K.N.I.L.M .-luckf diensten
3 TOKO BOGOR
ALLES VOOR DE RIJSTTAFEL
ZUM KLAUSNER
PILSNER URQUELL
DORTMUNDER KR0NENB1ER
PAULANERBRAU
Koninklijk Nederl.-lndische
Luchtvaart Maatschappij
Momenteel worden door de K.N.1X.M. (Konink-
fj'ke Nederlandsch-Indischo Luchtvaart Maat-
Bchappij) de volgende lijnen bevlogen:
Batavia—Bandoeng v.v. maal per dag, 110 K.M.
BataviaSemarangSoerabaja v.v. dagel. 670 K.M.
Batavia—PalembangPakanbaroe-Medan v.v. 1
maal per week, 1700 K.M.
BataviaPalembangSingapore v.v., wekelijks
1185 K.M.
Deze diensten geven in alle richtingen aansluiting
op de ter plaatse aanwezige vervoermiddelen, te
wfetén:
In Soerabaya naar Bali, Makassar, Malang,
Dj ember e.a.
In Palembang naar Lahat e.a.
In Pakanbaroe naar Padang.
In Medan op de uit Holland komende en naar
Holland vertrekkende mailschepen.
Zoo ook bestaat er gelegenheid tegen een extra
luchtrecht van 10 cent per 20 gram, post tc ver-
Toeren met deze diensten, waardoor een besparing
svan 2x/2 tot 3 dagen in beide richtingen wordt be-
Ireikt.
Op het programma der K.N.I.L.M. staan o.a. de
Ie, BataviaPort Darwin of Wyndham wekelijks.
2e, Een weekdienst Soerabaya—Makassar.
3e. Een weekdienst BataviaPadang.
De luchtverbindingen 2 en 3 stonden in 1932 reeds
op. het programma om uitgevoerd te worden;
echter kan hieraan dit jaar, u&ngczicn door het
Voor Uw zakenreizen in Ned.-lndië
maakt U alleen gebruik van de
BANDOENG uur
SEMARANG 2%
I SOERABAJA 4*
BATAVIA PALEMBANG 3*
PAKAMBAROE 6
I MEDAN B
SINGAPORE 7
Dienstregelingen verkrijgbaar: Boekenstand Kol. Tentoonstelling, Den Haag
Inlichtingen Hoofdkantoor K. N. I. L. M., N. Spiegelstraat 5, Amsterdam
Aansluiting op Mailschepen van en naar Nederland (ook voor post).
Ned.-Indische Gouvernement geen geiden kunnen
worden uitgetrokken voor den aanleg van nieuwe
landingsterreinen, nog geen uitvoering worjlon
gegeven.
De K.N.I.L.M. bereidt echter zooveel mogelijk voor
en heeft gegronde hoop, dat, zoodra de economi
sche omstandigheden zich verbeteren, zij ook on
middellijk aan haar verdere,reeds voorbereide uit
breidingen zal kunnen beginnen.
Wat speciale vluchten betreft, hiermede bereikte
zij meer en meer succes. Voor de wereldreizen, die
b.v. in 1931 georganiseerd werden door de Cunard
Line, de HamburgAmeriknlijn, de Canadian
Pacific Railroad e,a. maakte de K.N.I.L.M. extra
vluchten over West-Java, naar de Tangkoeban
Prahoe, van Bandoeng naar Djocja enz. enz. Hier-
uit ziet men dat de K.N.I.L.M. ook voor het Euro-
peesch- en Amerikaansch toerisme mogelijkheden
schept om in korteren tijd meer van Ned.-lndië te
zien dan wanneer men alleen van boot en trein
gebruik maakt.
Ook op fotografisch gobied ontplooit zij zich. Indië
biedt hiervoor nog zeer veel mogelijkheden.
De vloot van de K.N.I.L.M. bestaat momenteel uit
9 driemotorige Fokker-machines, welke sinds den
aanvang der diensten November 1928 een
regelmaat van uitvoering daarvan hebben gege
ven van practisch 100 pet Sedert den openings
datum tot 1 Januari 1932 vloog zij 2272010 K.M.,
hetwelk neerkomt op een afstand van 57 maal den
omtrek der aarde.
De K.N.I.L.M. treedt in Ned.-lndië op als hoofd
agente der K.L.M. voor de Amsterdam—Batavia-
lijn, waardoor haar werkzaamheden, speciaal nu
meer en meer passagiersvervoer langs deze lijn
plaats heeft, zich den laatsten tijd zeer hebben
uitgebreid.
De in dit nummer voorkomende foto's zijn welwtt-
lend afgestaan door de fi.V. Johan Mulder's
Uitgevers Mijt Gouda.
bestijgt dan de breede trappen bij het', mobilisatie-
moniiment en vertoef een poosje op het „balcon
van Scheveningen", het nieuwe terras van het
breede Grand Hotel.
Wilt ge andere ontspanning? Er is keus te over.
In de Kurzaal concerteert het Residentie orkest
met solisten van allereerste reputatie. Ge treft er
ook andere amusementen aan.
Een avondwandeling op de Pier, wat een ^cnot!
Over de donkere zee flitsen de stralen van den
vuurtoren en groeten de lichten van IJmuiden en
Hoek van Holland.
Natuurlijk hebt ge al onderdak besproken in een
der hotels. In het Palace, hot Oranje, Kurhaus,
Grand, Savoy of bij Rauch, alle onder directie van
de EMS, beroemd alle zes! Verlaagde prijzen en
toch goed!
Heeft men U te veel verteld? Neen, Scheveningen
biedt alles wat ge zoudt wenschen, het is met
recht de parel der Noordzee komt en geniet!
Het Rijsttafelen
(Eenige aanwijzingen voor hen, die nog onbekend
zijn met de rijsttafel).
De rijsttafel wordt gereserveerd op de wijze van
een hors d'oeuvre, d.w.z. alle gerechten waaruit
de rijsttafel is samengesteld, worden op afzonder
lijke schotels opgediend, welke men zelf naar
smaak aan de hoofdschotel, de rijst, moet toe
voegen.
Do meest aan te bevelen wijze om zich van een
rijsttafel te bedienen is de navolgende:
Men begint met zich op het diepe bord een ruime
hoeveelhed rijst op te scheppen; hierover doet men
een paar lepels sajor (opgediend in een ronde
schaal en veel overeenkomst vertoonend met soep),
vervolgens bedient men zich van de bijgerechten,
welke rondom de rijst op de rand van het bord
worden gegroepeerd. Is de rijsttafel dermate uit
gebreid dat er niet voor alle bijgerechten een
plaats is op het bord, dan kan hiervoor het tweede
bord gebruikt worden.
Bij het zich bedienen van de verschillende hijge
rechten dient men er rekening mede te houden,
dat de geredden welke rood gekleurd zijn, het
sterkst gekruid (pedis) zijn, zoodat het aanbeve
ling verdient hiervan met een kleine hoeveelheid
te beginnen, om deze naar smaak te kunnen, ver-
grooten.
De rijsttafel wordt gegeten met vorlc en lepel.
Het gebruik van wijn bij de rijsttafel is niet aan
te bevelen. De aangewezen dranken zijn bier of
water.
In de hoop dat deze aanwijzingen U van dienst
kunnen zijn bij Uw eerste pogingen om een rijst
tafel in het Indisch Restaurant op de Indische
Tentonstelling te leeren waardecren, wenschen wij
U: slamat makan (smakelijk eten).
De Parel der Noordzee
Het Westbroekpark te 's-Gfavenhoge, waarin de
Indische Tentoonstelling zulle een waardige plaats
heeft gevonden, maakt deel uit van de schoone
landelijke omgeving, die de overgang vormt van
hot steedsche deel der residentie naar de bad
plaats. Langs tal van keurige villa's cn de tennis
banen van de Mets gaande, ontmoet ge al 6poodig
de groote en monumentale hotels. liet Kurhaus
domineert met zijn machtige koepel, het kenmerk
van Scheveningen. Hij verheft zich temidden van
een centrum, dat geheel aan ontspanning en ver
maak is gewijd. Tusschcn de groote hotels door
komt ge op den prachtigen strandweg, die 't front
der stad aan de zeezijde op wel haast volmaakte
iwijzo afsluit tegenover de oneindige zee. Eeuwig
wisselend van kleur, tint en mate van beweging
biedt zij een schouwspel, dat nooit vermoeit om er
naar te kijken. De ranke maar toch zoo solicde
Pier, dat wonder van raepschelijk vernuft en
soheppingsdurf, vormt de brug over bet breede
strand naar den verren horizon. Talrijke wande
laars genieten er van zou en zee en van den
kalcidoskopischen aanblik van het strand, waarop
oen bosch van strandstoelen den vermoeiden wan
delaar tot verpoozep noodt. Wellicht kunt gc den
drang niet weerstaan U in de golven te baden,
welnu, een op- en top modern ingericht badbedrijf
geeft er gelegenheid toe. Na verfrischt te zijn, be
geeft ge U op den boulevard cn vleit U zeker neer
in een gemakke'ijkcn fauteuil op een der breede
terrassen om het zoo drukke verkeer gade te slaan.
Of wilt ge den inwendigen mensch versterken?.
In de Rotonde bij den Pier is de kok steeds ge
reed U voor weinig geld een goeden lunch of een
smakelijk diner voor te zetten. Op den hoek onder
het moderne Palace Hotel richt men voor één
guldon een hollandschcn koffietafel voor U aan.
Wanneer ge Uw rustplekje hooger op wilt zoeken,
DEN HAAG
Suezkade 1 22 B
hoek L. v. Meerdervoort
Telefoon 333472-390317
P. de Weerdt van Lummel
KEMPSTRAAT 16 - DEN HAAG - TEL. 390331
Evenals te Parijs (het 1ste en
2de Paviljoe n) verzorgen wij
ook al het
SCHILDER- en PATISSEERWERK
der gebouwen enz. van de
INDISCHE TENTOONSTELLING
in het
WESTBROEKPARK DEN HAAG
RUIME HYPOTHEEK
U wenscht
Uw eigen huis
op eigen grond P
D« meest zekere belegging in dezen tijdl
KOM DAN NU EENS KIJKEN NAAR DE
HEERENHUIZEN
aan de MELOENSTRAAT te 's GRAVENHAOE
van het
Bouwbureau M. P. WERNER
Rozenstraat 55 - Telefoon 339682
Ruime hypotheek voorhan
den onder gunstige conditie
s
te geven van do bevolkingsdichtheid in de verschil
lende gobiedsdeelcn.
-.'Koninklijk Zoölogisch Botanisch Genootschap
in Den Haag vcrlconde zijn gewaardeerde mede
werking bij het maken van een fraaie groep ko-
tn een groot aquarium werd door den heer Joop
Liet. een collectie tropische visschen bijeenge
bracht, Een collectie was-vruchten geeft den be-
zookcr een indruk van den rijkdom van vorm en
kleur, waarmodc men in Indië zijn fruitschaal
In het midden der zaal staat achter de voorstel-
Jing der handelsbalans eerst een groote maquette
ivau den Archipel, waarop het inter-Lnsulaire ver
keer der schepen van de Koninklijke Paketvaart
Maatschappij is weergegeven. Er achter bevindt
zich een op moderne .wijze uitgevoerde maquette
van de haven van Tandjoeng Priok, waarop dui
delijk de moderne -haveninrichtingen te zién zijn.
Van de 4 groote landbouwdiorama's op den ach
tergrond der zaal is men thans alleen nog maar
gescheiden door do groep „minerale producten".
Deze diorama's, welke geschilderd zijn door den
kunstschilder E'land, en waarvan' het model
leerwerk afkomstig is van den beeldhouwer
Kamman, stellen respectievelijk voor: de olie-
palm-, tabak-, rubber- en theecultuur ter Oost
kust van Sumatra. De rechterhelft van de zaal,
welke wij thans beschrijven, wordt ingenomen
door oen gedétaillecrdc uitstalling op het gebied
van koloniale landbouwproducten, waarbij ook
die, welke door de inhecmsche bevolkingsgroepen
worden voortgebracht, sterk in het licht zijn ge
steld. Bijzonder trekt de aandacht één door de
zelfde kunstenaars als hierboven genoemd ver
vaardigd diorama betreffende de pepercultuur op
Banka. Een kunstig nagebootste cassaveplant
toont liet zwaro wortelstelsel, waaruit de bekende
tapiocaproductcn gewonnen worden. Een bewegen
de statistiek laat een vergelijking zien tusschen
de mot verschillende gewassen beplante landop
pervlakten van Java, waarbij verschil is gemaakt
tuschen die, wolke door de z.g. Europeesche cul
tures, en die, wolke door de z.g. Inlandsche cul
tures geoccupeerd worden. Met het noemen van
enkele modellen, zoomede van een overzichtskaart
van do Nodorlandsche scheepvaartverbindingen
óp Nod.Indiö, is de beschrijving van den inhoud
der linkerzaal voltooid.
Uit de groote middenzaal
de rechtervleugel
•binnenkomend stuit men direct op e>en bizonder
groote maquette van Java en Madoera waarop de
bevolkingsdichtheid cn do veedichtheid beide
por K.M.* op plastische wijze .zijn aangegeven.
Linksom wandelend komt men aan een groep,
welke betrekking heeft op de Javasche Bank, en
op hét Volkscredietwezen. Dan volgt een groote
groep, welke betrokking heeft op den gezondheids
toestand en op de hygiënische verzorging in
Ned-Indië.
Do achterzijde der zaal wordt ingenomen door
liohtkaarten cn plastische statistieken betreffende
de bestuursinrichting cn de staatsfinanciën van
Ned.-lndië. Daarbij sluiten zich onmiddellijk aan:
de groepen „oridcrwijs" en „zending en missie".
Bij den toegang tot deze zaal van het terrein af,
bevindt zich oen op bijzondere wijze ingerichte
automobiel, welke door de Commissie voor de
Volkslectuur (Balai Poestaka) gebezigd wordt, om
de vele door haar in inlandsche talen uitgegeven
werken op verschillend gebied onder de bevolking
te verspreiden.
Schema's, betrekking hebbend op het Kantoor
van Arbeid en op de inrichtingen ten behoeve
van den handel, sluiten dezen boek der zaal af.
Een belangrijke plaats is ingeruimd aan de
P.T.T.-verLiindingen tusschen Nederland en Ned-
Indië; daaronder vallen, in de eerste plaats, de
radio-tolegrafie en -telefonie en de radio-beeld-
tclegrafie. Doch tevens moet daaronder gerekend
worden het luchtpostverkeer, in wekelijksche
diensten op zoo voortreffelijke wijze door de
Koninklijke Luchtvaart Maatschappij onderhou
den. Aan die luchtverbindingen werd zeer bijzon
dere aandacht besteed bij deze tentoonstelling.
Wc komen dan tenslotte aan de
West-Indische Af deeling.
Op een kaart van Suriname wordt oen overzicht
gegeven van de verschillende bevolkingsgroepen
daar te lande, zoomede van de bevolkingsdicht
heid per K.M.'- Een schematisch diorama laat zien,
welke producten door Suriname voor uitvoer en
voor inhoeinsche consumptie worden voortgebracht
en in welke verhoudingen dit geschiedt. Een groote
overzichtskaart van de protestantsche zending, een
overzicht der R.K. missie en een onderwijs-sta-
tistick, vormen den meer ideeëlen kant der Suri-
naamsche inzending. Van de producten moeten
vooral suiker, koffie, bauxiet, hout cu balata ge
noemd worden.
In het
Indisch Restaurant
gebruiken we na bovenstaande rondwandeling een
rijsttafel, klaargemaakt door het bekende Haag-
sche restaurant „Warong Djawa", geserveerd door
een der djongens cu mandoers.
Hier is tevens gelegenheid kennis te maken met
de verschillende Indische kwee iwee's en siropen,
terwijl we luisteren naar de meesleepende Indi
sche muziek, krontjongliedjes, serenade's of
h awa ian-muziek.
Dankbaar en voldaan zullen we dan eindelijk
het terrein verlaten. Deze schitterende tentooln-
Inh. J. DE KRJEGER
's GRAVENHAGE
Heepengracht 18
Telef. 11 4693
Prima Keuken Civiele prijzen
stelling zal voor allen en niet in het minst
voor de jeugd een groote gebeurtenis zijn, die
we ons leven lang niet zullen vergeten.
Daarom mag o.i. dan ook geen enkele Nederland-
sche School 011 geen enkele Nederlander verzui
men in do heerlijke zomersche dagen van Juli en
Augustus naar den Haag op te trekken, om daar
liefst eenige dagen te blijven genieten.
Genieten in allo opzichten!
Want Indië is een land van mysterie!
En wanneer dan z^o straks, na afloop, kan wor
den gezegd, dat een zeer groot aantal landgenoo-
ten kennis heeft genomen van Leven en Werken
der Overzcesche onderdanen van H.M. de Konin
gin, wanneer en dat moet volgen dio
kennisname tot waardeering heeft geleid,
dan zal daarmede alleen reeds de moeite, door
het bestuur aan den opbouw der Indische Ten
toonstelling te Den Haag, de heeren Wevers,
Mr. Katz en M do jen, ruimschoots zijn be-
De Vereeniging
„Oost en West"
door
R. ZUIDERHOFF
Lid van de Alg. Rekenkamer,
AlgcmVoorzitter der Ver. „Oost en West",
„Oost en West en Nederland,
Krachtig door het Rijksverband".
Gaarne voldoe ik aan het tot mij gericht verzoek
om in dit extra numer van deze krant een en ander
over de bekende onbekende Vereeniging in
hoofde dezes vermeld, mede te detlen.
Bekende - onbekende Vereeniging. Men leze hierin
geen contradictio, geen tegenstrijdigheid in uit
drukking, want, hot is helaas, maar al te waar
dat deze Vereeniging hoezeer dan ook bekend in
sommige kringen, over het algemeen genomen nog
veel te weinig bekend is, ja, onbekend zelfs bij
velen van wie men anders mocht venvachten.
Waar de uitgave van een extra-nummer van een
dagblad, een nummer gewijd aan de Indische ten
toonstelling in den Haag, daarmede de kennis van
onze schoone Ovorzeesche Gewesten onder het
Nederlandsche Volk het streven ook mijner
Véfpcniging zal uitbreiden en verdiepen, kan
mijn bijdrage een aanvullend accent opleggen en
hot is vergis ik mij niet dit denkbeeld dat
ten grondslag ligt aan do mij door de Redactie
gedane uitnoodiging, welke ik dan ook, als gezegd,
gaarne aanvaard heb.
De Vereeniging „Oost en West'' bestaat heden ruim
33 jaar; zij werd opgericht 3 Mei 1899. Ik zal niet
uitweiden over wat de aanleiding daartoe was,
noch over de wijze hoe zij ontstaan is. Ik bepaal mij
er toe als mijn meening weer te geven, dat, hoe
verheugend haar totstandkoming ook was, zij niet
aan het einde der vorige eeuw maar reeds aan
haar begin had moeten zijn opgericht, laten we
zeggen, na de teruggave onzer Koloniën door
Engeland.
Zij beoogt liet onderhouden cn versterken van den
hand tusschen do Europeesche en Overzcesche dee-
len van het Rijk der Nederlanden, door het bevor
deren van hun zedelijke cn stoffelijke, gemeen
schappelijke zoowel als bijzondere belangen.
Omvat niet deze doelstelling een eminent belang
voor het Nederlandsche Volk, een belang dat der
halve reeds voel eerder in den gezichtskring van
ons volk had moeten worden betrokken? De vraag
te stellen is haar beantwoorden. Maar, vragen doen
andere vragen rijzen, zoo deze b.v. voor 't oogen-
blik: Hoi-, op wolke wijze geschiedt zulks, m.a.w,
welke middelen worden geliezigd om dit doel te
bereiken? Kennis is macht. Maar macht kan zioh
uiten op weerzinwekkende wijze cn ze doet het.
Wat „Oost en West" aangaat, deze heeft ten allen
tijde deze zegswijze in haar moreeion en humani-
tairen zin opgevat en heeft, met do middelen welke
Qiaar ten dienste stonden cn staan, getracht de
kennis van de Indien tc populariseeren, opdat de
in breede kringen h. L 1. bestaande enge begrippen
en misverstanden plaats zouden maken voor juiste
opvattingen, waardoering en ten slotte voor be
langstelling en medeleven met dat grooter deel van
het Rijk aan hetwelk Nederland zijn beteekenis
in de wereld ontleent.
In de eerste plaats noem ik ons Orgaan, het Kolo
niaal Weekblad waaraan een trits van bevoegde,
vaste medewerkers verbonden zijn die, ieder, op
zijn gebied, de evoluties op maatschapeplijk en
economisch gebied, wat Nederland Overzee betreft,
in zijn rubriek behandelt, terwijl het blad ook een
Overzicht geeft van de Geschriften welke over O.
cn W. Indië verschijnen.
Dat orgaan, ik noemde het in de eerste plaats,
drager onzer beginselen naar buiten, is wel het
hoofdmiddel om nader te komen tot ons doel.
Door zijn voorlichting en inlichting is het een rem
tegen afbrekend gedoe, tegen verderfelijke invloe
den van sommigen, die, helaas, aansturen op een
verbreking van het Rijksverband, waarvan wij de
waarde bobben aangeduid in ons devies:
„Oost en West en Nederland,
Krachtig door het Rijksverband."
Ik noem achtereenvolgens, zonder daarbij verder
stil tc staan eenige instellingen van welke immers
de aanduiding genoegzaam voor zich zelf spreekt:
een Informatiebureau, oen leeszaal, beide in het
Gobouw der Vereeniging, Korte Voorhout 6, den
Voorts do Tehuizen voor Indische Studenten, Prins
Mauritsploin 23 en voor Ned. Ind. bedienden, van
Boetzelaerlaan 2, den Haag. En do Studie-Commie-
eie, die haar zorgen uitstrekt over de hier te lande
studeerende Jongelingschap van Oostersche af
komst.
Zijn niet hot vorenstaande de grondlijnen aange
geven op welke de Voroeniging „Oost en West",
als Corporutie opgetrokken is, een enkel woord nog
over haar functie uit een practisch oogpunt bözien.
De Vereeniging beslaat uit een Hoofdbestuur cn
een 16-tal afdoelingen hier te lande, een afdceling
in Suriname en een in Curagao, terwijl in Oost-
Indië een vertegenwoordiger voor haar belangen
aangewezen is.
Dat Hoofdbestuur gaf in 1931 een werkje uit „Onze
Overzcesche Gewesten" cn verspreidde dit in meer
dan 30.000 ex. onder de leerlingen der lagere scho
len hier tc lande, een werkje, dat, algemeen, gun
stig beoordeeld werd cn ongetwijfeld gestrekt heeft
als „ochtend voer" voor den ten opzichte van, de
Indien nog onboworktcn geest der Nederlandsche
jeugd.
In 1032, zeer onlangs, gaven wij uit ons fraaie
Gedenkboek, gewijd aan de Nederl. deelneming
aan de Intern. Kolon. Tentoonstelling Parijs 1931.
Ik laat hel. hij dit enkele voorbeeld.
Wat de afdeelingon betreft, deze geven gedurende
het geëigende winterseizoen, voordrachten, lezin
gen met lichtbeelden enz., strekkend tot verhelde
ring der Koloniale begrippen. Evenwel dit niet
alleen, men doet wat de hand te doen vindt.
Levendig zal men zich nog herinnoren uit d©
laatste jaren de door de afdcelingen Arnhem en
den Haag georganiseerde tentoonstellingen, de
I.T.A. cn het Koloniale hoek.
Ook hiermede volsta ik, hopende het beeld mijner
Vereeniging voldoende doorlicht te bobben en wan
neer ik dan ton slotte, een parallel trek tusschen
mijn Vereeniging en de Indische tentoonstelling
dan zou ik dat willen doen in deze termen:
Beide zijn te volgelijken met Volksuniversiteiten,
„Oost. en West" permanent, de Indische tentoon
stelling tijdelijk.
Maar do Indische tentoonstelling, hoezeer tijde
lijk, is voor den niet oppervlakkigen bezoeker, een
aanschouwelijke les, die hem de groote beteekenia
van het Rijk Overzee door middel van het edelste
zintuig aantoont en daardoor zijn geest, op on
overtrefbare wijze verrijkt.
CAFE-RESTAURANT
ZOMERZORG
BEZUIDENHOUTSCHEWEG 144
DEN HAAG - TELEF. 773602
Schitterend gelegen in het
Haagsche Bosch
PRIMA KEUKEN
CIVIELE PRIJZEN
HOLLANDSCHE EN DUITSCHE BIEREN
Zalen voor Bruiloften en Partijen
5
