACHTING 'JZ
Zwakke tot matige Westelijke tot Zn
telijke of Zuidelijke wind, gedeeltelij10,
wolkt, weinig of geen regen, waansclr
aanvankelijk iets kouder, en later'"*
wanner.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 18.6 0^;-
15 SEPTEMBER P
Zonsopgang 5.35 u.; Zonsondergang 1
Maansopgang 6.19 u.; Maansonderg. 6n
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICP
OP HEBBEN iei
Zomertijd, >a=
Van 's avonds 7.44 u. tot 's morgens ien
WATERSTANDEN RIVIERE^
c
Heden t.
Heden Vorig
Walahnt 1 2.31 2.28
Basel 0.00 0.00
Huningen 0.' 0 0.00
Hheinweiler -1.50 -1.65
Kehl 2.35 2.39
Maxau 3.84 3>6
Wledesheim 0.00 0.00
Mannheim 2.52 2.55
Lohr 0.98 0.99
Mainz 0.38 0.43
B.ngen L49 1.53
Canp
ems ].<iz<
Coblenz 1.6,rd
Trier 0.0'
Keulen 1.21
Ruhrort -0.llet
Wesel [-o.ien
Emmerik ü.Oh,
Dusseldorf 0.6! te
10.1
HOOGWATER NED. ZEEHAVW",
Delfzijl 11.40
Terschelling 8.56 21.91
Harlingen 10.26 22.40
Helder le 4.03 7.19
Iilem 2e 16.1.9 i9.;">7
IJmuiden 3.19 15.11
H.V.Holland 2.52 15.25
Scheveningen 2.38 15.04
Rotterdam 4.14 16.42
Hellevoetsi
Willemstad
Brouwersh.
Zierikzee
Wemeldingt
Vllssingen
Terneuzen
Hansweert
3.561c
2.06e:
Kunst en Lettere^
DE SCHARTENS S(
gaven bij de W. B. hun nieuwe werk: et
Mr. James de Beyll". w-j
PROF. PICCARDS
is door een Amerikaansche firma verfi i:
De film is voorzien van een commen S
door de geleerde, luchtieiziger in het ra
gelsch, Fransch en Duitsch. scl
GEDENKBOEK DR. L. SIMONS Te
Het is een sympathieke gedachte vai'.
tegenwoordige directie der WereldF'
otheek, de herinnering aan het levenre
werk van de overleden stichter, Dr. La^
mons, te bestendigen in het uitgeven a
een „Gedenkboek". Dit „Gedenkboek"1
naast portretten en levensherinneringen1
sommige van de meest karakteristieke d
stellen van Simons bevatten. De prijs d
dit werk cal waarschijnlijk f 5 bedragene
:nteokcnimg is vanaf heden opengesteld
