De verhouding Nederland,
Indië, Suriname en Curasao
Dc strijd tusschen trein en auto is in verschillende streken van Engeland ten voordeele van de laatste Op Generaal Snijders 80sten verjaardag De eere-wacht bij de lijkbaar van Dr. Schoberin het Wecnsche politic-
baslist. Thans groeit het gras tusschen de rails'zal op het mobilisatie-monument een presidium*
Snijders-plaquette worden aangebracht.
weefgetouwen is ondoenlijk, mede door de
nog vrij veel voorkomende handweefgetou
wen. Het aantal getouwen in fabrieken van
42 6pinnere/wevers aangesloten bij de Japan
Cotton Spinners Association bedroeg dn
1931 ca. 78.000. In deze laatste fabrieken
was in bet tweede halfjaar 1932 het aantal
getouwen per arbeider 2.27.
Wetenschap.
SPINOZA-HERDENKING
UITGEBREID PROGRAMMA.
Aan de door de Societas Spinozana geor
ganiseerde internationale Spinoza-herden-
king zal o.a. worden deelgenomen door de
Koninklijke Academie van Wetenschappen,
de universiteit te Leiden en de Gemeente
lijke universiteit van Amsterdam, de colle
ges van curatoren van beide universiteiten
alle Italiaansche universiteiten door een
door de Italiaansche Regeering aangewezen
delegatie, een door de Fransche Regeering
aangewezen delegatie, de universiteit van
Parijs, het Institut de France, den gezant
van Duitschland te Den Haag en de Duit-
sche universiteiten te Bonn, Heidelberg en
Kiel, de universiteit van Jeruzalem, de Co
lumbia university (Nieuw-York), de univer
siteit te Warschau, de universiteit te Coïm-
bra (Portugal). Voorts zullen vertegenwoor
digd zijn de Nederlandsche Commissie voor
intellectueele samenwerking en verschillen
de vereenigingen, welke de bevordering van
de internationale betrekkingen ten doel heb
ben, de Vereeniging voor Wijsbegeerte des
Rechts, de Kantgesellschaft, de Vereeniging
voor Wijsbegeerte te Den Haag en Rotter
dam.
Van de zijde van het Nederlandsch Open
baar Bestuur zullen de besturen der gemeen
ten Amsterdam en Den Haag vertegenwoor
digd zijn.
Verscheidene instellingen en personen
zonden nog geen bericht van deelneming
aan de herdenking, zoodat nog op een aan
merkelijk uitgebreider deelneming kan
worden gerekend.
Omtrent het programma van het Inter
nationaal wijsgeerig congres kan het vol
gende worden medegedeeld:
Op Maandagavond 5 September 8 uur zal
in de Rolzaal der Grafelijke Zalen op het
Binnenhof alhier de openingszitting, welke
tevens de plechtige internationale herden
kingsbijeenkomst is, plaats hebben.
In deze zitting zullen de vertegenwoordi
gers der Societas Spinozana, het internatio
nale Spinozisten Genootschap, herdenkings
toespraken, ieder in zijn eigen taal, houden:
Sir Frederick Pollock (Engeland): prof. Léon
Brunschvicg (Frankrijk), Dr. Carl Gebhardt
(Duitschland); prof. Adolfo RavA (Italië).
Dr. J. H. Carp (Nederland).
Het openingswoord zal worden gesproken
door prof. Leo Polak (Groningen), namens
de Nederlandsche afdeeling van het inter
nationaal herdenkingscomitë.
In Nederland zullen de toespraken van dr.
Carp en prof. Polak per radio worden uit
gezonden.
Den 6den September des morgens zullen
de gedelegeerden in het Spinozahuis aan de
Paviljoensgracht te Den Haag herdenkings
toespraken houden, waarna de voordrachten
aanvangen over physica en metaphystica
TWEEDE BLAD PAG. 5
DE RIJDENDE KERK
EN DE WITTE DAS
In de N. R. Ct. slaakt een inzender de
olgende ontboezeming, die Leo Lens aan
leiding geeft tot nevenstaand versje.
Wij achten opze lezers hoofd voor hoofd
instaat, hier onmiddellijk de witte das te
herkennen, die vroeger met zooveel zwier
gedragen werd „door elk weldenkend
mensch"
„Schrijver dezes Is ëeiï goedaardig man.
Er zijn slechts weinig dingen, welke zijn
toorn opwekken. Tegen drie ergernissen is
zijn goed humeur niet bestand: jammerende
honden, slaande deuren en radio-lawaai bij
de buren. Deze verschijnselen beschouwt hij
als een onrechtmatigen aanslag op de rust
van zijn particulier heiligdom. Thans is hier
een vierde ergernis bijgekomen: de rijdend?
kerk. Ter voorkoming van misverstand
haast hij zich te verklaren, dat hij geen er
gernis vindt in de kerk als zoodanig en dat
men hem niet mag vereenzelvigen met de
bestrijders van den Godsdienst in al zijn
vormen. Hij is een geloovig, zelfs een goed
geloovig man, maar er zijn onder de vor-
men van Godsdienst enkele, welke men.
toe behoort de instelling: rijdende kerk. Stel
u voor. lezer: men zit rustig verdiept in zijn
werk of zijn boterham en daar galmen plot
seling psalmen. Een psalm is een eerwaarde
instelling, maar hij vergt eijn eigen sfeer en
omgeving. Een psalm in de kerk klinkt in
derdaad stichtelijk, zij het al niet steeds
schoon. Voor een psalm moet het Zondag
zijn en men moet met zijn kerkboek naar
het bedehuis wandelen en daar tusschen ge
bed en predikatie onder begeleiding van het
orgel zelf het lied mee aanheffen. Maar
psalm, terwijl men juist een order op
schrijfmachine tikt of bij het gemengd
nieuws zijn laatste slok thee nuttigt, klinkt
als een onvertogen woord. Deze onverhoed-
sche stichtelijkheid doet denken aan het
ijdelijk gebruik van den naam des Heeren,
eerstdaags op straffe der wet verboden...".
onder leiding van prof. Léon Brunschvicg
(Sorbonne).
Des namiddags zal aan de congressisten
een ontvangst worden bereid door het Ge
meentebestuur van Den Haag.
's Avonds zullen prof. Clay (Amsterdam)
en prof. Bachelard (Dijon) voordrachten
houden over genoemd onderwerp. Den 7den
September zal het probleem van de verhou
ding van Philosophie en Religie behandeld
worden, in verband waarmede des voormid
dags voordrachten zullen gehouden worden
door prof. Ortega y Gasset (Madrid), prof.
Sassen S. J. (Nijmegen), prof. Appuchu
(Parijs), dr Carl Gebhardt (Frankfurt); des
avonds door prof. Santayana (Rome). Voor
de vergadering op 8 September zijn als
sprekers over laatstgenoemd onderwerp in
geschreven prof. Edman (Columbia Univer-
sit prof. Alexander (Londen), prof. Tön-
nies (Kiel), prof. Verweyen (Bonn). Des na
middags zal een bezoek worden gebracht
aan Amsterdam, Spinoza's geboortestad, en
de graven van Spinoza's ouders te Ouder
kerk aan den Amstel.
Vrijdag 9 September zullen de besprekin
gen over de Interpretatieproblemen van het
Spinozisme plaats hebben, waarbij voordrach
ten gehouden zullen worden door Graaf von
ROFFELR1JMEN.
De vierde ergernis
Er was een goedgeloovig wan,
En hij was liberaal;
Hij had, nou ja, „een broertje dood*
Aan radiokabaai,
En haatte zeer een slaande deurM
Een jammerende hond,
Wanneer hij in zijn heiligdom
Zijn Ik-heid, zich bevond.
Door deze drie werd slechts zijn toornt^-
Zijn ergernis verwekt,
Zijn zielsrust en zijn goed humeur.
Vanbuitenaf genekt.
En ziet! daar wil een vierde draak
Zijn tempel binnen gaan:
Een kerk, ja werkelijk: een kérk
Heeftwielen aangedaan!
Wanneer hij diep verdiept zit in
Z'n werkïn boterham
Zet plots vanbuitenaf eenpsalm
Z'n ziel in vuur en vlam!
Een psalm is heel eerwaardig, maa4t
Hij vergt een eigen sfeer; 4
Hij smaakt niet bij een boterham
Een slokje thee, meneer!
Een psalm, als je verdiept zit in
Je dagblad of je boek,
Zoo'n onverhoedsche stichtlijkheid
Klinkt bijna als een vloek
Let wel: 't 'is niet de psalm, de kérk
Die deze heer bestrijdt...,
Alleen maar: dat de kerk de psalm
Zijn tempel binnen rijdt;
Dat is een aanslag op zijn ziel
Dafs ongehoord brutaal,
Want hij is vroom-op-Zondag, en
Meneer isliberaal
(Nadruk verboden.) LEO LENS
Duniu Borkowski S. J. (Koblenz), prof. Rava
(Padua), prof. Rivaud (Parijs), prof. Segoud
(Aix en Provence), prof. Myslicki (War
schau), prof. Leo Polak (Groningen), prof4
Carvalho (Coïmbra). Den lOen September
zal de Septimana Spinozana gesloten wor
den. Alle zittingen van het congres, behal
ve de plechtige openingszitting op 5 Sep
tember, welke in de Rolzaal plaats heeft,
zullen in het Spinozahuis aan de Paviljoens
gracht te Den Haag, den zetel der Societas
Spinozana, worden gehouden.
AMSTERDAM
BEZOEK VAN B. M. DE KONINGIN.
Wy vernemen, dat H. M. de Koningin hel
voornemen heeft in de tweede week van Sep
tember van uit Soestdijk enkele dagen to ver
toeven in de hoofdstad, teneinde aldaar ver
schillende personen te spreken en zich op da
hoogte te stellen van den toestand en by die
gelegenheid enkele instellingen te bezoeken-
1
WOENSDAG r AUGUSTUS 1932
ECONOMISCHE WERELDPROBLEMEN
in-)
Industrieels ontwikkeling
De 6nelle groei van de industrie in Ja
pen in die laatste jaren dwingt onwillekeu
rig bewondering af. Wel zal men in het al
gemeen zien, dat weetersche artikelen in
een goedkoopere uitvoering worden geïmi
teerd, doch waar in de laatste jaren door
de verminderde koopkracht er een streven
is naar goedkoopere goederen, heeft in de
meeste gevallen het goedkoopere Japansche
artikel ruimschoots aan de behoeften kun
nen voldoen. Bovendien heeft in het begin
de industrie zich voornamelijk toegelegd op
export naar de omringende Ooetersche lan
den, waarbij men natuurlijk een voordeel
boven den we6terschen verkooper had, in
dóen zin dat men de smaak en mentaliteit
van het Oosten beter begreep. Eerst later
is men overgegaan tot expansie naar ver
der afliggende landen, waarbij tot nog toe
eahter het succes nog niet zoo overweldi
gend is geweest. Vermeld zij dat hier bui
ten beschouwing gelaten zijn exporten van
echte zijde, in welken vorm dan ook, naar
U.S.A., die steeds 30 A 40% van de waarde
van den totalen export bedroegen. Aange
zien deze zij de-industrie voor Nederland
van weinig belang is, zal ik hierover niet
.verder uitweiden.
Hoe soms door een toeval een industrie
in Japan zich ontwikkelt, kan blijken uit
het volgende. De spelden en naaldenindus
trie in Europa was goed georganiseerd en
het was voor outsiders zeer moeilijk om
beschikking te krijgen over de productie
methode in deze industrie, daar de benoo-
digde machines niet in den handel verkrijg
baar waren. Eenige jaren geleden echter
slaagden de Japanners er in de hand te
leggen op enkele oude machines die voor
afbraak verkocht waren. De machines wer
den geïmiteerd, met het gevolg dat thans
bijv. de geheele Chineesche markt voor
naalden en spelden, (met uitzondering van
eenige specialiteiten) door Japan wordt be-
heerecht.'
Als verdere typische voorbeelden van
6nélle uitbreiding van industrie in Japan
kunnen genoemd worden de katoenindus
trie, de kunstzijdeimdustrie, de kunetmest-
fabricage e.d. Bij deze industrieën heeft de
ontwikkeling zulk een groote vlucht geno
men in zeer korten tijd, dat vroegere^belang
rijke importen van de betreffende artikelen
vaak plaats gemaakt hebben voor aanzien
lijke exporten.
Waar zeker voor Nederland de ontwik
keling der Japansdhe katoenindustrie ven
fcroot belang is in verband met de exporten
naar Ned. Indië zal ik dezen, tak van nij-
.verheid iets nader beschouwen.
De katoenspinnerij
Wat het aantal spindels betreft neemt Ja
pan de zevende plaats in, echter de tweede
II stond in ons nummer van 22 Aug.
plaats in het aantal balen gebruikte ka
toen, voorafgegaan door U.S.A. en even
eens de tweede plaats in de productie per
spindel (voorafgegaan door China als No. 1
en gevolgd door Britsoh Indië als No. 3).
Hieruit blijkt dus wel de voorname positie
die Japan als garen-produoent inneemt en
tegelijkertijd dat voor Japan het concurren-
tiegevaar niet uit het Weeten dreigt, doch
uit China en Indië.
Hoewel dertig jaar geleden viermaal zoo
veel Indische als Amerikaansche katoen
werd gebruikt, werden in bet vorige jaar
de beide soorten in gelijke hoeveelheden
verwerkt, een toeken dus dat in het
meen de kwaliteit der garens verbeterd ie.
Hier volgt een vergelijkende tabel, waaruit
duidelijk de groote vlucht der spinnerijen
te zien is.
Aantal maatschappijen
Aantal fabrieken
Gestort kapitaal (1000 Yen)
Aantal ringspindels
Aantal mulospindels
Aantal twijnspindeds
machines geen sprake is, gaat Japan steeds
voort haar inrichting te modern is eeren en
verkrijgt daardoor ontegenzeggelijk een nog
grooteren voorsprong op haar concurrenten
dan zij reeds heeft door andere omstandig
heden, als bijv. goedkoop© werkkrachten,
lagere belastingen enz.
Hieraan kan nog worden toegevoegd dat
men zich in den laatsten tijd zeer heeft
toegelegd op de vergrooting der efficiency
der werkkrachten die in de spinnerijen,
voor het overgroots deel uit jonge meisjes
bestaan. De onderstaande tabel geeft dit
duidelijk weer.
Toename der efficiency ln spinnerijen
Balen per Arbeiders Spindels
arbeider per 1000 per be/ail
per maand spindels per maand
De spinnerijen zijn voor het overgroote
deel (60 concerns van de bestaande 72) ge
organiseerd in de .Japan Cotton Spinners'
Association" die met medewerking van de
regeering een nauwe controle uitoefent op
de totale hoeveelheid geproduoeerd garen,
hierbij rekening houdende met den econo
mische n toestand. Is er dus een tijdelijke
overproductie of zijn er afzetmoeilijkheden
waardoor een onnoodige concurrentie zou
ontstaan, dan moeten de spinnerijen hun
productie beperken door stopzetten van een
aantal spindels. Zoo is er thans (Juli 1932)
een gedwongen beperking van niet minder
dan 31%, hetwelk natuurlijk den spinners
niet belet het aantal hunner spindels uit
te breiden, waardoor de totale productie
toch gehandhaafd blijft of zelfs wordt ver
groot Hoewel een dergelijke regeling
vreemd mag schijnen, moet niet vergeten
worden dat er in Japan ook thans nog een
groot aantal verouderde machines zijn.
Deze worden natuurlijk het eerst stop
gezet terwijl voor de uitbreidingen uitslui-
dend de allernieuwste types (high draft
ring frames) in aanmerking komen. Dit
verhoogt de efficiency en houdt tenslotte
de winsten op peil. Intusschen moet niet
uit het oog verloren worden, welk een
machtig wapen de Japansche spinners in
handen houden ten opzichte der Westersche
ooncurrentie met deze stilstaande spindels,
indien in de toekomst die beperking wordt
opgeheven.
Dat inderdaad de vernieuwingen van oud
materiaal nog steeds voortgaan, kan blijken
uit het feit dat er in 1931 een toename wa6
van ca. 212.000 „high draft ringspindels",
terwijl dit cijfer voor het loopende jaar op
407.000 wordt geschat en voor 1933 op ten
minste 240.000. Terwijl dus in de Wester
sche landen door de eleohte toestanden in
de katoennijverheid van vernieuwing van
Bij het critiech beschouwen van boven
staande cijfers moet men ar rekening mee
houden dat alle getallen niet geheel met
elkaar overeenstemmen door het feit dat de
kwaliteit voortdurend verbeterd wordt en
het gemiddelde garennummer hooger wordt
Dit verlaagt natuurlijk het aantal balen per
maand en verhoogt het aantal spindels per
baal per maand.
De katoenweverij
De grootste vooruitgang in efficiency werd
ongetwijfeld bereikt in de katoenweverij
door de geleidelijke invoering van het ge
heel-automatische weefgetouw. Terwijl i'
1926 nog 896.7 arbeiders benoodigd waren
per 1000 weefgetouwen (inclusief hamdtou-
wen etc.) was dit getal ln 1931 slechts 447.2,
een besparing dus in werkkracht van meer
dan de helft. In 1931 alleen bedroeg, deze
besparing 21 in vergelijking met 1930.
Uit onderstaande tabellen kan deze voor
uitgang diuddelijk blijken.
Aantal arbeiders per 1000 weefgetouwen
Mainnen Vrouwen Totaal
Engelsch machtsvertoon voor Malta Bij Schobers baar
De Snijders-plaquette
Onder het Haarlemsch plaveisel trof men een oud verwulf aanwaardoorheen eertijds de oude Beek
stroomde.
De Engelsche Middellandsche Zeevloot nadert Malta, voor het houden der zee-manoeuvres.
