Economie en Financiën
©P> Z©iGC
MAANDAG 14 MAART 1932
EERSTE BLAD PAG. 3
DE LUCIFERSKONING
IVAR KREUGER OVERLEDEN
DE HAND AAN ZICHZELF GESLAGEN
Een moratorium voor de Kreuger-
ondèrnemingen?"
De wereldbekende luciferkoning Ivar Kreu
ger hééft Zaterdagmorgen te Parijs een eind
aan zijn leven gemaakt
Kreuger was voor eenlge dagen uit Ame
rika teruggekeerd. Te Parijs zou hij Zater
dagmorgen in zijn gemeubileerde woning
aan.de Avenue Victor Emanuel 5, een zake
lijke bespreking houden met zekeren heer
Litoran. I)e heer Kreuger liet echter op Zich
wachten, zoodat Litoran onrustig werd en
<fiens_sec;retarésse waarschuwde. Toen bleek
BINNENLAND
dat de deur van de' slaapkamer van den lu
ciferkoning gesloten was en dat na herhaald
kiotip'en, niemand antwoordde. Men brak de
deur open en vond Ivar Kreuger geheel ge
kleed op zijn bed. Naast hem lag een revol-
De onmiddellijk gewaarschuwde dokter
stelde den dood tengevolge van een schot
in het hart vast
Volgens éen der berichten uit Parijs vond
men een aan Litoran gericht schrijven op
de tafel naast het bed, waarin Kdeuger ver
klaart, dat hij tevergeefs genezing gezocht
heeft van een zware ziekte en derhalve be
sloten had uit dit leven te scheiden. De doc
toren die hij in Amerika geraadpleegd had,
hacMen geen hoop op genezing gegeven. Deze
brifef bevindt zich in handen van de poitie.
Verder verluidt nog. dat in de slaapkamei
van Kreuger 3 brieven zijn gevonden waar
van de een gericht was aan de zuster van
dén thans--overledene.
In ,fïgR>laatstjea tijd.solüjöt Kreuger buiten
gewoon nerveus-té zijn geweest'én tethcergé-.
slaéêm' zóö'tfat-'tlé- dhctoren hem aangeradèp
hgddea. zicb uit de werkzaamheden'terug te
hekken..
Tc-Parijs beweert men in tegenstelling
met de bovenstaande lezing, cïat financieelo
motieven den doorslag gegeven hebben bi]
decern zelfmoord.
.F-r.'zouden, volgens deze berichten, nl. te
Parijs- belangrijke onderhandelingen plaats
vinden' over een groote leening. Tengevolge
van verontrustende berichten waren de
Kreugerpapieren in den loop- der laatste
dagen in Stockholm en ook aan alle andere
ere'LcIbeurzen zeer gedaald. Het concern
bevindt zich in een liquidatiecrisis. Gewel
dige bedragen, waaronder alleen in Duitsch-
laricT reeds 500, millioen Mark, zijn in he*
buitenland vastgelegd.
In Stockholm wordt een moratorium ver
wacht voor de .Kreuger ondernemingen,
UIT HET SOCIALE LEVEN
DE MEDEZEGGENSCHAP AAN DE
GLASFABRIEK ..LEERDAM"
De eerste van dien aard in ons land
Ótïdér Voorzitterschap van oud-mlnlster Mr.
p-'.v, d.Végte, kwam In- een tweede bultenge-
wbrié 'alfeemeene vergadering: van aandeelhou
ders v.en de N.V. Glasfabriek „Leerdam" op-
nledw aan dé orde het voorstel tot reorgnnl-
tie van het kapitaal, ln hoofdzaak neerko-
indo Qp reductie van gewoon en -preferent
c.Tpftanl. met'tegelijkertijd uitgifte van nletiw
t—en de instelling van een kapitaal ver-
jsforids, te vormen uit loonsaftrek.
regeling la o.m. '-et verkrijgen van
nedeieggenschap der arbeiders, welke ls ont-
door prof mr P. S. Gerbrandy. Hoog-
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam,
oenndering", het orgaan van den Ned.
lusschen directie
der fabrekarbeidersbonden
Het kapltaalverstrekkingsfönds
Dei>pemd ,blad zegt van' de-Ze' reorganisatie
hij, hel volgende:
Van I weei zijden -zijn voor ;t saneerén" van
>t bedrijf offers gebracht. EenerzIJds de nan-
deqlhpuders. door belangrijke-afschrijvingen op
i.^arülpéleh zich te getroosten, anderzijds de
bijlders. door een percentage van het loon, bij
:otlec|ief contract geregeld. In het „kapltoalver-
Btrekklngsfonds" te storten.
Het bijdragen (allen dragen bij. van directie
it den Jongsten arbeider toe) geschiedt pro-
ressjaf vnrt 1 tot 20
Ruim 30 van de san de onderneming ver-
onden arbeidskrachten, komt voor een bijdrage
Het"fonds" zal beheerd w'orden door een be-
hud/. bestaande uit
WÊÊSÊÊÊfÊÊÊHHI ssHFlssennder rTv.
Gliisfnljriek I^érdam". De andere helft van het
nriui| bestuurders wordf aangewezen door en
ilf de hoofdbesturen der contracteèronde bonden.
De ondernemingsraad
Er,zal een ondérnemlngsr
Mtjiunda uit 7 tot 15 led<
i .Wijzen
■nHd v
door de directie de
Iner-roenen. HIJ Is
hfdp'n in de ondei
,|nif; ythrnèht,.; al.voroijs..hól advies van den
ondi--"rri'ë'YnI n i? r d Ja.''gev.raagd erv over de ver-
ïaoltting'dcf' gévojf^on behoorlijk overleg ls ge
pleegd" hisïch'en - ondernemingsraad en directie.
Vootta h hijook- bevoegd zei fa tan dig eén
GEREF. VEREENIGING VOOR
DRANKBESTRIJDING
DE ELFDE JAARVERGADERING
VAN DEN Z.-H. BOND
(Vervolg).
De jaarvergadering.
Tn de Zaterdag te Rotterdam gehouden 11e
jaarvergadering van den Prov. Zuid-Holl. Eond
vun de Geref. Vereen, voor Drankbestrijding
bracht de voorzitter namens de vergadering
een woord van hartelijken dank aan den Rot-
teramschen gever, die voor de organisatie een
gift van f 275 schonk.
De voorzitter bracht vervolgens dank
onbekende Rctterdamsche gever, die voor de
oiganisatie f 275 schonk.
De aftredende bestuursleden, de heeren Ds.
J. S mei ik,' Geref. predikant te Loosduiuen,
an W. C. F. S c h e p-s, van Den Haag, werden
met groote meerderheid herkozen.
Na de pauze hield Ds. L. W. W eesols,
Geref. predikant te Abcoude, een refe-aat
over: „De geheelonthouding en de Heilige
Schriffi
Rede Ds. W. L. Wessels
In een inleidend' woord herinnert Spr.
tvran betoont is de drank. Met een reeks
beelden- toont Spr. dit aan. De dranltzonde
is een vreeselijke volkszonde, die veler leven
snood" verwoest voor tijd, en eeuwigheid.
Tegenover die -openbaring der zonde hebben
w\j een taak. Als de zonde is een'.schandvlek
tier natie, kunnen wij daai-tegenover niet on
verschillig zijn, Dat bréngt', de naam Christen
mee. geliik- Zondag 12 zégt: ..met een nrye en
goede consciëntie strijder! tegen" enz. De onger
lukkigerrdóor den drank zijn menschen. :BolK
d-iir zijn wij met hen. Het middel, waarvan wij-
oiis in dien strijd bedienen is gebee1 onthouding
Naar-de-letter komt het bevel om geheéi ont
houder te zijn niet voor in- de H. Schrift. Wel
i.aar de geest.
Dat wordt aangetoond met aanhalingen uit
1 Cor. 8 en Rom. 14.
Vervolgens staat Spr. stil bij een drietal
tegenwerpingen: 1, ontleend aan de bruiloft
te Kanaj 2. het argument: dat gdfieelontb.
ding in strijd zou zijn met de C)i*. vrijheid
3. de zoo vaak vorkee>'d aangehaalde woorden
uit Col. 2: Dat u niemand oordeele in spijs of
Daarna gaat Spr. na de por«aak dat ei
weinig actie en bezieling vaak uitgaat Va
drankbestrijding en wijst in dezen op de
deplekken.
Na opgewekt te hebben tot het verwachten
van den zegen niet van ons maar van den
Zoon des Menschen die waarlijk vrij maakt,
eindigt Spr. zijn rede. (Applaus).
Na rondvraag werd de welgeslaagde erga-
dering met het zingen van Ps. 140 2 en «lank-
zegging door Ds. Wessels gesloten.
Daarnevens., zal. de Y.as.|st«)Iln« yen nlt
stukloonen, ..dé .wijziging van. JJestuttndS Stak?
loonen, alslriedè aflc maatrëgélejy, yvelke 31e;
stukloonen belnv.lo.edeD, te nemen dupr contra-
tractante eenerzJJds. geeri -effect aortearen-da
nadat In een d-iurtoe opzettelijk fcljeengeroepe
- In i
i Inapi
n de
e aandeelhoudersvergadering
ut vei m cgt-ii uoor het van de zijde der ai-bei
bijeenbrengen van een aandeelenkapitaal.
Commissarissen uit de vakorganisaties
r Is echter nog een verder voortschrtjdehdé
raak ln de onderneming verkregen, door ook
factor arbeid, „levend" kapitaal,
i, dér
ienlng
>f den Rand van Gommjs-
Issen) tot een maximum van 3 prlprlleltsaan-
len mag bezijten, terwijl artikel 11 bepagLt:
Van de commissarissen worden twee benoemd
.r en uit het hoofdbestuur van den Ned. Bond
i Chr. Fabrleks- en Transportarbeiders en
-r en uit :t hoofdbestuur van de Ned. Vereen,
i Fabrieksarbeiders, door en uit elk hoofdbe-
één. Irtdlei
ïer bedrnac-t
larissei
-ndlerr één dei
afdeeling het grootste aantal werknemers.' onder
het administratief personeel omvat".
Gëeh tweede voorbeeld in Nederland
Hiermede zijn wé als vakbeweging ln het hart
er onderneming gekomen. Voorzoover we Wéten
een tweede voorbeeld tri de Nederlandsehe In-
bljzondore plaats In do onderneming verkregen:
ion plaats, dfé voor den gang der onderneming
nede-verantwoordelijk stelt. Het spreekt vanzelf
lat deze arbeiders-commissarissen niet alleen
leel uitmaken van dezen raad, ln verband met
cwestles die direct verband houden met de
irbeldavoorwaarden. Deze zullen In een college
ran commissarissen niet zoo dikwijls ter sprake
tomen. Wel Is natuurlijk een meer verwijderd
'erband tussehen de arbeidsvoorwaarden en »ro_
ten van kapltaalsuitbreidlni
'fétSje
^s, hel bel..
n belajigengemeenschnppen. ei
roor arbeiders belangrijke
Voorts ocfk de verdeeling dor
De verdeeling riter winst
Art; "22 der aiatuten bepaalt daaromtréht: dnt
u -- „r..„uryV|n(f en extrn-rëservee-
- - éTónds,
ring. 10 pet. wordt gestort I
het i
nd.e
ordt i
gORlaatsl kapltaa.
in C pet. dividend uitgekeerd. Vnn het dnaTnt
steerend saldo komt: 10 pet. aan de directie
I pet. aan de commissarissen. 40 pet, aan di
»wone en prlorlteltsaandeelen. 20 pet. ter be
•hlkklng der directie tot u'tkeerlng aan he
Jheele personeel In verhouding tot over het af
gelnopen boekjaar ontvangen toon en 20 pet. nar
de Stichting „kapltaalverstrekkingsfönds".
-ld. dat hot recht tot ac
het „kapitaalverstrekklngsfonds" aismed^ ~aa!
Ui nog, dat de onderhanc
_.J„ Irt Alltriiatlia 10.10 Tla nn
kbón^en1 F. JtiYgéns! Ned'."vér."
H. L. CopIJn, i
nt S. de Wolff.
In het stucadoorsbedrljf zijn de onderhande-
ingen begonnen In verband mot de vernieuwing;
van-hel collectief cóntracr. riilkt-ns een .arUkelr
Een belangrijke actie"; van der. heer A(.ehier-
-berg) In De Bouwer hét'Orgaan* van den Alg.
Ned. Bouwarbeidersbond.' jrtelli'p de' modoxné
nrbelders djiarbJJ den- elsch -vnn InVoérfns van.,
de 40-urige werkweek donder VoronrfcMng van
het uurloon of vah-d«-turioVém-Huc Is^de-büdée'--
dugi
lu^elljkschen we-ktljd voor
i'rljft een bekend pal
schoi
het bouwbedrijf, aan het „Vud". duidelijk nn:
ders werkelijk boog zijn. De heerAchlerbei
erkent dit. want hij zegt: De loonen in het "ti
cadoorsbedrijf zijn niet van de laagste. AlhO'
wel ook voor hen geldt, dat er veel over t
hoogte der loonen wordt gefantaseerd zul
Inkomsten vermindering, die van Inwilliging vi
hun ^Iseh gevolgaster niet ^toe^ leiden, dat
dat-'t hlei
irbelders de IndexcJJfers en
too schreeuwend 'aag of- hoe
roed In deze bedrijven zitten
ets ovei zegt.
Laten we eerst de loonen
werkelijkheid eens zien. We
algSf®11
?*e éi
week hegft., welke nauwelijks tot tie
Nu reeds He. ft ooit een puiroon of
een bouwwerk beleefd, dat de stuead
(in tijd) op werkten mei de andere
bijna een heel uur later
welke op het "werk 'dooi
«uitgegeven, loten hen gi
kun dan ook niet i
ïijn. nu al.
Hoe dat komt? Ten eer
rroep. mogelijk de voe
vrij In haar doen ei
vaklieden worden opge^ld Hierin zal mogelijk
mettertild verbeterina komen, nu de ambaehts-
r dit valt gééft. Een'
ringen. -Ult de cijfers
uei luuiujueiirii van e«u uehoorlljk stucadobrs-
bedrijf bleek me, aldus deze boawv.ukpa troon,
dat allen die .in tarief werkten, ln 1031 meer
verdiend hebben -dén het maxlmufri dat de On-
t.w. f 8, per dag. Hieruit DlIJkt duü—dat, oLs wó
weekloon vnn f 4.8 reeds een uurldön'van f L2'i
gemaakt, vyordt. Het wérkelijk verdiende loon
Is echter niet f 1.20 per uur, doch- circa f 1.3b
werktijd don kostprUs^ niet zal .verlagen, en
den gesteld, gelijk De Bouwer doet
of. x
Het I
t dap
sliet
3» i
wau'rover. nti- pas in de Tweede Ki
ken Is. Zoo,éls erkend, r.ull
n vermindering "met 16.5
de hoofdklass
stiJn 48 X,
Doq
nd, dat li
Ultgi
ictloon wordt t
nn f25" tot f47:50 per week werd betanld
Wanneer hu de stueadoors met hun tarlei
ionen en werktijden zoo afsteken bij b.v, tin
iel Heden en metseloara (hoewel het contra.-
ion voor allen gelijk is), komt men er vanze
oe ook voor die arbeiders tarieven te make
n werdt er bijna nooit In daggeld rneer g<
rerkt. Indien er wel In daggeld "wordt ge-werk
bdraagt dit .b.v. f48 per week en éoor nl.
leer arbeidsprestatie dan aan de hand der ti
leven toelaatbaar Is.
WIJ kregen inzicht lh een loonregjster ov«
031. -Hetiigemlddetrie 1öoh In dé -hoófdklas^
r deelen in dén regel
gemldrlelde voor den opperman
voor dea.metselaar wat hooger
Uggén.
LANDELIJKE BOND VAN CHRISTELIJKE
BOUWVAKPATROONS
Nieuwe afdeellng.
Nadat door den heer A. H. Nieuwenhilisj
uit Rollerdatn, doel en practische/ beteeke-,
nis van een landelijke patfootia-urganisniie
was uiteengezet, is ie Sprang, (ffc-fi.) eer.,
ifdebling opgericht van bovengenoemde or
ganisatie. De afdeeling telt momenteel 13
ledei; en is de tweede afdeeling in Nonrtl-
Brahaut van don Bond van Christelijke'
Bouwvakpatroons.
UIT DE METAALINDUSTRIE
De groote omvang der werkloosheid
In het biad van den Ned. Metaalbewerkers-
bond worden enkele cijfers gegeven met be
trekking tot de werkloosheid ln de metaal
industrie.
Deze cijfers betreffen hoofdzakelijk een aan
tal Rotterdamscho ondernemingen:
Electrostoom
•I. Staalindustrie
jndrecht" (Moch.f.)
Van Be.kei (Keiteweg)
B. Smit Jr1800 850
mlng van Wilton is niet in dit
- telt. dan bUJkt,
.ds 1 Juli 1980. het totaal aantal werk
lieden Is teruggeloopen" van 10.H37 tot 4026. ot
---- te tganê van 59
ntage
iel elech-
Te Edè llép de Edesche MachlnefabrlVk tei
an 04 op T8 werklieden, dat Is met 72 Te
irnhem en Velp llepeh een aantal ondernemin-
en. welke In 1930 In totaal 770 arboldera In
lenst hadden, terug op 400, of met 48
Een fabriek te Doesburg ontsloeg van haar
250 urbelders er 140, terwijl to Breda zeven
brieken, die teznmen In 1930 aan 1155 arbel-
•rs werk verschaften, nun personeelen Inkrtm-
m tot een aantal van 635. 45 van de arbei-
LOONSVERLAGÏNG IN HET LANDBOUW
BEDRIJF
Het hoofdbestuur van den Ned. Chr. Land-
arbeidernbond heeft aan de afdeelingsbestu-
i in Zeeland een schrijven gezonden, waar
ten sterkste wordt afgeraden, loonsverla
ging te aanvaarden, aangezien de loonen toch
reeds zeer laag zijn.
e ^jJJ1*ontodle"8t w*r«n. «onder georganiseerd
Nriar' aanleiding van dit. besluit heeft het
■erbnnd vnn Nederlandsen® werkgevers slch tot
Ie r.eiïeérlng gedimd met "hef "véVzock dit be-
Iiift for vernietiging nan H. M, de Koningin
•oor te drngen nis zijnde lm strijd mét het al--
ir-ondw he'ang en d<ï n- aPt- 5 10 il4 der
Bedoeld besluit hééft daarop een ontwerp
BINNENLAND
N.V. KAMPAR SUMATRA EXPL.-MIJ
Er wordt surséance van betaling
aangevraagd
Door het bestuur van de N.V. Kampar-Suma-
tra Goud Exploratie-Mij. wordt het volgende
medegedeeld:
Eenigen tijd geleden werd te Medan het fail
lissement der N.V. aangevraagd. Deze
Is gebaseerd op eerv vordering van ru
welke slechts gedeeltelijk door de ven
kan worden erkend. Om te voorkomen i
eventueel te Medan uit 'té spreken fnillli
de belangen der vennootschap schade
omdat daardoor de kans ontstaat dat do v
vol geachte bézittiriged aer vennootschi
staande uit reeds verleende en nog te ve
concessies tot goudwinning, eventueel ir
moeilijken tijd gedwongen gerealiseerd
moeten worden, heeft het bestuur In I
lang der vennootschap gemeend surséan
betaling bij de rechtbank te Amsterdam
de Zetel der vennootschap gevestigd Is, t
N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK
VOOR NEDERLAND
Netto winst 148.079.39.
Dividend 15
In de vergadering van aandeelhouders der
N.V. Gronlngsche Hypotheekbank voor Neder
land. te Groningen, herdacht de voorzitter in
gevoelvolle bewoordingen den overleden voor-
BÉ&aKiMMÉiHHMÉHlHi Prof.
ilflg uitgebracht omtrent den toestand der
lootsehap en van haar verrichtingen In he
rel oppen boekjaar 1931. WIJ ontleencn daa
In het afgeloopen jaar werden wederom
i f 20.046,050.
i 31 Dec. 1931 dus uitstond op
draagt f 242.416.65
:air bepaalde deel
aan het reservef.
het pensioenfonds te doteeren f
ileuwe rekening over te brengen f 10 871.45. -
Besloten werd een dividend uit te keeren
'a"Vhee'
i Slochte
i aftreding t
"J1 In de v
van Staat,, te Den Haag.
Verlies ƒ37.857 (v. winst
495.434). Dividend cum.
pref. aandeelen 6 (onv.)
Van Geld.
wij het volg.
De bedrijfstoeatand ln de papierindustrie
werd In den loop van 1931 steeds f
Verschillende machines moesten die
van tijd tot tijd worden stopgezet
niet voldoende-a'zet voor het produc.
den gevonden. De paplerprijzen daalden voort
durend. terwijl hot opgeven van den gouden
standaard door Engeland belangrijke verliezen
bracht. Het daarop gevolgde loslaten van den
gouden standaard in Scandinavië en Finland
verscherpte In sterke mate de bultenlandsche
poncurrentlo.
De bijzonder groote daling der grondstoffen-
prijzen noodzaakte ons bij- de wnardeèrlng oij-
zer voorraden per 31 December J.l. een zeer be
langrijk bedrag af te schrijven, waarvoor wij
mede hebben aangewend een ln vorige jaren
voor dergelijke doeleinden gevormde reserve,
welke op vorige balansen onder crediteuren
voorkwam.
In 1931 i
De i
lijk i
Aai
wij ln hef afgeloopen Jaar f 963 24!
De winst- en verliesrekening wijst, nn een
totaal-afschrijving van f 1.592.074 op terreinen,
gebouwen, machines, woningen, vervoermidde
len enz., een nadeelig saldo aan van f 37.857.
Wij stellen voor: le het verliessaldo ad
f 37.857 ten laste van het reservefonds te bren-
ind. 6 pet. uit te
.lorvoor benoo
belastlncr. «v
Het reservefonds werd door toevoeging van
5 piL rente of f 187.521 .verhoogd tot f 3.937.96(
Indien de voorstellen worden aangenomen zal
het reservefonds na aftrek van verllessaldc
nd f 37.857 de ultkeerlng ann houders var
cnm. pref. aandeelen ad f 405.0
dond belasting ad f 36.652 pro 1
De vooruitzichten zijn niet gunstig. Evenals
vorige jaren ls een belangrijk deel der produc
tie van twee onzer fabrieken reeds verkocht.
De deelnemingen In andere ondernemingen zijn
voorzichtig getaxeerd.
VAN DEN BERGHS MARGARINE A. G.
Dividend 10 (onv.)
t bed:
(v. j R.M. 5.77 millioenDe netto
1.29 millioen (v. J. R.M. 1.49
iderd dividend van 10
illlloen). Een
rordt uttgekei
oegd aan de
Vijl R.M. 194.000 n.
boekjaar heeft men SHRHRIP
-onomlschen toestand aangepast. Do nfzot bleef
Er wordt R.M. 100.000 toegé-
trve (v. J. R.M. 250.000). ter-
nieuwe rekening over-
.nden vsn het loopende
den algemeenen
KOLONIËN
Een afdoening van 7000 tons
tegen ƒ4.20.
SOERABAJA. 12 Maart. (AneU). New-York
verkocht 7000 tons Cüba-sulker nsar China tot
en prijs overeenkomend met f4.20 quintaal.
MIJNBOUW-MIJ. HEDJANG-LEBONG
Geen dividend (v. J. 6
Aah aandeelhouders MIJnbouw-MU. Red-
Jang-Lebóng zal -worden voorgesteld over 1931
'"■•'lend uit te koeren, (v.' J. 6
MIJNBOUW-MIJ SIMAU
Dividend 50 (v. J. 70)
IJnbouw-MIJ. Slmau
1931 50 dividend
—ri aandeelhouders dor MfJnbouw-MIJ. S
zal worden voorgesteld
Uit té keeren (v. J. 70)
van onderling overleg uitgemaakt tussehen de
ministers van Binn. Zaken van Justitie en van
Arbeid, welk overleg heeft geleld tot het Inne
men van het standpunt, dat voorshands wordt
afgezien van e.etL.voorstel tot vernietiging, doch
dat irochtuns tot-eén redelijke oplossing van de
geopperde bewzaren dient te worden gekomen,
hlerlri bestaande, dat de nieuwe bepnlingen van
11 Sept. 103« in Stand -kunnen blijven, doch dat
door den raad een deugdelijk voorbereide rege
ling wordt tot stand gebracht, strekkende tot
vrijstelling van het gewraakte voorschrift van
diegenen, die tegen de aansluiting bij oen or-
san^satle ernstige en aannemelijke bezwaren
NED. VEREEN- VAN CHR. TECHNICI.
De Ned. Vereen, van Chr. technlel hoopt Za
terdag 28 Mei e. k. haar Jaar vergadering te
houden. Genoemde vereenlging telt thans meer
dan 700 leden. Op 31 December 1930 had de
vereenlging 468 leden. Alle afdeeHngen z«n In
ledental vooruitgegaan. In het bUsonder Rot
terdam. Delft en Lelden.
LOONSVERLAGING HAARLEMSCHE
MACHINEFABRIEK
Voor de jnelnalbcwerke.s van de N.V. Haar-
msche Mochmefiibrlek' vh. - Uebra. Flgee te
Il.n.lom t. 'O. «n 1mmm>u«c
Ingegaan. Do Lhr., R.K. en neutrale orga-
nlavMes hebben zich niet hlcrt-gen verzet.
DE DOOD VAN IVAR KREUGER
Groote opschudding in Zweden.
Een moratorium voor het Kren*
gor-concern verwacht. De in
vloed van de crisis. Solvabiliteit
niet in gevaar.
De dood van Ivar Kreuger, de Zweedsche
'uclferskonlng (voor bijzonderheden zie men
lis Rubriek Buitenlahd), heeft ln geheel Zwe-
n. zelfs over de geheele wereld groot opzien
gebaard.
De geheele Zweedsche perB wijdt aan deze
tragische gebeurtenis uitvoerige beschouwingen
en men vraagt zich af, wat de gevolgen zullen
zijn voor het Kreuger-Concern en het Zweed
sche economische leven. Het Is begrijpelijk,
dat hierover de meeningen zeer ulteenloopen.
gevolg van het feit, dat eigenlijk niemand pre
cies weet, hoe het concern er voorstaat, mede
tengevolge van het feit, dat de Kreuger-onder-
nemingen den laatsten tijd zulk een omvang
hadden gekregen, dat het toezicht steeds moei
lijker werd. In Zweden zelf is men van mea
ning. dat de onderneming volkomen solide ls.
maar zich ln llquidatlemoellljkheden bevindt.
Hoe ernstig de huidige crisis op het Kreuger-
concern heeft ingewerkt. blijkt alleen reeds
uit het feit. dat in 1931 de beurswaarde der
Kreugerpapieren met ruim 1 milliard Is gedi
In het algemeen ls men echter van opinie,
een psychologische reactie op de beursnotee-
ring der Kreugerpapieren onvermijdelijk is.
De Zweedsche avondbladen van gister zijn
van meënlng, dat de centralisatie van het
Kreuger-concern. niet zal blijven voortbestaan,
maar dat de afzonderlijke groepen hun bedrij
ven zelfstandig zullen voortzetten.
De bladen leggen er evenwel den nadruk op,
dat de solvabiliteit van het concern niet ln ge
vaar ls.
Het Bestuur van de Stockholmsche beurs ls
nog gisteravond bijeengekomen, teneinde een
besluit te nemen over de voorlooplge sluiting
van de Zweedsche beurs. In alle Kreuger-on-
dernemingen, bij de Zweedsche Rljksbanl
de groote banken heben In den loop van gister
directie-vergaderingen plaats gehad. President
Root. zou hedenmorgen uit Basel te Stockholm
aankomen, terwijl de Regeering nog In den
nacht van Zondag op Maandag een beslissing
zou némen over de moratorium-kwestie.
De levensloop van Ivar Kreuger
Ivar Kreuger ls één der grootste figuren
kleine luclferfabrlek ln Kalmi
3e voorouders van Kreuger zijn van Dultsche
ifkomst en waren voor eenlge ee:
nar naar Zweden geëmigreerd.
Op zijn 19e jaar slaagde hij WM
renieursexamen en stapte kort daarna de wijde
vereld ln om tenslotte In New-York zijn
:rvaringen op te doen. In het groote zakenl
Het ging hem ln het buitenland niet erg
Toll oprichtte. Reeds dadelijk viel op. dat de
buitenlandache ervaring hem ten goede was ge
komen. Zoodoende ls het hem gelukt ln een
goede 20 Jaar uit dit bedrijfje een wereldcon-
Hij begon zich echter pas In 1913 met de luci
ferindustrie te bemoeien. Stap voor stap wist
Kreuger voort te gaan, waarbij het hem ge
lukte de conourreerende Zweedsche lucifers
fabrieken In een trust te vereenigen. Van daar
uit heeft Kreuger de luciferindustrie in de ge
heele wereld
Jatch Corporation ln 1919. ln welke lai
.ok Rockefeller wist te interesseeren.
Het meest is hij echter wel bekend geworden
zijn bljzonderè financieels politiek, waar
bij ti
van oudsher een geliefd object voor verschillen
de staten-ls geweest om er belastingen op te
heffen, heffen. Kreuger heeft heel handig ge
bruik gemaakt van deze situatie door aan ver
schillende staten credieten ln ruil voor staats
monopolies te verstrekken. Zoo heeft hij ln meer
dan 40 landen vasten voet weten te verkrijgen.
In al deze landen staan nu tcsamen 150 fabrie
ken met ongeveer 150.000 arbeiders onder con
trole van den Zweedschen luciferskoning. Dat
het dikwijls niet om kleine bedragen ging.
blijkt wel hieruit, dat alleen Dultschland ln ruil
voor het luclfersmonopolle een credlet verkreeg
van 600 millioen R.M.
Behalve ln de luclforlndustrle was Kreuger
met zijn concern ook geïnteresseerd ln mijnen,
banken. telefoonondernemingen en collulose-
industrieën. Voor eenlge weken nog kocht het
.neem de groote goudmijn Boliden In
Het kapitaal vsn Kri
Toll bedraagt
de MIJ. bovendien nog Zw. kr. 139.166.660 6
winstd. obligaties en Zw. kr. 182.238.800 5
verzekerde Sinking Fund goudobllgatlss heeft
uitstaan. Gelijk bekend; zijn de aandeelen B, en
de beide obligaties ook hier te lande geplaatst.
De heer Kreuger was verleden week uit
Amerika teruggekomen naar men vermoedde,
om daar een leening at te sluiten om gerezen
moeilijkheden weer te boven te komen. Deze
onderhandelingen zijn op een teleurstelling voor
hem ultgeloopen. Een groot aantAl leden van
de Kreuger en Toll-flrma zijn te Parijs aange-
worden overgebracht.
De Zweedsche beurs heden
gesloten. Een bijzonder
moratorium
Nader wordt ons gemeld:
In den afgeloopen nacht Is besloten do Stock
holmsche effectenbeurs tot nader aankondiging
gesloten te houden. Dozo maatregel ls waar-
Weerbericht.
Stand als Zaterdag
Hoogste stand te Munchen 768.5.
Laagste stand te Stockholm 743.6.
Stand vanmorgen halftwaaif 765.6.
WEERVERWACHTING.
(Medeged. door 't Kon Neil Meteorologisch
Instituut te De Bilt)
Zwakke tot matige, later wellicht toene
mende W. tot N. wind, zwaar bewolkt tot
betrokken, wellicht enkele regen- of hagel
buien, kouder over dag.
BUITENLANDSCH WEERBFRICHT
(Medegedeeld door het Kon Ned. MeL
Instituut te De Bilt)
Nadat gisteren de Westelijke strooming tot
ons land en N. Duilschland doordrong eit de
temperatuur deed stijgen/vertoont zich thans
weer oen krachtige luchtdrukstijging in het
O. en Z.W., zoodat de wind tussehen IJsland
en Noorwegen naar het N. liep en weer da
ling van temperatuur in een groot deel van
Europa te wachten is. In Scandinavië is de
vorst in het N. weer streng geworden. Ook
bij Munchen is de temperatuur tot 18 gr. C
onder nul gedaald en zelfs in Ierland en
Engeland kwam in den nacht lichte vorst
voor. In Spanje en Z.-Frankrijk is de tem
peratuur vrij hoog. Alleen Scandinavië meldt
neerslag van beteekenis.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halfhvaalf 5.8 C
15 MAART
Zonsopgang 6.16 u-; Zonsondergang 6.03 u,
Maansopgang 9.00 u.; Maansonderg. 2.S5 u,
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEPBEN
Van 'b avonds 6.83 u. tot 's morgens 5.45 tu
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vortg
Walshut 1.60 1.80 Canp 1.48 1.48
Basel -0.26 -0.26 Em« 0.-
Hunlngen 0.04 0.28 Coblens 1.81 1.05
Rhelnweiler -0.— -0.— Trier 0.84 1.24
Kehl 1.63 1.85 K. alen 1.69 1.05
Maxaa 0.— 0.— Ruhrort -0.19 -0^3
Wlede8heim 0.— 0.— Weael -0.- -O.—
Mannheim 2.15 2.66 Emmerik 0.— (X—
Lohr 1.31 1.35 Duseeld.-rr 0.- <1—
Mains -a- -a— Maastricht 1.85 1.89
Hingen 1.38 1.44 Venio 11.07 11.55
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
Terschelling 0.45 13.06 Willemstad 8L36 21.10
Harlingen 7.20 13.34 Brouwereh. 6.48 19.21
Helder le 8.50—.— Zlerlkz-e 7.11 19.43
idem 2e 21.30 Wemeldlnge 7.38 20.11
I 'muiden 7.49 20.21 VlLalngen 6.57 18.31
II v Holland 6.55 19.29 Terneuren H.26 19.04
Schevening. 7.05 19.39 Hau:weert 7.02 19.35
Botterdam 8.46 21.26
sohljnlljk genomen In verband met de verwach
ting, dat ln het buitenland Kreuger-papleren
op groote schaal verkocht zullen worden, waar
door op de Stockholmsche beurs moeilijkheden
souden kunnen ontstaan. De Zweedsche Rijks
dag heeft laat ln den nacht de voorstellen
goedgekeurd tot uitvaardiging van een bijzon
der moratorium voor het Kreuger-concern, de
dochtermaatschappijen en eenlge leidende per
soonlijkheden, die t.a.v. liet concern bepaalde
verplichtingen op slch hadden genomen.
Tenslotte vond op het koninklijk slot, onder
voorzitterschap van den regent-kroonprins, aan-
keeren, ls geweest het feit. dat op 1 April onge-
bevlndt, een sitting van den Kroonraad plaats,
waarna het moratorium-wetsvoorstel van kracht
werd verklaard.
De oorzaak der moeilijkheden
LONDEN, 14 Maart. De Times meent te weten
dat de onmlddellijko oorzaak van de moeilijk
heden, waarin het Kreugerconcern kwam te ver-
ke-eren, ls geweest het feit, dat op 1 AJrll onge
veer 6} millioen pond aterling bankcredleten
zouden vervallen. Kreuger heeft vergeefs ge
probeerd dit bedrag, alsmede de hoodlge be
dragen voor het ultkeeren van eenlge dividen
den. bijeen te krijgen. Er zouden reeds overeen
komsten zijn getroffen om het Kreugerconcern
zoover tegemoet te komen, als noodlg zou zijn
Hiernaast geven wy een foto
van een prachtige Plantenbak,
blanw of geel met xwarten
voet, vervaardigd in de Glas
fabriek Leerdam, naar een
ontwerp van Copier. Hierin
Uw begonia, Uw varen of
roode geranium en texamen is
het een lust voor de oogen. De
fabriek „Leerdam" heeft met
dexe bloempot eer ingelegd en
w\j vonden het een uitermate
geschikt geschenk voor onxe
trouwe medewerkers. Wie n.L
een kwartaal-abonné voor
minstens één jaar voor ons
blad aanbrengt, ontvangt de
pot gra,tis thuis gezonden-
