DINSDAG 3 MEI 1932
PAG. 3
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN
Beroepen; Te IvJmuiden, S. Wesbonik te
Hoorn. Te "Laren (N.-H.), cand. J. VerkuyJ
te Nieuw-Vennep.
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST.
Cand. I. H. Mulder te Leeuwarden, be
roepen predikant bij de Geref. Kerk van
Giessen-Ou^ekerk, -Nieuwkerk en Peursum, is
na peremptoir examen voor de Classis Gorin*
chem toegelaten tot den dienst des Woords en
der Sacramenten.
De, heer Th. A. Vos, candidaat tot den H.
Dienst, vroeger werkzaam aan de Marfcha-
sticating te Alphen a. d. Rijn, thans wonende
Parklaap 19a, Groningen, heeft zich beroep
baar gesteld in de Ned. Herv. Kerk.
AFSCHEID. BEVESTIGING, INTREDE.
Ds. H. B o s w y k hoopt Zondag 22 Mei a.s,
afscheid te nemen als predikant der Geref
Kerk van Uithoorn en na enkele weken van
voorbereiding als geestelijk-verzorger van
„Bloemendaal" te Locsduinen te worden ge-
infitalleérd.
-Ds. H. Dekker nam Zondag j.L in den
avonddienst afscheid van de Geref. Kerk te
Venlo (L.), wegens bekomen emeritaat met
ingang van denzelfden datum. Hij deed dit
met een predikatie, tot tekst hebbende het
laatste vers van het Mattheüs-Evangelie„En
zie, Ik ben met ulieden alle dagen tot de vol
einding der wereld".
Het was een treffend moment, toen aan het
einde van den dienst de Burgenieester der
gemeente Venlo, Mr. B. Berger, net kerkge
bouw binnentrad en even later in hartelijke
bewoordingen Ds. Dekker toesprak en mede-
ceeling deed van de Koninklijke onderschei
ding, die Ds. Dekker was te beurt gevallen en
het Ridderkruis der Oranje-Nassuu-orde den
scheidenden predikant op de borst spelde.
Gesproken werd verder door ouderling H. J.
van Lonkhuyzen, alsmede door Ds. G. Pontier,
van Heerlen, namens de Classis 's-IIertogen-
bosch; en door den Consulent Ds. J. Wristers,
van Helmond, namens de Geref. Kerk aldaar.
Een passend cadeau werd namens Kerkeraad
en Gemeente aangeboden door den lieer W.
Oosterbeek, als een der«oudste leden der Kerk,
terwijl het slotwoord werd gesproken door
ouderling F. Elders, die aan het einde daarvan
allen deed vereenigen in het lied God ter eere,
Ps. 52 7.
Het adres der Kerk is thans: F. Elders,
Oostsingel 60 te Venlo.
D s. B. J. G e e r 1 i n g, van Dorkwerd ge
komen, werd Zondag j.l. door den consulent,
Ds. E. Jongens, van Leimuiden, bevestigd als
predikant der Ned. Hervormde Gemeente van
Oude- en Nieuwe-Wetering met Efeze 3 14-17
cn deed des namiddags intrede met een predi
katie over Coll. 3:11 laatste gedeelte. Aan
bet einde werd hij toegesproken door Ds. F.
J. lifoeyer, van Woerden, voorheen te O.- en
N.-Wetering; door Ds. Jongens en door het
hoofd der Chr. School. Ook de Burgemeester
van Alkemade was aanwezig. De kerk was
stampvol.
Dr. G. P. van Itterzon heeft, we
gens vertrek naar Den Haag, Zondag j.l. af
scheid genomen van de Ned. Herv. Gemeente
te Alblasserdam, die hij 4 jaar gediend heeft.
De Gemeente, die de kerk tot in alle hoeken
vulde, werd eraan herinnerd, dat intrede ge
daan werd met de vraag: „Wat dunkt u van
den Christus?" Deze vraag wilde de leeraar
nogmaals stellen en koos daarvoor tot tekst
Jefiaja 53 1. Hij had tot punten zijner pre
dikatie: 1. Christus gepredikt; 2. Christus
geloofd; en 3. Christus gediend. Nadat hij aan
het einde verschillende toespraken had gehou
den, werd Dr. van Itterzon zelf toegesproken
door den consulent, Ds. C. M. Krijger, van
Rjjsoord; door Ds. F. E. van Santen, van Slie-
drecht; door Ds. C. Heemskerk, van Dordrecht,
namens de gelijknamige Classis; door Ds. P.
Bokma, van Schiedam; en door ouderling C.
Verschoor, die Psalm 121 4 liet toezingen.
Ds. W. H. Kelder Jr., overgekomen
van Ellewoutsdijk, werd Zondag j.l. door zijn
vader, Ds. W. H. Kelder, van Charlois (Rot
terdam), met een treffende predikatie over
Jcsaja 6 S bevestigd als predikant der Ned.
Herv. Gemeente te Breskens. Na de bevesti
ging werd toegezongen Gezang 224 1 en 5.
Des middags deed Ds. Kelder Jr. voor een
stampvolle kerk intrede met den tekst Joh.
20 26: „Jezus kwam, als de deuren gesloten
varen". Toespraken werden gehouden door Ds.
E. A. A. Snijdelaar, van Schoondijke, namens
den Ring ÏJzendijke; Ds. A. Vrijlandt, van
Riertvliet, namens den kring „Eucharistia";
en Ds. J. W. van Kooten, van Groede, als
consulent en vriend. Deze laatste liet toezin
gen Gez. 265 2. Mede aanwezig waren de
heer iVan Zuven, Burgemeester van Breskens;
Kerkeraad sleden uit Ellewoutsdijk en vrienden
uit Rotterdam.
D s. A. L u t e y n, Ned. Herv. predikant,
nam Zondagmiddog in de Oude kerk, die
stampvol was, afscheid van de -Ned. Herv.
Gemeente van Huizen (N.-H.), na een dienst
tijd van bijna 2Vz jaar, wegens vertrek naar
Onstwedde (Gr.). Z.Eenv. koos als tekst Deut.
33 27, uit de afscheidsrede van Mozes. Op
de preek volgden de gebruikelijke toespraken.
Na den slotzang van Ps. 62 5 sprak Ds. G.
Lans den scheidenden leeraar toe als consu
lent, collega en vriend en Ds. N. P. E. G. van
(Jchelen van Hilversum namens de ringpredi-
kanten. Op verzoek van Ds. Lans zong
Gemeente Ps. 121 4 (gewijzigd).
D s. M. van d e r V o e t, van Lemmer,
deed Zondag j.l., na bevestiging door Ds. E.
H. Plooij, van Langweer, met een prediking
over Philip. 3 20 eerste gedeelte„Onze wan
del is in de hemelen", intrede bij de Ned. Herv.
Gemeente te Roodescliool (Gr.), tot tekst heb
bende Ps. 39 8: „En nu, wat verwacht ik,
o Heere? Mijne hoop is op U." De nieuwe
predikant werd toegesproken door Ds. A.
Kreuzenkamp, van Uithuizermeeden, als con
sulent, en door Ds. J. Hoogenraad, van Uit
huizen, als praeses van den Ring Uithuizer
meeden.
B*. K, J. CREMER
Naar de „Stand.erneemt is de gezond
heidstoestand van Ds. K. J. Cremer te
Utrecht, die tengevolge van ernstige ziekte
in 192-S, nog maar 35 jaar oud, als predikant
van de Geref. Kerk van Haarlem emeritaat
moest aanvragen, thans goed vooruitgaande.
Er kan van aanmerkelijke verbetering wor
den gewaagd.
Ds. W. W. MEUNEN
Ds. W. W. DIeijnen, die wegens bij een
ongeval bekomen beenbreuk verpleegd
wordt, hoopt Zondag 22 Mei a.s. weer voor
'de Geref. Kerk te kunnen optreden.
JUBILEA
D s. A. van d e r K o o ij, predikant der
Ned. Hervormde Gemeente te Maarssen, hield,
jn verband met zijn 25-jarige ambtsbediening,
Zondag jl. een gedachtenispredikatie over 1
Cor. 9 16: „Indien ik het Evangelie verkon
dig, het is m\j geen roem, want de nood is mij
opgelegd. En wee mü, indien ik het Evangelie
niet verkondig". Spr. handelde over: 1. de in
stelling van het ambt, 2. de roeping van het
ambt, en 3. de verantwoordelijkheid van het
ambt.
Na de prediking dankte Ds. van der Kooij
voor de in de afgeloopen week in woord en
daad betoonde belangstelling. Ouderling Spelt,
richtte hierna nog eenige waard ©erende woor
den tot den jubileerenden herder en leeraar
en deed hem door de Gemeente Psalm 134 3
toezingen.
DS. L. H. A. BAHLER t
Ds. A. W i n c k e I te Apeldoorn memo
reert in „Ons Orgaan" van den Bond van
Vrije Evang. Gemeenten den op 94-jarigen
leeftijd overleden emeritus Herv. predikant
Ds. L. H. A. Bahler. die ook met genoemde
Gemeenten heeft meegeleefd en meegewerkt.
„Dat is gekomen", schrijft Ds. Winokel,
„door de Brighton-bcweging van omstreeks
1875. Hij is de laatste van het geslacht der
Nedorlandsche godsmannen die in Brighton
onder de prediking van Pearsal Smith een
diepen en blij venden zegen ontvangen heb
ben. De streng Calvinistische predikant van
Oosterwol de (bij Oldebroek) werd door den
nieuwen kijk. dien hij ontving cn door de
nieuwe ervaring van den Heiland door hem
opgedaan, één dergenen die Gods algemeene
liefde in Christus en de kracht van Chris
tus tot heiliging des levens, in eigen ge
meente en alom in den lande gingen predi
ken. Hij is de laatste der toen gezagenden,
wier namen we met eerbied' en dankbaar
heid noemen. Ds. Huet. eerst te Nunspeet;
later te Goes: Ds. Smitt. te Amsterdam; Ds.
Bahler te Oosterwolde.
„Ook Dr. Kuvper had de Brighton-Confe-
rentic bijgewoond en was diep onder den
indruk gekomen. Na korten tijd heeft
Kuvper zich er echter radicaal van afge
wend. Uit dezen tijd stammen de series van
Kuvper ..Uit Het Woord", waarin hij be
toogt. dat de genade niet universeel, maar
particulier is. Ds. Smitt en Ds. Ds. Bahler
zijn hun leven lang in de Brighton-lijn blij
ven arbeiden en prediken. Hoe verblijdde de
oude Ds. Bahler zich erover, wanneer er
weer iemand in ons land gevonden werd.
die der leer der „heiligmaking door het
geloof" weer predikte en beklemtoonde! Ik
xou durven zeggen: deze leer is bet meest
kenmerkende geweest van wat Ds. Ballier
in zijn lange leven gebracht heeft.
„Huët—SmittBiLhler. Drie menschen, die
boven de middelmaat uitstaken. Bijzondere
mannen. Eén In hartstochtelijke Jiefde voor
den Heiland. Eén in» vurige begeerte, zielen
voor Hem te winnen. Eén in heilig 6treven,
de heiligmaking te voleindigen in de vreeze
Gods. Van hen was Huët de meest geniale
natuur. Smitt de meest praetische. Bahler
de meest geleerde. Een professoraat zou de
laatste waardig bekleed hebben.
„Op en top was hij kamergeleerde. Zijn
studeerkamer was een wetenschappelijke
bibliotheek. Maar de philosoof en taal
geleerde (hij kende achttien talen), wist
vruchten van zijn geweldige studie onder
het bereik der ongeletterden te brengen. In
Groningen had hij de Theologische Facul
teit, maar daarnaast de allereenvoudigste
geloovigen onder zijn gehoor. In Ooster
wolde waar hij een merkwaardige opwek
king beleefde, drukte hij zijn philosophiscli
stempel op zijn volgelingen. Hun kinderen
en kleinkinderen bevinden zich thans
grootendeels in onze Gemeente te Olde
broek. Hoe leeft, in de omgeving van Olde-
brok krachtig en onuitroeibaar de herinne
ring aan Ds. Bahler in d'iens Oostenvolder
periode (1870—1880) voort!
„Ik wil een paar 'herinneringen geven aan
Ds. Bahler. die hem kunnen typeeren.
„Hij kon en mocht dingen doen. die door
een ander niet gedaan konden worden. Hij
zocht niet het bizarre, maar voelde niet het
moeilijke van afwijkende dingen aan. Hij
zou b.v. in een gemeente kunnen spreken
over arbeid voor den Heer en zeggen, dat
't werk van een koster vooral niet minder
was dan dat van een voorganger of ouder
ling. Dan zou hij even stil kunnen houden
en de praetische toepassing maken: broeder
koster, blijf daar nu niet achter in de kerk
zitten, maar ga daar toch naast de ouder
lingen zitten. En dan gebeunde het ook.
„Of hij zou het Heilig Avondmaal be
dienen in een Gemeente (In Hilversum stond
zijn geestelijke zoon Ds. van Lokhorst), en
hij gaf zijn exegese van ,,'t verkondigen van
den dood des Heoren", namelijk deze. dat
ieder kind Gods maar niet het Heilig Avond
maal gebruikt, maar daarbij ook persoon
lijk uitspreekt, dat hij zich door den zoen
dood van Christus verlost weet. En dan
kon hij voorstellen, dat dit oud-christelijk
gebruik in eere zou worden hersteld en dat
iedere broeder of zuster niet een enkel
Schriftwoord den dood des Heeren zou ver
kondigen. En 't gebeurde ook!
..Of. hij zou een huwelijk inzegenen, ge
lijk dit het geval was met mijn schoon
oudere Ds. en Mevr. van Heest, in de Wete-
ringkerk te Amsterdam. (Later heeft mijn
schoonvader hem de contra-prestatie kun
nen bewijzen, door hem in het huwelijk te
bevestigen met de echtgenoote dia nu
weduwe werd). Met heiligen ernst zegt de
bevestiger op eenmaal: „En nu zullen bruid
en bruidegom samen zingen: „Heer, Gil
zijt mijn eeuwig erfdeel.." En 't gebeurde
ook.
.Probeer 't maar niet, deze dingen na te
doen. Daarvoor moest men Bahler zijn!
„Een kamergeleerde was hij. Maar, hij
ging ook zijn Gemeente in. En hij stoorde
zich niet aan menschen en vroeg niet of ze
zijn houding raar vonden. Hij sprak hen
persoonlijk aan over het heil hunner ziel.
Fr is een tijd geweest, dat op den Groninger
marktdag, des Maandags, de tengere, waar
dige, profetische figuur van Ds. Bahler
Iedere week uren lang stond bij den ingang
van de Fransche Bazar, om het voorhij-
komende publiek op den man af te vragen:
„Is u bekeerd?" En als de Groninger kennis
daar was. kondt ge zijn rijzige gestalte zien
tusschen de menigte, die plaatsen van
ermaak binnenstroomde. Wie zal zeggen
.vat dat vriendelijk oog. die zachte stom, die
teere handdruk bü menigeen uitgewerkt
hebben! Voelt gij, dat een bijzonder man is
heengegaan? Een man die niet geimiteerd
kan worden. Een Buddingh onder de Her
vormde predikanten.
„Daarbij was hij een fijn paedagoog. Ik
hoorde daarvan onlangs een aardig staaltje.
Een Oldebroeker broeder had het verlangen
het Nieuwe Testament in liet Grieksch te
leeren lezen. Natuurlijk wilde Ds. Bahler
hom nu en dan bij zijn studie helpen. Na
een paar jaren was onze vriend zoover, dat
hij het Nieuwe Testamant goed in 't oor
spronkelijke kon verstaan. Maar hij \ertelde
van deze lessen: „Toen ik mijn eerste les
had gekregen, dach ik toen ik wegging: Ds.
Bahler is mij maar zoo 'n stukje vooruit in
de kennis van het Grieksch (en hij hield
zijn handen een dertig centimeter vnn
elkaar). Toen ik een paar maal bij hem
geweest was dacht ik. dat hij mij net zoo ;n
stukje nog vooruit was. En zoo is t altijd
gebleven. Ds. Bahler is mij altijd zoo 'n
stukje (en weer maakt hij dezelfde handen-
beweging) vooruitgebleven". Toen ik bet
boorde, dacht ik: die Ds. Bahler is een
paedagoog eerste klas geweest!
„Bij heel het wezen van Ds. Bahler als
geestelijke persoonlijkheid en als geleerde
was een fabelachtige verstrooidheid passen
de. Geestelijke en wetenschappelijke pro
blemen konden hem zoo te pakken hebben,
dat heel de buitenwereld als voor hem niet
bestond.
„Toen Ds. Smitt m Amsterdam stond,
preekte Ds. Bahler voor hem in de Wcte-
ringkerk. Hij logeerde dan ten huize van
mijn schoonvader, die toen ouderling was
van de gemeente Amsterdam. Zoo had mijn
schoonvader hem weer eens van den trein
gehaald en al te hooren gekregen, waar
over hij den volgenden ochtend zou spreken
Maar daar krijgt Ds. Bahler een pas ver
schenen boek in handen, dat hem interes
seert cn hem paktEerst diep in den
nacht was Ds. Bahler er toe te bewegen,
eindelijk naar bed te gaan. Maar zijn ge
dachten waren nu eenmaal in een bepaalde
richting in beweging gezet. Niets anders
drong meer tot zijn bewustzijn door. Des
Zondagsochtends komt hij op de preekstoel
tot bezinning. Hij moet preeken! Waarover
ook weer? Een hulpelooze blik wordt naai
de ouderlingenbank gericht. Een vinger
wenkt. Mijn schoonvader gaat de preek
stoel trap op, totdat het hoofd van Ds. Bah
ler zich tot hem kan wenden en deze hem
onder het gezang der Gemeente kan vrager»
„Broeder van Heest, waarover zou ik toch
ook ppeeken?" Zijn ziel dan tot God wen
dend. zich plotseling concentroerend op
zijn onderwerp, kon hij dan de meest
geniale en onvergetelijke prediking houden.
„Zóó was Ds. Bahler.
..Een geleerd r.m is hij geweest.
„Een vroom man. Een heilig man. Een
man Gods.
„Een origineel dienstknecht des Heeren!
„Zijn gedachtenis zal tot zegening zijn.
„Er moest een biographie over hem ver
schijnen! Men zou den Heere Jezus te aan
schouwen krijgen!"
RUSSISCHE SPREEKSTER
Te Utrecht is Zondagavond jl. voor de
Geref. Kerk in Hersteld Verband opgetreden
mej. N. Grushenkova, vroeger docent
Universiteit te Leningrad, daarna gedurende
twee jaren predikster onder de Russen ir
Lethland vanwege het Russisch Zendingsge
nootschap. Haar woord droeg, volgens het
„Kerkblad", echter gewoon het karakter van
Evangelieverkondiging. De dienst stond onder
leiding van oud. J. P. Dreckmeier, van De
Bilt (U.), terwjjl als vertaalster optrad mej,
H. M. Ubbink, van Dieren, secretaresse van
het R.Z.G. in Nederalnd.
Gisterenavond hield mej. Grushenkova eer
lezing in het belang van de Zending en had tot
onderwerp: „De geestelijke noot^van het Rus
sische volk".
PSALMBOEK
By J. Brandt en Zoon, uitgevers te Amster
dam, is een nieuwe uitgave van het Psalmboek
verschenen. Het bevat de Psalmen en Eenige
l Gezangen, in vioolsleutel gezet, doch niet
rhythmisch, wijl van deze zetting practisch
Itocli nog zeer weinig gebruik gemaakt wordt.
Achter de Psalmen volgen de Formulieren van
OPENLUCHT FILMRONDREIS
Eenigheid met de drie oude Geloofsbelijdenis
sen en de volledige Liturgie met Kort Begrip
en Ziekentroost, zooals die door de Geref.
Kerken zijn vastgesteld en indertijd onder toe
zicht van Prof. Dr. F. L. Rutgers gedrukt.
Na nog opgemerkt te hebben, dat opgeno
men is een „voorbericht" van Dr. Fried.
SchmidtMarlissa, waarin aangegeven wordt,
dat de maatteekens in de muziek niet als tel-
teekens of rustpunten voot het oog beschouwd
moeten worden, doch als aankondiging dat de
volgende noot den sterksten klemtoon van de
maat heeft, zij nog vermeld, dat dit Psalm
boek in twee uitgaven verscheen, een in klein
en zeer handig formaat (met toch duidelijke
letter) en een grootere uitgave met kloeke
letter.
Dit zeldzaam volledig psalm- of kerkboek in
kleiner of grooter bestek is keurig en nauw
keurig verzorgd. Uiterlijk en innerlijk is het
een genot zulk een boekje te mogen gebrui
ken.
GEMEENTE-AVOND
De Kerkeraden der Geref. Kerken in Her
steld Verband van Utrecht en Tienho-
r e n hebben in een onlangs gehouden gecom
bineerde vergadering besloten ook een ge-
ischappelijke vergadering van beide Ge
meenten te hou'den en wel op Woensdag 11
Mei a.s. te Utrecht.
KERKGEBOUWEN.
Te Ommen zal het nieuwe kerkgebouw
KERKORGELS.
Te H i 11 e g o m zal in de Chr. Geref. Kerk
;n door de Firma M. Spiering, van Dordrecht,
te leveren nieuw pijporgel worden geplaatst.
(Het bericht van. gisteren was foutief). Het
orgel zal worden vervaardigd volgens het
pneumatische systeem en krijgt electrische
windvoorziening.
GEREF. ORGANISTENVEREENIGING.
De kring Den Haag der Geref. Organis-
tenvereeniging, ressorteerend onder de
Classis-Zuid-Holland der Geref. Kerk (Noor
delijk gedeelte) houdt op Vrijdag 6 Mei, des
avonds om 8 uur in de Oosterkerk te Den
Haag een vergadering.
Het woord zal worden gevoerd door den
heer C. J. de Koning J.Czn., die zal spreken
over „J.Pzn. Sweelinck's beteekenis als or
ganist". Een muzikale demonstratie zal er
aan verbonden zijn. evenals een bespreking
van het koraalspel, met praetische toe
passing.
EVANGELISATIE.
Te Zwammerdam wil men in het lokaal
van de Fröbelschool Evangelisatie-samenkom-
sten gaan houden.
ZENDING.
De begrafenis van Dr. W. Vogelesang is be
paald op Woensdagmiddag 3 uur op Oud-Eik
en-Duinen te Den Haag.
Ned. Zendingsvereeniging. In de
openbare samenkomst op Hemelvaartsdag des
avends te 7 uur in de Groote Kerk te Rotter
dam zal Dr. J. A. Verdoorn, als zendeling
arts naar Bandoeng worden afgevaardigd door
den voorzitter Ds. P. G. de Vey Mestdagh, van
Rotterdam. De Zendingsrede zal worden ge
houden door Prof. Dr. A. H. de Hartog, vnn
Amsterdam.
GIFTEN EN LEGATEN
Te Amstelveen verkreeg de Geref.
Kerk een erflating van f 2000 van wijlen
den heer L. Smecnk te Nieuwer-Amstel.
Te Hilversum ontving de Diaconie
der Ned. Herv. Gemeente van wijlen mevr.
de wed. J. M. Bosse een legaat van f 2000.
Schoolnieuws.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN
Dr. E- W. Schallenberg te Voorecho-
ten is tot wederopzeggens toegelaten als pri
vaat docent om onderwijs te geven in de mu
ziekgeschiedenis.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Het Studiefonds. Men verzoekt
te melden, dat het adres van Prof. Dr. D. H.
Th. Vollenhoven, secretaris van net Studie
fonds der Vrije Universiteit, is: 2e Constsn-
tijn Huygensstraat 38, Amsterdam W. In de
advertentie betreffende studieaanvrugen is h'
adres foutief gemeld.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN
Dr. H- W. de Boer, directeur van de
Prov- Keuringsdienst van Waren le Gronii
gen, is tot wederopzeggens toegelaten als
privaat-docent om onderwijs te gevei
ievensmiddelenleer.
VACANTIECURSUSSEN
Te Besangon (Fransche Jura) worden,
evenals vorige jaren, detor de Universiteit
vacantie-cursussen georganisperd gedurende
Juli tot en met Oct. Het programma omvat de
Fransche letterkunde, de algemeene- en bescha
vingsgeschiedenis, de kunstgeschiedenis, pho-
netiek, praetische oefeningen in het gebruik
van de taal, e.d.
De lessen zullen 's ochtends worden gege
ven, zoodat de middagen beschikbaar zijn voor
uitstapjes.
De Fransche spoorwegen staan, onder om
standigheden, een korting toe van 50 pCt. aan
deelnemers aan den cursus. Verdere inlichtin
gen verstrekt J. N. Holtzappel, 61 Linnaeus-
hof, Amsterdam, alwaar ook het prospectus
•erkrjjgbaar is.
Te Dijon (Frankrijk) organiseert de
Universiteit van 15 Juni tot 31 October we
derom vacantiecursussen voor vreemdelin
gen in de Fransche taal, letterkunde en be
schaving. Alle nadere inlichtingen zijn te
verkrijgen bij den secretaris van het comité
M. P- Martenot, 36 Rue Chabot Charny,
Dijon en bij J- Rottier, Berkstr. 24, Den Haag.
HOOFDBENOEMINGEN
mstelveen (Wilhelminaschool), D.
Riemere. hoofd te Dubbeldam.
Oostzaan (Herv, School), Ch. ten Veen.
hoofd te Mastenbroek. Aang. Ing. 1 Aug.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Rijssn (UL.O.-School, hoofd Jac. Jon
ker). H. E. van Tuyl te Dedemsvaart.
Rozenburg (Herv. School, hoofd A.
Venneer), mej. A. A. G. van der Veen te
Haarlem.
Gorin chem (Westerstraat 3, hoofd J.
G. van Alkemade), N. J. E. Bloot te Leer
dam.
Rotterdam (Dordtsche Straatweg)
mej. II. van der Voorde te Ouderkerk a. d.
IJssel.
Ede, G. (Herv. School Eb 22. hoofd G. H.
Abrna), A. M. van Bergen te Boskoop.
Fijn aart (Chr. Nat. School, hoofd J.
Jonkheer). F. P. Tiemcns.
Veenendaal (Herv. School, Boers-
land, hoofd A. II. V.'ijhoff), mej. E. E Vis
ser tc Bui'gwerd.
GRAFSTEEN J. A. EIJGENRAAM
Onder voorzitterschap van den Burge
meester van Ede (G.) Mr. Dr. C. O. Ph. Ba-
rno Creutz, heeft zich een comité gevormd
met het doel een steen tc plaatsen op het
graf van wijlen den heer J. A. Eigenraam
in leven hoofd eencr School met den Bij
bel aldaar.
ONDERWIJZERSVERGADERINGEN
Te E m m e n wordt Woensdag 8 Juni a.s
de algemeene vergadering gehouden van de
Provinciale Organisatie van Chr. Onderwijzers
en Onderwijzeressen in Drente. Dr. P. Stegen-
ga Azn., van Amsterdam, zal spreken ovei
„Psychologie van eenige personen uit Ibsen'i
drama's" en Ds. A. G. Barkev Wolf, van Den
Haag, over: „Psychologie van het kinderspel".
ACTIE VOOR DE CHR. SCHOOL
Het Voorloopig Comité,, waarvan de heeren
B. van der Kolk te Amersfoort en J. A. Ree-
sink te Velp (G.), resp. voorzitter en secreta
ris zyn, verzoekt ons plaats voor het volgen
de schrijven:
Nadat we geiuimen tyd gezwegen hebben,
meenen we thans, nu de vergadering
Unie" eenige weken geleden heeft plaats ge
had en de vernieuwde actie voor de Christelijke
School in verschillende bladen breeder bespro
ken is, mede naar aanleiding van hetgeen op
die vergadering van „de Unie" is behandeld,
nader te moeten verklaren. De voorstan
ders van de School met den Bijbel, die in zoo
mate hun sympathiebetuigingen ons de
den geworden, hebben daar rei ht op.
Laten we voorop stellen, dat het nooit onze
bedoeling is geweest en ook nooit zal zyn door
eërlei actie op het gebied van ons Chr.
Onderwijs de kracht te breken of daardoor
eenige verdeeldheid te brengen. Daarom hebben
we ons ook van den aanvang af (vóór de Unie-
Paasehvergadering) met het bestuur der Unie
in verbinding gesteld. Maar dit heeft tot nu
toe gezwegen. We hebben om antwoord ge
vraagd, maar we mochten dit nog niet ont-
We meenen, dat ons Kerkelijk verdeeld volk
op het terrein van het Christelijk Onderwijs
wel is samen te brengen. Ondanks alle goede
bedoelingen schept de Unie geen eenheid, om
dat de Unie niet de vertegenwoordigster van
het g e h c e 1 e Christelijk Onderwys is. Trou
wens, als we het gansche apparaat der Unie
bezien, blykt dit duidelijk. Door de geschiede
nis we bespreken hier niet wie de schuld
draagt is de Unie geworden vertegenwoor
digster van een deel van ons Christelijk
Onderwijs.
Hoe zal de Unie straks de actie gaan voe
ren Hoe zal dat geschieden op plaatsen, waar
Scholen van Chr.-Nat. Schoolonderwijs, Geref.
Schoolverband en Chr Volksonderwijs tegelijk
bestaan Hoe zal „de Unie" ontvangen wor
den in die plaatsen, waar nog geen School met
den Bijbel bestaat en de bevolking behoort tot
de Herv. Geref. Staatspartij Het blad dier
party „Staat en Kerk" schreef daar nu niet
bepaald geruststellend over.
De kerkelijke verdeeldheid behoort niet door
te dringen in een krachtige actie voor het Chr.
Onderwijs. En dat is mogelijk. De
Vereeniging van C'hr. Onderwijzers en de Chr.
Radiovereeniging zijn bewyzen, dat man«en
.en vrouwen uit verschillende Kerken zonder
wegdoezeling van het positieve samen kunnen
gaan. Maar dan moet niet de geschiedenis de
scheiding brengen, maar de geschiedenis moet
de leermeesteres zijn, opdat van den aauvung
af alle kerkisme uitgebannen zjj. Dat meei.en
we te kunnen bereiken door een vereeniging,
waaraan vogels van diverse pluimage hun me
dewerking hebben toegezegd. Wij willen juist
in onze actie alle voorstanders van „de
School met den Bijbel" betrekken. We willen
ijveren voor den bloei van de Chr. School, on
geacht of dat is een school voor Chr. Volks
onderwijs, Geref. Schoolverband of Chr. Natio
naal. Of onze poging inslaat' Van verschil
lende zijden hebben we reeds verzoeken om
steun of om propagandamateriaal ontvangen.
We kunnen daar helaas nog niet aan voldoen.
De tyd is alleszins rijp voor meer eenheid.
Moeten we nog meer verbrokkeling aanschou-
Als de Unie zoo doorgaat, vreezen we
dat straks ook een propagandavereeniging
door „Chr. Volksonderwijs" gevormd wordt en
dan begint de stryd onder de voorstanders van
Christelijk Onderwys in alle plaatsen ernstig
te ontbranden. En dat moet voorko-
worden.
ten we gezamenliik de handen ineenslaan,
omdat het gaat voor het Christelijk Onderwys
i al zyn geledingen.
EXAMENS
PROMOTIES
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDE.V. Gapro-
noveerd is tot Doctor In dc Wis- en N.tUnjr-
tunde op een proefschrift, getiteld „De dlff»-
ler Ancylostom.dnc v*n mensch. hond en kaf.
Ie heer M. Eismn. geb. te Zwolle.
ACAD. EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN. Ge.slii-.gd
Indisch Recht ennd. ex.. de heer L. J. Crcygh-
;on te Oearstcrccst.
de heer A. J.
EXAMENS BOUWKUNDE
ien bouwkundig
in te Rotterdam1'.
J. H. Beuker
te Hilversum
Drlossen tc Oudorp; J. D(i-
F. vnn Ernst tc Apeldoorn;
L. J. v. d. Horst
-en Mouting te Rotterdam: J. de
EUthoven: 1'. A Kou» enlu-ven u Ecn-
Dokkum;
kastra t
G. C. ter Hoeve te Gronlni
■hl; D. den Houtln,
B n; 1». A. I
I. Krlft t
- j; J. van
Mooie te Rotterdam; J. I
E. Ruggo Jr., te Groningen: .1 Stouthandel tc
Delft; H. v. d. Vute to Vluurdiagon en G J.
-^jdam. Van do 306 candlda'
Weetzcl t
:edeclte daarvan toegelai
DE NATTE APRIL.
Van het begin der regenwaarneiningen
Augustus 1909 af, is April 1932 met 91
ra.m. <de natste geweest, deelt liet Amster-
damsch filiaal van het K. N. S. M. mede.
Natte Aprilmaanden waren 1927 met
83. 1922 met 72. 1920 met 70 m.m., terwijl
liet gemiddelde over 23 jaar 19 m.m. be
draagt
DE KIEVIT.
Nu de tijd vun het rapen van Kievits
eieren voorbij is, blijkt, dat in Friesland
meer Kievitseieren aan de markt zijn ge
bracht dan aanvankelijk in verband met
het koude voorjaar werd verwacht; zelfs
nog meer dan het vorig jaar. De prijs was
over het algemeen lager dan verleden iuar,
doch de totaalopbrengst was hooger.
C.EN MERKWAARDIG BOEK
Voor enkele weken Is verschenen: The
Truth about Reparations and War-Debts by
the Right Hon. David Lloyd George, (De
waarheid aangaande de reparatie- en oor-
logsschuldon door zijn Zijne Excellentie
David Lloyd George.)
Indiien er iemand is. die over deze schul
den en de betaling ervan oordeelen kan,
dan is het Lloyd George, die gedurende den
oorlog na Grcv eerste Minister van Enge
land werd en bij het einde van den krijg
de vredesvoorwaarden hielp opstellen. Vol
gens hem is de depressie, waaronder thans
de geheele wereld lijdt, een gevolg van het
verkeerde financieelc systeem, sedert 1918
—1919 gevolgd. Dit systeem bestaat uit lo.
de verkeerde distributie van het goud; 2o.
de hooge tariefmuren en 3o. de oorlogs-
schuldcn.
De geheele goudvoorraad bedroeg in 1918
-1919 1900.000.000. Van den totalen voor
raad bezaten de Vereenigdc Staten en
Frankrijk samen 37.3 pet en in Juni 1931
61.7 pet of bijna twee-derde gedeelte. Het
goud vervult de rol vnn waardemeter, maar
het is tevens oen handelsartikel, waarvan
de waarde stijgen cn dalen kan. Zoodia
een artikel in den handel schaarsoh wordt
stijgt zijn puijs. Omdat nu ongeveer twee
derden van den goudvoorraad in Parijs en
in Amerika in de kelder® liggen opgeborgen
en dus aan de circulatie onttrokken zijn,
is feitelijk de goudvoorraad gedaald tot op
ruim een-derde van den totalen voorraad.
Het goud moet dus sterk vermeerderd zijn
in waarde en deze waardevermeerdering
komt uit in den prijs der goederen. Indien
bv. het goud twee maal zooveel waarde
krijgt moet men nu voor eenzelfde hoeveel
heid het dubbele van vroeger aan goederen
leveren, m.a.w. men ontvangt vopr de koop
waar de holft van voorheen. Een gevolg
van deze daling der goed eren prijzen is, dat
de fabrieken, die ingesteld zijn op hoogere
prijzen niet meer met voordeel kunnen fa-
briceeren. En het gevolg hiervan is weer,
dat de looncn dalen en ook, dat vele arbei
ders moeten worden ontslagen. Alles kort
samengevat kan men zeggen: het onttrek
ken- van een groot gedeelte van het goud
aan de circulatie heeft tot gevolg werkloos
heid.
2o. De oorlogsschulden. Het vredesver
drag van Versailles had de door Duitscli-
land te betalen oorlogsschulden open ge
laten, omdat men eerst de som van liet be
schadigde moest berekenen. In 1921 werd
te Parijs bepaald, dat het gedurenrie 42
jaar elk jaar 12 milliard of 12.000 000.000
goudmarken moest betalen 000.000.000).
Lloyd George staat nog altijd op 't stand
punt. dat Duitschlnnd schuld heeft aan den
oorlog en dus de gemaakte schade vergoe
den moet.
Men kan hierin met hem verschillen,
maar zijn meening verhoogt voor een En-
gelschman en misschien ook voor oen Ame
rikaan de waarde vnn zijn boek. Men kan
hem thans niet beschuldigen, dat hij sedert
den oorlog van gedachte veranderd is en
nu Duitschland wil bevoordeelen en onthef
fen van zijn schuldenlast Llovd George is
r.og altijd niet pro-Duitsch en daarom staat
hij sterker in zijn pleidooi voor schrapping
der oorlogsschulden. Tot welk bedrag,
vraagt hij, moet Duitschland betalen? Dit
bedrag moet worden bepaald niet alleen
rekenende met het lot van miljoendn man
nen. vrouwen en kinderen in Duitschland
en Oostenrijk, maar ook in verband met de
ellende, die dc betalingen voor elk land
onder de zon hebben veroorzaakt. En de
tweede vraag is. hoe het komt, dat deze
betalingen zulk een .noodlottig gevolg voor
de geheele wereld hebben gehad?
De vastgestelde bedragen waren, door
politieke haat gedreven, vooral van de
Fransohen, ontzettend hoog.
Toen de 'Minister van Financiën Klotz
een hoog cijfer noemde, zeide Clemenceau,
dat hij de eerste Jood was. dien hij had
ontmoet, die niet rekenen kon en Klotz. die
nu liet wachtwoord had verstaan, verhoog
de zijn cijfer en zeido voortnan „L'Allomag-
ne payera". Reeds in Versailles heeft Lloyd
George gewaarschuwd en gezegd; „Wij zijn
bezig Duitschland in de armen der Bolsje
wisten te werpen. Bovendien voor de som.
die we ons hebben voorgesteld. betalen,
zal het een veel grooter plaats op de markt
gaan innemen dan voor den oorlog". Het
baatte niet. Toen Mr. Keynes in de „Econo
mie Consequences of the Peace" tot de con
clusie kwam van een lager cijfer te moeten
vaststellen, zeide Tarefieu, „dat hij een pro-
Duitsch schrijver was uit Cambridge en
constateert hij, dat zijn begrooting de grens
van geoorloofde stads-dwaasheid overschrijdt
en dat hij van Duitschland „slachtoffers"
maakt".
In 1917 bedroeg de officiecle schatting
van alle eebouwen (huizen) in Frankrijk
ir. 59.500.000.000 of 2500.000.000. De dooi
den oorlog verwoeste streek is 4 pet. van
geheel Frankrijk. De Minister van Finan
ciën schatte de schade op 5.300.000.000.
Volgens Engelsche berekening bedroeg de
totale schade in Frankrijk 869.000.000.
Bovendien zijn de verwoeste departemen
ten er wel bij gevaren.
Vergeleken .met 1913 was de opbrengst
van de kali met 6000.000 tonnen en
van dc cokes met 800.000 tonnen vermeer
derd. De oude huizen zijn alle opgebouwxl
en zijn thans veel meer waard dan vroeger
Hiemiee rekenende zou het bedrag van
869.00O.000 tot 030.000.000 kunnen veD
laagd worden. Klotz had het 8-voudige ge
vraagd.
Toen in 1921 het te betalen bedrag op
600.000.000 jaarlijks werd vastgesteld, heeft
Lloyd George gevraagd „hop Duitschland
dit ooit zou kunnen betalen?' De Duitsche
uitvoer bedroeg voor den oorlog 10 milliard
Marken, do invoer 11 milliard. Indien
Duitschland zijn geheele uitvoer, 550.000.000
gebruikte om zijn schulden te betalen, waar
mee moet hot dan onbewerkt materiaal
betalen dat het noodiu heeft om tc kunnen
produeeeren? Zelfs Jaspar, dc Belgisch
Minister, die op ondubbelzinnige wijze
Frankrijk steunde, merkte op, dat 40 pet-
van de Belgische bevolking van de indus
trie leeft en dot men zich moest hoeden
yoor een vernietigende Duitsche concur
rentie.
Om te betalen moest Duitschland werk
verrichten; liet had niet de noodigo kapi
talen en leende. De fabrieken werden goed
geoutilleerd on de productie op hoog peil
gebracht. De goederen moesten aan het
buitenland verkocht worden, waarvan het
gevolg was een vernietigende concurrentie
met de andere landen. Én het gevolg hier
van in die landen: werkloosheid. Duitsch
land, dat maar steeds geleend had moest
èn dc oorlogsschulden èn de renten voor
de geleende kapitalen betalen, zoodnt het
gevaarlijk werd aan dit land verder geld
te Iconen, want met elk Jaar stegen de ver
schuldigde betalingen. Het kon dus geen
gdd rneer krijgen en dus geen grondstof
fen meer koopon. waarvan liet gevolg was
een groote stagnatie in de industrie d.w.z.
werkloosheid. Zoo hebben do overdreven
ei.schon tot betaling vnn oorlogsschulden
alle landen legere vnn uerkloozen bezorgd
en een ont-ottende malaise op elk gebied.
Men heeft zich bewogen in een vicieuzcn
cirkel. Duitschland moest betalen. leende,
fabriceerde, verkocht zoo lang tot zijn schul
den zoo gestegen waren, dat hij niet langer
fabriceercn kon en als gevolg daarvan zijn
oorlogsschulden niet langer kon betalen.
Dit alles is het resultaat van verkeerd' eco
nomisch beleid.
Verder wijst de schrijver op het feit. dat
Amerika, welk land het vredesverdrag mee
onderteekende, zich daarna uit Europa
teruggetrokken hoeft. Volgens het Verdrag
van Versailles kan Duitschland. als het
nit langer betalen kan zich tot de reparatie
commissie wenden d.w.z. tot de geallieerde
mogendheden. Maar Amerika is er tusschen
uit getrokken en houdt zijn eisrhen hoop,
hoewel Duitschland zich niet tot dat land
wenden kan.
Tenslotte wijst Lloyd George op de hooge
tariefmuren, die mede oorzaak zijn. dat
Duitschland niet langer j>rodueeeren én dus
betalen kan. De hooge tarieven beletten den
invoer.
Het bo\ enstaande is niet een weergave
van den gebeden inhoud van hot hoek.
alleen enkele hoofdzaken zijn genoemd. De
lezing ervan u noodtg voor iedereen, die
een goed inz.icht wil verkrijgen in de oor
zaken van de tegenw.virdige malaise. De
lectuur is een genot, de hetoogen zijn zoo
helde- als kristal.
J. KRUITHOF.
