LAND. FN TÜ1\F0VW No. 152
VF1JDAG 26 ALGVSTU8 1632
BUREAU VOOR RECHTSBIJSTAND
„LINKER MAASOEVER"
Hillevliet 142, Rotterdam, Tel. 13224
Kantooruren: 9-5 en 7-9, Zaterdags 9-1 en 6-9
BEHANDELT ALLE RECHTZAKEN.
'geene uitgezonderd
INFORMATIëN en INCASSO'S over het
geheele land.
,Land- en Tuinbouw"
bereikt duizenden
boeren en tuinders
itsuii imiiiiii>iaiu>i<
De Iepziekte
i
Inleiding.
In het jaar 1918 trad in ons land voor het
eerst een rieikte in iepen of olmen op, die
door haar hevigheid dadelijk de aandacht
trok. Plotseling verdorden groote takken,
meestal in den top van den boom en vooral
jonge hoornen stierven in korten tijd geheel
af. Bij oudere hoornen verliep de ziekte
meestal niet zoo snel, maar vele van deze
vertoonden ook zeer duidelijk verschijnselen
van verdroging der bladeren en gingen daar
aan na eenige jaren te gronde. Deze vei-
sdhijnselen neemt men thans nog bij vele
hoornen waar.
In de eerste jaren werden vooral de Zui
delijke provincies en het midden van het
land door de ziekte geteisterd, zoowel in de
6teden als daarbuiten. Vooral in Rotterdam
is de ziekte van het begin af in zeer sterke
mate opgetreden. Thans heersoht zij overai
in ons land, óók in de Noordelijke provin
ciën, waar zij tot voor eenige jaren nog
weinig voorkwam. Toch zijn er nog streken,
waar de aantasting geringer is; daartoe be
hoort o.a. de kuststreek.
Vrijwel tegelijk met de eerste waarnemin
gen in ons land is de ziekte ook in Fran
krijk, België en Duitschland met groote hef
tigheid opgetreden, terwijl zij ook in Enge
land en Noord-Italië voorkomt. Door haar
snelle uitbreiding en de vele slachtoffers, die
zij maakt, is de iepenziekte thans bij allen,
die belang hebben bij het behoud van den
iep voor straat, weg- en dijlkheplantingen
zeer gevreesd. Van het eerste optreden af
hebben onze plantenziektenkundigen zich
bezig gehouden met het onderzoek naar de
oorzaak der ziekte, de wijze, waarop zij van
den eenen boom op den anderen werd over
gebraoht en de middelen, waardoor zij zou
kunnen worden voorkomen of bestreden.
Ten einde dit onderzoek zoo volledig moge
lijk te doen uitvoeren, hebben de verschillen
de wetenschappelijke instellingen en rijks-
en particuliere diensten in ons iand, die zich
meit planttenziek/tcnkundig onderzoek en met
boschibouw en houtteelt bezig houden, zich
vereen igd in een comité tot bestudeering en
bestrijding van de iepenziekte, kortweg
„Iepenziekte-Cnmité" genoemd. Dit comité
heeft met behulp van geldelijke bijdragen
van rijk, provincies, gemeenten, waterschap
pen en polders en van particulieren gedu
rende een tweetal jaren dot onderzoek op
vrij uitgebreide schaal mogelijk gemaakt; de
resultaten daarvan zij gepubliceerd in een
li-tal Mededeelingen. Voorzitter van het
comité is de directeur van het Staatsbosoh-
beheer, secretaris de inspecteur, hoofd van
den Planten-ziektenkundigen Dienst en pen
ningmeester de directeur van de Nederland-
sche Hei de-Maatschappij.
Het ligt in de -bedoeling, door middel van
een achttal artikeltjes, die met tusschen
ruimten van een week zullen verschijnen,
onze lezers nader in te lichten over de resul
taten, die dit onderzoek naar de ziekte, de
wijze waarop zij wordt overgebracht en de
middelen ter voorkoming en bestrijding,
heeft opgeleverd.
Op verzoek van het comité inzake be-
studeerimg en bestrijding van de iepziekte
en vanwege het groote belang voor een van
onze mooiste laanboomen publiceeren wij
achtereenvolgens een achttal berichten,
waarvan dit het eerste is. Red. „L. en T.".
VOOR KAMER EN TUIN.
Kamerplanten in deze warmte
Nu de warmte maar aanhoudt, van hit
tegolven geen sprake is, doch één dagen
en wekenlange vloedgolf van warmte, de
temperatuur al maar doet stijgen; doet
stijgen tot vier glazen bier in de schaduw
(voor geheelonthouders omgerekend tot zes
ijsco's) nu hebben onze kamerplanten het
ook zwaar te verantwoorden.
En al heb ik vacantie. zoodat ik feitelijk
mijn denken en doen niet bij mijn gewoon
werk heb te bepalen, doch wat afleiding
behoef, toch kan ik niet nalaten aan mijn
kamerplanten en al die van mijn lezers te
denken en, daar we "toch een plaatsje In
ruimen voor „loopend goed" neem ik de ge
legenheid te baat om in de smoorhitte van
dezen dag (19 Aug.) even iets te schrijven
in het belang van uw planten.
Och, mjjn waarde bloemenliefhebster- of
-liefhebber, geef toch de planten voldoende
water.
Dat doet ge, zegt ge? Is. het waar? Of ver
beeldt ge het U? Ge geeft waarschijnlijk
zooveel, dat het water onder er uitloopt.
Juist Maar dat is geen bewijs, dat de plant
voldoende water gehad heeft Vaak is in
deze gevallen de' potkluit voor de helft of
meer nog geheel droog. De grond droogt
thans zoo gauw uit, dat het water er snel
doorheen loopt en niet tot beschikking van
de wortels komt. 't Loopt alles in de scho
teltjes, die onder de pot staan, en daar
vandaan trekt het meestal in de pot zelf,
die den geheelen dag soms in de gloeiend
heete zonnestralen heeft gestaan. Ge hoort
het soms wel in de pot trekken, als gc acht
geeft. Ge geeft dus wel water, veel water,
doch het komt -de plant maar matig of
geheel niet ten goede.
Dat kunt ge niet voorkomen door de pot
steeds in een schotel met water te zetten.
Ge moet de pot geheel in -het water dompe
len gedurende een half uur. Zoo diep, dat de
rand van de pot onder staat Daarna laten
uitlekken en de plant zal U haar dankbaar
heid toonen, door een flinlken groei, vooral
als ge het geregeld doet eens of tweemaal
per week.
Als ge de schotel onder de pot steeds vol
water houdt dan verzuurt de grond. Dat
moet niet
En let een beetje op, als het zoo warm is,
als thans. Zet de planten dan wat uit ds.
zon. Men kan van het goede ook te vee)
krijgen.
Gloxinia's overhouden
Wij kennen de pracht van de Gloxinias
wel. Die wonderschoone zachtbehaarde bla
deren, zoo zachtgroen van kleur en tint.
Die intens mooie bloem met haar groote
klokvorm, zoo fluweelig, zoo kleurig. De
bloem waar ge naar kijken moet. Velen
versieren en versierden hun kamers met
deze prachtplan! en hebben genoten en
lieten hun bezoekers mede-genieten.
Maar nu is de glorie misschien vergaan
of vergaat ze thans. Niet weggooien! Ge
kunt er het volgend jaar weer van genie
ten. En dat zonder erg veel moeite te doen.
En dan als ge ze zelf tot bloei hebt ff>»
bracht is de bloem nog el schooner, geniet
gij zelf althans er veel meer van. En kunt
ge zelf de bewondering der bezoekers incas-
seeren. Weet ge bij ervaring hoe aangenaam
dit is? Dan begrijpt ge ook het enthousias
me waarmede een dame mij mededeeling
deed, dat haar Gloxinia, an verleden jaar
die ze zelf verder verzorgde weer bloemen
had en nog heel veel knoppen telde. Dat
de bladeren zoo mooi waren.
Als de plan laat merken, dat ze genoeg
heeft gepresteerd, ais de bloemen niet meer
verschijnen, en de bladeren niet meer zoo
frisch staan, dan is het tijd de plant rust te
gunnen. Men geeft wat minder water, lang
zamerhand minder, tot men geheel niets
meer geeft. Het loof is afgestorven en de
pot. droog geworden, zet men weg. Niet in
de kelder als 't kan, maar in een kast i
kamer b.v. De droge potkluit mag n.l. niet
te koud overwinteren. Ii. April neemt men
de knol uit de pot en geeft d^ze nieuwe
aarde, niet te stijve grond doel wel voed
zaam. Is de grond wat stug, doet er dan
zand door en oude koemest.
En nu met de plant naar het zonnigste
plekje in de kamer. Liefst is een nog ver
warmde kamer. De plant houdt van warm
te. Als ge hebt. zet ge er een glat.9tolp over
tot de knol uitloopt., doch zonder gaat
ook, hoewel iets langzamer. De aarde matig
vochtig.
Als ge zóó handelt zult ge eens zien wat
ge voor moois krijgt. Ge kunt het jaren
aaneen doen met dezelfde knol.
Hoor ik eens, hoe het 0aat?
Of laat ge me maar raadgeven zonder
dat ik resultaten mag weten?
Invloed van de bemesting
op de aardappelen
Volgens een door Dr. Oortwijn Botjes te
Wageningen gehouden lezing hebben de
hoeveelheden plantenvoedingsstoffen, die
gegeven worden invloed op de gezondheids
toestand van het geWas en op de grootte en
kwaliteit van den oogst Zoodat ook teveel
van een bepaalde meststof gegeven kan
worden.
Reeds eerder hadden meerderen, o.a. J.
Kok, te Veendam en Ir. Wind er od gewezen
dat een te hooge kaligift een remmende in
vloed hebben op de zetmeelnederzetting in
de aardappclknol.
Men wist echter niet goed of het
kali was, die deze invloed had of dat het
de met kalimeststoffen gegeven andere stof
fen waren, die het bewerkten.
Om dit te onderzoeken, heeft Dr. Oortwijn
Botjes gedurende vier jaren aan een perceel,
dat uit leemig zand bestond (61 zand, 26%
leem en 20 humus) zéér zwane giften
phosphorzuur, n.l. 1800 kg. super of slakken-
meel en ook een buitengewoon zware kali
bemesting gegeven, n.l. eveneens i800 kg
patentkali of penzelfde njevcelheld kali in
den vorm van kalium carbonaat.
Het bleek, dat deze overdadige phosphor-
zuurbemesting geen invloed ven kwade had
op opbrengst en kwaliteit der aardappelen,
noch op den gezondheidstoestand van hot
gewas.
De onnoodigc zware kaligift had echter
wel invloed op het zetmeelgehalte en op het
„blauw" worden, terwijl niet kon geconsta
teerd worden, dat de vatbaarheid voor aard
appelziekte werd beinvloed, noch ook de
tijd van rijp worden werd verschoven, z
De op zwaar bemesten grond gegroeide
knollen hadden een lager zetmeelgehalte
dan gewoon.
Heeft dus een te geringe kalivoeding een
ongunstiger! invloed op dit zetmeelgehalte,
een te rijke voorziening van den bodem
met kali zal dezelfde uitwerkirig vertoonen.
Het „blauw" der aardappelen daalt bij een
flinke kaligift wel heel snel, doch als dezo
hoeveelheid kali een zekere grens heeft be
reikt, daalt de gevoeligheid van de aard
appels tegen het stootblauw veel langzamer.
't Is nu maar de vraag waar do grens ligt.
Overbemesting van aardappelen met stik
stof zal in den regel, evenals een heel zware
stikstofhemesting voor dit gewas geen goe
den invloed hebben op de kwaliteit der aard
appels, noch op den gezondheidstoestand
van het gewas.
IAe Runderhorzel-
bestrijding
Welke vorm van bestrijding
kan in ons land tot het beoogde
doel leiden
Gedurende de eerste jaren bestond het
werkplan van de Commisie in hef maken
van propaganda voor de bestrijding, die
men ziob voorstelde, dat gevoerd moest
worden middels vrijwillige organisatie van
de belanghebbende veehouders.
Tevens werd op verschillende plaatsen
de behandeling met horzelzalf gedemon
streerd, voornamelijk voor leden van de
Jonge Boerenbonden, die zich al of niet
tegen betaling met het behandelen van de
dieren toeb ihoorende aan leden van Boe
renbonden belastten. Het zijn vooral de
Coöperatieve Zuivelfabrieken, die op dit
gebied goed werk hebben gepresteerd. Voor
al in Drente werd de eerste jaren onder lei
ding van den toenmaligen secretaris van
den Bond van Coöperatieve Zuivelfabrie
ken de bestrijding flinik aangepakt, dodh
later is de belangstelling aanmerkelijk ver
flauwde
Alleen d&ar. waar herhao.lde malen in
bet voorjaar de larven middels aansnijden
en uitdrukken der wormbuiten verwijderd
worden, is het resultaat afdoende. In de
practijk gebeurt dit echter nergens, zoodat
ook met deze methode pas na verloop van
vele jaren het succes bevredigend zal zijn.
Met de toepassing der horzelzalf is het
echter eenigszinö anders gesteld; dan wor
den uitsluitend de jonge larven onschade
lijk gemaakt, terwijl de ouderen blijven
leven, al wordt de behandeling ook met
korte tusechenpoozen herhaald. Het gevolg
hiervan is, dat het resultaat dezer bestrij-
flingsmethoda nog langer op zich zal laten
wachten. Men moet zich dus niet vooretel
len, dat binnen 5 of 10 jaren de rundvee
stapel in on6 land bevrijd zal zijn van de
hc rzellarven, dit i6 ten eenenmale onmoge
lijk. Wel kan bereikt worden, dat ieder vol
gend jaar het aantal larven en horzels ver
mindert, mits de bestrijding over de geheele
linie plaats vindt, een nationale bestrijding
derhalve. Die richting zal het uit moeten,
temeer nu voldoende gebleken is, dat zelfs
in streken, waar de bestrijding ernstig
wordt ter hand genomen, elk jaar een zeker
percentage (en steeds dezelfde) veehouders
zich afzijdig houdt en niet aan de bestrij
ding wenscht deel te nemen en daardoor
het werk van de welgezinder! ten zeerste
remt en nadeeldg beïnvloedt.
Hoe die nationale bestrijding tot 6tand
komt, doet minder ter zake, als zij maar in
gang vindt. Een verbod om runderen met
wormbuiten bezet, die niet behandeld zijn,
op het terrein der veemarkt toe te laten,
is het middel .om de onverschillige veehou
ders in hun eigen belang er toe te brengen
aan de bestrijding deel te nemen. Enkele
gemeentebesturen hebben besloten een der
gelijk verbod op te nemen in den vorm van
eon bepaling in de marktverordening, doch
wanneer zal dit algemeen in toepassing
worden gebracht? Hiervoor zal in verband
met de veelal denkbeeldige bezweren, die
door vele gemeentebesturen worden ge
opperd, op den duur ingrijpen van het cen
trale bestuur noodzakelijk zijn.
Dat men in dit opzicht een voorbeeld
moge nemen aan Denemarken en België.
•T HOEN.
Meei dan ooit Is het THANS noodig NAUW
KEURIG BOEK te HOUDEN. Laat het
doen door
P,VAN BERK
Eiken rtannnag en Dinsdag *«n 6 tt. tj
spreken. Zonder eenige verplichting ook
huis te ontbieden.
H. D. F LACH
Vraagt ons Nicotine ROOKPOEDER
„CITO MORT"
uitstekend werkend en tegen LAGEN PRIJS
ZUIVERE NICOTINE EXTRACT 96—98
i 10.50 per Ko.
GED. DROGIST DE LIER
^»athet° Kowas slechts vrij goed. Vele perceeleo
bleken daar tegen het rüpen eon ^oof peroon-
tage looze aren te bezitten vermoedelijk tenge
volge van bodem- en schimmelziekten.
Rogge haver en gerst leveren een go®
dan oogst' Vooral waar da rogga
sn bloei gelegerd was, verwacht men echter
ffa,"Pgb«wn.f "'an da y a 1 a b O o na n «...1.
^De^e r^t e ^hebben gedurende den oogsttijd
veel van den regen geleden: boveadlen Ie de
kwaliteit slechts matig door vreterü- Slechte
In enlrele streken is het gewas goed: veelal
irleert het van matig tot vrü goed.
Het stanc'cUfer voor de bruine boonen
overtreft het gemiddelde niet onbelangrUk.
De opbrengst van het vlas Is ln Zeeland en
Friesland goed elders vrö goed
Het grootste gedeelte 1
veld reeds geruimd.
De oogst
Het ko
Ctand der landbouw
gewassen
In t algemeen vrij goed
strekt door de correspondenten der Direct!*
van den Landbouw.
De weersomstandigheden z|Jn voor de ont-
wikkeling der verschillende gewassen ln het
algemeen nl6t ongunstig geweest. De schade
door regenbuien aan de legerend^ granen toe
gebracht Is voor een belangrijk deel door de
laatste warme periode weder goedgemaakt
De oogat van de t a r w e is over het algemeen
goed, ln verschillende streken goed tot
«eer goed. In j,et noordoosten des lands wor-
t het gewas heeft het
1CV i d Is goed.
„tl a. a d heeft ln Zeeland schade on-
ervonden van den koolzaadglonskever. De op-
rengst aan normaal worden genoemd
Do oogst van het b 1 a U w m a a n a a a De-
looft goed tot vrtJ goed.
De opbrbngst van de k a r w 1) varieert
tengevolge van de beschadlglng door de rupv
karwUmot en ls gemiddeld elechts ma
nco's fe r^d zaad belooft vrt) goed. e p 1-
e z a a d goed tot vrl) goed en suiker-
imaad goed tot zeer goed.
tand van de consumptie- en ven de
fabrieksaardappel en Ie goed. In Gro
ningen en Drenthe Is het gewas ln hevige mate
door de aardappelziekte aangetast. In andere ge
den wordt de ziekte slechts hier en daar ver
•eld aangetroffen. Uit het midden en het aui-
van het land wordt het voorkomen van de
rdappelzlekte niet gemeld.
3e suikerbieten zullen ongetwijfeld een
;te opbrengst leveren. De stand ls goed tot
ir goed. De droogte in den voorzomar beeft
de bleten den grond doen ingaan, daarna deden
de Juliregens een gunstlgen Invloed gelden.
De stand van de uien ls niet onbelangrijk
verbeterd doch loopt ln de onderschelden «tre
ken nog vrlf sterk uiteen. Gemiddeld ls de stand
goed tot vrü goed.
De door warmte afwisselende regens hebben
zeer veel goedgedaan aan de n a w e 1 d e. In
vele streken was de graagroel ln den laatsten
tUd aanmerkelijk beter dan ln het midden van
het Jaar. toen veel over droogte geklaagd werd
De stand van de welden ls goed tot zeer goed.
Leger en Vloot.
Volgens de Limb. Koerier worden op 1 Jan
de volgende acht regimenten infanterie op
geheven: het 4de (Leiden), 12de (Groningen,
14de Bergen op Zoom en Middelburg), 15r'
[(Nijmegen) 17de (Venlo) 18de (Amersfoort)
19de (Arnhem) en 21ste (Amersfoort) reg.
Aan de Limb. Koerier wordt gemeld:
Blijkens de nieuwe indeelingsbeschikking
die een dezer dagen zal verschijnen, zullen
de dienstplichtigen, aangewezen voor eerste
oefening bij een der regimenten infanterie,
op geheel andere wijze dan voorheen worden
ingedeeld, reeds te beginnen met de eerst
volgende lichting. Doordat het aantal voor
geoefenden (zij, die slechts 6 weken moeten
dienen als gevolg van het met succes volgen
van de tweejaarlijksche vooroefeningen) bij
de diverse regimenten zeer verschillend is,
wil men gelijkheid in de sterkte brengen,
door de voorgeoefenden hun diensttijd^ niet
meer bij het nabij gelegen regiment te 1
doorbrengen, maar deze te verdeelen over
de regimenten, waarbij anders zoo goed als
geen voorgeoefenden aanwezig zouden zijn.
Het resultaat hiervan is om bij onze Zuid-
Limburgsche voorgeoefenden te blijven dat
in 1933, 58 Zuid-Limburgsche dienstplichti
gen (voor-geöefenden) worden ingedeeld bij
het 5de regiment infanterie (Amersfoort),
40 idem bij het 8ste regiment infanterie
(Arnhem), en 13 idem bij het 10de regiment
infanterie (Ede). Bovendien is voor de voor
geoefenden de Februariploeg vervallen, zoo
dat allen in Juli moeten opkomen.
Een gelijk aantal niet-voorgeoefende dienst
plichtige Amsterdammers en Rotterdammers
zal dan bij het Maastrichtsche Regiment de
laats van onze voorgeoefende Limburgers
inemen.
BIJZONDERE VRIJW. LANDSTORM
In verband met het 12%-jarig bestaan
der afdeelingen Hoornaar en Noordeloos zal
op 23 en 24 September a.s. te Hoornaar een
groote schietwedstrijd worden gehouden,
waaraan alle afdeelingen van de B.VX.
kunnen deelnemen.
Reeds zijn verschillende mooie prijzen en
ïnedailles ter beschikking gesteld, terwijl
reeds vele korpsen zich aanmelden voor deel
name.
Correspondentie adres voor alle inlichtin
gen ir. G. Bikker, Hoogeind 34, Noordeloos.
Hoornaar, mooi gelegen in de Alb'lasser-
waard, is zeer gemakkelijk bereikbaar zoo
dat de reis daarheen voor niemand een be
letsel behoeft te zijn.
Reeds kwamen berichten van deelname
binnen van de volgende korpsen: Dordrecht,
Gouda, Rotterdam. Nieuwe Hollandsche Wa
terlinie en Zuid-Holland West.
Het zal een heete doch vreedzame strijd
worden
Kunst en Letteren.
INTENSIEVE FILMACTIE.
Het is bekend, dat de Sovjetstaat buiten
gewone aandacht schenkt aan de verbreiding
der communistische opvattingen, door mid
del van literatuur, kunst en film. Speciaal
op laatstgenoemd middel ter bewerking van
de mentaliteit van de breede volkslagen,
legt men zich in Rusland met de borst toe.
Thans zal te Moskou worden gebouwd
een film-hoogeschool met filmtechnicuur.
Het is berekend op 1800 studenten en 1200
leerlingen van de arbeiders-faculteit In het
Instituut worden ingericht kabinetten voor
wetenschappelijk onderzoek en een atelier
met vier volledig uitgeruste geluidszalen.
I-Iet gebouw zal verrijzen naast de geluids
filmfabriek te Potylicka.
Het zal oonoodig zijn er op te wijzen, van
hoe groote beteekenis dit alles voor de vor
ming van de Russische volksgeest is en
verder, dat, evenals op andere gebieden van
artistieke werkzaamheid, slaafsche gehoor
zamheld vereischt wordt aan de wil en het
inzicht der geweldhebbers. Wie daarvoor niet
buigen wil, is in Rusland onbruikbaar,
wordt gedood of verbannen. Geen naam of
talent kan voor dit lot behoeden. Zoo werd
voor kort de gezaghebbende Russische film
acteur Gadjarof uit Moskou verbannen naar
Siberië, zoogenaamd om anti-revolutionaire
actie.
DEN GULDEN WINCKEL.
Augustus 1932.
Cyrlel Buysse en Isr. Querido worden her
dacht, Fransche boeken worden besproken.
Johan Fabricius vertelt in een interview
zijn leven en werk. Houwink oordeelt
ongunstig over het laatste boek v£n die an
dere cosmopolitische onder onzp jongeren:
A. den Doolaard. De nieuwè' vertaling van
„De Goddelijke Komedie", door Betsy van
Oyen—Zeeman acht Noach „een Dante in te
Licht palet". Tot slot de gewone rubrieken.
DE NIEUWE TAALGIDS.
26e Jaargang No. i
Dr. Jos J. Gielen handelt breedvoerig over
„In „Reinaert" staat een persoon tegen
over een wereld. Eén overwint allen, koelt
zijn wraakzucht, legt z'n listen en lagen,
ontziet niemand, zelfs niet z'n bloedeigen
vader of z'n helper Grimbeert".
Dr. Gielen ziet in Reinaert niet de boos
wicht, die men in de regel van hem maakt
Zijn boosaardigheid wordt overdreven en
Reinaert heeft ook positief goede eigen
schappen.
„De dichter behoorde tot de reguliere
geestelijkheid en wel tot die orden, die in
Hulster-Ambacht bezittingen en huizen
hadden, 't Waarschijnlikst dus tot de
Premonstratensen (abdij Dongen); moge-
lik tot de Benediktijnen (St.' Pietersabdij
van Gent). Komiek, satiere, humor: men
vindt dit alles in zijn epos. Maar 't ko-
miese blijft v.n.1. beperkt tot 't volk, 't
satieriese v.n.l. tot de sokuliere geestelik-
heid, het humoristiese tot de feodaliteit
De Reinaertdichter is het type van de
humorist".
„De Reinaertdichter ls voor mij een ver
want van Maerlant. Beiden stonden boven
hun tijd en in hun tijd; een tijd, waarin
een stam onderging en een andere zijn
opgang begon; beiden beschouwden sym
pathiek de' nieuwe tijd en verfoeiden de
verwording van 't feodale leven. Zij wil
den niet omverwerpen de geestelike
grondslagen dier maatschappij, maar zij
verafschuwden wat een stelsel van tij de-
lik karakter daarop had gebouwd. De
uiterlike vormen van dit leven ioorzagen
zij tot in haar holle leegheid. Maar naast
deze verwantschap in levensinzicht, staat
een karakterverschil, van bizondere be
tekenis voor onze letterkunde: Maerlant
de geestdriftige en offensieve natuur,
wiens felle hekeling van adel en geeste-
likheid ontsprong aan de bron zijner
liefde, Maerlant de sterke optimist, die
immer vertrouwen bleef en daarom zo
heftig streed; de Reinaertdichter, de man
vol zelfbeheersing, die wel wilde strijden,
maar wiens ietwat-pessimistische kijk en
inaktieve geest de strijdlust bedwong, de
man die het wankelende feodale leven
ongetwijfeld graag zag opgeruimd, maar
daartoe niet bewust offensief ingreep om
't zijne tot de val ervan bij te dragen,
omdat zijn humoristies levensgevoel hem
daartoe de weg versperde".
W. Kïamer geeft een mooie studie over
„Synaesthesie ah stijlverschijnsel" en H.
Bruch bestrijdt Prof. van Ginneker. in diens
publicaties over de „erfelijkheid der klank
wetten".
HENDRIK CONSCIENCE.
Te Halle zal 18 September Conscience wor
den gevierd. In een academische zitting
9preken F. Toussaint van Boelare, Kan.
Boon, Dr. Stan Leurs. Andere feestelijk
heden besluiten de dag.
HET DRAMA EN HET TOONEEL.
Zoo juist is/het vijfde of laatste deel ver
schenen van „Het Drama en het Tooneel in
hun ontwikkeling" door Dr. L. Simons. Of
schoon het een weemoedige gedachte is, dat
wij hiermee het laatste boek hebben ontvan-
n van den energieken stichter der
ereldbibliotheek", stemt het toch dankbaar
dat Simons nog zijn monumentale levens
arbeid heeft mogen voltooien. Dit standaard
werk kan door niemand, die dieper studie
wil maken van drama en tooneel. worden
verwaarloosd.
Het vijfde deel, versierd door portret-teeke-
ningen van Rlenk Beider en een foto van
de Auteur, bespreekt „Het realisme", „Hel
verzet tegen de Bourgeois-cultuur", ..De
vlucht uit de werkelijkheid", „In den wir
war" en „Kringloop van den tijd" (1915'301
„HET DUITSCHE BOEK."
Dit aardig geïllustreerde en deskundig
geredigeerde tijdschriftje, uitgave van J. M.
Meulenhoff te Amsterdam, ziet zich 'genood
zaakt, de omvang van de loopende jaargang
tot 6 nummers te beperken.
Gemengd Nieuws.
UIT EEN AUTO GEVALLEN
Vermoedelijk tengevolge van het onvoldoen
de sluiten van het portier is Donderdagmiddag
een werklooze diamantbewerker, die'aan een
passeerenden automobilist had verzocht te mo
gen meerijden, op den Amsteldijk te Nieuwer
Amstel uit de auto gevallen. Hij liep een
schedelbreuk op en is naar een ziekenhuis te
Amsterdam gebracht.
VAN DEN ZOLDER GEVALLEN
Te riel de is de zeventigjarige T. J. Gielingh
van den zolder op de deel gevallen. Eenige
uren later is de man overleden.
De Nederlander, Anton Smeenk, die te Not
tingham vertoefde, is in de buurt van het gas
bedrijf aldaar door den trein van Mansfield I
naar Nottingham overreden en gedood. De heer
Smeenk vertoefde te Nottingham in verband
met onderzoekingen op het gebied van gas
productie. Hij had aan net einde der week naar
Nederland willen terugkeeren.
ERNSTIGE VAL
In de fabriek van den heer T. Koetsier, te
Woerden, had een ernstig ongeval plaats. De
chauffeur G. Verheul was boven in den nok
van de fabriek, bij de automatische weeg
schaal bezig een drijfriem in orde te brengen,
waarbij hy een misstap deed en van een
hoogte van ongeveer 3 M. op de 2e verdieping
viel.
De getroffene is zwaar gewond met inwen
dige kneuzingen en een schedelfractuur naar
het Alg. Ziekenhuis vervoerd.
EEN 81-JARIGE BRUIDEGOM
Te Bodegraven is een bruidspaar in onder
trouw opgenomen, waarvan de bruidegom den
leeftijd heeft bereikt van SI jaar; zijn bruidje
elt ruim 50 zomers.
BOTSING MET DOODELIJKEN AFLOOP
Te omstreeks acht uur had gisteravond op
het gevaarlijke kruispunt Amersfoortsche
StraatwegBrediusweg te Bussum een ernstig
verkeersongeval plaats. De heer Van 't Kruis,
muziekleeraar te Baam, wilde uit de richting
Bosch van Bredius den Brediusweg oprijden
kwam in botsing met een auto, die in de
richting Laren reed en op weg was naar Apel
doorn.
De heer Van 't K., die zich in de onmiddel
lijke nabijheid van zijn woning bevond, was op
slag dood.
AUTO TEGEN EEN BOOM
Een zwaar gewonde
Op den weg van Uden naar Veghel is ter
hoogte van Mariaheide een auto tegen een
boom gereden De bestuurder de heer van V.
werd licht gewond, doch zijn mede-inzitten
de, de 25-jarige heer A., een journalist uit
Utrecht, kreeg zeer zware inwendige kwet
suren. In levensgevaarlijken toestand is hij
naar het ziekenhuis te Utrecht vervoerd. De
auto werd totaal vernield.
Te Ede, op den Amhemscheweg, is een
vrachtauto van de Geldersche Packet uit Am
sterdam tegen een boom opgereden. De chauf
feur was door slaap overmand. Hjj liep ern
stige verwondingen op en is naar het zieken-
huis te Arnhem overgebracht. De auto werd
zwaar beschadigd.
BRANDEN
Door onbekende oorzaak brandde gister
middag te Laag-Soeren een boerderij, eigen
dom van de geneeskundige badinrichting
„Betheeda" en bewoond door den heer De
Brul, tot den grond toe af. Van den inven
taris werd niets gered. Eonig geld is ver
brand. Enkele kippen rijn in do vlammen
omgekomen. Het huis was verzekerd, de in
boedel eveneens, maar laag.
HAND BIJNA AFGESNEDEN
Te Vriezen veen is de bakkersknecht L. met
een zijner handen tusschen de messen van do
beschuitmachine geraakt met het gevolg, dat
die hand bijna werd afgesneden. L. is in het
Alg. Ziekenhuis te Almelo opgenomen.
NEDERLANDER ZWEMT BOVlJN DEN
NIAGARA-WATERVAL
Luitenant van Rhijn, die te Los Angeles
tot de Nederlandsche deelnemers aan de
paarden-eportwedstrijden behoort, heeft,
naar Reuter meldt, een stoutmoedig stukje
op zwemgebied volvoerd.
Tot hun groote verrassing en zelfs ontzet
ting zagen de bezoekers aan de Niagara-
waterval onzen landgenoot zich ongeveer
300 voet te water begeven, om te traohten
zwemmend den overkant te beredken. Toe
schouwers en politie probeerden tevergeefs
hem terug te roepen, derh luit. Van Rhijn
zette koelbloedig voort Toen hij, tot opluch
ting van allen, aan land kwam, verklaarde
hij kalmpjes, zich van geen bijzonder ge
vaar bewust te zijn geweest Het verbod om
hier te water te gaan was hem niet bekend.
Na de langdurige en stoffige reis had hij de
verleiding niet kunnen weerstaan, om een
bad te nemen.
SLACHTOFFER DER HITTE
De 56-jarige landbouwersknecht Fr. Thijs
sen te Nederweert, die Zaterdag j.l. door een
zonnesteek werd getroffen tijdens zijn werk
zamheden op het veld en deswege naar het
St Jansgasthu^ te Weert moest worden
overgebracht, is aldaar overleden.
MET VALSCH NATION'ALITEITSBEWUS
DE GRENS GEPASSEERD
Op verzoek van de douane te Beek bij Nij
megen werd door de politie te Nijmegen aan
gehouden zekere Z. R. uit Hilversum, die te
Beek de Douane gepasseerd was en een ver-
valscht nationaliteitsbewijs van een door hem
bestuurden auto vertoonde. Toen de commie
zen van hem eischten een cautie te storten
reed hy met groote snelheid door. De Nijmeeg-
sche politie heeft hem aangehouden aan de
veerpont te Nymegen.
De douane heeft voor nader onderzoek den
auto in beslag genomen.
eenmaal geen bekeerlngf-
sohen kunnen Uit desen
•volstrekking maken, dat
mijk met iemand, die opgaat ln we
reld sch vermaak, niet te veroordeelen ale
I irnsrtlge bedoeling vooralt, om een ziel
volgd door het telkens terugkeerend teleursrt*l-
lend gevoel van onvoldaanheid, Is echt fijn en
iar het leven geteekend.
En bijzonder trof one de tegenstelling ln de
wijze, waarop de oude mevrouw Vervoorde en
Roeelaer herstelling zoeken v
Boeken en Geschriften.
HET I.OKKEXPE LAND, door J. M.
Westerbrink—Wir-- |fi
lenbach te Nljkerl
dam. Terwijl zij ln Middelburg logeert bij haai
getrouwde zuster Line, komt zij fn kennl9 mei
Dr Vervoorde, die nog al eens een partljtjt
komt schaken met Line's
hunkerde
naar de genietingen van het mondaine wereld
leven, de diepste levensbehoeften onbevredigd
liet. Reeds In zijn studententijd voelde hij als
ernstige Jonge man de drtepe klove, die hier
door lag tusschen zijn stiefmoeder en hem.
Daarom doet het ln dezen roman vreomd aan,
dat Dr Vervoorde, die anders zoo ernstig do
vragen des levens onder de oogen «let. plotse
ling op het spreekuur Thildo ten huwelijk
vraagt.
het zoel..
'enedoel kan vinden.
deJoosheld,
Lrtn
geraakt was. De
rmeld. dat dit boek ver-
s deel van de bekende „Chr. Blbllo-
i de uitgever zooals gewoonlijk zorg-*
>en keurige wijze van uitvoering.
SUD, door Pierre de Lanux, Parts,
Llbrairle Pion.
De eenvoudige titel van dit werk verraedt
niet. dat er een wel gedocumenteerde beechrij-
vnig in voorkomt van den Amerikaensctien
oorlog tusschen 18611865, toen de Noordelijke
en ZuldlIJeke Staten elkander heftig hebben
bestreden. Men kan gerust zeggen, dat ln
Europa nooh de eigenlijke oorzaken noch de
froote gebeurtenissen van dlon broederkrljg
ekend zijn. Door de eenzijdige voorlichting,
o.a. van het boek van Mrs Beeoher Stowe.
denkt men in Europa, dat de slavenkweetle de
eigenlijke oorzaak geweest ls. en dat de af
schaffing der slavernij zegenrijke gevolgen
heeft gehad. Wat het eerste aangaat, betoogt
AmAh :ht, dat de beginselen der menech-
ll een faotor geweest zijn. doch
lamste oorzaken waren gelegen
en politieke beginselen, o.a. het
agstuk der souverelnltclt van lederen Staat.
Zelfs President Lincoln heeft openlijk ge
tuigd: „het ls volkomen duidelijk, dat net ver
schil tusschen de Noordelijke cn Zuidelijke
Staten niet de kwestie der slavernij was". Ook
weet men in ons werelddeel niet. dat de handel
ln slaven door vrij geworden slaven ln Boston
gedreven werd; en wat hot laatste betreft zegt
De Lanux, dat „de kortademige afschaffing der
[levendheid
nlj r
funeste govolgei
i zwarten heeft
leiding
ben, toch moet c
boek hem
.^nden zullen heb-
lezer van zijn wetenswaardig
i meeste gevallen bijvallen, ook
■aar nij constateert, dat tal van slaven na hun
rljlatlng met banden van vriendschap aan hun
roegere eigenaars verbonden bleven.
v. d. v.
GESCHIEDENIS VAN DE EMAXCIPA-
KATHOLIEKEN IN XEDER-
1 10O3, door Aug. C.
LAND VAN 17»5 t
Bij J. B. Wol tere. Grc
Het Is voor Protestanten wal eens nuttig en
noodig kennis te nemen van wat onze Room-
sche landenooten denken over den merkwaar
dige n tijd van 1795 tot 1903 t>o schrijver vertelt
er ons van op duidelijke en overzichtelijke
wijze. aJ Is niet te ontkennen, dat hij niet altijd
hij wat
latei
feiten. We haddei
had I
door het tweede huwelijk vnn
zijn vader hadden we gaarne anders geteekend
gezien dan ln dit verhaal wordt god aan. En het
ergste Is nog wel, dat hij zich ten volle bewust
Thllile de wereld
zijn huwelijk goedpraat
-en ziel to"
iiot ontkeimmmm
En evenmin zullen we beweren, dat God In zulk
een lichtvaardig gesloten huwelijk niet ;Jles
nog ten beste keeron kan. zooals dit bij Thllde
hot geval 1s. Maar een gebrok achten wij het,
dat Dr Vervoorde ook later nog volhoudt, dat I
hij destijds niet verkeerd handelde, omdat ware I
liefde nlot andere dan vaa God kan zijn. rj
Roomschen Indertijd den banJ
verbroken en met de antirevolutionairen aai
geknoopt hebben. Vooral de groote Invloed vi
Jroen van Prlnsterer In belde aangelojrcnhod.
komt niet tot zijn recht. Van den Sta»
profetlschen blik de toekomt
•ft Ingezien, en reeds In 1849 In d<
- bij de algemeene bsraadslagli
die
•rland
trlljkschs parte
hij noemde dat „de
tal re Inspectie" de
heeft op hun verplichting
•r gemeenschap was
In de lijst der lei
