;'i'»Wiiaia»ïi'fii
DONDERDAG 28 JANUARI 1932
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND.
DRUK OP JAPAN?
TERUGHOUDING EN WEIFELING
De Japanneezen paren aan machtslust en
eergierigheid een groote handigheid in het
kiezen van het juiste oogenblik om die
eigenschappen bot te vieren.
Hun nu reecis maanden durende inval m
Mandsjoerije zouden zij niet hebben kunnen
doen indien de economische en politieke toe
stand in West-Europa en Amerika niet zoo
danig was, dat er van een militaire verhin
dering van zulk optreden geen sprake kan
zijn.
Wat daar in Mandsjoerije gebeurd is en
nog gebeurt had1 eens moeten plaats vinden
in de jaren vóór den wereldoorlog! De bij
den invloed Ln China betrokken Westersche
staten zouden zeker niet nagelaten hebben
met kracht den kleinen gelen man eraan
te herinneren, dat zij er ook nog waren.
Thans heeft men zich door middel van den
Volkenbond1 bepaald tot een reeks waarschu
wingen en herinneringen alsmede tot een
onderzoek naar den toestand, dat nog begin
nen moet. En nu de Volkenbondsraad weer
bijeen is en geen raad weet met het Chi-
jjeesche geroep om recht en de Japansche
weigering om naar reden te luisteren, is men
te Genève aan het beraadslagen over een
verklaring, waarinJapan eraan herin
nerd wordt wat het alzoo beloofd heeft ten
aanzien van China te zullen doen.
Maar terwijl de Raad beraadslaagt, heeft
Japan alweer op een ander punt den slap
pen Chineesehen kolos aangetast, nl. te
Shanghai. Of de moord van Chineesch ge
peupel op een paar Japansche monikken als
feit in verhouding staat tot de Japansche
reactie daarop deze vraag is men ge
neigd met schouderophalen te beantwoorden.
Het lijkt veeleer, dat Japan op deze uitbar
sting slechts gewacht heeft om eens flink te
kunnen doortasten onder het mom van
rechtmatigheid.
Met het landen van duizenden Japansche
soldaten in Shanghai neemt, volgens de be
richten, de spanning aldaar aanmerkelijk
toe en het ontstaan van geregelde gevechten
lijkt niet uitgesloten. Waarbij dan, zooals
vanzelf spreekt, behalve de Japansche ko
lonie ook de andere buitenlandsche kolonies
in Shanghai gevaar loopen.
Het zijn de Vereen. Staten, wier geduld nu
het eerst ten einde raakt. Zij trachten de
Engelsche regeering thans over te halen tot
een gemeenschappelijke actie. Maar de Ja
panneezen toonen hun handigheid alweer
door dadelijk water in hun pittigen wijn te
doen en toe te zeggen, dat zij zich zullen ma
tigen. Ze zullen afzien van een gedeeltelijke
blokkade van de Chineesche scheepvaart en
0 slechts enkele gebouwen van anti-Japansche
organisaties te Shanghai bezetten.
Zoo houdt Tokio Washington en Londen op
sleeptouw en zet het zijn plannen om China
te knechten voort.
En ondertusschen is ook te Charbin en
Mandsjoerije, het belangrijke knooppunt aan
den Oost-Chineeschen spoorweg, de toestand
nog niet opgehelderd. Wegens zijn ligging
aan dien spoorweg, waarbij Rusland zooals
men weet. zeer betrokken is, gaat de span
ning die daar heerscht, inzonderheid den
Russen aan. Het is echter dr vraag zeer of
de Russen het in hun hoofd zullen halen met
beslistheid tegen Japan op te treden. Ook
Rusland kan een oorlog op een zóó ver afge
legen front niet op zijn risico nemen.
JAPANS BEDREIGING VAN
SHANGHAI
HET ULTIMATUM AANVAARD
DE DUIKBOOT M 2 VERLOREN
ZES EN VEERTIG SLACHTOFFERS
De Dinsdagmorgen aan de Zuidkust van
Engeland gezonken duikboot wordt als ver
loren beschouwd.
Aan de familieleden van de 46 leden der
bemanning is door d"e admiraliteit meege
deeld, dat men moet vreezen, dat de leden
der bemanning om het leven zijn gekomen.
Om kwart voor 6 's avonds deelde de ad-
iralifeit mede, dat de ligging van de M 2
nog niet is vastgesteld.
Reuter verneemt, dat de admiraliteit aan
de vrouwen van de opvarenden het volgen
de telegram heeft gezonden:
„Tot onze spijt moeten wij U mededeelen,
dat uw echtgenoot vermist wordt en vree
zen dat hij verdronken is bij het vergaan
an de onderzeeër M 2, die vermoedelijk in
rle nabijheid van Portland vergaan is".
DE BOOT GEVONDEN?
Het voorwerp, dat in het Kanaal werd ont
dekt is vermoedelijk een oud wrak. Thans
nemen ook watervliegtuigen aan de ijverige
nasporingen van mijnvegers, torpedojagers
dniikbooten deel.
Later wordt weer van het vinden van
:n zwaar voorwerp gewag gemaakt, dat
misschien de M 2 kan zijn.
Naar een ander bericht nog meldt, zijn
alle manschappen van de M 2 voorzien van
het Davis-reddingtoestel, waarmede, zooals
men zich zal herinneren, zes man zich vorig
jaar wisten te redden bij het vergaan van
Nog niets gevonden
LONDEN, 28 Jan. De hoop, dat de beman-
niing van de gezonken Engetedbe duikboot
M 2 nog gered zou kunnen worden, ie thans
zoo goed ale opgegeven.
MAAR EEN NIEUW ULTIMATUM
Groote spanning
Volgens te Londen binnengekomen berich
ten heeft de overheid van de Chineezenstad
van Shanghai gisteravond besloten het ulti
matum der Japanners te aanvaarden. Zij
heeft last gegeven tot ontbinding van alle
anti-Japansche organisaties..
Men houdt rekening met de mogelijkheid,
'dat deze toegevendheid van de stedelijke
overheid tot nationalistische betoogingen zal
leiden.
Nader wordt gemeld:
De Japanschen consul-generaal heeft den
Chineeschen burgemeester van Shanghai
een nieuw ultimatum overhandigd, waarin
een bevredigend antwoord wordt geëischt op
de Janpansche cischen vóór Donderdagavond
10 uur 20.
Aan alle kanten worden koortsachtige voor
bereidingen getroffen ten einde beschermd te
zijn tegen het dreigend gevaar van een
openlijk uitbreken der vijandelijkheden.
Ook de Japansche marinesoldaten zijn aan
gevangen in liet havengebied van Shanghai
loopgraven aan te leggen.
De Engelsche, Amerikaansche en Fransche
autoriteiten hebben alle troepen en marine-
strijdkrachten gemobiliseerd. De Engelsche
strijdkrachten bestaan uit twee bataljons in
fanterie en een aftiteling pioniers.
De Amerikaansche marinesoldaten ter
sterkte van 1000 man zijn eveneens bereid.
In de haven liggen behalve de Japansche
oorlogsschepen een Engelsche kruiser en
twee kanonneerbooten, zoomede Amerikaan
sche en Fransche oorlogsschepen. De Ameri
kaansche autoriteiten staan in permanent
contact met Washington.
Het verluidt, dat zij in geval eener ver
scherping der Japansche actie zullen ingrij-
pe,n. De bevelhebbers der Amerikaansche en
Engelsche zeestrijdkrachten zijn momen
teel niet te Shanghai aanwezig.
Geen oorlogsschepen naar Shanghai.
Het zenden van groote Amerikaansche oor
logschepen naar de Jangtsemonding wordt
op het oogenblik blijkbaar niet overwogen;
Amerika trekt integendeel de meeste tot het
Oost-Aziatische eskader hehoorende torpedo-
bootjagers terug. De torpedoboot jagers wor
den door kanonneerbooten vervangen, die
op de Jangtse beter manoeuvreeren kunnen.
"Voorts wordt bet vliègtuigmöederschip
Langley naar Shanghai gezonden, dat als
basis voor de kleine schepen zal dienen.
STAAT VAN BELEG TE SHANGHAI.
MOSKOU, 28 Januari. Een bericht van
bet officieele Sovjettclegraafagentschap uit
Shanghai meldt, dat daar in den loop van
gisteren de staat van beleg is afgekondigd.
Men beschouwt den toes'.and als zeor ern
stig.
AMERIKAANSCH ENGELSCH
VLAGVERTOON?
WASHINGTON 28 Januari. De Amerikaan
eche staats secretaris Stimson heeft gister in
verband met de gebeurtenissen te Shanghai
Contact gezocht met Engeland, on had een
DE ONRUST IN BRITSCH INDIE
Politiebureau in brand gestoken.
Uit Bombay wordt gemeld':
Een schreeuwende en dansende bende in
landers hecS het politiebureau te Marbavdi,
waar gisteren werd geschoten, in brand ge
stoken.
Levenslange straf
Reuter seint dat de twee jeugdige Indi
sche vrouwelijke studenten, die den districts
magistraat te Comilla in Bengalen hebben
vermoord, elk tot levenslange deportatie zijn
veroordeeld.
De moeilijkheden in Kasjmir
Uit Bombay wordt gemeld:
Ernstige conflicten zijn in Kasjmir ont
staan tusschen Mohammedanen en Hindoes,
vooral in het Rajouri district waar 12.000
gewapende opstandelingen bijeengekomen
jn en een dreigende houding aannemen.
Naar Reuter verneemt plunderen gewa
pende Mohammedanen, ten getale van eenige
duizenden, gedurende de laatste dagen syste
matisch de dorpen in de districten Rajouri
Kotli. Te Rajouri waren de troepen Zater
dag genoodzaakt op een menigte van 10.000
man te schieten, waarbij twee personen wer
den gedood e-n vijf gewond
DE CRISIS IN OOSTENRIJK
DR. BURESCH OPNIEUW FORMATEUR
Strijd om Schober
De Oostenrijksche ministerraad heeft gis
ter, nadat de kanselier rapport had uitge
bracht over den algemcenen toestand beslo
ten het ontslag van het bondskabinet in te
dienen, van welk besluit de kanselier den
bondspresident onmiddellijk in kennis
stelde.
De bondspresident heeft het ontslag aan
vaard.
In verband met 's lands toestand zoowel
wat de binnenlandsche als de buitenlandsche
politiek betreft, welke toestand door beide
staatslieden langdurig besproken werd -r-
verzocht de bonds-president den afgetreden
kanselier, dr. Buresch, opnieuw het bonds
kanselierschap op zich te nemen en ten spoe
digste voorstellen in te dienen over de vor
ming eener nieuwe regeering.
Bondskanselier Dr. Buresch heeft zich be
reid verklaard, die opdracht te aanvaarden
Naar vernomen wordt, willen de groot-
Duitschers en de vertegenwoordigers van het
nationaal-economisch blok Dr. Schober als
minister van buitenlandsche zaken behou
den, doch schijnt Buresch van plan zelf het
departement van buitenlandsche zaken te
gaan behceren en wil hij Schober uitscha
kelen onder den druk van den x-echtervleu-
gel van de chr.-sociale partij.
Het Donderdagochtendblad van den
„Reichspost" vermeldt, dat in alle deelen
van het land vooraanstaande Christelijk-
sociale politici den wensch geuit hebben, dat
Dr. Seipel de partefeuille van buitenland
sche zaken op zich zou nemen. Mocht Dr.
Seipel hier niet toe bereid zijn, aldus werd
verklaard, dan zal Dr. Buresch zelve buiten
landsche zaken leiden.
Talrijke dooden en zwaar gewonden
Reuter seint, dat gisteravond in de nabij
heid van Krajowa een noodlottige botsing
heeft plaats gehad tusschen een autobus en
een sneltrein. De autobus, waarin zich 26
arbeidsters en arbeiders bevonden, wilde een
spoorwegovergang passeeren, niettegen
staande dc afsluitboomen reeds waren neer
gelaten. Juist op dat oogenblik kwam de
sneltrein aangereden. De bus werd door de
locomotief gegrepen en totaal vernield'.
Vier inzittenden werden op slag gedood en
achttien anderen zoo ernstig gewond, dat de
meeste hunner op sterven liggen.
De chauffeur van de autobus is gearres
teerd. Hij kon geen rijbewijs vertoonen.
Aartsbisschop ontvoerd.
Naar uit New York wordt gemeld is de
aartsbisschop mgr. Orozeo y Jimenez van
Guadalajara (Mexico), waar de godsdienst
strijd weer in alle hevigheid is ontbrand,
plotseling onder geheimzinnige omslandig-
heden aangehouden en per militair vliegtuig
naar onbekende bestemming ontvoerd.
EEN HINDENBURG-COMMISSIE
Voor zijn herkiezing.
Dr- Sahm, de opper-burgemeester van Ber
lijn wil een boven de partijen staande com
missie voor de herkiezing van den rijkspresi
dent vormen en heeft daartoe verschiMende
vooraanstaande personen uitgenoodigd, in
deze commissie zitting te nemen.
OPROER SAN SALVADOR
In bloed gesmoord
De militaire junta te San Salvador heeft
den communistischen opstand op onbarm
hartige wijze onderdrukt. Alle dorpen en
steden zijn na veel bloedvergieten door de
provinciale autoriteiten hernomen.
Tien communisten, die in de kazerne te
Sonsanata werden ontdekt, werden stand
rechtelijk gefusilleerd.
BRAND IN SALPETER-DEPOT
Schade op 2.5 millioen frs. geschat
Nabij Layalisse (Fr.) is gisterochtend een
pakhuis in brand gevlogen, waarin 2500 ton
salpeter was opgeslagen.
In een kwartier tijds stond heel het pak
huis in vlammen. De schade wordt voorloo-
pig op 21/a millioen francs geschat
BINNENLAND.
VEREENIGING VOOR ACTIEVE
HANDELSPOLITIEK
REDE VAN Dr. H. COLIJN
De Vereeniging voor Actieve Handelspo
litiek is voornemens op Maandag 1 Febr.
a.s. fee 's-Gravenhage een openbare vergade
ring te houden, waar als spreker zal optre
den Dr. H. Co lijn, met het onderwerp.
„Sint-Vitusdans".
Uit Oost-lndie
MINISTER DECKERS TE BATAVIA.
BATAVIA, 28 Jan. (Aneta) De Sibajak is
8.15 te Tandjong Priok aangekomen. Op de
kade stond een compagnie opgesteld met de
regiments-muziek
Minister Deckers werd welkom geheeten
door den gouverneur van YVest-Java, den
divisie-commandant, den chef van den Ma
rinestaf, adjudanten van den Gouverneur-
generaal, den resident van Batavia, den bur
gemeester van Batav'ia en den regent van
Batavia. Van de zijde van hot publiek werd
eenige'belangstelling getoond. Z.Exc- inspec
teerde de eerewacht, waarna hij in een auto
van den gouverneur-generaal naar Batavia
Hedenavond heeft ten paleize Rijswijk
diner plaats, terwijl morgenochtend ten pa
leize een conferentie zal worden gehouden.
IR. SOEKARNO MOET RUST HOUDEN
BANDOENG, 27-Jan. (Aneta) Ir. Soekarno
is physiek verzwakt- Op advies van den
dokter moet hij rust nemen. Hii zal gedu
rende" eenigen tijd uit het politieke leven
verdwijnen. - -
EEN AUTO ONGEVAL
Drio dooden
SOERABAYA, 27 Jan. (Aneta) Een auto
bus komende van Djemher, is bij het uitwij
ken voor spelende inlandsche kinderen, ver
ongelukt De autobus, die een groote snel
heid had, drukte een meisje tegen een boom
dood. Daarna reed de autobus tegen een
deren boom, waarbij de wagen totaal werd
vernield- De chauffeur werd gewond. Van
de 8 passagiers werden een inlander en
Arabier gedood. Drie personen werden zwaar
gewond, terwijl de andere passagiers lichte
kwetsuren bekwamen.
AUTO-ONGELUK
Vier gewonden
CHERIBON, 27 Jan. (Aneta) Tusschen
Tjilimoes en Cheribon heeft een vreeselijk
auto-ongeluk plaats gehad, waarbij vier per
sonen zwaar werden gewond. Onder deze be
vonden zich twee deelnemers aan het P. G.
H. B. Congres-
DE REIS VAN MINISTER DECKERS
SOERABAYA, 27 Jan. (Aneta) Minister
Deckers komt 2 Febr. te Soerbaya aan en
vertrekt 3 Februari naar Makassar. Wan
neer hij van Makassar terugkeert zal hij twee
dagen te Tosari blijven. Daarna zal hij ge
durende vier dagen te Soerabaya vertoeven.
De Marine-Bond vroeg bij den Minister een
audiëntie aan ter bespreking van de sala
rissen-korting.
Gemengd Nieuws*
langdurig onderhoud met d"e Britsche ambas
sadeur. Sir Ronald Lindsay en bovendien nog
een bespreking met de Italiaansche ambassa
Lri diplomatieke kringen is het opgevallen
dat Slimson geen besprekingen heeft gevoerd
met den Franschen ambassadeur.
Na overleg met president Hoover heeft
Stimson alle stukken betrekking hebbend
op de Japansche kwes'ie, <len Senaat toe
gezonden. Men hecht hieraan groote betee-
kenis, aangezien het toepassen van econo
mische pressiemaat.regelen slechts door het
Congres kan worden geëischt
In sommige kringen is men van meening
dat de tijd .van nota wisseling voorhij is.
UIT DEN GEMEENTERAAD VAN
ALBLASSERDAM
In den gemeenteraad van Alblasserdam
las de waarnemend voorzitter, de heer
Visser een brief voor van den burgemeestei
die verhinderd was de vergadering te prcsl-
deeren, in weiken brief o.m. voorkwam, dat
hij zich in het hijzonder bezorgd maakte
betrof de leiding van den secretaris tei
secretarie.
Hierover ontspon zich een felle discussie,
gericht aan het adres van den burgemeester,
die den laffen moed had, aldus de heer
Harden, terwijl hij zelf verhinderd
hier te zijn, dit te richten aan den Raad on
een ander daarmede op te knappen. Zoo
lang, aldus de heer Harden, de heer Vai
ScheerS burgemeester hier is. botert het met
geen een secretaris. Het is voor een burge
meester een klein kunstje, om te maken,
dat het voor de ambtenaren niet is uit te
houden. Spr. vraagt zich af, of dit 1111 alleen
is omdat de burgemeester zijn zin niet ar
kregen heeft bij de benoeming, van de se
cretaris. De ziekte van de ambtenares mej.
't Moen is te wijten aan den burgemccstei
En niet alleen de ambtenaren, maar mepr
rnenschen worden onheusch behandeld doo
den burgemeester. Spr. zegt dat hierin ver
andering moet komen
De heer Vermeulen wijst eveneens op den
gespannen toestand op de secretarie en
namelijk op de verhouding tusschen secre
taris en burgemeester.
De waarnemend voorzitter kan hiero(.
geon antwoord geven. Hij is er ook niet bil
wat er voorvall tusschen den secretaris ci
den burgemeester.
De heer Veimeulcn wenscht in geheim,
zitting deze zank verder to behandelen.
De heer P. G. Jonker zegt, het niet fati
te vinden, om iemand te gaan bespreken,
die^niet tegenwoordig kan zijn en het is
voor dei» voorzitter een moeilijke kwesti*
Laat men deze zaak bespreken als de bur
letneeatoi tegenwoordig is.
De heer Vermeulen wijst er op, dat een
naand geleden de burgemeester tegen
iemand al gezegd heeft deze vergadering
niet te zullen bijwonen; ook de vergadering
niet waar de begrooting behandeld zal wnr-
don. H-i zoii drie maanden ziekteverloi
De burgemeester, die verzocht had aan
m lieer isser, zijn woorden over te bren
gen aan den Raad, had er reeds Op gewe-
dat dr. De liaan in October al een attest
had willen geven voor drie of vier maanden
,iek te verlof, maar hij wilde eerst de dingen
nog in goede banen brengen. De heer Ver
meulen zou onderzocht willen zien of dit
erlof hekend is bij den Commisaris der-
Koningin.
De heer Harden roept de heeren op om te
staan achter de ambtenaren. We kunnen
ons niet storen aan de grillen van de burge
meester, aldus de heer H.
Na een langdurige geheime zitting wor.it
een commissie benoemd om de rekening
er 1930 11a te zien, welke goedgekeurd
Bij de mededeeling van den voorzitter wie
benoemd zijn geworden ter secretarie, zegt
de heer Vermeulen het te betreuren, dat niei
iemand iut AJbiaserdam is benoemd ge
worden, waar er toch zooveel krachten
rondloopeti. Hij betreurt het vooral, dat een
dame ook nog benoemd is geworden.
Weth. Boersma zegt als minderheid van
het dagelijksch bestuur daaraan niet te heb
ben meegewerkt
De voorzitter zegt dat naar de beste
krachten is rondgezien, die zelfstandig kon
den werken, daar men anders, wat betreft
het inhalen van achterstand, nog niet ver
der gekomen zou zijn.
Bij de rondvraag vestigt de heer Jonker
5 aandacht er op, dat aan het schoolbe
stuur toegewezen is een bedrag grooi
3152,13 en hiervan is afgetrokken 6UU
schoolgeld, dat het bestuur moet innen. Nu,
tien maanden verder, zijn de kohieren er
nog niet, zoodat het schoolbesluur niet hei
schoolgeld hp-ft kunnen innen. Spr. vr
toegang tot de v&igadering van B. en W. oru
deze zaak nader met de Wethouders te be
spreken. De voorzitter heeft daartegen geen
bezwaar.
slot: Souper, spel in één bedrijf, recen
sies en varia.
„Z ij", maandblad voor de vrouw is bij
M o r k s M a g a z ij n, uitg. C- Morks Cz,
Dordt ingesloten.
SCHADEVERGOEDING BIJ EEN
REDDING
Op 1 Januari 1930 heeft het aan de Ned.
Stoomvaartmaatschappij Solleveld behooren-
de stoomschip „Kinderdijk" hulp verleena
bij de redding van de Fransche torpedoboot
„Téméraire". De maatschappij diende daar
na een verzoek in om voor de verleende
hulp een vergoeding te ontvangen, welk ver
zoek echter door den Minister van Marine
op 19 December 1930 werd afgewezen.
Thans heeft de Staatsraad, volgens de Tel.,
deze beslissing van den Minister van Marine
vernietigd en besloten aan de stoomvaart
maatschappij Solleveld een schadevergoe
ding van 200.000 francs uit te keeren.
MISDRIJF?
Te Vaassen is uit de sluis van het Apel-
doorn-Dierensche Kanaal het lijk opgehaald
van een tot nu onbekend manspersoon van
omstreeks 40 jaar. Hoe de man te water
geraakt is nog niet komen vast te staan.
Daar de politie misdrijf niet uitgesloten
acht, heeft zij een aantal foto's gemaakt
BINNENLAND
DE VERLOOFDE VAN KOK OP VRIJE
VOETEN.
Mejuffrouw B„ die in verband met de zaak
De Haas en Kok in voorloopige bewaring
vertoeft als verdacht van heling, is op ver
zoek van haar verdediger, op last van de ar
rondissementsrechtbank op vrije voeten ge
steld. Schijnbaar was de rechtbank van oor
deel, dat voor de haar ten laste gelegde he
ling alsnóg geen voldoende bewijs aanwezig
Kunst cn Letteren.
GESCHIEDENIS NEDERL. TAAL.
De Geschiedenis der Neder 1.
Taal, in hoofdtrekken geschetst
door Dr. C G. N. ie Vooys bij Wolters, Gr»,
ningen, uitgegeven, is bedoeld als schets, als
ontwerp. De Auteur geeft beknopt de stof,
die hij sinds vele jaren op zijn kolleges pleeg
die hij sinds vele jaren op zijn kolleges
pleegt le behandelen.
Wij lezen in deze Geschiedenis dus
van de taal der oudste bewoners van
land tot die, welke wij zelf spreken. Alles,
wat op 't gebied der taalwetenschap
verricht, wordt genoteerd (glossaria, gesprok
boekjes, boekdrukkunst, grammaires, puris
me, taalonderwijs en schoolboeken 1
Vermeld vinden wij, hoe schrijvers en dich
ters zich tegenover de taalkunde van hun
tijd en voorgangers verhielden, welk
deel zij aan de ontwikkeling ervan hebben
gehad. Geschetst worden ons de verschillen
de invloeden van buitenaf op onze taal, de
diverse gewestelijke idiotismen, het toene
mend gezag en de uitbreiding van 't Hol-
landsch beschaafd taalgebruik in de 17d<
eeuw, de verspreiding van 't Nederlandscli
buiten ons land, speciaal in Vlaanderen eu
Zuid-Afrika.
Een 40 bladzijden aanteekeningen met ge
gevens voor verdere studie besluiten het
boek. Voor ontwikkelde leeken en taalstu-
deerenden is deze beknopte Geschied
ni s zeer zeker een interessant werk, 'n be
trouwbare gids. Alleen de stijl is wat droog
en vlak, wat dictaat-achtig.
HET UITLEENEN VAN BOEKEN
Naar Politiken meldt, is er onder de leden
der Deensche auteurs vereeniging een refe
rendum gehouden over het uitleenen
hun boeken door bibliotheken, hetgeen naar
algemeen gevoelen het debiet ervan, de kans
op verkoop en herdruk vermindert en dus
de auteurs schade berokkent 152 schrijvers
verklaarden zich voor een verbod van uit
leen, 62 er tegen. De vraag is natuurlijk, of
het bestuur aan de duidelijk-uitgcsproken
wensch der leden zal gehoor geven. En
verder of, bij een eventueel proces over deze
zaak. de rechten of vermeende rechten der
auteurs officieel zullen gehandhaafd
MORKS MAGAZIJN
December 1931.
H. C. Cannegieter geeft bij 8 platen een
persoonlijkheidskarakteristiek van J. Gouds
tikker, kunsthandelaar te Amsterdam. Mari
Schmitz besluit haar verhaal: Bart ha. C
K Kesler vertelt een episode uit het levei
van de rampspoedige koningszoon Lode wijk
XVIII, die 12 Augustus 1845 te Delft op
drukwekkende wijze werd begraven.
Interessant zijn de populair wetenschappe
lijke artikelen over s c h ij n d 00 d en on zo
o n z i c h t ba r e v ij a n d e n. Roeland van
Ruyvcn houdt de tooneelkroniek bij. Tot
ECONOMIE EN FINANCIEN
HANDELSVERKEER VAN
NEDERLAND IN 1931
II')
De Invoer uit Duitschland daalde van 14.962
illloen kg. ter waarde van 768 millioen gld
1930 tot 13 709 millioen leg. en 620 mill loon
gld. In 1931. De uitvoer daalde eveneens ml.
3044 millioen kg. ten bedrage van 366 mll-
,i gld- tot 2753 millioen kg. en 256 millioen
gld. Tengevolge hiervan liep hetinvoersaldo
terug van 11018 millioen kg. tot 1095o millioen
kg. of wel. -gerekend naar de waarde, van 402
364 millioen gld.
ietteniln blUft het Invoersaldo In
a dan de totale uitvoer naar
uldlge tijdsomstandigheden di
groot door het overigen
gunstige feit. dat de
voer en uitvoer minder ln het oog loopenri
voor de waarde dun voor het gewicht Dit
land, dat groot*
wordt
arhoudlng t
vil
>roduct€
alger
omvat, de
ïzienlUk deel
Dultsehland z|jn kolet
ln den invoer uli
iz„ özer. staal ei
1 zön. behalve d<
betrekkelijk geringe uitvoer van kolen, cokes
enz. en van tjzer. staal en fabrikaten ^daarvan
aardappelen, versche en gedroogde vruchten
gepelde granen. che™'sc|je1.pro(3ucten)3gni|^r° gr
waarde de^uft"oultschland afkomstige goede
ren deed zich nagenoeg over de geheele -
voor. Blizonder opvallend was zü voor mach
cn toestellen 1930 tot 1931 van 93.7 tot
millioen gld.li kolen. enz. (vnn 91.2 tot
millioen gld.): 11ze». staal en werken daai
(vnn 99.9 tot 67.7 millioen gld.): garens 1
14.2 tot 9 3 millioen gld.): manufacturen 1
42.6 tot 39.2 millioen gld.) Slechts val
de I
de Invoei
mlddelei
ultvoei
Weerbericht.
alle
tn Te noemen zttn vooral: boter
23.6 millioen gld): kaas (van 28.3 tot 20.6 mij-
Hoen gld.): eieren, enz. (van 38 3 tot 33.4 mil
lioen gld.): versche gre
millioen gld.): anrcappi
Hoen gld.): plantaardig
millioen gld.).
België.
Vólgens de waarde best
saldo, zö het ook afner
Hoen gld. Het percent
steeg Is voorn 1 naar voren te brengen, kolen,
cokes. enz. (resp. 357 millioen kgr. 6. 7.0 mil
lioen gld. In 1930 en 513 millioen kgr. 8.2
millioen gld. in 1931).
De ontwlkkelin-g van den uitvoer, welks ge-
doch
wan veel onregelmatigei
heel de uitvoer van gr;
dat prUsdnling kan
3rken
toe: daarbij bleek
kwan-
ion der
twerlclng te hebben
p de uitvoerwaarde. Anders lagen de verhou-
ingen t.a.v. de versche groenten welker ge-
ilddelde wnarde toenam (45.6 millioen kg. 6
.7 millioen gld. in 1930 en 44.4 mlllioeh kg. <1
.2 millioen gld. in 1931). evenals van de aard-
ppelen (227.6 millioen kg. 5.8 millioen gld
9.9 millioen kg. 6. 8.2 r
-gld.): vooral
de uitvoer van pootaardappelen, die relatief van
hooge waande zijn, nam belangr(1k toe. Terwijl
de uitvoer van boter naar Belgle volgens ge
wicht ep waarde Iets toenam, dftalde die van
kaas van 14.6 tot 11.6 millioen gld. Ook van
suikerbleten en plantaardige oliën verminderde
do uitvoerwaarde vrij aanzienlijk.
Groot-Brittannië
glë; afnemend invoersaldo volgens het
wicht en toenemend ultvoersaldo volgens
waarde; ln belde gevallen een neiging tot
veering van de handelsbalans, doch op
schillende wijze voor gewicht en waarde
gevolg van de eveneens geheel verschlll
structuur van den handel met belde lar
Het dekkingspercentage van den Invoer
den uitvoer steef
Engeland van 16
daling van de we.
gld. in 1930 en
Als voorbeeldèi
voer uit Engelan
geringere bedrij
.treft, de dalln:
t 201.9 ondanks de
I. gtd.). De aanvoer van botei
Ut Engeland (overzeesche boter) nam daar-
.ntegen toe van 1.5 mill. kgr. en 1.8 mill, gld
ot 2.5 mill. kgr. en 2.4 mill. gld.
De uitvoer van groenten nam toe (van 164.2
n111. kgr. tot 166.4 mill. kgr. of van 15.6 tot
17.3 mill .gld,). De uitvoer van plantaardige
terk af: de uit
...-en onder de dt
die van melkproducten). De aandacht verdient
voorts nog dat de uitvoer van aardappelen
steeg van 44.5 tot 172.9 mill. kgr. of van 2.Q tot
7.8 millioen gld.
Frankrijk
Do handel met Frankrijk onderging slechts
een betrekkelijk geringe verandering. De In
voer daalde van 579 tot 440 mill. kgr. of van
107 tot 76 mill, gld., de uitvoer van 2.958 tot
2.816 mill. kgr. of van 129 tot 117 mill. gld. Het
ultvoersaldo bleet dan ook volgens het gewicht
vrijwel constant (2.379 en 2 376 millioen kgr
steeg daarentegen volgens de waarde van 32
tot 41 millioen gld.
Als belangrijke mutaties ln den Invoer uit
Frankrijk zijn te noemen de verminderde In
voer van garens, manufactuten. kleederen en
pelterijen, voorts van salneter. hulden, vellen
en leder, machines, werktuigen en toestellen,
terwijl de invoer van tarwe, die in 1930 nog
4.4 mill. gld. beliep, tot vrijwel niets terugliep.
BIJ den uitvoer deed zich een opvallende
Frankrijk- voor (van 0.9 tot 3.4 miil.Pgld.), ter
wijl ook de uitvoer van a.irduppelen In gewicht
tot 64.2^ mill. kgr. of van 2.6 tot 3.9 mill. gld
vleesch terug van 16.9 tot 14.0 mill. gld. en die
Vereenigde Staten van Amerika
wijze. Invoer en u...-
holde af op zoodanige wijze, dat het Ir
daalde van 162 tot 114 millioen gld.
van 28 0 tot 18.0 millioen gld.: van gerafflr
de petroleum van 10.0 tot 7.1 millioen gld.;
benzine van 21.8 tot 15.7 millioen gld.; van
olie vnn 7.7 tot 4.0 millioen gld. Voorts
o.a. de Invoer van timmerhout sterk net
uit. Als belangrijkst
NedcrL Oost-Indië
verminderde
let dunne pijltje geeft den vorlgen stan<
Hoogste stand te München 7S5.2.
Laagste stand te Sevdisfjord 782.0.
Stand vanmorgen halftwaalf 781.1,
WEERVERWACHTING.
Zwakke in het N. wellicht matige Z.O. tot
Z.W. wind, nevelig tot Hohtbewolkt, droog
weer, lichte tot matige vorst, lichte dooi in
het Noorden.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Instituut te De Rilt)
De hoogste barometerstand wordt thans in
Zuid-Duitschland en de Alpen gevonden. Aan
de Westzijde neemt de luchtdruk iets af,
doch het gebied van hooge luchtdruk behoudt
zijn enorme uitgebreidheid en vertoont een
tweede kern boven de Sahara. Langs IJsland
passeert weer een diepe depressie. De warme
Oceaanwinden, die met stotmsnelheden over
de Noorsche Zee, Scandinavië en de Oostzee
in O.-Europa binnendringen, brengen dooi
tot diep in Finland en Polen en geven aan
leiding tot zomertemperaturen boven het ge
bied van mist e:. vorst, dat het geheéle
Westen bedekt tot aan de Alpen. In de hoog
te worden aldaar eveneens hooge tempera
turen en groote droogte waargenomen (Zug-
spitze 2960 M., 3 gr. Celsius met 20 pet vochl
tigheid). Het is te verwachten, dat de Wes
telijke stroomingen van het Noorden zich
langzaam naar het Zuiden zullen verplaat
sen. waarmede het gebied van mist en koude
zich naar het Zuiden zal terugtrekken.
TEMPERATUUR.
Stand vanmorgen halftwaalf 3.0 C.
29 JANUARI
Zonsopgang 7.50 u.; Zonsondergang 4.37 u,
Maansopgang u.; Maansonderg. 9.52 i
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEPBEN
Van 's avonds 5.07 u. tot 's morgens 7.18 u,
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Voi
Waldshnt, 1 6 1,99
Basei 0.' 6 O.iO
Haningen 0.51 0,54
Rheinweiler -1,71 -1.7R
Kehl 1.18 ?,04
Msxaa 3.78 3.82
Wiedeeheim 1,18 1,(0
Mannheim 2,55 2,60 Emmerik
Lohr 1,4-1 1,94 Dusse.dorf
Mainz 0,67 0,72 Maastr cht
Hingen 1,>6 1,82 Venlo
1.97, 2, 8
0.58 0,71
0.7 J 0,89
2 00 i', 11
1,78 V8
1,96 t,9Ü
11,41 11,49
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
Delfzijl 205 1-.38
Terechelling 0.19 12 45
Haningen 1.11 iS.29
He der ie 7.47 11.23
Idem 2e2321
IJ m (lillen 7.U7 19.*7
H. v. Ho land 6.i4 18.27
Scheveningen 6 24 lf,37
Rotterdam 8.08 2. 49
6,i 3 18.32
Hellevoetsl, 7,01 19,20
WlHems>ad 7.49 2 .15
Hruuwersh,
Wemeidinge
Vi leningen
Hano weert
7,i 3 19,27
5.05 17,36
6.44 lt:i2
6.28 1902
r.. of van 136 t<
irminaerde hel ul
an 44 tot 19 mil
uit lndlë nam at
o.a. van tabak
n die van ongepi
stbarende daling
'ertoonde de
I stond in
DE WERELDSCHEEPSBOUW IN 1931
Achteruitgaande productie
Volgens de definitieve cijfers van de produc
tie der scheepsbouwnijverheid,
Lloyd's Register of Shipping, 2
l°6°lP7eri5 "registertons6 (bruto)
der dan ln het voorafgaande jaar
sljfor
eldproductle gele-
1915 I
irad w
egen 44.U ln 1930
:epsruimte^ ^zHn 920.495
zoodaT'niet' e"ens 10^^
de wereldproductie
.ar kleiner geweest
1913, en ln verhou-
•el d koopvaardij vloot
we schepen gestadig
t de productie
de ócht jare:
productie gelijk aan 69 d(
:e bij het begin van dat tijd
de jaren 19U6 te.m. 1913
54.3^%. voor 1914
285 ter wij? "de productie I:
ijdvak ln da
rlogsver
nog slechts
uctle ln de jaren l:
'houding nog weer kleiner ge-
?rven hebben
"n in het
el var. -
eldproductle
gaande Jaar; het aandeel
ot 7*44
r geheele Nedei
rblj
oud van bijna 55 der geheele Nederlandacjie
;etast, dan zul ook l'hlllps de nadeelen
unctuur op electrlelteitsgcbled niet kui
irlkn
64S—95
In 1929/30 resp
momenteel no-
aajideel 203. In 1930 werden de 7.211.481
muikh gewone aandeele
splitst, zoodat er mom.
zonder nomlnnle waarde
zonder benieuwd naar de
jaarverslag. De dividend
onveranderd.
i 1.60 i
