*liruwr frifosritr (ionraat
Dagelijks verschijnend Nieuws blad voor Leiden en Omstreken
BINNENLAND.
J.VANSCHIJNDEUGDN.V. HOUTHANDEL V.H. H00ST2EEDO|JK 0NOSLA228^0AM
ABONNEMENT:
Per kwartaal
1 3-»
(Bpschikkingskosten f 0 150
Per weck -0-25
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche rending
Bij dagelijksche tending 7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Va cent
Zondagsblad niet aftonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
No. 3559 ZATERDAG 16 JANUARI 1932
ADVCRTENTIEb
Van 1 tot 5 regels...
'r.gez. Mededeelingen
van 1—5 regels
Elke regel meer^....
0.15
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan *t bureau
wordt berekend 0.10
12e Jaargang
flit nummer bestaat uit VIER blader
waarbij inbegrepen het Zondagsblad
EERSTE BLAD.
HET CONFLICT GEKOMEN
DE S.D.A.P. IN DE BRANDING
Het hooge woord is er eindelijk uit
by de sociaal-democraten. Zij erkennen,
dat in hun kring een conflict gekomen
is, zooals zjj dat in jaren niet gekend
hebben.
Zoo lang mogelijk is het verbloemd en
weggecamoufleerd. Toen iedereen 't zag
aankomen, schreven wij er een artikel
over, waarvan de grondtoon was: men
zoekt buitenlandsche oorlog om de in
wendige gedeeldheid te verbergen en op
de achtergrond te dringen.
Natuurlijk daalden allerlei verwijten
op ons hoofd neer. Het mangelde ons
volkomen aan politiek inzicht en in
triumfeerende artikelen riep de roode
pers uit: de eenheid is broederlyker
dan ooit Van een georganiseerde oppo
sitie is geen sprake meer; linker- en
rechtervleugel hebben elkaar gevonden
in hartelijke harmonie.
Schijnvertooning was het en niets
anders. Onder de oppervlakte bleef het
woelen en werken en een kleine aanlei
ding was voldoende om voor het inwen
dig smeulende vuur een krater te ma
ken. Thans slaan de vlammen er aan
alle kanten uit.
Dat is vroeger ook wel zoo geweest.
Er zijn verbroederings-, maar ook af-
scheidings- en royeeringscongressen ge
houden. Nu echter is de toestand meer
gecompliceerd dan ooit. Niet alleen
heeft het conflict met de linkervleugel
sich toegespitst; ook andere moeilijk
heden dringen zich naar voren.
In het inwendige van de partij vor
men zich cellen en partijschappen, wel
ke ongecontroleerd hun verwoestend
werk aanrichten. Tegen de revolutio
naire linkervleugel kan de partijleiding
zich nog verzetten, omdat deze openlijk
optreedtdoch wat moet men beginnen
tegen verraders, die met het partij-
diploma op de borst, overal vrij toegang
hébben en toch niets anders dan spion-
nagedienst vervullen.
Daar wonen en werken thans in het
lichaam der S.D.A.P. communistische
baccillen, die ongemerkt voortvreten en
vernielen; er. de leiding voelt zich on
zeker; weet niet, hoe ver ze gaan kan
en kent niet de elementen, die in de
vergadering stoken en tweedracht
zaaien en straks uitvoerig rapport uit
brengen bij het communistisch bureau.
Met innerlijke ontroering zucht de
roode pérs: het blijkt, dat in ^Rotterdam
leden onzer partij, ten getale van wel
250 bijeenkomen en besluiten nemen,
waarvan het partijbestuur niets weet en
welke rechtdraads ingaan tegen de of-
ficieele leiding.
En daar komt dan nog bij, dat juist
in Rotterdam de voormannen, die in 't
gestoelte der eere zitten, naar de an
dere kaïit overslaan en volgens het
hoofdorgaan der partij eigenmachtig in
reactionaire richting koersen. Zij tre
den ondisciplinair op en worden daar
om in 't openbaar becritiseerdzullen
waarschijnlijk voor de oppositie moeten
buigen en hun post verlaten.
Gevolg van deze tegenstrijdigheden
is dan weer het vreemde verschijnsel,
dat de eene, ongedeelde, zevenhoofdige
pers, staande onder één algemeene lei
ding, een verschillend geluid laat hoo-
ren. De hoofdredactie kapittelt de Rot-
lerdamsche leiders; het Rotterdamsche
bijblad neemt dezen in bescherming en
eet zijn eigen critiek op. Een pracht
vondst als het hoon woordLord Loons
verlaging, kan nimmer meer gebruikt
worden; want indien men dit ooit weer
in de roode pers vindt, denkt ieder lezer
aan deroode voormannen.
Te meer geeft nu de toestand in Rot
terdam moeite, omdat de raadsleden,
die het overheids-, tram- en gemeente-
personeel als vertrouwensman dienen
aan hun organisatie verplicht zijn
op straffe van ontslag om altijd en
onder elke omstandigheid positie te kie
zen tegen loonsverlaging.
Het een met het ander maakt de
moeilijkheden zoo ingewikkeld, dat zelfs
de politieke tegenstander er medelijden
mee zou krijgen; te meer, omdat na
ijver en jaloezie ook hier geen onbeken
den zijn. Men zal toch niet meenen, dat
de „broederschap" er niet onder lijdt,
als één wethouder wegens ongeschikt
heid, wordt weggezonden en een ander,
wegens gebleken bekwaamheid, zijn
plaats gaat innemen.
Zooveel is er althans van uitgelekt
Wie weet, wat er nog meer is gebeurd.
Want de S.D.A.P., die in vroeger jaren
altijd zoo krachtig opkwam voor open
baar debat en publieke behandeling, ge
bruikt thans haar eigen pers om de din
gen te verdoezelen. Een verslag van een
vergadering van over de duizend man
en welke vijf uur duurde, beslaat een
dertig regels, waarin feitelijk niets ge
zegd wordt. Wij lezen er in onze pers
haast niets van, zoo klaagde een voor
man elders tegen ons. En de „burger
pers" wordt streng geweerd.
Voorts komt men in besloten verga
deringen bijeen en de leiders hebben
rust noch duur om de opkomende onte
vredenheid te bezweren. De oppositie
krijgt nog zoo hier en daar het woord,
als het niet anders kan; doch wanneer
ze niet in de meerderheid is, dan wordt
alles zooveel mogelijk in de doofpot ge
stopt.
Duidelijk blijkt dat wel uit hetgeen
zoo nu en dan doordringt in de roode
pers. Uit de verontwaardigde protesten
kan men lezen, hoeveel er niet gepubli
ceerd wordt, omdat de censuur het af
keurt als in strijd met het partijbelang.
Kan de opname van moties niet ge
weigerd worden, dan krijgt elk bericht
een onderschrift, dat men het geheel
verkeerd bekijkt.
Doch het baat allemaal niets.
Ondanks de mooie pers, welke alles
doet om de lezers af te leiden van de
partij vragen, door ze allerlei verhalen
op te disschen en nog flink te schelden
op de kapitalisten (buiten de partii, na
tuurlijk!), blijft de oppositie in kracht
toenemen. Op alles en nog wat wordt
critiek geoefend. De meest gewaardeer
de leiders mogen het Crisiscomité ver
dedigen in mooie en ook wel tenden-
sieuze artikelen: men gelooft het een
voudig niet. Men kan het niet gelooven,
omdat men geheel anders opgevoed is.
Juist in de opvoeding zit het 'm. De
roode scribenten hebben zich jaar op
jaar uitgeput in ophitsing tegen de
bourgeoisie, welke altijd en in elk op
zicht te kwader trouw was en nu kan
de massa het niet gelooven, dat die
sluwe kapitalisten zich leenen om te
dansen naar de pijpen van de sociaal
democraten.
De roode pers probeert tevergeefs die
voorstelling te wekken.
De commissie-Kan, ingesteld door de
Regeering ora in de schommeling van
het economische leven contact te bren
gen tusschen de verschillende groepen,
zou aanvankelijk niets anders zijn dan
een loonsverlagingscommissie. Als e'en
werkgever het loon wilde verlagen, dan
moest de commissie de arbeiders van
het nut en noodzakelijke daarvan over
tuigen.
Echter, teger. dat karakter verzetten
de afgevaardigden van het N.V.V. zich
en toen aldus publiceert de roode
pers toen draaide de Regeering bij.
Toen werd het zuiver een contact-com
missie.
Een liberaal blad vroeg nog in ernst
of de roode pers dat bewijzen kon? Och
kom, die pers houdt altijd de parman
tigheid van den haan, die met zijn
kraaien de zon boven de horizon doet
rijzen.
Precies zoo is het met het crisis
comité. Als wij er niet by waren, zou
het een bedeelingsinstituut geworden
zijn; heette het in laatdunkende taal vol
zelfverheffing.
De regeering en de voorzitter van het
crisiscomité hadden snoode plannenze
wilden soeploodsen oprichten, gelijk
men in het rijke Amerika heeft. Doch
de roode afgevaardigden stelden hun
eischenzij kwamen voor het recht der
arbeiders op en toen is de oorspronke
lijke opzet gewijzigd.
Heusch, dergelijke grootspraak kan
men nog in de roode pers lezen en het
zou dom zijn, als men er kwaad om
werd. Er zyn nu eenmaal menschen, die
zich zelf op een voetstuk moeten plaat
sen; anders krijgen ze nooit een stand
beeld.
Het gevaarlijke er van was echter,
dat tot voor korte tijd de eenzijdig voor
gelichte arbeiders dergelijke opschep
perij geloofden; doch dat is nu ook
voorbij. De een na de ander begint in te
zien, dat de partij organen diénen om de
leiders wat op te doffen en de volgelin
gen zoet te houden.
Doch nu wreekt zich meteen de op
voeding tot groepsegoïsme, gelyk dat
vele jaren gebeurd is. Als de werk-
looze, die van een schrale steun moet
leven en die tevergeefs zoekt naar een
diakonale instelling in zyn roode broe
derschap, een plaat in zyn partyblad
ziet van kerstganzen-smullende bour
geoisie, dan denkt hy niet in de eerste
plaats aan de „kapitalisten", maar aan
de weelderige tafels van zyn partyge-
nooten, die aan de staatsruif plukken.
Zoo stapelen deze moeilijkheden zich
op en zij loopen kris en kras door
elkaar. Het wordt angstig leven in de
S.D.A.P., want men voelt zich aan alle
kanten door gevaren omringd.
Van algemeen standpunt gezien kan
men zich verheugen, maar ook bedroe
ven over deze voortvretende tweespalt
in op één na de grootste politieke partij.
Ook het goede mag erkend. Een der
verstandigste leiders der party schreef
onlangs: de beste propaganda is huis
bezoek en leden werven voor de S.D.
A.P. Totdat we ten slotte de meerder
heid krygen in het parlement. Dan kun
nen we onze idealen verwezenlijken.
Aangenomen, dat dit laatste waar zou
zijn (het is een illusie!) kan het verheu-t
gen, dat de party het wel nooit zoo vei'
zal brengen. Men leeft er nu eenmaal
ook van geven en nemen en dat betee-
kent, dat groei en afsplintering elkaar
afwisselen. Het aangekweekte groeps
egoïsme, het hinken op twee gedachten
brengt telkens weer scheuring en ver
splintering teweeg.
Enkele jaren geleden schreef één dei-
beste, nu door de praktijk gedesillusio
neerde roode journalisten: als we de
verkiezingspropaganda maar met alle
macht voeren, dan halen we welhaast de
meerderheid in de Tweede Kamer.
Zou men thans nog dergelijke naïve
teiten debiteeren?
In dagen van hoogconjunctuur komt
men niet tot socialisatiein crisistijd
weet men het verlossende woord heeie-
maal niet te spreken. Zoo keert de wal
der praktyk het schip met de S.D.A.P.
aan boord.
Dit geeft bemoediging. Maar... er
zit ook een kwade kant aan. Want juist
door de opvoeding welke de roode pers
geeft, is het gevaar zoo groot, dat wie
dit schip verlaat overstapt op de revo
lutionaire onderzeeër.
Enkele hoogstaande leiders mogen
hier en daar, noodgedrongen, in beter
spoor terugkeeren; regel is, dat wie de
S.D.A.P. verlaat bij de revolutionairen
terechtkomt.
Dat is het bedenkelijke van dit geval.
En dat het ook hans in deze richting zal
gaan, staat wel vast. De oorlogsverkla
ring tusschen het partijbestuur en de
linksche oppositie is er.
Nu reeds heeft de leiding der S. D.
A. P. een'resolutie opgesteld voor het
komende Paaschcongres. Over die reso
lutie hopen we nog iets te zeggen. Maar
thans merken we al op, dat de breuk
onvermijdelijk is. Het partijbestuur
eischt, dat het allernieuwste oppositie
weekblad wordt opgeheven; de linker
vleugel heeft reeds verklaardwe laten
de Fakkel niet los.
Het conflict is gekomen. We staan er
voorloopig als belangstellende toeschou
wers naast; wie weet, hoe spoedig we
meer dan dat zullen zijn. Daarom is
groote attentie geboden.
OFFICIEELE BERICHTEN
AUDIËNTIE.
De gewone audiëntie van den Minister van
Onderwijs zal op Maandag 18 Januari e.k.
niet plaats hebben.
CONSULAIRE DIENST.
Ingevolge Koninklijke machtiging is de
heer J. Mensing erkend en toegelaten als
consul van Finland te Willemstad (Cu
rasao).
RIJKSVERZEKERINGSBANK.
Bij Kon. besluit zijn bij de Rijksverzeke
ringsbank bevorderd tot referendaris de
hoofdcommies P. A Bloys van Treslong, tut
hoofdcommies de commiezen A. van Waar
den en J. Bouman, tot commies de adjunct
commies A L. Quant, G. Heierman, H. J.
Jansen, J. A. A. van Krieken, mej. E. J. P.
Quant, J. H. A Poestkoke, A. Th. Radersma,
W. J. Sep en mej. A M. S. M. Gemke; tot
adjunct-commies de klerken A E. W Augu-
steinis en P. II. Looijen en de schrijvers le
klasse J. Schut en mej. C M. Kooter.
CONSULAIRE DIENST.
Bij Kon. besluit is aan den heer W. N.
Heyink, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend uit zijn betrekking van vice-consul dei
Nederlanden te Narwa. De waarneming van
het vice-consulaat is opgedragen aan den
heer R. Peltzer, aan wien in de Duitschc
taal moet worden geschreven.
VREEMDE EERETEEKENS.
Bij Kon. besluit is aan den luit ter zee le
kl. J. W. A A. Heydt, vergunning verleend
tot het aannemen en dragen der versierselen
van commandeur der Orde van Nichan
Iftikhar van Tunis;
is verlof verleend tot het aannemen van
de hieronder vermelde vreemde orde-tieeke-
nen aan:
mr. A. Th. L. A. Heyligers, rechter in de
gemengde rechtbanken v. Egypte te Alexan
dria, het groot-officierskruis der Orde van
Ouissam Alaouiti van Marokko;
jhr. J. van Vredenburch, rijkslandbouw-
consulent te Capellen bij Antwerpen, het rid
aerkruis der Kroonorde van België;
F. van Eek, te Brussel, het officierskruis
der Orde van Leopold II van België;
J. van Essen, üe Brussel, het ridderkruis
der Kroonorde van België;
M. Duermeyer en C v. Schaardenburg!),
beiden te Brussel, het ridderkruis der Orde
van Leopold II van Belgic.
VREESELIJK EINDE VAN EEN AUTORITJE
Gistenniddag maakten eenige jongelui uil Delft te Den Haag zich meester van een auto,
die onbeheerd stond voor liet Gemeenteziekenhuis. Nadat zij met nog eenige kameraden
hadden getuft, reden zij op de Kleiweg onder de gemeente Rijswijk (Z.H.j in een sloot,
waarbij drie der inzittenden verdronken. Een foto van de verongelukte wagen.
BURGEMEESTERS.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge-
ONDERSCHEIDINGEN.
Bij Kon. besluit is toegekend de aan de
Orde van Oranje-Nassau verbonden eere-
me'daille, in brons, aan H. I. Kleyn, voor
heen incasseerder bij Het Algemeen Zieken
fonds voor Amsterdam, te Amsterdam.
ONZE MINISTERS
MINISTER REYMER NAAR ROERMOND.
De Minister van Waterstaat zal op Zaber-
dag 23 Januari a.s. de hoogspanningslijn van
de Mijn Maurits naar Roermond in gebruik
komen stellen.
Na den middag zal de Minister aanzitten
aan een diner in het Munstcrhotel.
DE REIS VAN DEN BELGISCHEN
KROONPRINS
Gister begaven zich de kroonprins Leopold
van België en gemalin prinses Astrid aan boord
van de „Marnix van St. Aldegonde".
Zij waren bij aankomst aan het station
welkomd door prins Umberto van Italië en de
Italiaansche kroonprinses Marie José, de
ter van kroonprins Leopold.
Voorts was ter begroeting aanwezig de heer
Schimmel, directeur van het agentschap
der stoomvaart-maatschappij „Nederland", die
het hooge gezelschap aan boord begeleidde,
waar de gezagvoerder, de Heer Egmond, de
état major en de heeren Gouberville en Hart-
suvker van het agentschap der „Nederland"
werden voorgesteld.
De Italiaansche prinsen vertoefden geruimen
tijd aan boord tot het vertrek van het schip.
Ook talrijke Italiaansche autoriteiten, waar
onder de perfect der provincie en de burge
meester van Genua, waren bij het vertrek var
de „Marnix" aanwezig.
DE POSTVERZENDING NAAR
1NDIE
WIJZIGINGEN.
In vierhand met de vervanging van enkele
oudere passagiersschepen door snelvarende
vrachtschepen, welke Napels aandoen, in-
plaats van Genua of Marseille, is de postver
zending naar Ned.-Indië gewijzigd.
De mail, welke met het Vrijdagsavonds
van Napels vertrekkende schip vervoerd
moet worden, zal uit Nederland verzonden
worden des Donderdagsmorgens met den
trein van 6.10 uit Amsterdam.
De verzending via Genua en Marseille in
aansluiting op de Nederlandsche passagiers
schepen ondergaat geen wijziging.
Gemengd Nieuws-
DE INBRAKEN TE 's-GRAVENZANDE.
Zooals reeds gemeld, heeft de politie te
's-Gravcnzande een IS-jarig jongmensch J.
van G. aangehouden, in verband met een
inbraak die ten huize van een onderwijzer
aldaar was gepleegd. De jongeman heeft toen
aanvankelijk ontkend iets van den inbraak
af te weten.
Thans heeft hij bekend niet alleen deze
laatste inbraak te hebben gepleegd, maar
ook nog vier andere inbraken tc 's-Graven-
zandc op zijn geweten te hebben. Ook de 20-
jarige M. v. d. B., die eveneens op verden
king was aangehouden, bekende zijn hulp
bij de inbraken te hebben verleend. Het geld
en de gestolen sieraden had het tweetal ver
stopt in den Poelpolder, waar het door de
politie is teruggevonden.
De sieraden die waren ontvreemd bij den
inbraak ten huize van de fam. B. aan den
Slaperdijk, heeft de politie opgespoord aan
een bank van leening te 's-Gravenhage, waar
zij door het tweetal waren beleend.
DRIE JONGENS VERDRONKEN
MET EEN GESTOLEN AUTO
DEDEN ZE EEN TOCHTJE
EN REDEN BIJ RIJSWIJK TE WATER
Gistermiddag om twee uur is ten nadeele
van Dr. L., wonende in de Van Hoomc-
straat te Den Haag, voor het Ziekenhuis aan
den Zuidwal aldaar een luxe auto ont
vreemd. Het terugvinden van deze auto was
wel erg tragisch. Gisteravond omstreeks half
tien hoorden eenige bewoners van de Klei
weg te Rijswijk op het gedeelte tusschen den
spoorweg-overgang en de Scliaapweg een ge
weldige klap. De caféhouder Draak, die in
de onmiddellijke nabijheid woonde, zag twee
jongens drijfnat aankomen. Deze vertelden
van het ongeval, waarbij zij zelf tegenwoor
dig waren geweest. De caféhouder riep zoo
gauw hij kon hulp in en. trachtte te redden
wat te redden viel"
Inmiddels was de politie gewaarschuwd,
die, geassisteerd door Dr. Niks, met een twee
tal ziekenauto's en een kraanwagen ter
plaatse was verschenen. Met vereende krach
ten werd onder leiding van inspecteur Klaui
het voertuig gedeeltelijk gelicht De auto
bleek omgeslagen tc zijn, waardoor het aan
een drietal inzittenden, die vóór in den
wagen hadden plaats genomen, niet mogelijk
was geweest, zich te redden of te laten red
den. Bij het optakelen van de auto werden
de slachtoffers per ziekenauto naar de al
gemeene begraafplaats vervoerd. Pogingen
om de levensgeesten weer op te wekken,
mochten niet gelukken.
Twee van de jongelui zijn te voet naar
huis gegaan, terwijl een derde bij genoem
den caféhouder van droge kleeren werd
voorzien. Later in den avond zijn de lijken
door de ouders herkend. Het zijn de 17-jarige
H. J. P., de 17-jarige J. F. G. cn de eveneens
17-jarige A P.
De auto was ontvreemd door de 18-jarige
L G. A. H., uit Delft, die ook chauffeerde.
Deze had vijf andere jongens meegenomen,
waarvan behalve de reeds genoemden, de 17-
jarige J. A. B. en de 16-jarige G. R. Hij had
hen uitgenoodigd tot een ritje. Ze waren
reeds naar Rotterdam en Pijnacker geweest,
waarna te Rijswijk de tocht zoo tragisch
eindigde.
Onderhoud met één der geredden.
Wij hebben nog een onderhoud gehad met
een der geredden, de 16-jarige G. R., die
het volgende vertelde:
„Ik liep in Delft te wandelen, toen ik door
een paar autorijdende kameraden werd aan
geroepen om een toertje mee te maken. Na
tuurlijk leek me dat. Het was 'n mooie twee
persoons Buick, waarin ze met hun drfeën
hadden plaats genomen. Achterin de dicky-
seat zaten er nog twee, zoodat er voor mij
eigenlijk maar heel weinig plaats overbleef.
Zoo goed en zoo kwaad als het ging verover
de ik mij een plaatsje in de dicky-seat, waar
op de tocht werd aangevangen.
We reden in de richting Pijnacker met de
bedoeling via Rijswijk weer naar Delft terug
te keeren. Tijdens den tocht ging het er
vroolijk aan toe en vernam ik, dat de auto
gestolen was. De pret steeg dermate, dat ik
den bestuurder toeriep: „Wees voorzichtig,
want straks gaan we de sloot in!" Ik had
het nauwelijks gezegd of de auto slipte en
reed in volle vaart het -i M. breede water in.
Ik kwam heelemaal onder den wagen terecht
en kon in het begin niets doen, omdat ik
bekneld zat tusschen de klep van de dicky-
seat Gelukkig mocht het me al gauw geluk
ken met alle kracht deze eenigszins weg te
drukken, waardoor ik wat meer ruimte kreeg
en door omstanders kon worden gered.
Voornaamste Nieuws.
Te Den Haag is een auto ontvreemd, waar
mede men te Rijswijk is te water gereden.
Drie jongens zijn verdronken.
Engelands houding op de conferentie te
Lausanne zou zijn vastgesteld: een korte ver
lenging van het moratorium cn definitieve
regeling in het najaar.
Er zou een Amerikaansche frontverande
ring in de kwestie der oorlogsschulden op
til zijn.
De kwestie-Briand in de Fransche politiek.
Het drama op de spoorbrug te Dordrecht
De aanleg van het gemeenschappelijk vlieg
veld voor Den Haag cn Rotterdam is uit
gesteld.
(blz. 0)
Critica Romana, door Dr. H. Visscher.
In het café, waar we werden binnenge
bracht, hoorde ik, dat drie van mijn vrienden
waren verdronken".
Niet verzekerd.
Naar wij nog vernamen was de eigenaar
van de auto juist den dag voordat het onge
luk gebeurde, uit de verzekering getreden.
De schade, die zeer aanzienlijk is. wordt dus
niet door verzekering gedekt.
DE ONDERGANG VAN DE
..STANFRIES IV"
DE VERMOEDELIJKE OORZAAK.
In het weekblad „De Binnenvaart", liet
officieele orgaan van het Onderwijsfonds
voor de Scheepvaart, dat heden verschijnt,
wordt een artikel gewijd aan de ramp van
de „Stanfries IV".
Het is een gewoon verschijnsel dat na een
ramp als deze allerlei veronderstellingen
over de vermoedelijke oorzaak worden geuit.
Maar meer dan ooit moeten wij ons in der
gelijke gevallen beperking opleggen. Hoe
'irht laten wij ons woftlt in het artikel
gezegd in deze omstandigheden leiden
door het groote medelijden, dat wij met de
getroffenen hebben en dan wordt ons oor
deel niet objectief. Het is bekend, dat wij al
iaren strijden voor een behoorlijk toezicht
op de binnenvaart, maar wij sluiten onze
oogen niet voor de moeilijkheden, waarin
vele flinke schippers zullen komen als met
«traffe hand van boven af wordt ingegrepen.
De schrijver van het artikel heeft een on
derhoud gehad met den heer U. Schouwstra
te Leeuwarden, een bekwaam kapitein, die
jarenlang op dezelfde route vaart en ook op
de ..Stanfries IV" heeft gevaren.
Het stuurrad van de „Stanfries IV" is aan
gespoeld en er moet dus iets gebeurd zijn,
waardoor de geheele stuurinrichting ver
nield is en waardoor het schiD stuurloos is
geworden. De genoemde kapitein veronder
stelt het volgende:
De laadboom wordt, als de schepen naar
zee gaan, neergelaten en op zij van de stuur
hut vastgesjord. Nu had de ..Stanfries IV"
oen deklast matten, waardoor de laadboom
niet geheel naar beneden kon; hij steunde
op de deklast en is zoo vastgesjord, terwijl
het einde zich bezijden de stuurhut ongeveer
ter hoogte van het glas bevond. De „Stanfries
'V" had twee stukken zwaar ijzer aan boord.
Deze deklast is hoogstwaarschijnlijk gaan
werken, het zware iizer is tegen den laad
boom geslagen de gevonden laadboom
♦oont daarvan de teekenen en heeft in
één slag de stuurhut met alles wat zich daar
in bevond, weggemaaid. Hoogstwaarschijn
lijk is de geheele bemanning, behalve de
machinist, in de stuurhut geweest. Het schip
is met zware slagzijde stuurloos geworden en
»s in de diepte verdwenen. Aan het gevon
den stuurrad ontbreken twee shaken, het
geen een bewijs zou zijn van de geweldige
kracht, waarmede het van de as is geslagen.
Wanneer op een dergelijk schip een stuk
ijzer van twee ton geladen wordt, eischt dit
hijzondere voorzorgen; vooral moet gezorgd
worden dat het goed gesjord staat. Wan
neer de laadboom rust op de lading, dan
moet men dubbele voorzorg nemen.
De juiste toedracht zal misschien nooit
vastgesteld worden, maar de aanwijzingen
geven aan deze lezing van het gebeurde wel
«en zeer groote waarschijnlijkheid en het is
een waarschuwing voor allen, die onder de
zelfde omstandigheden varen, dat zij een
laadboom, die voorbij de stuurhut loopt, al
leen op de lading laten rusten als hij hij het
eventueel werken der lading nooit de stuur
hut en het stuurgerei kan vernielen.
ZAGERIJ EN SCHAVERIJ
NASSAUHAVEN B0ERENGA7
