GRONDWETSDAG TE BERLIJN
Gemengd Nieuws,
VRIJDAG 12 AUGUSTUS 1932
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
EEN MERKWAARDIGE
GRONDWETSDAG
De huidige Duitsche regeering heeft
"trouw gezworen aan de Grondwet van Wei-
mar en kon dus niet breken met de gewoon
te van de jaarlijksche herdenking van het
ontstaan daarvan In allen vorm is dan ook
de Grondwetsdag „gevierd". Maar de be
windsmannen van heden hebben dezen ge
denkdag aangegrepen om vooral hun be
zwaren tegen de Grondwet van Weimar te
propageeren.
De rede van Rijksminister Von Gayl, die
overigens een goed doordacht stuk werk
mag genoemd worden, herinnert aan de
rede van An torn i us bij het lijk van Caesar
over Brutus: De Grondwet van Weimar
een eerbiedwaardig document. Von Gayl liet
echter niet raden wat hij en zijn medestan
ders werkelijk denken over de bestaande
grondwet. Nog nooit schrijft het Acht
Uhr Abendblatt heeft men op een ver
jaardag van een kind zoozeer de heele lijst
van zijn tekortkomingen opgesomd als de
heer Von Gayl met de Grondwet heeft
daan.
Toch was er in wat de Rijksminister van
binnen landsche zaken zeide zeer veel dat
de overdenking waard is. speciaal wat hij
sprak over de noodzakelijkheid van kies
rechthervorming en van het in het leven roe
pen van een Eerste Kamer om de continuï
teit van deji wetgevenden arbeid te w
borgen.
Het „presidentskabinet" heeft hiermee
feitelijk zijn program voor het eerst in bij
zonderheden uiteen gezet Merkwaardiger
wijze echter valt deze bekentenis juist op
een tijdstip waarop de kans niet gering is,
dat dit kabinet zijn plaats zal moeten in
ruimen aan een ander.
In een commentaar op de Grondwetsvie
ring wordt gezegd, dat men over de Grond
wet sprak maar op hetzelfde oogenblik
dacht aan de onderhandelingen met de na
tionaal socialisten over de regeeringsvor-
ming.
Hoe Von Gayl c.s., indien zij aanbleven,
de gewenschte hervormingen zouden willen
doorvoeren, wordt in de rede nauwkeurig
verzwegen. Wil men het langs den Grond-
wettelijken weg, dus met tweederden van
den Rijksdag, bereiken, dan is de verlang
de herziening voorloopig onmogelijk. Er is
Sn den nieuwen Rijksdag niet een meerder
heid te denken, die het wijzigingsprogram
\an Von Gayl zou willen uitvoeren.
Had de regeering dan niet beter gedaan
maar te zwijgen of den Grondwetsdag in 't
geheel niet te vieren?
Wij willen ons over deze vraag geen uit
spraak aanmatigen. Niemand weet precies
welke tactiek de leidende mannen, die het
„kabinet boven de partijen" wenechen te
handhaven, in de naaste toekomst denken te
(volgen. Deze opmerkelijke „viering" maakt
idaar wellicht deel van uit.
HERDENKING MET CRITIEK
„Hoe eerder wijziging hoe beter"
HITLER RIJKSKANSELIER?
DE VOORWAARDEN VAN HET CENTRUM
De onderhandelingen over de vorming van
een nieuw kabinet bewegen zich meer en
meer in de richting van een benoeming van
Hitier tot rijkskanselier.
Het centrum is principieel niet tegen een
trijkskanselierschap van Hitleir, mits waarbor
gen worden gegeven, dait de macht der natio-
naal-socialisten niet in anti-constitutioneelen
zin wordt toegepast.
Het centrum wil, dat de nationaal-socia-
listen de verantwoordelijkheid voor de regee
ring aanvaarden, zonder dat hun dictatoriale
volmachten worden verleend of de parlemen
taire controle uitgeschakeld wordt.
De waarborgen, die verlangd worden, ko
men hierop neer, dat een kabinet-Hitier een
boven de partijen staand karakter zou moe
ten hebben. Voorts moet onvoorwaardelijke
garantie gegeven worden, voor het handha
ven van de grondwet, terwijl de aan het be
wind te beroepen krachten alle onwettige
daden van hun aanhangers zullen moeten
verhinderen.
De rechten van de Duitsche staten moeten
gehandhaafd worden, waarbij in het bijzon
der afgezien moet worden van plannen, om
de S.A. als hulppolitie te gebruiken.
De centrums-fractie van den Pruisischen
landdag had tegen Zaterdagmorgen de natio-
naal-socialisten en de Duitsch-nationalen uit-
genoodiigd tot een bespreking. Deze is echter
tot Zondag uitgesteld moeten worden.
klachten over de rijksregeering
De minister ^presidenten van Anhalt en
Brunswijk hebben een klacht ingediend bij
den Rijkskanselier, welke ook onderteekend
zal worden door de premiere van Oldeniburg
en Mecklcnburg-Schwerin, over de werk
loosheid van de Rijksregeering wat de fi-
nancieele 6aneering betreft en geëischt, dat
er een einde koroe aan de verlaging van de
werkloozensteun, aangezien dit tot verbitte
ring van het volk leidt.
nazi-plannen in olrenburg
Op een nat.-eoc. demonstratie te Hannover
kondigde de Oldenburgeoh premier aan, dat,
wanneer in het rijk niet spoedig een gron
dige verandering intrad, Oldenburg fis
klein land een toonbeeld zou geven van
nationaal-socialistische economische vorm
geving. In dit land, waarin een reeks steden
eoonoinisah dood zijn en den ambtenaren
de salarissen niet kan uitbetalen, zal de
regeering tot eenvoudige middelen baar toe
vlucht. nemen. Wanneer in het rijk geen
verandering tot stand komt zall de Oldcn-
btirgeche regeering buiten de Oldcnburg-
eche staatsbank om uit eigen machtvolko
menheden een bepaald bedrag vlot maken
op basis van waarden van de Oldenbung-
sohe huishouding. Wanneer de rijksregee
ring dan een staatscommissaris mocht stu
ren. zal Oldenburg de boeren mobiliseercn
en tot het uiterste strijden.
clara zetkin.
De Duitsche communistische Rijksdagaf
gevaardigde Clara Zetkin heeft ln een rede
verklaard, dat /.ij ondanks de hetze tegen
haar. de eerste Rijksdagzitting als oudste
afgevaardigde zal presideeren.
Donderdag is in het Rijksdaggebouw te
Berlijn in tegenwoordigheid van de leden
der rijksregeering de verjaardag van de
grondwet van Weimar herdacht.
Buiten en binnen het Rijksdaggebouw
heerschte groote drukte. Vlaggen en bloe
men waren in overvloed aangebracht.
Tegen twaalf uur begon de plechtigheid.
Von Hindenburg versoheen in de presidents
loge begeleid door den vice-president van
den rijksdag Von Kardorf. die Loebe ver
vangt.
De plechtigheid begon met de uitvoering
van Beethoven's Ouverture „Egmont" door
het Berlijnsch Philharmonisch orkest onder
leiding van prof. Krüwer. Hierna was het
woord aan den rijksminister van binnenland
sche Zaken, freiherr von Gayl.
Rede rijksminister von Gayl
Rijksminister Von Gayl begon met er aan
te herinneren, dat sedert den llen Augus
tus 1919, to ende nationale vergadering haar
taak om een grondwet te scheppen beëindig
de om, zooals in het preambuul van de grond
wet staat, „in vrijheid en gerechtigheid te
vestigen en te vernieuwen den binnenland-
schen en buitenlandschen vrede en dezen te
dienen en den maatschjyppelijken vooruit
gang te bevorderen", er dertien bewogen
jaren zijn verloopen, waarin het aangehaalde
niet in vervulling is gegaan. Temidden van
een nog steeds vijandige wereld, heeft het
Duitsche v.olk de zwaarste lasten moeten dra
gen. Alle pogingen om den dag van de her
denking van de grondwet tot een algemce-
nen volksfeestdag te maken zijn tot nog toe
mislukt. Het is voldoende hier openlijk te
bekennen dat het zoo is en dat de
grondwet de geeste.n niet ver-
eenigt doch schei d.t.
Niettemin heeft de rijksregeering beslo
ten. de herdenking van de grondwet offici
eel te vieren. Zij koestert daarbij niet de
hoop, dezen dag tot een feestdag voor het
Duitsche volk te kunnen maken. Zij ziet ook
in den llen Augustus geen feestdag, die on
der alle omstandigheden gevierd moet wor
den, doch zij wil dezen dag, die, boe men
ook tegenover de grondwet van Weimar mag
staan, een historische gedenkdag
en blijft, bewust er voor gebruiken, om in
tegenwoordigheid van den door ieder ver
eerden rijkspresident en in een waardige om
lijsting van klassieke Duitsche kunst tot het
volk te spreken. De regeering wil geen feest
dag doch een uur van inkeer en b e-
n n i n g over de oorzaken van den nood
en wat er gebeuren moet wanneer men als
volk wil leven en zijn plicht tegenover de
komende geslachten wil vervuilen. Het is
juist, dat de economische nood noodlottig
voor het volk is en dat de overwinning er
van een voorwaarde voor Duitschlands toe
stand blijft. Het is echter niet juist dat het
bedrijfsleven het lot der natie bepaalt. Bij
onj hun bestaan worstelende volken geven
de krachten, die in een volk leven, den door
slag. Van het doorbreken van deze krach^n
door de materleele zorgen heen hangt bun
toekomst af. Deze moreele krachten
en waarden zijn aan ge.e.n v.o.r-
m.em en grondwet doe u.m.e.n.te.n
verbonden. Zij zijn de invloed van hoo-
gere goddelijke krachten, die boven het lot
der naties staan en zij rusten in het hart
van elk lid van een volk.
Tientallen jaren liggen achter ons. aldus
Freiherr Von Gayl, waarin bij ons Duitschers
het eigen ik op den voorgrond van ons doen
en denken stond. Hiermede ging gepaard het
streven naar de heerschappij van ieders
eigen maatschappelijke klasse. Deze periode
werd onderbroken door den wereldoorlog,
waarin voor eenigen tijd de goede krachten
van het volk door het materialistische stre
ven heenbraken.
Na de ineenstorting kwam de ontredde
ring, doch. de sterke krachten, die eens' het
beleven van den wereldoorlog mogelijk had
den gemaakt, braken ook thans weer in ver
schillende vormen door. Hoe sterker deze
ethische krachten in een deel van het volk
levend werden, hoe grooter het verzet was
van degenen, die zioh in de tot nog toe ge-
olgde levenswijze en aangehangen wereld
beschouwing bedreigd voelden. Zoo ontstond
een splitsing in twee kampen, waar tusschen
een verbitterde strijd om de staatsmacht
woedt.
Wat in het Duitsche volk wordt uitgevoch-
n is een strijd om een wereld
beschouwing, een worsteling van
die geen handtastelijke vechtpartij
mag zijn. Men doet goed ook den politieken
tegenstander met een andere wereldbeschou
wing te beschouwen als een eerlijk volksge
noot, die eveneens het beste voor het volk
wil. Bewust uitgesloten daarentegen is ieder
die een nationalen Duitschen staat principi
eel verloochent Men mag ten aanzien van
de details van de grondwet van
Weim.a.r staan zoo men wil, zij is
thans de eenige basi.s v.o-o.r
llen, die een Duitsc-h.en s.taat
•.i.l.l.e.n.
Hiermede is niet gezegd, dat de grondwet
an Weimar iets onveranderlijks is. Een
grondwet mag geen star ideaal worden. Als
grondwetten gebreken vertoonen, moeten zij
in het belang van de ontwikkeling van een
volk gewijzigd worden.
Een terugblik werpende op de afgeloopen
dertien iaar moet men zeggen dat de
grondwet van Weimar w.ij.z.Lg.i.n.g
b.e.h.o.e.f.t. Het was een verdienste van de
nationale vergadering van Weimar, dat zij
in 1919 in zoo betrekkelijk korten tijd na de
ineenstorting een grondwet tot stand wist te
brengen die de rijkseenheid waarborgde en
langen tijd een basis vormde voor het
politieke leven, op welke basis men zelfs
er moeilijke tijden wist te overwinnen.
Het is dan ook niet alleen d© schuld van
de grondwet, dat zich in Duitschland een
heerschappij van politieke partijen ontwik
kelde waarbij de wetgevende controle en de
uitvoerende macht steeds dichter met elkaar
ersmolten en die tenslotte ertoe noodzaakte
dat zelfs maatregelen met betrekking tot het
economische leven en de financieele verhou
dingen met de ultima ratio van artikel 48
geregeld moesten worden ejn daardoor een
deel van de grondwet zelf buiten werking
werd gesteld.
Do (huidige situatie bewijst afdoende, dat
de grondwet wijziging behoeft en dat het
volk zich op den duur niet kan onttrekken
de noodzakelijkheid van grondwetswij
ziging, ja van rijlréhervorming. Hoe eer
der en energieker d eze taak
•.o.r.d.t aangepakt, hoe bete.r
oor het Duitsche vo.l.k. De wij
ziging moet uitgaan van wijziging van art
22 der grondwet, welk artikel het kies
recht regelt. In dit artikel wortelt het
kwaad van de heerschappij der partij bu
reaucratie. Het volk wil geennum-
doch persoonlij.kh.e.d.e.n
kiezen, en het begrijpt niet, dat de stem
en van onmondige v.o.l.k.s.g.e.n.o.o-
t.e.n gelijkwaardig zijn met die van gezins
hoofden en moeders.
Tot de herziening van het kiesrecht, be-
aoort ook de beperking van de talrijke
lijsten van kleine g.r oepj.es,
die in den regel toch geen kans hebben op
vertegenwoordiging.
Het is niet de schuld van personen alleen,
maar ook van de constructie onzer Grondwet
dat in Duitschland vrijwel alle aanloopen
tot hervormingen tot dusver in het partijge-
doe zijn blijven steken. Elke doeltreffende re
geeringspolitiek zou in de huidige omstan
digheden op den duur gevaar loopen op twee
dingen te stranden: le de anonimiteit der
verantwoording en 2e het gemis van
instantie die onafhankelijk van partij invloe
den voor het algemeen welzijn schadelijke
parlementaire besluiten zonder ernstige con-
stitutioneele wrijvingen kan te niet doen.
Freiherr Van Gayl bepleitte voorts het
het leven roepen van een Eerste Kamer
die de regeering voor de gevolgen van vaak
door stemmingen en verkiezingsbijgedachten
geïnfluenceerde parlementaire besluiten be
schermt en de stabiliteit en continuïteit der
regeeringspolitiek vermag te waarborgen.
Een herziening van de grondwet in deze
riohting is op den duur niet te vermijden.
Ook betoogde hij, dat de betrekkin
gen tusschen het Rijk en Pruisen
veranderd moeten worden in de richting
van een nauwe samenwerking tusschen bei
den. Dat hoeft geen inbreuk mee te bren
gen op de zelfstandigheid en het eigen be
staan als staat der Duitsche landen.
Von Gayl eindigde zijn rede met het
woord van Bismarck: „De staat wil gediend
niet beheerscht worden". Hoe grooter de
nood, hoe grooter het gevaar voor staat en
volk is, hoe onbaatzuchtiger staat en volk
gediend moeten worden.
Na de luid toegejuichte rede van minister
Von Gayl voerde het phiLharmoinisöh orkest
het derde deel van de Symphonic in E-moll
van Brahms uit.
Vervolgens hield Rijkskanselier Von
Papen de slotrede, waarin hij eveneens op
de waarde van de Grondwet van Weimar
wees maar tevens opmerkte, dat de sterke
nationale krachten, die in 1919 verborgen
lagen, thans zijn doorgebroken en dat het
Duitschland van 1932 een nieuwe taak heeft
gekregen.
Nadat rijkskanselier Von Papen zijn rijks
dagrede had beëindigd zongen de aanwezi
gen het eerste en laatste couplet van het
Duitschlandlied, waarna rijkspresident Von
Hindenburg zich in gezelschap van de rijks
ministers naar buiten begaf om de parade
van de eere-compagnie te laten voorbijtrek
ken.
Toen de president in zijn auto stapte klonk
luid gejuich, terwijl van verschillende kan
ten de republikeinsche leus „Freiheit" werd
geroepen. De politie trad tegen ae) roepen
den op en arresteerde eenige hunner.
De Schupo hield een plechtige herdenking
in de Lustgarten.
DE OPSTAND IN SPANJE
MISLUKT
SANJURJO GEVANGEN GENOMEN
Gewelddaden van de menigte
Gelijk wij nog in een deel der vorige edi
tie konden berichten, heeft de leider van
het pronunciamento te Sevilla, generaal
Sanjuirjo, echec geleden en is hij gevlucht.
Nader wordt nu bekend, dat hij is gear
resteerd, teeomen met zijn zoon, kapitein
Sanjurjo ,toen zij de Fransche grens wil
den trachten te bereiken. Beweerd wordt,
dat de generaal bij zijn gevangenneming
gepoogd heeft zelfmoord te plegen, wat hem
evenwel was belet
Sanjurjo was gevlucht nadat het garni
zoen van Sevilla hem gietermorgen had te
kennen gegeven, dat het besloten was, den
opstand niet langer te steunen, daar het
dwaas zou zijn zich tegen de regeeringvs-
troepen te verzetten, wijl de beweging mis
lukt was en de abbeidere de algemenee
werkstaking hadden afgekondigd. Daarop
zijn Sanjurjo en zijn begeleiders per auto
gevlucht.
Terstond na hun vertrek stroomde een
groote menigte voor het gebouw samen,
waar Sanjurjo zijn intrek had genomen,
welk gebouw in brand gestoken werd. Ook
werden politieke gevangenen bevrijd.
Alle officieren der burgerwacht, die aan
Sanjurjo's zijde stonden, zijn gevangen
nomen en zullen voor militaire rechtban
ken verschijnen.
Na de mislukking van den militairen op
stand is bet tot felle tegenbetoogingen var
republikeinsche zijde gekomen. Dit is in
het bijzonder het geval geweest te Grana-da,
Santander en Salamanca, waar monarchis
tische sociëteiten en kiosken ven katho
lieke bladen in brand gestoken werden.
Volgens bericht uit Parijs zijn te Sevilla
verscheidene courantenbureaux en aristo
cratische clubs, benevens een klooster er
de gevangenis in brand gestoken.
Bij de botsingen tusedhen de gendarmerie
en de menigte werd een gendarme gedood.
In den namiddag werden de betoogingen
herhaald. Talrijke rechtsche bladen zijn
voonloopig verboden.
Arrestaties
De parlementaire commissie tot vaststel
ling der verantwoordelijkheden voor den
opstand heeft aan de directie van den vei
ligheidsdienst bevel gegeven tot gevangen
neming van -de generaals Berenguer Riu-z,
Del Portal en admiraal Magaz, die in de
militaire gevangenis werden opgesloten. De
generaals Jordena en Femandec Perez
werden eveneens gevangen gezet.
HET NIEUWE ROEMEENSCHE KABINET
De afgetreden Roemeensche minister
president Wajda Wojwod beeft den koning
de lijst van nieuwe ministers voorgelegd,
welke door den koning is goedgekeurd.
Wajda Wojwod is minister-president en
minister van buitenlandedhe zaken.
Uit New-York wordt gemeld: Men meent *r
Wallstreet dat een verbetering der handelsbe
trekkingen met Rusland wordt beoogd als on
derdeel van de campagne der regeering er
der zakenleiders ten gunste van het econo
misch hersteL Men wijst er op dat de uitvoer
der Vereenigde Staten naar Rusland in 1930
114 millioen dollar bedroeg, terwijl hij gedu
rende de eerste zes maanden van dit jaar
slechts vijf tot zes millioen bedroeg.
GROOTE VOORRAAD DYNAMIET
GESTOLEN
Gieternacht werd in het dy nam iet-maga
zijn van de firma Wirtzfeld in de steen
groeve Kuckstein bij Neuwied door onbe
kenden ingebroken. Het geheele magazijn
werd door de onbekende daders leegge
ruimd. Een groote hoeveelheid dynamiet en
andere springstoffen, die voor het werk in
de steengroeve worden gebruikt, viel hun
in honden.
De politie heeft een belooning voor het
opsporen yen de daders uitgeloofd.
DE „HERRENCLUB"
Had zij aandeel in de samenstelling
van het Kabinet-Von Papen
Van onzen Duitschen correspondent).
In de lezenswaardige serie boeken „Man
ner und Mhchte", welke bij den Leipziger-
uitgever R. Kittler het licht ziet, verschijnt
thans een nieuw werkje van actueele be-
teekenis „Das Kabinet Papen—Schleicher
Gayl""' geschreven door den bekende con
servatieven publicist Dr. Walter Schotte".
Het spreekt uit den aard der zaak, dat
hij vol sympathie tegenover de huidige re
geering staat, zoodat men niet altijd een ob
jectief beeld van de werkelijkheid mag ver
wachten. Toch is bet zeer de moeite waard
eens te luisteren, naar wat door dr. Schotte
omtrent de veelgeuoemden „Herrencluh"
wordt verteld:
Het kabinet-Papen was drie dagen na den
val van het kabinet-Brüning gereed. De
eerste dag werd besteed aan besprekingen
tusschen den rijkspresident en de leiders
der verschillende partijen. Hindenburg wil
de klaarblijkelijk zijn voornemen, von Papen
tot rijkskanselier te benoemen, eerst nog
eens controleeren met de gedachten der
partijleiders omtrent een Kabinetsvorming.
Donderdag den 2en Juni hoorde de buiten
wereld des namiddags voor de eerste maal
den naam von Papen alls toekomstig kanse
lier en even later
was diens kabinet gereed.
Deze spoedige, in het Duitsohe politieke
leven nog nimmer voorgekomen gang van
zaken deed vermoeden, dat het kabinet-von
Papen al veel eerder was voorbereid. Het
gerucht deed weldra de ronde, dat de Duit
sche „Herrenclub" voor de samenstelling
had zorg gedragen. Het feit, dat de chef
redacteur van den „Ring", Heinrich Freiherr
von Gleichen- die tot het bestuur van dezen
club behoort, het kabinet-von Papen op den
dag zijner benoeming in een radio-voor
dracht begroette, versterkte deze zienswijze.
In werkelijkheid was echter de gansche
Herrenclub met inbegrip van Freiherr von
Gleichen, net als iedere andere buitenstaan
der verrast door de spoedige kabinetsoplos
sing. Zij hebben dus geen invloed op de
kabinetsformatie uitgeoefend. Dr. Schotte
noemt het een misplaatste grap, dat men de
Herrenclub als kabinetsformateur aandient
wel geeft hij toe, dat rijkskanselier von
Papen zoowel als de rijksminister van bin-
nenlandsche zaken von Gayl tot deze voor
name clubNgerekend mogen worden. Hij
noemt het „selbstverstöndlich", dat er tus
schen toonaangevende politieke persoonlijk
heden uit de Herrenclub" en leden van het
kabinet der rijksregeering productieve rela
ties bestaan. Maar dat is dan ook alles!
De Club en het kabinet-Brüning.
Jui9t is ook, dat het conservatieve week
blad „der Ring" onder redactioneel beleid
van von Gleichen geruimen tijd in oppositie
stond tot het kabinet-Brüning. Bij de poli
tieke discussies in de club werd de politiek
vèn dr. Brünlng vaak aan scherpe critiek
onderworpen. Aan den anderen kant beston
den er echter ook rcje.ties tot prominente
persoonlijkheden 'it het kabinet-Brüning.
Dr. Brüning heeft zeflif in vroeger jaren toe
de club in ïelatie gestaan, die zich toen nog
als „Juni-Club 1919" aandiende. De nationale
oppositie der Hugenbergsche richting be
zorgde de club en den „Ring" den roep,
„volksconservatief" te zijn, maar d'eze typee
ring is al even onjuist als de bewering, dat
de club direct iets met de kabinetsformatie
uitstaande had.
De karakteristiek „Klubkabinet" is voor
de regeering-von Papen niet juist. De open
bare meening van de Deutsche Herrenclub
berust op verteerde voorstellingen, daar
men in Duitschland een politieke club, zoo
als die in Engeland traditioneel is, nu een
maal niet kent en dus elke soortgelijke or
ganisatie in samenhang brengt met partij
politiek. De „Herrenclub" is politiek, maar
doet niet aan politiek. Zij bestaat ter wille
van de politiek, maar beoefent geen poli
tiek. Zij spreekt met haar leden over de po
litiek, maar de consekwenties worden aan
iedereen overgelaten. Zij roept haar leden
bijeen, om conservatieve relaties onder el
kaar rendabel te maken, want zij wil de
representant eener conservatieve politieke
klasse zijn. Zij vermijdt het zorgvuldig, col
lectief positie te nemen inzake de politiek,
daar politiek tot de verantwoordelijkheden
eener persoonlijkheid behoort De „Herren
club" vereenigt heeren uit de meest uiteen-
loopende partij groepeering en let niet op
verschil van confessie. Zij verlangt van haar
leden alleen de christelijk-conservatieve
basis als het uitgangspunt dergenen, die
rich op politiek gebied verantwoordelijk er
kennen tegenover Godi.
Doel van de club
Als een der mede-oprichters van de Duit
sche „Herrenclub" kan dr. Walter Schotte
in zijn lezenswaardig boekje authentiek
materiaal leveren over het doel en de ge
schiedenis der club. Hij, zoowel als von
Gleichen, met wien hij sedert 1921 op poli
tiek gebied samenwerkt, koesterden allang
het voornemen op Engelsch voorbeeld een
organisatie in het leven te roepen van den
zich verantwoordelijk voelenden „Ober
schicht". om de buitenwereld duidelijk te
maken, 'dat er in Duitschland ook nog wel
iets anders bestaat als partijen!
In 1924 slaagde men er onder medewer
king van Oost-Pruisische vrienden die reeds
in de Novembercrisis van 1923 een politieke
rol gespeeld hadden, in, een grooteren kring
te vormen onder de leiding van graaf Hans
Bodo von Alvensleben-Neugattersleben. In
den aanvang was hier de land-adel toonaan
gevend, maar in den loop der jaren zijn
leden uit alle lagen der bevolking toege
treden.
Het arbeidsveld van de club nam toe,
doordat in alle deelen van het rijk soortge
lijke groepen werden gevormd. Op een Oost
Pruisische en een Pommersche volgden een
Silezische, een Noord-West Saksische, een
Maagdenburger, een Godesberger, een Keul-
sche. een Düsseldorper, een Essener, een
Hnnnoversche, een Osnabrücker. een Meck-
lenburgsche Herrencluh. De „Nationalclubs"
van Hamburg. Augsburg en Dresden sloten
zich hierbij aan. Het vormen eener „Ober
schicht" had hierdoor een meer vasten
vorm gekregen. Maar zelfs al deze clubs te
zamen willen geen politieke organisatie ge
noemd worden, geen partij, zij beoefenen
geen politiek, willen niets anders zijn dian
een vereeniging van vrij staande persoon
lijkheden. die zich hun politieke plichten
bewust zijn.
KON ZELFS GEEN EIEREN VERDRAGEN
Nu eet zij ze graag
Toen deze 72-jarige vrouw een middel had
gevonden tegen haar indigestie bleek hef een
middel te zijn, dat haar 70-jarige broer reeds
lang gebruikte en waarmee hij zioh tot een
„toonbeeld van gezondheid" opgewerkt had.
Zij schrijft:
„Jaren lang heb ik aan indigestie geleden
en ik kon eenvoudig geen ei of aardappel
eten. Dit jaar begon ik met de kleine dage
lij ksahe dosis Kruschen Salts te nemen. En
nu kan ik eieren cn aardappelen eten zoo
veel ik wil zonder eenige stoornis nader
hand. Jaren heb ik geleden. Ik nam voort
durend een laxeermiddel, maar het hielp
niet Majn broer is een toonbeeld van ge
zondheid en geknipt voor een reclame voor
Krusdhen Salts. Hij is altijd vroolijlc en ge
lukkig. Hij vergeet nooit zijn ochtend-dosis
evenmin als ik, niu ik er de waarde van ken.
Mijn broer is 70 jaar oud en ik ben 72. Wij
hebben alle reden deze schitterende zouten
te waardeeren. Ik beveel ze ook al mijn
vrienden aan". Mevr. M. E. M.
De zes zouten in Kruschen helpen en rege
len de lidhaams-functies in velerlei opzichten.
Uw maag, levei en nieren worden tot
betere functie aangespoord. U weet niet
meer wat indigestie, hoofdpijn en neerslach
tigheid is. U voelt zicih lichamelijk en gees
telijk als vernieuwd.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en drogisten k 0.90 en
1.60 per flacon. (Ad/v.)
MEER WERKLOOSHEID IN ENGELAND
Het aantal werkloozen, Ingeschreven in
de officieele registers, bedroeg op 25 Juli
2,811,782, d.l. 6-1,139 meer dan op 27 Juni en
"",432 meer dan op denzelfdeu dag in het
vorige jaar.
DE REGEERINGSCRISIS IN CHINA
Maaredhalk Tejang Kei Tsjeik heeft den
president der Ghineeeche republiek een
schrijven gezonden, waarin hij verklaart,
bereid te zijn de regeering te aanvaarden
op voorwaarde dat de oontrole-instanties
der Kwoanintang en van den Wetgevenden
Raad van de Chineeeohe Republiek worden
uitgeschakeld.
IVAR KREUGERS SCHENKINGEN
Bij het onderzoek dat is ingesteld op grond
van de notities uit het dagboek van Ivar
Kreuger, blijkt thans, dat Ivreuger niet al
leen aan de vrijzinnige partij, doch ook aan
allerlei andere politieke groepen, zonder
onderscheid of zij conservatief of socialis
tisch weren, financieelen steun heeft toe
gezegd. Verschillende groote dagbladen be
vonden zioh, zonder dat iemand daar iets
van vermoedde, in het bezit van den Zweed-
sahen financier. Dg curator sohijnt van plan
te zijn, in deze gevallen regreseisdhen in te
dienen, zoodat men een heele reeks pro
cessen tegemoet kan zien.
DE BOMAANSLAG TE RENNES.
Drie daders gevat.
De politie te Rennes is er Woensdag in
geslaagd drie van de daders van den bom
aanslag, die Zondag j.l. is gepleegd op het
Fransch-Bretonsche verzoeningsmonument
te Rennes, op te sporen en te arresteeren.
Het blijken drie Bretonsche seperatisten te
zijn, waarvan één gevestigd is in de Iersche
hoofdstad Dublin, vanwaar hij speciaal voor
het plegen van de aanslag naar Bretagne
was overgekomen. Hij bekende één der
bommen aan den voet van het monument te
hebben neergelegd. De beide andere gearres
teerden weigerden elke mededeeling.
De politie heeft nog zes andere personen
gearresteerd, w.o. zich ook een soldaat van
het 48ste regiment Infanterie bevindt.
Volgens mededeeling van de gearresteer
den grootendeels jongelui op den leeftijd van
19 tot 22 jaar, is de aanslag in een op 4 Aug.
J.'X gehouden bijeenkomst beraamd.
HET GOUD VAN DE „EGYPT".
Uit Brest wordt vernomen, dat het Ita-
liaansche bergingsvaartuig Artiglio, dat
>Zondag uit Brest is vertrokken om het ber
gingswerk bij het wrak van de „Egypt" te
hervatten, er wederom in is geslaagd voor
40.000 Pond aan goud uit het wrak te bergen.
Gietermorgen wilden 22 mei&je6©dholieren
uit MünChen zich. laten fotogiraieeiren in de
buurt van Jadhenau. Zij stelden zich daar
toe op een ouden vonder over een beekje.
De belasting was evenwel te zwaar, zoodat
de meisjes in de ongeveer 2 M. diepe beeik
stortten. Drie meisjes werden vrij ernstig
gewond, terwijl de 19 anderen er met wat
schrammetjes en builen afkwamen.
SPOORWEGRAMP IN DEN KAUKASUS
By een spoorwegbotsing in den Kaukasus by
Bakoe zyn 29 personen om het leven zijn ge
komen en 69 anderen, ten deele ernstig ge
wond. Drie spoorwegemployé's, die hun plich
ten schromelijk hadden verzaakt, zyn door de
Gepeoe gearresteerd.
DE IJZERBEDEVAART
Bijzetting van Vlaamsche gesneuvelden
Het comité der „Bedevaart naar de gra
ven van den IJzer" deelt, volgens de N.R.C.,
thans mede, dat bij de aanstaande Ijzer
bedevaart, op 21 Augustus, bet stoffelijk
overschot der volgende Vlaamsche gesneu
velden zal worden overgebracht naar Dix-
muide, om te worden bijgezet in don IJzer-
toren, op grondgebied van Kaaskerke:
Renaat de Ridder, Joe English, de gebroe
ders Edward en Frans van Raemdonok,
Firmin Deprez, Frans Kustere en Hubert
Will ems.
Weerbericht.
Hoogste stand te Dantzig 765,8.
Laagste stand te Malinhead 754,Q.
Stand vanmorgen halffcwaalf 759,2.
WEERVERW ACHTING
(Medeged. door 't Kon. Ned. MeteorologiscK
Inst. te De Bilt)
Zwakke tot matige Z.O. tot Z.W. wind,
gedeeltelijk bewolkt, waarschijnlijk enkelo
onweersbuien, nog warm weer.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
In het Oosten ligt een langgerekt gebied
van hoogen luchtdruk, dat reikt van Scan
dinavië en Finland tot Centraal Europa. De
kern ligt in Oost-Pruisen en Polen. In het
Westen ligt een langgerekt depressiegebied
met minimaal in de Poolzee, over Ierland
cn Spanje. Tusschen beide beweegt zich een
strooming van warme lucht, 4ie overal
warm zomerweer geeft met kans op onweere
buien in het Westen. Een omslag tot koel
en buiig weer is echter nog niet onmiddel
lijk in het vooruitzicht. Zware regens wer
den alleen gemeld uit het uiterste N.W. In
geheel Europa is het weer mooi, hoewel
zeer warm.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen ha J'twaalf 27,2.
13 AUGUSTUS
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN g<
OP HEBBEN
Zomert y dl
Van 's avonds 8.58 u. tot 's morgens 5.12
WATERSTANDEN RIVIEREN
6C
Heden Vorig Heden Vorig
Walshut i t 3.61 3.69 Caup I I i I 3.11 3.24 re
Basel i 1.67 1.74 Ems i 0.— 0.— 0\
Huningen 0.— 0.— Coblenz t 0.— 0.— gc
Rheinweiler -0.— -0.— Trier i t 0.— 0.
Kehl 3.69 3.76 Keulen t i 2.93 8.10 ik)
Maxau 0.— 0.— Ruhrort t 0.1.86
Wledeshelm 0.— 0.— Wesel t 0.— 1.74 Je
Mannheim 4.60 4.66 Emmerik i 2.84 2.92 ge
Lohr iiit 1.18 1.21 Dusseldorf 0.2.66 op
Mainz 1.80 2.00 Maastricht 1.86 1.81 bi
Bingen i i 2.17 2.78 Venlo 10.84 10.78 eti
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS i<
fit
13 Augustus
(Oude Amsterdamsche tBd) i he
Delfzijl 832 21.19 Heilevoetal.12^4 in
Terschelling 5.46 1&23 Willemstad 0.41 13.251 df
Harlingen 6.37 19.15 Brouwersh. 11.46 <?y
Helder le 1.27 Zierlkzee 12.09 j,e
Idem 2e 13.68 Wemeldinge 12.36 „p
IJ muiden i 12.47—.— Vllssingen 10.47 23.26
H. v.Holland 11.56—.— Terneuzen 11.22 23A8
Schevenlngen 0.06 Hansweert 1L69
Rotterdam 1.08 18.48 ur
HET TRAMONGELUK BIJ
NIEUW-BEIJERLAND
Het tramongeluk van Dinsdagavond bij
Nieuw Beijerland heeft twee slachtoffers ga
eischt. De bestuurder P. Baars is gistermid
dag 6 uur in Eudokia te Rotterdam overle-
den. De duorijder Boendermaker is Woens
dag reeds gestorven.
BIJ HET BADEN VERDRONKEN
De zangvereeniging „Ons Genoegen" uit
Heinkenszand bracht een bezoek aan Val*
kenisse. De 23-jarige K. de Jonge en nog een
lid der vereeniging gingen in zee. Plotseling
geraakte de J. in een z.g.n. leemkuil, waar
van met hoog water niets te zien is. Aange
zien hij niet voldoende kon zwemmen kon hij
zioh niet in veiligheid stellen. Ook zijn
vriend die eveneens de zwemkunst niet ge-
'heel meester was, kon hem geen hulp bie
den, zoodat de J. jammerlijk verdronk. Zijn
lijk is later aangespoeld.
OVER BOORD GESLAGEN EN
VERDRONKEN
Men meldt ons uit Katwijk aan Zee:
In den afgeloopen nacht is aan boord van
het kustvisschersvaartuig K.W. 12 M. van
Duyn, 61 jaar oud en wonende te Katwijk
aan Zee overboord geslagen en verdronken.
KAPITEIN KLAKKEBOS GAAT NAAR AMERIKA
73. Kapitein Klakkebos zuchtte diep. De
stakker gaf zelf geen duit meer voor z'n
leven. Hij zag zijn zuster, zijn arme Ophe
lia voor zijn geestesoog verschijnen, en
dacht, wat er van haar geworden zou zijn.
En toen verzamelde hij nog éénmaal al z'n
krachten en gaf een verschrikkelijk harden
trap tegen den neus van den krokodil
Sjoep! Het monster liet los, en de tak zwiep
te met geweldige kracht omhoogWaar
zou hij nu weer belanden?
74. Pang! hij kwakte tegen de andere tak
ken van den boom aan, gleed omlaag en
kwam op de plaats te zitten waar de tak
ken samenkwamen. Maarau! au! wat
was dat? Daar hadden zoowaar die akelige
Indianen hem weer ontdekt; ze beschoten
hem vanuit een hinderlaag met pijlen, die
een voor een in den mooi en pvamabroek
bleven steken, dien de professor hem ge
leend had, toen de beer zijn eigen broek
stukgebeten had. „Help! Help!" schreeuwde
ben!"'20 denken dat ik een speldenkussen!
(Wordt Maandag vervolgd-J
