ENCI-CEMENT
w
MARBRITECLAS
I.Ï. A.
m Co's
BGUWMATERIALENKAKDEL
Economie en Financiën
Glasindustrie „ROTTERDAM" J. PIETERMAN
Wandlsekleecling in alle kleuren
In onze showToom v. d. Duynstiaat 23—2527—29 vindt
U het oo allerlei wijzen als muur-, vloer- en plalond-
bexleeding toegepast
BOUWBLAD Xo. 143. Pag. 2
HAAXDJG 16 FEBRÜAM W3S
De Haagsche Bouwnijverheid
Burgemeester en Wethouders van 's-Gravenhage protesteeren tegen
de onjuiste critiek van de Kamer van Koophandel aldaar
op het beleid van het Gemeentebestuur.
Grond- en woningpolitiek bij B. en W. veilig?
Veertien dagen geleden publiceerden wij
in ons Bouwblad het dee] van de Nieuw
jaarsrede door den Voorzitter der Kamer
van Koophandel gehouden, dat de bouwnij
verheid in de Residentie behandelt. Nu heb
ben B. en W. van Den Haag een schrijven
aan die Kamer gezonden, waaraan wij, ter
wille van het hoor en wederhoor, het vol
gende on tl ©enen:
Wij kunnen ons niet ontveinzen, dat wij
met groote verwondering van dit deel van
de rede kennis hebben genomen, daar uit de
woorden van uwen voorzitter blijkt., dat hij,
volstrekt eenzijdig en on juist voorgelicht, ge
sproken heeft, zonder kennis te hebben ge
nomen van bruikbare gegevens. Thans is
in uwe vergadering critiek uitgeoefend op
het gemeentebeleid, een critiek, die bij zake,
lijk en juiste voorlichting in dien vorm niet
zóu zijn.geuit en, naar wij verwachten, ach
terwege zou zijn gelaten-
Allereerst de bewering, dat op het oogen-
blik reeds 12 a 13 pCt. der Haagsche bevol
king zou komen in woningen met
Overheidssteun
welke gemiddeld fl.— per woning en per
week zou bedragen.
Het is ons niet duidelijk, hoe uw voor
zitter aan die bewering komt
Het aantal bewoners van deze woningen
kan, met beh J p van de cijfers van het aan
tal woningen, vrij nauwkeurig worden be
reken-
De uitkomsten van die berekening zijn de
vplgende:
Op 1 Januari 1932 woonde in woningen,
verhuurd beneden den dekkenden huurprijs
met bijdrage van Ri.jk_en Gemeente:
a. pl.in. 23300 personen in woningen, ge
bouwd in de abnormale jaren gedurende en
onmiddellijk na den oorlog (gemeente, en
vereen igingswoningen)
b. pl.m. 7700 personen in woningen, hoofd
zakelijk gebouwd voor de vissehersbevol-
king, voor groote gezinnen, ouden van da
gen en in verband met krotopruiming ('ge
meentewoningen
In totaal zijn dit pl.m. 31000 personen, het
geen op een bevolking van 450.143 zielen be.
teekent een percentage van bijna 6.9.
In dit percentage zijn dus begrepen de
personen, bedoeld onder a., wonend in hui
zen. waarvoor tengevolge van de abnormale
oorlogsomstandigheden bijdragen moeten
worden betaald. Zeer zekq^ is de vraag ge
wettigd. of deze groep van bewoners van
onder abnormale omstandigheden gebouwde
woningen eigenlijk wel merle moet worden
gerekend onder bovenbedoeld percentage.
TeJt men deze groep waartoe alle aan
leiding zou zijn niet mede, dan bedraagt
het percentage personen, wonende in wo
ningen, verhuurd beneden den dekkenden
huurprijs pl.m. 1.7.
Mocht met het door uw voorzitter opge
geven percentage bedoeld zijn, betgeen ver
moedelijk het geval is. niet het. percentage
van de bewoners, doch van de woningen, in
vergelijking met den totalen woningvoor
raad hier ter stede, ook dan zijn de door
hem genoemde cijfers niet juist, is het ver
schil zelfs nog grooter. Indien men toch de
woningen, onder de abnormale omstandig
heden van den oorlog gebouwd, mederekent,
komt men tot een percentage van bijna 6.5,
zonder deze woningen tot pl.m. 1.5.
Hoe men de cijfers dus ook groepeert: in
elk geval is er een zeer aanmerkelijk ver
schil met het door uw voorzitter genoemde
percentage van 12 13.
Uw voorzitter heeft een percentage „dat
op het oogenblik reeds 12 13" zou bedragen,
genoemd, om goed te doen beseffen, welke
beteekenis is ie hechten aan zijne mededee-
Iingen ten aanzien van de door hem ge
stelde vraag, waarom de bouwindustrie te
's Gravenhage geen arbeiderswoningen tot
stand brengt.
Wat nu die mededeel in gen zelve betreft
De bouwindustrie zou bereid zijn arbei
derswoningen te bouwen, want Haagsche
óndernemers brengen thans te 's-Graven-
zande tegen f 4.90 per week wdningen aan
de markt, bevattende 5 kamers en een keu
ken.
Deze mededeeling vestigt een verkeerden
indruk, immers te 's-Gravenhage bestaan
geheel
andere verhoudingen
dan op het platteland, andere elschen van
de Bouw- en Woonverordening, hoogere loo-
pen van de bouwvakarbeiders en bovendien
de toekomst zal moeten leeren, of een huur
prijs van f 4.90 gehandhaafd blijft
Er zou, volgens uwen voorzitter, grond
beschikbaar gesteld moeten worden tegen
„passenden prijs". Wij doen opmerken, dat
er steeds naar gestreefd wordt in het bij
zonder de gronden, best.emd voor kleine
ééngezinswoningen tegen zoo laag mogelij
ken prijs uit te geven. In de uitbreidings
plannen Laakwijk e.n Rustenburg (bij uit
stek geschikte wijken voor arbeiderswonin
gen) is veel grond uitgegeven aan bouw
ondernemers tegen een canon groot f 0.75 a
0.85 per M2. De tegen 5 pCt gekapitaliseer
de canons bedragen f 15 a f 17. Vergelijikt
men die prijzen met de prijzen van bouw
grond vóór den oórlog hier ter stede aan
overeenkomstige straten, n.I. f 12 A f 13 per
M2, dan zal, rekening houdende met de ge
wijzigde koopkracht van den gulden, be
zwaarlijk kunnen worden volgehouden, dat
die prijzen te hoog zijn.
Beschikbaarstelling tegen een lageren
prijs zou practisch beteekenon subsidiee-
ring van de bouwpijverheid op een onover
zichtelijke en niet te controleeren wijze.
Ook zou er ten eenenmale verband ontbre
ken tusschen de bestemming van den grond
en den daarvoor geëischten prijs en ten be
wijze daarvan wordt de erfpachtscanoü
Marlot
gesteld tegenover den canon in arbeiders
wijken.
Grondprijzen in een villawijk kunnen ech
ter niet vergeleken worden met dde in wijken
mte gesloten bebouwing; het terrein voor
het flatgebouw Marlot heeft afmetingen van
106 x 92 M.; normale bouwterreinen hebben
een bouwdiepte van 18 a 30 M. De verplich
ting tot het bouwen van alleenstaande hui
zen of huizenblokken èn een groote bouw
diepte maken den prijs per huis, niettegen
staande een betrekkelijk lagen canon, zeer
hoog.
Het is gheel onjuist in dit verband als
„de canon" in arbeiderswijken te noemen
„dikwijls f 1 en meer." De normale canon
aan eenvoudige woonstraten bedroeg in den
laatsten tijd meestal f 0.70f 0.95. De grond
aan de groote verkeerswegen en pleinen
in die wijken wordt natuurlijk tegen hooge-
ren prijs uitgegeven.
Door onderlinge concurrentie en de voor-
deeliger wij ie van werken der ondernemers,
krijgen de arbeiders dan goedkooper wonin
gen, zegt uw voorzitter. Waar blijft het be-
dan Gemeente- of vereen igingswoningen? De
Gemeenteworiingei) worden toch ook aanbe
steed en hierbij kan de concurrentie der
aannemers tot uiting komen. Bovendien
nelent de H.A.B O. op de prijzen een voort
durende controle uit-
Het Haagsche Gemeentebestuur zou de
bouwondernemers, zoowel op Gemeente, als
op particuliere gronden, dwingen een wo
ningtype te bouwen, waarin overproductie
bestaat en daardoor zou het bouwbedrijf in
verkeerde banen gedrongen worden, terwijl
het door de moeilijkheden in het credietwe-
zen meer dan ooit behoefte heeft aan vrij
heid. Ook zouden de eischen ter wille van
de bevordering van 't stadsschoon te ver
gaan.
Het belang van toekomstige bebouwing
van de stad eischt, dat de Gemeente orde
nend optreedt Dit is het stelsel van de Wet
Het is de taak van de Gemeente, bij de
stadsuitbreiding het geheel in algemeen ver
band te bezien. In een bepaalde wijk kun
nen niet allerlei soorten van woningen door
elkander worden gebouwd. Zulks is ook in
het belang èn van de bewoners èn van de
bou won d ernemers.
Wij moeten er ern.st.ig bezwaar tegen ma
ken, dat uw voorzitter, als hij spreekt over
maatregelen ter bevordering van het stad-
schoon, die met „zoogenaamd" kwalificeert,
dus daarmede te kennen geeft dat z.i. andere
motieven aan deze maatregelen ten grond
slag liggen.
Op de slotsom van uw voorzitter, dat de
vraag gewettigd is, of de grond- en woning-
politiek onzer Gemeente wel de juiste is en
of de, naai- zijn meening, ver gedreven
Overheidsbemoeiing wel in het belang is dor
burgerij, zullen wij hier niet ingaan. Deze
vraag behoort m het orgaan, dat te beslissen
heeft over de Gemeentelijke politiek, n.l. in
den Gemeenteraad.
Uw voorzitter heeft tenslotte een ernstig
protest doen hooren tegen de z.i. ondoelma
tige en schadelijke aantasting van het bouw
bedrijf en uw kamer dit protest doen on der
stree pen, door te besluiten tot-'t verzenden
van een adres aan Gedeputeerde Staten.
Uit de enkele gegevens, welke wij u hier
bij overleggen, blijkt, dat de door tl gegeven
voorstelling van zaken op onjuiste inlich
tingen berust.
„De wijze, waarop het Gemeentelijk
grondbedrijf werkt, kan door buitenstaan
ders niet altijd begrepen worden," aldus uw
voorzitter in zijn rede. Inderdaad, de mate
rie is verre van eenvoudig. Er zijn intus-
schen voldoende gegevens openbaar gemaakt
om zich een oordeel te vormen. Van een
voorzitter ran een college als uw Kamer
hadden wij gemeend te mogen verwachten,
dat hij zich niet zou hebben uitgesproken
over het Gemeentelijk beleid, waarbij inder
daad „één van de voornaamste takken van
bestaan" is betrokken, zonder van die ge-
geggns eeuige «studie te hebben gemaakt,
althans daairvan kennis te hebben genomen.
Wij betreuren dat uw voorzitter dit niet
heeft gedaan, daar thans uw Kamer zich
afgaande op de u verstrekte inlichtingen
wijs, dat particuliere woningen van een reeds tot Gedeputeerde Staten heeft ge-
overeenkom stigen inhoud onder dezelfde I wend, terwijl wij u gaarne gelegenheid ge-
omstandigheden en met even goede mate- I geven hadden, met kennis van zaken te
rialen gebouwd goedkooper zouden zijn I oordeelen."
De Amsterdamsche premieregeling
Vernietigd wegens strijd met het algemeen belang.
Van het Koninklijk besluit van 14 Januari
1932, waarbij het sinds geruimen tijd ge
schorste Raadsbesluit van Amsterdam van
15 October 1931, voorzoover het betrekking
heeft op premieregeling voor onderhoud en
verbetering van woningen ter bestrijding
van seizoenwerkloosheid, is vernietigd, heb
ben wij met ingenomenheid kennis genomen
Men zal zich herinneren, dat bij het be
doelde Raadsbesluit een crediet van toe
hoogste f 200.000 beschikbaar was gesteld
(terwijl aan het Rijk en de provincie Noord
Holland bijdragen voor hetzelfde doel zou
den worden gevraagd) om aan eigenaren ot
huurders van perceelen of perceelsgedeelten
die gedurende de maanden November en
December 1931 of Januari en Februari 1932,
aan hun perceelen of perceelsgedeelten on
derhoüdswerkzaamheden of verbeterings
werkzaamheden wenschten te doen uitvoe
ren, bestaande in binnenschilderwerk, be
hangers- of wltwerk, loodgieters- of timmer
werk en daarmede houdende werkzaamho
den, een premie toe te kennen.
Dit veraietigingsibesluit berustende op
strijd met het algemeen belang
is gegrond op de volgende overwegingen:
Overwegende, dat aldus naa™ vermeerde
ring van werkgelegenheid gestreefd wordt
door middel van een toelage uit de gemeente
kas, onder behoud der bestaande loonverhou
dingen;
dat op deze wijze de voor werkverruiming
en regularisatie aangewezen weg, bestaande
in het aanbieden van werkzaamheden tegen
aantrekkelijken prijs, waardoor wederom
nonnale vraag naar arbeidskrachten ont
staat niet wordt bestreden;
dat voorts de door de gemeente gevolgde
weg lasten legt op de gemeentelijke scnat
kist, weJke beliooren te worden vermeden;
dat immers door verhooging van den be
lastingdruk althans niet vermindering daar
van, mede belemmerd wordt dat de produc
tiekosten dalen, tengevolge waarvan het te
ho ge peil van den kostprijs in het algemeen
bestendigd wordt;
dat bovendien een kunstmatige ongelijk
heid tuschen takken van bedrijf die wel, en
de andere, die niet aldus gesteund werden
geschapen wordt, te meer onbillijk, daar de
lasten mede op allen drukken;
dat op grond van dit een en ander ge
noemd besluit, voor zoover boven vermeid,
is in strijd met het algemeen belang.
Zooals reeds opgemerkt hebben wij van
dit Koninklijk besluit met ingenomenheid
kennis genomen. Is het niet vreemd, dat
men in dezen tijd van werkloosheid aan alle
huiseigenaren te Amsterdam, diq in de ge
noemde maanden onderhouds- en herstel
lingswerken door particulieren laten verioht
ten. een premie wil geven van 25 pet. der
gemaakte kosten. Het is toch al te vreemd,
wanneer uit.de gemeentekas een gedeelte
van de onderhoudskosten van de huizen van
particulieren zou worden betaald.
Wie de overwegingen van dit vernieti
gingsbesluit goed wil lezen, zal het duidelijk
worden dat de loonen van deze werklieden
te hoog waren en dat dóaraan ook voor een
belangrijk deel hun seizoen-werkloos
heid te wijten is, al staat dit er dan ook niet
met zooveel woorden. Geconstateerd wordt
toch, dat er naar gestreefd werd de werkgele
genheid te vermeerderen on de r behoud
der bestaande loonsverhoudin
dingen; vervolgens, dat op deze wijze de
aangewezen weg om een normale vraag
naar arbeidskrachten te doen ontstaan, nl.
het aanbied.e.n v.a.n w.e.r.k.z.a.a.m.h.e-
den tegen aantrekkelijken prijs
niet wordt bestreden. Met andere woorden,
om tot normale verhoudingen te komen,
moeten deze loonen alsmede de daarmede
correspondeerende ondernemerswinst niet be
stendigd, maar verlaagd worden.
Het geld van de gemeente, bijeengebracht
door de belastingbetalers, mag niet besteed
worden voor een dergelijk doel; het vernie
tigingsbesluit was derhalve noodzakelijk, om
aan het onverantwoordelijk beheer der ge
meentelijke financiën voor goed een einde te
maken.
Hoog- en laagbouw
Lezing ir. H. v. d. Kaa
Voor do Vereeniging Handel, Nijverheid en
Gemeentebelangen heeft ir. H. \an der
Kaa, hoofdinspecteur voor de Volkshuis
vesting een lezing gehouden, met als onder
werp: droog- en laagbouw".
De „hoogbouw", aldus spr., zooals wij dien
than= kennen, met name meergezinshuizen
met 3 tot 4 woonlagen van het huidige type,
biedt een huisvesting, die in sociaal-hygië
nisch opzicht ongewenscht is. Het overgoote
deel der Nederlandsche bevolking heeft, te
recht, voorkeur voor het eengezinshuis.
Hef belang van de Nederlandsche volks
huisvesting vraagt daarom „laagbouw" op
groote schaal. Er mogen financieele voor
deelen van „hoogbouw" tijdelijk merkbaar
zijn, wanneer daartoe pas is overgegaan
op den duur gaan zij tengevolge van de blij
vende vrije-markthuur en de stijging van de
ruwe-grondwaarde verloren.
De bouwkosten van eengezinshuizen be
hoeven aldus spr., wanneer de bouwveror
dening oordeelkundig gedifferentieerde voor
schriften inhoudt, geenszins hooger te zijn
dan die van gelijkwaardige woningen in
meergezinshuizen.
Het grootere gebruik aan grondoppervlak,
dat de laagbouw voor 't meerenedeel van
de bevolking eischt, is, in vergelijking met
het jaarlijksche verlies aan grondoppervlak
voor verschillende doeleinden zoo gering,
dat uit dien hoofde geen bezwaar tegen
„laagbouw" op groote schaal behoeft te be
staan.
De koeten voor den grond voor eengezins
huizen kunnen worden gedrukt door doel
treffende maatregelen (uitbreidingsplan, ge
steund door bouwvoorschriften, beoerking
en versobering van de kosten van bestrating
rioleertng, ophooging).
Zij zullen op den duur slechts zeer ge
ringe verschillen vertoonen met de grond-
kosten per woning bij „hoogbouw"; verschil
len, die van zoo weinig beteekenis zijn, dat
de verbetering der woonwijze, die „laag
bouw" geeft, daarop niet mag afstuiten.
Er kan mitsdien volgens spr. met goed
gevolg naar gestreefd worden, het overgroo-
te deel van de bevolking, dat zulks ook
wenscht, in ééngezinshuizen te doen huis
vesten. Daar de „laagbouw" tot heden regel
was, blijve hij behouden; waar „hoogbouw"
is ingevoerd, worde die, zoo noodig met een
zóne-indeeling naar de bouwhoogte, zooveel
mogelijk teruggedrongen.
De vrees is ongegrond, dat met „laag
bouw" op aanmerkelijke schaal geen be
hoorlijke en economische stadsuitbreiding
zou zijn te verkrijgen. Althans mits die uit
breiding wèl wordt overwogen, ook in ver
band met de verkeersmogelijkheden, de ver
deeling van open ruimten, de hoogere be
bouwing zoo noodig ook meergezinshui
zen voor het kleine deel der bevolking, dat
daaraan de voorkeur geeft aan breede stra
ten, wegen en pleinen.
De „laagbouw-wijken" kunnen ook in
aesthetisch opzicht behoorlijk worden ver
zorgd. En daar het stadsbeeld bij „laag
bouw" minder imposant wordt dan met
„hoogbouw" wel het geval zou kunnen zijn,
dient dit element aan de meer innerlijke
waarde van een goeden stedebouw die
der huisvesting te worden opgeofferd.
De nieuwe vormen van „hoogbouw-toren
huizen", vrijstaande groote woongebouwen,
die den laatsten tijd wel wo/den geprojec
teerd, zijn voor het overgroote deel der be
volking oeconomisch nog niet bereikbaar.
Het laat zich ook niet aanzien, dat zij
binnen korten tijd in sociaal en hygiënisch
opzicht de meer algemeene vookeur zullen
verwerven. Voorzoover er voor meer gegoe
den behoefte bestaat aan flatgebouwen,
dient de plaatsing daarvan oordeelkundig
te worden geregeld.
De bouwvoorschriften, die daarvoor heb
ben te gelden, dienen zorgvuldig te worden
overwogen.
'ie het wel meent met de
architecluur, bestrijdt den
huidigen geest in den B.N.A.
Uit het Centraal Blad nemen we de vol
gende beschouwing me! betrekking tot den
Bond van Nederlandsche Architecten (B.
N.A.) over:
Het is al weer eenige jaren geleden, dat
een zeer gezaghebbend man, die ervaren
had, op welke wijze degenen in den B.N.
A., die de lakens uitdeelen, meenen te moe
ten optreden tegen personen, welke Hun
nen Hoogmogenden onwelgevallig zijn,
zich als volgt uitdrukte: ,De gekleede jas,
waarin de B.N.A. zich heeft gestoken, be
gint hem parten te spelen".
Wie met meer dan gewone belangstel
ling het optreden van dezen eerijds zoo
degelijken Bond heeft gevolgd, zal het
oogenblik hebben voelen aankomen, dat
het befaamde deksel den heeren op den
neus moest vallen. Men vraagt zich wel
eens af. waaruit zij eigenlijk het pul ten.
om te veronderstellen, dat zij het alleen
zijn, met uitslui'ing van alle anderen, die
het Wilhelmus kunnen blazen.
Inderdaad telt de B.N.A. onder zijn
leden veel bekwame architecten, mannen
wier werk aesthetisch en technisch be
hoorlijk verzorgd is. Doch ook velen, wier
werk er evengoed uitziet, bevinden zich er
bui en. Anderzijds kan van het werk van
alle B.N.A.-ers niet hetzelfde worden ge
zgd. Hef lidmaatschap geeft niet den min
sten waarborg voor het aanwezig zijn
van aesthe'ischen aanleg en technische oe
kwaamheid. Toch komt men er zonder di'
laatste niet. Onze maatschappij Is niet ge
diend door uitingen van schoonheid, die
niet tegelijkertijd in technisch opzicht aan
alle eischen kunnen voldoen. Onze tweede
Nederlandsche arch i'ecten vereen igi ng
heeft dit beter gevoeld. Zij heeft ook we!
als eisch gesteld, dart hare leden behoorlij
ken aes'lhelischen aanleg moeten hebben,
doch bovenal deze, dat ze bouwkundigen
en gebouwkundigen moeten zijn. Wanneer
de principalen zich wat minder laten inti
mideeren door veel geschreeuw en wet
meer op de wol gaan letten, zullen ze niet
twijfelen, als ze te kiezen hebben tusschen
prentjes'eekenaars en technici. Uitdrukke
lijk zij er hier nog eens op gewezen, dat
lang niet alle leden van den B.N.A. tot
de eerste categorie behooren. Zooals ge
zegd, zijn er heel wat bekwame architecten
onder. Het is echter te be'reuren, dat er
van deze goeden ten aanzien van de di
recte leiding van den Bond niet meer
kracht uitgaat Misschien doet men bin
nenskamers wel eens éen zjwakke of zelfs
relatief sterke poging den geest te veran
deren. Hoe dit zij: de buitenwacht merk'e
er tot dusver weinig van. Is het wonder,
dat des te meer de daad van A. J. Krop
holler de aandacht tirekt?
Deze architect schreef aan het bestuur
van den B.N.A.;
Mijne Heeren,
Reeds eenige jaren ben ik tegen den tijd,
dat de opzegtermijn voor het lidmaat
schap van den B.N.A. naderde, geneigd ge
weest, dit op te zeggen.
De wijze, waarop door prijsvraagrege
ling, adressenzending en propaganda van
zekere mode-stijlen in het bondsorgaan de
bouwkunst door den B.N.A. wordt bevor
derd, hebben de maat langzamerhand doen
overloopen en mij doen besluiten, het lid
maatschap op te zeggen.
Beleefd vercoek ik U, het bovenstaande
in het eerstvolgend Bouwk. Weekblad
oip te nemen.
Hoogachtend,
(w.g.) A. J. Kropholler.
De daad van Kropholler zal door meer
deren worden gevolgd. Daarover valt niet
te twijfelen. En op de vergaderingen
van den B.N.A. zal of een hartig woord ie
worden gesproken, of de zachtmoedigen
onder de leden zullen medezingen in het
koor, dat ten gehoore brengt de treur-
marsch van Choj in met de bekende, A'an
weinig eerbied getuigende woorden: „Eén
middel is er. dat afdoende zou werken: een
nieuw regime invoeren".
In het Bouwbedrijf van 1 Januari be
spreekt J. G. W. deze kwestie op de volgende
wijze.
„Het uittreden van arch. Kropholler uit
den B.NA. geeft op ongezocht© wijze de
rechtvaardiging van het oprichten en van
het bestaan van een tweede vakvereeni
ging van architecten. Immers de ernstige
bezwaren tegen het optreden van den B.
N.A., welke Kropholler nopen om dezen
bond te verla'en, worden niet uitsluitend
door hem gevoeld, doch door zeer velen in
en buiten dezen Bond. Voor hen, die jaren
lang lid zijn van den B.N.A., brengt dat
eenige moeilijkheden mee. Het is echter
te hopen, dat althans de door Kropholler
gedane stap hen zal voeren tot ernstige
overweging van wait in het belang van
architectuur en architecten hun plicht is".
SCHIEDAMSCH TIMMERBEDRIJF
E SWIDERSKI
KORTE HAVEN 18 L. SINGELSTR. 23
TELEFOON 69588 - SCHIEDAM
Speciaal adres voor
TEAKHOUTEN DEUREN
EN PUIEN
H.R.LAUWAARS&ZONEN
Pijnackerplein 44 - Rotterdam
Magazijnen: Schommelstr. 8-30
Waal-, IJssel-, Kalkzandsteen
Handvorm in verschil end formaat
Speciaal dunne gevelsteen
TC 1/nnD a.d.R0ZENLAAN,
I L BXUUr HILLEGERSBERG
PANDEN SJiSittiSfi
huis en 2 Bovenhuizen
Indeeling resp. kamers. 2 slaapkamers
keuken, badkamei, eroote vooi en achter
tuin. Bovenhuizen 2 kamers en suite,
3 slaapkamers badkamer zolder over hei
treheele huis.
Te bevraeen:
L. D. SUNDERMEYER
IJsclubstraat 68 Telefoon 13866
HANDEL MAATSCHAPPIJ N.V.
„HET BOUWBEDRIJF"
Handel in BOUWMATERIALEN
DRIJFSTEEN-BETONBLOKJES
voor BETONWERKEN
Kantoor, Magazijnen en Industrie:
AELBRECHTSKADE 1 - Tel. 30933
ROTTERDAM
Ned. Bouwtentoonstelling 1932
NEB O
DIERENTUIN DEN HAAG
8 t.m. 17 April
Secr. Spul 1 09a. Tel. 11 6864. Den Haag
MAASTRICHT I
9 NEDERLANDSCH FABRIKAAT I
OMSTREKEN;
AEL3RECHTSKA0E 147b
FELEFOON 30404-30233
Gereformeerd Gymnasium
Op den ba looprand van den gevel van
het Gereformeerd Gymnasium aan de Kei
zersgracht te Amsterdam, een ontwerp van
den architect Arnold Ingwersen,
zijn twee beelden geplaatst: „Het Geloof'
en „De Wetenschap" vervaardigd in op
dracht van het Gemeentebestuur door den
beeldhouwer Dirk Polet..
DE ROTTERD. VERZEKERING-
SOCIETEITEN (R.V.S.)
WAT IS EEN LEVENSVERZEKERING?
Hoe het levensverzekering-bedrijf
functioneert
de bedoeltai
Rotterdamse
spreken, omd
lappij geen
•chts gekozen om
»entg» angst
■f. of d« maatschappij, waarbij men zijn levens
rust tn roaterteelen zin voor een gedeelte heeft
gOkoohrt* wel aoo sterk 1». dat zij do economi-
Wat is een levensverzekering?
Ecd levensverzekering toch is een contract,
waarbij men tegen beta-ling va.n een vastge
stelde premie bij overlijden, of eventueel op
een bepaalden datum een bepaald bedrag krijgt
uitgekeerd. Men rekent daar op, want na zijn
dood blijft het gezin zonder verzorger achter,
fin;
betrekkelijk
plicht!ngon zouden kunnen voldoen, dan zou dit
oen sociale ramp van grooten omvang kunnen
boteekenen en het Is te begrijpen, dat men nu
met bijzondere aandacht de geetes, de bèleg-
glngepolitiek der maatschappijen volgt, waar
bij men zijn interessen heeft loopen.
Een aanval op het beleid
bedrijf la
grijpt niet hoe het geheeli
richt en een critiek. voora
woekert in zoo'n geval i
leek ondoorzichtig: men be-
voldoende be
ien loopenziedaar enkele der argumen-
en, die spoedig het vertrouwen ondermijnen
n waardoor het afsluiten van nieuwe pollseen
vordt geremd of zelfs gedopt Wij willen ln
wee artikelen het levensverzeikorlngs-bedrljf
•opulaLr uitleggen, opdat men er zoo veel kijk
P krijgt als voldoende Is om de onsympathieke
verdachtmaking der laatst© maanden op de
Juist
schatter
billijke en onverantwoordelijke wijze de po
sitie van enkele onzer groote concer-- c gun
stig belioht Onder andere Is de tt.V.fc. het
voorwerp van een weinig -Tnpathleken aanval
geworden en dit vindt oorzaak, in de ai-
De Verzekeringskamer
lien wij een enkele opmerking ma-
iellijkheden van de Algemeene I/e-
rlng en Lijfrente Maatschappij en
seven tot een stants-controle 'op het
cerlngs-bedrtjf. Opgericht is de
alle levensver-ze-
lappijer
nd houden, hui
die elk 1
de Verzekeringskamer
door persoonlijk onderz
itsehapplj. Do levens-*
lebben op do hoofdpun
eld. Indien zij zich daaraan niet houden,
dan kan de Verzekeringskamer, na ernstige
waarsohuwingen, de feiten publiceeren. Dit ls
A een bijzonder krachtig wapen tn haar hand.
dergelijke publiceering !s het
machtig, d;
had t
hebbei
chappijen
te volgen.
.Uohappijen
ls ée andere in goed-
kering. On
Wij vermelden dit
rings-maatschappijen bes
do R.V.S., die zich eveni
gezondheid mag verheug
Er zijn UI van soorte
het wezen van verzekering in het kort
lichten, willen wij er slechts een bescl
die het meest populair Is, n.l. de ge
verzekering. Iemand b.v. sluit een verz
alen direct bij zijn ov
rtlg paai
ons zegt
itschapplj sluit echtei
erlng van den heer A-, maar nt
andere dergelijke gemengde ve
aen. Laat ons voor ons hypothe
memen. dat er 100 polishoudei
sekerden den eindstreep bel
ia vijf joar. de ander later
rangen na dertig Jaar de
Men ea) dus enkele b«
>talen hebben dan de i
heeft men sterfte-tabels
eillgen kant zijn.
(haar verplichtingen kaa voldoen, te*\m!n--te
srfte-
ald (volgen
ter effectuei
inst ls haar
nengesteldblijft de
aangenomen mortaliteit,
jor de. maatschappij een
dan het bedrag van f 1000
ir zou moeton worden b*-
torfte-tabel) enke.e jaren
'e hierop te maken rente-
eel. Is de sterfto daaren-
m zeer zelden het geval is,
en daarvoor heeft zij haar
ier houdt natuurlijk n
s sterfte-tabels. welke
gebruik zijn. Hierin
De rente op de beleggingen
de f 1000 uit
tzi'j door ho!
dslng van t
te aan den veiligen kant wordt gehoudetu
itond er maar een of hoogstens enkele le-
isverzekerlngs-maatschappijeD. dan zou men
conservatief mogelijk kunnen zijn. De con-
rentie echter zorgt, dat de premies ho«
ger hoe lager worden, zoodat men meer en
sr op hoogere rente is aangewezen. Tooh is
J-voor een grens, die do solide concerns met
rschrijdentrouwens het is In het belang
i de vorzekerdon, dat soliditeit domineert.
De onkosten
rzekerlngs-maat-
ind komt,' heeft de maatschappij!
oals ad verten tl es<
specteurs. hoofd
woord! gers; ls de
en. dan dient do
orden uitgekeerd}
emies etc.) De;
om uii de ee
worden betaaldblijft de
wijl daan
jrltjk
inachtneming
als van de belegging een eenlgsz!
politiek dan de collega's. Wij zuil
ia vermelden, wat premie-reserve 1
