I
De Rijksdag ontbonden
DINSDAG 13 SEPTEMBER 1932
EERSTE BLAD PAGSD
Een spannende zifting
Göring legen von Papen
Staatsrechtelijke onzekerheid
Het is sinds gisternamid'dag geen vraag
meer of door een compromis tusschen de
regeering Von Papen en de partijen, die een
daadkrachtige meerderheid meenden te kun
nen vormen, de ontbinding van den Rijks
dag kon worden voorkomen.
De Rijksdag is namelijk reeds in zijn eer
ste bijeenkomst door de regeering ontbonden
om te voorkomen, dat de economische nood
verordening van 4 September zou worden
opgeheven.
Een bijna dramatisch verloop
Onder geweldige belangstelling werd te
3 uur de Rijksdagzitting geopend door den
Tiationaal-socialistische president Göring, die
evenals de meeste andere nazi's, ditmaal in
burgerkleeding verschenen was.
Dadelijk na de opening diende de com
munist Torgler het voorstel in, om als punt
op de agenda te zetten de opheffing
der noodverordening en 't votum
van wantrouwen tegen de Rijksr
regeering.
Zou, zooals te verwachten was, tegen dit
voorstel bezwaar gemaakt worden, dan stel
den de communisten voor, onmiddellijk een
nieuwe zitting op heden te doen houden.
Afgevaardigde Löbe (soc. dem.) stelde voor
als twee punt op de agenda te zetten het
sociaal-democratische voorstel tot opheffing
der noodverordening
President Göring richtte nu tot het huis
de vraag, of het communistische voorstel
bezwaar ontmoette. Van geen enkele zijde
werd bezwaar geopperd, hoewel bekend
was, dat de Duitsch-nationalen zich achter
de regeering scharen. (Men vermoedt, dat
dezen zich echter niet tegen de stemming
«elf verzet hebben om niet te veel kiezers
tegen zich in 't harnas te jagen, nu nieuwe
verkiezingen gehouden moeten worden).
Slechts één lid had de agemra-wijziging
kunnen voorkomen, doch dit geschiedde
niet!
Deze verrassende wending werd met be
weging en vroolijkheid begroet, want daar
mede zou tot onmiddelijke stemming over
de noodverordening en het votum van wan
trouwen besloten zijn.
Afgevaardigde dr. Frick (nat-soc.) stelde
(blijkbaar om te trachten alsnog tot een
compromis te komen) voor, de zitting een
half uur te onderbreken. Dit voorstel werd
met d« stemmen van nationaal-socialisten
en centrum aangenomen.
Het duurde nog geen half uur tot de zit
ting heropend werd.
Von Papen toont de roode map.
Nadat de Rijksdagpresident Göring zijn
plaats weer had ingenomen, verscheen rijks
kanselier Von Papen en toonde ostentatief
een roode aktenmap: het kentecken van de
Rijksdagontbinding in vroegere jaren.
De communisten maakten hierop toespe
lingen in luide uitroepen.
Torgler hébben zich aangemeld om te spre
ken over de agenda. Ik geef daartoe het
woord thans niet.
Nadat de stemming reeds begonnen was,
had de Rijkskanselier het woord gevraagd.
Na de stemming heb ik hem volgens de
grondwet het woord verleend. Tijdens de
stemming was dit niet mogelijk.
Gedurende deze stemming heeft hij mij
een ontbindingsdecreet van den Rijksdag
president overhandigd, een schrijven, dat
thans, daar het medc-onderteekend is door
een Rijkskanselier en een regeering, die
door de thans gehouden stemming als ten
val gebracht zijn te betitelen, overbodig is
geworden. (Stormachtige bijval bij de nat-
socialisten).
Göring acht de ontbinding ongeldig
De Rijksdagpresident las daarna het ont
bindingsdecreet voor en verklaarde nog
maals, dat zulk een ontbindingsdecreet ruiet
rechtsgeldig zijn kan, als het onderteekend
is door een regeering, waaraan de overwel
digende meerderheid der Duitsche volksver
tegenwoordiging het vertrouwen ontzegd
RIJKSKANSELIER VON PAPEN
Rijksdagpresident Göring opende daarna
weer de zitting met de woorden:
„Daar er tot nu geen bezwaar tegen het
communistische voorstel geuit is, komen wij
thans tot de hoofdelijke stemming over het
voorstel-Torgler tot opheffing der noodver
ordening en over 't votum van wantrouwen
tegen de regeering".
Rijkskanselier Von Papen hief de hand
op, ten teeken, dat hij het woord verlangde.
Göring zeidc met een afwerende handbe
weging:
„Wij zijn reeds tot stemming overgegaan;
gedurende de stemming kan ik het woord
ïiiet verleenen".
Door de nationaal-socialisten en de linker
zijde werd deze verklaring met groote vroo
lijkheid en met bewijzen van instemming
begroet
Rijkskanselier Von Papen trad daarop
naar de prcsidcntstafel en legde daar een
document neer, blijkbaar het ontbin-
dingsdccreet van den rijkspresident
Rijksdagpresident Göring schoof dit docu
ment terug en verklaarde:
„Wij houden thans eerst de stemming. Wij
waren reeds tot de stemming overgegaan en
voor deze gehouden is, kan ik niets anders
doen".
Onder groote beweging werd hierop de
hoofdelijke stemming gehouden.
De communisten riepen:
„Weg met de honger-regeering!"
De regeoring weggehoond.
De regeeringsleden verlieten onder hoo
nende toeroepen der communisten de zaal.
T3ij de hoofdelijke stemming gaven de
Duitsch-nationalen roode ,,neen"-biljetten af.
Rijksdagpresident Göring deelde 't resul
taat der hoofdelijke stemming over de motie
van wantrouwen en over de opheffing der
noodverordeningen mede.
513—32, tegen de regeering.
Afgegeven waren 550 kaarten. Vijf afge
vaardigden hadden zich van stemming ont
houden. 32 hadden met „neen" (dus tegen
de motie van wantrouwen) en 513 met „ja"
gestemd (dus voor de motie van wantrou
wen).
De motie van wantrouwen en hot voor
stel tot opheffing der noodverordening wer
den dus aangenomen. (Stormachtige bijval
van bijna het geheele huis).
De Rijksdagpresident Göring verklaarde
daarop:
Do afgevaardigden dt. Obertohrea ca
GöRING
heeft en waarachter in den Duitschen Rijks
dag slechts 32 afgevaardigden staan.
Spr. zou den Rijkspresident van dit feit
mededeeling doen en hem verzoeken, onder
deze omstandigheden zijn ontbincLmgsde-
creet in te trekken.
Het ontbindingsdecreet, aldus Spr., komt
niet verrassend. Reeds bij de ontvangst van
't rijksdagpresidium heeft de Duitsch-natio-
nale Rijksdagafgevaardigde Graef (Thtirin-
gen) aan den rijkspresident verklaard, dat
zijn vrienden tegen 't parlementaire regime
zijn.
In tegenstelling met deze verklaring wil
hij, rijksdagpresident Göring, volgens de
grondwet verder werken en de rechten der
Duitsche volksvertegenwoordiging beveili
gen. (Stormachtige bijval bij de nationaal-
socialisten).
De Rijksdagpresident stelde daarna voor
morgen een verdere zitting te houden met
een agenda, die door het seniorenconvent
zal worden bepaald.
Het ontbindingsdecreet
De tekst van het ontbindingsdecreet van
den Rijksdag luidt:
„Op grond van art. 25 van de Rijksgrond-
wet ontbind ik den Rijksdag, omdat er ge-
bestaat. dat de Rijksdag de opheffing
van mijn noodverordening van 4 September
132 verlangt".
Het decreet was gecontrasigneerd door
Rijkspresident Von Hindenburg, Rijkskanse
lier Von Papen en den Rijksminister van'
Binnenlandsche Zaken, Freiherr von Gayl.
Von Papen beschuldigt Göring
tegen de grondwet te hebben
gehandeld.
Rijkskanselier Von Paperf heeft een schrij
ven gezonden aan den president van den
Rijksdag, Göring, waarin hij constateert, dat
Goring twee malen in strijd met de grond
wet heeft gehandeld, doordat hij de eerste
maal den Rijkskanselier op diens verzoek
niet het woord heeft verleend en ten tweede
male, dat hij, hoewel de Rijksdag was ont
bonden, nog een stemming heeft laten
houden.
De Rijksregeering is voornemens, ingeval
de Rijksdag, hoewel hij ontbonden is, niet
temin mocht trachten bijeen te komen deze
samenkomst onmogelijk te maken. Zij wil
slechts die afgevaardigden toegang tot het
gebouw van den Rijksdag verleenen, die
deel uitmaken van de commissie tot hand
having van de rechten van het parlement
of van de commissie van buitenlandsche
zaken, aangezien slachls deze beide commis-
ics ook in den tijd tusschen de ontbinding
an den eenen Rijksdag tot het bijeenkomen
van. den nieuwen Rijksdag in functie blijven
De Rijksregeering heeft den Rijkspresident
nog geen voorstel gedaan betreffende de
vaststelling van den datum der nieuwe ver-
Kiezingen, aangezien zij eerst de verdere
ontwikkeling gedurende de volgende dagen
wenscht af te wachten.
De Rijksregeering zal haar plan om de
zitling van den ontbonden Rijksdag op
heden onmogelijk maken, niet behoeven uit
te voeren.
De sociaal-democratische afgevaardigde
Loebe heeft aan den Rijksdagpresident
Göring geschreven, dat de soc.-dem. leden
niet meer aan het senioren-convent deel
nemen, aangezien het. seniorenconvent mede
getroffen wordt door het ontbindingsdecreet
van den Rijksdag.
De kwesiies van staatsrechtelijken aard, die
in de sluitingsrede van den Rijksdagpresi
dent zijn opgeworpen, bchooren thuis in de
commissie voor de handhaving van de rech
ten van het parlement, welke commissie
niet door het decreet wordt getroffen. Als
voorzitter roept Loebe deze commissie bij-
Daar de vertegenwoordigers van het Cen
trum eveneens als hun overtuiging te ken
nen hebben gegeven, dat het onttbindings-
besluit wettig is, verviel de vergadering van
het seniorenconvent, die door Göring in uit
zicht was gesteld en is dus oolk Ihet plan tot
nieuwe bijeenkomst van den Rijksdag ver
vallen.
Göring heeft zich echter voorbehouden
door juristen helderheid te laten brengen in
de vraag wie in strijd met de grondwet heeft
gehandeld, hij of Von Papen.
van een Volksibegeihren tot opheffing van
het sociaal-politieke deel der verordening
van Rijkspresident von Hindenburg d.d.
4 September.
Naar van sociaal-democratische zijde
ordt verklaard, moeten door de aanne-
ing van dit Volksbegehren „de loonsverla
gingen" onmogelijk worden gemaakt. De
andere deelen van de noodverordening moe
ten niet in het Volksbegehren worden be
trokken, aangezien deze bepalingen betref
fen van de rijksbegrooting of financieele
wetten, welke volgens de grondwet niet
langs den weg van een referendum kunnen
worden gewijzigd.
De nieuwe verkiezingen.
In vedband met de kwestie van den datum
der nieuwe verkiezingen deelde de rijksmi
nister van binnenlandsche zaken von Gayl
mede, dat de rijksregeering zeer zeker de
bedoeling heeft, de constitutioneele voor
schriften na te komen en dat wanneer ver
kiezingen worden uitgeschreven, deae ook
zullen plaats vinden volgens de huidige
kieswetten. Van zelfsprekend zal een verkie
zing slechts dan plaats kunnen vinden, in
die orde en rust verzekerd zijn.
Op de vraag, of de rijksregeering bizondc-
re maatregelen denkt te nemen ter hand
having van orde en rust, verklaarde de mi
nister, dat de rijksregeering hiertoe op dit
oogenblik geen aanleiding heeft.
De Duitsch-nationale Rijksdagfractie heeft
de volgende verklaring gepubliceerd:
Nadat de nationaal-socialisten in vereeni-
ging met het centrum tevergeefs getracht
hebben den rijkspresident tot de instelling
van een partijheerschappij te bewegen, heb
ben zij de Rijksregeering gesaboteerd. De
president van den Rijksdag is met de niet
in acht neming van recht en wet zoover ge
gaan dat hij de ontbinding ongeldig heeft
durven noemen, dat beteekent de uitroeping
van de partij heerschappij tegen den staai.
De Duitsch-nationale Rijksdagfractie heeft
den Rijksdag verlaten. Als rompparlement
zijn eerst de parlementaire partijen, bestaan
de uit nationaal-socialisten, sociaal-democra
ten, communisten en het centrum in een
vruchtelooze demonstratie bijeengebleven om
reeds een uur later in twist te raken. W ij
Duitsch-nationalen zullen het
pnemen voor de autoritaire
leiding van den staat van den
ijkspresident tegenover het
parlement. Wij zijn er zeker van, dat in
dezen strijd het nationale Duitschlands, dat
de partijtheerschappij heeft leeren haten, aan
onzen kant staat. De eerstvolgende verkie
zingsdag zal het uur van geluk van het
Dui'tsche volk worden.
Rijkskanselier Von Papen heeft gisteren
avond 50 minuten lang voor de radio ge
sproken, om liet program te ontwikkelen,
dat hij 's middags den Rijksdag had willen
voorleggen.
Hij begon met een uiteenzetting van het
geen 's middags in de Rijksdagzi-ttrng ge
beurd was.
Volgens art. 33 der Grondwet zeide hij,
was op het oogenblik der overreiking van
het ontbindingsdecreet het Huis wettig ont
bonden, zoodat de stemmingen die de voor
zitter daarna nog heeft laten houden een
inbreuk op de constitutie vormen en dus
van nul en geener waarde zijn.
Door het ongrondwettig handelen van den
voorzitter was het de regeering onmogelijk
aakt een overzicht te geven van hetgeen
i de drie maanden, sedert zij haar ambt
heeft aanvaard, heeft verricht en het pro
gramma voor de toekomst bekend te maken.
Na er nog op "te hebben gewezen dat de
ijksdag met aandacht heeft geluisterd naar
de uit Moskou gezonden Klara Zetkin.maar
aan het woord van zijn eigen kanselier geen
aandacht heeft willen schenken, zeide de
heer Von Papen daardoor genoodzaakt te
zijn geworden voor zijn verklaring gebruik
maken van de radio.
Von Papen herinnerde aan de moeilijke
positie waaronder de regeering drie maan
den geleden, toen zij aan het bewind kwam,
verkeerde.
Zij heeft echter gewerkt en niet geaarzeld
de grootste vraagstukken ter hand te ne
men. Haar doel is een eind te maken aan
een verouderd tijdvak en een nieuw in te
luiden. Drie maanden waren daar te kort
voor, doch de regeering is vast besloten op
den ingeslagen weg verder te gaan.
Onder
het vraagstuk der schadevergoeding
is eindèlijk te Lausanne een streep gezet
Deze eigenlijke oorzaak van de wereldcrisis
is opgeheven, daar de politiek rekening
moest houden met de economische wetten.
De kwestie der
gelijke berechtiging inzake bewa
pening
werd, als eenigst mogelijke grondslag voor
de betrekkingen met het buitenland, op de
agenda der internationale politiek geplaatst.
In dezen staat de regeering op den grond
slag van de ondersteuning en goedkeuring
van het geheele Duitsche volk en niet van
eenige politieke partij. Het Fransche ant
woord, dat zoo juist was binnengekomen, is
niet van den aard om een spoedige oplos
sing van deze moeilijke maar voor Duitsch-
land onontbeerlijke vraagstukken te voor
zien. Mef nadruk stelde de Rijkskanselier
vast, dat Duitschland ontwapening wil, doch
deze slechts aanvaarden kan, indien deze
voor alle staten gelijkelijk geldt. Ook-
Duitschland maakt aanspraak op
veiligheid
als op een natuurlijk en door het pact van
den Volkenbond bevestigd recht
Wij willgn den vrede en wij keuren den
wedstrijd in de bewapening af. Duitschland
is echter over de tot nu toe bereikte resul
taten teleurgesteld. Or.danks den Volken
bond, Locarno en 't Kelloggpact tracht men
toch de ontwapening te ontgaan. Wat is er
van het grootsche voorstel van den presi
dent der Vereen. Staten gekomen? Men
heeft er hartelijke woorden over gesproken,
doch tot aanvaarding is het niet gekomen.
Wat tot nu toe te Genève is bereikt, betee
kent geen ontwapening Het i3 duidelijk,
dat andere staten er naar streven bewapend
te blijven. Zonder een oplossing van
het vraagstuk der gelijke rech
ten kan Duitschland niet verder
deelnemen aan ue beraadslagin-
Vervolgens zette Von Papen nog eens zijn
economisch program
uiteen, dat hij een laatste inspanning van
Duitschland noemde om Europa te stabili-
seeren. Deze inspanning moet in Europee-
schen zin worden gewaardeerd. De vergifti
ging van de politieke betrekkingen door on
houdbaar geworden verdragen moet ophou
den. Het einde van de schadevergoedings
verplichtingen maakt het mogelijk om den
wederopbouw van Duitschland ter hand te
nemen. Het Duitsche 'volk weet thans, dat
het weer voor zich zelf werkt
Het roer is nu omgeworpen om het groote
doel te hereiken, in den a.s. winter de
werkloosheid te doen verminderen. Nog liet
de crisis o^-üt Duitschland en de overige
wereld, doch er zijn reeds bemoedigende
'eekenen merkbaar, dat een verbetering op
til is, of dat althans een stilstand in de
crisis is ingetreden. Een groote weg zal nog
moeten worden afgelegd, voordat het aan de
genezende krachten van het economische
leven zal gelukken, de oorzaken van de ziek
te te doen verdwijnen. Het oogenblik was
echter gekomen, om de genezing te bevorde
ren en dit is geschied door de publicatie, van
het bekende economische programma van
de regeering.
De voornaamste voorwaarde van iedere
nationale politiek noemde Spr. de verzeke
ring van de zelfstandigheid der Duitsche
levensmiddelenvoorziening door contingen-
teering en vermindering van belasting.
De maatregelen tot herstel van het bedrijfs
leven moeten dienstig zijn voor het eene
groote doel:
overwinning der werkloosheid.
Het spreekt van zelf dat de rijksregeering
den christelijken en zedelijken plicht van
den staat erkent tegenover degenen die be
scherming behoeven, in het bijzonder de
zieke, gewonde en invalide werknemers.
Hier vindt de vrijheid van het bedrijfsleven
haar grens in het gebod van sociale recht
vaardigheid. Het levenspeil van de Duitsche
arbeiders moet verzekerd worden en de soci
ale gedachte moet worden gewaarborgd. Vol
gens dit richtsnoer zal de regeering hande
len. Men heeft ons sociale programma als
reactionair en onsociaal afgewezen. Onze
sociale gezindheid is echter door niemand in
het Duitsche volk te overtreffen. Onsociual
is hij die onvervulbare wenschen te vergeefs
tracht te vervullen en daardoor de mogelijk
heid van arbeid verstoort Sociaal handelt,
wie door strijd tegen de werkloosheid zorgt,
dat het sociale goed van het volk duurzaam
behouden kan worden. Slechts als het moge
lijk kan zijn, het aantal werkloozcn in den
op handen zijnden winter definitief te ver
minderen zullen de ondersteuningen van de
werkloozen, die ook wij op het oogenblik te
laag achten, kunnen verhoogen. Dat zelfde
geldt voor de verhooging van de pensioenen.
Niemand in de regeering denkt er aan, de
verwonen rechten van de publiekrechtelijke
verzekeringsbescherming aan te tasten, de
bescherming van de arbeiders op te heffen,
of de steunpunten van de loonovereenkomst
te verstoren. Het wantrouwen dat in dit op
zicht tegen de verordening geuit wordt, is
ongegrond.
Op één punt legde Von Papen nog sterk
den nadruk: alle afgekondigde maatregelen
zijn slechts voor den duur van 1? maanden
berekend. In dien tijd zal het be-
drijfslcven zich hebben moeten
herstellen of het zal ten onder
gaan.)
Von Papen verklaarde voorts overtuigd te
zijn, dat de formeele democratie heeft afge
daan en een onpartijdige nationale leiding
Duitschland slechts uit het huidig verval,
zonder vooruitzichten, kan leiden, een lei
ding, die zich boven alle partijen als onaan
tastbare toevlucht van de gerechtigheid ver
heft, die steunt op de macht en autoriteit
van den door het volk gekozen rijkspresi
dent.
Als
de heeren van de N.S.D.A.P.
thans de reeds ietwat vergane requisieten
van het klassegeloof te voorschijn meenen te
moeten halen en als zij meenen dat zij met
een strijd tegen de rijke lui, tegen de z.g.
baronnen, nieuwe successen bij de verkie
zingen te zaïllen behalen ben ik bang dat zij
een bittere ontgoocheling zullen beleven,
want in deze strijdmethode is hun het
marxisme van alle schakepringen verre de
baas. Maar zij zullen daarbij, en dat is het
voornaamste, hun doel vernietigen, dat is de
natie tenville van de natie op een nationale
basis te vereenigen.
Spr. zeide verder, dat er een
hervorming van de Grondwet
moet komen ter verwijdering van de nadoe
len uit de staatsleiding van de laatste der
tien jaren.
Verder moet
het kiesrecht hervormd
worden. De verhooging van den kiesgerech
tigden leeftijd zal de school en universiteit
in hooge ihate van de politieke radicalisee
ring bevrijden, waaraan zij thans ten offer
dreigen te vallen.
Onderzocht zal worden of en hoe de op
bouw van de volksvertegenwoordiging in de
toekomst organisch verbonden kan worden
met het zelfbestuur der verschillende licha
men.
De kwestie van
het rijk en Pruisen
zal binnen het verhand van de grondwet en
rijkshervorming opgelost worden. Wij zullen
den historisch geworden Pruisischen staat
niet vernietigen. Noodzakelijk is echter een
zuiver practische verbinding van Pruisen
met het Rijk. Op dit gebied ligt de mogelijk
heid van een ingrijpende bestuürshervor-
mmg.
Spr. eindigde met een rechtstreeksch be
roep op het Duitsche volk om hem te steu
nen: „Met Hindenburg vóór Duitschland".
De ontvangst der partijL 'ders door
den Rijkspresident voor onbepaal-
den tijd uitgesteld.
Het bezoek der vertegenwoordigers der
nationaal-socialistische partij, van het cen
trum en van de Beiersche Volkspartij bij
den Rijkspresident, dat gistermiddag te vijf
uur zou plaats vinden, ging op verzoek der
betrokken partijen niet door. Naar aanlei
ding van het verzoek van Rijksdagpresident
Goering om de ontvangst heden te willen
doen geschieden heeft de Rijkspresident ge
antwoord. dat hij zich het tijdstip, waarop
hij de partijleiders wenscht te ontvangen,
voorbehoudt.
ONTWAPENINGSCONFERENTIE
ONVERWACHT UITSTEL
Uit Genève wordt gemeld:
De zitting der eerste na de zomervacantie
weer bijeenkomende technische commissie
der ontwapeningsconferentie, de commissie
voor de bewapeningsu^gaven, die gisteren
zou gehouden worden, is zonder opgaaf van
redenen uitgesteld tot Donderdag a.s.
De bijeenkomst van deze commissie was
met groote spanning tegemoet gezien, aan
gezien men meende, uit het al of niet deel
nemen van Duitschland te kunnen opmaken
hoe Duitschlands houding ten opzichte van
de ontwapeningsconferentie zou zijn.
In leidende Fransche volkertbondskringen
spreekt men de hoop uit, dat Duitschland,
ondanks de jongste gebeurtenissen, zich in
deze commissie zal laten vertegenwoordigen
teneinde de deur voor de verdere deelne
ming van Duitschland aan de ontwape
ningsconferentie open te laten.
Het uitstel der commissiezitting houdt
ongetwijfeld verband met de hoop in lei-
dende kringen, dat vóór Donderdag een
regeling van de gelijkberechtigheidskwestie
zal zijn gevonden, die Duitschland 't zenden
an een vertegenwoordiger mogelijk maakt.
DE DUITSCHE E1SCH
Het antwoord der Fransche regeering op
de Duitsche eischen inzake gelijkgerechtig-
heid, welke den 29 Augustus ter kennis zijn
gebracht van den Franschen ambassadeur te
Berlijn, wordt thans gepubliceerd, nadat het
antwoord reeds Zondagmiddag aan den
rijksminister van buitenlandsche zaken, von
Neurath, was overhandigd.
Frankrijk verwerpt in het antwoord een
Duitsche wapening en verwijst voorde
beslissing in de kwestie der
Duitsche gelijkgerechtigheid
naar den Volkenbond.
Het antwoord bestaat uit twee deelen,
waarvan het eerste deel betrekking heeft op
de Ontwapeningsconfere ntie, terwijl in het
tweede deel in bijzonderheden geantwoord
wordt, op de Duiisehe eischen.
De Fransche regeering verklaart o.iW dat
de Duitsche opvatting als zou het verloop
der Ontwapeningsconferentie onbevredigend
zijn, vooruitloopt op de gebeurteniseen en niet
gerechtvaardigd wordt door een juis'e waar
deering van heigeen tot nu toe is tot stand
gébracht.
AMERIKA EN DE OORLOGS
SCHULDEN
Een groot opgezette campagne voor ver
mindering, resp. schrapping van de oorlogs
schulden, is in de Vereenigde Staten ingezet
door de vorming van het „Committee for
the Consideration of Intergovernmental
Debts".
Voorzitter is Alfred Sloan, president van
de General Motors Company. In het bestuur
hebben voorts zitting leiders van industrie,
landbouw, vakvereenigingen en politici. Een
aantal invloedrijke personen heeft een op
roep gedaan aan tal van industrieelen en
belangrijke figuren op economisch gebied,
om zich bij de actie van liet comité aan te
sluiten.
Professor Murray Butler verklaarde, dat
Europa zonder den steun van Amerika
reeds al het mogelijke heeft gedaan voor 't
herstel van zijn welvaart. De volgende stap
moet door Amerika worden gedaan. Sena
tor Borah eischt een verlaging of schrap
ping der schulden, omdat de huidige toe
stand de voornaamste belemmering voor 't
herstel der normale internationale betrek
kingen is.
Amerika moet handelen in zijn eigen be
lang. aangezien de economische crisis groo-
tere sommen gelds verslindt dan de oor
logsschulden bedroegen.
De schrapping der schulden beteekent 't
weder ontsluiten van de wereldmarkt, stij
ging der prijzen, vermindering der werk
loosheid en ontdooiing van de bevroren cre-
dieten.
DE PRESIDENTSVERKIEZING
IN AMERIKA
De nieuw gevormde Amerika arische werk-
loozernpartij, de zoogenaamde Jobless Party,
heeft op haar eerste partijbijeenkomst te St.
Louis, onder daverende toejuichingen den
eerwaarden pater James R. Cox, pastoor
van de SL Patrickskerk te Pittsburgh tot
har candidaat voor de presidentsverkiezin
gen gekozen, meldt Kipa.
Pater Cox, die, zooals men weet, den be
kenden marsch der werkloozen naar Wash
ington heeft geleid, verklaarde, dat hij zijn
candiidaat-stelling aanvaardde en dat hij
zijn candidatuur ook niet zal terugtrekken,
als de godsdienstkwestie weder op 't tapijt
zal worden gebracht. Hij voegde hieraan toe:
„Ik zal steeds nog de candidaat der welden
kende burgers zijn".
Het partijprogram van pater Cox bevat
18 punten. De volgende eischen komen er
o.a. op voor: economische hulpmaatregelen,
hoofdzakelijk door afschaffing van het par
ticuliere bank- en rentewezen; vervanging
van den gouden standaard door den zilve
ren; kortere werkdag en kortere arbeids
week; afschaffing van de prohibitie; werk
loozen- en ouderdomsverzekering; scherpe
belasting van de groote inkomens en ver
mogens.
Kort na de aankomst van Pater Cox te
SL Louis heeft een conferentie plaats ge
had, waarvan men een fusie dier werkloo-
zeipartij en liberale partij verwachtte. Deze
fusie is echter niet tot stand gekomen, daar
de voorzitter der liberale partij verklaarde,
dat het .gevaarlijk was zichzelf door het
candidaat stellen van pater Cox „het domme
struikelblok" van de godsdienstkwestie
den weg te J eggen.
Er bestaat dan ook alle kans, dat de gods
dienstkwestie bij de presidentsverkiezingen
van dit jaar, evenals dat in 1928 het geval
was, een gewichtige rol zal spelen.
GANDHI DREIGT MET ZIJN
HONGERDOOD
Gandhi dreigt een voedselstaking te be
ginnen totdat zijn dood erop volgt, tenzij de
regeering afziet van haar plan om een bij
zonder kiesstelsel in te voeren voor zgn. min
derwaardige kasten in Britsch-Indië. Gandhi
zal 20 September a.s. op het middaguur met
de voedselstaking beginnen.
Dit dreigement wordt geuit in de corres
pondentie die tusschen Gandhi en Samuel
Hoare en MacDonald is gevoerd en die gis
teravond gepubliceerd is. Volgens Gandhi
beteekent de vorming van een apart kiezers
corps voor personen uit minderwaardige kas
ten, die ongeveer twintig procent van de
bevolking in Britsch-Indië vormen, een scheu
ring in het Hindoeïsme
Het gerucht loopt, dat de regeering Gandiho
op 20 Sept. in vrijheid zal stellen.
Weerbericht
pijltje geeft den vorlgen «tao
Hoogste stand te La Coruna 767,0.
1 TnnrA TOD 7 I"
i int
alzoi
WEER VER WACHTING P/iil
(f/Jedeged door 't Kon Ned Mcteorolr'n£
Inst te De Rilt)
Zwakke tot matige Z.-W. wind, ha^e v
zwaar bewolkt of betrokken, aanva»are
weinig of geen regen, later toenemenid(ei S|
op regen. Weinig verandering in teaen c
tuur. r 8-c
BUITENLANDSCH WEERBERIC^isls
(Medeged. door "t Kon Ned Meteorojpiet
Inst te De Bilt) pet
Het depressiesysteem over Scandr'®a*
trok snel op. Ook in het Z. en Z.-W.r"®
de barometer, zoodat zich over de Got10/®
Biscaye, Frankrijk en Zuid-Duitschlan?elrt
rug van hooge druk vormde. Op den olson
nadert tusschen IJsland en SchotlanIres-
nieuwe depressie, die reeds in N.-IerlaPe J
Z.-Schotland een barometer-daling en Pan<
achtig weer veroorzaakte. Het is te ven ae:
ten, dat morgen in den namiddag ooi Fo'
te lande bij toenemende bewolking en'-en
tere regenkans deze depressie-invloed )n z
baar zal worden. Over de Oostzeelandpuvv
Scandinavië stormt het nog steeds, i? nif
W. deel der Britsche eilanden waaiei.
tige winden, over het overige gebied Is be
kalm weer. De tempetratuur over Scadang
vië en Duitschland daalde aanmerkelbver
ons land kwam gemiddeld weinig venn z
ring. De depressie over Scandinavië lhteli
daar zeer veel regen. ools
sin,
TEMPERATUUR {wen
Stand vanmorgen halftwaalf 16.4 C.«-
14 SEPTEMBER
Zonsopgang 5.34 u.; Zonsondergang Sjjjj
Maansopgang 6.11 u.; Maansonderg. 4njei
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICl*" 1
OP HEBBEN oeIn
Zomert ij ds ,ren
Van 's avonds 7.47 u. tót 's morgens (van
WATERSTANDEN RIVIER^
Heden Vorig
WalBbut 2.28 2.33
Basel 0.00 0/0
Huningen 0.' 0 0.00
Kheinwelier -1.65 -1.49
Kehl 2.39 2.44
Maxaa 3.86 3.94
Wiedesbelm 0.00 0.00
Mannheim 2.55 2.64
Lohr 0.99 1.03
Mainz 0.43 0.48
B.ngen L53 1.56
HOOGWATER NED. ZEEHAV°'
HedenBerd
Caap 1.4'
Ems Ï/P>
Coblenz l.Óger
Trier <X1[ la
Keulen Israeli
Ruhrort
Wesel -0.C J
Emmerik 0.*'
Dusseldorr 0.fon
Maastricht 1.WJ6Z
Venlo lOJiring,
r in
iuw
14 September
(Oude Amsterdamsche töd)
Hellevoetsi.
Delfzijl 11.03 23.36
Terschelling 8.20 2 .4fi
Harlingen 9.52 22.08
Helder le 3^9 6.13
Idem 2e 15.42 19.30
IJ muiden 2.43 15.07
H.v.Holland 2.28 11.54
Scheveningen 2.03 14/33
Botterdam 4.0t 16.07
Willemstad
Brouwersb.
Zierikzee
Wemeidinge
Vlissingen
Terneuzen
Hansweert
2^n h
4.«n l
'J.Se P
Men .1
DE CONFERENTIE VAN STR™1
NIEUWE FRANSCHE EN DUITSCI tot
VOORSTELLEN
De landbouwcommissie van de confei
van Stresa heeft getracht de verschil
groops voorstellen samen te vatten en
namelijk de Fransche, Duitsche en Ital
sche voorstellen tot een eenheidsformj
brengen. Duitschland en Frankrijk h»
elk een nieuw plan ingediend. Het Du
voorstel berust in de eerste plaats i
basis van het wederzijdsch toestaan
voorkeursgraantarieven. Het nieuwe I
Duitsche voorstel is, dat de staten diaj
voorkeursbehandeling willen toestaan, r
anderen vorm den agrarischen landen),
deelen kunnen bezorgen. De commissie
dan een schema op te stellen om dezi
schillende voordeelen met elkaar in
wicht te brengen.
Het Fransche voorstel houdt in, da
staten een geldbedrag opbrengen, dod
een eventueele voorkeursbehandeling
stelling van betaling van dit bedrag
geven. Frankrijk komt daardoor terug c
reeds Zaterdag gedane voorstel tot voi
van een gemeenschappelijke kas, waa
de bijdrage vermindert naarmate men
voordeelen aan de betrokken landen toe
Italië toonde zioh niet afwijzend tegc^—
dit plan.
De financieele commissie van de (p
rentie van Stresa duurt nog steeds voet.
en
Ital
rmi a
Dïi
S B
n'H
Icn^H
iezi
De president der Fransche Republiek,
Lebrun, heeft Maandagmiddag de béide ver
dedigers van Gorguloff, die een laatste po
ging deden hun obiënt voor het schavot te
redden, ontvangen. De definitieve beeliesong
van den president is eerst Dinsdag of
Woensdag te waohten, aangezien de verde-
diigcns nooit dtirect antwoord op verzoeken
van d'eaen aard ontvangen. Mooht president
Lebrun, wat verwacht wordt, hot verzoek
om gratie weigeren, dan zal de executie van
GorguJoff Donderdagmorgen plaats hebben.
GEHEEL DORP DOOR VUUR VERNIELD
Uit Klagenfnrt wordt gemeld: liet plaa'sje
Oberdörfl in het Rosontal is gis'ermorgen
vroeg door een geweldigen brand bijna ge
heel vernield.
DE MANDSJOERIJSCHE REPUBLI
i deijrie
e M
Naar te Tokio verluidt zou de Japa)1*'"
regeering voornemens zijn, de overeenl'&ai'
waarbij de erkenning door Japan vak a
Mandsjoerijsche republiek wordt gerhSe
niet éénzijdig af te kondigen, doch ouza
komstig artikel 18 van het Volkenbodcr"
doen registreeren. *elu
Het is de vraag, hoe het Volkenbonpe©
retariaat hierop zal reageeren en of;a^c
der andere bij den Volkenbond aangei is-
mogendheden naar aanleiding hiervai m£
gen den inhoud van het verdrag zal va
«teeren. sl
leer
UDET OP ZOEK NAAR DE VLIEG0.
FAMILIE L E
Naar uit Berlijn wordt gemeld, is
kende vlieger Udet, die zich momenteef [T
de opname van een nieuwe Universa -
op Groenland bevindt, aangewezen, oL^
gaan zoeken naar de Hutchinsons. MeCon
drie toestellen gaat hij onmidde'liïk
derzoek uit. Op order van de Berlijt t
Centrale film lei ding, hpeft. dr. Franekj^
namen onderbroken en heeft hij de PLjes
organisatie ter besrhikkinc van den
ringstocht gesteld. 0;
