DONDERDAG 11 AUGUSTUS 1932
TWEEDE BLAD PAG. 5
Kerknieuws.
'ALG. SYNODE NED. HERV. KERK
Negentiende zitting. De Pres. opent
0e zitting met gebed.
De vergadering neemt kennis van een be
sluit der Synodus Contracta betreffende een
ingevolge arL 31 Regl. voor kerk. opzicht en
tucht te harer kennis gebrachte aangelegen
heid. Het besluit van den kerkeraad eener
gemeente, die bij administratieve maatregel
van bestuur een lidmaat 'heeft vervallen ver
klaard van zijn lidmaatschap der kerk, werd
door de Synodus contracta vernietigd en be
doeld lidmaat is verklaard, alsnog in dezelf
de betrekking tot de gemeente zijner woon
plaats en de kerk te staan als vóór dit be
sluit van den kerkeraad.
Overeenkomstig de conclusie van het door
een commissie ten deze uitgebracht rapport
van Prof. Haitjema wordt besloten, een
schrijven van A. Groeneweg e.a. te Numans-
dorp betreffende de doop bediening aldaar
voor kennisgeving aan te nemen, en een
schrijven van A. Heemskerk te Numansdorp
door middel der kerkelijke besturen aan den
Kerkeraad aldaar tot nader onderzoek der
feiten, daarin vermeld, ter nadere overwe
ging toe te zenden.
Kennis genomen wordt van de opmerkin
gen van de Kerkeraden te Lienden en Op-
heusden betreffende de procedures te St.
Annaland, Oudemirdum en Bieselinge, waar
tegen wordt geprotesteerd; deze stukken
worden voor kennisgeving aangenomen.
Behandeld worden verschillende handelin
gen der Alg. Syn. commissie i.z. verschil
lende verzoeken om tusschenkomst, en aan
vragen om vernietiging van beslissingen.
Hierop volgt de kennisneming van
L L Het overzicht van den Staat der
Ned. Herv. Kerk.
Tn Aalsmeer is 1 Jan. jl. een tweede pre-
Üikantsplaats gevestigd. Verschillende be
sluiten wegens grenswijziging zijn genomen,
j Het Rijkstractement, verbonden aan de 2de
i predikantsplaats te Hasselt, groot 850 is
1 Jan. jl. ingetrokken en verbonden aan de
predikantsplaats te Hasselt en alzoo vastge-
j eteld op 1700. Aan de 2de predikantsplaats
fte Neerbosch-Hees is verbonden een Rijks-
traktement van 1000. Van Sept 1931 tot
Mei 1932 zijn afgenomen 56 examens voor
toelating tot de Evangeliebediening en 2
I colloquia docta, waarbij 52 candidaten tot de
evangeliebediening zijn toegelaten. Onder
dezen waren 5 candidaten, die voor de twee
de maal examen aflegden; 4 candidaten kun
pen het examen nog overdoen.
Volgens ingekomen opgaven der kerkelijke
ihooglecraren zijn gedurende den cursus
1931—1932 in het album ingeschreven 347
6tudenten, van wie 86 voor de eerste maal en
wel te Leiden 82. van wie 22 voor de eerste
maal; t Utrecht 213 van wie 51 voor de
perste maal; te Groningen 52, van wie 13
voor de eerste maal.
Van den Secretaris van het Comité der
[Waldenzer kerken, Dr. L. P. Reyss te Rot
terdam kwam in het volgende belangrijke
Verslag van de kerken der Wal
denzen.
Den 15den Augustus van dit jaar zal te
(Chanforan, in het centrum der Waldenzer
valleien, de inwijding plaats vinden van een
steenen monument, voorstellend een open
Bijbel en den 5den September zal in dezelf
de plaats de Synode der Waldenzer kerken
bijeenkomen. Het jaar 1932 is het vierde
eeuwfeest van de bekende Synode van Chan
foran. een van de meest belangrijke data in
de geschiedenis van het Waldenzer volk.
„Waldenzer-volk" niet alleen de Wal
denzer Kerk maar „Waldenzer-volk", zoo
schrijft met recht het moedige blad „L'Echo
des Vallees". „Deze twee woorden beteeke-
nen inderdaad een groot verleden van strijd,
lijden en roem; de bevestiging hiervan, die
een uitdrukking van heimwee op de lippen
der grijsaards geeft, is als een kreet van
hereeniging voor de jongeren, want zij be
vat alle waarden, onontbeerlijk voor de
jeugd, waarden die als een heilig bezit zijn."
Ook kunnen wij met vreugde constateeren,
dat de edele trots van het Waldenzer ras
volstrekt niet verihindert en wij verheugen
ons over de pogingen, die van verschillen
den kant worden gedaan, om ons Waldens
zij u te versterken. Wij voelen, dat dit een
steun en sterkte is en dat de sterke rotsen
van onze bergen weerklank vinden in ons
Waldenzer volk. Er klinkt daar een echo
van de beroemde woorden, die Janaval in
het begin der 17e eeuw tot zijn volk richtte:
„Uwe vijanden zullen niet ophouden, er U
op te wijzen, dat ge niét altijd blijven kunt
in Uwe gewelven en rotsen, en dat geheel
Frankrijk en Italië zich tegen U zullen kee-
ren. Maar bewijst dan, dat ge niets vreest,
zelfs niet den dood en dat, al was de ge-
heele wereld tegen U, gij slechts den Aller
hoogste vreest, Die LTw Broeder is."
Sedert 1232 dienden de valleien van Pié-
mont als toevluchtsoord voor groepen ver
volgde Waldenzen, die Frankrijk ontvlucht,
zich er vestigden en er hun taal bewaarden.
In 1330 waren er verschillende kerken,
waar de Fransche taal gesproken werd en
'lie bij elkaar ongeveer 500 leden telden. In
de 15e eeuw werd de vervolging heviger,
maar de sekte hield zich steeds staande. In
1532 bij de Synode van Chanforan kregen de
oude kerken, ouder nog dan de Hervorming,
en die reeds afstand hadden gedaan van de
hoofdzaken van het Roomsch Katholicisme,
het gedenkwaardige bezoek van Guillaume
Farel en zijn compagnon Olivétan. Deze
kwamen als afgevaardigden van de Zwitser-
sche Hervormde Kerk en traden door toe
doen van de oude Waldenzer kerken weldra
in relatie met de Calvinistische hervormings
leer. Zij kwamen met een plan voor vereeni-
ging der kerken. Voor de vertegenwoordi
gers van de Waldenzen in de Valleien, in de
Provence, Dauphiné, Piémont en het schier
eiland van Italië maakte de hervormer een
uittreksel der hervormde leerstellingen en
van de Calvinistische dogma's. Er werd veel
over geredetwist, maar de hoofdzaak werd
aangenomen. De nog bewaard gebleven res
ten van het Katholicisme werden verwor
pen, de presbyteriaansche kerkregeling, die
nu nog in gebruik is, werd aangenomen en
de vereeniging werd gewettigd. Maar er
werd meer gedaan; men profiteerde van de
nieuwe uitvinding der boekdrukkunst om
onder het volk een vertaling van den Bijbel
in de eigen taal, d. -w. z. in het Fransch, te
verspreiden.
Een gedeelte van de onkosten werd al di
rect betaald, en aan Farel werd opgedragen,
een vertaling van den Hebreeuwschen en
van den Griekschen tekst te maken. Hij gaf
dit werk na korten tijd over aan Olivétan;
het werd de eerste in het Fransch vertaalde
bijbel, niet uit het Latijn, maar van den
origineelen tekst, en het is deze vertaling,
die als basis diende voor alle andere verta
lingen tot aan de 19e eeuw, ook voor die
van Osterwald en Martin.
Het zal op deze plaats zijn, op een terrein,
waar de kerk beslag op gelegd heeft, dat
men voor de 400-jarige herdenking van die
groote gebeurtenissen het monument zal op
richten, een stuk steen uit de naburige, door
een zoo groot verleden, roemrijke bergen
„Voor ons" zoo schrijft „l'Echo des Val-
lées" „op een vooruitspringende punt van
de bergen de kerk en de oude pastorie van
Serre; iets verderop de massieve rots, die
den top van de vallei van Pras du Tour ver
bergt, boven ons „la Vachère", groene en
rustige bergkruin, waar vroeger de vreese-
lijke gruwelen plaats vonden. Langs een
glooiing van enorme rotsen, komt men bij
een spleet, die het mogelijk maakt om krui
pende te komen tot de grot van Tana. Wan
neer men zich daar weer kan oprichten be
vindt men zich tusschen twee hooge lood
rechte wanden, waar afgebrokkelde rotsstuk
ken zitplaatsen bieden, en boven tusschen
de geweif-vormende rotsen een kleine ope
ning licht doorlaat Op deze plaats Ls het
woord Gods gelezen en overdacht; hier is
gebeden en gezongen, maar hier zijn ook
meermalen de leden der bijeenkomst omge
komen, ingesloten door hun vijanden en te
genstanders, die ieder, die probeerde uit de
grot naar buiten te komen, vermoordden."
De vervolgingen werden voortgezet maar
ondanks alle moeilijkheden, door de eeuwen
heen, ondanks alle vijandelijkheden, die ieder
ander volk ontmoedigd zouden hebben, heeft
het Waldenzer volk zijn geloof weten te be
houden, te midden van het Katholieke Italië
en zelfs de taal der vaderen bewaard. Zelfs
heeft het in alle deelen van het schiereiland
evangeliesatieposten gevestigd, die in vollen
bloei zijn. Een van de interessantste bewij
zen voor de kracht van dït kleine volk is de
onverzettelijke verdediging, die het toont te
gen iederen invloed, die het zou willen be-
rooven van het gebruik van zijn taal.
In hoever houdt de Fransche taal stand te
midden van de 25000 Waldenzen van de
„hautes vallées du Piémont". En hoe ver
dedigen zij hun taal tegen dreigende geva
ren?
lo. Het Fransch in de kerk. In de
kerk blijft de positie van het Fransch onge
schonden. Alle diensten één per maand
uitgezonderd alle avondbijeenkomsten in
de bergen en het godsdienstonderwijs zijn in
het Fransch. Hier is het dus een eenvoudige
zaak, maar het wordt meer gecompliceerd,
wanneer men het gebruik van de taal in
het gewone leven gaat beschouwen.
2n. Het Fransch in het gezin. Te
genwoordig is de omgangstaal noch Fransch
noch Italiaansch, maar een dialect, dat over
eenkomst heeft met het „provingal", dat
aan den anderen kant der Alpen gesproken
wordt. Sommige families spreken er Fransch
tusschen door en ieder kan het vloeiend
spreken; maar hoewel het Fransch nu nog
gedeeltelijk in gebruik is in het gewone 1p-
ven en geheel in het kerkelijk leven (dien
sten, onderwijs, administratie) moet toch
worden erkend, dat het van verschillende
kanten verdrongen wordt door het Itali
aansch. Ten eerste in de gemeenten van het
vlakke land, waar de meerderheid katholiek
is en dus Italiaansch spreekt Daar ver
dwijnt het gebruik van het Fransch bij de
Waldenzen zelf en het is soms onmogelijk
om bij godsdienstonderwijs en bezoeken een
andere dan de Italiaansche taal te gebrui
ken. Dit geldt gedeeltelijk voor de gemeen
ten St Jean, Pignerol, Prarustin en Perrier
Ten tweede, daar, waar zich industrie
ontwikkelt, komen Katholieke, Italiaansche
arbeiders zich vestigen en spreekt men
slechts Italiaansch, waardoor de jonge Wal
denzer arbeiders en arbeidsters het dage-
lijksch gebruik van een andere taal kwijt
Ten derde is het algemeen Italiaansch ge
voel in sommige valleien niet zonder in
vloed op de jeugd, die zich tot de nationale
taal voelt aangetrokken.
Maar de voornaamste reden is deze, dat
het Fransch niet meer in de lagere schoot
wordt onderwezen. Hoewel het er vroeger
een der hoofdvakken was, is het er nu uit
gesloten. Wanneer dus toch een groot deel
der kinderen Fransch spreekt, komt dit
doordat zij het vanaf hun eerste jaren in
het huisgezin leerden spreken; weer anderen
onder de 15 jaar spreken het minder vlot.
Ondanks alles is de kennis van het Fransch
toch nog bewonderenswaardig in de dorpen
van de hooge valleien van Piémont. De ge
it eele bevolking is er zeer aan gehecht; zij
beschouwt het als een der kostbaarste dee
len van het ouderlijk erfdeel, het is de his
torische taal hunner kerk. Daarbij geeft het
Fransch een zekere superioriteit van be
schaving, waarop zij trotsch zijn en die een
belangrijk materieel voordeel geeft
De Waldenzen, die naar den vreemde gaan,
de jonge meisjes, die werken, hetzij in
Frankrijk, hetzij in Zwitserland, of zelfs in
het overige deel van Italië, krijgen, dank
zij haar twee-talen kennis, altijd een goede
positie in families of op kantoren. Het is
dus ontwijfelbaar, dat. wanneer pogingen
voor Italiaansche groepeering ophouden,
men niet meer door zal gaan met het afbre
ken of vernietigen van dit bewonderenswaar
dig instrument der bevolking. De Waldenzer
kerk houdt zich staande, zij steunt voor haar
verdediging van het Fransch op een lang
verleden, een degelijke traditie, een eeuwen
oude literatuur.
De plaats waar het Fransch wordt aange
vallen is de school. Toch kan de school blij
ven bestaan en hare positie handhaven.
Tegenwoordig is het geheele onderwijs in
handen van het Gouvernement. De meerder
heid dier scholen is officieel en daar men
geen minimum van 20 leerlingen telt, billijkt
de wet de vorming van een soort particu
liere school „Ecole subsidiée" genaamd.
Deze soort kleine scholen wordt onderhou
den door de ouders, de kerken, het Waalsch
Comité en voor een klein gedeelte gesubsi
dieerd door het Gouvernement De leeraren
worden zeer slecht betaald, want er wordt
geen diploma van hen vereischt en de cur
sussen kunnen door de strenge winters in de
bergen en door het werk op het land in an
dere jaargetijden slechts gedurende een
paar maanden van het jaar plaats vinden.
Het is nu de vraag, hoe men in het kader
van dit dubbel soort scholen toch een vol
doende kennis van het Fransch kan hand
haven, waar dit in de lagere scholen ver
boden is.
lo. Door de „Ecoles de Francais", beter ge
zegd „Cours de Francais". Deze zijn vooral
gevestigd in de groote centra, zij bevatten de
leerlingen van de officieele scholen en van
enkele gesubsidieerde scholen, die niet op
te grooben afstand van eLkaar zijn. Zij vin
den buiten de klasuren plaats, op Donder
dag en Zaterdag, drie of vier uur per week-
De officieele toestemping is noodig, maar
wordt altijd gegeven. Het is jammer dat
niet de geheele jeugd er in kan worden op
genomen, maar dat zou een organisatie ge
ven, die te groot wordt om te omvatten. En
daarbij voelen niet alle families voor dit ex
tra bijvoegsel van werk voor hun kinderen.
Bovendien is 't niet gemakkelijk, om geschik
te onderwijzers te vinden, die de leiding van
deze beweging, die 6 a 700 leerlingen en 20
scholen bevat, op zich te nemen.
Er bestaat daar dus een soortgelijke po
ging als in ons land om de afschaffing van
het Fransch in de lagere school te voorko-
2o. In de gesubsidieerde scholen, die onge
veer 30 k 35 in getal zijn. is de taak gemak
kelijker.
De leeraren zijn Waldenzen of het zijn
jonge Waldenzer meisjes, dochters van land
bouwers; zij zijn gewoonlijk medewerkers
van de predikanten, die in voortdurend con
tact met (hen leven. Daardoor ontbreekt de
gelegenheid niet om in die kleöne klassen in
de bergen het gebruik van de traditioneels
taal te behouden.
3o. In alle scholen is godsdienstonderwijs
verplicht en gelijk. Het moet 2 a 3 uren per
week gegeven worden, tn de valleien staat
men toe, dat dit onderwijs gegeven wordt
in de Fransche taal, die beschouwd wordt
als plaatselijke taal, zoodat, wanneer de
onderwijzer een Waldenzer is en de predi
kant opletend toezicht houdt deze lessen een
goede oefening in het Fransch kunnen zijn.
4o. En tenslotte wordt het Fransch ge
bruikt in de Zondagsscholen, de lessen op
Donderdag en in de catechisatielessen. On
danks wat moeite bij het begin, slagene de
predikanten er toch overal in, om dit ge
bruik te handhaven.
Ook zijn de jeugdkringen met causerieën
en bibliotheek hierbij een zeer krachtige
hulp. Deze worden bekroond door het „Col
lége de La Tour", Waldensch college onder
het beheer van het Bestuur, waarvan de di
recteur en de leeraren medewerkers der
predikanten zijn. Het telt 120 leerlingen en
10 leeraren. Het is vanzelfsprekend, dat de
Fransche taal er geëerd wordt en dat de
leerlingen die later predikant, industrieel,
leeraar of gewoon arbeider worden, de steun
pilaren zullen vormen van het werk, dat
moedig voortgaat in de dalen, om er de
nationale taal van dit kleine volk te hand
haven. Want bij liet moeilijke werk van het
Waldenzer bestuur om de groote Waldenzer
familie met godsdienstige tradities, te mid
den van de Italiaansche bevolking, Onge
schonden te bewaren, wordt deze kwestie
van de Fransche taal als de meest gewich
tige beschouwd. Om te kunnen blijven be
staan is het noodig. dat de jeugd, ondanks
alle veranderingen door 'het moderne leven,
ondanks Katholieken invloed en tegelijk met
de toeneming van het Italiaansch, nationaal
gevoel, het Waldensch gevoel behoudt. Dit
gevoel berust op den godsdienst, de zeden,
de taal en de traditioneele cultuur der val
leien; en het is in dit opzicht, dat men een
groote bewondering moet hebben voor de
zoo interessante en nobele pogingen, die
onze broeders van de hooge valleien van
Italiaansch Piémont doen om in alle op
zichten hun bestaan en hun eigen indivi
dualiteit te handhaven. Want daar, gelijk
overal elders is het beste middel om een
groot vaderland te dienen, dat wij het klei
ne land, waarvoor wij de verantwoordelijk
heid heibben, van harte dienen en lief heb
ben.
Bij gelegenheid van het vierde eeuwfeest
der Synode van Chanforan zal aan de Sy
node der Waldenzer Kerken op 15 Aug. een
telegram worden gezonden.
De Vice-Pres. brengt rapport uit oyer het
door hem nageziene register van den secre
taris. Tijdens de zittingen der Synode zijn
uitgegaan 572 en ingekomen 79 stukken. De
secretaris ontvangt een woord van lof en
dank voor zijn accuraten arbeid.
Op voorstel van den President wordt het
beheer over verschillende Syn. fondsen op
gedragen aan de Alg. Syn. Commissie. De
stukken ter kennisneming worden voor
kennisgeving aangenomen. Bij de gehouden
rondvraag wenscht geen der leden een voor
stel te doen.
De Pres. stelt voor te besluiten en te zij
ner tijd in het officieel orgaan bekend te
maken, dat de consideration over voorloo-
pig aang. reglementswijzigingen uiterlijk 7
dagen na de Class, vergaderingen in han
den van den secretaris moeten komen; dat
eventueel in de Cl. vergaderingen aangeno
men of voorgestelde verzoeken aan de Sy
node om reglementswijzigingen, die in den
regel tegelijk met de consideration worden
verzonden, vóór 4 Juli behooren te worden
ingezonden, om op de agenda voor de Alg.
Synode te kunnen worden gedrukt; dat alio
Bloedarme; Zenuwachtigs
Volwassenen en Kinderen
die zich lusteloos en slap gevoelen, die
overwerkt zijn, prikkelbaar, moede, vroeg'
tijdig uitgeput, gebruiken met uitstekend
gevolg als
bloedvormings- en versterkingsmiddel
DRHOMMEL's Haematogen
Vraag het oordeel ran Uw dokter! (Adv.)!
andere stukken of adressen voor de Synode
bestemd, eveneens vóór dien datum benoog
ren te zijn ingediend; dat zooveel mogelijk,
moet gewaakt worden tegen het indienen!
van stukken tijdens de zitting der Synode,
omdat daardoor de mogelijkheid ontstaat,
dat zij niet in behandeling kunnen geno
men worden.
Dit voorstel wordt aangenomen.
De Pres. spreekt woorden van dank en af
scheid tot de hoogleeraren-adviseure, deiï
secretaris, den vice-president en in het bij
zonder tot die leden, die het laatst de Sy
node hebben bijgewoond.
Prof. Knappert, die voor het laatst de
vergaderingen der Synode bijwoont, dankt
voor de woorden door den Pres. tot hem
gesproken. Hij spreekt woorden van wee
moedige herinering'aan de 27 jaren, dat hij
in de Svnode was en vermeldt hen, die weg.
vielen. De belangrijke en principieels din-,
gen komen zoo weinig ter tafel, doch al het
andere werk moet geschieden en de wetten
gehandhaafd. Spr. spreekt de beste wen-
schen uit voor de komende Synode. De
preciesen en rekkelijken wonen onder één
dak; dit geeft strijd, maar ook reden tot
dankbaarheid.
Prof. Haitjema dankt voor het hem in
staat stellen de Kerk in dezen te dienen en
de samenwerking in deze zittingen bij ze.ir
diepe principieele verschillen. Altijd was dei
bespreking zeer geéleveerd. Het schijnbaar
negatieve dezer Synode is misschien van'
groote positieve 'bcteekenis en voor hem
althans zeer vruchtbaar.
De Vice-Pres. spreekt mede namens dë
leden een bijzonder woord tot den Pres,
Dit is hem een bijzondere aangename taak.
God heeft den Pres. gezegend. Het was hem
één der aangenaamste Synode, die het wer
ken prettig deed zijn. Moge God den Pres.
nog menig jaar kracht geven om met de
zelfde fijnheid van geest, opgewektheid,
wijsheid en ervaring in deze tijden de Sy<
node te leiden.
Hierna sluit de Pres., Ds. Meyland, dë
117de gewone vergadering van de A1& Sy
node der Ned. Hcrv. Kerk ifict gebed.
Radio Nieuws
GEEN RADIOBELASTING IN FRANKRIJK
Ofschoon ln Frankrijk op het Jongste budget
verschillende belasrtingverhoogingen voor
komen, ls er geen radio-belasting op te
vinden. Wel zijn er eenlgen tijd geleden voor
stellen gedaan betreffende de heffing van be
lasting op het bezit van een radiotoestel: vol-
ïons een der voorstellen zou voor een l-lamps
toestel 30 francs, voor een 2- of 3-lamps toestel
francs -n voor een meerlamps-toestel 70
francs belasting worden geheven. Een ander
voorstel wilde een krtstaltoestel met 15 franca
en een lampstoestel met 50 francs belasten.
MICROFOONS IN DE KINDERKAMER
Sedert het drama met de baby van Lindbergh,
is in de Vereen igde Staten het aantal ontze
il Ier toe sterk toegenomen. Thans wordt het
Idee gepropageerd om aan de wieg microfoons
te monteeren. die verbonden zijn met eert
krachtigen versterker, waardoor elk geluld in
de kinderkamer door luidsprekers in h«S ge
heele huis hoorbaar wordt gemaakt.
Communistisch Hamburg vlagt Mussolini's jonge matrozen
De onbewaakte overweg
ln het roode fytniburg zipn sloppen en stegen die als het
ivar'e scheef hangen van communistische vlaggen en
emblemen*
Te Rotterdam bracht het opleidingsschip „Remiremonf' óók een aantal jeugdige matroosjes,
deze echter zijn van Fransche nationaliteit.
Strijdvaardige jonge fascistjes probeeren voor Mussolini een goed figuur
te maken.
I-J/
U--
r P
4 i 4
De onbewaakte overweg MaasbrachtEcht, waar dezer dagen een schaap
herder en het grootste deel zijner kudde werden gedood door een trein*
Om de stadslucht voor nog verder gaande verontreiniging te behoeden, heeft men im
het nieuwe krachtstation te Battersea deze rookvanginstallatie gebouwd*
