r Woensdag 6 januari 1932 derde blad pag. 9
HET RUSSISCHE VIJFJARENPLAN
DE LANDBOUW STELT NIET
TEVREDEN
DE CULTUREELE ONTWIKKELING
Na de opgeschroefde energie komt de
afmatting en de inzinking
Het beeld van de landbouw.
Het beeld in den landbouw is evenmin
tevredenstellend ads in de industrie. Ook
hier blijft men ver ten achter bij de plan-
cijfers, zoowel wat de graaninzameling be
treft als de opbrenst der technische cul
tures. Of er, wat de absolute grootte betreft,
meer is opgebracht dan verleden jaar is niet
met zekerheid vast te stellen wegens de
grove onjuistheden in alle cijfers. Buiten
twijfed staat slechts, dat er minder suiker
bieten zijn verwerkt dan het vorige jaar
en dat de katcanoogst, die ingeleverd is,
eveneens zal achter blijven bij het vorige
jaar, wanneer in de katoeninzameling niet
spoedig een omkeer komt.
Van veel grooter belang is echter het feit,
dat de staats- en collectieve landbouwbe
drijven bewezen hebben geen willige werk
tuigen te zijn in de handen der regeering,
maat dat de geest der „koelaks", van verzet
tegen de maatregelen der regeering, die den
boeren alles zonder behoorlijke vergoeding
willen ontnemen, voortbestaat in deze troe
telkinderen van het sowjetbewind en door
de groote organisatie voor. de regeering zelf
veel gevaarlijker is. Massale ontslagen der
leiders en justitieele vervolgingen, naast de
noodige administratieve verbanningen, heb
niet kunnen voorkomen, dat de regeering
tot eenig toegeven is gedwongen en de
sowchozen en kolchozen heelt moeten toe
staan, zelf hun producten te verkoopen. voor
zoover die niet moesten worden ingeleverd
yoor belasting of andere doeleinden. Deze
verkoop geschiedt in de praktijk in de vorm
van warenruil, met uitsluiting van het geld.
De sowchozen-magazijnen verkoopen land
bouwproducten aan een fabriek voor een
bepaald bedrag, op voorwaarde dat zij tot
hetzelfde, bedrag industrieproducten geleverd
krijgen. De nominale prijs, die hierbij wordt
aangenomen, is derhalve van geen beteeke-
nis. Hoewel de regeering een half jaar ge
leden deze warenruil der geïnteresseerden
nog veroordeelde als anti-bolschewistisch,
daar zij de gecentraliseerde voorziening in
goederen natuurlijk in de war brengt, heeft
,zij zich thans bij dezen toestand, die sterk
herinnert aan de periode van het oorlogs-
communisme, moeten neerleggen.
De verbanningen op groote schaal van
groepen uit de boerenbevolking schijnen
daardoor de laatste maanden ook vermin
derd te zijn.
Hierbij speelde ook het reusachtige
gebrek aan arbeidskrachten een rol. Waar
men allerwegen handen te kort kwam ging
men niet zoo licht meer ertoe over duizen
den weg te zenden naar gevangenkampen.
Reeds eenigen tijd geleden vaardigde de
G.P.Oe. een instructie uit om geschoolde
krachten niet meer naar de gevangenkam
pen te verbannen, doch naar de in aanbouw
ziinde nieuwe fabrieken. In plaats van deze
maatregel als straf is zij nu op grootere
schaal z.g. vrijwillig toegepast door con
tracten met de collectieve landbouwbedrijven
waarbij arbeidskrachten verhuurd werden
aan de industrie.
Het valt in geen enkel opzicht te voorspel
len hoe deze collectivisatie zich verder zal
ontwikkelen. Zij blijkt haaf eigen drijfveeren
en consekwenties te hebben, waaraan de
regeering min of meer met tegenzin moet
toegeven.
De kwalitatieve verbetering der landbouw
productie in de gecollectiviseerde bedrijven
is tot nu toe grootendeels mislukt Men heeft
getracht verbetering te verkrijgen door een
streng doorgevoerd stukwerkstelsel bij het
werk op het platteland, maar dit heeft geen
practische resultaten opgeleverd. Het is
duidelijk, dat vergrooting der landbouwpro
ductie uitsluitend door uitbreiding der be
bouwde oppervlakte haar grenzen heeft, en
dat dit bovendien in het geheel niet loonend
is, integendeel veel meer kost dan wordt
goedgemaakt door de toename aan produc
ten. Juist bij de technische cultures, bieten,
katoen, vlas, waarbij het op kwaliteit aan
komt en intiensievo landbouw, voorwaarde is
voor ieder succes, waren de resultaten in de
fiowjet-landbouwbedrijven, de reuzenbedrij
ven, het bedroevendst. De dreiging boven
de wereldmarkten met Russische landbouw
producten, één der factoren van de prijs
daling, is dan ook de laatste maanden ver
minderd.
Het gebrek aan levensmiddelen.
Evenals steeds onmiddellijk na den oogst
verminderen thans de klachten in Rusland
over gebrek aan levensmiddelen. Nu is de
nieuwe oogst binnen en voorloopig is er
derhalve genoeg. In hoeverre de opbrengst
is ten achter gebleven bij de geraamde zal
eerst aan het licht komen in den loop van
het voorjaar en den zomer van 1932, in de
moeilijke maanden tot den volgenden oogst.
Het rantsoenstelsel is niet afgeschaft, wel
een bewijs, dat de sowjet-regeering niet het
vertrouwen heeft over voldoende hoeveel
heden tot aan den volgenden oogst te be
schikken bij onbeperkte uitgifte van voe
dingsmiddelen.
lntusschen gaat men voort nieuwe kapi
talen in den landbouw vast te leggen voor
tractorstations, voor gebouwen, veestallen,
en andere soortgelijke maatregelen. Een
terug is hierbij niet meer mogelijk, daar
verschillende reusachtige fabrieken gereed
of nagenoeg gereed zijn, die massa's trac
toren, ploeg- zaai- en oogstmachines e.d.,
alles berekend op den grooten landbouw,
zullen leveren. Meer dan ooit staat de sow
jet-regeering voor de vraag, hoe die groote
iandbouw te organiseeren, een vraag, waarop
nog geenszins een bevredigend antwoord is
gegeven
De cultureele ontwikkeling.
Bij de beoordeeling van de maatregelen ter
rulturecle ontwikkeling ontbreken volstrekt
alle vergelijkende gegevens. Wat zegt het
of daarvoor een of twéé milliard wordt uit
gegeven, wanneer door de algemeene ar
moede nagenoeg alle studenten een studie-
heurs moeten ontvangen, wanneer het groot
ste deel der leermiddelen gratis moet wor
den versterkt? Bij een aantal studenten, dat
eenige millioenen bedraagt, worden dezp
uitgaven, die geen ander land op zoo een
schaal kent, reeds zoo omvangrijk, dat ver
gelijkingen met andere landen totaal onmo
gelijk is. 1-Iet is hier echter de groote vraag
of de Sowjets den achterstand in de ontwik
keling van het volk bezig zijn in te halen
of niet Naar onze meening moet die vraag
ontkennend worden beantwoord. Ondanks
toename van het onderwijs in absolute cijfers
komt het hoe langer hoe meer ten achter bij
de eischen, die de door de regeering zelve ge
organiseerde nieuwe maatschappij aan de be
volking stelt. Bij het onderwijs komt wel in
zeer stérke mate de kwaliteit in het gedrang;
hier zeggen de cijfers van het aantal leer-
lingen niets, wanneer men niet weet, met
welke intensiteit het onderwijs gegeven kan
worden, hoe de hulpmiddelen zijn, wat de
kennis van het onderwijzend personeel is en
nog veel andere factoren, die niet onder
cijfers te brengen zijn.
Iets dergelijks is het geval met de andere
sociale diensten. Geneeskundige verzorging
wordt niet uitsluitend bepaald door het aan
lal bedden in ziekenhuizen, die per hoofd
der bevolking ter beschikking staan. Men
krijgt nog geen ziekenhuizen wanneer men
in een barak of huis een aantal houten tus-
schenscliotten maakt en er wat bedden neer
zet. Dit is echter de manier, waarop thans
nog de meeste ziekenhuizen in de sowjet-
unie worden ingericht.
Dit alles is niet bedoeld als critiek op de
sowjet-regeering. Het is een weergave van
de werkelijke toestanden, een correctie, die
noodig wordt gemaakt door de sowjetistische
propaganda, erop uit met enkele groote ge
tallen indruk te maken naar buiten, waarbij
hetgeen achter die getallen verborgen is
zooveel mogelijk bedekt wordt gehouden. Op
al deze gebieden blijft de kwaliteit van het
geen verricht wordt verre ten achter bij de
minimale eischen, alleen doordat het koorts
achtig gejaagde tempo van het economische
leven, dat de regoering traaht door te zet
ten, eischen stelt aan de hoeveelheid, die
iedere bedachtzaamheid ten opzichte van
kwaliteit onmogelijk maakt
Afmatting en inzinking.
Voor den aandachtigen toeschouwer is een
zekere afmatting, een inzinking in de opge
schroefde energie, gedurende de laatste maan
den duidelijk waar te nemen. Het kan ook
niet anders, want een bevolking is met be
loften niet eeuwig in spanning te houden,
wanneer het beloofde maar steeds niet te
voorschijn komt De sowjet-regeering heeft
met het ver doorgevoerde stelsel van stuk
werk en premiestelsels wel het laatste woord
gezegd op het gebied van aanjagen van het
tempo bij het werk; verdere middelen be
staan niet. Dientengevolge heeft zij dan ook
eenige concessies moeten doen en hier en
daar loonsverhooging moeten toestaan, al
werd daardoor de financieele toestand der
volkshuisvesting natuurlijk ongunstig be-
invloed.
De wereldcrisis heeft hierbij ook een zeer
neerdrukkenden invloed op de stemming in
de sowjet-unie. zoowel als op de perspectie
ven in de naaste toekomst De uitvoennoge-
lijkheden nem enam, terwijl er bij de
huidige finantieele moeilijkheden in bijna
alle landen allereerst in Duitschland, geen
verdere credietverleening aan de sowjets
BEGRAFENIS VAN DEN VERMOORDEN RIJKSVELDWACHTER
Op het graf van
wijlen Ds. J. H. Th.
Rappard, is door de
Ned. Hero. Gemeen
ten Dinteloord en
Barneveld, die hij
eens als predikant
diende, nevenstaan
de gedenksteen ge
plaatst. Deze steen
werd ontworpen en
vervaardigd door de
Veenendaalsche
Steenhouwerij.
Onder zeer groote belangstelling had Dins
dagmiddag te 1 uur de teraardebestelling
plaats van den te Kerkdriel vermoorden
Rijksveldwachter Tap. Aan de groeve werden
behalve de familieleden opgemerkt de Offi
cier van Justitie te Tiel; de substituut-offi
cier van justitie en verschillende rechters
van de arorndissements rechtbank te Tiel,
alsmede de burgemeester van Dreumel en
een 100-tal politiebeambten en Rijksveld
wachters uit het geheele land. Het woord
werd gevoerd door den districtscomman
dant der Rijksveldwacht te Arnhem, den
waarnemend burgemeester van Kerkdriel,
den brigade commandant der Rijksveld-
wacht te Zaltbommel en de Oppenvacht-
meester der Marechaussee.
in de naaste toekomst te verwachten
valt. Moge het al waar zijn, dat de
sowjet-regeering aan haar bestaande bui-
tenlandsche verplichtingen kan voldoen
dit zal de naaste toekomst moeten bewijzen
STALIN
wanneer daarbij komt de noodzakelijk
heid om de inkoopen contant te financieren
zullen de betalingen een hoogte aannemen,
die stellig boven de betalingscapaciteit der
sowjets in het komende jaar uitgaat Zonder
invoer echter is de doorvoering der plannen
een onmogelijkheid; er is geen sprake van,
dat de sowjet-unie vooralsnog in staat is de
noodige ingewikkelde machines en moeilijk
te vervaardigen materialen zelf te produ-
ceeren. In dit opzicht zal het jaar 1932 tot
nu toe ongekende moeilijkheden brengen,
met ihet gevaar, dat zelfs die weinige objec
ten, die de voornaamste onderdeelen van het
vijfjarenplan uitmaken, in het gedrang zul
len komen.
De leiding van Stalin.
Onder de sowjet-leiders zijn er velen, die
al deze moeilijkheden inzien. Stalin met zijn
engere aanhangers heeft echter steeds be
wezen door niets terug te brengen te zijn
van zijn vooropzette bedoelingen om het
economische leven te dwingen in de richting
die hij in zijn verschillende lijnen aangeeft
Nog onlangs heeft hij blijk gegeven van een
ten top gevoerde felheid door een campagne
te ontketenen tegen personen, die volgens
zijn meening niet orthodox genoeg bleken
in de theoretische leer van het bolsjewisme.
Stalin duldt nog steeds niet dat men ook
slechts wijst op een afwijking van de star
heid der door hem vastgestelde beginselen.
En zijn woord is nog steeds wet; dat bleek
duidelijk genoeg uit het ootmoedig beken
nen van schuld van vele der aangevallen
redacties, waaronder zelfs Isroslafski, een
der allerhoogsten.
Zoolang de leiding in handen van Stalin
blijft berusten is van een werkelijke taktiek-
verandering dan ook geen sprake. Mochten
de omstandigheden zich ontwikkelen, mede
in verband met die in andere landen, zoo
als wij die voorzien, mochten de moeilijkhe
den der sowjets bij de uitvoering der plan
nen sterk toenemen, dan zal de strijd voor
wijziging der taktiek den vorm aannemen
van strijd tegen de Stalinsche leiding. De
mate, waarin het verzet tegen deze halsstar
rige leiding tot uiting komt is een goede
barometer voor de interne moeilijkheden der
sowjet-unie.
BRANDEN
Te Heinkenszand (Z.) brak juist vóór de
godsdienstoefening brand uit in de Geref.
Kerk. Waar reeds enkele kerkgangers de
kerk waren binnengegaan werd de brand
spoedig opgemerkt en konden direct maat
regelen worden genomen. Met een minimax
en emmers water, door de kerkgangers aan
gebracht, was men den brand spoedig mees
ter, zoodat de kerkdienst nog kon doorgaan
De oorzaak schijnt gelegen te zijn in" het
feit, dat een schoorsteenbuis geleid is langs
de zoldering. Door de hevige warmte der
buis is het dak aan het branden geraakL
Radio Nieuws.
0OXDERDAG, 7 JASl*
cn K.R.O.: More"'
ill? if
Gramof jdus' elc
i A.V-R.O.AcoordeoQ-ir
alundbo rg:
r a u m A.V.R.O.Resldt^_ .ork«s
e 1: Om roep-orkest
n N.C.R.V.: Concert
n N.C.R.V.Gramofoonmualek
rsura .LV.R.O.: Gra mof.mu*1 ek
Zlekenuurtje Ds. J. 3a
Lezingen, Cursussen, eng.
11.00 Hilversum A.V.R.O.: Knipcursus Kin-
derkleeding
14.00 Huizen N.C.R.V.: Cursus fraaie hand
werken
15.00 Hi! e r s u m A.V.R.O.: Knipcursus voo9
gevorderden
13.15 Huizen N.C.R.V.VrouwenhaJfuurtje
sum A.V.R.O.: Sportpraatje
X.C.R.V.: Knippen en etofver-
18.30 H i v
19 30 Huizen N.C.R.V.: Politieberichten
19.45 Huizen N.C.R.V.: Persberichten
22.30 Hui zen N.C.R.V.: Persberichten
LAGE OVERVAL
De veldwachter van de gemeente Vlagti*
wedde A. Nieuwhof, is, toen hij in den
nacht van Zondag op Maandag op surveil
lance was, door een onbekend gebleven
persoon besprongen en neergeslagen. Hij
geraakte bewusteloos en toen hij weer bij
kwam ontdekte hij, dat hij een groote
wonde aan de rechterkaak had, welke hij
in het ziekenhuis is Winschoten heeft laten
hechten. De aanvaller is onbekend gebleven
NIEUWE AVONTUREN VAN PIEPNEUS EN BIBBERSNOET,
DOOR G. TH. ROTMAN 1
3. Maar jawel, Kees klom brutaalweg in
den appelboom, die vlak bij de schutting
stond, en beet uitdagend in een groote mui
zenbellefleur. „Wacht!" riep ik, en wilde met
een dreigend mijn vuist opsteken. Maar ik
had er zoo gauw geen erg in, dat ik 'n heele
pot met verf in m'n hand had en kreeg alles
in mijn mouw.
L Nou, je vat wel. Kees had z'n draai en
zat zich boven in den boom 'n kriek te lachen
Maar, jongens, toen gebeurde het! Onder het
lachen hield hij zich niet goed vast, en
plomp! daar viel hij boven op het pasg®-
verfde hek on daar dit schuin op een schraag
lag, rolde hij rrrrr! langs het heele hek naar
beneden.
(Wordt Vrijdag vervolgd)'
KERKELIJK LEVEN IN 1931
WIE MIJ BELIJDEN ZAI
IIL
De strijd tegen „verwording" en „verslap
ping" in het Kerkelijk leven en voor „de
innigheid der leer beteekent niet, dat een
Belijdenis, als zou ze met de H. Schriftuur
doo- Goddelijke inspiratie verkregen zijn,
eeuw-in eeuw-uit met geen vinger aange
roerd mag worden.
Een nieuwe Belijdenis?
De Generale Synode der Geref. Kerken,
iin 1920 te Groningen gehouden, benoemde
dan ook Deputaten ter zake van den uit
houw der Belijdenis. Tien jaren lang bleef
dit onderwerp aan de orde, en dat in 1930
de Synode van Arnhem eindelijk uitsprak
„dat rle behoefte aan de uitbreiding van
de Belijdenisschriften uit het ingediend rap
port en de proeve niet gebleken is en daar
om besloot geen nieuwe Deputaten meer te
bencemen, is toen velen een teleurstelling ge
weest.
Maar de Deputaten, die voor hun Proeve
van „Arnhemsche Artikelen" veel arbeid
verricht hadden, hebben toch wel aller
minst beoogd aan te bieden wat in October
door Dr J. G. Ubbink is gepubliceerd:
„De nieuwe Belijdenis aangaande Scihrift en
Kerk", een „Proeve" van 35 artikelen, toe
gelicht in een zeer lijvig boekwerk.
Deze predikant verklaarde in de dagen
van zijn zilveren ambtsjubileum hijzonder
licht verkregen te hebben en besloot „met
dit lacht de door God in mij gewerkte, ge
zaaide en daarop onder hoogero leiding ge
groeide nieuwe belijdenis uit tc schrijven".
„Ik heb haar slechts geschreven", aldus»
bekende hij, „want zijzelve is niet van mij,
wij zijn tegenover haar slechts lijdelijk, or
ganen voor Gods werk, voor Gods gedachte.
De stijl, de uitbeelding en uiteenzetting er
van in mijn Proeve is dan ook het eenigw
gebrekkige eraan. Zijzelve is als werkelijk
held onaantastbaar".
De schrijver betoogde, dat dc H. Schrift
ui et met Gods Woord gelijkgesteld mag wor
den. „De H. Schrift niet van Gods Woord
te ondersoheiden, maar haarzelf voor -on
Goddelijk boek aan te zien", noemde hij:
„niet vroom, maar onvroom, niet geloovig,
maar ongeloovig". En de Kerk beschouwde
hij als „de dagelajksche steeds voortgaande
menschwording van den Zoon Gods, een
gedachte, die, hoewel gebrekkig, eenigszins
vertolkt wordt in het Misoffer bij de Roorn-
sche Kerk". Voorts achtte hij, dat er geen
uitoefening van uitwendige tucht" mag
plaats hebben.
Bijval en critiek.
Dat de groote persorganen zoowel als de
talrijke „kerkbodes" in de Geref. Kerken
afwijzend tegenover zulk een Proeve zouden
staan, viel te verwachten. Zeker ontving
hij van andere zijde bijval. De ethische
Prof. Brouwer vond In Ubbink's werk
„zeer opmerkelijke uitlatingen, die hoopvol
stemmen". Zijn geestverwant Prof. S 1 o t e-
maker de Bruine liet naar aanleiding
ervan los, dat „de gehandhaafde belijdenis
een codex en geen getuigenis meer is". D r.
J. G. Geelkerken sprak van „een ge
harnast boek" en P e e 1 g e (P. L. Gerritse),
een medewerker van „Woord en Geest", riep
uit: „De Gouden Standaard gevallen! Er
blijft nauwelijks koper over. Het Gerefor
meerde goud gedeclasseerd tot beschim
meld „ethisch" koper".
Maar de bijval van deze zijde was toch
ook niet onverdeeld. Zoo schreef D s. J. J.
Busk es: „Daar schijnen H. V.-ers te zijn,
die ziöh bij voorbaat al weer verheugen op
een conflict in de oude Geref. Kerken. Ik
kan in hun vreugde niet deelen. Want de
vragen, die dit boek stelt aan de oude Geref.
Kerken, worden evenzeer gesteld aan de
Kerken van het Hersteld Verband. Een knup
pel in het hoenderhok, noemde Dr. Geel
kerken dit boek. Indien het waar is, dan
zeker nok in het hoenderhok van het Her
steld Verband. Eu het is nog de vraag, waar
deze knuppel meer verwarring en moeilijk
heden zal brengen. De oude Geref. Kerken
kunnen, zoo zie ik het, dit boek onmogelijk
aanvaarden. Ook de Kerken van het Her
steld Verband kunnen dat niet".
Procedure.
De publicatie van Dr. Ubbink is dan ook
oorzaak van een procedure geworden. Hel
ethisch „Alg, Weekblad voor Christendom
en Cultuur" had reeds geschreven: „Als Di
Geelkerken niet gehandhaafd kon worden,
is het a fortiori onmogelijk Dr. Ubbink te
souveeren: de ketterij van den eersten was
microscopisch nauw waarneembaar, dit
boek wemelt van ketterijen om van te ijzen
voor een rechtgeaard „Gereformeerd"
mensch". Ds. Buskes zag als noodwendig
heid: „Het einde zal zeker zijn, dat Dr.
Ubbink uittreedt of dat men hem schorst
en afzet". De meergenoemde „Peelge", die
1? October profeteerde: „Wedden, dat hij
(Dr. Ubbink) vandaag over een jaar nóg
preekt in de Geref. Kerken? Wedden ook
dat de kerkelijke machthebbers deze in
flatie gaan camoufleeren en alweer de
sdhijn-welvaart zoeken te redden?" hoeft
weldra kunnen vernemen, dat zijn zieners
gaven niet deugdelijk bleken, wijl de Classis
Woerden, die reeds precies een maand daar
na samenkwam, Dr. Ubbink in zijn ambts
bediening geschorst heeft, op grond dat
zijn publicatie „ingaat tegen de H. Schrift,
naar uitspraak onzer belijdenisschriften en
de betreffende liturgische formulieren".
Opmerkelijk is in dit verband een uit
spraak van de Roomsche „Maasbode": „Ook
wie niet Gereformeerd is, maar den ernst
beseft, waarmee deze menschen hun kerke
lijke aangelegenhe-don behandelen, voelt het
pijnlijke van dit religieus conflict".
Is zulk een conflict pijnlijk, het levens-
bestaan van een Kerk eischt de handhaving
barer Belijdenis.
Kiezen, niet deelen.
Dc Geref. Kerk van Lunteren meende in
dezen geest te handelen door, met de gena-
buurde Kerken, haar emeritus-predikant
D s. J. L. Jaspers fe schorsen. Deze had
kort te voren verklaard „in geenen deelo in
le stemmen met de dogmatiek en kerkrech
telijke beslissingen van Assen" en te ken
nen gegeven indien hij van een dor Goref.
Kerken in Hersteld Verband een preekve.-
zoek zou ontvangen, dit te zullen aanvaar
den. Deputaten van laatstgenoemde Kerken
verleenden hem het recht in de bediening
des Woords voor te gaan. Op 26 Juli preek
te hij voor 't eerst in deze Kerkengroep, nl.
te Amersfoort In September volgde toen d*>
schorsing, waarmee de Classis Arnhem ac-
coord pinc.
Van het Kerkverband der Ned. Geref. Ge
meenten werd Ds. H Siegers te Oostei
beek losgemaakt, wijl hij (aldus het besluit)
zich niet houdt aan de belijdenis van God»
Woord, niet aan rle Cbisslshesluiten én geen
Kerkelijk standpunt inneemt. De „losge
maakte" had nl. verklaard van harte de
Maranatha-beweging toegedaan te zijn.
De Synode der Chr. Geref. Kerk kreeg een
bezwaarschrift te behandelen tegen Ds. A.
M. BerUhoff, die in een boekwerk db
leer van het Duizendjarig Rijk had voorge
staan. De Synode nam ongewijzigd oen
commissie-rapport aan, waarin werd uitge
sproken, dat de leer van het Duizendjarig
Rijk geen leer der Kerk is, maar daartegen
zoowel als tegen Gods Woord strijdt Om
trent het standpunt van Ds. Berkhoff werd
wel geoordeeld, dat deze „soms gewaagde
uitdrukkingen heeft gebezigd" en „van vele
Schriftuurlijke uitspraken een verklaring
geeft, die zeer sterk aanvechtbaar is". Maar
hij werd niet censurabel geacht. Men advi
seerde hem ernstig „zich in dezen te matl
gen" en overigens liet de Synode „de toe
komstverwachtingen van Ds. Berkhoff vooi
zijn privé gevoelen".
Het Class. Bestuur van Dokkum der Ned.
Herv. Kerk had zich enkele malen te be
moeien met D s. H. W. M. Hupkes J r. en
diens Kerkeraad te Zwaagwcsteinde, waai
moeilijkheden ontstonden, omdat de predi-
diikant perfectionistische gevoelons zou pro-
pageeren.
Zoo heeft elke Kerk te waken, dat haar
Belijdenis wordt gehandhaafd.
Het boek van Dr. Ubbink is door Prol.
v a n der Schuit „een teoken des tijds
genoemd, dat „ons duidelijk laat zien, wat
er thans zoo al in „Gereformeerde krin
gen woelt", terwijl hij meende te moeten
constateeren, dat men in de Geref.. Kerken
met het „zich terugtrekken op het bolwerk
der Geref. Belijdenis wel wat laat is"
Een „Cbineesche schoen?"
Laatstgenoemde docent der Chr. Geref.
Kerk verwonderde zich niet over „het
„proces dat thans door de Geref. Kerken
gaat", wijl „de jongere generatie zich niet
wenscht aan te sluiten hij een belijdenis, die
als een Chineesche schoen te knellend is".
Of en in hoeverre deze schrijver gelijk
heeft, zal de toekomst leeren.
Dc Geref. Kerken in Hersteld Verband
hebben ten aanzien van het vraagstuk Kerk
belijdenis in haar voorjaars-classis de „ver
klaring" gegeven, dat men de algemeene
Christelijke Geloofsbelijdenis en de drie For
mulieren van Esnlgheid aanvaardt mits men
rekening ermee houdt, dat deze geschriften
„zijn beïnvloed door rle denkwijze cn gestold
in denkvormen en de taal van hun tijd'.
Terwijl gestaan moet worden naar vernieu
wing of verdieping der Belijnen 13 (v_ derei
verklaring) ton aanzien van „ons geloof in
zake de H. Schrift en de Kerk" en „onze ge
loofsovertuiging uit te spreken betref lende
vraagstukken welke zich in onzen tijd aan
ons volk opdringen".
Ter December-vergadering van de Herv.
Broederschap betoogde de confessioneele
Prof. Haitjema: „Kerkorde en Belijde
nis zijn niet te scheiden. Kerkherstel eischt
leertucht. Een belijdende Kerk op aarde zal
niet zonder leertucht kunnen". Maar de
ethische Prof. Brouwer ging daartegen
over van het standpunt uit: „De leertucht
mag alleen geestelijk van karakter zijn."
Terwijl in de discussie werd gezegd: „Volks
kerk is alleen die Kerk, die het groote deel
van ons volk in zijn verschillende richtingen
omvat. Dat moet zij blijven, anders wordt
zij onmiddellijk verdrongen door de Katho
lieke Kerk". Hier komt als vanzelf de vraag
naar voren, of de Belijdenis niet als een
knellende „Chineesche schoen" beschouwd
wordt en de kwaliteits-hoofdzaak voor de
kwantitoits-bijzaak wijkt.
Vrijzinnig Apostollcum.
Hoezeer er, zelfs voor hen die de H. Schrift
niet als richtsnoer voor geloof en leven aan
vaarden, behoefle bestaat aan oen beginsel
verklaring als houvast, bleek zei 1'6 in het
moderne kamp.
Vanwege den Ned. Protestantenbond ver
scheen een drietal geloofsverklaringen, n.l.
van Dr. C. E. H 00 y kaas: „Tien Hoofd
punten van ons Geloof"; van Dr. G. Hor-
reüsde Haas; „Credo"; en van D r. D. A.
Vorst er: „God en de Ziel".
Ten slotte kwam de Centrale Commissie
van het Vrijzinnig-Piotestantisme, onder
leiding van Prof. van Mourik Broek
man, met een „Beginselverklaring", in 12
Artikelen.
Maar hier, waar men van „vrijheid" zoo
zeer gewaagt, alsof er het monopolie berust,
kon men zich toch slechts kort verheugen
in een „eenheid in overeenstemming van
godsdienstig beginsel". Reeds D r. H. d e V 0 s
miste er veel in, al hoopte hij dan ook. dal
dit stuk mocht „bijdragen tot de eenheid
onder de Vrijz.-Protestanten". En de Kerk-
nieuws-redacteur van een liberaal dagblad
verweet de „twaalf artikelen" niet minder
dan „gebrek aan bondigheid, duidelijkheid
en een nntithetlsch-polemisch uitgangspunt",
waarom liet „als vademecum onbruikbaar
"i'erd genoemd.
Uitteraard werd het „vrijzinnig credo" door
zijn opsteLers oieW-indend verklaard. Dit
moge de „kracht" van het vrijzinnig-rel!"
gieuse leven genoemd worden, het bewijst
tegelijk haar „zwakte".
Déraillement en fiasco.
Er is zelfoverschatting bij de Vrijzinnigen
geweest. Er waren grootsche plannen. Twea
predikant-scherpschutters zouden hun Dijlen
richten op de bevolking der hoofdstad. Den
Haag nam zich voor op zijn minst dne
kerken te bouwen.
Wat werd bereikt? Amsterdam kreeg twed
vrijzinnige dominees. Toen eerst liep de
ééne weg, daarna nam ook de tweede een
beroep aan. Den Haag kreeg geen drie
kerken, maar had. naar Dr. C E. Hooy.
kaas het uitdrukte, „twee gelijktijdige
derailleraenten": de predikant-voorganger
van de Vrijzinnig-Hervormden bleef met
moeite behouden, nadat als gevolg van een
langdurig conflict het geheele Bestuur was
afgetreden, terwijl de voorganger van den
Ned. Protestantenbond naar elders vertrok.
Gemelde scribent vroeg dan ook: „Zit in het
geordend kerkelijk leven toch meer waar
borg voor gematigdheid en streng verant
woordelijkheidsgevoel bij dc bestuurders dart
in vereen igingen?"
Eon volkomen juiste uitspraak van Ds.
M. van Grieken klopt verder op deze
feiten: „Men zegt wel eens, nat de Modernen
altijd hard schreeuwen als ze geen dominéé
van hun kleur hebben. Maai- als ze een do
minee hebben, is de fut er uit en de belang,
stelling openhaalt zich heneden nul te zijn".
Na de debacle van de Vrijzinnig-Hervorm.*
de organisatie en haar orgaan „De Wacht-
toren cn de erkenning, dat in het jaar der
verkiezing „Kerkeraad-Kiescolleg-" in vele
Gemeenten met „een paar traanbommen" de
invloed der t rijzinnigen op de Kerkelijke
Besturen is afgesneden, heeft Dr. H. d e Vos
rondweg verklaard, dat het Vrijzinnig-Pro-
testantisme niet „klaar" is: „noch op orga
nisatorisch, noch op theoretisch gebied, noch'
als haard van geestelijk leven."
Als reflex op deze verklaring is gevolgd
een advies van Ds. D. T. l os: „OriêntatJo
naar rechts is, wat de kansen van het Vrij-
zmnig-Protestantismo betreft, vruchtbaarder
dan naar links". s
We vermoeden, dat óók aan rechtzinnige
zijde winst gedaan kan worden met de over
weging, dat zulk een advies wel eens oni
tactische redenen min of meer opgevolgd
kon worden. Een gewaarsc-uwd man telt
voor tweel
