TWEEDE KAMER
Radio Nieuws.
ZATERDAG 23 APRIL 1932
DERDE BLAD PAG. 9
HET PONDENVERUES DER
NEDERL. BANK
Het dekkingsontwerp met 34—23
aangenomen
Vergadering van 22 April 1932.
OVERZICHT
De heer Wijnkoop heeft ook nog z'n licht
laten schijnen over het pondenverlies der
Ned. Bank. Helderder werd de zaak echter
niet We begrepen er van, dat het er op neer
kwam om de kapitalisten nog wat millioe-
nen in den zak te tooveren en dat de soc.-
dem daaraan mee doen en de zaak nog wat
te verstevigen door een staatscirculatiebank
te bepleiten.
Minister De Geer kon het kort maken.
Wat hij ook deed. omdat hij het eens was
met de verdediging van zijn voorstel door de
heeren De Wilde, Rutgers v. Rozenburg en
Fleskens.
Nadat vrij uitvoerig was gerepliceerd kon
den de cïrie amendementen van den heer v.
d. Waerden in behandeling komen in een
Kamer, die het was Vrijdagmiddag en de
ver:afwonende Kamerleden waren bereids
vertrokken slecht bezet was.
Een redactioneels aanvulling, hoewel
overbocïig en weinig elegant in 's ministers
oog, werd aangenomen. Er staat nu in de
wet, dat de gecreeërde schuldvordering van
de Ned. Bank op den Staat zal vervallen,
in geval de bank mocht ophouden te be
staan. Het geval is denkbaar, maar vrijwel
onwaarschijnlijk.
De poging om van de reserves nog 5 mil-
lioen af te nemen voor directe dekking van
het verlies, slaagde niet Een reserve van
8 millioen achtte de'minister beslist nood
zakelijk in het belang van een zoo krachtig
mogelijke positie der Bank. De Kamermeer
derheid was dit met den minister eens.
Vrij heftigb strijd werd gevoerd over het
amendement dat het dividend der aandeel
houders wilde beperken tot 3V2%. Dat was
een gevaarlijk amendement, omdat het op
den duur stellig zou hebben geleid tot de
preciatie van de koerswaarde der aandee-
lcn van de Ned. Bank. Bovendien, zoo be
cijferde de minister, is, als men een logisch
standpunt wil innemen, de voorgestelde re
geling voor den Staat het meest voordeelig.
En last not least de Ned. Bank is niet be
reid verder te gaan.
Daar trokken de opposanten, de heeren
v. d. Waerden en Oud, zich niets van aan.
Ze stelden het zich zoo voor, dat de Regee
ring de Ned. Bank volkomen in haar macht
had. O.i. een ietwat kinderlijke voorstelling
die er toe leidde om niet de consekwenties
door te denken van hun zoo luchthartig uit
gesproken woorden. Per interruptie wees
Mr. Heemskerk, en ook later de minister
erop, welk een enorme schade voor het al
gemeen belang en den Staat van zulk
situatie het gevolg zou zijn. Zonder diep in
te gaan op het gevoerde cijferbombardement,
meenen we toch, dat tenslotte de minister
het verstandigste en dus ook meest juiste
standpunt innam. Ook de Kamer aanvaard
de het door het onaanvaardbare amende-
ment-v. d. Waerden te verwerpen. Het wets
ontwerp ging er daarna met 34 tegen
stemmen door.
VERSLAG
Nadat een drietal kleine weteontwerpjee
en twee conclusies op verzoekschriften den pre-
sidlalen hamer waren gepasseerd, korJ-
gaan genieten van een rede
WIJNKOOP (comm.)
het pondenverlies der Wed. Bank.
Deze zag In het wetsontwerp
reerde tegemoetkoming
De Engelsche crisis l!
betalen de direc-
Nederlander kaï
:skem
De Staat behoort het verlies m
doordat h(J ook deelgenoot
ls
vlnsL De Staat
ekenlng. maar toucheert alleen mii
De winstderving wordt echter regelmatig
deeld over verschillende Jaren en over de
e belanghebbenden.»
het verleden genoten winsten legden
op zichzelf niet den plicht op ook te deelen li
verliezen. De Bank heeft haar octrooi en d<
srleenlng daarvan brengt den plicht mee der
:aat een zeker deel der winsten af te staan
Staat Is geen aandeelhouder.
De schuldvordering zal vervallen. In het ge
il do Ned. Bank zou ophouden clrculatlebanT
zün, dat blijkt duldeltlk uit het wetaontweri
hoezeer het defungeeren der Ned. Bank eei
liver theoretische onderstelling Is.
De opzegging van het octrooi bedoelt de Re
geering om over 5 jaar gelegenheid te gever
noodig, ln het octrooi wijzigingen aan t
i de angstval-
brengen.
Het gebeurde van Sept. 1
ligheid om in de onzekere
den laatslen tUd al te gem
zeilen blazen, dat gaat wel
schuldpost van 20 millioen Is als
schouwen, dat er geen enkele res
luse debiteuren behoeft te worden opge-
- heer v. d. Waerden wil dit vervallen var
de schuldvordering bü ophouden van het be-
der Ned. Bank in de wet opgenomen
Noodig is dit r'et en het Is ook Inelegant.
id zün
Kamer niet bestreden
indien het
'Unkoop (comm.)
beurt.
Het eerste
der bank nli
eperken tot 3 millioen.
NIST"
aandeelhouders.
s niet uit de lucht ko-
der Ned. Bank had die
n zien aankomen en ook de Kon. Com-
ris, prof. Bruins, de man met internatlo-
connectles. De Bank van Engeland trok
die kanten geld naar zich toe. om zich
sterk te maken. Dat wees er op. dat ze haar
igen positie bedreigd gevoelde. Het „weg-
lagen- van rnr Vissering en het benoemen van
nr. Trip heeft ons van vazal van Engeland
•azal van Frankrijk gemaakt, dat er op uit ls
goud te verzamelen zonder meer. Maar zün er
geen zier veiliger r
staatsbank gaan zoet houden!
erde beleid, dat niets deed dan
nternatlonale imperialistische belangen dle-
"s prof. Bruins en dus de Regeering mee
:woordelük. Maar de Staat was geen aan
deelhouder en daarom gaan haar de verliezen
niets aan.
dit zinledig gepraat te
I. was het woord
lebben moeten
den heer DE GEER, Minister van Financiën.
Enkele speciale punten werden allereerst
(gedaan.
Met eenige zekerheid ls omtrent de toekom-
itlge winsten der Ned. Bank niets te zeggen.
Het communiqué van September ls zonder
iverlog met de Regeering uitgegeven.
Het zal niet makkelük zün om het Interna-
ionaal eens te worden over middelen om munt-
épreciatie te voorkomen. De Internationale
'bbel is tegenwoordig helaas niet sterk ont-
termün genoemd.
tgezet. Van de v
►verigens weinig
MINISTER DE GEER
oor mr de Wilde reeds bü d_
:houwingen ontwikkeld. Het zoo ver aantas-
kt de positie der
i haar positie
focht later de toestand opklaren dan kan
men altüd nog zien of iets meer van de reser-
s kan worden afgenomen.
Iet tweede amendement-v. d. Waerden gold
:A°^ee:en V£n een zinsnede, dat de schuld-
dei Ing van de bank op den staat als ver-
Jen zal worden beschouwd, Indien de bank
ophoudt te bestaan.
De heer OUD (v.d.) verklaarde zich voor
beide amendementen.
-- HEEMSKERK (a.r.) vroeg, wat er ge-
zal bü het verleenen van een nieuw
octrooi.
De MINISTER meende, dat dan de schuld
vordering niet vervalt
De heer v. d. WAERDEN (s.d.)
eventueel ln 1937 de Regeering
-"'"-''''•ordering over te nemen;
dit af op gronden
inde. dat
blüft de
"He' i°0k
32 l
mtueel vervallen dei
menD%,oor<1den'lfnekerzüdemen de^afhoHeken!
behalve de heeren v. Voorst tot Voorst en
Kuiper.
Het derde amendement-v. d. WAERDEN
wilde de rentegarantie voor de aandeelhouders
zün. Wü de
VAN ARBEIDER TOT
ASTRONOOM
EEN BEZOEK AAN EEN
KLUIZENAAR-KINDERVRIEND
Hoe iemand door vlijt en volharding
een beroemd man is geworden
(Van onzen Duitschen correspondent)
In Duitschland kan ieder kind op straat
u vertellen, wie Bruno H. Bi>rgel is: een
der meest gelezen schrijvers van onzen veel
bewogen tijd. De schooljeugd stuurt uit alle
deelen van het rijk brieven vol bewondering
naar Neubabelsberg, waar hij in de buurt
van de sterrenwacht een teruggetrokken
leven leidt; zij vertelt hem spontaan, met
hoeveel spanning de avontuurlijke verhalen
van professor Oeleboele door haar werden
verslonden.
Niet slechts het kleine grut, ook de vol
wassenen grijpen met gretige handen naa'
de leerrijke lectuur van dezen „self made
man", die 't van arbeider tot astronoom wist
te brengen. De conducteur op de tram hoort
den naam Bqrgel vallen en zegt onge
vraagd: „Meneer, dat is een genie! Heeft
u zijn meesterwerk gelezen „Van arbeider
tot astronoom?" Dat is zijn levensbeschrij
ving. die ons duidelijk maakt, hoe men
door noeste vlijt en taaie volharding een
beroemd man kan worden."
In de leesbibliotheken der wereldstad be-
hooren de boeken van Bürgel tot de meest
begeerd* werken on populair-wetensehap-
pelijk gebied. Een der voornaamste uitge
vers van Berlijn. Ullstein. rekende het zich
tot een eer, de boeken van Bürgel voor zijn
rekening te nemen. „Van arbeider tot
tronoom" en „Uit verre werelden" beleefden
tot dusver een oplage van 101.000 exempla
ren en het einde van deze enorme populari
teit is niet te overzien. „Menschen onder
elkaar". „In de gaarde Gods", „De ster van
Afrika" „Spoken" een roman over het groo-
te onbekende, veroverden de belangstelling
der ontelbaren, die hun blik willen verrui
men. die van deze banale aarde den blik
opslaan naar een wereld, waarvan wij lee-
ken veel te weinig weten.
Toen ik tot miin niet geringe verbazing
had vastg.steld. dat Bürgel in Nederland
een groote onbekende gebleven is, heb ik
mij tot taak gesteld, dezen hoogst merk-
waardigen schrijver en zijn lezenswaardig
werk onder de aandacht onzer lezers te
brengen. Wellicht zal hij in afzienbaren
tijd ook bij ons de hem toekomende plaats
bekleeden.
Ik begaf mij hiertoe naar Neubabelsberg
en vertelde den kluizenaar, welk een vreug
de mij door zijn boeken is bereid. Zijn ger-
maansche kop met de wilde blonde haren
en de groote blauwe kinderoogen doet even
Al9 de heer Heemskerk den heei
het amendement-%
toe dan het
de Nederl. Bank. (Beweging).
De heer OUD (v.d.) nam den minister deze
laatste mededeeling niet kwalük. maar meende
dat ook de Staten-Generaal mogen zeggen.
'E GEER merkte nog op, dat
het wetsontwerp
het algemeen belang i
mendement werd
tsontwerp werd i
ging de Kamer uiteen.
NIEUWE GEREF. KERK TE APELDOORN
De Zuiderkerkaan den Arnhemschen weg te Apeldoorn. Dit nieuwe kerkgebouw der
Gereformeerde Kerk zal 4 Mei a.s. in gebruik worden genomen. Rechts: de pastorie, die
reeds door Ds. E. I. F. Nawijn is betrokken.
aan Gerhart Hauptmann denken. Hier
stond ik nu plotseling pal tegenover pro
fessor Oeleboele. den kamergeleerde, die de
stoeiende kleuters van de straat naar zijn
studeerkamer haalde, daar ze hem stoorden
bij zijn werk. Onder de voorwaarde, dat
ze buiten voortaan wat minder tekeer zou
den gaan, beloofde hij hun iedere week
ken stad, den diamant en zijn broertje, Jan
een verhaal, het sprookje van de verzon-
Dolland den Duiker, de reis naar de maan
en zooveel andere histories, welke mij als
volwassene geboeid hebben. Ik kijk om mij
heen. Daar staat de machtige telescoop, die
tegen 't invallen van den avond op het
brecde terras naar buiten gerold wordt
Bruno H. Bürgel merkt mijn groote be
langstelling voor de astronomie in 't alge
meen en voor zijn veelomvattend werk in
't bijzonder. Hij laat me zijn eerste resul
taat van natuurwetenschappelijke studie in
populairen vorm zien: „Uit verre werelden"
een boek, dat reeds in 1908 het licht zag en
in vijf andere talen werd overgenomen. Om
mij heen zie ik niets dan boeken en in^ru-
menten. Op de schrijftafel ligt een gedeelte
van het werk. dat nog niet gereed is. Het
zal tot titel dragen „De wereldbeschouwing
van den modernen mensch" en niet zonder
weemoed noemt hij 't zijn .zwanezang".
Het is stil om ons heen en wij voelen bei
den dat het oogenblik tot een gedachten-
wisseling is gekomen. Er zijn ^chter men
schen, die niet graag over zichzelf praten.
Ze laten liever hun werk voor zich spreken
en benutten hun kostbaren tijd voor weten
schappelijke studie. Het kost dan ook eenige
moeite, om het gesprek in gang te krijgen.
„Van arbeider tot astronoom? Ja, dat is
iuw gezegd, maar het kostte heel wat
en inspanning. Mijn ouders stierven in
mijin prille jeugd. In een noordelijke voor
stad van Berlijn werd ik als wees bij
schoenmakersfamilie opgenomen. Onze
huurkazerne heette in den volksmond ,.de
grauwe ellende". Dat zegt genoeg. Reeds
als kind koesterde ik belangstelling voor de
zon. de maan en de sterren. Als 't even
ging, begaf ik mij 's avonds naar buiten,
om in 'tvrije veld naar boven te gluren. Op
zekeren dag kwam bij ons in de buurt een
oude onderwijzer in de wiskunde wonen,
die aan de marineschool les had gegeven.
Die had met mij te doen. en vertelde mij
zoo nu en dan over de wonderen aan het
firmament. Dat was mijn eerste kennis
making met de astronomie!
„Ik hield van mijn pleegouders, want zij
waren goed voor mij. Zij hadden er niets
op tegen, dat ik bij een boekdrukker ging
werken, want zij voelden dat ik graag wilde
leeren. Kalenders en reclame-plakkaten be
antwoordden echter niet aan mijn leergie
rige verwachtingen. Ik ging van de eene fa
briek naar de andere, werd schroeven
draaier en werkte in een glasblazerij. Ge
makkelijk waren mijn leerjaren niet. Over
de hygiënische toestanden van dertig, veer
tig jaar geleden zal ik maar liever niets
vertellen.
Vijf jaar achtereen liep ik eiken ochtend
zonder overjas met mijn blikken koffie
kannetje onder mijn arm anderhalf uur
lang naar mijn werk, want de zestig pen
ning van een weekkaart voor de tram
spaade Ik liever voor boeken. Van mijn vijf
tien mark weekloon moest ik thuis twaalf
mark afgeven. Voor twintig penning kocht
ik een volkseditie van „Op de sterrewacht
of hoe een astronoom tot het resultaat van
zijn studie komt". Veel zal ik er nog wel
niet van begrepen hebben, maar ik stelde
vast. dat het veel inspanning kost. om uit
de diepte naar boven te klauteren. IJzeren
wil en een spaarzaamheid, die veel op gie
righeid lijkt, zijn hiertoe noodig!
Na elf jaar van moeite en ellende kreeg
ik een aanstelling bij de Urania te Berlijn.
De geleerden aan dit wetenschappelijk insti
tuut kregen schik in mijn leergierigheid
en door hun bemiddeling leerde Ik binnen
een jaar tijds meer dan vijf jaar tevoren
door eigen inspanning.
Welk een nieuwe wereldfWelk een heel
ander leven! Ik studeerde aan de universi
teit. bracht het tijdens dpn oorlog tot offi
cier. schreef mijn eerste artikelen voor de
krant en begon mif aan boeken te wagen.
Mijn devies luidde: Per nspera ad astra.
Door den nacht tot het licht".
Berlijn, 21 April 1932,
Gemengd Nieuws
INBRAAK MET GEWELDPLEGING
's Nachts is ingebroken te Nijmegen in de
villa van den heer S., aan den Groesbeeksche-
weg. De dieven drongen de villa binnen door
de keuken en hebben beneden alles doorzocht
Uit een jas wordt een portefeuille met f 650.—
vermist.. De bewoner van het huis, de 79-
jarige S.. werd op zijn kamer door een der
dieven aangevallen en gewond. De dochter
des huizes die haar vader wilde helpen werd
eveneens aangevallen en gepoogd werd haar
te wurgen- Bij haar hulpgeroep vluchtten de
dieven. De inmiddels gewaarschuwde politie
kon 2 verdachte individuen arrestereen, zeke
ren H. en F., twee Duitschers die by het
verhoor ontkenden. Beide dieven worden ver
dacht van nog andere inbraken, daar in hun
woning gestolen voorwerpen gevonden wer
den- De portefeuille met f 650.bleek niet
in hun bezit te zijn, maar die zal wel ergens
verstopt zyn geworden. De heer S. kon on
middellijk een van hen aanwijzen, die hem en
zy'n dochter naar het leven stond- De andere
persoon wordt verdacht, zoolang de geweld
pleger zich op de eerste verdieping bevond,
beneden de wacht te hebben gehouden-
„BOUWEN EN BEWAREN"
Met onze meisjes gaat het goed en met
hun of haar blad (wat moet ik schrijven?)
ook! Wil de hoofdredactrice van „Bouwen
en Bewaren", het orgaan van de bond van
Meisjesvereenigingen op Geref. Grondslag
mij dat eens uit de doeken doen? Zij kan
dat, want Mej. H. S. S. K. is met onze dier
bare moedertaal en derzelver moeilijkheden
machtig goed op de hoogte. En bovendien
gaat ze niet zoo roekeloos met „n" en „en"
om als ik, al schrijft ze dan ook niet de
spelling van Siegenbeek of Fabius (D. P. D.).
Maar, al bewijst ze, dat ik zou moeten
schrijven: de meisjes en hün blad; dan zou
ik het toch niet over mijn hart en gemoed
kunnen krijgen om het te doen. Want al
doet het „Éwig Weibliche" wel eens wat
anders dan „hemelsche rozen weven en
schikken in 't aardsrhe leven"; met het echt-
vrouwelijke is het bij deze meisjes en haar
vereeniging en haar maandblad dik in
orde.
Wat zijn wij, mannen op leeftijd, te be
klagen, dat er vroeger nog geen meisjes
vereenigingen waren, waarheen onze belang
stelling zich kon richten; zoodat wij genood
zaakt waren „gemengde zangvereenigingen"
te stichten met een uitgesproken en een om-
sluiard doelDaar schiet me plotseling
te binnen, dat we eens „huisbezoek" deden
om leden te werven en hoe de oude, vrien
delijke meneer van Alphen, A.R. kamerlid
(achterste bankje) en vriend van Dr. Kuy-
per ons plan doorzag en dat fijntjes liet
merken in zijn antwoord: „Ik vermoed, dat
de „dames" (van gezelschap) wel geen lust
zullen hebben in deze kring van jongeren
mee te doen; maar voor de „meisjes" (van
keuken en kamer) zal het wel leuk zijn".
Doch, laat ik zakelijk blijven. Ik wou dat
maar zeggen: als de hedendaagsche jonge
lingen een raad van mij zouden willen aau-
nemen ('t klinkt wel onwaarschijnlijk, maar
ik wil mijn plicht doen!) dan letten zij bij
hun eventueels „keuze" vooral op het „di
ploma" van een Christel ij ke meisjes-
vereeniging.
De beperking moet er bij, want ik zie nog
niet hoe uit een A-J.C-ertje de deugdelijke,
lieftallige huisvrouw moet groeien, die
I-emuëls moeder haar zoon toewenschte.
En ook zijn er, die op de vraag of ze ge
schikt voor de huishouding zijn, antwoor
den: O ja, ik kan bijna alles: pianospelen,
tennissen etc. etc.; ik moet alleen nog maar
een beetje koken, wasschen, naaien en kou-
senstoppen leeren
„Bouwen en Bewaren", waarvan dezer
dagen het eerste nummer van jaargang 13
verscheen, wil tot Andere, wat zeg ik, wil
tot echte vrouwen opvoeden. Een rijk
program wordt in dit eerste nummer ont
wikkeld en de redactie ligt veilig in handen
„Vrouwen van Beteekenis"; zooals
alle meisjes behooren te worden; onge
acht de plaats, welke God voor haar in het
leven heeft bepaald....-
ZATERDAG S3 APRIL
de Wielewaal
VARA: Volksliederen door
VARA: Septet
i KRO: Orkest
VARA: Orkest
VARA: Gramofoonmuziek
18.30 Hilversum VARA: Literair halfuurtje
18.40 Hulzen KRO: Esperantocuraus
19.10 Hulzen KRO: Dr L. Weeger: Zuigelingen
zorg
Politie- en Persberichten
19.30 Huizen KRO: Persberichten
21.00 Hulzen KRO: Persberichten
23.00 Hilversum VARA: Persberichten
ZONDAG 24 APRIL
9.30—9.50 H u
j NCRV: Orgelbespeling e
VERDUISTERING DOOR EEN 15-JARIGE
KNAAP
Op Zaterdag 2 April is een 15-jarige jon
gen, die in dienst was van een expeditie
zaak in de Groote Bickerstraat, na voor rijn
patroon een bedrag van bij elkaar 1150.—
te hebben geïnd, niet teruggekeerd. Daar
vermoed werd, dat de jongen zich met het
geld uit de voeten had gemaakt, werd dien
zelfden avond nog een bericht, waarin rijn
aanhouding werd gevraagd, per polltle-radio-
cmroep verspreid. De Jongen bleef echter
zoek tot voor eenige dagen de politie van
het Bureau Spaarndammerstraat, die de
zaak in onderzoek had, er achter kwam, dat
het iongmensch zich in de Zaanstreek op
hield, waar hij verschillende plaatsen had
bjzocht. Toen ls opnieuw een bericht door
de politie-radio verspreid en dit heeft tot
gevolg rehad, dat de jongen ln Den Helder
is gearresteerd. Hij werd op transport ge
steld naar de hoofdstad, waar hii door de
politie is verhoord. Hierbij bleek, dat hij
van het grootste gedeelte van het verduis
terde geld goede sier heeft gemaakt; o.a ook
in Rotterdam, en Haag en Leiden.
De knaap zal ter beschikking van den
Kinderrechter worden gesteld,
EEN INCIDENT BIJ EEN
WERKVERSCHAFFING
Men meldt ons uit Almelo:
Bij de Rijkswerkverschaffing ln de Weite-
manslanden heeft zich een incident voorge
daan. De Hengelosche arbeiders, die Maan
dag a.s. zullen worden overgeplaatst naar
de verbeteringswerken van „De Regge" na
men hiermee geen genoegen en protesteerden
Een roode - lag op een der keten gehesohen
uilden ze niet verwijderen toen de opzich
ters dit eischten, waarna toen een aantal
tewerkgestelden is ontslagen.
EEN BAKKERIJ IN VLAMMEN
Te Helmond ontstond brand ln een, rond
om door winkels en zakenpanden ingebouw
de opslagplaats, waarvan de benedenverdie
ping in gebruik was de firma Stevens,
graanhandel en de bovenverdieping dienst
deed als bergplaats van papier, oude machi
nes enz. van de banketbakkerij van Nartin.
ee duizend balen meel werden een
prooi van vuur en water. De opslagplaats
brandde nagenoeg geheel uit De spoedig
5 Zingen: Ps. 138
Inleiding op de prediking.
gedeelte van de prediking. 16 Dankget
Zingen Ps. 73 12. 18 Zegen. 19 Orgeispeu
tot 12.15 Orgel-
laatste regels). 6 Leze
»bed. 8 Inleiding en tekst:
Deut. 3:26b. 9 Zingen: Ps. 86:3. 10 Eerst®
gedeelte der prediking. 11 Zingen: Gez. 23 j
3 en 4. 13 Tweede gedeelte der prediking.
13 Dankgebed. 14 Zingen: Ps. 43 5. 15 Zegen
16 Orgelspel.
Na beëindiging van den dienst tot 19.45 Gewljdo
MAANDAG, 25
i AVRO: Gramofoonmuziek
i AVRO: SollBtencom
iz.ui «11 vers um AVRO: Orkest
12.20 La n ge n b e r g: Middagconcert
12.30 Huizen NCRV: Orgelconcert
14.00 Hilversum AVRO: Soil stenconcert
14.35 Huizen NCRV: Gramofoonmuziek
14.45 Hliversutn AVRO: Gramofoonmuziek
15.05 Daventry: Sonate-recital
15.35 Daventry: Concert
15 50 Könlgswusterhausen: Concert
16 00 Hilversum AVRO: Viool voordracht
17.00 Hulzen NCRV: Concert
17.30 Hilversum AVRO: Omroeporkest
17.60 Londen R.: Orkest
19.15 Hilversum AVRO: Zangvc
19.20 Londen R.: Strijkkwartet
;9 Jls ngenberg: Concert
19.3o Warschau: Joodsche muziek
11.00 I
IL00 1
14.45 1
15.00 I
NCRV: MeJ. de HoU: Gezin»-,
s u ra AVRO: Causerie Ma* TaJtf
NCRV: Knippen en Stofvqrsie-
s NCRV: Vragenuurtje
sum AVRO: Boekenhalfuur Dr,
i AVRO: Morgenwijding
AVRO: KJnderuur WlUei
5n.L*eB NCRV: Uitzending voor i
16 30 IT 1 wa°r Ju-n—~r2uj<?-^
Hunsche
Politie
19 30 Hulz-? P^.'tlcberlci
Volledige programma's in
de Cmroepgids. Duidelijke
foto's; best verzorgd Radio-
blad; 4 gld. per half jaar of
18 ct. per week Ned. Chr.
Radlo-Vereenlglng, Voog-
lenzang, Ede. Draagt bij in
de omroepkosten.
DOOR HOLLEND PAARD GEDOOD
Door het op hol slaan van het paard ge
raakte bakker H. ten Winkel ie Goor (Ov.)
onder de kar, waardoor hij zeer ernstige ver
wondingen bekwam. Ten W.. die 36 jaar oud
was en ongehuwd, is aan de gevolgen van do
bekomen verwondingen overleden.
DE BLOEMBOLLENVELDEN
Het Comité „Lisse «oruit" maakt bekend,
dat door het minder gunstige weer der laatste
dagen de hyacinthen weinig gegroeid zyn.
Vroege tulpen beginnen te kleuren. Mendo- en
darwintulpen zullen nog drie weken op zich
laten wachten. De boekjes met plattegrond van
Lisse en omstreken en korte beschrijving cver
bloembollen welke het comité „Lisse Vooruit"
gratis verstrekt, zijn verkrijgbaar aan het sta
tion Lisse in verschillende zaken en winkels
DE VAL VAN KONSTANTINOPEL
Door LEWIS WALLACE Naar het Engelsch door ALMA
TWEE EN-DERTIGSTE HOOFDSTUK
Mohammed droomt
Het was nog vroeg in den middag. De
rireme was verdwenen en met haar de tal-
ijke bewonderende toeschouwers. De baai
n de kust waren tot haar gewone rust
eruggekeerd.
Aboo-Obeidah, de Zingende Sheik, had ge-
eten en gedronken, want daar hij reizende
vas, stond de wet hem het gebruik van
vijn toe. Thans zat hij met de prinses onder
Ie portiek, op dezelfde plek, zooeven door
len Keizer en zijn gevolg ingenomen. Enkele
Ier gezelschapsjuffers zaten op eenigen af
stand samen te praten.
Wij mogen gerust aannemen dat de prin-
es behagen schepte in het gezelschap van
en Sheik. Waarom, zou zij misschien zelve
hoeilijk hebben kunnen zeggen. Waarschijn-
ijk bracht het geheimzinnige waas dat den
nan omgaf daar evenveel toe bij, als de
aan zelf.
Zag zij in hem den Arabier waarvoor hij
ich uitgaf, een oogenblik later wierp een
nkel woord die opvatting omver; meende
ij den Gouverneur van het Witte Kasteel
n hem te herkennen, een toespeling of on-
rerwaclite mededeeling getuigde van levens-
rvaring -n. ver boven de sfeer van een la
ser beain' te. Waar had de man al zijn ken?
's opgedaan? 7ulk een veelomvattende
;.-nis, getuigende van geleerde ondenvij-
(54
zers, was moeilijk te vereenigen met den
stand van kameeldrijver en het leven In de
dorre zandwoestijn. Dat geheimzinnige, ver-
eenigd met de poging om het raadsel te
ontwarren, maakte de prinses tot een op
lettende toehoorderes en stelde den Sheik in
de gelegenheid om de leiding van het ge
sprek in handen te nemen.
Gij hebt zeker wel gehoord, prinses,
van den heiligen vijgeboom der Hindoes?
Neon.
In een hunner gedichten, ik geloof de
Bhagavad Gita, wordt hij beschreven me!
den wortel in de lucht en de takken omlaag.
Aldus ontleent hij zijn levenskracht aan de
lucht en Iaat zijn vruchten zeer gemakkelijk
plukken. Voor mij is het een zinnebeeld van
een goed en rechtvaardig vorst Ik moest
aan dien vijgeboom denken, toen uw bloed
verwant moge Allah hem drievoudig ge
nadig zijn! mij in het voorbijgaan zoo
vergevingsgezind toesprak en dezen ring
(tanbood, terwijl ik eigenlijk meer verdiend
had mijn graf in den Bosporus te vinden,
zooals die grimmige Admiraal zeide.
Bij deze woorden zag Aboo-Obeidah er
niet minder grimmig uit dan de Admiraal.
En waarom dat? vraagde rij.
De verhalen die ik deed waren van
een soort die men een Griek besparen moet
O neen, Sheik, zij' ontstemden hem niet.
In den mond van een Turk, dat geef ik toe,
zouden die overleveringen pralerig rijn ge
weest, maar gij zijl niet een Turk.
De opmerking had als een vraag kunnen
klinken; daarom antwoordde hij met ver
wonderlijke gevatheid. Een Ottoman zou ln
mij geen overeenkomst met de Arabieren
vinden, dan dat ook ik een Moslim ben.
Laat het rusten, prinses. Hij schonk mij
vergiffenis. De waarlijk grooten zijn altijd
edelmoedig. Toen ik den ring nam. dacht
ik: Zou de jeugdige Mohammed de belee-
diging zoo gemakkelijk vergeven hebben?
Mohammed? herhaalde rij.
Niet de Profeet maar de zoon van
Sultan Moerad.
Kent gij hem dan?
Ik heb menigmaal met hem aangezeten
en hem bediend van brood en vleesch. Ik
ben zijn schenker geweest en heb hem
menigmaal vergezeld op zijn jachten in 't
vrije veld. Ik heb met hem gesproken over
verschillende onderwerpen en belangen.
Zijn ridderoefeningen heb ik gedoeld, en
meer dan eens trok ik met hem ten strijde
en renden wij met lossen teugel op den
vijand in. De Sultana, zijn moeder, kent
hem goed, maar bij de arenden en de
leeuwen, die Salomo dienden! ik ken hem
waar haér kennis ophoudt, dat is. waar de
horizon van zijn ontluikenle geest achter
waarts week. om plaats te maken voor
zijn de vleugels uitslaande ziel.
De toenemende belangstelling der prinses
ontging den Sheik niet
Het verwondert u mij zoo welwillend
te hooren spreken over den zoon van
Moerad, zeide hij.
Zij bloosde en antwoordde: Mijn oordeel,
Sheik. kan de vrede onder de volken niet
in gevaar brengen; van mij wordt du* geen
staatkunde vereischt, Tocfc *cn t I mij
leed doen, als ik u of uw vriend, prins
Mohammed, griefde. Als ik een wensch uit
spreek om wat meer te vernemen van
iemand, die weldra het machtigste van de
Oostersche rijken zal erven, moet die om
standigheid mij niet aan een hard oordeel
onderwerpen.
Prinses, antwoordde de Sheik. niets
staat een vrouw zoo goed als 't zorgvuldig
vermijden van woorden, die kwaad zouden
kunnen brouwen. Ware zulk een vrouw een
bloem in den hof. zij zou er de roos rijn;
ware zij een vogel, zij zou de nachtegaal
de liefste der zangvogels zijn. Als ster zou
rij de avondster en tevens de morgenster
zijn. Wat is vreeselijker dan zijn naam en
eer overgeleverd te weten aan de genade
van een mededinger of vijand? Ik ben
Mohammeds vriend, ik ken hem, ik zal
hem verdedigen zoolang de heilige waar
heid mij dit toestaat En danhij aar
zelde en zweeg.
Wat dan? vraagde zij.
Hij zag haar dankbaar aan en antwoord
de: Ik ben op weg naar Adrianopel. Daar
zal de prins zijn en zoo ik hem van dezp
audiëntie mag vertellen en dat prinses
Irene geen gehoor verleent aan de over
hem verspreide kwade geruchten, en dal
zij hem niet vijandig gezind is. zoo zal hij
zich terstond rekenen onder degenen, die
gelukkig en goddelijk herdacht worden
wier bopken hun in de rechterhand zullen
gpgpven worden.
De prinse.s zag den zanger aan. met een
gelaat zoo onschuldig en open als dat van
een kind en zeide: Ik ben niemands vijan
din. Zeg hem dat De Meester dien ik vole
liet «"«a «en wet na. waardoor ode levende
inciischcn inijn broeders en j/i'n,
ik moet liefhebben en voor wie ik bidden
moet als voor mijzelve. Zeg hem dat met
dezelfde woorden. Sheik en hij zal mij niet
misverstaan. Maar vertel mij nog wat van
hem, want hij maakt de wereld nieuws
gierig.
Prinses, begon de Sheik, Ebn Hanife
was een vader onder de derwischen en hij
was gewoon te zeggen: Gij zult een plant
kennen aan den bloesem, een wingerd aan
de druiven, een man aan zijn daden. Heeft
hij niets gedaan, onderzoek rijn smaak,
zijn voorkeur, want wat hij 't aangenaamst
vindt zal hij doen. zoodra hij aan zichzelf
wordt overgelaten. Aan dezen toetssteen
willen wij prins Mohammed toetsen.
Niets bekoort ons zoozeer als de uitoefe
ning van macht Dat toegegeven, kunnen
wij dan te veel zeggen tot lof van hem. die
als jongeling door zijn vader op een troon
geplaatst, van dien troon afdaalde op bevel
zijns vaders?
Deed Mohammed dat?
Niet ééns. prinses, maar tweemaal.
Ja. dat is zeker mooi.
Aan wie komt het aangename leven
in een schoonen bloementuin toe? Aan wie
anders' dan aan hen. die hun medemen-
schen rechtvaardig heoordeelen?
De Sheik groette haar tweemaal door de
rechterhand eerr' aan zijn baard, daarna
aan zijn voorhoofd to brengen en vervolgde
op levend'gen toon: Mohammed Is verzat
op studie. Des avonds, wanneer de wachten
zijn uitgezet, komen vertellers, dichters
philnsofen rechtsgeleerden, predikers ken
ners van vreemde talen, bovenal vervaar
digers van deviezen, in zijn tent bijeen.
Daar zijn voorvaders verzen maakten schep
te hij groot behagen in de dichtkunst, en
al evenaart hij hen niet in die schoone
kunst, hij overtreft hen in andere kundig
heden. De Arabier de Hebreör de Griek,
de Romein, spreken hem aan en hij ant
woordt hun allen in hun eigen taal. Hnoi^
det gij ooit van een geleerde, prinses,
wiens ziel geheel buiten den verzachtenden
invloed van gepeinzen en studie gebleven
'*s? Het is niet zoozeer de geleerdheid, die
den barbaar temt. als wel de noodzakelijk
heid. om zich onder het studeeren los te
maken van zijn barbaarsche gewoonten.
De prinses viel hem in de rede en zei
vroohjk: Het mag dan vreeselijk wezen
Sheik overgeleverd te zijn ann de genade
van een vijand, heerlijk is het als de kun
stenaar. die iemands beeld ontwerpen zal,
een vriend Is. Wie waren de onderwijzers
van den prins?
Met een guitigen glimlach antwoordde
de Sheik: De zandgronden in mijn land
drinken de wolken leec, en laten weinig
fonteinen over. tenzij die der wetenschap.
De Arabische leermeesters in Cordova, zoo
hoog aangeschreven bij de Moorsrhe Kali-
ten. werden niet geacht door de Rissrhop-
pen vnn Rrome. Toen Moerad onderwiizers
noodig had voor zijn zoon ontbood hij de
hesten van hen aan zijn Hof. O als ik tiid
had! Ziende, dat die verzuchting haar
doel niet miste ging hij voort: dan mti Ik
enkele boeken noemen die ik op prinsen
tafel heb zien liggen want als bevoorrecht
vriend hen ik ip zijn studeerkamer ge
weest. Vreesde Ik niet op een praalhans te
gelijken, ik zou u reeds vroeger
hebben, dat ik het voorrecht had v.in p.t
rijn leermeesters te behooren.
