53SS*SS£5
N.V. Betonbuizenfabriek
„DE VALK"
NIEUWPOORT-LANGERAK
TELEFOON 18
GROOTSTE fabriek in Nederland.
Prijzen beneden elke concurrentie.
VRAAGT PRIJS
BOUWBLAD No. 141 (Verschijnt eiken Maandag)
MAANDAG 1 FEBRUARI 1.932
)teun voor Woningbouw
Aanschrijving van den Minister.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft onder dagteekening van
Januari jJ. de volgende aanschrijving ge
richt aan de gemeentebesturen:
In verband met de opneming in het Wo
ningbesluit van een aantal bepalingen van
circulaires betreffende steun voor Woning-
wetbouw (Kon. besluit van 2 October 19:11,
St-bl. no. 409), is het wenschelijk. de verdere
bepalingen, die volgens die circulaires voor
dien steun gelden, bijeen te brengen, met wij
ziging van haar redactie, voor zoover daar
toe aanleiding bestaat in verband met de
bewoordingen van het besluit De aldus
herziene bepalingen luiden als volgt:
1. Voorschotten krachtens de Woningwet
worden verleend tegen een rente van 4%
pet 's jaars.
2. Aanvragen om voorschotten en bijdra
gen worden slechts in overweging genomen
voor zoover de beschikbare middelen toe
kenning van het gevraagde voorschot of van
de gevraagde bijdrage mogelijk maken.
3. Het jaarlijks te bouwen aantal wonin
gen ter vervanging van krotten (art. 17,
vierde lid, onder a. van het Woningbesluit)
tal in het algemeen in plaatsen, waar de
jaarlijksche productie een eenigszins betee-
kenenden omvang heeft, slechts een klein
deel mogen uitmaken van de normale jaar
lijksche productie ter plaatse.
4. Bij een verzoek om een voorschot en een
bijdrage, of alleen een bijdrage, voor krot
opruiming, zal moeten blijken, dat een even
groot aantal woningen, als waarvoor steun
wordt gevraagd, onbewoonbaar zal worden
of is verklaard en tegen het tijdstip, waarop
de te bouwen woningen in gebruik zulbn
worden genomen, zal worden ontruimd
Wordt die onbewoonbaarverklaring niet
doorgezet of blijft de ontruiming op den ge
zetten tijd achterwege, dan wordt het voor
schot ingetrokken en vervalt een eventueel
toegezegde bijdrage.
5. De woningen voor krotopruiming te bou
wen moeten solide, doch uiterst eenvoudig
zijn. Bij bouw van éénsgezinswoningen zal
veelal volstaan kunnen worden met een
woonkeuken, wijl daarbij een spoelhokje of
schuurtje op eenvoudige wijze een waschge-
legenheid kan bieden. Wat de slaapgelegen
heid betreft, wordt vastgehouden aan den
eisch, dat er zij een slaapkamer voor de
ouders en scheiding van slaapgelegenheid
voor zoons en voor dochters en dat iedere
slaapgelegenheid rechtstreeks gemeenschap
heeft met de buitenlucht
Voor zoover voor kleine gezinnen wordt
gebouwd kan tot ten hoogste de helft van de
in een plan opgenomen woningen met min
der slaapgelegenheid volstaan worden, mits
worde oege-zien, dat de bewoning niet ge
schiedt in strijd met den gest-elden regel.
6. Het tekort op de exploitatie der voor
krotopruiming dienende woningen mag niet
meer bedragen dan ten hoogste f50.— per
woning per jaar, waarvan de eene helft te
'dragen door het Rijk, de andere helft door
de gemeente. Door de daling van de bouw
kosten zal in sommige gevallen een bijdrage
niet noodig zijn en zal in andere gevallen
met een geringere bijdrage dan f50.— kun
nen worden volstaan.
7. Mocht bij eenig onderzoek, tot het in
stellen waarvan alle vrijheid blijft voorbe
houden blijken, dat niet stipt de hand wordt
gehouden aan hetgeen in art. 18, vierde lid,
van het Woningbesluit is bepaald omtrent
het verhuren van de woningen, dan zal de
voor het geheele complex toegekend bij
drage worden ingetrokken. In verband met
de bedoelde bepaling van het Woningbesluit,
zal ik gaarne zien, dat bij het jaarlijksche
verzoek om vaststelling van het juiste be
drag der bijdrage.
lo. wordt medgedeeld, of de woningen nog
zijn bewoond door de oorspronkelijke bewo
ners, en, voor zoover dit niet 't geval mocht
zijn, of de nieuwe bewoners komen uit wo
ningen. die geacht moeten worden minder
te zijn dan de nieuwe woningen;
2o. opgaven worden overgelegd omtrent de
samenstelling van de gezinnen der huurders
en omtrent de inkomsten van elk der leden
van het g2zin;
36. de geldende huren worden opgegeven.
S. Ingeval van opschuiving (art. 18. vierde
lid. van het Woningbesluit) wordt de bij
drage verleend voor zoover de bewoners de
huur van de door de opschuiving vrijgeko
men oude woningen, die doorgaans lager
zijn dan die van nieuwe woningen, niet
kunnen betalen.
9. Voor nieuwe woningen ten behoeve van
ten opschuivingsplan wordt alleen dan
bij ophooging, bestrating en rioleering de
ui arste sobeiheid ware betracht
«•i de gootere gemeenten zal, behoudens
een enkeie uitz uidering, de grondprijs per
woning een bedrag van f 600 niet behoeven
te verschrrden, in de kleinere gemeenten
zal mei een beouidend lagei bedrag kunnen
werden volstaan
13. Ten behoeve van groote gezinnen, wel
ke in eene woning van de gebruikelijke af
metingen geen voldoende huisvesting kun
nen vinden, kunnen grootere woningen wor
den geibouwd met een grooter woonvertrek
en grootere, of een grooter aantal slaapvei
trekken. Onder een groot gezin wordt i
deze regeling verstaan een gezin met zes
of meer kinderen.
Indien deze woningen zullen worden be
trokken door groote gezinnen, welke In ver
band met de samenstelling van het gezin
een te kleine woning bewonen en nie
staat zijn een aan de behoeften van het ge
zin voldoende woning te bekostigen, kun
nen ten behoeve van die gezinnen jaarlijk
sche bijdragen worden verleend. Deze bij
dragen worden niet verleend, indien één of
meer dier kinderen geacht kunnen worden
in de kosten van het gezin te kunnen bij
dragen en als regel niet. wanneer .Vet aantal
kinderen beneden den leeftijd van 16 jaar
minder dan zes bedraagt.
Indien grootere woningen ten behoeve van
groote gezinnen worden gebouwd zal zoo
noodig een hoogere jaarlijksche bijdrage
dan de gebruikelijke kunnen worden ver
leend en wel ten hoogste tot een bedrag van
f37.50 mits de gemeente een gelijke bijdrage
ïeft.
Indien een hoogere jaarlijksche bijdrage
dan de normale is verleend zal het gemeen
tebestuur het Departement van Arbeid, Han
del en Nijverheid op de hoogte houden van
de samenstelling en de inkomsten der ge
zinnen, opdat zoo noodig tot verlaging of
-intrekking der bijdragen kunnen worden
overgegaan. Behoudens uitzondering op
grond van bijzondere omstandigheden ver
valt de bijdrage, wanneer het aantal kin
deren beneden 16 jaar geringer dan zes is
geworden.
14. De in deze circulaire vervatte bepalin
gen gelden de normale gevallen. Doen zich
bijzondere gevallen voor, die binnen de
grenzen van de Woningwet toelaatbaar zijn.
dan zal telkens in overleg met den Minis-
zan Financiën beslist worden of steun
(voorschot en/of bijdrage) zal worden ver
leend.
Indien in eenige gemeente met betrekking
tot de arbeidsloonen bijzondere toestanden
heerschen of voor den bouw bijzondere wer
ken noodig zijn, als bijv. een heifundeering,
zal daarmede bij de beoordeeling van den
financieelen opzet van het plan rekening
worden gehouden.
15. Gemeenten die zelf met Rijksvoorschot
bouwen, moeten na aflossing van het voor
schot van de dan te schatten waarde der
met het voorschot verkregen gebouwen aan
het Rijk terugbetalen een deel. dat even
redig is aan het aandeel, dat het Rijk, in
den vorm van bijdragen, in het tekort op
de exploitatie der woningen heeft genomen.
Zoo mogelijk zal dat deel. na vaststelling
ervan na aflossing van het voorschot, in
eens door de gemeenten in 's Rijks kas
moeten worden gestort; is het daarvoor in
verband met de draagkracht der gemeente
te groot, dan in nader te bepalen termijnen.
De wijze, waarop de schatting van de ge
bouwen moet plaats hebben, wordt in de
Ministerieele beschikking tot toekenning
van het voorschot nader aangeduid.
16. Woningen, voor den bouw waarvan
Rijksvoorschot en/of bijdrage is gegeven,
moeten worden verhuurd tegen den prijs,
dien de Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid vaststelt, wijziging der huren
behoeft goedkeuring van dien Minister. De
vereeniging (c.q. gemeente) zal, wanneer
zulks door den Minister van Arbeid, Han
del en Nijverheid op grond van de exploi
tatie der met de voorschotten gebouwde
woningen noodig wordt geoordeeld, over
gaan tot huurverhooging van alle wonin
gen of van een bepaald aangewezen deel
van de woningen, bij de vereeniging (c.q.
de gemeente) in exploitatie.
Zij mogen aan personen, die de hun in
eigendom toebehoorende woning vrijwillig
hebben verkocht, alleen worden verhuurd
tegen een huurprijs, die den kostprijs der
woning dekt. Personen als bedoeld mogen
eerst in de laatste plaats voor een met
Rijksvoorschot gebouwde woning in aan
merking komen.
17. Overeenkomsten ter zake van met een
Rijks voorschot verkregen woningen meteen
werkgever te sluiten en alle in dergelijke
ter zake van zoodanige woningen reeds ge
sloten overeenkomsten aan te brengen wij
zigingen, moeten aan goedkeuring worden
onderworpen.
18. In de met een Rijksvoorschot ver
kregen woningen mogen alcoholhoudende
dranken niet ten verkoop in voorraad ge
nomen of verkocht worden.
19. Bij voortduring wordt een beroep ge
daan op Uw medewerking om te komen tot
een voortgezette verlaging van de exploita
tiekosten van woningen, voor zooveel zulks
in Uw vermogen ligt en tot verlaging van
bouwkosten zoowel als van grondprijzen of
erfpa^htcanons en retributiën.
Opdrijving van kosten door veel af
wisseling van woningtypen en door grillig
heid en gezochtheid van lijnen voor ieder
type dient met kracht te worden tegenge
gaan. Door lijn en kleur kan vaak de
schoonheid worden gediend zonder kosten-
verhooging.
21. De uitvoering van den bouw van
eenig met Rijkssteun uit te voeren bouw
plan mag, behoudens door mij goed te
keuren uitzonderingen, alleen geschieden
krachtens openbare aanbesteding In de be
stekken mogen de bepalingen voorkomen,
die den aannemer beperken in de vrijheid
van de keuze zijner arbeiders of waardoor
invloed wordt uitgeoefend op den arbeids
duur of op het arbeidsloon.
Bij verzoeken om voorschot en/bf bij
drage krachtens de Woningwet kan worden
volstaan met overlegging van het raadsbe
sluit, teekeningen en ramingen in duplo.
Boerderij-typen in Limburg
Voor den geoloog en dén botanicus,
den historicus, den folklorist en den kunste
naar niet minder, is Limburg buitengewoon
belangrijk.
Maar voor ieder die oogen heeft om te
zien, en een ziel om het mooie der wereld in
zich op te nemen, is Limburg een land van
schoonheid-
Een land van kleurenrijkdom en van zin
gende rythmen.
Vooral de Limburgsche dorpen zijn zoo iets
heel anders dan de Hollandsche. Daar
men eerst de Romeinscli-Frankische bouw
orde: huis en stalling samen gerijd om den
mestvaalt, die er het klassieke impluvium
vervangt. Maar ook van het gewone, een
voudige boerenhuis is het voorkomen heel
anders, zelfs als het zich de weelde niet
veroorlooft van den afsluitingsmuur aan de
straatzijde, met de zware rondboogpoort-
En verder heeft de toepassing van len vak-
leembouw ons Zuiden dit eigenaardige ge
geven, dat aanknoopt bij het kenmerkende
an Ardennen en Eifelland. Een breed voor
uitspringend rood-pannendak, dat een zware
schaduw afzet op den gepleisterden huiten-
MU muur; een klinkerstoep die 'n paar trappen
doorschot gegeven, wanneer die woningen hoog langs het geheel heen leidt; zoo leunt
Voldoen aan hetgeen ten aanzien van de wo- i het dan met tuin en bongerd omschaduwd.
Hingen bedoeld onder b in art. 17. vierde tegen helling en veld aan of kijkt er op de
lid, van het Woningbesluit is bepaald en hoogte gehurkt naar beneden. Vooral wan-
aannemelijk wordt gemaakt.dat het particu- neer die oude, verzwakte leemhuisjes gewit
lier bedrijf die woningen niet bouwt. zijn, kunnen ze, ook zoo primitief-naiëf, zoo
10. Bij voorschot aanvragen voor het doel. gezellig gerust den weg langs gluren, uit de
genoemd onder b in art. 17. vierde lid van
het Woningbesluit, moet de behoefte aan de
woningen worden aangetoond, en moet be-
vens worden aangegeven waarom niet mag
worden verwacht, dat in die behoefte door
particulieren zal worden voorzien.
11. De onder 10 bedoelde woningen mogen
Iets uitgaan boven de eischen. onder 5 voor
de woningen voor krotopruiming gesteld.
De bouwkosten loopen in de verschillen
de deelen des lands te zeer uiteen dan dat
daarvoor een algemeene norm kan worden
gesteld. Een maximum kostprijs wordt daar
om voor deze woningen niet gesteld. Als
eisch geldt echter, dat naar soberheid wordt
gestreefd, omdat voor woningen die niet
dienen voor krotopruiming of voor groote
gezinnen, een bijdrage niet wordt gegeven.
Daarom blijft ook scherp toezicht op de
bouwkosten bij voortduring noodig. Het voor
gestelde woningtype zal in elk voorkomend
geval naar de plaatselijke omstandigheden
worden beoordeeld.
12. Bij verzoeken om een voorschot en/of
bijdrage moet de berekening van den grond
prijs per woning en per vierkanten meter
Worden overgelegd en moeten voorts teeke
ningen worden gevoegd die een dwarsprofiel
van de wegen geven met een duidelijke
aanduiding van de wijze van verharding.
In seen geval wordt toegestaan, dat meer
In rekening wordt gebracht dan dp prijs
dien de grond zou moeten kosten, indien
haag van groen die ze beschermd omgeeft
Zoo staan ze er blank en vredig, in de stille
plooien van het land, waar het nieuwe leven,
dat de industrie er bracht, ze nog niet geheel
vprjnagd en vervaagd heeft-
Vooral de
BOERDERIJ-TYPEN
in Limburg zijn op een zoo kostelijke wijze
beschreven door den hee E. Fr anquinet
wiens pennevruchten zijn verschenen als
no. 2 van de uitgaven der Provinciale Schoon
heidscommissie voor Limburg rij de Uitge
vers Mij. v- h. Cl. Goffin te Maastricht
Het lezen van dit fraai geïllustreerde
boekje de keurige typografische verzor
ging mag niet onvermeld blijven is ons
een groot genoegen geweest. Wat spreekt
daaruit een liefde voor het „Limburg, mijn
vaderland", door ons boven den Moerdijk
soms zoo verkeerd begrepen- Daarom vooral
wekken wij gaarne allen op zich dit mooie
boekske aan tc schaffen, temeer, waar over
dit onderwerp vrijwel geen litteratuur be
staat.
De bedoeling der Provinciale Schoonheids
commissie was: het inzicht ruim *eld te doen
winnen, dat de verschillende oudere boer-
derij-tvpen, die in Limburg worden gevonden
zich volkomen aan het omringende land
schap hebhen weten aan te passen en daar
door tot een heeid "an schoonheid in dit
zijn geworden.
De heer Franquinet onderscheidt vier
boerderij-typen, n-1. het Zuid-Limburgsche
type, het Midden-Limburgsche Maasoever
type, het in Noord-Limburg voorkomende
Halle-huis en het in West-Limburg over-
heerschende langigevel-type of Brabantsch
huis.
Wat de beide eerste betreft moot worden
toegegeven, dat beide tvppn blijkbaar uit
burgsch Halle-Huis niet voor, doch is hier
vervangen door een koestal, terwijl achter
het woonhuis zich dorschvloer, bergruimte
voor graan e-d. bevinden.
Langs de grens van N. Brabant, in de
Peelstreek treffen we het
L.WGGKVEL-TYPE
aan- Het kenmerk van dit type is, dat de
naast elkaar gelegen woning, stallen en
schuur alle hun toegangen hebben in den
langen gevel van het onder één nok gebouw
de geheel. In den regel zijn de woningen
van het langgevel-type veel minder aan
zienlijk, ja zelfs armelijk. Men vindt
gelijk gezegd, voornamelijk in de Peelstreek,
waar de kleine boer hard moet werken oi;
zijn dagelijksch brood met veel moeite aan
den vruchtbaren bodem te ontworstelen-
Slechts heel vluchtig hebben we eenige
grepen kun Jen doen uit dit zoo belangrijke
boekje, dat wij gaarne van elke provincie
zouden hebben.
Limburg heeft zich reeds meer dan hon
derd jaar één gaan voelen met overig Neder
land.
Het bracht en brengt mee den rijkdom
zijner akkers en bosschen, zijner heuvelen en
vijvers, den eigen aard ook zijner be
volking-
De eerste zij worden in steeds stijgo
mate gekend en op prijs gesteld in het
gansche Vaderland.
En die eigen volksaard? Rekent overig
Nederland daarmede voldoende?
Ongetwijfeld heeft de heer F ran qui
net door zijn met kennis van zaken en met
groote liefde geschreven boerderij typen in
Limburg daartoe meer dan het zijne bijge
dragen.
BOUWMEESTER-
Architecten-Honorarium
Herhaaldelijk worden architecten voor het
vraagstuk gesteld, hoe zij in bepaulde geval
len hebben te handelen ten aanzien van ge
schillen met opdrachtgevers betreffende het
honorarium en welke rechten zij daarbij
kunnen doen gelden. In de meeste gevallen
hebben de architecten deze moeilijkheden
aan zich zelf te wijten. Dikwijls toch heeft
de betrokken architect niet alleen nagelaten
schriftelijke opdracht
te verlangen, doch ook is geenerlei corres
pondentie gevoerd, waaruii gemaakte afspra
ken zouden kunnen blijken. Inroepen van
"•chtelijke uitspraak is in die gevallen
dmst riskant
Een artikel in „Bouwbedrijf geeft ons
aanieiding op deze kwestie wat nader in te
gaan en waaraan we dan ook het volgende
ontleenen:
In de allereerste plaats is het noodig, dat
een architect zijn cliënten gewent aan hei
verstrekken van een schriftelijke opdracht.
Voorts is het noodzakelijk, dat de architect
alle bij mondeling onderhoud met zijn cliënt
gemaakte ufspraken ten aanzien van zi.in
verhouding tot den opdrachtgever en alle
ten opzichte van het gebouw besproken
eischen zeer kort na het betreffende onder
houd sc h ri f te 1 ij k bevestigt Er ontstaan
toch dikwijls onaangenaamheden, doordat
architect of principaal zich te goeder trouw
vergissen nopens hetgeen maanden geleden
is besproken. Vooral wanneer op verande
ringen wordt teruggekomen, ol wanneer een
besproken wij/.iging door een latere bespre
king opnieuw wordt gewijzigd, is he' slechts
op het gehcugei: afgaan ondoenlijk.
Daar rich .ijilens de uitvoering van de
ipdracht dierlei var te voren niet voor
ziene compiicati'-s en kwesMes kunnen voor
doen, is liet zeer onvoldoende, om bij de op
DE GROOTE TREK
VAN DIT JAAR IS NAAR DE
EENGEZINSWONING
HET HEELE HUIS IS GEWILD
GEEN LAST VAN BOVENBUREN
HET VRIJE GEZIN HOORT IN EEN VRIJ HUIS
HUISEIGENAREN!
KOOPT EENGEZINSWONINGEN
DE KANS OP HUURDERVING MINDER GROOT. LAAT
U EENS GEHEEL VRIJBLIJVEND INLICHTEN DOOR
ACHTER ST. PIETER 25, UTRECHT
WONINGEN TE UTRECHT
DE BILT
ZEIST
AMERSFOORT
NIJMEGEN
TILBURG
EINDHOVEN
komst vast te stellen, hoe enkele artikelen,
waarin het N.I.V.A. genoemd is, gelezen
zullen moeten worden, voornamelijk wat be
treft de afwikkeling van geschillen. Hoewel
men zich reeds alleen door de regelen van
het N.I.V.A. in de overeenkomst met den
opdrachtgever op te nemen, voor zeer veel
moeilijkheden en onaangenaamheden met
den opdrachtgever vrijwaart, zal men toch
eerst volledig van dergelijke zorgvuldig
vastgestelde regelen profiteeren, door lid
van het Instituut te wonden. Eerst daardoor
krijgt ook voor den bouwheer de bescher
ming van zijne rechten volledige waarde,
omdat hij, als zijn architect lid is van het
Instituut, bij klachten of twijfel over diens
beleid zich tot den door dit Instituut inge
stelden en in de regelen genoemden Raad
van Toezicht kan wenden. Vrees, dat deze
Raad van Toezicht zich partijdig op het
standpunt van de belangen der architecten
zal stellen, behoeft redelijkerwijze niet te
bestaan. Immers deze Raad is juist inge
steld. om te zorgen en te waarborgen, dat
men zijn belangen veilig aan een N.I.V.A.
architect kan toevertrouwen, om zoodoende
een algemeen vertrouwen in de deskundig
heid. de integriteit en de plichtsbetrachting
van den architect te vestigen.
Het bestaan van dezen Raad geeft dan
ook den bouwheer niet slechts de zekerheid
dat hij steun zal vinden, als de architect
in de behartiging ziiner belangen te kort
-mocht schiefpn, maar tevens de groote
waarschijnlijkheid, dat hij dien steun
niet zal behoeven omdat zijn belangen wel
Firma VALCKX VAN KOUTEREN
Kerk- en Concertorgel fabriek
ROTTERDAM
Aelbrechtskade 90a, 91, 92
TELEFOON 32722
elkaar loopende richtingen ontwikkeld.
De
ZUID-LIMBURGSOIE
hoeve in haar zuiversten vorm maakt op den
onbevangen aanschouwer den onontkoom-
baren indruk van een vestingwerk: vier
vrijwel blinde muren enkel hier en daar
een klein hoog raampje alleen in den
voorgevel doorbroken door een groote poort,
van zware vleugeldeuren vu..rriun-
Het geheele leven van de ooarderij con-
oentreert zich echter om de binnenplaats. In
het midden, als centrum van ulles, de zoo
waardevolle mestvaalt Het woonhuis is
vrijwel altijd aan een der zijkanten gelegen,
bestaande uit meerdere achter elkaar gele
gen kamers, waarvan die aan de straatzijde
als „goede kamer" slechts zelden dienst
doet-
Bij de
MIDDEN-LIMBURGSCHE MAAS
DAL-HOEVE
wed ook de vierkant bouw gehandhaafd;
meer uit traditie dan uit noodzaak. De
poortmuur is minder hecht van bouw; vaak
maakt hij plaats voor een laag muurtje met
sierlijk hekwerk-
Een belangrijke afwijking van de Zuid-
Limburgsche bouworde is, dat de schuur in
den buitengevel altijd een groote wagenpoort
heeft, een directe ingang dus van buiten
naar het schuurgedeelte. De beschermde
plaats, die de mestvaalt in Zuid-Limburg
door zijn ligging inneemt, komt bij de Maas
dalhoeve niet voor-
Nog een opmerkelijk iets: wanneer de zij
gevel van het woonhuis aan dj straatzijde is
selegen, is deze in den negei rijkdlijk van
raamopeningen voorzien.
Het principe, dat den bouw van
HET HALLE HUIS
beheerscht Is, dat de geheele ruimte van
woonhuis, deel en stallen In één groote hal
is samengebracht, begrensd door twee rijen
zuilen of stijlen, aan weerszijden waarvan
zich twee lagere zijgangen uitstrekken-
In Noord Limburg, ten Oosten van de Peel
en ten Noorden van Venlo, vindt men dit
type vrij veelvuldig, zij bet nipt cphepl zuiver
van vorm. De langdcel komt in het Lim
grootheid van het honorarium, b.v. in pro
centen van de aanneemsom, vast te stellen.
Het is in hooge mate gewenscht, een vast
gestelde honorarium-tabel met honorari-
umregeling als grondslag van de
honoreering en van de regeling van de rech
ten en verplichtingen van architect en op
drachtgever bij de opdracht van kracht te
doen verklaren. Dit voorkomt bijna steeds
geschillen, omdat de aanvaarde regelen voor
de meeste gevallen duidelijke inlichting om
trent de wederzijdsche rechten en verplich
tingen geven. Mochten toch nog geschillen
ontslaan, dan heeft de rechterlijke macht ol
een arbitragecommissie aan letter en geest
van de regelen een behoorlijk houvast, om
een uitspraak te doen. In dit verband kun
nen de onlangs vastgestelde „Honorarium
tabel en bepalingen, vaststellende de rechts
verhouding tusschen architect en opdracht
gever" van het Nederl Instituut van Archi
tecten, als zijnde het mees' up to date en
volledig, ten zeerste worden aanbevolen
Deze zijn niet alleen de nieuwste, maar zij
beschermen ook den cliënt door een uitvoe
rige omschrijving van de plichten van den
architect Dit laatste is voor den serleuzen
architect (dip zich zeker eigener beweging
in den geest di»r regelen zal gedragen, om
dat hij hij voortduring vertrouwen behoeft)
geenerlel bezwaar er. kan hem slechts van
nut zijn als bescherming tegen som'ijds te
dien aanzien gekoesterde onredelijke opvat
ting van den opdrachtgever. Voor den op
drachtgever daarentegen is het van groot
belang, nok zijn belangen in de „regeleo
beschermd te weten. Het feit. dat de archi
tect deze regelen aanvaardt. k"n allereerst
een bevestiging zijn van het reeds voorloo
pig in hem gestelde vertrouwen. Vooral ech
ter in die gevallen, waarin de opdrachtgever
eenigszins huiverig is, om de diensten van
een architect in te roepen, omdat hij hij ge
ruchte gehoord heeft, dat financieele en
andere z kelijke ilangen der opdracht
gevers te veel aan artistieke wenschen van
hun architecte i werden opgeofferd. Is het
van zeer veel belang, dat de architect zijn
mogelijk toexomstigen cliënt op de deshe
treffende bepalingen van de tabel kan
wijzen.
De hedoelde tabel bevat een model over
eenkomst tusschen opdrachtgever en nrrhi
tect De a.chitect. die eeer lid van het In
stituut is, zal goed doen in deze overeen
Houth. v/h N.V. J. VAN SCHIJNDEL Co. Hoofdkantoor: OosLAdmiralieitskade 47 Rotterda
- Opslagplaatsen, Zagerij en Schaverij: I eenigring van Delftsche Ingenieurs iV.D.I.),
AIMIMO 1833 die van den Bond van Nederlandsche Archi
- Nassauhaven—Boerengattecten (B.N.A.) en die van het Nederl In-
1 stituut van Architecten (N.I VA.).
[-Jet ruimtebeeldend
denken
Opleiding voor binnenhuis-architect.
Bij de nieuwe opleading voor binnenhuis
arohJtect, diie de tegenwoordige tijd aan Je
orde stelt, zal een principieel verschil moe
ten worden gemaakt tuo»chen de oplenljnc
voor meubelontwerper en voor binnenhuis
architect, met dien verstande, dat de bin
nenhuis-arohitectuur een leerstof wordt die
onmogelijk volledig te behandelen is in hel
programma van een vierjarigen cursut
binnenhuid-architect zal een soort „aooger
onderwijs" moeten ontvangen, dat grooten
deels buiten het kader valt van de tegen
woord ïge leerstof op een kunstnij verheids
school. Deze school kan vo.gens Pau-
rg Ln Binnenhuis alJeen een
voorbereiding zijn tot het onderwijs en de
praktijk van ruimte-beeldend denken, d i t
n.1. het essentieele van binnenhui6-erchi
tectuurgevoegd bij een groote kenni6
van materialen en beheereching der tech
nieken die bij bet uitvoeren van een inte
rieur-plan aan de orde komen. Om het vak
bun-nemhu is -ar oh it eet onder de knie te krlj
gen in vier leerjaren is even onmogelijk
om dit vak te gaan onderwijzen zonder
rbereidende jaren waarin door middel
een of andere vakbeoefening het nood
zakelijke technische begrip Ln hart
i nieren van den leerling is overgegaan
Voor den buiten-architect is het timnie
ren een weldadige voorbereiding, voor ien
binnenhuis-architect het meubelmaken. N et
dat de (toekomstige) binnenhuisarchitect
zijn practijk speciaal het ontwerpen
i meubilair op zijn weg zal vinden
neen, meubelen, lampen tapisen enz., zijn
alle even belangrijke factoren bij 't samen
©tellen en renlieeeren van een interieur ge
daohte. maarhet meubelmaken is het
vak bij uitnemendheid om zijn technisch
ge .-oei te trainen en zond-er dit srevoel zal
het ruimte beeldend denken altijd min of
meer amateur-werk blijven. De architect,
die nooit meubelen heeft leeren beheer-
©chen toont zijn onbekwaamheid onmiddel
lijk hij hei componeren van een interieur,
zei ft- al komen er in het izeheei geon meij
beien bi.' te pas! Aan het meubel leert »itj
n.l bnoldend denkor. in een binnen ruim
te, bij een beperkte afmeting, onder de om
het inte-
Ned. Bouwtentoonstelling 1932
„NEBO"
DIERENTUIN DEN HAAG
8 t.m. 17 April
Secr. Spui 1 09a. Tel. 1 1 6864. Den Haag
ZELFBFW0NIH6 ot GELDBELEG6ING
TC 1/nnD ad-ROZENLAAN,
I L l\UUr HILLEGERSBtRG
PANDEN 5
IndeeiinB retp kt
keuken, badkamer, en
lil I Ben-der
z Bovenhuizei
Te bevragen
L. D. SUNDERMEYER
IJsclubstraal 68 Telefoon 13866
land wet bijzonder lang voor dit denkbeeld
is doorgedrongen.
Wil de ruimte componist goed kunben
„instrumonteeren" dan iuet hij wel dege
lijk ook meubelontwerper in alle perfectie
zijn, want hier zijn centimeiers reeds in
staat de taal van het gedachte beeld af ts
brokkelen tot een nietszeggend gpstamel.
Haardpartij en hankzit zijn tesnmen \erbon-
den en tesamen gevat in hel wanden cora-
P'exschijnbaar natuurlijk en ..vanzelf
sprekend". maar „vanzelfsprekend" worden
de diingen heel anders!
regelingen, tw. die van de Ver standïgihedendie speciaal
rieur heenschen.
Het ruimfce-beelderid denken van een ar
chitect is andere ingesteld dan van een
interieur-ontwerperhet duurt in one
paleis voor Volksvlijt-
terrein
„üUHÏe!: 'e voo"x", dat bol In verbmi
met de cnsisomeiamtigheden ueruimon tijd
Ml duren, alvorens aan het lerre-.n Pa eis
vooi Voi'kevlijt te Amsterdam defm -
tieve beslemming word-l geweven m «-non
R en VV„ dat het terrein in izebruik zal
,oor "l-T-Vko
Alvoronn echter het terrein op deze wllte
dH'^ V8 kumV"1 nwtwn, 18 het noodig
dd'. te egalieeeren. De koelen daarvoor wor-
den geraamd op 19.000.-. B. en W etei.
len dien Raad voor dit bedrag toe te etaeiv
