Geëxploiteerd door de Maatschappij tot Exploitatie
van Restaurants en Lunchrooms N.V.
J. N. C. GERARDTS
„WAROONG DJAWA"
Oost en West op het
Haagsche Westbroelcpark
lilllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
's-Gravenhage, Kortenakade 10
Telefoon 114882
Indisch Restaurant op de
Indische Tentoonstelling
in oprichting, onder Directie van
Directeur van het Indisch Restaurant
10
Een rondwandeling op de Indische Tentoonstelling
Geen Hollander mag nalaten de Indische tentoon
stelling in het Westbroekpark te '.s-Gravonfliage,
dio, zooals bekend is, op 15 Mei j.l. haar poorten
voor het publiek heeft geopend, te bezoeken. Zel
den zagen we een tentoonstelling welke met zoo'n
.smaak en kunstgevoel in elkaar was gezet als
deze. Dat geldt niet alleen voor de bijeengebrachte
verzamelingen, maar in niet mindere mate voor
de gebouwen, waarin deze zijn ondergebracht De
goede verhoudingen der afmetingen, de vrooiijke
kleuren, het is alles een bewijs, dat hier met ken
nis van zaken is gehandeld.
Willen wij met één woord den al gem oenen indruk
van deze Indische tentoonstellnig vastleggen, dan
moet dit zijn „af". Deze tentoonstelling is geen
kermisachtige verzameling van houten tenten,
maar ligt in hot prachtige Westbroekpark en
maakt als gelieel een overweldigenden indruk.
Wat allereerst, vooral hun, die de tentoonstelling
na den brand te Parijs hebben bezocht, opvalt,
dat is de zeer gelukkige combinatie welke men
hier, dank zij de gunstige ligging van het terrein
tieeft kunnen maken, waardoor alle gebouwen en
niet in het minst het hoofdpaviljoen, veel beter
tot z'n reoht komt.
Er ligt over het geheole complex een zuiver
Indische sfeer.
Vooral veroorzaakt door wel bijzonder natuur
getrouwe kleuren welke men onder leiding van
den architect, don heer P. A. J. Moojen, op de
verschillende afgietsels heeft weten aan te bron
gen.
De entreeprijzen zijn, in verband met het cul-
tureele doel, buitengewoon laag gesteld, hetgeen
voor hot comité oen zeer groute risico betcekent.
Tenslotte ia de energieke Directeur, do heer
D. G. Wevers, alleen met deze gedachte bezield
geweest, dat allo Nederlandei's de komende maan
den in do gelegenheid moeten worden gesteld om
de Indischo Tentoonstelling te kunnen bezoeken.
Hen dagkaart ad 0.60 (des avonds na 6 uur
0.30), waarmede men allo expositie-gebouwen op
hot terrein kan zien, terwijl voor schoolkinderen
in groepen slochts 0.10 verschuldigd is, moet
toch uiterst billijk worden genoemd.
Door aard en inrichting zal deze tentoonstelling
in hot bijzonder ook een groote
paedagogische waarde
hebben. Met het. oog daarop bobben B. en W. van
Den Ha:ig de directrice van het Museum voor het
Onderwijs en der Schoolbioscoop, jkvr. dr 3.
El i as, als lid in liet comité opgenomen. De be-
teokenis van de tentoonstelling in dit opzicht zal
uituaschcn slochts dan tot haar recht komen, wan
neer gezorgd wordt voor een voldoende voorberei
ding vuil het bezoek der scholieren aan de ten
toonstelling on vun een goed geleide op het ter
rein zelf.
Want nauwelijks heeft men do ingang van hot uit
gestrekte terrein bereikt of men voelt dadelijk
allerlei vrogon bij zich opkomen. Men ziet de
eigenaardige inlaitdsohc woningen en vraagt zich
uf, door wie en hoe worden die bewoond? De Bali-
neesohe tempel lokt vragen uit omtrent liet eiland,
«le oude Hindoe-godsdiensten, do Balincesche
kunst. In het hoofcl-paviljoen wekt bijna elk voor
werp hij nadere beschouwing den wensch om meer
te weten, om lots te hnoren over het gebruik en
de betenkenis van al hetgeen is uitgestald.
Voorlichting door geleiders
Bezoekers, die voorlichting wcnschcn te ontvan
gen, kuiinm aan het loket hij den ingang een
geleid n kaart nemen. De kosten bedragen voor
's-li geleidckaart, waarop 1 -30 personen door een
geleider worden rondgeleid en voorgelicht 2.50,
voor een groep van 3045 personen bedraagt de
prijs 4.Een of enkele personen kunnen een
geleiderskaart koopen en zich afzonderlijk doen
voorlichten; men kan zich combineeren of wach
ten tot een groep van 30 bezoekers bijeen is. De
geleidens zijn dezelfde personen, die op het
Museum voor bet Onderwijs een opleiding hebben
ontvangen tot klassegeleider.
Op deze wijze is men dus verzekerd, dat inder
daad het bezoek aan de tentoonstelling vruchtbaar
zal wezen.
Bijzonder verheugend was het feit, dat H. K. H.
Prinses Juliana de tentoonstelling wel heeft willen
openen, terwijl Haar Koninklijke Grootmoeder
reeds den eersten dag een langdurig bezoek aan
de expositie bracht.
Onvergetelijk zal blijven de rede vnn den Voor
zitter van het Hoofd-Comité, den lieer Gh. J. I. M.
W e 11 e r, die zich spontaan bereid verklaarde ook
voor dit extra-nummer een bijdrage te schrijven,
die men op de voorpagina vindt afgedrukt.
Slamat datang! Wiloedjeng rawoeh!
Met deze woorden, die in de meest gesproken talen
van den Oost-Indisohen Archipel een hartelijk
welkom beduiden, begroette de lieer Weiter het
uitgelezen gezelschap op den openingsdag. Hoe
juist kwam toen dat mooi gedicht van Adam a
van Scheltema: „Holland", tot zijn recht,
waarin hij, op een wijze zooals alleen een groot
minnaar van zijn land dat kan doen, de kleinheid
en de grootheid van ons land naast elkander stelt.
„Wat zijt gij klein, Holland, met al uw velden en
vlakke wegen", zoo begint het gedicht en het ein
digt: „Maar groot is toch uw volk, Holland, ver
want aan uw heerlijk verleden
Had de dichter de tropische deelen van Nederland
gekend, dan zou hij zeker een strophe aan zijn
gedicht hebben toegevoegd van deze strekking:
„Wat zijt ge klein, Holland, binnen eigen enge
landpalen, maar wat zijt ge groot, Holland met de
onmetelijke gebieden aan den evenaar en al de
volken en stammen, die ze bewonen
Weet men wat het zeggen wil. dat men weken
stoomen kan door den Archipel, telkens nieuwe
landen, nieuwe volken ontmoetend, onder de
Nedorlandsehc vlag genietend van de rust en orde,
die dat symbool waarborgt, telkens weder aan te
treffen, over afstanden, die ganscb Europa in haar
volle breedte bestrijken, ambtenaren, officieren,
particulieren, missionarissen, zendelingen, Neder-
landsohe mannen en vrouwen, ieder op zijn of
haar plaats werkend aan den grooten en groot-
schen arbeid, dien de Voorzienigheid ons daar
heeft toevertrouwd?
En tochhapert er niet nog wat veel, aan het
geestelijk contact tusschen ons volk en de volken
ginds, volken waarmede wij door den loop der
historie zoo nauw verbonden zijn?
Ziet, dat geestelijk contact wil deze tentoonstel
ling trachten te bevorderen doordat zij kennis
brengt over do Indiërs, in den aanschouwelijken
en aantrekkelijken gecomprimeerden vorm, dien
de moderne mensch behoeft.
In de betere, blijde toekomst, die zeker gloren gaat,
zullen wij dan weer kunnen zeggen: ondanks de
6tonncn, ondanks nood en tegenspoed is toch ver
wezenlijkt het woord van Cocn, dien grootsten en
moedigsten dor landvoogden, die Indiö bestuurd
hebben: „Daar kan in Indië wat groots worden
verricht".
En daurom is het zoo'n gelukkige gedachte van
het Haagfidho Gemeentebestuur, toen dit het ini
tiatief nam om het prachtige Nederlandsche Pavil
joen van de Parijsche tentoonstelling binnen eigen
landpalen te doen herleven.
'Aan de hand
Balineesche Tempelpoort.
werf! en Richards Ie Rotterdam, willen we
nu in gedachten een rondwandeling over het toe-
rein maken.
Groot, ontzettend groot is Indië, veertien dagen
zijn noodig om met een stoomschip van West naar
Oost te varen, zonder oponthoud. Zouden wij on
derweg telkens stil houden en het land bezoeken,
dan zouden wij op deze rondreis tevens ontdekken,
hoe oneindig rijk aun tegenstellingen Indië is.
Tegenstellingen op het gebied van natuur en land
schap, van dierenleven en plantenwereld, maar
ook en vooral tegenstellingen tusschen de ver
schillende volkeren, die er wonen.
Een Rus en een Spanjaurd gelijken meer op el
kaar. dan bewoners van het Westen en Oosten vaa
Hoofdingang.
Wij betreden do tentoonstelling via een Balinee-
schen tempelhof.
Een Balischo tempel beslaat in liet algemeen
uit drie open hoven door muren omsloten. De toe
gang tot den eersten hof, den voorhof, wordt ge
woonlijk gevormd door een gespleten poort, twee
op eenigen afstand van elkaar staande hooge pila
ren, die schijnen een geheel te hebben uitgemaakt
en toen van elkaur geschoven te zijn. De herkomst
van dezen poortvorm is onzeker, de sage wil dat
vroeger de tempelhof geheel gesloten was, maar
dat de godheid, teneinde het volk toegang te ver
schaffen tot <lo gewijde ruimte, de gesloten poort
met zijn zwaard kliefde. Moestal zijn dan ook de
beide splijtvlakken glud en onversierd, maar bij
sommige vindt men het ornament ook op de bin-
ncnvlakkon (Bakooug soekasada). Het beeld
houwwerk is in tufsteen uitgevoerd; lijstwerken
en gestyleerde blad- en bloemranken vormen de
hoofdmotieven; vaak ook vindt men er koppen of
figuren uit de godenwereld op afgebeeld.
De achtei-poort van dezen tempelhof wordt go-
vormd door een tweede poort, een getrouwe copie
van de eerste, doch ditmaal niet gespleten.
Binnen deze muren staat een compleet
Ratak -Huls
afkomstig van de Kuro-Butaklanden in Noord-
Sumatra. Evenals vele huizen in Indië staat dit
huis op palen. Hot Rataksch huis is een fraai
voorbeeld van inheemsciien houtbouw; de ver
schillende onderdeden zijn zonder spijkens of
ijzerveihiiidingen in elkaar gepast. Dc dakbedek
king bestaat uit idjoeg, do vezel van arènpalm.
De binnenruimte vun liet huis is ledig tot hoog
Ooefiicht itan hel terrein.
3
