r
19'
3DNDERDAG 8 SEPTEMBb.1
TWEEDE BLAD PAG. 5
ECONOMISCHE PROBLEMEN
HET NIEUWE DUITSCHE FINANCIEELE
AVONTUUR
VON PAPEN MEENT DAT DE
CRISIS HAAR HOOGTEPUNT
HEEFT BEREIKT
IT KOSTE WAT HET WIL
WINTER MOET DOORGEKOMEN
'on Papen heeft thans de nieuwe Du.it-
•e noodverordening gepubliceerd, die
nt om de werkloosheid te bestrijden cn
itschland terug te voeren tot meerdere
.vaart Wij kunnen niet ontkennen, dat
opzet der economische maatregelen
r de politieke zijde van het vraagstuk
eken wij in dit verband niet origineel
gedurfd is-, doch dat is ook het eenige
de, wat wij ervan kunnen zeggen. Zelden
iben wij een zoodanige roulette-politiek
ien als de Duitsche regeering bezig is te
ren. Wij kunnen ons niet onttrekken
i het denkbeeld, dat de binnenlandsche
stand er wel dóór en dóór voos moet zijn
een serieuze Regeering zich aan zulke
efnemingen durft te wagen. Wij lezen
uurlijk uit de verschillende berichten,
de economische en politieke situatie in
itschland slecht is.
Werkloosheid is een euvel, dat zoo spoe-
mogelijk moet wordien uitgesneden,
at materieel en geestelijk gaan zij ten
Ier, die werken willen, maar verhin-
d worden hun natuurlijke roeping te
gen, door oorzaken buiten hun schulden
gevolge van fouten, die er aan ons eco-
jiische stelsel kleven. Maar njen mag
ïmer het bedrijfsleven wagen aan avon-
en.
tit riskeert Herr von Papen, tenminste
gens onze meening.
[ij is de opinie toegedaan, dlat
relen zeggen dit, doch bijna allen erken
nen, dat er daadwerkelijk helaas nog geen
symptoom eener conjunctuurs-kentering te
constateeren valt In allen gevalle berust
een dergelijke meening op veronderstellin
gen. zoo niet alleen „hoop". Men leidt do
betere tendenz af, uit hetgeen in Lausanne
bereikt isuit het streven der Europee-
sche naties om hun geschillen zoo openhar
tig mogelijk te bespreken en te regelen
(Lausanne, het pact tusschen Engeland en
Frankrijk, de samenkomst der Engelsche en
Fransche ministers op Jersey, de bereidwil
ligheid van Amerika om mee te doen aan
de economische wereldconferentie etc.) en
uit het terugkeerend vertrouwen. Doch het
blijven nog maar toekomstverwachtingen,
die misschien een iets grootere kans tot ver
wezenlijking hebben dan vroeger, maar
reëel is het nog niet zoozeer.
Dat von Papen de hoop koestert op een
verbetering, is zijn goed recht; neemt hij
deze prognose als positief aan en baseert
hij daarop een stelsel, waaraan groote finan-
cieele consequenties verbonden zijn, dan is
het toch wel het goed recht van de buiten-
la.ndsche crediteuren van Duitschland om
zich af te vragen: „Welke draagwijdte heb
ben die plannenzijn ze gezond en kun
nen zij goede resultaten afwerpen?"
Wij willen dit probleem belichten en
daaromtrent onze subjectieve meening uiten
Misschien vergissen -wij ons, maar het kan
nimmer kwaad om zijn gedachten te uiten
vanwege „du choc des opinions jaillit la
vérité."
Zooals gezegd, neemt von Papen het spoe
dige einde der crisis als een axioma aan.
Daarna zal alles geleidelijk weer in het
rechte spoor komen, zij het ook langzaam,
zoodat ook de belastingen ruimer zullen
vloeien door stijging der particuliere in
komsten. Bovendien zullen ook de indirecte
belastingen meer geld in het laatje brengen.
Hoogstwaarschijnlijk zal de regeering al dat
geld niet noodig hebben, want men werkt
immers aan een drastische bezuiniging. Het
voordeel zal van twee zijden vloeien; het
zal merkbaar zijn in grootere inkomstenen
kleinere uitgaven. Maar een land heeft nu
eenmaal een surplus aan middelen niet
noodig, zoodat hiervan het gevolg zal kun
nen zijn, „belastingverlaging" en voor al
van de meest drukkende belastingen, zooals
die op den omzet ,het bedrijf, het vervoer,
etc. Ook dit neemt von Papen als van zelf
sprekend aan. Hij heeft z.i. de zekerheid,
dat de crisis aan het beëindigen isdat
de begrooting van het Duitsche rijk spoe
dig een groot surplus zal laten en dat 't eeni
ge juiste alternatief belastingverlaging is!
Von Papen decreteert
Hij doet een stap verder en hij decreteert
nü albelasting-verlaging, zonder dat er
nog maar iets van verbetering te zien is. De
schatkist kan die vermindering echter nog
niet dragen; het geld heeft zij brood- en
broodnoodig. Nu komt de handige zet! Hij
zoekt naar middelen om den particulieren
n u al die belastingverlaging te schenken;
de schatkist er geen nadeelen van te laten
ondergaan en deze kwestie koppelen aan
een welvaartspolitiek. Hij komt tot deze op
lossing:
Hij, die bepaalde belastingen betaalt (de
inkomstenbelasting valt er o.a. buiten, ter
wijl nadere bijzonderheden door von Papen
binnenkort zullen worden ontvouwd) ont
vangt gratis een vastgespeld percentage
ervan in accepten. Deze accepten kunnen
alleen dienen om er in de periode 193-4/8
belasting mede te betalen en wel elk jaar
maximum 1/5 van de totaal verschuldigde
belasting. M.a.w. men behoeft in de jaren
1934/8 niet dë volle belasting in geld te vol
doen, want men kan daarvoor een gedeelte
der gratis ontvangen accepten benutten.
Het is in wezen dus een belastingverlaging
•lit eerst in' 1934/8 tot uiting komt. tenmin
ste wanneer men de accepten nog bezit,
want zonder accepten blijft de hooge belas
ting van kracht.
Belastingverlaging opgelost
De belastingverlaging is door von Papen
hierdoor al practisch opgelost; ze is doorge
voerd, terwijl de schatkist het eerst in 1934
zal bemerken en dan nog wel voor 1/5 ge
deelte van de totale ontheffing. Nu moet hij
die belastingverlaging nog dienstbaar maken
aan de welvaartsvermeerdering. Daarbij
gaat hij uit van de gedachte, dat deze ac
cepten waarde hebben. Ten eerste brengen
zij 4 pet. rente op, want een accept van
Mk. 500 kan in 1934 ten bedrage van Mk. 520
als belastingbetalingsobject dienenin
1935 Mk. 540 enz. Er zullen ongetwijfeld be
leggers te vinden zijn, die de accepten wal
len koopen, zij het ook tegen een lageren
koers dan pari. De bezitters der accepten
zullen er voor een groot deel cash voor ver
langen; zij zullen dus naar de portefeuilles
der beleggers verhuizen en de zakenmen-
schen en concerns, die langen tijd illiquide
geweest zijn, krijgen weer de beschikking
over contanten. Totaal zal er op deze wijze
Mk. 1.500.000.000 accepten in omloop worden
gebracht. Het is een menschelijke eigen
schap om „geld" te laten rollen, hetzij pro
ductief, hetzij improductief. De bedoeling
van von Papen zal dan ook wel worden be
reikt nl., dat de Mk. 1*4 milliard zal rou-
leeren; de koopkrachtige, vraag doen ver-
gooten en misschien het bedrijfsleven over
het doode punt brengen. Indirect leidt dit
misschien tot werkverruiming.
Nog meer creaties
Von Papen is hiermede echter nog niet
tevreden.
Hij creëert bovendien nog eens Mk. 700
milttoen van deze accepten; deze accepten
wordien uitgereikt, ook gratis, aan eiken
werkgever, die arbeiders in dienst stelt
boven het aantal, dat hij nü employeert,
Voor eiken arbeider wordt Mk. 400 aan ac
cepten per jaar uitgereikt, overeenkomende
met de kosten aan werkloozen-uitkeering.
die de Staat elk jaar per arbeider te betalen
heeft Worden de geheele Mk. 700 millioen
accepten genomen, dan zouden 1.750.000
werklieden opnieuw in dienst kunnen wor
den gesteld. De Regeering begrijpt, dat het
bedrijfsleven dit niet kan doen op de be
staande loonen. Vandaar, dat von Papen
niets tegen loonsverlaging heeft, mits men
niet beneden een minimum-grens komt, be
paald door de levenskosten van een nor
maal gezin.
Dit is von Papen's economische project in
algemeene trekken geschetst Er komen
Mk. 2.200.000.000 nieuwe accepten, dus ver
moedelijk nieuw geld in omloop als uitein
delijke belastingrestitutie. Wanneer deze
accepten door de Rijksbank worden beleend,
kan men de emissie ervan niets anders dan
inflatorisch noemen; misschien zou van
reflatie beter kunnen worden gesproken,
wanneer men aanduidt de gedachte, dat 't
een correctie zou kunnen worden op een
té ver doorgevoerde deflatie, wat in wezen
niet gelijk is aan inflatie. Doch deze ongun
stige mogelijkheid willen wij buiten be
schouwing laten.
Er bestaat natuurlijk
dat de crisis werkelijk haar einde nadert.
Dan komt er t.z.t belastingverlaging en dan
heeft men in Duitschland de voordeelen al
te voren aan belanghebbenden toegekend, 't
Bedrijfsleven zal uit zijn impasse kunnen
komen en zij, die de opbrengst van de ac
cepten productief hebben aangewend, zullen
er de provenuen uit kunnen trekken. Het
herstel zal erdoor worden vervroegd en men
zal er geen nadeelen van ondervinden, in
tegendeel, hoofdzakelijk voordeelen.
Het zou ook kunnen zijn, dat het herstel
niet kan doorbreken en dat deze maatrege
len, tezamen met de inflationistische pogin
gen van Hoover, het stijgende vertrouwen
en de toenemende speculatie de conjunctuur
in een gunstiger richting zouden kunnen
dringen. Dan heeft von Papen daadwerke
lijk tot de welvaart bijgedragen. Dan kan
Duitschland en de geheele wereld hem dank
baar zijn en dan heeft hij de Mk. 2V4 mil
liard van het Duitsche Volksvermogen niet
voor niets gewaagd.
Maar nu de derde consekwentie, nl de
totale mislukking. De consekwentie, die wij
helaas, het grootst aanslaan, omdat men
nu eenmaal den economischen wereldoorlog
niet willekeurig kan bannen door wat meer
geld in omloop te brengen. Omdat men nu
eenmaal die groote tegenstellingen niet kan
overbruggen, welke er tusschen de verschil
lende naties bestaan. Men breekt de tol
muren niet plotseling af, men verijdelt
geen pogingen als Ottawa, wanneer deze
eenmaal zijn aangenomen, men heft niet
direct contingenteeringen op en men laat
jonge industrieën en landbouwondernemin
gen, die het gevolg zijn van protectionisti
sche. maatregelen, niet zoo maar aan hun
edgen lot over. De nationalistische gedachte
de leuze van „voorziening zooveel mogelijk
in de eigen behoeften" verdwijnen niet
direct; hiervoor zijn lange tijden noodig,
want de wereld gaat nu eenmaal langs ge
leidelijke banen; revoluties zijn gelukkig
nog altijd zeer sporadisch!
Blijft de crisis woedlen; neemt zij zelfs op
een gegeven moment, nadat de huidige
speculatiegolf haar einde zal hebben gevon
den, in kracht toe, dan kan de Duitsche
Regeering niet aan belastingverlaging den
ken. Maar zij heeft die al toegestaan; zij
ontvangt in de jaren 1934/8 minstens Mk. 5%
milliard aan bons, waaraan zij niets heeft.
Zij moet dus naar andere middelen uitzien,
de bestaande belastingen wellicht verhoogen
dan wel nieuwe creëeren! De gegeven dou
ceur wordt dus ingetrokken door nieuw
geld' aan te trekken. Wanneer de bezitters
,van de accepten ook de origineele houders
waren, die de accepten hadden opgeborgeif
om Lz.t als belastingobject te dienen, dan
was er niets geschied. Immers zij zouden
zeggen: Jammer, het voordeeltje ontglipt*
me. want ik moet de accepten even gratis
teruggeven als ik ze destijds ontvangen heb.
Maar dat is niet het geval. De accepten
zijn verdisconteerd, hetzij bij particuliere
banken, hetzij bij de Rijksbank; ook zullen.
erschillende beleggers ze'gekocht hebben.
De zakenlieden, die hun cash hebben be-:
steed,, hetzij productief, hetzij improductief,
zullen bemerken, dat het grootste gedeelte
verloren is. De zaken zullen immers, in het
geval de crisis blijft voortduren, niet ren- j
deeren en al het geld, dat voor nieuwe i
expansie werd gebruikt, zal zijn rente niet
kunnen opbrengen. Bovendien zullen zij, dia j
Mk. 400 per arbeider hebben getoucheerd j
jr in dienstneming van arbeiders boven
him norm, op veel zwaardere lasten zitten
en onmiddellijk overgaan het surplus aan j
werkkrachten te ontslaan. De ellende zal.
toenemen en net grootste gedeelte van de.
Mk. 2*4 milliard van het Duitsche volks-',
vermogen zal in de bekende bodemlooze pu$
zijn terechtgekomen.
De winter staat voor de den*'
Wij geven gaarne toe, dat het hierbovenfl
opgehangen beeld somber is. Von Papen j
heeft een speculatieven noodsprong ge*:
maakt, en wij vragen ons af: is deze noo-j
dig? En dan antwoorden wij volmondig: ja!
Over enkele maanden staat de winter voor'
den boeg en bet koste wat het wil,'
die winter moet worden doorge-i
komen. Hiervoor dient o.i. von Papen'6
plan. Wat de consekwenties ook moge zijn,
de winter mag niet in armoede en gebrek!
voorbijgaan, want dat zou ongetwijfeld een»
revolutie kunnen beteekenen. De uit to i
geven Mk. 2% milliard weegt wellicht niet
zoo zwaar als het eventueel kapitaalsverlies
tegenover moord en vernieling!
De Stillhalte-crediteuren en de beleggers
in Duitsche waarden zullen echter minder'
op von Papens plan gesteld zijn. Mislukken'
de pogingen en heeft von Papen kans ge
zien den winter te halen, zij het dan ook-
met opoffering van een deel der twee en
een kwart milliard mark, dan zal het Duit
sche bedrijfsleven nimmer aan zijn verplich-'
tingen kunnen voldoen, laat staan de ver
schillende gemeenten. Er zal dan met het
buitenland een nieuwe regeling moeten
worden gemaakt, waarbij een groot deel van
de schulden zal dienen te worden kwijtge
scholden,
)e bekende Duitsche vlieger Wolfgang von Gronau, die eenigen tijd geleden voor de derde maal den Atlantischen
Oceaan is overgevlogenlandde met zijn vliegboot op de Canadeesche wateren.
Gisteren is H. M. de Koningin in Amsterdam aangekomenwaar zij eenige
dagen zal blijven. Bij het paleis op den Dam.
Op de Jaarbeurs te TJtrecnt staat een
enorme bus, waar men giften voor 't
Crisiscomité in kan werpen.
Barysche oud-strijders-,vereeniging heeft een bezoek 'gebracht aan de oude slagvelden van den grooten wereldr
oorlog. De bezoekers bij het fort vanPompelle bij Reims.
Yoor een appel en een ei hebben twee hoopers eenige oude kanonnen op een verkooping in het artilleriepark t§
Fontainebleau gekocht
