ZATERDAG 20 AUGUSTUS 1932
EERSTE BLAD PAG. 2
GEEN NIEUWE RIJKSDAG
ONTBINDING?
WAARNEMEND KABINET-VON PAPEN
TOTDAT 'N MEERDERHEIDSREGEERING
GEVORMD KAN WORDEN?
Uit Berlijn wordt gemeld: In ihet inter
view, dat rijkskanselier von Papen aan het
Britsche Reuteragentschap verleende, heeft
vooral de aandacht getrokken, de passus,
waarin de kanselier verklaarde, dat zijn ka
binet nog lang in functie zou blijven.
In parlementaire kringen van den nieu
wen rijksdag twijfelt men echter niet, of
liet votum van wantrouwen, dat bij de
eerste de beste zitting zal worden ingediend,
zal worden aangenomen.
De mogelijkheid bestaat, dat de rijkspre
sident alsdan zal verklaren, dat de rijksdag
vóór alles tot taak heeft, een regeering te
vormen, die op een parlementaire meerder
heid steunen kan. Zoolang de rijksdag daar
toe met in staat is, kan de rijkspresident
deze rijksregeering zijn vertrouwen blijven
schenken en ze gelasten, de zaken waar te
nemen, tot een meerderheidskabinet is tot
stand gekomen.
Zouden de fracties niet in staat zijn, een
door de meerderheid gesteunde regeering
te vormen, dan zou onder alle omstandig
heden het kabinet von Papen den ganschen
duur der wetgevendo periode van dezen
rijksdag, als zaak waarnemende regeering in
functie kunnen blijven.
In verband hiermede acht men het in
parlementaire kringen niet waarschijnlijk,
dat von Papen een votum van wantrouwen
met rijksdagontbinding zal beantwoorden.
Men wijst erop, dat een eventueele coalitie
overeenkomst van liet centrum en dc
nationaal-socialisten in Pruisen de mo
gelijkheid zou openen voor een meerder
heidscoalitie in het rijk. Hierbij dient ech
ter opgemerkt, dat de Pruisische landdag-
president Kerrl, die Vrijdag uit München te
Berlijn is teruggekeerd, nog geen contact
met het centrum heeft gezocht en zelfs niei
in staat was, officieel en definitief den da-t
turn te noemen waarop de eerstvolgende bij
eenkomst van den landdag zal plaats heb
ben.
Tot dusver staat alleen vast, dat het Prui
sische fractie-bestuur der N.S.D.A.P. nog
vóór 25 Augustus, den dag, die als datum
genoemd wordt, voor de bijeenkomst van
den landdag, een zitting zal houden.
DE EERSTE MOTIE VAN WANTROUWEN
TEGEN VON PAPEN
Door de S. D. Rijksdagfractie
De sociaal-democratische fractie van den
rijksdag heeft in haar bijeenkomst van giste
ren besloten in den Rijksdag een motie van
wantrouwen tegen de regeering von Papen
in te dienen. Voorts zullen voorstellen inge
diend worden voor de opheffing van alle
noodverordeningen, der regeering von Papen
De partijleider der S.D.A.P. Wels heeft,
sprekende over den ongehoord feilen ver
kiezingsstrijd, gezegd:
„De verruwing van den politieken strijd
Iheeft vormen aangenomen, zooals men ze
in de geheele geschiedenis van Europa en
van Duitschland nog niet beleefd heeft. Zelfs
j,n den tijd der revolutie, toen wij nog te
kampen hadden met de naweeën van den
oorlog, had het dooden van menschen lang
niet den omvang van thans. Ook de radi
caalste groepen van links hebben er pooit
over gedacht de verachting der politieke mee
ping van aud^denkenqkn niet revolvers,
messen en bommen 'tot uitdrukking te bren
gen." -
De S. D. fractie heeft verder besloten tot
Ihet indienen van verscheidene wetsontwer
pen, die een reorganisatie beoogen van het
bedrijfsleven. Volgens de „Vorwaerts" werd
Ibesloten in te dienen:
ten eerste 'n ontwerp voor 'n wet betref
fende reorganisatie van het bedrijfsleven,
tan tweede een wetsontwerp over het aan
«den staat trekken der sleutelindustrieën en
der gesubsidieerde bedrijven, ten derde een
wetsontwerp over aan den staat trekken van
banken en controle op de banken en ten
vierde een wetsontwerp over de onteigening
van het grootgrondbezit.
De „Nachtausgabe" publiceert uitvoerig het
(interview, dat 'n vertegenwoordiger van een
Amerikaapsch persbureau met Hitier heeft
gehad.
«Daarbij zeide Hitier o.m. dat zijn ver
wijzing naar de opmarsch van Mussolini ge
schied was in verband met de op handen
zijnde reconstructie van het kabinet. Uit het
feit, dat de nationaal-socialisten nooit het
overnemen van het crijksweermimsterie ge-
eischt hebben, blijkt, dat de nationaal-socia
listen ook nooit de geheele macht voor zich
opgeëischt hebben.
Het denkbeeld van een marsoh naar
Berlijn wees Hitler van dc hand met de
woorden: Waarom zou ik naar Berlijn op
trekken? De kwestie Is niet, wie naar Ber
lijn zal maroheeren, doch wel wie er uit
zal gaan. De S. A. zal overigens een on-
iwettigen opmarsch niet ondernemen.
KLARA ZETKIN
Ernstig ziek
Uit Berlijn wordt gemeld: Klara Zetkin,
de communiste, die vermoedelijk, als oud
ste rijksdaglid, de openingszitting van den
rijksdag, op 30 Augustus a.s., zou presidee-
ren, is. naar de Berlijnsche avondbladen he
den melden, in haar Russische verblijfplaats
opnieuw ernstig ziek geworden. Sinds dagen
reeds neemt zij geen voedsel meer.
Men vreest dat zij voorloopig niet in staat
zal zijn te reizen.
Zij zelf heeft intussohen haar verlangen,
om, als presidente, den rijksdag te openen,
nog niet opgegeven.
Volgens berichten in de communistisohe
pers hoopt zij de volgende week zóó ver her
steld te zijn, dat zij naar Duitschland kan
.terugkeeren.
Gemeld -wordt, dat de rijksregeering het
met de Rijksbank in principe eens is gewor
den over het financieren van het programma
voor de werkverschaffing met een bedrag
van 200 h 250 millioen mark. Een aantal
technische bijzonderheden moeten echter nog
worden geregeld.
In Fransche politieke kringen verwacht
men een dezer dagen met zekerheid een of-
oieelen stap van den Duitschen gezant von
Hoesoh bij de Fransche regeering. waarbij
de kwestie der gelijkberechtigdheid inzake
de militaire weermacht ter sprake zal wor
den gebracht, terwijl gevraagd zal -worden
een conferentie te beleggen met de andere
Europeeschc groote mogendheden ten einde
dit vraagstuk nader onder oogen te zien.
De Fransche bladen protesteeren thans
met kracht tegen dc Duitschc eischen, waar
aan elk juridisch recht ontbreekt.
DE PRUISISCHE LANDDAG
op 1 September bijeen.
BERLIJN, 20 Aug. De Pruisische Landdag
is op 1 Sept. des middags 1 uur bijeen ge
roepen. Aan de orde kwamen de verschil
lende voorstellen in verband met de benoe
ming van een rijkscommissaris van Pruisen,
alsmede verschillende voorstellen betreffen
de de teneur en politieke uitspattingen en
een voorstel inzake ontbinding van de S. A.-
formaties. De verkiezing van een minister-
president staat niet op de agenda.
ADMIRAAL ZENKER OVERLEDEN
Op 62-jarigen leeftijd is te Osterode in den
Harz overleden de voormalige chef van de
Duitsche marineleiding admiraal Zenker, die
gedurende den oorlog een belangrijk aan
deel heeft gehad in het organiseeren van de
Duitsche vloot, «en o.a. heeft deelgenomen aan
den slag in het Skagerak. In 1924 werd hij
benoemd tot chef van de leiding der Rijks-
DE CONFERENTIE VAN OTTAWA
DE OVEREENKOMSTEN.
LONDEN, 20 Augustus. Volgens een be
richt in de „Daily Mail" heeft Engeland zich
te Ottawa tegenover Canada verplicht het
bestaande Engelsch-Russische handelsver
drag met een termijn van zes maanden op
te zeggen en een nieuwe overeenkomst met
Rusland te sluiten.
Volgens sommige bladen is deze toezeg
ging echter niet ten volle een concessie aan
Canada, aangezien de formuleering van het
begrip dumping, waartegen de nieuw te ne
men maatregelen zijn gericht, niet overeen
stemt met de door Canada gewenschte fcr-
muleering.
OTTAWA, 20 Augustus, Gisteravond is de
overeenkomst tusschen Engeland en Cana
da geteekend, waardoor Engeland tot over
eenstemming is gekomen met alle Domi
nions, uitgezonderd den Ierschen Vrijstaat.
De Canadeesche regeering verwacht dat
in den loop van heden de nieuwe handels
verdragen met Zuid-Afrika en Rhodesia on
derteekend zullen worden en de «bestaande
verdragen met Australië en Nieuw-Zeeland
zullen worden uitgebreid.
De Iersche delegatie hoopt nog tot han
delsovereenkomsten met eenige Dominions
te komen en zal tot dit doel misschien nog
eenige dagen te. Ottawa blijven. Zij heeft
de geruchten inzake de overeenkomst met
Engeland, waarin o.a. wordt gesproken over
wederzijdsche opheffing der buitengewone
tarieven gedementeerd.
Voor zoover tot nog toe bekend is, heeft
Engeland het recht van beroep op de in to
stellen Canadeesche commissie verkregen.
Het heeft Canada een voorkeurtarief van
15 pet. op boter, kaas en eieren, conting.-n-
teering van spek en opheffing van de bui
tengewone bepaling op den invoer van Ca-
nadeesch vee een voorkeurtarief van 6 dol
larcent per schepel tarwe, voorkeur behan
deling van vruchten en koper en vrijen in
voer vap leer toegezegd.
OOSTENRIJK EN HET PROTOCOL
VAN LAUSANNE
DOOR DEN BONDSRAAD VERWORPEN
De Oostenrijksdhe bondsraad heeft met 27
stemmen (sociaal-democraten, nationaal-
socialisten, Groot-Duitschers en het Heimat-
block) tegen 22 stemmen, van de christe-
lijk-socialen en den landbond, verzet aange-
teekend tegen het protocol van Lausanne.
Het protocol moet dus thans terug naar
den nationalen raad.
ROOESEVELT TEGEN WALKER
Te Albany is het onderzoek door den gou
verneur van den staat Franklin D. Roose
velt tegen den burgemeester vaji de stad
James Walker voortgezet.
Inmiddels heeft de advocaat van James
Walker een gerechtelijke uitspraak uitgelokt
waardoor den gouverneur van den staat de
(bevoegdheid wordt ontzegd dan burgemeester
van New York op grond van de conclusie van
het rapport van den rechter -an Seabury uit
zijn amibt te ontzetten zonder andere instan
ties hierbij te raadplegen.
Verwacht wordt, dat gouverneur Roosevelt
tegen de uitspraak inzake zijn bevoegdheid
in beroep zal gaan.
DE OPSTAND IN BRAZILIË
De rebellen verslagen
Braziliaansche minister van oorlog
heeft bekend gemaakt, dat de krachtigste of
fensieve actie der rebellen sinds het uitbre
ken van den opstand geëindigd is met een
mislukking. In het gebied van Mantequière
werden de opstandelingen afgeslagen met
LONDEN IN DEN OVEN
Te Londen is gistemamiddag half 3 offi
cieel een temperatuur van 99 graden in de
schaduw geregistreerd.
Voor het eerst in de geschiedenis van de
Bank van Engeland is het. aan het personeel
dat in de niet voor het publiek bestemde lo-
caliteiten werkt, toegestaan in hun hemds
mouwen te zitten.
VLIEGEN ZETTEN HET VERKEER STOP
Dezer dagen is op den straatweg tusschen
Wimbledon en Morden in Engeland het ge
heele verkeer stopgezet door millioenen klei
ne vliegjes. Zaj vlogen den voorbijgangers
het gelaat, prikkelden hen in neus en
oogen zoodat voetgangers en motorrijders
gedwongen waren stil te houden. De wolk
liegen had eeta lengte van meer dan een
Engelsche mijl.
Een troep bandieten heeft het oude Per
zische stadje Jask overvallen. Zij dwongen
de 65 Perzische soldaten die het garnizoen
uitmaken, naar een kleinen toren te vluch
ten. waar geen drinkwater voorhanden is.
Van Bandar Abdas uit zijn versterkingen
gezonden.
JAPANSCHE KUSTSTOOMER VERLOREN.
De Japansche kuststoomer „Kasei Mara"
met een lading coprah aan boord is bij Makas
sar op een klip geloopcn- Schip en lading zijn
verloren.
AUTO IN AFGROND GESTORT
In de nabijheid van Fez en Marokko stortte
een autobus van den geregelden dienst naar
Meknes in een afgrond, tengevolge waarvan
vijf personen werden gedood en tien voor een
deel zwaar gewond.
VIERLING GEBOREN
Te Napels heeft een vrouw, wier man in
Maart jl. is overleden, dezer dagen het leven
geschonken aan een vierling. De moeder en
d«e kinderen verkeeren in besten welstand.
Mussolini heeft een som van vijfhonderd
lires beschikbaar gesteld, om de moeder fi
nancieel tegemoet te komen.
SCHOBER OVERLEDEN
DE VROEGERE 00STENRIJKSCHE
BONDSKANSELIER
Vrijdagavond tegen 10 uur is in een sana
torium te Gutenbrunn, bij Weenen, zeer on
verwacht overleden Dr. Johannes Schober,
voormalig bondskanselier en minister van
buitenlandsche zaken.
Schober was reeds eenigen tijd ziek, doch
voelde zich den laatsten tijd veel beter, toen
Vrijdag onverwacht een verergering intrad,
waartegenover de geneesheer machteloos
stond. De dood trad spoedig na diens komst
in. Dr. Schober is 57 jaar oud geworden.
De nahm van Dr. Schober is niet minder
hecht verbonden met de geschiedenis van
het nieuwe Oostenrijk, dan die van den kor
telings eveneens verscheiden Dr. Seipel, als
wiens tegenspeler men hem, zij het ook niet
geheel terecht, dikwijls beschouwd heeft
In 191S werd hij politie-president te Wee
nen, in 1921 voor liet eerst bondskanselier
en tegelijk minster van buitenlandsche za
ken. In den loop van zijn ambtstijd viel de
overgave van het Burgenland. In 1922 viel
zijn kabinet in verband met het verdrag
van Lana (met Tsjecho-Slowakije), doch
Schober werd onmiddellijk weer bondskan
selier, waarnevens hij het ministerie van
binnenlandsche zaken waarnam. In Mei
1922 maakte hij als bondskanselier plaats
voor Dr. Seipel, waarna hij zich weer uit
sluitend wijdde aan den veiligheidsdienst,
waarbij hij internationale bekendheid ver-
Eerst toen in 1929 onder den druk der
Heimwehren de roep om grondwetswijzi
ging luid frerd, met het oog op verminde
ring van den almacht van het parlement
nam Schober weer de kanselierfunctie op
zich teneinde een gematigde grondwetsher
ziening door te voeren. De Heimwehren, die
den minister van politie tijdens de Juli-
onlusten van 1927 buitengewoon geprezen
hadden, werden toen later zijn meestverbit-
lerde vijanden. In verband met de kwestie
der benoeming van Strafella tot directeur-
generaal der Bondsspoorwegen kwam het
bovendien nog tot een breuk tusschen hem
en de Christelijk Socialen.
Na het optreden van het kabinet Vaugoin-
Starhemberg nam Schober in het kabinet
Enders de functie op zich van vice-kanseljer
en minister van buitenlandsche zaken en in
deze laatste eigenschap onderteekende hij
naar aanleiding van het bezoek van den
Duitschen rijksminister van buitenlandsche
zaken Curtius in Maart 1931 bet bekende
Wcensche protocol.
Ook in het eerste kabinet Buresch, dat
het kabinet in Juli 1931 afloste, was Schober
nog vice-kanselier en minister van buitem
landsche zaken. In verband met den afloop
der behandeling voor het Haagsche Ge
rechtshof van de Duitsch-Oostenrijksche tol
linie werden de aanvallen op Schober hevi
ger en vrij onverwacht trad hij met het ge
heele kabinet af.
Nog op den dag van zijn dood heeft
Schober met den fractieleider Dr. Strassner
een onderhoud gehad over dien politieken
toestand. Dr. Schober had he«m de verzeke-
ring gegeven, dat hij onder geen omstan
digheid zijn mandaat zou neerleggen, zoo
lang de aangelegenheid van Lausanne niet
afgehandeld was. Hieruit blijkt wel, hoe
sterk Schober tegen het protocol van Lau
sanne gekant was, vooral wanneer men be
denkt, dat bij een mandaatsneerleggen van
Dr. Schober een lid van den Landbond, in
verband met een verkiezingscoalitie tus
schen het Nationaal Economisch Blok en
den Landbond, in zijn plaats treden zou,
d.w.z.: een man meer voor d<e regeering en
voor Lausanne, hetgeen Dr. Schober niet
wilde.
Door zijn dood is thans toch, wat hij ver
hinderen wilde, gebeurd.
DE LICHTING VAN DE „NIOBE".
Uit Kiel wordt gemeld: De lichting van de
„Niobe" vordert thans goed. Een flink stuk
van het schip is thans reeds boven water ge
bracht. Gistermorgen kon men in het rudm
reeds een blik werpen, waar matrassen e. d.
ronddreven. De bergingsmanschappen hebben
thans een pomp aangebracht, teneinde het
ruim leeg te pompen- Op het bovendek heeft
men alle openingen dicht gemaakt. Er wordt
met volle kracht gewerkt.
Men heeft den indruk, dat twee of drie
nieuwe heffingen de „Niobe" op den zand
bank zullen kunnen zetten, waar de schepen
thans dichtbij liggen. Iedere heffing eischt
ongeveer een halven dag.
BRUGBOOG INGESTORT
Dertien dooden en negen gewonden
Bij den bouw van een brug over de Oka
bij Nisjni Nowgorod is een in aanbouw
zijnde boog ingestort Dertien arbeiders
stortte meide omloog en verdronken in de
rivier. Negen arbeiders werden zwaar ge
wond. De verantwoordelijke leider van het
werk is gearresteerd.
Drie dooden en veel zwaar gewonden.
Een hevig onweer, dat gisteravond boven
Pesöh, een Zuid-Slavisch stadje, dicht bij de
Albaneesohe grens, woedde, heeft zware
verwoestingen aangericht. Zoo sloeg de
bliksem in de minaret van de moskee, juist
toen de Moeëzzin de geloovigen tot het ge
bed opriep. De Moeazzin was op slag dood.
Een tweede bliksemstraal, die onmiddellijk
op den eersten volgde, trof het dak van de
moskee en deed de loodverbin-dingen tus
schen de dak-platen smelten, zoodat 't dak
instortte en tal van Moslims onder zich
begroef.
Drie dooden en veel zwaar gewonden zijn
uit de punihoopen gehaald.
MOLLISONS SPRONG OVER DEN
OCEAAN
BIJ ST. JOHN GELAND
Naar uit St. John in de Canadeesche pro
vincie New Brunswick gemeld wordt, is de
Britsche oceaanvlieger Mollison gistermiddag
om 17.55 M.E.T. te Pennfield, ongeveer 70
K.M. van St. John, geland. Mollison deelde
mede. dat hij te moe was om zijn vlucht
voort te zetten. Benzine had hij overigens
nog voldoende in voorraad. Hij zou vandaag
naar New York vliegen. Pennfield ligt onge
veer 850 K.M. van New-York. De oceaan
vlieger heeft een gemiddelde uursnelheid ge
had van 140 K.M. In totaal is hij 30 uur en
20 minuten in de lucht geweest. Voor hei
deel boven den oceaan van Ierland naar
Halifax heeft Mollison 24 uur en 10 minuten
noodig gehad. De landing te Pennfield ge
schiedde vlot. Mollison was Donderdag om
11.35 van Port Marnock (Ierland) voor zijn
vlucht naar Amerika opgestegen.
Zijn vrouw komt ook.
Mollison heeft na aankomst in Nieuw-
Brunswijk met Amy Johnson, zijn echtge-
noote getelefoneerd. Zij deelde hem mede,
dat zij Zaterdag zou vertrekken om zich bij
hem te voegen. Mdllison zal op haar wach
ten vóór hij de terugreis aanvaardt. Het is
niet duidelijk of zij bedoelt dat zij per vlieg
tuig of per boot wil komen.
De militaire luchtvaart in Frankrijk is we
derom getroffen door een serie ernstige on
gelukken, waardoor vijf personen om het
leven zijn gekomen.
Donderdag stortte in de nabijheid van
Chalons sur Marne een militair vliegtuig
met vier personen, tengevolge van een mo
tordefect naar omlaag. Het toestel werd ge
heel vernield, twee inzittenden werden op
slag gedood, terwijl de beide anderen in hope
loozen toestand naar een militair laz&reth
moesten worden overgebracht.
Dondei'dagavond laat geraakte in de na
bijheid van Marseille een bombardements
vliegtui«T waarin zich drie personen bevon
den en dat aan de luchtmanoeuvres zou deel
nemen, in de lucht in brand. Het toestel
stortte omlaag en uit de resten konden nog
slechts de verkoolde lijken der drie inzitten
den worden geborgen.
Het derde ongeval geschiedde op het vlieg
terrein van Lyon, waar een militair vlieg
tuig bij den start over den kop sloeg en
geheel werd vernield.
De piloot en de waarnemer werden zwaar
gewond.
Bij Rome raakte Donderdag een vliegtuig
op veertig meter hoogte in een dwarrelwind.
Het stortte omlaag en viel op een boeren
huis, waarbij de beide piloten op slag ge
dood werden. Bovendien ontplofte de benzine
tank van het toestel, waarbij het huis in
brand vloog.
Het vuur greep zoo snel om zich heen, dat
twee kleine meisjes, die in het huis aan het
spelen waren, niet meer gered konden wor
den en in de vlammen den dood vonden.
Twee boex-envrouwen liepen ernstige brand
«wonden op.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Polsbroek en Vlist, B.
van Ginkel te Nieuwspoort. Te Aalten
(vac.-J. W. Dippel; toez.), M. N. W. Smit te
Stitswerd en Rottum.
Aangenomen: Naar Asperen, F. de
Gidts te Oud-Vossemeer. Naar Vinkeveen,
P. A. A. Klüsener te Wanswerd.
BAPTISTEN-GEMEENTEN.
Tweetal: Te Nieuw-Weerdinge, A. P.
Barend recht te Emmererf scheiden veen en
F. E. Huizinga te Leeuwarden.
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST.
De heer T. van «der Meulen, Theol.
cand. te Garijp (Fr.), wiens adres thans is
Ter Pelkwijkpark 13 te Zwolle, die dezer
dagen na praeparatoir examen bij de Geref.
Kerken beroepbaar verklaard werd, ver
zoekt ons thans mee te deelen, dat hij gaar
ne des Zondags die Kerken wil dienen en
een eventueel beroep in overweging wil
nemen.
CANDIDATENOVERVLOED.
De heer J. Pik, ouderling der Geref.Kerk
te Aalsmeer, zendt ons nog een uitvoerig
schrijven om zijn eerste te verduidelijken.
Hij meent, dat de candidatenovervloed in
de Geref. Kerken niet op zichzelf staal,
maar gezien moet worden in het licht van
de groote, algemeene werkloosheid.
Maar om hulp te bieden, zal het z.i. een
anderen weg moeten gaan dan tot-nog-toe
aanbevolen werd. „Want" aldus gaat de
heer Pik dan verder, „mijns inziens komt
daarvan niets terecht. Mijn gedachte is, dal
het voor de predikanten al heel moeilijk
zal zijn, de actie te beginnen en uit te voe
ren. De predikant moet begaan zijn met don
algemeenen nood van alle gedupeerden en
medewerken tot leniging in den nood, dus
niet alleen voor hen die in de Theologie ge
studeerd hebben, maar naar zijn roeping
voor allen.
„Als er dus wat geschieden moet, dan
moet het komen van de Kerkeraden, die de
zaak moeten bespreken, haar op de Olassis
moeten brengen en de deputaten voor de
hulpbehoevende Kerken ermee in kennis
stellen. Dit is zeker beter dan «veel geklap
en beklag. In dien weg kunnen er nieuwe
wegen gezocht worden om zwakke Kerken
te steunen en collecten aan te bevelen. Be^
wandelt men dezen geordenden kerkdijken
weg, dan gaat wel het alarmeerende eraj,
maar kan, in weerwil van den nood der tij
den, God nog wonderen doen en de harten
bewegen tot grootere bereidwilligheid en
offervaardigheid, terwijl den candidatcn
mag worden voorgehouden, dat de Wachter
Israëls niet slaapt noch sluimert, maar Zijn
oog op Zijn Kerk gevestigd houdt".
De heer H. Smit te Dordrecht schrijft
ons:
„Wat de heer D. Kuiper Gzn. in het num
mer van 18 dezer schreef, is goed gezien.
Nu er candidatenovervloed is, ©ouden de
predikanten in elk geval de bijvei-diensten
in de vacante Gemeenten moeten laten va
ren terwille van deze jonge menschen. Dat
is dan tenmii>ste iets.
„Maar de vacanties zijn spoedig achter
den i*ug en hoe dan verder? Is het wel noo
dig zooveel stof hiervoor te doen opwaaien.
Zoo vele afgestudeerden moeten immers in
dezen tijd wachten. Met die mogelijkheid
is- toch zeker door de candidaten wel reke
ning gehouden?
„Het door Ds. Heida bedachte plan lijkt
ons ook niet juist, inzooverre wel de hulp
behoevende Kerken gesteund moeten wor
den, niet ter wille van de candidaten, maar
van de Gemeenten zelf. Gebeux-t dit, dan
komt er vanzelfsprekend ruimte voor de
candidaten".
Ds. G. E. ALERS.
Naar wij vernemen, heeft Ds. G. E. Alers,
Ned. Herv. predikant te Usselo (O.) aan h«-t
Prov. Kerkbestuur en aan zijn Kerkeraad
bericht dat hij zijn besluit om 1 Sept. a.s.
zijn ambtsbediening neer te leggen, intrekt,
als zijnde gedaan onder verkeerden indruk.
Ds. Alers zal morgen weer voor zijn Ge
meente optreden.
Ds. K. GROEN.
Naar wij vernemen, is de toestand van
Ds. K. Groen, predikant der Chr. Geref. Kerk
van Rotterdam-West (Delfshaven), iets gun
stiger te noemen. Wel blijven de rheuma-
tische pijnen nog aanhouden, maar de alge
meene toestand is iets verbeterd, zoodat er
weer wat hoop op herstel gekomen is. Wa
ren in het begin der week de nachten on
rustig, de laatste nachten heeft de patiënt
ook meer rust mogen genieten.
JUBILEA.
D s. J. G. S t e e n b e e k, predikant bij de
Ned. Herv. Gemeente te Denekamp, hoopt
1 September a.s. zijn zilveren ambtsjubileum
te vieren. Hij diende achtereeenvolgens de
Gemeenten te Lutjegast, Kruiningen, Zie-
rikzee, Neerbosch en Zunderdorp en sedert
22 Maart 1931 die te Denekamp.
KERKGEBOUWEN.
Te Harderwijk zal de bouw èener
nieuwe kerk voor de Geref. Kerk ongeveer
f 75.000 kosten. Het bouwwerk is gegund
aan den aannemer J. W. van Westreenen te
Zeist «voor f 51.700 en het schilderwerk aan
K. Jansen Jr. te Harderwijk voor f 3275.
Te Vriezenveen is het nieuwe kerk
gebouw der Geref. Gemeente aan de Bouw
meesterstraat in gebruik genomen. De dienst
werd geleid door Ds. J. Fraanje, van Bar-
neveld. Onder de talrijke aanwezigen be
vonden zich ook burgemeester J. M.. Krijger,
de beide wethouders en de gemeente-secx^e-
taris.
KERKACOUSTIEK
Over de oplossing van het vraagstuk der
acoustiek in de kerken is door pater A. J.
M. Mulder, van Nijmegen, een voordracht
gehouden, die ongeveer een verklaring aan
gaf. Doch ook practisch heeft hij getoond,
wat er gedaan moet worden.
Tot dusverre was het niemand gelukt,
het groote beursgebouw te Leeuwarden be
hoorlijk bespreekbaar te maken; zelfs de
beste luidspreker-installatie mocht daar
niet baten. Maar de Roomsdhe Friezen had
den die zaal noodig voor een feestvergade-
dering. Nu werd pater Mulder geroepen, en
wat steeds als een onmogelijkheid gold, werd
door hem tot stand gebracht als betrof het
de gewoonste zaak van de wereld. Het zicht
baar resultaat zijner berekeningen was een
geluidspiegel, die in het leekenoog niet meer
dan een doodgewoon klankbord scheen.
Het effect «was schitterend; sprekers met
een stem van middelmatige kracht, wisten
zich tot in alle uithoeken van een met 2400
personen gévulde zaal volkomen verstaan
baar te maken, zonder gebruikmaking van
microfoon en luidspreker!
Kunnen kerkenbouwers voor nieuwe en
ook oude kerken hier profijt van trek
ken?
TEGEN XERKONTWIJDING
Wordt een Roomsdhe, zoodra hij een Pro-
testantsche kerk binnentreedt, getroffen door
het z.i. te eenvoudig interieur van onze bede
huizen, de Protestant op zijn beurt vindt
vaak Roomsche kei-ken te bont opgesmukt.
Van Roomsche zijde wordt ook toegegeven,
dat de kerkvexis5eringen '-hiët steeds van
goeden smaak getuigen.
Tegen de prullaria, die het karakter van
de kerken aantasten, heeft zich de kardi
naal-vicaris van Rome in een schrijven ge
keerd. Hij wil een veldtocht tegen de toe
nemende ontsiering der kerken in de stad
Rome op touw zetten.
Reeds lang bestrijdt hij de electrische ver
lichting van de altaren; de heiligen- en an
dere beeldjes van was enz. in de kerken.
Een nieuw schrijven verzoekt in het ver
volg geen kunstbloemen meer in de kerken
te brengen; toegelaten blijven levende bloe
men en planten. Verder verbiedt de kardi
naal-vicaris het doen van fotografische op
namen gedurende de godsdienstoefeningen,
ook bij huwelijkssluitingen, eerste communie
enz. Verder wordt de verkoop van gelofte
kaarsen in de kerken v-erboden, welke bij
heiligenbeelden gebrand worden. Dit verbod
heeft een motiveering, die doet denken aan
wat de Protestant in dezen voelt: „Dit ge
bruik wekt te licht de gedachte aan bijge
loof en kan dit zelfs wezen. Het doet den
ken aan zaken-doen en bovendien worden
kerken er door verontreinigd". Streng
verboden wordt ook de verkoop van kaar
sen in de kerken en de sacristeien, bij den
ingang der kerken en. op de plaatsen, die
met een kerk in verbinding staan; zoo in de
belendende huizen van de wereldlijke
telijkheid en in kloosters enz.
Deze verboden zijn in Juli van kracht ge
worden en men mag benieuwd zijn naar de
uitwerking er van in Rome. Men denke aan
de kracht der gewoonte. En groot is de
macht van de industrie, die al deze dingen
vervaardigt en niet maar zoo deze bron van
gewin zal prijsgeven. En dan de kardinaal
heeft het woord zelf gebezigd, groot is de
macht van het 'bijgeloof. Intusschen komt
den kardinaal-vicaris lof toe voor zijn strijd
tegen de ontwijding der kerken.
GIFTEN EN LEGATEN.
Te Appelscha ontving de Ned. Hei-v.
Gemeente een legaat, gi-oot f 2000, van wij
len den heer K Jongsma, aldaar.
Schoolnieuws.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Eindhoven (Chr. Nat. School, Bezem
straat. hoofd Joh. Raven), G. Meijer, ond.
te Zwolle (Oranjeschool). Voor tijdelijk.
Eindhoven (Chr. Nat. School, Leen-
derweg, hoofd W. van Rheenen), mej. Wijs
muller te Eindhoven. Voor tijdelijk.
Hollandsche Veld (Herv. School,
Zuideropgaande E| 186, hoofd H. Kuiper), L.
Marissen en mej. H. Berkenbosch, beiden
te Hoogeveen.
Werkendam (Rehobóthschool), J. Scha.
kei te Peursum, thans knveekeling te Wer
kendam. Voor tijdelijk.
Groningen (Oliemulderstraat 6, hoofd
J. Zuithoff), H. J. van Kempen Bzn. te Gro
ningen. Voor tij delli j k.
GEDENKBOEK-KWEEKSCHOOL
Zoo juist is verschenen een Gedenkboek
van de „Kweekschool met den Bijbel" U
Rotterdam, uitgaande van de Vereen, tot
stichting en instandhouding van Kweek- en
Opleidingsscholen op Geref. grondslag vooi
onderwijzers en onderwijzeressen te Rotter
dam, ter gelegenheid van haar 25-jarig be
staan op 30 April 11. en van de opening van
haar nieuw schoolgebouw, Aelbrechtsplein
10, op 2 September a.s.
Na een inleidend woord van het Bestuur,
waarin Gode voor alles de eere gebracht
wordt, volgt een uitvoerig'overzicht van de
geschiedenis der Kweekschool, wat betreft
Weerbericht.
Het dunne ptJltJe geeft den vortgen «tand
Hoogste stand te Weenen 768.0.
Laagste stand te Andaenes 751.0,
Stand vanmorgen halftwaalf 761.3.
WEERVERWACHTING
(Medeged. door 't Kon. Ned. Meteorologisch
Inst. te De Bilt)
Zwakke tot, matige wind meest uit Ooste
lijke richtingen, aanvankelijk helder tot licht
bewolkt, droog weer, behoudens kans op
bnweer, nog warm,
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
Door een verdere tempei-atuurdaling in het !m«
Noorden tot ruim 2 graden Celcius op IJs-
land en een graad op Jan Mayen, waarbq ,Zv
sneeuw valt zijn de tegenstellingen over het
gebied nog vergroot. Daardoor echter is de
•kans op verstoring van den zomerschen toe- i
stand nog niet zooveel toegenomen. Wel zijn
hier en daar onweders ingetreden in Dene- 1
marken, Zuid-Zweden, Noord-Duitschland en J-
vanochtend aan de Fransche kust, doch veel
hebben deze storingen nog niet te betee- ye
kenen. Het is dan ook zeer goed mogelijk,
dat het volgende etmaal nog weinig veran- jj.®
dering vertoont al is door de vorming van
het ondiepe depressiegebied ten Z. van de j"1
Engelsche eilanden en in het Z.W. van Fin
land de kans op onweersbuien toegenomen, he
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 28.6 C. v®
DE HITTE H!
Gisteren 19 Augustus is te De Bilt met
33.2 gr. Celsius de hoogste temperatuur van
dezen zomer bereikt. Dit is nog geen record
voor den tijd van het jaarr want in 1898
werd op 23 Augustus 33.9 gr. C. waargeno- Hi
men. Te Maastricht werd gisteren 37 gr. C. va
bereikt .terwijl he thoogste Augustusmaxi- Z{
mum tot n utoe 35.3 was. be
De bestendigheid van het warme weer J-
treedt duidelijk aan den dag en de onafge-
broken opeenvolging van zomersche dagen
waaronder wordt verstaan dagen met een
maximum boven 25 graden. Dit aantal is van
den lOden Augustus vandaag meegerekend,
tot 11 gestegen, terwijl de langste reeks de
sedert het begin de warme dagen te De •-
Bilt 1897, is voorgekomen en in den zomer
van 1923 werd waargenomen, eveneens elf
bedroeg.
21 AUGDSTUS jj
Zonsopgang 4.53 u.; Zonsondergang 7.12-1 u. n\
Maansopgang 8.31 u.; Maansonderg. 10.46 u. I
22 AUGUSTUS 1
Zonsopgang 4.55 u.; Zonsondergang 7.10 u.
Maansopgang 8.45 u.; Maansonderg. 11.59 u.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN A
OP HEBBEN
Zomertijd}
21 AUGUSTUS
Van 's avonds 8.42 u. tot 's morgens 5.25 u.
22 AUGUSTUS n
Van 's avonds 8.40 u. tot 's morgens 5.27 j|j
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Walshnt 3.14 3.18 Canp l 2,50 2.56
Basel 0.— 0.- Ems 1.07 1.06
Hanlngen 1.90 1.92 Coblenz 2.34 2.41
Rheinweller -0.60 -0.54 Trier 0.13 0.11
Kehl 3.21 3.28 Keulen 4 2.25 2.32 K
Maxau 4.85 4.91 Ruhrort 0.9) 1.00 n
Wiedeahelm 0.0.73 Wesel 0.72 0.81
Mannbeim 3.75 3.82 Emmerik 2.00 2.08
Lohr 1.01 1.04 Dusseldori 1.70 1.77
Mainz 1.30 1.37 Maastricht', 1.84 1.78 n
Bingen 2.22 2.28 Venlo 10.80 10.80 h
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
21 At
(Oude Amatei
Delfzijl 2.20 14.22
Terschelling 11.37 23.56
Hariingen 0.10 12.24
Helder le 6.53 9.53
Idem 2e 19.01 22.20
IJmalden 5.57 18.17
H. v.Holland 5.05 17.30
Scbeveningen 5.15 17.40
Rotterdam 7.22 19.18
igustus
'damsche ttJd)
Hellevoetsl.
Willemstad
Brouwersh.
Zierikzee
Wemeldlnge 6.U6 18.17
VltssiDgen 4.13 16.22
Terneuzen 4.48 16.58
Hans weert 5.35 17.35
5.54 18.12'
6.52 19.06 i
5.06 17.24
6.45 17.49
22 Augustus 1932.
Hariingen 0.35 12.49 Brouwersh. 5.37 17.54
Helder le 7.33 10.18 Zierikzee 6.11 1816
Helder 2e 19.43 Wemeld. 6.35 18.45
IJmuiden 6.27 18.47 Vli-sslngen 4.45 16.65
haar stichting, de eerste vier jaren en de
verdere jaren, saamgesteld door den heer
H. J. van Wijlen, den vorigen directeur.
Juist hij, die schier heel de geschiedenis
heeft meegemaakt, en die zoo uitnemend
weet te vertellen, was de hiervoor aange
wezen man. We vinden hier prachtige,
practische en wijze opmerkingen van dezen
paedagoog. die reeds op zichzelf het bezit
van dit Gedenkboek gewenscht maken.
De heer J. Brinkman, de tegenwoordige
directeur, schrijft dan in „Na 25 jaar" over
het karakter van de Kweekschool. We tref
fen hier heel wat belangrijke technische op
merkingen aan op het gebied van de orga
nisatie der opleiding.
De heer M. Langoroek,. van Amsterdam,
oud-leerling, geeft „Uit het verleden" eenige
„mijmeringen" en de heer G. P. J. van Al
kemade schrijft hier over „de onvergete
lijke". Beide fijne bijdragen.
Tal van foto's van oud en nieuw kweek
schoolgebouw verluchten den tekst.
Drukkerij Libertas te Rotterdam, die voor
een fraaie uitvoering van dit Gedenkboek
zorgde, Jevei'de er een mooie, blauwe band
bij.
GEEN STEUN AAN V. L. O.
De Minister van Onderwijs kan, tot zijn
leedwezen, met het oog op den toestand van
's lands financiën, geen steun van Rijks
wege ten behoeve van het voorbereidend
lager onderwijs in uitzicht stellen.
