R
ENCI-CEMENT
ra
ra5
l-
GRAVESTEIJN
BOUWBLAD No. 141, Bag. 2
MAANDAG 1 DEBDUAV11932
Glasindustrie „ROTTERDAM" - J. PIETERMAN
MARBRSTEGLAS
Wandbekieeding in alle kleuren
In onze showroom v. d. Duynstraat 23252729 vindt
U het op allerlei wijzen als muur-, vloer- en plalond-
bexleeding toegepast.
Firma GEBRs. VAN GOOL
ELECT R TIMMER-EN TRAPPEN FABRIEK
Vinkenstraat 5b, Rotterdam Telef. 41847
SPECIAAL INGERICHT
voor het vervaardioen vaii
TRAPPEN - KOZIJNEN - ENZ.
PRIJSOPGAVEN ZONDER VERPLICHTING
li!illlIllllL;!!IIIII!.3ilfi
apport in zake de verzakkingen van de Woning
complexen in Tusschendijken, aan den Kiefhoek
en in Oud-Mathenesse, te Rotterdam
door PI. v. d. BERG, Architect B. N. A.
Wij lezen in „Architecture":
Het rapport van de heeren C. n. van Goor,
Architect B.N.A. en Ir. A. D. Heederik, dat
in het „Bouwkundig Weekblad" van 5 Dec.
in zijn geheel is afgedrukt, is van groot be
lang voor de Architecten.
Het lezende, gevoelt men, dat het de rap
porteurs er niet om te doen is, een afbre
kende kritiek over de verzakkingen te leve
ren. maar dat bij het zoeken naar de oor
zaken, een welwillend willen begrijpen
van de moeilijkheden bij het bouwen en op
gehoogde gronden voorzat.
In de inleiding lezen we: Wij hebben na
gegaan, wat in den allerlaatsten tijd bij de
bestudeering der gedragingen van heipalen
in verschillende soorten van grond hebben
aan 't licht gebracht en van de waarde, die
aan de gebruikelijke heiformule (hier de
formule van Eytehvein) in verschillende
omstandigheden is te hechten.
In het rapport lezen we:
Voor wat betreft de grondlagen, waar
doorheen de palen zijn geheid, roeren wij
hierbij een onderwerp aan dat veel bestu
deerd is maar waaromtrent nog weinig po
sitiefs is vastgesteld kunnen worden, dat als
richtsnoer bij het maken van fundeeringen
zou kunnen dienen, al is daarover in den
allerlaatsten tijd wel meer licht ontstoken
door de studiën en proeven van Ir. J. J. I.
Sprenger, ten behoeve van het torenhuis
voor het Gemeentelijk ElectrciteitsbecLrijl
te Rotterdam, waarop volgt: „Bij deze stu-
dieën zijn belangrijke dingen omtrent den
kleef- en den puntweerstand van palen, de
werking daarvan en de gedragingen van
palen daar tegenover, aan het licht geko
men, die duidelijk hebben aangetoond dat
in normale omstandigheden, het draagver
mogen van palep voor het belangrijkste deel
od den kleefweerstand en slechts wx>r een
betrekkelijk klein deel op den puntweer
stand is terue tp brengen."
Iets verder lezen we:
„Zooals het geval er ligt, komt het ons
echter begrijpelijk voor, dat bij de voorbe
reiding van den bouw van het standpunt
is uitgegaan, dat eene fundeering van de
gangbare constructie, die volgens normale
berekeningen den bouw met voldoende zeker
heid kon dragen, voor het doel alleszins ge
rechtvaardigd was en dat het denkbeeld
om vóór daartoe te besluiten, uitgebreide
onderzoekingen en proefnemingen omtrent
het toepassen van een andere dan de gang
bare fundeeringsmethode te doen niet zoo
voor de hand liggend is te achten, dan liet
nalaten daarvan als een tekortkoming zou
kunnen worden aangemerkt. Anders zou de
zaak staan als b.v. te dien tijde de resul
taten van het onderzoek van Ir. Sprenger,7
gemeengoed in de bouwwereld zouden zijn
geworden, of wanneer sprake ware geweest
van een bouwwerk van bizonder karakter,
dat de gedachte aan eene bizondere fundee-
ringswijze vanzelf zou hebben doen rijzen,
zooals dit het geval was bij den bouw die
Ir. Sprenger tot zijn onderzoekingen heeft
geleid."
Tot zoover aanhalingen uit bet rapport.
Daar er hier geen sprake was van een
bouwwerk van bizonder karakter, is het
volkomen verklaarbaar, dat niet aan een
andere, meestal veel kostbaarder, fundee-
lingswijze werd gedacht.
De vraag is echter of, geleerd door dit ge
val, in 't vervolg door langere palen te
heien in opgehoogde gronden, niet een zoo
danige pun weerstand en kleefweerstand in
de onderste grondlagen kan verkregen wor
den, dat de neerwaarts werkende kleef van
de bovengondlagen wordt overwonnen.
Het spreekt vanzelf, dat in dergelijke om
standigheden de paalbelasting niet groot
mag zijn. Misschien kan wat ik op dit ge
bied heb ei-varen voor andleren een vinger
wijzing zijn.
In opgespoten gronden langs den Nieuwen
Waterweg heb ik de laatste jaren voor een
paalbelasting van ongeveer 10000 K.G.,
palen gebeid van 20 a 21 M., terwijl de zak
king in de laatste 30 slagen ongeveer 30 c.M.
bedroeg.
Hoewel de boven grondlagen na enkele
jaren ongeveer 0.40 M. zakten gaven de
palen geen sporen van zakken, terwijl voor
dien tijd palen van IS a 19 M. met een be
lasting van ruim 10.000 K.G. op den duur
wel zakten, hoewel de belasting volgens de
formule van Eytehvein aanmerkelijk grooter
kon zijn. Voor het heien van dergelijke
palen moet een blok van ongeveer 1000 K.G.
gebezigd worden en de valhoogte van het
blok niet te hoog zijn, om het stuk slaan
van de palen te voorkomen. Bij kalende-
ringen neem ik de valhoogte 2 M. In „De
Ingenieur" van 1921, irf2 en 1923 zijn
oyer neerwaarts werken/e kleef zeer be
langrijke artikelen verschenen, waaruit ik
indertijd in een der Bouwkundige bladen
vele aanhalingen heb gegeven.
Wegens de belangrijkheid van het vraag
stuk, zij het mij vergund tot voorlichting
van anderen te vermelden, wat ik reeds in
1915 schreef in het boek voor Sterktebereke
ningen over neerwaarts werkende kleef.
„In de gronden die niet in rust zijn, zoo
als gedempte grachten, opgespoten gronden
en hoogaangelegde spoorwegen, kunnen
palen, wier belasting niet grooter is dan de
uitkomst van de formule, sporen geven van
zakking. Dit is hieruit te verklaren: De op
gehoogde gronden klinken gedurende langen
tijd in, en de opgebrachte gronden drukken
ook de oudere lagen meer samen, vooral, in
dien daarin veenlagen voorkomen.
Dit heelt tengevolge, dat de palen met den
grond meegaan. De wrijving of kleefkracht
van den grond, die den paal tegen zakken
moest behoeden, werkt dan als een kracht,
die het zakken van den paal bevordert en
de tegenstand, die de paal aan het onder
einde ondervindt en welke men „stuit"
noemt,, is dan menigmaal niet voldoende
om de zakking te beletten.
De formule geeft in dit geval zeer onvol
komen het draagvermogen weer; want, of dc
gronden wel of niet in rust zijn, de tegen
stand gedurende het heien is in beide ge
vallen dezelfde, omdat in de korte tijdruim
te, dat de slag zijn arbeid verricht, de grond
niet zakt, terwijl dit over de grbote tijd
ruimte, dat de grond inklinkt, wel het ge
val is.
Tot dit inzicht kwam ik hoofdzakelijk
door aanschouwing van het verzakken van
de wachtkamers van het Station te Schie
dam, die op den ho-ogen spoorwegdijk zijn
gebouwd op palen, wier koppen maar weinig
beneden de kruin van den spoorwegdijk
staan.
Dit gebouw, dat betrekkelijk maar weinig
gewicht heeft, is enkele jaren daarna zoo
danig gezakt, dat het opgewonden moest
worden. Hier was het duidelijk, dat de
hoogaangelegde spoordijk de veenlagen sa
mendrukte en de palen meesleepte."
Wat de formule van Eytehvein betreft,
deze is zeer misleidend, omdat de factor 6,
die daarin voorkomt, door velen als zesvou
dige zekerheid wordt beschouwd, terwijl in
deze factor hoofdzakelijk zijn begrepen de
weerstanden bij het vallen van het heiblok,
als luchtweerstand, stramheid van de reep,
wrijving van de as van de heimachine en
wat ook wel voorkomt, de wrijving van een
niet geheel los zijnde rem.
In de formule van Brix zijn deze weer
standen grootendeels opgenomen door de
formule van Eytehvein te vermenigvuldigen
- waardoor we verkrijgen:
n X (B P) X z
n X (B P)2 X z
0 is de toe te laten belasting in K.G., B
het gewicht van het heiblok, P. het gewicht
van den paal in K.G., H. de valhoogte in
c.M., z de zakking per slag in c.M. en n de
factor voor weerstanden die nog niet in
P
begrepen mochten zijn, plus een
B P
zekere veiligheidscoëfficiënt.
In normale gevallen telt men in de for
mule van Brix n 2; maar wanneer neer
waarts werkende kleef is te verwachten
raad ik aan de factor n 4 te stellen.
Indien hipt gewicht van het heiblok twee
maal zoo.zwaar is als dat van den paal
(minder is bij het heien van lange palen,
waarbij vanzelf groote kleefweerstand op
treedt niet gewenscht) en de factor n in
de formule van Eytelwein driemaal grooter
is dan de formule van Brix dan zijn de uit
komsten van beide formules gelijk. Zie no.
11 en 12 in de tabel.
De opmerking van de rapporteurs, dat de
formule van Eytelwein bij een zakking per
slag van minder dan 1 c.M. een te hoog
draagvermogen aangeeft, geldt ook voor de
formule van Brix. Zie no. 10 in de tabel.
Om te weten in welke grondlagen de palen
komen te staan zijn proefboringen nood
zakelijk.
Om te kunnen beslissen, wanneer met het
heien moet worden, opgehouden, -is rijpe
ervaring noodig.
Uit het rapport blijkt, dat voor het maken
van een goede paal fundeering noodig is,
dat men een behoorlijk inzicht heeft in de
waarde, die gehecht kan worden aan de hei
formules in verschillende omstandigheden.
In elk geval is het beter de formule van
Brix dan van Eytelwein toe te passen, omdat
de laatste aanleiding geeft tot misverstand
betreffende de zekerheidsfactor.
In de Amsterdamsche Bouwverordening
komt een heitabel voor, die is berekend met
de formule van Redtenbacher:
B2 x H
n X Q X L
n x Q x (B P)
2 x E x F
z is de zakking per slag in c.M., L. is de
lertgto per paal in C.M., E is de elastici-
teitsmodulus, die gesteld is op 100000 K.G./
c.M.2. en F is de wortel uit het oppervlak
van den kop en de punt
Van de werkelijke valhoogte wordt in
deze formule 2/3 in rekening gebracht voor
verlies van arbeidsvermogen van het hei
blok bij den val.
Voor vergelijking laten we hier onder
staande tabel volgen, berekend met de for
mules van Brix, van Eytelwein en van
Redtenbacher.
Bij de formule van Redtenbacher wordt
de toe te laten zakking bij de laatste 30
slagen berekend naar een bepaalde belas
ting en bij de formule van Brix en van
Eytelwein naar de verkregen zakking.
Inhoud paal is berekend met de formule
I 0.2018 x L x (Da d2 D x d).
In de tabel zijn de zakkingen in de laat
ste 30 slagen veelal te groot en bovendien
zijn de daarin aangegeven belastingen alleen
geldig indien geen neerwaarts werkende
kleef is te verwachten, aangezien dit ech
ter wegens de slappe bovengrond meestal
wel is te verwachten kan het raadzaam
zijn de verkregen belasting tot 50 pet te
verminderen, ook met het oog op
de wrijving van den grond langs
de fundeering.
In de door N. Samson te Alphen aan den
Rijn uitgegeven model Bouwverordening,
ontleend aan het werk nopens de samen
stelling en de herziening van bouwverorde
ningen van de hand van mr. L. Lietaert
van Peerbolten en ir. van der Kaa, komt
de formule van Redtenbacher en de hei
tabel uit de Amsterdamsche Bouwverorde
ning ook voor, met aanvullingen, die ten
doel hebben, bij een bepaalde belasting een
geringere zakking bij laatste slagen toe te
laten, dan in de heitabel is aangegeven.
Bovendien lezen we als toelichting: Wijl
ook bij de meest nauwkeurige samenstel
ling der formule nog steeds onberekenbare
factoren tengevolge van de verschillende
geaardheid van den bodem verwaarloosd
moeten worden, schijnt het wel veilig in de
formule van Redtenbacher niet beneden
4-voudige zekerheid te gaan.
Bij de grootste zakkingen is de belasting
in de tabel abnormaal hoog.
Van de eerste tien gevallen in de tabel
zijn de gegevens uit de Amsterdamsche
Bouwverordening genomen, uitgezonderd de
belasting naar de formules van Brix en
Eytelwein.
De twee laatste gevallen zijn er bijge
voegd, omdat bv. in Rotterdam en omstre
ken meestal palen van 18 a 20 M. moeten
worden geheid.
In no. 10 in de tabel is de zakking aan
merkelijk geringer dan 1 c.M. per slag, met
gevolg, dat, zooals reeds is gezegd, de for
mules van Brix en Eytelwein veel te hooge
uitkomst geven. Zoo'n geringe zakking is
echter reeds uithoofde van het gevaar van
stuk slaan per paal niet gewenscht.
De heitabel uit de Amsterdamsche Bouw
verordening is samengesteld door ir. J. C.
van Teijlingen, hoofdingenieur van Bouw
en Woningtoezicht te Amsterdam.
In 't Technisch Gemeenteblad van Febr.
1925 maakte ir. Van Teijlingen de volgende
opmerkingen bij de tabel:
„Serieuse architecten heien dikwijls zelfs
nog zwaarder dan de tabel aangeeft, de
tabel is echter hoofdzakelijk een wapen
tegen hen, die te licht zouden heien. Het
doelmatige hulpmiddel bij de samenstelling
van een heitabel is de ervaring. Deze geeft
echter zeer wisselende uitkomsten. Er is
dus een formule noodig om een geleide
lijk verloop der cijfers te verkrijgen. De
formule moet niet worden beschouwd a|s
theoretisch volkomen vertrouwbaar. Juist
door de groote onzekerheden, die zich bij
het heien voordoen, schijnt het mij verjtóefd
de formule door diepgaande wiskundige be
schouwingen ingewikkelder te maken dan
noodig is en haar de pretentie te geven van
absolute juistheid. Een heiformule moet
m.i. zoo eenvoudig mogelijk zijn, terwijl er
voorts een wisselwerking is met de resul
taten uit de praktijk. Geeft de formule
abnormale uitkomsten, dan is zij niet bruik
baar."
Met deze schrijver ben ik het volkomen
eens, dat men de formules niet door diep
gaande wiskundige beschouwingen inge
wikkelder moet maken dan noodig is, indien
de ingewikkeldste formules toch evengoed
benaderende uikomsten geven.
Zoolang er voor de bouwkundigen met
gewone wiskundige kennis, door de weten
schap geen eenvoudige, vertrouwbaarder
formule wordt samengesteld, dan raad ik
de formule van Brix toe te passen met de
factor n 4.
Stellen we het geval no. 12 in de tabel,
dan is bij een zakking bij de laatste 30
slagen van 30 c.M. of 1 c.M. per slag de
toe te laten belasting op de paal:
B2 x P x H
Ctadsbebouwing
te 's-Gravenhage
Over de stadsbebouwing te 's-Gravenhage
is architect A. Bontenbal geenszins te
spreken. „Waar moet dit heen?" vraagt hij
I met groote beeorgheid wanneer hij de ver
schillende nieuwe gedeelten van de Resi
dentie bezoekt. Heeft de gemeente dan niet
den plicht te zorgen, dat de bebouwing be-
I hoorlijk wordt uitgevoerd? Dit laatste laat
j veel te wenschen.
In het Centraal Blad der Bouwbedrijven
I toont hij dit met een reeks foto's aan. In het
i midden van Den Haag is een groot sport
park aangelegd, flink van opzet. Dit is wel
een van de mooiste gezichten der stad. Vol-
doende licht en lucht is hier aanwezig. De
open ruimten noemt men wel de longen van
een stad, en gelijk het onmogelijk is, dat de
mensch zonder longen kan leven, zoo ook
een stad. De verschillende steden roepen
schoonheidscommissies in het leven om te
zorgen, dat een behoorlijke bebouwing zal
worden ontworpen. Maar wanneer wij deze
bebouwing beschouwen, dan staan wij toch
even verwonderd en vagen ons af „I-Ioe is
dit mogelijk."
De bebouwing van dit plein is bepaald
slecht te noemen. Aan deze bebouwing wordt
nog meer afbreuk gedaan door de plaatsing
van de talrijke antennes op het platte dak.
Het geheel is slecht van verhouding en geeft
een verwarden indruk.
Gelukkig bespeurt de heer Bontenbal
eenige verbetering. Verschillende wijken
worden onder toezicht van bekwame archi
tecten ontworpen. Door de plannen te laten
ontwerpen door verschillende architecten,
wordt de eentonigheid geweerd. Toch moet
er tusschen de plannen overeenstemming
worden bereikt. Zoo zal b.v. de hoogte van
verschillende onderdeelen gelijk moeten zijn,
hoewel b.v. de raamvorm gerust kan ver
schillen. De architect moet trachten, een
goeden overgang te zoeken van het bestaan
de bouwblok naar het te bouwen blok.. Dit
kan op verschillende manieren worden op
gelost. Hierdoor zal het algemeen aspect
der straat worden bevorderd en de stad aan
schoonheid
n x (B P)2 x j
100q2 x500 x 200
4 x (1000 500)2 x 1
Wat het optreden van scheuren in de op
staal gebouwde woningcomplexen aan den
Kiefhoek en in Oud Mathenesse betreft,
ben ik liet volkomen eens met de rappor
teurs, dat het ontstaan van scheurtjes in
de muren een onvermijdelijk uitvloeisel is
van het bouwen op staal. Hierbij kunnen
we voegen, indien dit „staal" niet bestaat
uit onaangeroerd vast zand. Dit zand is
echter maar in enkele gedeelten van ons
land aanwezig. Over het algemeen zijn het
klei- en veengronden.
Op veengronden kan uit den aard der
zaak niet gebouwd worden, maar bij het
bouwen op kleigronden is het raadzaam de
greppels en sloten niet met zand aan te
plempen, omdat dit altijd inklinkt of zijde
lings uitzet, maar met stampbeton te vullen
waarvan de samenstelling zeer schraal kan
zijn, omdat de druk per vierkante centi
meter niet groot is.
Geleerd door de vele verzakkingen van
gebouwen, die op klei zijn gebouwd, is het
wenschelijk de druk op den grond niet
grooter te nemen dan 0.2 k.g. per vierkante
centimeter.
V'laardingen. PL. VAN DEN BERG,
Architect B.N.A.
e
e
5? 2
e
,gg.SÉ
O.
T3
O,
Mi
E
Q.
c
CL
O
a
q.
O-
O
Mi
Mi
~E
q,
ra
p n cm.
f
gewicht paal in 1
srekend tegen c
:veer 0,8 kg. p. d
.e
O
XI
D.
CSCN
a'-B
c E
ÖX3
ii w>
ra o
2 "s -E-
m e
s
S>
"Só
'S B
e
•o g
f=
.2 e
"o u
M
O
a.
Q. E
O u
0
O u
■a
c
i
15
1 O
llf
■e E B
-IS-
x 5
§11 if
Ijï!
a "z
j .e
q .e
*a .e
o
o
M -e
CL.S
u-
-
O. b£W>
ca
n .5
oe™
aws
x oi -o
1
12
25
10.7
78
34
490
90
240
318
250
600
2.26
5510
6250
8000
8000
2
16
27.4
12.1
86
38
590
115
265
514
410
600
1.77
8190
6710
3
12
10.7
78
34
490
90
240
318
250
600
1.60
7790
8820
10000
4
16
27.4
12.1
86
38
590
115
265
514
410
600
1.13
12820
10510
10000
5
12
10.7
78
34
490
90
240
318
250
700
2.s6
4740
6000
8000
6
16
27.4
12.1
86
38
590
115
265
514
410
700
2.34
6930
6290
8000
7
12
25
10.1
78
34
490
90
240
318
250
700
2.11
6440
8150
10000
8
16
27.4
12.1
86
38
590
115
265
514
410
700
1.60
10170
9200
10000
9
16
27.4
12.1
86
38
590
115
265
514
410
700
1.06
15380
13880
12000
10
16
27.4
12.1
86
38
590
115
265
514
410
700
0.43
37920
34220
15000
u
18
27.4
12.1
86
38
590
115
265
570
450
900
1.10
18180
18180
14000
12
20
27.4
12.1
86
38
590
115
265
643
500
100q
1.23
18070
18070
14000
Stalen verkeersheuvels
In sommige Europeesche en Amerikaan-
sche steden is het gewoonte, bij drukke
straatkruisingen langs het trottoir ieuningen
te plaatsen, waarachter de voetgangers zich
kunnen verzamelen en wachten, tot de krui
sende verkeersstroom is stopgezet. Vooral
waar het verkeer automatisch geregeld
wordt, is een dergelijke veligheidsmaatregel
van veel belang, aldus Vr. en aanb.
Vermoedelijk om op gemakkelijke wijze
dergelijke inrichtingen te kunnen maken
bij breede overkruisingen heeft men een
Pittsburgsch fabrikant stalen verkeersheu
vels met leuningen in den handel gebracht.
De leuning is een bijna geheel gesloten
borstwering van staalplaat; de vloer, die 20
cm. boven den rijweg ligt, is van geribde
staalplaat
De heuvel is slechts aan één zijde open,
de andere smalle zijde is gesloten door mid
del van een paal, waaraan de signalen zijn
bevestigd.
Het voordeel van het gemakkelijk ver
plaatsen is zeker niet te onderschatten.
Een drijvende pomp
Als het ei van Columbus is deze vinding.
De oplossing is zóó eenvoudig, dat men zich
verbazen moet, dat niemand eerder op de
gedachte gekomen is, aldus Vr. en Aanb.
De pomp is in een luchtdicht gesloten
ijzeren ketel gebouwd. Wil men een bouw
put droogmalen. dan wordt de ketel in het
water gebracht en drijft.
Onder aan den ketel wordt een slang be
vestigd, die op den grond wordt gelegd naar
de plaats, waar afvoer van het water kan ge
schieden. Een stevig electrisch snoer vol
tooit de rest. Men schakelt in, de pomp gaat
werken en zakt met den waterspiegel mede
naar beneden.
De pomp weegt ongeveer 15 Kg. en kan
tot 20 M. hoogte opvoeren. De lengte van de
afvoerbuis kan tot 80 M. zijn.
De pomp is van roestvrij metaal vervaar
digd en een filter verhindert het binnen
dringen van voorwerpen, die haar kunnen
beschadigen.
AANBESTEDINGEN
TE HOUDEN AANBESTEDINGEN
WOENSDAG 3 FEBRUARI
ALMELO. De arch. Gebr. Wiersma, Tijhofs-
laan 14, Almelo, in hotel „Centraal" alda.-
het bouwt
-ein i
veenscheweg te Almelo; b. het glas-,
behangwerk van dezen bouw ;besrtek
ad f 8.50 voor a c-n f 5 voor b. rest. rei
en f 2.50, verkrljgb. bij voorn. arch.
DONDERDAG 4 FEBRUARI
's-GRAVENHAGE, 11 sm. De Rijksi
aan het gebouw van het
de bou-
;rf- i
n het Dep.
•an twee duiikerbruggen n
bljbeh. werken in den Rijksweg no. 11, Ha;
sche C
de Boschhuizerl
Haag.
üpeyksrtr.
•an den Rijks\
:ek ligt ter
ie bur. van
v. Speykstr.
J. Leenhouts, v.
Oldenbarneveldstr. 48, Leiden, en is te bekomen
der kosten bij de Alg. Landsdr., Den
den hoofdang.
B. Snel, Alphen a. d. Rijn, in Concordia, alda;
het bouwen van 12 woningen en een winkelhuis
aan de Toussainrtstr. en Hofztehtstr. aldaar; be
stek en teek. a df 3, fr. p. p. f3.25. verkrljgb.
in den boekh. van P. J. Snel, Raadhulssrtr. 223,
aldaar.
AMERSFOORT, 11 sm. De Dir. van Openb.
W. te Amersfoort: bet aanleggen van wegen op
een terrein aan den Leusderwtg t.o. het Borneo-
plein (terrein Eykelenburg)bestek en teek. ad
f2.5, fr. p. p. f2.65, verkrljgb. aan het kantoor
van de Cehtr. Boekhouding, vm. van 8 30
12.3r u.
LEEUWARDEN. 12 sm. De Rijkswaterstaat
inw. in Friesland;
der kosten bij de Alg. Landsdr. te Den Haag
en door tusschenk. van de kant. der posterijen
ter plaatse; inl. zijn te bekomen bij den hoofd-
ing. ir. J. Moll, Leeuwarden, en bij den techn.-
anibtenaar te Harlingen.
TILBURG, 10.30 vm. Het Gem.best., in hst
gebouw achter het pand Markt 5: het bouwen
van een woning aan de Sohoolstr.; bestek en
voorw. verkrljgb. ad f 1 aan het bur. van Publ.
W.. afd. administratie, Heuvelstr. 52; inl. aan
voorn. bur. t.e.m. 2 Febr. a.s., van 11.30—12.30.
ZUTFEN. 3 nam. De arch. A. Th. v. Elnipt,
Groningen, namens het coll. van regenten van
he.t „St. Walburgis"-ziekenhuis te Zutfen, in
het gebouw van de St. Jozefver.. Halterstr., al
daar: het bouwen van een vleugel aan het best.
ziekenhuis aan de Martinetsingel 1, en het ver
bouwen van het perceel IJsselkade 32. Zutfen:
bestek met 5 teek. ad f 4, fr. p. p. f 4.10, ver
volgens bestek" Va" V00ln' arC aanw'
ZUTFEN*. 11 sm. De Dir. van Gem.werken op
het Bur. van Gem.werken het afbreken van 3
lokalen met bijk. werken aan de U.LO.-school
In de Waterstr.; bestek en teek. ad f4 verkrljgb
aan het Bur. van Gem.werken, L. Hofstr. 3,
Zutfen.
MAANDAG 8 FEBRUARI
k. bilj., teek.
vorken, Kadestr.; aanw. wordt s
i. bur. Gem.werken Ooststr. en li
edn van den bouw; inschr.bilj. in
ïem.huize, kamer 4.
's-GRAVENHAGE, 11.30 sm. I
dorpSommeisdljk, nabij de»
ged GoedereedeStellendam
Prov. Wegenpan); het bestek ligt I
v. Cleef, Spui 28, Dei
i Zuid-Holland
i Prov. Wa-
taat van inl. alsdan ter inzage
HEEMSTEDEAEKDENHOUT,
ii-ch. M. I. v. Engelen, Vondelstr
lam (W.), namens het kerkbest.
•an den H. Antonius te Aerdenhoi
Ie bovenzaal van café-rest. „Boek
ner Visscherpleln 25. Heemste-d.
iet bouwen van een schoolgebouw
ein aan den Boekenrodeweg—Tedi
ïoutlaan te Aerdenhout (gem. 1
>estek en teek. zijn vm. van 9
■est.^f 12.50, verkrijgb. ten kant
UTRECHT, 1.30 nam. Het Prov.
Soestdijk; bes
Griffie
Prov. Waterst
bij den tech
32, De Bilt.
van den Hoofd.-
Achter St. Piotei
.-ambt. G. J. Muj-
Meijerink. Zwolle, in
de Groote. Kerk te 1
voogdij del- Ned. Her'
verkrljgb. ten kantore van de arc!
nsch. moeten bestekh. zijn; inschr.b
vóór of op 10 Febr. voor vm. 9 uur
jezorgd zijn op het Kerkelijk Bur.
£erk. Groote Markt. Zwolle.
werken. Dam 2.
GEHOUDEN AANBESTEDINGEN:
ALKMAAR. De arch. Johs. Sluijmer, Enschedé
namens dr. G. J. Sluijmer: het bouwen van een
woonhuis aan de Emmaetr.; laagste M. Duin-
meijer, aldaar, f 17.300.
AMSTERDAM. (Ond.). Heit bouwen van 13
erbeetse f 4025.
SCHIEDAMSCH TIMMERBEDRIJF
e. swiderski
KORTE HAVEN 18 - L. SINGELSTR. 23
TELEFOON 69588 - SCHIEDAM
Speciaal adres voor
TEAKHOUTEN DEUREN
EN PUIEN
H.R.LAUWAARS &Z0NEN
Pijnackerplein 44 - Rotterdam
Magazijnen: Schommelstr. 8-30
Waai-, lissel-, Kalkzandsteen
Handvorm inverschil'end formaat
Speciaal dunne gevelsteen
H.D.VAN 0SNABRUGGE
Van der Doesstraat 14
LEIDERDORP
Tel. 2232 (Leiden)
Aannemer en (Mouw
Specialiteit in Heeteluriitouens
HANDEL MAATSCHAPPIJ N.V,
„HET BOUWBEDRIJF"
Handel in BOUWMATERIALEN
DRIJFSTEEN-BETONBLOKJES
voor BETONWERKEN
Kantoor, Magazijnen en Industrie:
AELBRECHTSKADE 1 - Tel. 30933
ROTTERDAM
^LCONI
de nieuwe, duurzame wand- en pla'ond-
bekleeding, in div. kleuren verkrijgbaar, geeft
een artistiek idee aan Uw salons, winkels, enz.
Bemonsterde offerte op aanvraagverkrijgbaar:
A. HELM STRIJD, Wagenstraat 9, Maassluis
MAASTRICHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Vertegenw. voor R'DAM
O. A. MUYS Co's
OMSTREKEN:
AELBRECHTSKADE 147b
TELEFOON 30404-30233
GRONINGEN. De Rijkswaterstaat; hert verbe
teren van de boordvoorziening van het Dai
diep langs den rijksweg van Groningen
Delfzijl, in de gem. Ten Boer, Loppersum,
;enig bijk. werk, beh,
ov Groningen; laag?
f 15.693.
HAARLEM. Hert Prov.
den onderbouw voor een r
Haarlemmermeer-Ringaari
ste C. de Wai
liden. f 61.300.
ADVERTEERT
IN DE
BOUWWERELD
N.V. HET ONDERLING CREDIET
Gevestigd te Rotterdam
HOOFDSTEEG 39 h. Toerijstuin
Opgericht 1865
IT - DEPOSITO'S
BEHEER VAN
VASTE GOEDEREN
ASSURANTIËN
MAKELAARSKANTOOR
J. GROENEVELD JR
VOORSCHOTERLAAN 50
ROTTERDAM - TEL. 53451
N.V. HOUTHANDEL V/H Firma J. G. ALBLAS
WADDINXVEEN TELEFOON No. 6
Opslagplaats ROTTERDAM aan den ZWAANSHALS No. 203-205 - Telef. No. 40391
Aeibrechtskade 43
Prima Belgische KLUITKALK
Telefoon 32246 GIPS en CEMENT
Rotterdam Scherp concurreerende rpfjzen
