VESTIGT U TE
S-G RAVEN HAG E
Zeer gunstig
gelegen
BOUWTERREINEN
bouwgrond:
dienst S.env.
in het dak. De toegang is geen andere dan de
kleine deuropening, die men ziet boven liet bordes
van bamboe; vensters zijn er niet behalve de met
luiken gesloten spleten onder het dakoverstek.
De spaarzame, maar zeer smaakvolle versiering,
is van een geheel ander type dan de Balische of de
Javaansohe. De versiering der topgevels boven het
dak is uitgevoerd in gevlochten matwerk, de
zware steunbalk onder den vloer is kleurig be
schilderd. Voorts vindt men op vele plaatsen een
Rijstschuur Padangsche Bovenlanden (Sum.).
eigenaardig ornament in zwart touw (tali doeg),
voorstellende een gesty leerde hagedis.
Als wij den grooten hof verlaten, vraagt ter rech
terzijde op den hoek van den tempelhof de
Baleh Tegel
of hoogc zitplaats onze aandacht, die vaak op de
hoeken van Balische tempelmuren of van de voor-
li oven der vorstenverblijven, werd aangebracht.
Het zijn de plaatsen waar de vorsten en rijks-
grooten zich tijdelijk ophouden om recht te spre
ken of het volk gade te slaan, bij feestelijke gele
genheden.
De tropische zon maakt een overstekend, schaduw
rijk dak noodzakelijk.
Het voornaamste versieringsmotief is de vogelkop;
de houten stijlen rusten op sierfiguren.
Ken groote hamhoeklok hangt onder het dak.
Beeds van den Balineeschen tempelhof uit, ont
waren we de sierlijk gebogen en gebreken daklijn
vaji het
Sumatra-Huis,
de familiewoning der Minangkabauers.
Dit huis is afkomstig uit de Padangsche Boven
landen (Sumatra) en geheel volgens den adat,
de oude rechtsregels van het land gebouwd. Het
staat op palen, die tot den grond toe zijn afge
schut. De wanden zijn van hout, rijk met snij
werk en heldere kleuren versierd. Het dak is
zadel vorm ig gebogen, met idjoek gedekt; het be
staat schijnbaar uit meerdere gedeelten, die elk
in hoornvormig gdbogen ijzeren punten eindigen.
Het huis wordt door een groot-familie bewoond.
Het inwendige van dit huis gelijkt niet op de
binnenruimte van een door Minangkal>aucrs be
woonde woning. Evenmin worden aan de echte
woning glazen ramen gevonden, alleen openingen,
die door luiken gesloten worden.
Recht tegenover dit Sumatrahuis staat een rijst
schuur (loemboeng), eveneens op palen, terwijl
de wanden schuin naar buiten staan. Met het
sierlijke dak en de rijke kleurige versiering, vormt
het een juweeltje van volksbouwkunst.
Hoofdgebouw
Toen in 1931 de Exposition Coloniale te Parijs in
haar hoogtepunt stond verspreidde zich plotseling
de mare, dat het Hollqjidsche paviljoen was af
gebrand. Diepe verslagenheid maakt zich meester
van ieder, die deze fraaie afdeeling bewonderd
had. Het scheen hopeloos nog verder aan deel
name te denken, toen opeens de wereld verrast
werd met de mededecling dat het paviljoen zou
worden herbouwd. Inderdaad werd in 42 dagen
een nieuw gebouw opgericht en geheel met ver-
zamelingen gevuld.
ILet gebouw zc-lf is geep Oostersch gebouw, doch
de vele Balische motieven, de vorm van het dak
en de dakbedekking doen eenigszins Oostersch
aan. Het dak is gedekt met sirappen (dunne,
schubvormige plankjes van gespleten ijzerhout,
die dakpansgewijze op elkaar worden gelegd).
Bij de ingangen beelden van raksasa's, demonen,
die andere slechte geesten oji een afstand moeten
houden.
De ontvangstzaal van dit hoofdpaviljocn bevat de
inzending van H.M. de Koningin, benevens inzen
dingen van velschillende particulieren en van het
Museum voor het Onderwijs.
De inzending van H.M. de Koningin bestaat uit
een aantal kostbaar bewerkte gouden en zilveren
siervoorwerpen, benevens uit enkele bijzondere
weefsels uit verschillende dcele® van den Archi
pel. In deze afdeeling trekt een bijzonder mooie
groote gong, hangende in een standaard met zeer
kunstig houtsnijwerk, afkomstig uit de Vorsten
landen, zeer de aandacht. Eveneens is dit het geval
met het ameublement uit den tijd der 0.-I.«
Compagnie.
De achter de ontvangstzaal gelegen ruimte, de
Volkenkundige zaal,
is ingericht door de afdeeling Volkenkunde van
Ihet Koloniaal Instituut te Amsterdam.
In den gang staan aan weerszijden onder groote
pajoens, zonneschermen, die tevens hoogste on-
dersoheidingstcekenen zijn, vier groote Boeddha
beelden.
Deze stellen mijmer-Boeddha's voor met verschil
lende houdingen van de handen, die oji de verschil
lende taak van Boeddha duiden. Beide handen in
don schoot met den rug naar beneden is de
houding der „overpeinzing" of „meditatie". Beide
handen voor de borst, de linker met rug naar
beneden, duim en wijsvinger omhoog, rechter
half geopend naar voren is de houding van het
„prediken van de heilsleer".
Het eerste vertrek rechts bevat een schitterende
collectie Ikat-weefsels van Sumatra-Bataklanden;
een model van een famibewoning der Karobataks
en van hun vergaderlokaal.
Het tweede vertrek rechts laat vlechtwerk zien,
vervaardigd door de Dajaks op Borneo; verschil
lende strijk- of tokkel instrumenten, die eenigs
zins aan een viool doen denken en een collectie
fijn gevlochten manden met eenvoudig, gekleur
de motieven, van Bali. Een fraaie collectie wapens
voor een Javaan en een Baliër is de kris een
onmisbaar onderdeel van zijn nationale kleeding
en schilden, die nog weer te onderscheiden zijn
in dans- en afwecrschildon, completeert deze af
deeling.
Gebruiksvoorwerpen en producten van volks
kunst uit den Oostelijken Archipel zijn in het
derde vertrek rechts tentoongesteld, w aarvan
JhrMr. Dr. L. H. NBosch Ridder van Rosenthal,
Burgemeester van Den Haag.
speciaal de trommen en schilden der Papoea's
aller belangstelling hebben.
Het geliefkoosde spel der Javanen
de Wajang
is in het vierde vertrek gelijk aan de opstelling
van een Wajang-vertooning
Een wit scherm, waarachter een koperen olie-
damp in den vorm van den heiligen vogel; ga-
roeda..Onder de lamp zit de vertooner, de dalang.
Voor den vertooner zijn de poppen op een pisang-
stam gestoken. De wajangpoppen uit buffelhuid
gesneden, hebben losse armen, die door hoornen
stokjes bewogen kunnen worden. Rechts de pop
pen der edele figuren met wijkend voorhoofd,
spleetoogen 011 gesloten, smallen mond, links de
slechte personen met knobbelig voorhoofd, ronde
uitpuilende oogen, open mond met slagtanden.'
De dalang laat de schaduwen der poppen op het
scherm vallen en vertelt tegelijk het verhaal, dat
vertoond wordt. Gamelan-muziek begeleidt de
voorstelling.
De achterzijde van do afdeeling Volkenkunde
wordt begrensd door een diorama van een land
schap uit de Preanger-regentschappen van den
schilder Eland.
Het landschap stelt een terrein bewesten Galoeng-
goeng voor met uitzicht over Garoct naar den
Goentoer-Papandajankcten.
Op den voorgrond een Soedanees met grooten
veldhoed op aan het omploegen van het rijstveld,
sawah. Karbouwen trekken den eenvoudigen hou
ten ploeg. Links een inlandsch huisje. Een vrouw
draagt haar kind in de slendang.
Langs de sawah loopen een pad en een geul met
water voor het irrigeereil der velden. Op het pad
loopt een man met pikolan (venter) met zijn
waren; vrouwen dragen de gesneden lijstaren.
Verderop een groep woningen en aan alle zijden
de trapsgewijze op de berghellingen aangelegde
rijstvelden, omringd door lage dijkjes.
In de vlakte middenin de plaats Garoct. De groote
weg naar links voert naar den Papandajan.
Op den achtergrond de vulkanen Gocntoer
Donder) en Papandajan Smidse).
In de linksche vertrekken ontmoeten we een col
lectie steenen bijlen, die de Pajwiea's op Nieuw-
Guinea gebruiken, hun bamboekokers en kale
bassen. Aa.n de figuren, oji de kokers aange
bracht is de landstreek te kennen, waar de koker
vandaan komt. Elke Paiioeastam heeft zijn eigen
patroon.
Na nog een collectie ligmatten der Molukken en
van Borneo te hebben bezichtigd, is men aan het
einde van de rondwandeling door de afdeeling
volkenkunde.
De heide zijvleugels zijn ingericht door de af
deeling Handelsmuscum van het
Koloniaal Instituut
Uit de groote Middenzaal komend, ziet men, do
linkeizaul binnentredend, liet eerst een syanbo-
lische voorstelling van de handelsbalans van
Ned.-Indië voor het jaar 1931. Linksom loopend
passeert men een voorsteling, betrekking hebbend
op het bedrijf der Koninklijke Ned. Indische
Luchtvaart Mij. en men ontwaart dan spoedig
een groote plastische statistiek betreffende do 20
voornaamste uitvoerproducten, waarhij teveiis oen
overzicht wordt gegeven van de percentages, wel
ke Ned.-Indië van de wereldproductie van diverse
artikelen voortbrengt. Aangrenzend is in den
vorm van een theater een statitisch beeld gege
ven van liet aandeel, hetwelk Europeaan en
Inlander in de voortbrenging der voornaamste
landbouwgewassen hebben. In de onmiddellijke
nabijheid vindt men de plastische uitbeelding
eener statistiek, welke de verschillende hoogten'
hoven de zee aanduidt, waarop de voornaamste
landbouwproducten gecultiveerd kunnen worden.
Het productievermogen van Ned.-Indië wordt in
zijn geheel gedemonstreerd op een producten-
maquette waurop met behulp van geboetseerde
figuren tevens is getracht, een statistisch overzicht
!N DE NABIJHEID VAN ZEE
STRAND, DUINEN, PARKEN
BOSSCHEN
IN RUIME, AANGENAAM
AANGELEGDE WIJKEN VOOR
VERSCHILLENDE BEURZEN
PARK „OCKENBURGH"
ERICALAAN IN HET WESTEN
INLICHTINGEN BETREFFENDE
v. SPEYKSTRAAT 75 TEL. 333850
VILLAPARK „MARLOT'
PARK „MEER EN BOSCH"
9
