1
Vereeniging voor Chr. Nationaal
Schoolonderwijs
5! DONDERDAG 19 MEI 1932
De 70e Alg. Vergadering
Contact fusschen School
en Jeugdbeweging
Béden word te Utrecht In 't Gebouw voor
K. en W. de 70ate algemeene vergadering
van de Vereen, voor Chr. Nat» Schoolonder
wijs gehouden.
Openingsrede Ds. M. van Orieken.
11 uur de verga
dering, verzoekt te
z.ingen Psalm 89:8,
'eest daarna Ma-
leachi 4 en gaat voor
in gebed.
De Voorz. spreekt
daarna een ope
ningswoord en uit
z'n dankbaarheid,
dat we deze 70ste
na i'vergadering mo-
/en houden. Wel
u» M. van Uiteut.i klont diit niet geheel
met een 70-Jarig ba-
staan der vereeniging; want Chr. Nat
Schoolonderwijs ia 31 Oct 1860 opgericht en
is dus bijna 72 Jaar oud na de Vereen
van Chr. Onderwijzers en«. in 1854 opge
richt, do oudste van do Schoolorganisaties
wat betreft liet bijzonder ondorwijs. Bewy«
van de trouw en de rijke liefde onzes Godsl
Want niet. alleen dat de Vereen, van Chr
Nat Schoolonderwijs (waarvan Mr. Groen
van Prinstorer do geestelijke Vader en de
bezielende kracht I's geweest) er nog Is,
maar wat hoeft zij niet veel en heerlijk
werk mogen verrichten in die vele jaren,
die achter one liggen; en wat wil God haar
werk Ook nu nog heerlijk gebruiken voor
Schoolstichting, Schoolorganisatie, School
inspectie, Opleiding, enz. Waarlijk de taak
van Chr. Nat Schoolonderwijs is nog niet
afgeloopen!
Wat groot verschil nu of 70 Jaar geleden,
wat betreft de stand van ons Chr. onder
wijs. Toen weinig scholen met den Bijbel,
nu is het aantal legio. Toen kon er met
moeite hier en daar een bijzondere school
met Christelijke confessie geopend worden,
nu ls het land bezaaid met groote en kleine
scholen met den Bijbel, waar het Woord
onzes Gods richtsnoer en sterkte mag we
zen bij onderwijs on opvoedngi van de kin
deren onzes volks, tot wie gesproken mag
worden van Hem, die het licht der we
reld is en het eeuwige leven voor een iege
lijk. die in Hem gelooft
Dat legt ons des te ernstiger den plicht
op, dat wij de groote zegeningen des Heeren
Pullen gebruiken, zooals Hij het wil. Vooral
!n deze moeilijke tijden zal ons geloof moe
ten worden gestaald en onze liefde moeten
wortten verinnigd en onze ijver worden aan
gevuurd.
Wij moeten niet vertragen. En de beproe-
Wngen zendt de Heere, opdat we geestelijk
pullen worden verdiept, om onze wortelen
des geloofs vaster in te slaan in Hem. die
niets leeron wil. Irtan dat we uit Zijne hand
leven en door Zijn Geest ons laten leiden
naar Zijn Woord. Opdat we ook dos te beter
«uilen worden voorgesteld, aan wat eigen
lijk ten opzichte van ons bijzonder Christe
lijk onderwijs het groote ideaal is.
Zijn we misschien te veel verultwenfflgd,
!e veel verstoffolijkt? Neen, wij zeggen niet,
dat er geen geestelijke arbeid verricht wordt
door de Besturen en onderwijizers. Geens-
fcins. Want die te wel zegt bederft zoo veel.
Maar te ontkennen valt niet, dat vele geva
ren ons dreigden en nog dreigend ons om
ringen, zoowel in do huisgezinnen als in de
scholen, zoowel onder de Bestuursleden als
onder degenen, die in onze Christelijke
scholen arbeiden. En is doze crisistijd mis
schien om ons te louteren, zooals het zltver
wordt gezuiverd door vuur?
Al wie de goddeloosheid doet, zal als een
Stoppel verbranden liet 's Heeren getuige
nis hooren bij de voorlezing van Maleachi 4.
Dat geldt voor anderen, dat geldt ook voor
6ns. Ja, onder ons moet veel verbrand wor
den. omdat het stoppelen rijn.
Er zijn omstandigheden, dat de Heere
komt om ons „wortel noch tak" over te la
ten. Maar dan niet om ons armer te maken,
doch om ons rijker te maken; armer in ons
pelf, rijker in God. „UliedOn daarentegen,
die mijnen Naam vreest.. Bal de Zon der
Gerechtigheid opgaan en naar zal genezing
Wanneer we weer gedenken mogen do
Wet van Moms, welke de Htere hem bevo
len heeft, wanneer we ons tweer voegen
haar de rechten en Inzettingen des Heeren
dan wil Hij het harte der vaderen we
'derbrengen tot de kinderen en het hart der
kinderen tot hunne veders. Dan vercenlgt
de Heere in den weg des Verbonds de ge
dachten. Dan wil Hij do staf lieflijkheid
en samenbinding onder ons herstellen. Hij
heeft, het beloofd. Waarbij de keerzijde is
„opdat Ik niet kome «n do aarde met den
ban sla" (Maleachi 4).
Dat in onze Scholen met den Bijbel de
nnreeze Gods heersohe In de harten derge
nen. die de ktnderen onW'erwijzen; dat de
bestuurders onzer scholen mannen des ge-
beds en van de daad mogen zijn: dat de
gezinnen met on«e scholen hartelijk mogen
samenwerken naar de beginselen van Gods
Woord en dat de kinderen onzes volks, mee
door onze Scholen met den Bijbel, den Heere
mogen leeren vreezen, om straks ln Gods
vrucht te leven, tot zegen voor land en volk.
.Voor Kerk, Staat en Maatschappij.
Referaat Dr. B. A, Knoppers.
In de middagvergadering refereerde Dr.
B. A. Knoppers, Geref. predikant te
'Amsterdam, over: „Het. contact der school
ïn haar hoogere leerjaren en do Jougdbewe-
Vanneer wij gaan spreken over boven
genoemd onderwerp is hot noodig allereerst
do begrippen School
en Jeugdbeweging
nader te begrenzen.
In verband met het
doel dezer samen
komst wordt hier
onder School ver
staan de Christelijke
lagere School en de
School, waar het
zoogenaamde M.U.L.
Onderwijs wordt ge
geven on onder
Jeugdbeweging de
Protestantsch-Chris-
teüike Jeugdbewe-
Z>r. B. A. Knoppers ging. gelijk deze met
1 de School in haar hoogere leerjaren in con
tact komt door de Knapen- en Meisjes-
vergaderingen.
Voor den opzettelljken opvoedingsarbeid
van den puber komen in onzen tijd de na
volgende kringen in aanmerking: het huis
gezin, de kerk, de school en de Jeugdbe
weging. Geen verschil bestaat ln onzen
kring er over. dat het huisgezin primair
blijft en de ouders altijd de voor God ver
antwoordelijke personen blijven. Hierop
wijst ook het Sacrament des Doops. Daar
mede is gegeven het contact tusschen huis
gezin en Jeugdbeweging. Maar voor den
goeden gang zal niet minder contact moeten
bestaan tusschen Kerk en Jeugdbeweging
en tuseohen de School in haar hoogere leer
jaren en de Jeugdbeweging.
Wordt het contact tu6schen Huisgezin en
School in onze kringen onderhouden, al
kon het nog beter zijn, de band tusschen de
School en de Jeugdbeweging is nog altijd
En toch is hij noodig, ook waar de
jeugdbeweging een factor vaji beteekenls
in den opvoedingsarbeid is geworden. Zij
wordt wetenschappelijk gefundeerd en
neemt meer en meer in omvang toe. De
Christelijke Jeugdbeweging vereenigt meer
dan 120.000 jonge menschen onder haar
vaan, waaronder de Gereformeerde wel de
grootste en meest gemarkeerde is. Ook de
School is meer en meer gaan inzien het
recht en de beteekenis van de Jeugdbewe
ging.
De moderne Jeugdbeweging wil een
nieuwe kuituur brengen. Dit is het meest
uitgekomen in de Duitsohe Jeugdbeweging.
Daardoor kwam zij ook tot eene „Kampf-
ste-llung" tegenover de School (Kerohon-
steiner, Wyneken e.a.). Deze tendenz is
gelukkig in ons land aan de Jeugdbeweging
op Ghristelijken grondslag vreemd gebleven.
Verblijdend is het feit, gelijk ook bleek uit
een door den referent ingestelde enquête,
dat de school sympathiek staat tegenover
de Jeugdbeweging. Natuurlijk worden
eenige reserves gemaakt, als: ouders en
leiders moeten de jeugdbeweging als hulp
middel beschouwen; de leiding moet in goe
de handen zijn; de Jeugdbeweging mag niet
leiden tot verbrokkeling van het gezin; pe
danterie van het Jonge geslacht moet voor
komen worden; een goede methodiek zal het
werk der jeugdverenigingen moeten leiden.
Speciale bezwaren, die men voor de kna
pen en meisjes van de jeugdibewegng ducht
met het oog op de school bleken naar de in
gestelde enquête van den referent te zijn
bezwaren met het oog op het huiswerk, dat
de jeugdigen van de school modekrijgen; be
zwaren met het oog op de toewijding der
jeugdigen tot de schooltaak. De referent
gaat op deze bezwaren nader in en meent
te kunnen constateeren, dat voor de school
in haar hoogere leerjaren geen gevaren zijn
to duchten van de jeugdbeweging, vooral
niet van de jeugdbeweging, die uitsluitend
de goestelij-k-zedelijke vorming beoogt- Ook
kunnen verschillende bezwaren ondervangen
worden. En daartegenover staat, dat de
jeugdbeweging aan de andere zijde zeer
gunstig werkt in het belang van de knapen
«n meisjes èn van den schoolarbeid, waar
van voorbeelden gegeven en nader uitge
werkt worden.
Plaatselijk organisatorisch contact tus
schen de school en de Jeugdbeweging be
staat in ons land niet. Wel kan geconsta
teerd worden, dat op de meeste plaatsen
het contact gelegd is in de personen zelf,
namelijk i^i de onderwijzers en de onderwij
zeressen, die zich aan dezen arbeid geven.
Wat het aantal leerlingen betreft in de
hoogere leerjaren der school, dat lid is eener
jeugdorganisatie, is door de enquête gebie
den. dat dit gestel dkan worden op 20—80
pet Overigens geven de verstrekte opgaven
een bonte staalkaart, vooral op de gemeng
de Christelijke sdholen, waarvan eenige
voorbeelden worden gegeven.
Ten slotte betoogt de referent, dat recht
streeks en organisatorisch contact tusschen
do school en de jeugdbeweging moeilijk te
leggen is, maar zeer gewensoht Is, daar de
terreinen vaak in elkander grijpen, zoo wei
nig mogelijk mag verloren gaan, geen over
bodig werk gedaan mag worden, methodi
sche eenheid moet verkregen worden, be
lemmeringen weggeruimd, botsingen voor
komen moeten worden, woderzijdsche waar
deering moet gekweekt worden. De Plaatse
lijke Jeugdraad, waarin vertegenwoordigers
der ouders, der school, der kerk, der sociale
beweging zitting nemen, vindt hier een
vruchtbaar arbeidsterrein. Indirect kan het
contact onderhouden worden, doordat de
onderwijzers en onderwijzeressen zich meer
en meer aan den jeugdarbeid geven, een
levend contact, dat niet onderschat mag
worden. Ook kan op de school te gelegener
tijd en op de juiste wijze op het karakter
en de beteekenls der Jeugdvereeniging ge
wezen worden. Verder zal het goed wezen,
dat het hoofd dor school aan de leiders der
Knapen- en Meisjesvergaderingen de adres
sen verstrekt der leerlingen, die de school
verlaten, opdat deze vooral in de steden de
jeugdigen kunnen opvangen in de daar
voor geschikte jeugdorganisatie. Wanneer
een ieder in zijn kring getrouw is in het
hem opgedragen werk, zal de rijpende jeugd
onder Gods zegen daarvan de vruchten pluk
ken.
(De vergadering duurt voort.)
VEREEN. VAN CHR. ONDERWIJZERS
DE „GROOTE" VERGADERT
TE ZWOLLE
BESPREKING OP HET REFERAAT
VAN Mr. H. BIJLEVELD
DE TWEEDE DAG.
Dinsdagmorgen om 10 uur werd de ver
gadering voortgezet en op gebruikelijke wij
ze geopertfd De secretaris deed het gebed
a las Joh. 15 1—17.
Verklaring Hoofdbestuur.
De Voorxitter deelt mee, dat de heer
E. K i e f t, van Meppel, tot ild van 't hoofd
bestuur is gekozen en heet hem we lik om
de bestuurstafel Ook de heer W. 't
Hooft, van Goes, die reeds «enige keeren
een vergadering van het hoofldlbestuur heeft
meegemaakt, wordt alsnog welkom gehee-
ten.
Beide nieuwe leden van het hoofdbestuur
worden met applaus uit de vergadering be
groet
De Voorzitter wijst nogmaals op het
groote belang der Tentoonstelling.
De heer W. G U111 e nb o o g a a r d t,
uit Den Haag, bracht in welgekozen woor
den op origineele wijze verelag uit van den
toestand van Groen van Prinsterers graf
op het kerkhof „Ter Navolging" te Scheve-
ningen. Hij wees er ook op, dat de cata
strofe van Sdheurleer's Bank tengevolge
had, dat de bloemen op Groens graf dit
jaar niet werden geplant en stelde de vraag,
of tiie Vereeniging niet voor vaste planton
kan zorgen?
De Voorzitter dankte de Haagsche
afdeeling voor dit ongewone, maar schoone
verslag en zei too, dat het hoofdbestuur do
vraag gaarne eal overwegen.
De penningmeester, de heer H. Nleu-
wenhuisen, van Zegwaart, zei, dat hij
geen enkel bezwaar had. doch, wat denkt
vergadering er van?
Het krachtige applaus uit de vergadering
bewees, dat deze gaarne aan do grafverzor
ging deel noemt.
Referaat-Bljleveld.
Do Voorzitter betuigt Mr. H. Bij le
vel ld de deelneming der vergadering mot
het smartelijk verlies en geeft hem daarna
het woord.
De heer B ij I e v e 1 d krijgt dan het woord
en geeft nog een korte inleiding op zijn
referaat. Hij wijst op het juridische karak
ter van zijn betoog en op de verbanden,
welke wij in hot leven kennen: gezin on
vooral school. Van het referaat gaven we
gisteren reeds verslag.
De bespreking.
Aan de bespreking van het referaat na
men vier personen deel.
De heer H. J. van W ij 1 e m, van Rotter-
im, vraagt of het verbod van Fransch
niet in strijd is met de Grondwet, wolke
zegt, ti&t het onderwijs vrii is, behoudens
toezicht enz. Maar voor 1889 was er zelf»
geen leerplan. Thans zitten we aan de sub
sidieregeling vest en ons „volkeko" was
daar toen al bang voor.
De heer J. Th. R. Schreuder, van
Amsterdam, prijst de wijze van behande
ling van het onderwerp: diepzinnig en
principieel en waarin zoo treffend uitkomt
dat ne school een eigen levenswet heeft.
De referent acht leerplicht niet principieel
te veroordeelen; maar hoe denkt hij dan
over bezwaren welke er tegen even
tuoole uitbreiding zijn? Voorte vraagt Spr
of de clausule van het Unierapport reoids
overbodig ls. dat de Staat alleen aanvul
lend mag optreden? Kan men overal onder
wijs krijgen, iwiat men begeert; b.v. ln klei
ne gemeenten of daar, waar kleine groepen
wonen of in de Wieringermeerpollder?
De heer M e i m a, van Groningen, vraagt,
hoe het hoofd eener school moot handeion
als b.v. de gemeente f 5 per kind voor klom
pen beschikbaar stelt. In zulke gevallen
wordt verschillend opgetreden; vooral ln
deze -orgelijke tijden.
De heer Brants, van Haarlem, dacht
aan den vader van den spreker met dank
bare herinnering, nu hij de zoon op gelijke
wijze hoorde spreken en hoewel reeds twin
tig jaar Staatsambtenaar waagt hij het een
enkele opmerking te maken. Geeft de rel.
niet toe, dat een der grootste functies van
de verbanden is om beschermend op
te treden; ook tegenover het/kind. De Staat
moet ook een hart hebben. Een arme land
arbeider vroeg Spr. eens of/rijn jongen vrij
mocht worden gesteld van aardrijkskunde,
want dat «ou zijn bederf zijn; hij zou later
misschien weg willen van het eiland en
geestelijk gevaar loopen. Spr. kon de vader
niet overtuigen, maar hij was blij, diat hij
kon zeggen: hij moet aardrijkskunde lee
ren; omdat de vader wel een hart had, maar
een tekort aan inzicht.
De baqn voor het Fransch/moet weer vrij
worden; maar er moet een beschermende
bepaling zijn, dat het niet gegeven wordt
voor het kinid vatbaar is voor dit onderwijs.
Het hangijzer van de leerplicht blijve;
Want de leerplicht was een zegen voor ons
volk (applaus).
School kleed! ng en -voedsel is een prao-
servatief; ook de maag heeft, evenals de
longen, groote invloed op het onderwijs.
Ook ten deze moet de Staat een hart heb
ben. Spr. staat er verstomid over, dat hier
gevraagd wordt, of het wel Christelijk is
kinderen klompen te geven.
Antwoord Mr. BIJleveld.
Spr. dankt voor de herinnering aan zijn
vader; hij is ton opzichte van het Chr. On
derwijs zwaar „erfelijk belast", maar «ij
het met groote schuchterheid we moeten
desnoods niet schromen om de hietori-
«cho wording critisch te bezien en onze Cal
vinistische levensbeschouwing eoo noodig
uitbouwen; b.v. de zienswijze over de Leor-
plicht.
Zooals het staat in de Grondwet zou het
verbod van Fransch daarmee in strijd zijn;
maar men moet letten op de historische ont
wikkeling. De bedoeling is alleen uit te
spreken, dat de norm van 1S48 verviel, toen
autorisatie noodig was. Zoo moet men do
zaak zien in het historische licht.
Bij de Leerplicht moeten we zeer voor
zichtig zijn; ln dit leven ls steeds verande
ring en vervorming naar Gods beleid. Van
absolute rechten voor de menschen moeten
we liefst niet spreken; daarom kan het
aspect telkens gewijzigd worden. Maar het
licht der eeuwigheid moet er over vallen;
ook in de Aufklüring was Gods leiding.
Thans echter is er geen enkole reden om
tot uitbreiding over te gaan.
Wat het onderwijs in kleine gemeenten
enz. betreft, daar zijn zeker moeilkheden,
doch daarom mag de door de Overheid nog
geen zoogenaamd neutraal onderwijs
gegeven worden. Trouwens, de vervoersge-
legenhedon lossen de moeilijkheden op en
dcsnocf's kunnen bizondere neutrale scho
len gesticht worden. B.v. de Wieringermeer*
polder.
Het geven van klompen of kleeding zou in
elk geval door kerk of organisatie via de
ouders moeten geschieden, zelfs als de over
heid het doet; want de oudere hebben ln
de eerste plaats de verzorgingsroeping al ls
er soms interventie noodig.
In antwoord aan don heer Brants zegt
de heer BIJleveld, dat het*zóó moge blijven:
geen staatsambtenaar, maar christelijk on
derwijs (applaus).
Doch, ook de staatsambtenaar kan mooi,
Christelijk werk doen.
Zeker, de staat moet ook beschermen,
Is er reden voor is, want hij moet het
recht handhaven. Maar de Staat kin geen
liefde toonen; hij kan slechts do pleister
op do wond leggen.
Zoo heeft ook do Staatsambtenaar niet de
gave om te zeggen: dat heeft de Jongen voor
de toekomst noodig. Hij weet dat niet
Ook is het dwaas om te veronderstellen,
dat de onderwijswereld niet zou weten,
wanneer het kind vatbaar Is voor Fransch
en dat de Staat het dus moet regelen. Zou
er van het recht misbruik gemaakt worden?
Spr. is daar zoo angstig niet voor.
Voor spr.'s gevoel is er een principieel
onderscheid tusschen de zorg voor longen
en maag; als da kinderen bij elkaar
bracht worden, moet er gezorgd worden,
dat het samenzijn geen gevaar voor de ge
zondheid meebrengt; maar iets geheel an
ders ls het, wanneer hot kind individueel in
zijn gezondheid to kort komt. Dan moet de
Staat niet helpen, maar Kerk of armbe
stuur dienen hier hulp te verleenen. De
Staat mag misbruik weren; doch niet in
grijpen in anderer rechten.
't Is moeilijk voor ons om altijd de juiste
weg te vinden; maar vragen naar Gods
wil moet ons richtsnoer zijn. Jezus Christus
wil ons klacht geven! (daverend applaus).
De voorzitter dankte spr. en debattere
en schorst de vergadering tot 2 uur.
DE MIDDAGVERGADERING
De slotzitting.
Toespraak-Wijnbeek.
De heer W ij n b e e k, vertegenwoordiger
in het gemeentebestuur van Zwolle, zegt,
dat wethouder B a r t e 1 s, gisteren aanwe
zig, thans verhinderd is om namens hei
gemeentebestuur het woord te voeren en dal
ook het hoofdbestuur niet ten gemeente
huize kon ontvangen worden; maar spr. wil
namens Zwolle toch zijn groote belangstel
ling uitspreken voor het streven der ver
eeniging.
In 1890, toen de Vereeniging in Zwolle
irgaderde, was er één Chr. school met 5
onderwijzers, nu zijn er elf met 70 onderwij
zers; en zoo groeide ook de belangstelling
ln 1890 was ook het weer ongestadig, koud
met stormbuien; nu was er stralende zon
neschijn en dat schijnt symbool van hel
leven der Vereeniging. In 1890 was de school
wet-Mackay er juist en de vergadering be
sloot toen tot aansluiting bij de Schoolraad
moge al hetgoede, dat ligt in het wets-
onitwerp-Terpstra, het Chr. onderwijs èn ons
volk gegeven worden. Spr. denkt in 't bi
zonder aan de trage afrekeningen, welke
hopelijk zullen vervroegd worden.
De vereeniging moge groeien en bloeien
tot zegen van het Chr. onderwijs.
De Voorzitter verzoekt den heer Wijn
beek de dank der Vereeniging aan het ge
meentebestuur over te brengen.
Het Crisiscomité.
De Voorzitter deelt mee, dat voor hel
Alg. Crisiscomité ongeveer f 500.— Is bin
nen gekomen en verzoekt om de gelden te
zenden aan den heer Maas, penningmees
ter van hot comité der vereeniging.
Vervolgens spreekt de heer K. Brants
over t
De geestelijke belangstelling.
don Chr. onderwijzer voor de Chr.
School; waarvan we reeds een uittreksel
gaven.
De Voorzitter zegt den spr .dank voor
de spiegel, welke hij ieder onderwijzer heef!
voorgehouden en voor het wijzen op de
groote verantwoordelijkheid, welke op den
Chr. onderwijzer rust.
Voorts dankt de Voorzitter de afd.
Zwolle voor de ontvangBt Zij is een dubbel
saluut waardig, "vooral de heer Wege-
rif heeft zich extra verdienstelijk gemaakt
Dan neemt de Voorzitter afscheid
m den heer A. v. d. B e r g, tweede secre
taris van hot hoofdbestur, die statu-tair als
lid moest aftreden en dankt hem voor het
ele, dat hij deed voor de Vereeniging.
De heer v. d. Berg dankt voor het geno
ten vertrouwen en de ondervonden vriend
schap.
Na gezang en dankgebed door den heer
Brants wordt de vergadering gesloten.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN,
uorlikum, Fr. (Herv. School, hoofd O.
Hoekstra), D. Hek te Nieuwe-Krim (,0.).
Doorn (Herv. School, hoofd H. Bijl), mej.
W. S. L. Wasterval te Leiden.
e e g (Herv. School, hoofd W. ten Hoeve),
Marinissen te Middelburg, onderwijzer te
St. Laurens. Voor tijdelijk.
N i e u w-L ekkerland. Door Th A. Schmal
te Enschedé ia de benoeming tegen 1 Juni a.s.
aangenomen.
CHR. LAND- EN TUINBOUWONDERWIJS.
Te Zwolle werd Dinsdag J.L de derde
algemeene vergadering van de Chr. Vereen,
van Tuinbouwonderwij zers gehouden.
In zün openingswoord uitte de voorzitter, de
heer G. J. Witteveen, van Zwijndrecht,
zijn blijdschap, de „oude getrouwen" weer
aanwezig te zien, maar daarnaast ook eenige
nieuwe gezichten. Hij heette allen hartelijk
welkom, in het bijzonder den heer den Engelse
van Hardenberg, vertegenwoordiger van den
C.B.T.B.
Uit het jaarverslag over 1931 bleek, dat het
ledental met eenigen was vermeerderd, maar
dat nog lang niet alle Chr. land- en tuinbouw-
ondenvijzers zijn aangesloten. Gezien echter
de verhoogde actie van den C.B.T.B., met
name in de noordelijke provinciën, is er goede
verwachting, dat ook aaar meer aansluiting
zal gezocht worden. In het afgeloopen jaar
vroeg vooral de regeling der landbouw-uurtjes
voor de Radio en de Jongeren-organisatie de
aandacht.
De penningmeester gaf daarna een resumé
van ontvangsten en uitgaven, waarbij een
batig saldo was te boeken van f 40.36.
Bij de Bestuursverkiezing werden herkozen
de heeren Witteveen en Cramer, terwijl voor
den heer O. C. van Hemessen, die als bestuurs
lid wenschte af te treden, gekozen werd de
heer Dijkstra.
De Voorzitter behandelde daarna het
onderwerp: „Moeilijkheden voor het Chr. Land
en Tuinbouwonderwijs", Hij wees er op, dat
er nu in ons land zoo ongeveer 200 Chr. on
derwijzers zijn in het bezit van de Land- of
Tuinbouw-akte, maar nog zoo weinig Chris
telijke cursussen.
Wat is de oorzaak daarvan? Is onze Ohr.
bevolking wel overtuigd van de noodzaak van
Chr. landbouwonderwijs? Is er ook gebrek
ann inzicht bU de onderwijzers?
Verschillende moeilijkheden werden nage
gaan om te komen tot het oprichten van Chr.
cursussen.
Het bestaan of het oprichten van een afdee
ling van den C.B.T.B. zal steeds veel van die
moeilijkheden wegnemen. Maar om dan waar
lijk het Chr. beginsel in het onderwijs in te
dragen, daarvoor is nog zoo zeer noodig ver
dieping van beginsel bij den onderwijzer. Wie
geeft voor do natuurwetenschappelijke vakken
een leidraad, waarin dat Christelijk begin
sel tot zijn recht komt?
Er is gebrek aan Inzicht. Onze tijd dwingt
n op alle terrein het Christelijk beginsel in
te dragen. Bespreking van deze beginselen op
onze afdeelingsvergaderingen kan zoo verhel
derend werken. Daarom is toetreding tot onze
organisatie zoo noodig. En toetreding tot den
C.B.T.B. en de Jongerenbond logisch.
Nadat op dit referaat nog eenige bespreking
volgde, nam de heer K. den Engelse ten
slotte het woord om de Vereeniging dank te
zeggen voor de belangstelling die zij toont te
hebben ten opzichte van den C.B.T.B. Spreker
betuigde dat die belangstelling wederkeerig
is. In nauw contact met elkaar zal misschien
nog veel te bereiken zyn.
VEREENIGING VOOR CHR.
VOLKSONDERWIJS
DE JAARLIJKSCHE ALGEMEENE
VERGADERING
Dr. J. Th. DE VISSER HERDACHT
Onder presidium van Prof. Dr. W. J. A a 1 -
ders, van Groningen, kwam de Vereeniging
voor Chr. Volksonderwijs heden in de Buiten-
sociëteit te Zwolle in jaarlyksche algemeene
vergadering bijeen.
De Voorzitter opende hedenmorgen om half
elf de vergadering op gebruikelijke wyze,
waarna de Voorzitter van de ontvangende af
deeling een woord van welkom tot de opge-
komenen richtte.
Hierna hield de Voorzitter, Prof. Dr. W. J.
A a 1 d e r s, de
Openln gerede.
waarin hij er op wees, dat het door hem zoo
even voorgelezen Schriftgedeelte het hoofd
stuk is dat Dr. de Visser gewenscht heeft, dat
zijn begrafenis zou worden gelezen. Het
als het ware zijn testament voor ons. Hij was
de geestelijke vader van Chr. Volksonderwijs.
Hij vereenigde op wonderbare wijze zachtheid
en kracht, voorzichtigheid en moed, hartelijk
heid en ernst, godsvrucht en humaniteit. Wy
herinneren ons dit alles met grooten weemoed.
Wij zijn temeer dankbaar naarmate wy te
meer bedroefd zyn. Wij willen na zyn heen
gaan zeggen en zingen, wat hy vóór zyn heen
gaan temidden van zyn pyn heeft herhaald:
„God is goed" (Gezang 27 :2):
Ontroerd stonden de aanwezigen hierna op
van hun zetel en hieven gemeenschappelyk dit
gezangvers aan.
Prof. Aalders voortgaande wees er op, dat
in het hoofdstuk dat hy voorlas, alles hierop
neerkomt, dat alles wat wij zijn en doen af
geleid is, geschapen en gedragen door God.
He4 beste wat er is, de liefde, is eigeniyk
Gods liefde.
De toekomst, ook van Ohr. Volksonderwys,
zal bijzondere offers van ons vragen, wy moe
ten rekenen op een forsche, ingrijpende bezui
niging van Regeeringswege, die offers zal
kosten. En het komt er op aan deze loyaal te
brengen en ons in te spannen om met minder
middelen, hetzelfde, zoo niet meer te bereiken,
dan deze middelen te gebruiken met al de
vindingrijkheid en geestkracht, waarover on9
God te beschikken geeft.
Ik las, zegt Spr., onlangs het nieuwe boek
in den Amerikaanschen schrijver Theodore
Dreiser. Geen roman, zooals hy er zoo op li en-
wekkend geschreven heeft, maar een verzame
ling studies over de toestanden in de Vereen.
Staten van Noord-Amerika. Hy vindt deze
zorgwekkend. Zyn boek heet dan ook „Tragic
America". Wat my, aldus Spr., onder andere
trof, is de felle critiek op de Kerken en haar
invloed, ook door middel van de School.
Hy spreekt van den godsdienstigen geest
der School als van een kwaad. Het heet „dat
men in de hand van geestelyke bandieten de
sorg en de opvoeding van de kinderen legt,
zoodat zij gewoon tot slaven gemaakt worden
door den godsdienst. Een slaaf is naar zyn
meening de man, die niet voor zichzelf denkt.
Een man met kennis is niet machteloos". Zoo
gaat het. verder, zoo ook dat het Russisch
Bolsjewisme aan Amerika tot voorbeeld wordt
gesteld.
Spr. deed slechts enkele aanhalingen en dat
waren niet eens de sterkste. Ze zyn voldoende,
om te toonen in welken geest een van de in
vloedrijkste Amerikaansche echryvers oordeelt
over godsdienst en opvoeding en het Bolsje
wisme tegen de Kerk uitspeelt
Waarom Spr. dit doet? Omdat de wereld
tegenwoordig zóó klein is, dat wat in Amerika
gezegd wordt ook hier wordt gehoord en de
zelfde stemmen van alle kanten ook in ons
land klinken.
Laat ons de critiek van het ongeloof niet
hooghartig afwijzen. Laat ze one veeleer vol
mondig tot onszelve doen inkeeren,
onderzoeken hoeveel tekort aan geloof, hoe
veel ongeloof, wereldsgezindheid en zelfvol
daanheid in ons doen en laten, in onze hou
ding en gedragingen, ook op het terrein van
het Chr. Onderwys schuilen.
Dan zal het woord van Johannes ons alB
van Godswege toespreken. Wij kunnen niet
tenzy in levende afhankelykheid van Hem,
door wien en tot wien alle dingen zyn. Onze
liefde kan enkel bestaan als wederliefde. „Wy
hebben Hem lief, omdat Hy ons eerst heeft
liefgehad". Welnu, daartoe staat in deze Pink-
sterweek de weg wijd voor ons open. Laat ons
bidden om den Heiligen Geest, die Gods be
lofte tot gave maakt en deze gave tot kracht
(Applaus).
Jaarverslagen.
Hierna kwam het jaarverslag aan de orde.
Het verslag werd goedgekeurd evenals dat van
den penningmeester, den heer 0. W. F. Baron
Mackay van Nunspeet
Besloten werd de contributie voor 1983 te
bepalen op f5.per onderwijser.
De aftredende bestuursleden, de heeren C.
W. F. Baron Mackay te Nunspeet, Jhr. Dr. L.
H. Quarles van Ufford te Utrecht en H. J. de
Visser te Doetinchem, werden met groote meer
derheid herkozen.
De vergadering hield zich verder bezig met
het ontwerp van wijziging van het reglement
op het Na-examen te Utrecht, idem met dat
tot wyziging van het huishoudelijk reglement
van het hoofdbestuur, idem met dat van de
Prov. Afdeelingen en met het ontwerp regle
ment met huishoudelijk reglement voor kerke-
raadsscholen met een afzonderlijke commissie
rn uitvoering.
In de middagvergadering hield D r. J. C.
o o s eNed. Herv. predikant te Groningen,
sn referaat over: „Zielkunde en opvoeding".
Radio Nieuws.
RECHT 18 RECHT
Te Almelo werd bericht ontvangen, dat
de Kroon ongegrond verklaard heeft het be
roep ingesteld door ingezetenen tegen het
Raadsbesluit, waarbij medewerking werd toe
gezegd voor den bouw van een vierde School
Chr. Volksonderwijs.
VEREENIGING „LUKA9".
Woensdag 18 Mei J.l. werd te Zwolle ge
houden de dertigste algemeene vergadering
van het ziekenfonds „Lukas", Vereen, ter Uit
oefening van Barmhartigheid aan Chr. Onder-
wy zere (essen).
De voorzitter, de heer A. Brakel, opent de
vergadering met gebed, waarop de secretaris,
de heer Zylstra, leest Lukas 18. De voorzitter
richt zich met een woord van welkom tot de
vergadering, welke mede bezocht werd door
den eere-voorz., den hoofdinspecteur K. Brants
De vernieuwde Kon. goedkeuring word dit jaar
verkregen. Mededeelingen worden gedaan om
trent ae zegenrijke werking van „Lukas".
Hot secretarieel verslag werd goedgekeurd.
Het aantal leden is nu pl.m. 6200. Het finan
cieel verslag geeft als eindcijfer in de balans
f 54465.46. Gesteund werden de patiënten dit
iaar met f 20296.80. Door de gevormde reserve
ls er oen zekere stabiliteit ontstaan, waardoor
een bepaalde contributieheffing mogelijk is.
DONDERDAO 10 MEI
chtu: Populair concert
HüTi'e n NCRV: L. W. J. van Haaeeltl
Ou dor trots.
Politie- ea P e r b e r i o a t e a
Huizen NCRV: Politieberichten
Hulzen NCRV: Persberichten
Huizen NCRVPerwbaniohcn
H 11 v e r a u m AVRO: Persberichten
VRIJDAG SO MEI
Z.00 Hut son KRO: Morgenconoert
8.01 Hilversum VARA: GramofoonmuMeÉt
10.00 Huizen KRO: Kunsterusomble
10.30 Hilversum VARA: Septet
VARA:
01 Hl 1 V e r u Hl AVRO. Omroeporkest
Orgelconcert
12.05
12.15 H u I
1S.S0 Lad.
13 45 H u 1 s e n KRO: GramofoofltnuzleAc
r g: Omroeporkeet
16.60 K a
16.01 H I 1 v
ry: Studio-orkest
Concert
VARA: Ptono-reel tal
Langenberg: VeeperconCert
Warschau: Mandoline-orkest
andolin-
ersum VARA: t
17.00 Huizen KRO: Orkest
u m VARA: Gramofoonmutrtek
ry: R*wiio Militair Orkebt
um VARA: Orkest
GramofoonmuMek
jen KKO: U-ramofoonmuslek
19.15 Hilversum VARA: Orkest
18.00 H 11
18.20 Dai
18.20 Hi 1
18.45 H 11
1S.00 Huizen KRO. G ra mof.
19.30 K al u n d b o r g; Pianospel
19.35 Wafechau: Phllhartn. ork<
19.45 Hulzen KRO: Gremofoonmuziele
20.00 H u 11 e n KRO: Orkeat
Lesingen, Cursussen eic.
1015 EütZ# "um VARAt Voor dra oh t Kees
11.00 Hilversum VARA: Voordracht Ke*s
KRO; Landbouw**u«*rte door
Kin
16.30 Hilveraum VARA: Knutselwerk voor
kinderen
Kerkdiensten eno
10.00 Hll ver e um VPRO: Morgenwijding
Politie- en Per e b e r ie h ten
11.01 Hullen KRO: Politieberichten
19.10 Hulsen KRO: Politieberichten
Bloedarme, Zenuwachtige
Volwassenen en Kinderen
die zich lusteloos en slap gevoelen, die
overwerkt zijn, prikkelbaar, moede, vroeg
tijdig uitgeput, gebruiken met uitstekend
gevolg als
bloedvormings- en versterkingsmiddel
DriHOMMEL's Haematogen
Vraag het oordeel van Uw dokter! (Adv.)
DE EEREPRIJS
De hoofdprijs op het C.N.V.B.-tournooi, de
„Rotterdammer"-bokaal, die naar Twente
werd gebracht door D„ S. te MJverdaL
Aanvragen voor de voorechotkas worden mak
de meeste voorzichtigheid behandeld.
De heer Houkels richt een woord van dank
tot het bestuur voor het mooie werk, dat het
mag en wil verrichten.
De contributie wordt weder vastgesteld,
voor 1933, op f 3.
De voorzitter spreekt er zijn spyt over uit,
dat er nog 4000 Chr. onderwijzers zijn, dia
van zoo'n nuttige, goedkoop® vereeniging nog
geen lid zyn, welke vereen, het ganïche ter
rein van het Chr. onderwys bestrijkt, van het
Chr. bewaarechoolonderwijs tot het Ohr.
Nijverheid»- en Hooger onderwys toe.
De heer K. Brents, die mede-oprichter wan
i de eerste voorzitter van „Lukas", spreekt
waardeerende woorden voor de wyze, waarop
„Lukas" ayn werk voortzet.
De heer D. Zylstra werd als bestuurslid
herkozen. De vergadering wordt door den
voorzitter met dankgebed gesloten.
EXAMENS
ACADEMISCHE EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Otel.i
Indisch Ro">ht: cvind.ex de heer C. M. F. Mtljar
-f Llem TJoen Ho, bride» te Den H«a«.
GEM UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Geel. Geneeskunde: aruex., de dames J C ft.
Jagjjrtnk te Rotterdam #n M. A J. G. H. Éme*te
te Roermond, en d- he*r ft. C. van Waalwijk
Doorn te Schiedam: eeml-srteex. de dame*
ncobe te Ametordah en H. D. Kroil te Hil-
ï£',rlbo. J T,0n PO#D U
Ie- on Natuurkunde: oand.ex., ét hesr F,
ieu!en en mej. S E. Kerkhoven: ld., hoofdv.
Natuurkunde: doet. ex.. de heer J. M. Faber.
Breda en W. c. M. Phiemaekcr* te Ulrëoht.
nJ^NRB?U^.HP°^I?S0.HCK?ï" TB WAQKN1N-
OEN. Oeei.: Koloniale Landbouw: cand.ex., de
heeren H van Utren. F. A. rui Barsn F kon
tekoe. W. H. van Eek. C. Oerber. H.'Mermeü
•teln. J. C MetUvler Meijer. J. D Ochtmon J
Lrte ii I ï.rc„M'v"«.'
EXAMENS-MACHINIST
DEN HA AO. II M*l. Cs ei. voor het voort
dip)., de heeren B. Hulemen te Deiriljl. P M.
Sendee te Wemsldlnge. H. J. G. Ahlers te Nleml
we-Pekela. B. J. van Leeuwarden te Utrecht e»
Ia. Schouten te Ledden.
