DINSDAG 28 JUNI 1932
EERSTE BLAD PAG. 3
WESTFALEN
U')
Het „Westfaliches Verkehrsverbanó" heeft
•t goede voornemen gehad de uitgenoodig-
Hollandsehe journalisten in een week
s al de schoonheden van Sauerland, Sie-
{rland, Wittgenstein, Teutoburgenvoud,
ppe en West-Münsterland te laten zi n
Na het einde van de reis, die met een com
ptabele a tobus werd gemaakt, moesten
het echter zonder uitzondering elkander
kennen: het is te veel geweest, de in-
lukken waren te vluchtig, elk van deze
pdsdeelen op zichzelf was waard om er
i week aan te besteden
Jaar is dit niet het grootste compliment
Natuurschoon bij Schmallenberq
men Vestfalen kan geven?
e Rijn is mooi, blijft altijd mooi, maar
durven de stelling aan, dat een bezoek
Westfalen méér de moeite waard is, om
men er voor een vacantie-uitstapje veel
r afwisseling heeft
ize tocht begon met Sauerland en de
{heeren hadden daarmede wel de beste
het eerst voorgezet, althans, wanneer
er van uitgaat, dat bij een vacantieuit-
bje het natuurschoon dient te prevalee
den dag weer doorgetrokken naar Siegen en
verder, doch mij was het vergund een on
vergetelijke Zondag door te brengen in dit
1000 jaar oude bergstadje Altenhundem, dat
met z'n wonderlijk contrasteerende vak
werkhuizen tegen de bergen leunt
Wét een landl
Neen, het tjieng-boem van de „Deutsche
Jugendkraft", die reeds vroeg in den mor
gen naar het Schützenfest trok. om er Jo3
avonds met narrige lauwerkransen om de
slapen van terug te keeren, vermocht niet
de diepgaande stilte der bergen te verbre
ken. Daar begon tegen de bergwand een
klok te luiden en zwaar resonneerden de ge-
gewijde klanken in het Hundemdal.
Uit Meggen en uit Altenhundem de
evangelische kerk staat tusschen beide ge
meenten in zag men de geloovigen naar
boven klimmen op den weg, waarlangs de
Lenne met vinnige rukken over het berg-
nuin drong naar de weiden van Saalhau-
sen. Alsof op de laatste kerkbezoeker ge
wacht was dreunde nog een verstervende
galm in het kerkgebouw na, om over te
gaan in de liturgie, die ons Hollanders met
onze verzen „ter afwisseling" en „ter verp-.o-
zing" altijd weer jaloersch moet maken.
't Geleek of de preek in overeenstemming
was met de stoere kracht van den berg
wand: een ernstig maanwoord togen den
achtergrond van Ananias' en Safira's bedrag
„Halfheid is de vloek van alle Christelijk
leven". Een tijdpreek van de beste soort!
Na den kerkgang was de wandeling die
ik maakte naar „Hohe Bracht" een open
baring van de schoonheid van Sauerland,
die men onmogelijk per autocar kan leeren
kennen.
Hoe fijn stak de blauwe lupine, die zich
in overdaaid tusschen de rotsen had genes
teld af tegen de grillige vormen van het
gesteente; gele brem overwoekerde de ran
den van een leisteengroeve, waarboven een
onafzienbaar korenveld meedeinde met alle
glooiingen van den heuvelkam.
Alleen de leewerik verbrak de diepe
stilte en in het dennebosch, waardoor de
weg mij verder voerde verd deze zelfs
volkomen, tot plotseling heel dichtbij de
koekoek begon te roepen.
Geen auto, die hier en het was toch
I de hoofdweg de rust kwam verstoren,
j even slechts kwetterde kindergiepraat op
van twee peuters, die door Vati per fiets
1 over den berg werden geduwddan weei
de volmaakte rust.
De „Hohe Bracht" is een moderne uitkijk
toren van waar men voor zoover hst
oog kén zien Sauerland overschouwt.
Opgebouwd als een herinnering aan de in
den oorlog gesneuvelden is het misschien
wel het meest levende monument van dien
aard dat wij op onze reis hebben bezïch
tigd, hoewel als zoodanig niet het meest
indrukwekkende.
Het was er rustig. In de groote restaura
tiezaal, met glaswanden rondom, maakte
een reisgezelschap zich juist op om te ver
trekken; twee wandelaars, van putti tot hoed
in het groen legden bezorgd een kaart
breeduit over de tafel: „Also dasz soil
doch s t i m m e n: sieben und zwanzig!
Und dóch haben wir uns geirrt..."
Blijkbaar was men ten spijt van het
nauwkurig volgen van het telkens
terugkeerende merkteeken 27 in de boom-
schors tóch nog verdwaald en voor een
i griindlichen Duitscher is dat iets, wat niet
Een der bruqwerken
lie overstelpende rijkdom van in elkaar
rgaande bergen en dalen, telkens weer
Iers van vorm, telkens weer verrassend
uitzicht, nu eens begroeid met denne-
fechen. die naar beneden toe in blauw-
jrte wazigheid verschieten, dén weer over
nde in frisch eiken- en beukenhout, met
^opgaande stammen én met gemoede-
kreupaliboachjes, die op hun beurt weer; - ,óch verdwaaM
'lakken tót bergweiden van het helder-j Kründlichan Du1,scher is da.
[groen, doorsneden van beekjes die hun pas soij >s stimmenl
zend-rcine water in driftige stroomver-1 De waardjn gaf echter uitlegi ze zette ook
|lingen voortstuwen naar bruisende val- j kostelijke Schwein^rücken voor en schonk
er de ongeëvenaarde appelwijn bij, die aan
1925'er Liebfraumilch deed denken dat
bracht weer tie betere stemming en met
moed werd de tocht voortgezet. Ook door
het is alles een orgie van natuur-
dat de Schepper in Goddelijke over-
lan diit land beeft geschonken,
lis gezelschap is op een Zaterdagavond
Idmoe al na den eersten zwaren dag te
enhundem neergestreken en den volgen-
I stond in ons nummer van 21 Juni.
Öp den terugweg bracht een tocht-door
kronkelende bergpaden me nog nader tot
dit rijke land. Och, ik vertel u maar niet
De uitkijktoren Hohe Bracht bij Altenhundem
van waaruit men een schitterend overzich
heeft op Sauerland
van 4e hoogte van de „Hohe Bracht", van
de modern gemeubileerde tweepersoonska
waarin men voor zeer schappelijki
prijs kan logeeren, van de meteorologis-'he
instrumenten aan den top. ik zal u ook niet
veel gaan opdisschen over het aantal
woners van Altenhundem en het percentage
dat er Roomsch en Evangelisch is, maai
even, even wilde ik u brengen in de stem
ming van de rust der Sauerlandsche ber
gen.
Men had Altenhumden voor ons uitgeko-
m, maar bij den snellen autotocht, die we
er heen maakten, kreeg ik den indruk, dat
als vestigingsplaats voor een vacantie-uit
stapje Meschede cf Bilstein nog te verkie
zen zouden zijn Meschede heeft een prach
tig kunstmatig meer, dat zelfs bij de be
wolkte lucht waaronder wij reden als een
gepolijste zilveren schaal tusschen de don
nen schemerde, heel mooie bergen ook
En Bilstein, dét is een gemoedelijk plaats
je, óók al met een schitterende omgeving,
een oude burcht, die als een verjarings
staart boven een terrasvormig bergbrok
toont en met een zwembad, dat als een
terschelp tusschen de bergen ligt
Déar te drijven op een zwoele zomer-zon-
nediag
Het oude kasteel heeft een verrukkelijk
uitzicht, waarvan de jongens en meisjes,
die hun 30 Pfennige gestort hebben bij den
burchtheer, direct kunnen genieten,
neer zij na een verkwikkende nachtrust in
hun koeien ontwaken.
De burcht Bilstein is n 1. als zoovele oud?
kasteelen ingericht als jeugdherberg en wio
aan zulk een jeugdherberg wé* een naam
trouwens in de combinatie met onze „kroeg
ééns 'n bezoek bracht, gaat begrijpen de
geweldige plaats die de jeugdherbergver
eeniging en de VVanderschaft in hei leven
van de Duitsche jeugd hebben gekregen.
En nu heb ik maar een enkele en dan
nog willekeurige greep gedaan in de schoon
heid van Süd-Sauerland. Wie de prospeti
nog eens doorbladert moet zich afvrage.n:
is het Gleietal, is Kirchhundem, is Oberhun-
dem eigenlijk nóg niet mooier, verdient
Welchennest niet de voorkeur of andeis
Attendorn?
u een bezoek van langduriger aard
aan Sauerland moeten leeren. Daarbij ko-
dan nog andere vragen, zooals dere
hoe kóm ik er en hoe kom ik er vandéan
en: geeft élke Wirt zulke kostelijke forellen
bij het middagmaal als die van het Bahn-
hofshotel te Altenhundem?
Wij zoudenonrecht doen aan het Noor
delijk gedeelte van Sauerland, indien We
niet een kort woord wilden wijden aan de
Möhnesee en de Dechenhöhle.
als men Dortmund nauwelijks ver
laten heeft en het schitterende Hohensyburg
is gepasseerd, wordt men getroffen dooreen
van die kunstige „Talspprren" die de Duit-
schers overal hebben gebouwd om uit de
kracht van het water der riviertjes electri-
sche energie te putten.
De Möhnesee is echter méér dan een elec-
triciteitscentrale, het is een natuurmonu
ment van den eersten rang, een kunstma-
van 12 K.M uitgestrektheid, een
prachtgelegenheid voor watersport, mits
men uitstekend zwemmen kan, want het is
42 meter diep. Eenigszins griezelig lijkt de
mededeeling dat op den bodem eenige ver
dronken dorpen liggen in den trant van
Roemers waal, dorpen, die vredig tegen den
heuvel lagen, toen er nog een Klein rivier
tje, de Möhne, langs stroomde, maar die
verdwijnen moesten, toen een geweldige
dam het stroompje ophield en de steeds
dóórvlietende wateren te hoop deed loopen.
De kunstwerken, zooals de stuwdam zelf,
en de bruggen eijn een bezoek ook over
waard.
De Dechenhöhle we gaven in een vorig
artikel reeds een afbeelding is een zeer
interessante druipsteengrot Zonderling
was de ontdekking: toen in 1868 een spoor
baan werd aangelegd, verdween de piek
van een bergwerker plotseling in een holle
ruimte en toen men het geval ging bijlich
ten stond men niet alleen voor een verza
meling voorwereldlijke beenderen maar o->k
voor de schitterendste druipsteenformaties
Het is nü alles gecatalogiseerd, de wegen
van de grot zijn geëffend en bijgeplamum d
de gids strooit kwistig rond met namen als
Kaiserhalle, Königshalle en zoo meer, maar
het ongerepte mysterieuse natuurschoon
als dat van 'n bevroren Niagara van druip
steen en de grillige vormen der wandgor-
dijnen laten toch nog veel over van den
indruk, die dit alles gemaakt moet hebt»eii
op de bergwerkers, die er met Hakkeren 1e
flambouwen en mogelijk ook wel met klap
perende tanden het eerst voor stonden
Ik schreef, dat Sauerland veel variatie
geeft; deze beide zijsprongetjes mogen daar
iets van laten zien.
In een derde en laatste artikel hoop ik
.den lezer nog even naar Lippe en de naaste
omgeving te brengen.
Gemengd Nieuws.
Zaterdagnacht is het te Vlijmen zeer
rustig geweest. Er werden van verschillende
perceelen een kleine honderdtal ruiten ver
nield en ook werden er schoten in de om
geving gehoord. Hoofdzakelijk gold het de
fabriek en kantoren der firma van Wagen
berg-Festen. Naar men mededeelt heerscht
onder de steuntrekkers ontevredenheid
r de uitkeeringen. Detachementen van
rijkspolitie en marechaussees zijn ter ver
sterking gezonden om de orde te handhaven.
OPSPORING VAN MOORDENAAR
VERZOCHT
In een buitengewoon Politieblad verzocht de
Commissaris van Politie te Heerlen namens
de Belgische politie te Luik, opsporing, aan
houding en voorgv 'eiding van Piedro Vacari
geboren te Costs 1 Juni 1905, kellner, die op
23 Juni 1932 van uit Aken (D.) werd uitge
leid naar Nederland, en die verdacht wordt
van moord, gepleegd te Visé en te FlémaJle
(België).
ONGEVAL OP ONBEWAAKTEN OVERWEG
Gistermorgen werd op den onbe waak ten
overweg nabij wachtpost 10 op de lijn Roer-
mond-Gladbach een met paard bespannen
kar van den landbouwer G. Schmitz uit
Melick door de D-trein Gladbach-Antwerpen
gegrepen. De landbouwer S. werd van de
kar geslingerd en met inwendige kneuzin
gen opgenomen. De man had drie ribben ge
broken. De kar werd totaal vernield. Het
paard bleef ongedeerd. De D-trein kon eerst
op epn afstand van 260 M. tot stilstaan ge
bracht worden. De trein had een kwartier
vertraging.
BRAND IN AUTOGARAGE.
Te Hoensbroek brak in de nacht brand uit
in de bakkerij van Gebr. Peskens door kort
sluiting in een auto in een naast de bakkerij
gelegen garage. De brandweer wist de bak
kerij voor verdere vernieling te bewaren,
doch de garage brandde geheel uit. Vier
auto's en een groote broodkar van Gebr.
Peskens verbrandden. De schade wordt op
f 15.000 geschat.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN.
Te Alfen a. d. Rijn heeft een tragisch on
geval plaats gehad. De 19-jarige W. Blijbag
uit Zaandam, die bij familie logeerde en
juist zijn verjaardag vierde, ging met twee
neven in den Ouden» Rijn zwemmen. Toen
Blijbag, die het eerst te water ging, zich in
het midden van den Ouden Rijn bevond,
riep hij plotseling om hulp om onmiddellijk
daarna in de diepte te verdwijnen. Zijn ne
ven sprongen hem na, doch slaagden er niet
in hem te redden. De politie, die onmiddel
lijk ter plaatse was, mocht het na 20 minu
ten gelukken het lijk van den jongen met
den dreg op te haten.
In een zijkanaal bij de Nieuwe Markthal
len te Amsterdam is een 13-jarige knaap,
wonende in de Marco Polostraat, bij het
zwemmen verdronken. Het lijk is overge
bracht naar het Wilhelminagasthuis.
DRUKKE SMOKKELHANDEL.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
heeft zich, volgens het N. v. d. D., in het
grensgebied wederom een opwindend smokkel-
avontuur afgespeeld. Bij Borken-Raesfeld
namelijk had zich een aarttal commiezen in
hinderlaag gelegd. Al spoedig hoorden zij het
geronk van een naderenden motor en even
later kwam een motorrijder, die met gedoofde
lichten reed, in zicht. De douaniers in het
grensgebied zijn echter met de smokkeltrucs
van lieverlede uitstekend op de hoogte geko
men en zij lieten den motorrijder passeeren,
nagenoeg zeker als zij er van waren, dat het
hier een voorrijder gold van een naderende
smokkelbende. Hun vermoeden zou juist blij
ken, want nog niet lang was het geronk van
den gepasseerden motor weggestorven, of
naderde in snelle vaart een vrachtauto. De
douane-patrouille kwam nu uit haar hinder
laag te voorschijn en sommeerde tot halt hou
den. In plaats van hieraan te voldoen, gaf de
autobestuurder nog meer gas.
Ook hierop waren de commiezen echter
voorbereid, want op 100 meter afstand va
eerste, lag een tweede patrouille in hinderiaag
Ook hier weer sommaties tot stoppen; ook
hier reed de auto door. waarop echter aan
stonds de douane het vuur uit haar karabijnen
ouende, en dat met goed succes, want spoedig
was de wagen tot stilstand gebracht. Waar
schijnlijk heeft de bestuurder door de schiet
partij de macht over zijn stuur verloren,
althans de wagen reed met volle vaart tegen
Een van de inzittenden bleek zwaar gewond,
terwijl de benzinetank van den wagen was
lek geschoten. Vier inzittenden sprongen uit
den auto en zochten hun heil in de vlucht,
achtervolgd door de kommiezen, die er in
slaagden drie van de vier vluchtelingen te
vatten. Bij onderzoek van den auto bleek deze
verscheidene honderden kilo's tabak te be
vatten. De douanebeambten begaven zich met
hun arrestanten naar Raesfeld, doch waren
nog niet lang op weg, toen zij wederom op
een bende smokkelaars stuitte. De bende
werd omsingeld en niet minder dan 16 sluikers
konden worden gevat. Ook hier werd een
groote partij tabak in beslag genomen.
WINKELIERS OPGEPAST!
Sinds enkele weken krijgen winkeliers en
vooral banketbakkers in Amsterdam op ver
schillende tyden bezoek van een nog jeugdig
persoon, die dan mededeelt, dat hij ambtenaar
is van de Arbeidsinspectie en dat hij de ar
beidslijst komt controleeren. De man „legiti
meert" zich dan door even een penning te ver-
toonen, die in werkelijkheid een penning is
van de een of andere sport- of andere vereeni
ging! Het meerendeel der winkeliers merkt
dit echter niet op en Iaat den man in goed ver
trouwen zijn gang gaan, waarbij hij dan de
gewoonte heeft, de arbeidslijst in de meeste
gevallen af te keuren, met het gevolg dat het
hoofd of de bestuurder van de betrokken zaak
niet meer weet waar hij aan toe is en daar
door vaak in moeilijkheden geraakt.
Naar wij vernemen, heeft de Arbeidsinspec
tie, die thans van de gedragingen van dezen
maniak op de hoogte is den hoofdcommissa
ris van politie gewaarschuwd, die een streng
onderzoek heeft toegezegd. Gebleken is, dat
de man in bepaalde gevallen ook beweerd
heeft, dat hy een functie bij de politie be
kleedt
In verband met bovenstaande is het wellicht
dienstig, den winkeliers er op te wyzen, dat
de werkelijke ambtenaren der Arbeidsinspec
tie voorzien zijn van een behoorlijke legitima
tie, geteekend door het Ministerie van Arbeid
en voorzien van hun portret. De meesten zijn
ook onbezoldigd Rijksveldwachter en in ver
band daarmede in het bezit van een Rykspoli-
tiepenning.
Radio Nieuws.
DINSDAG 38 JUKI
U.50 P a r Ij s-E 1 t f
i AVRO: Kovi
IOfOODtCUSi«lC
WOENSDAG 2» JUNI
n b e r g: Strijkorkest
n b e r g: Concert
i NCRV: Concert
i NCRV: Sell rif tiexlng
tingen. Cursussen, enz.
s 'i.2LyARAr -.Onze keuken"
a NCRV: Mej. Went ink: Chr.
i NCRV: G. J. Wltteveen: Ni-
sum VARA: Mr A. J. Herzberg:
>dsche vraagstuk"
i NCRV: Causerie starkapitein P.
des Hells
i NCRV: Causerlo A. Stapelkamp
Je
Volledige programma's in
de Cmroepgids. Duidelijke
foto's; best verzorgd Radio-
blad; 4 gld. per hall jaar of
18 et per week Ned. Chr.
Radic.Vereenl^ii.g, Voog-
lenzang, Ede. Draagt hij in
de omroepkosten.
COMMUNISTEN BIJ EEN VERKOOPING.
Gistermiddag had de provisioneele ver-
kooping plaats vai^ de woning, waarin bak
kerij en vergunning eigen en bewoond door
G. M. J. Bruinsma te de Wilp, omdat Bruins
ma niet aan zijn verplichtingen tegenover
zijn hypotheekhoudster had voldaan
Door het Nederlandsch Boereneomité (se
cretaris H. de Weerdt te Nederhorst den
Berg, N.H.), was een circulaire verspreid,
waarin aangedrongen werd om deze ver-
kooping te verhinderen. Bruinsma werd
voorgesteld als een slachtoffer der crisis en
daardoor niet in staat aan zijn verplichtin
gen te voldoen. Aangespoord werd in grooten
getale op te komen, geen bod te doen. ten
einde aan het bankkapitaal een donderend
halt toe te roepen. Ruim 100 personen, w.o.
zeer vele communisten, waren aanwezig. Een
zekere Douma van Tijnje, hield voor de
verkooping een toespraak, waann ojd. ver
zocht werd niet te bieden en mocht iemand
kooper worden, dan zou deze persoon broo
deloos gemaakt worden, daar hij door hen
allen geboycot zou worden.
De bakkerij werd ingezet op f 3500 en het
perceel bouwterrein op f 1000. Verder werd
ir geen bod gedaan en had alles een rustig
erloop.
Nog steeds staat de oude beproefde
kwaliteit van HAVERMOUT
H- O. bovenaan.
Beter dan elk ande
merk en niet duurde i
want een pak H.O. weegt bijn;
ons (netto 570 grant
IAR DEN GRIEKSCHEN ARCHIPEL
EN RHODOS
door Dr. 0. VELTENAAR
VII»)
kunt de Grieksche Zee niet begrypen
de „Odyssee"; Sparta en Argos en
zonder de „Electra" en „Agamemnon",
lenland zonder Pausanias en Herodotus,
[preekt vanzelf, dat de toeristen, die bijna
r uitzondering een classieke opleiding
in genoten, zich in de literatuur van het
en van het tegenwoordige Griekenland
in ingewerkt. Omdat het programma
i, dat wij ook Rhodos zouden zien, had ik
e voren nagezien, of ook Rhodos, zoowel
[Homeros als door Paulus werd vermeld,
mijn reis stond in het teeken: Odysseus
lulus nagereisd. Wel heeft Odysseus Rho-
p zijne zwerftochten niet bezocht, maar
ros spreekt toch van dit bekende eiland
„Ilias", in het tweede boek:
63 Herakles' edel'en krachtige zoon
Tlepolemus voerde
^en schepen uit Rhodos aan met een
trotsche bemanning,
lërs, welke in drieën verdeeld, het
eiland bewoonden,
s en ook Ialysus en 't zilverwit
blinkend Camyrus.
voerde Tlepolemus aan, beroemd
door zijn speerkamp,
dien Astyochia den krachtigen
Herakles baarde,
ly uit Ehryra vroeger, een stad
aan de stroom Selleïs,
)0 Mee had genomen als vrouw, na
veler steden verwoesting
68 Hy kwam intusschen op Rhodos,
na veel gezworven te hebben. 1)
t Nieuwe Testament spreekt slechts één
maal van 'dit wonderschoone eiland en wel in
de Handelingen der Apostelen, Hoofdstuk 21
vs. 1: „En als het geschiedde, dat wy van hen
gescheiden en van hen afgevaren waren, zoo
liepen wy rechtuit en kwamen te Cos en den
dag daarna te Rhodus, en van daar te Patara".
In de Apocryphe boeken, naar de Septuaginta,
lezen wij ook éénmaal van dit eiland, nl. 1
Maccab. 15 23, niet in de vertaling door de
Dordtsche Synode, maar in het oorspronke
lijke.
In het rondschrijven der Romeinen aan ver
schillende koningen en volken, dat niemand de
Joden mocht beschadigen, als zijnde de bond-
genooten der Romeinen, worden achtereenvol
gens genoemd: Sampsames, Sparta, Delos,
Myndos, Karië, Samos, Pamphylië, Lycië, Hali-
camassos en Rhodos, en andere plaatsen als
Cyprus en Cyrene.
Welnu, ik kwam dus eenigszins georiënteerd,
toen wij op den Paaschmorgen, omstreeks zes
uur Rhodos naderden.
Het zal een warme dag worden, deze Paasch-
dag, want tegen half zeven in den morgen,
schynt de zon in al zijn heerlijkheid. Geogra-
phisch zyn we thans in Azië en een landtong
strekt zich uit, maar uit een politiek oogpunt
zijn we in Italië, want de haliaansehe vlag
waait uit van een groot modern gebouw, dat
een Bad-Hötel, een Kurhaus schynt te zyn.
hypermodem.
Wy stoomen de haven van 'de hoofdstad Rodi
binnen langs een havendam. In lang vervlogen
dagen stond daar de wereldberoemde 35 Al eter
hooge kolos, een der zeven wereldwonderen, het
enorme standbeeld van den Zonnegod, maar
door een aardbeving neergeworpen, gelyk Da-
gon viel vóór de ark. Wij zyn dus gekomen
tot het Zonne-eiland, gelijk de Grieken het
noemden, het „door de winden gestreeld
eiland", met Creta en Cyprus een der brug-
hoofden, die het Oosten met het Westen ver-
Rhodos, naar Rhode genoemd, het meisje
door den Zonnegod Helios bemind, die hem de
Heliaden baarde. Zy was de dochter van Posei-
doon en Amphitrite. De Zonnegod wees haar
en haar nakomelingen een eiland aan, dat hy
uit zee deed opstijgen, voor haar én haar na
komelingschap bewoonbaar maakte en aan 't
welk hy den naam van Rhodos gaf.
Op dezen Paaschmorgen hebben wij de Op
standing van Christus herdacht, van de Zon
der gerechtigheid, Die verlicht een iegelijk
mensch, komende in de wereld.
Wy landen op Rhodos. Hoog op een zuil ver
heft zich de wolv'n, die de tweelingen Ro
mulus en Remus zoogt. Wij zyn inplaats van
in Griekenland in Italic En toch geographisch
in Azië, de Sneb van het Schip, dat Klein-Azië
heet, de verlenging van het groote Continent.
Sedert 1912 behoort het tot Italië, als buit van
den Turksch-ltaliaanschen oorlog. Wij zijn er
niet treurig om, dat dit heerlijke land uit der
Turken macht is verlost. Overal heerscht orde,
reinheid, discipline. De hoofdstad, die in 't be
gin dezer eeuw zevenduizend, in 1912 negen
duizend zielen telde, heeft thans meer dan 20
duizend inwoners. Het eiland, dat toen dertig
duizend inwoners had, heeft thans ongeveer
45.000 zielen, de wegen onder Turksch regiem
nauwelijks 20 Kilometer en slecht onderhou
den, nog slechter dan in Griekenland, hebben
thans een lengte, gelyk men my mededeelde,
van ongeveer 300 kilometer. De export van
wyn en olie neemt jaarlijks toe en groot is
het aantal toeristen, dat Rhodos bezoekt. Ik
vergeleek dit eiland met Korfoe, dat wij heb
ben bezocht en wy hebben een reis van meer
dan 1000 kilometer afgelegd „op den rug der
wynkleurige zee", om ook dit prachteiland te
bezoeken.
Wat een heerlijk klimaat voor de vreemde
lingen, die hier hun zomervacantie doorbren
gen. Dit eiland in het Zuiden verkwikt door
de frissche Noordenwinden, die verkoeling aan
waaien.
De meesten der toeristen, zeide my een
Italiaansch ambtenaar, zyn uit het moeder
land, uit Italië en de Regeering moedigt dit
verblijf voor haar onderdanen aan. Ons allen
trof het goed verzorgde uiterlijk der Italiaan-
sche politie en ambtenaren en hunne voorko
mendheid. Trouwens ook de Gouverneur
Rodi was van onze komst verwittigd en ont
ving ons zeer hartelijk en gaf ons vele facili
teiten. Zoo zal de Italiaansehe Regeering van
Rhodos maken, wat het indentijd van Caesar
geweest is, Kurort en vacantiekolonie.
Toen ik dien stralenden Zondag na den lunch
op het torras van het Bad-Hotel was gezeten,
met de prachtig diepr.lauwe zee vóór my, en
de haven en de re^de met de schepen in ruste,
met de groen, wit-roode vlaggen, die uitwaai
den in den Noorderwind, de jubelende zon over
het water, de frisch geteekende kusten overal,
reciteerde ik de verzen van Horatius:
Laudabunt alü claram Rhodon aut Mytilenen
Aut Ephon binv.nsve Corinthi
Aloenia vel Bacho Thebas vel Apolline Delphos
Insignesaut Thessala Tempe.
Horatius Carm. Lib. I. VII.
Anderen zullen het beroemde Rhodos en My-
tilene of Ephese of de muren van Corinthe,
dat aan twee zeeën ligt of Thebe dat door
Eachus of Delphi, dat door Apollo beroemd is
of het Thessalische Tempe prijzen
I Maar ik herinnerde my ook zyn geestige op-
De schrijver dezer artikelen tijdens zijn merking: Als de Fortuin hem goedgunstig is
reis door Griekenland {geweest, dat zai hy als hy weer te Rome te-.
rugkomt, de plaatsen roemen, waar hy is ge
weest; Samos, Chios en Rhodos (Hor. Ep. I.
11 de verzen 20 en 21.)
Mijn mede-toeristen waren bijna allen naar
Lindos, op een excursie, die facultatief was
gesteld, een groote auto-tocht. Daar het Zon
dag was, kon ik aan deze excursie geen deel-
I nemen. Ik rustte naar het gebod en op dit
heerlijke terras met de zee vóór mij, met het
Paasch-evangelie, met het N. T. geopend, met
duizend herinneringen, was dit rusten geen
kruisiging des vleesches.
Rhodos, het „Zonne-eiland", maar ook het
„Rozeneiland", door de Grieksche dichters be
zongen. Een der 7 steden, die zich beroemden
het vaderland van Homeros te zyn, een bloem-
lezing, een kort begrip van Oude en Middel-
eeuwsche cultuur, een oud schilderij in mo
derne omlijsting, gelyk Prof. Muller dit eiland
geestig noemde. Het goudstof der eeuwen re-
gent op ons neer, gelyk naar de sage ver
meldt, Zeus op dit eiland deed neerdalen. De
windmolens met groote wieken, met drie
hoekige zeilen bespannen, voor het malen van
graan of tot de irrigatie der tuinen bestemd,
trekken onze aandacht. Op onzen verderen
tocht langs de eilanden, naar Thera of Delos
zuilen wij ze talrijker zien en wy denken aan
onze Holland sche molens» Maar draaien kun-
niet, de kap naar den wind te zetten,
vermogi n ze niet, want ze zyn alle naar het
Noorden gekeerd, vanwaar de Noordenwinden
komen.
Men zeide my, dat de bevolking ongeveer ir
drie gelijke deelen was verdeeld. Alahomeda
nen, Grieksch-Katholieken en Joden.
Des avonds hoorde ik, dat er één Protestant
te Rhodos woont, die het Nieuwe Testament
colporteert.
Des middags ben ik in een Turksche mos
kee geweest en door de Turksche wijk zag ik
de gesluierde vrouwen van ryken en onaanzien-
Bij een jonge dame zag ik de Europeesche
kleeding, de korte japon en tevens diep ge
sluierd, trés court, zeer kort en den Turk-
schen sluier, nieuwe wyn in oude, lederen
zakken!
Te Rhodos te zyn en dan niet de gebouwen,
van de J ohanniter-Orde te zien, dat zou voor
een Kerkhistoricus niet betamen.
Meer dan twee eeuwen is deze stad het cen-
'trum geweest der Johanniter of Hospitaal
ridders. De Tempelheeren, gesticht door Hugo
de Payens, tot bescherming der pelgrims in
het H. Land, zetten zich na den val van Acco
op het eiland Cyprus neer, maar keerden wel
dra naar het Westen, naar Parijs terug. De
Johanniter hadden zich de verzorging van zieke
pelgrims ten doel gesteld, maar sedert 1118
hadden zy de taak tegen de ongeloovigen te
strijden. Door de Saracenen verdreven, zetten
zy zich op Rhodos neer 1309/1310 en bleven
daar tot 1523, volgens anderen tot 1530, toen
zy naar Malta vluchtten Hun grootmeesters
waren gedurende twee eeuwen heer van Rho
dos. En wy zagen de paleizen dier ridders en
bij het lawaai van Joden of Turken, die op de
markt hun waren, tapijten en goederen aanpre
zen, zagen wij de stille Middoleeuwsche rid
derburchten. In de hooge zalen, temidden van
rustige arcaden, wekt het Archaeologisch Mu-
seum de bewondering der Hollanders op
In het Westen daalde de zon. De hoogste
berg op het eiland, by de Ouden Alons Ataby-
rius genoemd en ruim 1200 meter hoog, ving
de laatste stralen op De auto's waren alle van
Lindos teruggekeerd, alle reizigers waren aan
boord en de post voor Athene bestemd, was
ons door de zorgen van het postwezen nagezon
den. De boot lichtte de ankers, de steven werd
Noordwaarts gewend, naar Santorin, het Kra
tereiland, Heilige Vrede en thans Thera ge
noemd.
Morgen zouden wy dat eiland, een der we
reldwonderen zien en den fonkelenden wyn,
waarin het vuur der kraters blaakt, gaan drin
ken.
Een Paaschfeest op Rhodos, een onvergete
lijke dag was het geweest, voor alle reizigers,
maar voor mij niet het minst, bij wien de ge
dachten des harten zich vermenigvuldigden.
VI stond in ons nummer van 16 Juni,
