ENCI-CEMENT
MARBRITECLAS
WanJielcleeding in alle kleuren
N.V. CENTRALE GLASHANDEL
H.H. Architecten
J. C HENRI VAN INCEN
N.V. HOUTHANDEL 7» Firma J. G. ALBLAS
BETON-
V.H. VAN WANING Co.
ROTTERDAM
GEWAPEND BETON
BOUWMATERIALEN!!»
HoutdblaH Nó. '158, Tag. I
'Maandag 21 Maart 1932
Glasindustrie „ROTTERDAM" - J. PIETERMAN
In onze showroom v. d. Duynstraat 2325—27—29 vindl
U het op allerlei wijzen als muur-, vloer- en plalond-
bekleeding toegepast
Dir. W. J. LENGKEEK
Oppert 85 Rotterdam - Tel. 50030
Het aangewezen adres voor
Bouwvakken en Industrie.
De Pauluskerk te Oegstgeest
De gemeente Oegstgeest heeft zidh, vooral
ha den oorlog zeer sterk uitgebreid. Het
oorspronkelijk kleine landelijke dorpje ligt
thans ten deele omringd door villa-parken.
Wel heeft de burgerlijke gemeente Leiden,
waarvoor de regel geldt dat bijna alle ste
den van Europa de neiging hebben, zich
naar het Westen uit te breiden een aan
zienlijk deel van Oegstgeest opgeslokt, doch
kerkelijk werd tot dusverre nog de oude
Indeeling gehandhaafd. Het ligt voor de
hand, dat het algemeen bekende Groene
Kerkje ten slotte toch te klein werd voor de
steeds groeiende gemeente, terwijl het tevens
voor het eigenlijke villa-centrum, dat zich
uitstrekt tot de Poelwetering wat afgelegen
werd.
Het is nu in onzen modernen tijd een
maal zoo. dat «men de kerk tot de menschen
moet brengen, om vervreemding te voor
komen.
Nu weet men. dat reeds een aantal jaren
geleden te Oegstgeest het Zendingsgesticht
van de Nederduitsch Herv. Kerk werd opge
richt Van uit dit Zendingsgesticht wordt
het Evangelie uitgedragen over de landen
der heidenen. Onwillekeurig denkt men hier
bij aan den jongen man, die als Saul us uit
ging om te Damascus kort na 's Heeren
hemelvaart de Christenen te vervolgen,
doch diie door het licht uit den hemel en de
donder van 's Heeren stem, de Paulus werd
die van uit Jeruzalem de heidensche volken
bezocht en re het licht van het Evangelie
bracht. De gedachte om in de nabijheid van
het Zendingsgesticht een kerk te bouwen,
dip den naam van den grooten heiden-apos
tel zou dragen, een kerk die het licht van
hot Evangelie op den kandelaar zou plaat
sen in onze Christelijke wereld, waarin zoo
vele paganistische tendenzen binnensluipen
is dus zeer sympathiek. Zending naar verre
gewesten en zending in eigen kring, zouden
dan uitgaan van één centrum.
Voor 5 jaren ongeveer werd door enkele
gemeentenaren voor het eerst het denkbeeld
geopperd en dank zij de offervaardigheid
van de Hervormde Gemeente te Oegstgeest
was vrij spoedig een belangrijk deel van de
bouwsom bijeengebracht, terwijl één der
leden welwillend het terrein afstond aan het
begin van den Warmonderweg, dat aan de
achterzijde grenst aan dat van het zen
dingsgesticht.
Ongeveer een jaar geleden was men zoo
ver dat de spade in den grond werd ge
stoken voor de hetonfundeering en vanaf
dal oogenblik heeft men rustig doorge
werkt. terwijl in de allerlaatste dagen de
laatste hand werd gelegd aan inwendige
stoffage.
De architect Ferd. B. Jantzen van Amster
dam heeft dit alles tot stand gebracht.
Het terrein is gelegen dicht bij den Rijns-
burgrrweg waarover het moderne verkeer
raast. Het is toegankelijk vanaf den War
monderweg en eenmaal in de kerk. bemerkt
men, dat men in de wereld geheel buiten
•do wereld is.
Oo do hetonfundeering rust de paarse
plint van harde Groninger klinkers. De
plint eindigt niet met het gebouw, doch zet
zich voort in he't muurwerk, dat de acher-
zijde van het terrein afsluit, in de lage
muurtjes en trappen langs den vijver, en
omsluit elders die bakken waarin bloemen
kunnen worden geplant of uitgezaaid.
Boven de plint verheft zich het overige
muurwerk, decoratief gemetseld in Wen-
disch verband. Het is samengesteld van
warmgele Friesche baksteen uit de buurt
van Leeuwarden, die de tijd niet grauw,
doch veeleer nog wanner tint.
De voorgevel, waarin op sprekende wijze
enkele blokken Zwitsersch graniet zijn ver
werkt. heeft een sterk verticaal werkend
rhythmisch accent. De steile randen die de
daklijn accentueeren. worden herhaald in
•do lijnen van het ingangsportiek en vieren
zich uit in het toespitsende zadeldak van
den toren, dip in het midden even naar
voren springt. Een rhythmischo tegenbewe
ging wordt gegeven door het smalle drie
hoekige galmgat van den toren en door het
metselverstek, de vlechtingen langs schuine
ge vel randen.
In het front van den toren wordt het
hoogte-accent medie bepaald door het hooge,
smalle driedeelige raam. De torenspits is
bekleed met koperplaten, die door het oxy-
datieproces op den duur een fraaie licht
groene kleur aannemen. De windvaan, een
visch, heeft zijn vorm-. te danken aan een
der oud-Christelijke Christus-symbolen.
Enkele trappen van Zwitsersch graniet,
geflankeerd door blokken van dezelfde
steensoort waarop twee monumentale lan
tarens staan gemonteerd, brengen ons in
het portiek met zijn mooie eenvoudige
deuren.
Aan de zijgevels ontdekt men een screen-
construrtie. plaatselijke verzwaringen van
den muur, die ten deele de richting der
zonnestralen beheerschen, wat voor het in
wendige van 't gebouw van belang is. De
muren zijn hier ten deele buiten de hoofd-
bekapping uitgebouwd.
De zware houten togen, die de kap dra--
gen. togen, die men multiplex-balken zou
kunnen noemen, rusten ten deele op beton-
zuiien, ten deele op draagbalken tusschen
deze zuilen
Van deze constructieve bijzonderheden,
alsmede de aanwending van celotex, steen-
gaas, enz. ziet men evenwel niets, omdat de
constructie achter de bekleeding verbolgen
is, gelijk onze tijd dat alles doorvoert in
auto's, vliegtuigen enz. De kap is bedekt
met romoansche pannen in verschillende
donkere tinten, wat een vibreerend geheel
geeft, zonder nochtans de rust te storen.
Van den achtertouw van het getouw, dat
de verschillende vertrekken als consistorie,
catechisatie-lokaal. e. d. bevat is het dak
iets lager gehouden.
Bij de bespreking van het interieur volge
G. VAN LEEUWEN 4 ZONEN
LEIDERDORP
KERKORGELBOUWERS
0RGERICHT1903-TEL LEIDEN No. 1790
men de plattegrondteekening. Door de
hoofdingang komt men in een portaal. Ter
zijden zien we een gang mot trappen, die
naar de gaanderij voeren. De ruimte wordt
hier verlicht door zeven kleine ramen ter
weerszijden. Het getal zeven is karakteris
tiek voor bijna alle raamgroepeeringen. Aan
deze ramen kan men weer opmerken, dat
de juiste plaatsing van veel grooter belang
is dan de grootte. Beklimmen we eerst een
der trappen naar boven, dan wordt ons
oog getroffen door de fraaie, eenvoudige
gesmeed ijzeren leuning eindigend in een
bloemmotief, waarbij de ontwerper heeft ge
dacht aan de staf van Aaron, die naar bo
ven leidt We komen nu in de torenruimte
die transparant is gehouden en bij de kerk
ruimte aansluit. Hiir ziet men ter weerszij
den de groote nissen, waarin het orgel zal
worden geplaatst, dat vervaardigd wordt
door de fa, G. v. Leeuwen en Zn. te Leider
dorp.
Een bedrag van f 10.000 wordt er aan ten
koste gelegd en de pas overleden adviseur,
de heer De Zwaan, roemde de kwaliteiten
van het instrument ten zeerste. Men wacht
met de plaatsing tot de winter geheel
voorbij is.
Onder het orgel vinden we twee ramen
die de gewijde muziek symboliseeren. Daar-
tusschen is een platvorm, waarbij bij bijzon
dere diensten, zangers en spelers een plaats
kunnen vinden.
In den toren bevindt zich het groote. drie
deelige Paulusraam. dat dezen voorstelt op
den weg naar Damaskus, terwijl heel in de
hoogte het kruis staat.
Verder is op de gaanderij nog plaats voor
een kleine honderd kerkbezoekers.
Als wé nu naar beneden gaan naar het
kerkruim, dan zien we dat dit den vorm
heeft van een Grieksch kruis met korte
breede armen.
De ruimte lijkt kleiner dan zij in werke
lijkheid is, wat toe te schrijven is aan de
evenmaat der proporties. In fraaie lijnen
loopt het spitsbooggewelf omhoog dat uit
gevoerd is in stucwerk geschuurd in zilver
zand, waardoor een fijne zilverachtige toon
is verkregen. Deze toon contrasteert heel
mooi met het donker gebeitst ocumé van
banken en lambriseeringen en het donker
groen velours waarmee de fauteuils zijn be
kleed.
Het hoofdaccent valt in het interieur op
het spreekgestoelte, recht tegenover den
hoofdingang en de orgelgaanderij. Het is
het centrale punt van 't geheele gebouw,
waarom zich de zitplaatsen harmonisch
groepeeren. 700 mensohen kunnen in de
kerk plaats vinden.
I-Iet verheft zich op een podium, dat dtxw
drie treden van de overige ruimte is ge
scheiden.
Ook de kansel bestijgt men met eenige
treden, waarover een fraaie looper ligt met
het vischmotief. Vlak voor de kansel is een
console waarin de doopvont geplaatst is.
Overigens is de binnenruimte van deze
console de plaats waar zich de installatie
bevindt, die het mogelijk maakt, dat slecht-
hoorenden den dienst kunnen volgen .De
microfoon kan geplaatst worden naast de
lezenaar van den predikant. De doopvont
zelf is oen fiaaie gedreven zilveren schaal
met deksel
Op dit deksel vindt men weer het visch
motief de Ichttios terwijl het handvat be
kroond wordt met het Christusmonogram.
Op het podium voor de kansel is de
Avondmaalstafel geplaatst.
Merkwaardig zijn de lichtramen in het
kerkruim. Onder de galerij vindt men ter
weerszijden zeven kleine ramen, alle voor
zien van een vliegende vogelfiguur, symbool
van het Evangelie, dat uibwiekt over de
aarde. Do zeven hooge ramen in den Noord-
muur geven herinneringen aan het leven
van Paulus. En bet hoofdmotief dat in de
li>.»gf.p alles samenbindt is de verbreiding
der Gods gedachte in de eerste Christenge
meente» in de bekcering van Paulus en zijn
prediking m Kk-in-Azië, Rome en Grieken
land De tegenoverliggende raamgroep ver
toont het voortgaande werk dezer zendings-
ged!.vl:te doch nu overgebracht op den mo
dernen tijd mo+ zijn metropolen, zijn han
del en industrie, zijn verkeer met andere
werelddeclen, de connecties met de groote
cultuurlanden en de donkere binnenlanden
van hei verste heidendom. In de bekroning
van beide groepen zien we de geopende
hemelpoorten die de heerlijkheid Gods uit
stralen naar de vier windstreken over de
gansche aarde, terwijl engelenwieken den
lof der Godheid ruischend voortdragen. De
kleuren van dit glas in lood zijn heel mooi.
In ondervcroeelingen bemerkt men steeds
ds getallen drie en twaalf.
De avondverlichting is ten deele in koof-
lijslen en in de betimmering opgenomen en
dus indirect, terwijl drie groote bronsve^zil-
verde kronen, die een indruk geven van
indirecte verlichting, van het gewelf neer
hangen. Zoo is het licht in de geheele kerk
fijn en difiuus van toon.
Achter de podiumwand bevindt zich een
gang welke toegang geeft tot de consistorie
en de predikantskamer. De eerste Is een
fraai vertrek geheel in den toon der kerk,
met dien verstande, dat in den middenwand
een schouw van blue turquin tegen een
achtergrond van craftex in goud is aange
bracht
Ook de meubileering draagt hier het zelf
de stemmige, degelijke karakter.
Op de bovenverdieping bevindt zich het
catechisatielokaal met vitrinekasten voor
Bijbelsch museum.
De verwarming van het geheele gebouw
geschiedt door gaskachels. De afvoerkanalen
van de gasradiators loopen naar een cen
traalpunt waar ze uitmonden in een cen
trale afvoerbuis, die door een motor in
de kelder wordt uitgezogen en die verder
de schadelijke dampen naar buiten perst
In deze kelder is ook de geriefelijke inge
richte fietsenbergplaats.
Aan het einde van dit overzicht gekomen,
dient er even de nadruk op te worden gelegd
dat niet alleen de architectuur der kerk.
doch ook de .binnen-architectuur, de voor
werpen van toegepaste en gebruikskunst
als lichtairmaturen, doopvont, loopors en
kleeden, de gebrandschilderde ramen, kort
om alles tot zelfs de kerkezakjes toe, door
den heer Jantzen zijn ontworpen. Dit allee
werkt samen, dat een mooi en rustig. eeD
stemmingsvol goheel is verkregen, waarin
geen enkele rammelende partij is gekomen
Oegstgeest is met een mooie kerk verrijkt
Vormeiden we ten slotte, dat de bouwsom
f95.000 heeft bedragen, een som die werke
lijk voor dit mooie gebouw met zijn heel©
uit- en inwendige uitrusting niet te hoog
mag worden genoemd.
'roep Bouwmaterialen en Wegenbouw
op de 26sle Nederlandsche Jaarbeurs
Er heerscht malaise in het Bouwvak.
Waar heerscht géén malaise?
Maar evenmin als in andere bedrijfsgroe
pen mag in het Bouwvak de malaise aan
leiding zijn om het bijltje er bij neer te leg
gen. En dat dit ook niet gebeurt, daarvan
is de groep Bouwmaterialen en Wegenbouw
op deze 26ste Nederlandsche Jaarbeurs wel
het beste bewijs.
Nog nimmer heeft de groep Bouwmateria
len en Wegenbouw ter Nederlandsche Jaar
beurs
zulk een omvang
gehad als thans.
Qualitatief en quantitatlef spant deze
groep de kroon van alle vorige jaarbeurzen.
In deze belangrijke tak van onze volkswel
vaart heeft de malaise de energie nog niet
kunnen breken en al zijn de tijden thans
slecht, toch staat op dit gebied de mensche-
lijke arbeid niet stal.
Want na deze economische inzinking komt
de wederopbouw. En bij dien wederopbouw
zal het Bouwvak een belangrijke rol hebben
te spelen.
Niemand die zich tot de Bouwmenschen
rekent of bij het bouwen belang heeft, mag
verzuimen deze zeer belangrijke en interes
sante afdeeling te bezoeken. Eerst dan zal
men zich volkomen op de hoogte kunnen stel
len, want het is in deze rubriek onmogelijk
zelfs te trachten een zoo volledig mogelijk
overzicht te leveren. We moeten dan ook
volstaan met hier en daar een greep te doen,
zonder daarbij op volledigheid aanspraak te
willen maken.
Vanuit c)e Residentie reisden wij met den
heer G. K e h 1 e n b r i n k Jr., uit Rotter
dam, de importeur van de bekende „Upson-
platen". en als vanzelf brachten wij het eerst
een bezoek aan zijn stand. Vooral trok een
speciaal Schoolbord, vervaardigd van Upson
platen, onze aandacht en we vernamen, dat
v( oral bij den Schoolbouw in Den Haag deze
borden werden voorgeschreven. De verdere
materialen van deze firma mogen we vol
doende bekend achten.
Vergissen wij ons niet dan is de N. V.
„Fama" Vloerenfabriek te 's-Graven-
hage voor het eerst op de Jaarbeurs aan
wezig. Toch is hier geen sprake van een
nieuw procédé of vat ook, want de Fama-
vloeren zijn sinds een 12-tal jaren in ons
land ingevoerd. In 1923 werd de fabriek in
Den Haag opgericht, waarin de materialen
kant en klaar machinaal gemengd en van
daar naar de bouwwerken verzonden wor
den. In de stand dezer firma kan men zich
volledig oriënteeren over de 4 categorieën
Famavioeren; het kost te veel plaatsruimte
hierop thans verder in te gaan. We nemen
ons echter voor in een der komende weken
wat dieper op dit fabrikaat in te gaan.
Voor hen die in 't bijzonder betrokken zijn
bij den wegenbouw, is de voopjaarsbeurs tel
kens een bijzondere gebeurtenis. En ofschoon
we zoo langzamerhand het devies
algemeen bekend mogen achten, de N. V.
„De Vlamovenstraatklinker" te Zeist huldigt
nog steeds 't frappez toujours. De fraaie stand
van deze bij uitstek nationale industrie zal
zich ongetwijfeld in aller belangstelling mo
gen verheugen.
Als nouveauté brengt de N. V. Dak pan
nen fabriek „De Valk" v/h. Fa. J.
M e u w i s s e n, Echt, een dakpan, welke niet
meer door 4 andere pannen wordt omvat,
maar door zes pannen. De pan heeft een
dekkingscapaciteit van 16 stuks per M2. ter
wijl het dak een aanzicht geeft alsof hier
op kleine pannen zijn toegepast Van af
waaien is b deze pannen geen sprake meer.
Ook de N.V. Dakpannenfabriek v.h.
fa van Rijn en Kloot, Alphen aan
rïen Rijr. brengt zulk een nieuw model
verbeterdie Romaansche pan.
De fa DeVries Robbéen Co. Naaml
Venn, te Gorinchem, vraagt behalve voor
haar bekende stalen raam- en deurtypen,
speciaal de aandacht voor ramen, welke
reeds met succes in openluchtscholen wer
den geleverd. Het eigenaardige van deze ra
men is, dat het zonlicht in de lokalen kan
doordringen, zonder dat de zonnestralen
door glans onderbroken worden.
Niet onopgemerkt bleven de geperste sta
len deurkozijnen.
De pretentielooze vorm van de vlakke
Veha-radiatoren, het Nederlandsch Fabrikaat
van de firma J. B. van H e ij s t en Zo
nen, te Den Haag, doet géén afbreuk aan
het interieur. Geen architect verzuime deze
stand te bezoeken.
Ieder kent de bezwaren verbonden aan de
tijdlroovende en kostbare bekistingsmetho
den, volgens welke tot voor enkele jaren te
rug alle betonvloeren gemaakt werden.
In het bijzonder voor die gevallen, waarbij
snelle bouw, extra geluiddemping of/en
temperatuurs-isolatie vereischt wordt, heb
ben beton-construeties 'n groote vooruitgang
in de bouwmethode gebracht. Ook het gerin
ge eigengewicht dezer constructies is een
belangrijke f factor waarmode zeer zeker re-
Houth. "A, N.V. J. VAN SCHIJNDEL Co.
ANNO 1853
Hoofdkantoor: Oost-Admiraliteitskade 47 Rotterdam
Opslagplaatsen. Zagerij en Schaverij:
Nassauhaven—Boerengai
kening gehouden mag worden.
Tot deze holle betonconstructies behooren
de „Gornic" balken, die op weinig ingewik
kelde en doelmatige wijze kunnen worden
toegepast Zij bestaan uit balken van grind-
beton met smalle en breede flens, voorzien
van trek- en drukwapening en een 5 tot 6
m.m. dikke dwarswapening, welke laatste
meestal buiten de balken uitsteekt
Door het naast elkaar in het werk leggen
dezer balken wordt een holle betonvloer ge
vormd waarvan de plafondzijde ruw ge
maakt is voor goede aanhechting van de
plafondspccie. Het brandgevaarlijke rachel-
werk en riet zijn tevens overbodig geworden
en werd tevens een lagere constructiehoogte
verkregen. Door 't inleggen van een langs-
wapeningsstaaf in de uitstekende dwars wa
peningen en het ombuigen van laatstge
noemde wapening ontstaat een verbinding
die volgestort met betonspecie een holle be-
tonvloèr-constructie tot stand brengt die zoo
wel in langs- als dwarsrlchting doorloopend
bewapend is. Dit is een belangrijke spe
cifieke eigenschap van de „Cornic" con
structies, afkomstig uit de fabriek der N.V.
„Cornic" Beton fabriek te Waddinx-
veen.
De fa. Jac. Martens, verf-, lijm- en
Borstelfabrieken te Amsterdam toont in
haar stand vele werkstukken betreffende
Rijks- en Gemeentegebouwen enz., welke
gebouwen geschilderd zijn met Wodan-
muurverf
De juiste acoustiek in kerken enz. worden
gegeven door de Heracoustiek-platen, pro
cédé Herakith), deelde ons de fa. H. Vis-
s e r, Amsterdam, importrice van dit be
kende bouwmateriaal, mede.
Dé expositie der Nederlandsche
Steengaasfabriek w.v. Hengelo (O.)
omvat het bekende materiaal: Steengaas-
matten.
Het doel van deze matten is om vlug,
goedkoop en toch ook solide te kunnen
bouwen, vooral wat betreft het aanbrengen
van de plafonds. De steengaasmatteai worden
geleverd in het formaat 250 x 102 c.m. Als
belangrijk voordeel aan deze matten ver
bonden geldt in de eerste plaats het feit, dat
het steengaas door den matten-vorm reeds
bewapend is Deze bewapening bestaat uit
^galvaniseerde staven van 4 mm. rasp. 5
mm. doorsnede. De staven in de breedte
richting zijn voorzien van golvingen en deze
staven worden op een bijzondere wijze in het
steengaas aangebracht in mazen van 24 x 18
c.m. en wel zoodanig, dat zich een kruiswa
gen ing vormt. Hierdoor wordt een voldoend
groote stijfheid verkregen om zonder be
wapening direct te worden aangebracht en
kan het spannen vervallen. Ook voor bekis
tingsdoeleinden kan het mattensysteem goe
de diensten bewijzen.
Voor balk- en kolombekleeding, kopers e.d.
wordt steengaas veel toegepast en kan het
direct om de balken zonder bewapening
worden aangebracht
Voor constructies vrij van het hout geven
deze matten een aanzienlijke besparing
boven de oude methode: eiken gewenschten
vorm kan men aan deze tokleedingen en
kokers geven en dit is voor den architect
in verband met de door hem gestelde aes-
thetische eischen van het grootste belang.
In den stand der N.V. Producten en
Grondstoffen Mij. „Celotex" Am
sterdam hebben we nog eens weer voor de
zooveelste maal de onbeperkte toepassings
mogelijkheden van het bekende product
Celotex kunnen bewonderen, dat ook met
1 gladde en 1 ruwe zijde géleverd wordt
De fa. Offerhaus en Co. Rotterdim
heeft in haar fraaien stand ca. 70 M2 wand
platen, formaat 20 x 50 c.M. toegepast, aan
de wandvlakken met een 5 M. hoogen toren
als accent, uitgevoerd in diepblauw met
grijze vlakken en chromaatgele kleuren.
Teneinde ook de steeds meer in vraag ko
mende traptredetegels te kunnen toonen is
er een trapje om den toren getouwd.
In den stand der fa. G e b r. Kramer,
Arnhem, is een plat dak gemaakt waarbij
Ru-ber-oid Cement Dakbedekking is toege
past. als vastliggende bedekking op hout,
waardoor de circa 3 c.m. dikke laag grof
grint achterwege, kan blijven, hetgeen een
zeer groote gewichtsvermindaring tengevol
ge heeft (8 kg. per M2 inplaats van 85 kg.
per M2). Hierdoor is dus een lichtere kap
constructie mogelijk.
Verder is de Ru-ber-oi Cement Dakbe
dekking in hooge mate isoleerend. Dit iso
leerend vermogen Is te danken aan het
geringe warmtegeleidingsvermogen van het
Ru-ber-oid, zoowel als van het Ru-ber-oid-
Cement.
Als nieuw artikel introduceert de fa. de
Ruka-dak-terrasvloeren (octrooi aangevr.)
Deze terrasvloeren bestaan uit 1 of meer
onderlagen van Ru-ber-oid, welke op het
beton worden geplakt Hieroverheen wordeu
in de Cemertspecie gelegd sterk isoleerende
van tevoren gebitumineerde, platen 50 x 50
c.m. waarop 4 hydraulisch geperste Kapee-
Aspbalttegels bevestigd zijn. Deze platen
wordm met een voeg van circa 1 cm. op het
dak gelegd, welke voeg met een 's zomers
niet zacht wordende b'tume wordt volge
goten. Deze terrasvloer heeft het voordeel
van een absoluut vlak geheel. Verder is het
mogelijk ''oor toevoeging van kleurstof de
aspbalttegels een frisch aanzien te geven.
Met deze Ruka-dakterrasvloeren wordt, dus
een lichten en tevens sterk isoleerend, go-
makkelijk schoon te houden daktuin ver
kregen.
UW ADRES
▼oor Uw
DRUKWERKEN
Drukkerij LIBERTAS
GOUOSCHE SINGEL 105 - ROTTERDAM
Telefoon 22490 (4 lijnen)
Firma GEBRs. VAN GOOL
ELECTR TIMMER-EN TRAPPENFABRIEK
Vinkenstraat 5b, Rotterdam Telef. 41847
SPECIAAL INGERICHT
voor het vervaardi°en van
TRAPPEN - KOZIJNEN ENZ.
PRIJSOPGAVEN ZONDER VERPLICHTING
VESTIGT U TE UILLEGEBSBEBq
Inlichtingen bebouwing aan den Terbregscheweg
te Hillegersberg bij
Vlietstraal 8b Rotterdam Telefoon 11748
WADDINXVEEN TELEFOON No. 6
Opslagplaats ROTTERDAM aan den ZWAANSHALS Ho. 203-205 - Talaf. h (0891
- N.V. KON.
ROTTERDAMSCHE
IJZER
MAATSCHAPPIJ
TELEF. 21094 (3 lijnen) FILIAAL ENSCHEDE
EN BIJKOMENDE WERKEN
Ook oe NV. Eerste Rotterdamsche
Dakbedekking Ondernemi ng „Er-
d o" te Rotterdam is op deze voorjaarsbeurs
weer aanwezig met haar bekend fabrikaat
Timeroid dakbedekking, geschikt voor alle
mogelijke dakvormen.
Men vroeg onze aandacht speciaal voor het
Timeroid Weefsel, een product gemaakt van
de edelste bitumen, gewapend met een spe
ciaal weefsel en toegepast bij bruggenbouw
(Jan Kuytenbrug, Parksluisbruggen. PaJcken-
brug te Rotterdam; Nieuwe brug. Utrecht).
Een 6peciaJe bezienswaardigheid op den
stand der fa. Pelt en H o o y k a a s te Rot
terdam, is een model van een hoogoven,
waardoor men zich 'n denkbeeld kan vor
men van de wijze, waarop Koperslakkeien
worden vervaardigd.
/"^oedkoope arbeiders-
woningbouw
Het plan van Ir. J. SCHOUTEN
In het gebouw van de Maatschappij voor
den Werkenden Stand te Amsterdam heefl
ir. J. Schouten een door hem ontworpen
en uitgewerkt plan voor den bouw van „een
heidsdorpen" nader toegelicht.
Ieder dorp is ruitvormig, wordt diagonaal
doorsneden door den hoofdverkeersweg
zoodat dus aan iedere zijde hiervan zich een
bebouwde driehoek bevindt en omvat ruim
1200 woningen, plaats biedend derhalve voor
5000 gezinnen. In den snelverkeersweg is een
dubbele trambaan opgenomen; de weg is aan
weerszijden door vaarten afgesloten van do
secundaire wegen, waarop de woonstraten
rechthoekig uitkomen. Daadoor is een groote
mate van veiligheid mogelijk zonder belem
mering van het doorgaand verkeer. De woon
straten zijn Noord-Zuid ontworpen en kun
nen vrij smal zijn, daar zij slechts aan één
kant, de Oostzijde, bebouwd worden. Aldus
is de bebouwing ruimer dan tot dusver ge
bruikelijk.
De lengte van de bouwblokken is aldus
geprojecteerd, dat van geen woning af de
afstand naar dc tramhalte grooter is dan 400
M., of vijf minuten gaans. In ieder dorp be
vindt zich één tramhalte, in het midden,
waaromheen zich het z.g. distributiecentrum
bevindt (winkels, café enz.) Door don ruit
vorm der dorpen het project omvat er n 1.
nieer dan een in samenhang aan denzei f den
verkeersweg dringt de cultuurgrond diep
tusschen de bebouwing in, daardoor op on
gezochte wijze den gewenschten groenen gor
del opleverend, zonder dat de kosten ei*van
op de exploitatierekening drukken.
Een verder voordeel is, dat alleen de voor
bebouwing bestemde grond behoeft te wor
den opgehoogd, n.l. 0.80 M. Rondom het op
gehoogde deel loopt een vaart, waaraan vij
vers met zwembaden e. d. aansluiten. Aan
de Noord- en Zuidzijde van de dorpen zijn de
scholen ontworpen, dus op de rustige plaat
sen. ver van het drukke verkeer.
Elk dorp beslaat een oppervlakte van 35
H. A. en de huur der woningen zal beneden
de f 6 por week blijven. Iedere woning heeft
beneden een ruime woonkamer met keuken,
rijwielberging enz. Op de verdieping komen
drie slaapkamers en een douchecel; achter
komt een ruiire tuin. Elke woning heeft 90
M2 terreinoppervlak, dus meer dan 20 M2
boven het in Amsterdam toegelaten mini
mum.
HET WEVEN VAN TAPIJTEN
1. Dat het bijzondere, mits het uit het
buitenland komt, altijd trekt, en dat zal
altijd zoo blijven!
2. Dat een nooit vermoede behoefte een
zeer groote vraag naar mooie, goede en dure
tapijten bestaat, dat hooge prijzen van
mooie exemplaren, door het publiek g'aarne
betaald worden, wanneer men waar voor
zijn geld krijgt, of meent te krijgen.
Een groot, goed Perzisch of Turksch ta
"ijt Is altijd duur en wanneer enkele Azia
tische kwaliteiten, zooals Teheran en Mir-
HANDEL MAATSCHAPPIJ N.V.
„HET BOUWBEDRIJF'
Handel in BOUWMATERIALEN
DRIJFSTEEN-BETONBLOKJES
voor BETONWERKEN
Kastoor, Magazijnen en Industrie:
AELBRECHTSKADE 1 Tel. 30933
ROTTERDAM
MAASTRICHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Verleganw. voor R'DAM en OMSTREKEN,
LU
Co's
AEL3RECHTSKADE 147b
TELEFOON 30404-30233
zapore, zoover gedaald zijn. dat ze voor ca.
6.— per vierkante meter verkocht worden
dan zijn deze gewone soorten ook niet meet
waard.
De heer Koch heeft zelfs meerdere jaren,
achtereen zijn eigen patronen vooral het
mooie Perzische dessin 764 in Klein-Azië
laten knoopen en met opzet altijd hetzelfde
patroon in drie bepaalde grootten besteld,
om da markt te controleeren.
Wanneer de goederen aankwamen, wa«
ren alle drie grootten foutief, ook niet de
zelfde, maar bijkomende, doch mindeï
goede patronen; ieder jaar bevatte de vier
kante meter minder knoopen en wel de
kleuren beJiePt, kon men op heJ laatst een
witte zakdoek rood maken, door slechts
eenige keeren er mede over het tapijt te
wrijven.
Iedere goede en flinke Duitsche Tapijt-
fabrikant, die zijn vak grondig bestudeer!
heeft en verstaat, kan en wil goede fabri®
katen maken en heeft vooral in Duitscli-
lanid de bes'e hulpbronnen bij de hand.
In de eerste plaats de beste en beduï-
dendste verfstoffen industrie van de wereld
en de beste verfstoffen.
Bijna in iedere klasse vam de edele f<%-
pijtfabricatie en dat zijn die, waarbij het
wolgaren in strengen geverfd wordt, kun
nen duurzame en tot aan de laatst© wol
draad onverwoestbare tapijten gemaakt
worden indien van de zijde van aen koo«
per geen bezwaar gemaakt wordt om over
eenkomstige prijzen te betalen.
B.v. in die handknooperij wanneer kam-
garen, wol en linnen ketting met linnen
inslag gebruikt worden.
In de Jacquard-Wil ton fabricatie, wan
neer bij het beste kamgaren en ketting-
materiaal de pool door hooge dunne staal»
roeden tot de grootst mogelijke dichtheid
samengepei"st wordt.
In de Axminster en namelijk in dd
Ta s c h k e n t w ev e r ij. waravoor de heer
Koch een methode voor de binding d«r wo!
hoeft uitgevonden, die een onverwoestbare
duurzaamheid van het tapijt tot op den
grond garandeert.
Het Tasachkent-tapijt bestaat alleen uit
veerkrachtige, glanzende kamgarenwol en
uit linnen garen voor ketting en inslag.
Wanneer men de prijzen die men zoo gemak
kelijk voor Perzische en Turksch© tapijten
totaalt, ook voor Duitsche tapijten wil'be
steden, dan levert de Duitsche tapijtindus
trie iets beters en vooral iets mooiers en
bovendle.n in passende grootten.
De Duitsche tapijtindustrie heeft niet al
leen de in kwaliteit, patroon en kleur meer
neer achteruitgaande Aziatische tapijt»
rij ver overtroffen, maar heeft over heli
algemeen d» leiding in de tapijtindustrie
over de geheele wereld. (Slotjj
