VRIJDAG 27 MEI 1932
TWEEDE BLAD PAG. 5
ECONOMISCHE PROBLEMEN
DE OLIE-SITUATIE
EEN NABETRACHTING
(Ingezonden)
Wat it ga schrijven heeft betrokking op
een beschouwing, die eenigen tijd geleden
verschenen is naar aanleiding van de ver
lating door de Engelsche Regeering van den
gouden standaard en vooral op de twee
recente stukken over „De Olie-Situatie".
Als ik mij goed herinner dan was het
eerste stuk een verheerlijking van de En
gelsche Regeering om haar daad van wijs
beleid, die tot een voorbeeld voor de wereld
werd gesteld.
Hoe iemand, zelf een Nederlander, zoo iets
kan schrijven is me totaal onbegrijpelijk.
1. Op zijn zachtst uitgedrukt is het eco
nomisch nog lang niet zeker, dat het in
zicht van de Engelsche Regcering het juiste
is en haar daad het gewenschtc gevolg zal
hebben.
2e. Van uit zedelijk standpunt beoordeeld
is die daad van de Engelsche Regeering
zuiver diefstal. Ze leent en belooft terug te
geven ponden met een bepaald goudgehalte
In werkelijkheid betaalt ze nu papier met
een onzekere waarde.
Dezelfde onzakelijke en anti-nationale
tendenzen komen nog sterker tot uiting in
de beide beschouwingen omtrent de olie
situatie. Vooral 't tweede stuk is een staal
tje van onwaardige sensatie reportage. Wat
te denken van de „headline"?
„De olie-conferentie nu al mislukt" met
vette letters.
„Het Kessler-plan komt niet in behande
ling". Dit stuk verscheen in de krant van
14 Mei. Dus 13 Mei op zijn laatst moet Uw
profetische correspondent dit geschreven
hebben, toen er nog absoluut niets bekend
was. Naar ik meen waren de leden nog niet
eens allen aanwezig en op het oogenblik
(18 Mei) verschijnen pas de eerste berich
ten in de bladen.
Als men de pretentie aanneemt om over
economische problemen te schrijven, moet
men op zijn minst genomen bij de feiten
blijven en zich niet door gevoelens laten
leiden. Is uw medewerker misschien een
teleurgestelde aandeelhouder of eimployé?
Beide stukjes ademen een onberedeneerde
afkeer tegen de „Koninklijke".
„Deze Maatschappij zou zich een agres
sieve penetratie in de Vereenigde Staten
veroorloofd hebben en zich daardoor gehaat
gemaakt hebben bij het Amerikaansche pu
bliek". Hier blijkt hij absoluut niet op de
hoogte te zijn met de feiten. Een feit is het
dat de afzet in de Vereenigde Staten een
succes is geworden, maar niet op de manier
zooals Uw medewerker meent Indertijd is
de Amerikaansche pers ook opgehitst door
een zelfde beschuldiging, welke toen op af
doende wijze is weerlegd. Een feit is ook,
dat de Amerikanen hevig verontwaardigd
waren over die penetratie van de Koninklij
ke. Een ieder, die op de hoogte is met de
mentaliteit van de Amerikanen in 't alge
meen en hun manier van zaken doen, weet
dat zulk een verontwaardiging kunstmatig
en huichelachtig is, en zich meei keert
tegen 't resultaat zelf. dan tegen de manier
waarop het verkregen werd. M.i. behoeft
Uw Hollandsche medewerker zich niet op
Amerikaansch standpunt te plaatsen.
Heeft Uw medewerker zich wel op de
hoogte gesteld van de Ameiikaansche pene
tratie in Nederlandsch-lndië, die vooraf
ging?
Hieronder vindt U nog een sterk staaltje
van Uw problemist
„Men mag niet vergeten.dat de Koninklij
ke een gedeelte van haar populariteit heeft
ingeboet; dit Ls begonnen, tocu zij zich reus
achtig in Amerika ging nestelen en daar
door de vijandschap van de Amerikanen
op haar hals haalde. Er is nu eenmaal een
punt in elke bijzondere expansie eenernaar
de wereldmacht strevende maatschappij,
waarboven niet kan worden uitgekomen en
het schijnt, dat de Koninklijke dit punt
heeft bereikt Elke verdere groei, boven dit
punt uit. verhaast den ondergang, hetzij
wegens te ver willen reiken, hetzij wegens
het opwekken van de ontbindende jalouzie.
Men kan nu eenmaal niet ongestraft de
groote concurrenten tegen zich in 't harnas
jagen".
Ofschoon niet met ronde woorden, vestigt
de schrijver hier den indruk, dat de Ko
ninklijke volgens hem haar ondergang
tegemoet snelt, omdat zij te ver wil reiken.
Iedereen zal me moeten toegeven, dat de
schrijver dat niet kan meenen en zijn schrij
ven dus niet zakelijk maar onwaarachtig
is. Mocht hij het onverhoopt wel meenen,
dan mag hij wel met een lantaarntje naar
naieve geestverwanten „if any" op zoek
gaan. Hoe jong hij ook moge zijn, lang na
dat hij zal afgedaan hebben als problemist
zal de Koninklijke zich nog doen gelden.
Dit is de meening niet alleen van mij, maar
van velen, die het weten kunnen.
Geachte Redactie, U zult het verkeerd in
gelichte publiek cn mij een grooten dienst
bewijzen door het bovenstaande in Uw
blad op te nemen.
Uw trouwe abonné en lezer, K. DIJK.
ANTWOORD AAN DEN HEER K. DIJK
Wij hebben bovenstaand schrijven ge
lezen.
De inhoud bestaat uit twee deelen. nl. een
serie insinuaties, die wij buiten beschou
wing laten, omdat wij ons niet kunnen be
grijpen, waarom menschen, die elkander
niet kennen, elkander beleedigende woorden
moeten toevoegen. Ten tweede enkele ge
formuleerde zakelijke bezwaren tegen onze
opvattingen.
Om a.Lle misverstand te mijden, deefl ik
mede, dat ik geen enkel effect bezit, noch
bezeten heb. Ik heb geen aandeelen Ko
ninklijke, heb niet geprofiteerd van de de
preciatie van het Engelsche Pond, heb
geen zaken-belangen. Ik bestudeer alleen
van dag tot dag, van uur tot uur de finan-
cieel-politiek-economische wereldproblemen
en ik tracht de lezers de noodige 6tof tot
overdenking te geven, waaruit ze hun
eigen conclusies kunnen trekken. Ik geef
daarbij een subjectieve meening-, deze mee
ninig kan er volkomen naa6t zijn, maar zij
heeft de pretentie, onbaatzuchtig, eerlijk
gemeend en bestudeerd te zijn, ai geven
wij gaarne toe, dat wij, menöchelijk, ons
kunnen vergissen.
Sohrljver verwijt mij onzakelijk en anti
nationaal te zijn. Ik ben dit niet. Op
het anti-nationale wil ik niet verder in
gaan; genoeg zij het te zeggen, dat ik op
tal van wijzen bezig ben in het waarachtig
belang van Nederland constructieven ar
beid te verrichten en dat de welvaart van
ons Volk mij nauw ter harte gaat, uiettegen
staande ik theorieën aanihang, die andere
Nederlanders nog niet huldigen. Later zal
dit wel eens uitkomen.
Het verwijt van onzakelijkheid schrij
ver noemt het zelfs ,,een staaltje van on
waardige sensatie-reportage", een aaneen
schakeling van vriendelijke woorden
geldt o.a. het feit, dat in de headlines
(weet inzender niet, dat rubriek verzorgers
aan een blad de „headlines" niet zelf ma
ken. maar dat een bepaaldelijk aangewezen
redacteur deze belangrijke taak voor eigen
verantwoordelijkheid neemt, alhoewel ik in
bovengenoemd geval die headlines kan on
derschrijven) vermeld stond: „De oiie-con-
ferentie nu el misluktHet Kessler-
plan komt niet in behandeling". Dit ge
schiedde naar aanleiding van uit Amerika
ontvangen telegrammen.ik zoog dit
heusoh niet uit mijn duim.. Er is immers
een vóór-conferentie gevoerd van belang
hebbenden: deze belanghebbenden hebben
een resumé gegeven en verklaard, dat het
Kessler-plan niet in behandeling zou ko
men, omdat het praematuur genoemd moest
worden. De prognose, dat de olie-conferen
tie nu al „mislukt zou zijn" volgt m.i. lo
gisch uit de houding van dc Sovjets, die
vóór de conferentie al duidelijk verklaard
hadden, dat zij weliswaar naar New-York
giingen, maar dat zij dit méér uit „toehoor
ders-neigingen" deden dan om daadwerke-
lijk constructief te willen optreden.
Inzender moet nu eenmaal een onder
scheid maken tueschen „dagbladwerk" en
„serieuze economische studie". De laatste
geschiedt op geheel andere wijze dan de
eerste; serieuze economische studie kan
geschieden nadat de feiten plaats gehad
hebben, dus nadat men in het bezit is van
volledig materiaal; het werken voor dog
bladen eischt een praematuur oordeel en
een prognose, voordat men in alle opzich
ten voldoende ge-outilleerd as
Ongetwijfeld kan ik waardeering hebben
voor de daad der Engelsche Regeering op
21 September 1931, namelijk het verlaten
van den gouden standaard. En die waar
deering uit ik judst als goed Nederlander,
omdat, onze natie zich verbeugen mag. dat
aan een eenzijdige economische agressie
weerstand is geboden. Engeland heeft het
goud niet verlaten om zich te verrijken. In
normale tijden bijv. noemen wij het doo-
den van zijn medemenschen een grove mis
daad; in den oorlog daarentegen is dit he
laas andere. Zoo ook economisch. Had En
geland zijn daad gedaan in vollen econo-
misohen vredestijd, dan hadden ook wij
de Engelsche handelwijze afgekeurd. Er
heerecht echter een verwoede economische
oorlog en daardoor was de houding van
Engeland te legrijpen. Had Londen niet ge
handeld zoonis het deed, dan was Enge
land ongetwijfeld overwonnen. Voor Neder
land waren dan de gevolgen niet te over
zien geweest.
Nu iets omtrent de Koninklijke. Ik heb
niets tegen den heer Deterding, noch tegen
de K jninklijke op zichzelf. Evenmin koes
ter ik wrok. Mijn beschouwingen waren
zuiver economisch, waarmede men het
eens kan zijn, ja dan neen. In een dogblad
artikel publiceert men conclusies en men
tracht deze zooveel mogelijk te documen-
teeren. De daarin neergelegde meening is
echter gekristalliseerd door jarenla.ng wer
ken in deze richting. Wij hebben in onze
practijk een berg olie-lectuur doorgewor
steld en wij weten, dat vooral olie-concerns
vau beteekenie, aan de spats staan van de
politiek. Een olie-maatschappij is voor 50%
buitenlandsohe politiek en internationale
politiek kan men niet steeds waardeeren.
In den strijd der naties op oliegebied is er
veel misdreven, waarop wij iu dit verband
niet behoeven iu te gaain. De Amerikaan
sche penetratie is dan ook grootendeel6
een gevolg van politieke overwegingen,
evenals de strijd van Sir Deterding tegen de
Sovjets.
Het mengen van politiek in de commer-
cieele geste is niet 6teeds aanbevelens
waardig en kan op den duur leiden tot
groote decepties. Het beleggen van bijna
een milliard gulden in Amerika vinden
wij een riskant avontuur en vele tot oor-
deelen bevoegde, vooraanstaande Neder
landers zijn het daarin met ons eens. Dat
in Amerika een hetze hiertegen is gevoerd,
is ons bekend, trouwens de berg lectuur,
waar wij ons in den loop der tijden ten op
zichte van olie door hebben moeten werken
bevat ook vele Amerikaansche geschriften.
De oliekwestie in Indië is ons eveneens be
kend cn mag ook hoofdzakelijk tot politieke
motieven worden teruggebracht.
Wij blijven dan ook bij onze opinie, dat
»r nu eenmaal een punt is in elke bijzon
dere expansie eener naar de wereldmacht
strevende maatschappij waarboven niet kan
worden uitgekomen en het schijnt, dat de
Koninklijke dit punt heeft bereikt. Wij wor
den daarin versterkt door het feit, dat het
oliebedrijf, dat door de hooge boor-kosten
vroeger een beschut bedrijf was nu door
de veranderde techniek en ook door de ge
wijzigde omstandigheden veel kwetsbaarder
geworden is. De kwetsbaarheid wordt niet.
alleen benut door haar Russische rivalen
afgezien van het. oordeel dat men omtrent
de Bolsjewisten moge koesteren maai-,
BINNENLAND.
ARNHEM EN DE GELDERSCHE
TRAMWEG-MIJ
GEEN BELANGENGEMEENSCHAP.
De gemeenteraad van Arnhem heeft het
voorstel betreffende de belangengemeen
schap met d/ï G(eldersche) T(ramweg)
M(aatschappJjf. waarover in de vorige zit
ting de stemmen staakten, nu verworpen
met IS tegen 17 stemmen.
VEERDIENST GORCUM-SLEEUWIJK
NIEUWE STOOMPONT.
Daar door de algemeene toename van het
autoverkeer en tevens door den bouw der
nieuwe brug aan het Keizersveer*de drukte
aan het veer GorinchemSleeuwijk enorm
is toegenomen, heeft het gemeentebestuur
van Gorinchem besloten om voor dien dienst
over de Merwede 'n groote moderne stoom-
pont te laten bouwen.
ALG. NEDERL. DROGISTENBOND
REQUEST AAN DE TWEEDE KAMER
Maandag j.l. vergaderden de besturen van
den Alg. Ned., R.K. en Ned. Chr. Drogisten-
bond ter bespreking der te voeren actie in
zake het ontwerp-Geneesmiddeleniwet
Besloten werd dat een request aan de
Tweede Kamer gezonden zal worden waarin
verzocht zal worden het gewijzigde ontwerp-
Geneesmiddelenwet niet aan te nemen daar,
indien art. 2 van bedoeld ontwerp ongewij
zigd zal worden aangenomen, dit ten gevol
ge zal hebben dat de drogist vrijwel geheel
uitgeschakeld zal worden van den verkoop
van geneesmiddelen.
ook door haar Amerikaansche ooncurren
ten, die op een gegeven moment revanche
zullen nemen. Hierop slaat onze tirade, dat
de weg naar den ondergang verhaast wordt
hetzij door te ver willen reiken, hetzij
wegens het opwekken van de ontbindende
jalouzie. Het is nog steeds in de wereldge
schiedenis bewaarheid, dat een t e groote
uitbouw door onvoorziene omstandigheden
in elkander stort. Wij kunnen daarvoor tal-
Iooze voorbeelden aanhalen, zooals bijv. de
Oost-Indische Compagnie, die eveneens op
een gegeven moment politiek, agressie en
business door elkander heeft gehaald.
Wij zouden te ver uitweiden, wanneer wij
nog dieper op het anders zoo interessante
onderwerp zouden ingaan. In speciale arti
kelen zullen wij gelegenheid hebben hierop
terug te komen.
IN DE NEUTRALE VAKBEWEGING
MAAR BESTRIJDER VAN DE
BIJZONDERE SCHOOL
Men schrijft ons van hooggeachte zijde:
De Ned. Bond van Gemeenteambtenaren,
een zoogenaamde neutrale vakorganisatie
van ambtenaren, werkzaam bij de gemeente
secretariün, waarin tal van Christelijke
ambtenaren georganiseerd zijn, houdt er
zonderlinge manieren op nu.
Een der personen, die aan het bureau
van dien bond verbonden is. gaat in gemeen
ten, waar een aanvrage voor het oprichten
van een bijzondere school is ingediend,
waarvan hij blijkbaar kennis krijgt, do
onderteekenaars van de aanvrage bezoeken,
en dringt cr op aan, dat deze zullen ver
klaren hun kinderen niet naar de op to
richten school te zullen zenden.
Deze bezoldigde bestuurder van den Ned,
Bond van Gemeenteambtenaren zal waar
schijnlijk deze zonderlinge handelwijze doen!
om te trachten geld te sparen om het voor
de secretarie-ambtenaren beschikbaar te
houden. Een salaris-verlaging wordt dan im
mers voorkomen!
Dat noemt men in den „neutralen" Ned.
Bond van Gemeenteambtenaren het beharti
gen der belangen van de ambtenaren!!!
Na het „groot bal" na afloop van de ver
gadering van de Friesche afdeeling van
dien bond. en na de bestrijding van het
stelsel der kindertoelagen, en het verdedi
gen van het in dienst lrouden der gehuwde
ambtenares, gaat de Ned. Bond van Gemeen
teambfenaren da schoolstrijd weren, cn dia
bijzondere school bekampen.
De leden van dien bond, die overigens eert
vooraanstaande plaats in ons Christelijk
volksleven innemen, weten nu waarvoor
hun contributie wordt gebruikt, terwijl da
eereleden, die een nog hooger plaats inne
men, begrijpen, dat hun naam in dit gevat
niet als deksel mag worden benut
B. V. L.
VAANDELUITREIKING OP 11 JUNI
Op Zaterdag 11 Juni zal te Ede de uitrei
king plaats vinden van veertien vaandels aart
de navolgende Landstormcorpsen van den
Bijzonderen Vrij willigen Landstorm: Fnesch
Verband; Groningsch Verband; Drentscli
Verband; Twentsch Verband; De IJssel en
Vollenhove; Veluwsch Verhand; Veluwzoom
De Meijerij: West-Brabantsch Verl>and;
Zeeuwsch Verband; Verband Monden der
Maas; Verband Dordrecht; KennemerlandJ
Verhand Alkmaar.
Deze vaandels zijn bij Koninklijk Besluit
erkend en gelijkgesteld met de officieels
vaandels en standaarden van het leeer.
De uitreiking zal geschieden door mmistef
Deckers.
De brug te Spijkenisse wordt veranderd en hiervoor zijn nieuwe pijlers noodig.
Als een pijler gereed is, wordt de heimachine en alles wat daarbij behoort
door een bok opgenomen en verplaatst.
Deze 7 cylinder Dieselmotor is de grootste, tot nu toe in Nederland ver
vaardigd. Hij werd bij Stork Hengelo gebouwd en is bestemd voor een
nieuw schip, dat bij de Nederlandsche Scheepsbouwmaatschappij te
Amsterdam in aanbouw is.
't Oude stadje Vecre wordt wel „onder handen genomen".
Behalve het Stadhuis wordt ook het historische kerk
gebouw gerestaureerd.
Herriot neemt afscheid van Tardieu
na een conferentie over het te vormen
nieuwe kabinet. Zooals men ziet liet
dit afscheid aan vriendelijkheid niets
te loenschen over
Dezer dagen is de overspanning, die de verbinding zal vormen tusschen de twee
70 meter hooge pijlers van de nieuive hefbrug te Barendrecht in twee gedeelten,
elk 70.000 K.G., op den boog geplaatst, waarna het door een hulpconstructie ver
bonden en dan omhoog geheschen zal worden.
Links bovenNog een aardige foto van het bezoek van Prinses Juliana
aan de Wieringermeer. Het gezelschap op de wandeling door Slootdorp.
