Jlicaiue ^riïisdjr (L'oumitt
BINNENLAND.
ABONNEMENT:
Per kwartaal f 3.21
(Beschikkingskosten f 0 15.)
Per week
Voor het Ruitonland bij Weke-
lijksche zending u 6-—
Bij dagelijksche zending 7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Va cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijghaar
Dagelijks verschijnend Nieuws blad voor Leiden en Omstreken
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 3529 WOENSDAG 9 DECEMBER 1931
ADVERTENTIEN
Van 1 tot 5 regels
f 1.1*V5
0.22Va
van 1—5 regels 2^0
Elke regel meer0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend f 0.10
12e Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD.
KRAS BESLUIT
De nieuwe Duitsche noodverordening zoo
juist door den Rijkspresident onderteekend
en op bijkans ontroerende wijze door rijks
kanselier Brüning toegelicht, legt het maat
schappelijk leven aan ongekende banden.
Het is zuivere dictatuur, maar opgelegd
door hooge nood; het is een levensgevaar
lijke noodsprong, waarbij de omstanders
den adem inhouden en hijgend vragen: wat
zal het zijn, dood of leven?
De Rijkskanselier kent maar één woord:
bet moet! Het is 'n waagstuk, dat vergezel d
gaat van een snerpend S.O.S. voor heel de
wereld. Want zeer terecht merkt hij op, dat
de wereld nog slechts door solidariteit en
eerlijke samenwerking te redden is, maar
dat ieder thans meer dan ooit aan eigen
yolk moet denken en daardoor juist de
jtoestand verergert.
„Van de gezondmaking van Duitschland
en van de medewerking van de andere
yolken daarbij zal het afhangen of Europa
nog gered worden kan, of met Duitschland
te gronde zal gaan. Tarieven, invoer-verbo-
den en andere maatregelen kunnen mis
schien tijdelijk een volk helpen, maar van
het standpunt van de wereld-oeconomie
staan ze de gezondmaking eerder in den
weg."
Naast de maatschappelijke dwangbepalin
gen, welke veel breeder beschouwing eischet»
dan in een kort artikeltje gegeten kan
worden, heeft Brüning ook de politieke pro
paganda onder curateele gezet.
Ik mag niet toelaten, zoo schreeuwt hij
bet uit. dat men voortgaat in deze ontzei
tende tijden een zinneloozen burger- en
broederoorlog voor te bereiden of te ont
ketenen.
En daarom wordt niet. alleen een alge
meen verbod afgekondigd om partij-unifor
men te dragen en zal belastering van regee-
ringspersonen streng gestraft worden, maar
„van heden af tot 3 Januari, zullen teven»
alle pohteke vergaderingen, optochten, enz.
verboden zijn, om het Duitsche volk in den
Kersttijd,, die voor velen gelukkig nog een
tijd van bespiegeling en inkeer is, gelegen
heid te geven tot bezinning te komen, een
bezinning, die het later hopelijk niet meer
in zoo ergerlijke mate verliezen zal."
Wie tegen dit optreden van Brüning be
zwaren wil aanvoeren, ga gerust zijn gang,
wij vermeten ons niet thans een oordeel te
geven, omdat we er uiep van doordrongen
zijn, dat de gewone maatstaf thans ondeug
delijk is. In ons land doen we het, bij voot-
keur nog anders, maar de gedachte, welke
in de laatstgenoemde voorschriften naar
.voren treedt, is zeer sympathiek.
Hier verlaat een Kamerlid de vergaderin,
met de mededeeling, dat hij naar Twente
gaat om de arbeiders op te rui en; en het
blijft de „geachte afgevaardigde" die met
onderscheiding behandeld wordt
Hier belegt men op de Kerstdagen talloo-
Ee vergaderingen, waar het revolutionaire
woord zal bulderen en de ether zal vol ziju
van hoon op Christendom, Vorstenhuis
Regeering. En niemand zal er aan denken
om deze beroerders van ons volk den mono
te snoeren.
Hoogstens brengen we het zoo ver als de
Enschedesche predikanten, wier daad we
hartelijk toejuichen, om openlijk een Ad
ventsboodschap tot het Twentsche volk in al
Zijn geledingen te richten.
Maar verder komen we dan ook niet.
Eerlijk gezegd, we hopen ook van harte, dai
we niet verder behoeven te gaan. Noodver
ordeningen zijn geen begeerenswaardige ob
jecten; slechts hooge nood kan ze recht
vaardigen.
Doch dit neemt niet weg, dat de vrijheid
ten onzent dikwijls heel dicht de losbandig
heid nadert en dat men het criterium van
strafbaarheid: revolutionaire actie, versto-
heid en versterkte samenwerking door con
gressen en filtreerende oppositie-bladen of
censuurcommissies konden daarin geen ver
andering brengen.
En nu komt het laatste partij bes tuurs ver
slag. Het is sober gesteld, want de secreta
ris der S.D.A.P. is een bezadigd man, niet
belust op sensatie: een goed ambtenaar zou
len kunnen zeggen.
In een half kolommetje geeft hij 't verhan
delde weer van een bijeenkomst, welke zeker
uren duurde en waar de haren er vaak af
stoven in de scherpe discussie; maar de
hevige beroering dreunt na in dit sobere
verslag als gerommel van een wegtrekkend
onweer, waarvan men echter moet vreezen,
dat het elk oogenblik weer keeren en in
slaan kan.
„Naar aanleiding toch, zoo zegt het ver-
ag, van een aantal ingekomen brieven en
voorstellen, alle de interne verhoudingen in
de partij, de positie van de partij naar
buiten en daarmede ook de eenheid van de
partij rakende, werden uitvoerige bespre
kingen gehouden. Hierbij kwam ter sprake
een aantal mededeelingen van afdeelingen
over ingediende moties, die kennelijk wijzen
op een georganiseerde oppositie in de partij,
gevoerd door een aantal der z.g. lmkervleu-
gelaanhangers."
De bedachtzame historieschrijver overdrijft
niet maar hij kan niet spreken van enkele
ingekomen brieven, van korte discussie
enz.; neen, alles wijst op een beroering van
groote omvang; veroorzaakt door een „geor
ganiseerde oppositie in de partij." Deze is
dus op 't congres te Arnhem, waar zoo roe
rende eenstemmigheid werd bereikt, niet in
de watten gelegd. Integendeel, het is on
miskenbaar, zegt het verslag, dat die
georganiseerde oppositie afspraken maakt
en tegenleiding geeft: schadelijk voor de
partijdiscipline en gevaarlijk voor de partij-
eenheid.
Dan kwamen daar nog bij enkele moties
en voorstellen van het hoofdbestuurslid
Schmidt tegen de V.A.R.A. en tegen de roode
leiding in het Twentsche textiel-conflict en
men begrijpt, dat het er gespookt heeft in
deze bijeenkomst en dat menig partijbe
stuurder gezucht heeft: Makkers, staakt uw
wild geraas!
Tevergeefs: de oppositie legde zich niet
neer bij de beslissing van het partijbestuur;
na de stemmingen waarbij hij de nederlaag
leed, deelde de heer P. J. Schmidt mee,
dat hij als lid wan het partijbestuur bedankt
Deze daad zal gevolgen hebben; dat is
zeker. Thans schrijft de roode pers nog pg.
Schmidt; al licht zal over niet lange tijd
een andere titulatuur gebezigd worden.
Met dit overzicht van het geschil volstaan
we voor ditmaal. Conclusies trekken we
heden niet. Slechts willen we de verzeke
ring-geven, dat het gebeurde voor ons geen
reden tot juichen is, omdat we van een
scheuring in de S.D.A.P. slechts schade en
gevaar zien voor land en volk.
Vooral, omdat het eventueel blijvend ge
deelte het minst positieve program heeft.
VIERDE EEUWFEEST
PRINS WILLEM S GEBOORTE
PLANNEN IN VOORBEREIDING
24 AFRIL 1933
Door het Uitvoerend Comité voor de her
denking van het Vierde Eeuwfeest van du
geboor e van Prins Willem van Oranje, is
een circulaire gericht aan het eere-comitê
het algemeen comité, die verschillende
mededeelingen bevat over de herdenkings
plannen.
Brieven van den Prins van Oranje
Met toestemming van H. M. -de Koningin
zal in de publica dés van het Koninklijk
Huisarchief een aantal tot dusver onuitge-
WERKLOOZEN-ELLENDE
Waar men de „soeploods" vindt om dit
minder fraaie beeld nog maar eenste ge
bruiken niet in het achterlijke Nederland,
waar sommigen niets anders kunnen
dan een onwillige regeering tegenover een
werklooze massa; maar in het land van de
dollar, de korte arbeidsduur en de hooge
loonen.
De roode pers gaf er dezer dagen een tref
fende foto van: werkloozen, zoo op 't oog nog
behoorlijk gekleed en dus geen bedelaars,
geschaard om groote manden met brooden
op de uitdeeling wachtend. En het onder
schrift luidt zeer gepast: „Werkloozen-ellen
de in Amerika: uren staan de werkloozen te
wachten voor de bureaux waar de regeering
brooden verstrekt".
Dat js dus wel degelijk d"e „soeploods".
We hebben die tijden der bedeeling hier
ook gekend. Doch ze zijn, behoudens mis
schien hier en daar een vergeten uitzonde
ring, gelukkig voorbij; althans voor de valide
arbeiders die eenig verantwoordelijkheids
gevoel hebben en zorg toonden voor de
dagen van werkloosheid,
ring der openbare orde en strijd met de Qm nu maar niet spreken van de kiesche
goede zeden wel vaak heel ver wegschuilt, waarop diaconiën als regel hulp ver-
De Duitsche noodverordening moge al-leene'n( mag gewezen op het feit, dat het pas
opgerichte crisis-comité (men vergetc het
thans voor hen, die tot het uiterste dringen,
een waarschuwing zijn.
EEN HISTORISCH VERSLAG
Dat krijgt ongetwijfeld historische be-
teekenis, het verslag van de vergadering van
het soc. dem. partijbestuur en dat voor de
niets kwaads vermoedende lezers andere
verrassingen bracht dan men op 5 Decem
ber wenscht
We spreken nadrukkelijk van de arge-
looze zielen, want immers, wie met eenige
kennis van zaken de laatste maanden de be
weging, deining en beroering in de S.D.A.P.
gevolgd heeft; die wist, dat dit komen moest
en dat er nog meer komen zal. Een stroom
als deze kan men niet schutten met wat
wiepen van rijshout, onsterk vlechtwerk van
revolutionair gebaar en kalmeerende woor
den.
Tegen zich zelf verdeeld en rustende op
Voeten, eensdeels van ijzer en eensdeels van
leem, zoo luidde ons oordeel over de wankele
S.D.A.P. en alle sohoone vertoog en over een
et!) gansch andere voornemens koestert
dan „soeploodsen" in te richten.
Het program van de Prinses, nader ont
wikkeld door Jhr. van Citters, maakt mel
ding van geheel andere plannen. Van
individueeele verzorging, waar nood is en
van geestelijke ontspanning en ontwikkeling
om moreele inzinking door werkloosheid te
voorkomen.
Is dat program wellicht opgemaakt ondier
de invloed van de roode arbeidersbeweging,
die immers de stoot gaf aan deze actie? Of
heeft misschien de heer Oudegeest adviezen
gegeven en de redevoeringen geïnspireerd?
Het is moeilijk aan te nemen, want zijn
rede over de crisis zette in met gevoelens
van haat en leedvermaak; hij zag met wel
gevallen de ineenstorting der kapitalisti
sche maatschappij; hij kon geen woord
sproken of schrijven zonder ontevredenheid,
onrust en bitterheid te wekken en laatdun
kend te oordeelen over wat anderen doen.
Doch wanneer de Prinses of de Voorzitter
van het Comité een beroep doen op de soli
dariteit van. het Nederlandsche volle, dan
geven brieven aan en van den Prins het
licht zien. Dr. N. Jajpikse, directeur van 't
Koninklijk Huisarchief, heeft deze in ver
schillende archieven gevonden en zich met
de verzorging der publicatie belast. Het
eerste deel zal loopen tot 1567.
Biographic van don Prins.
Prof. Dr. A. A van Schelven beeft onz»,
uitnoodigiing aanvaard een biographie.van
den Prins van Oranje te schrijven. Hei
boek zal circa 250 bladzijden beslaan en
voor matigen prijs in den handel worden
gebracht.
Gedenkboek.
Voor de samenstelling van het Gedenk
boek is een subcommissie in het leven ge
roepen, bestaande uit de heeren Jhr. Mr
C. de Savornin Lohman, voorzit er, Jhr.
Dr. W A. Beelaerts van Blokland, Dr. Tn.
Goossens, Dr. A. A. van Schelven, Dr. J. S
Theissen, Mr. G. L. de Vries Eeijens, secre
taris. Deze subcommissie denkt zich een
Gedenkboek als een aanvulling van de
Biographie. In de laatste worden in groote
lijnen het leven, de werkzaamheid ei
beteekenis van de persoon van den Prins
gesche s/t. het standpunt uiteen gezet, dat
hij tegenover de vraagstukken van zijn tud
heeft ingenomen. Het Gedenkboek zal zijn
een verzameling opstellen over bizondere
onderwerpen, die meer den uitwendigen
kant van 's Prinsen bestaan raken: zijn fa
milie, zijn medewerkers, zijn woonplaa'
sen, zijn reizen enz.
Beknopt populair boekjo
Het comité overweegt de mogelijkheid om
naast deze publicaties een beknopt popu
lair boekje over den Prins uit te geven,
zoomede een plaa' in kleurendruk, meer in
het bijzonder bestemd voor de schooljeugd.
Bamen ln de kerk te Delft.
Een sub-comm'ssie is gevormd; die te
Delft heeft vergaderd en het volgende ad
vies heeft ui'gebracht. Een ramen-com-
missie, voortgekomen uit de jubileumfees
ten van 1923, heeft reeds een plan uitge
werkt, dat een begin van uitvoering heef-
gekregen. Er ziin elf groote en drie kleine
ramen in het koor der kerk, rondom de
graftombe van den Prins. Men wil van de
elf groo*e ramen er drie bestemmen voor
voorstellingen, die betrekking hebben op
het Huis van Oranje, vier voor tafereelen
uit het Oude Testament en vier voor tafe
reelen uil' het Nieuwe Testament, terwijl
drie kleine ramer. opgevuld zouden worden
met ornamen'ale figuren. Een van de groo
te ramen is reeds gereed en onthuld. Voor
het maken van een ontwerp voor een der
kleine ramer. is opdracht gegeven. De mid
delen daarvoor waren uit de fondsen van
1923 aanwezig. De subcommissie adviseert
nu diit plan over te nemen en verder
veel mogelijk te verwezenlijken. Een groot
raam kost f 10.000. een klein f4000. Voor al
de resteerende ramen zou dus f108.000 noo-
die zijn.
Aangezien op een zoo eroot bedrag niet
valt tè rekenen, zou het IJi'voerend Comité
voorloopig slechts opdracht willen geven
tot het on'werpen van de drie ramen, be
stemd voor het Huis van Oranie. waarmede
een bedran- van f30.000 gemoeid is. Bij tij
rlige bestelling zouden deze drie ramen op
24 April 1933 gereed en geplaatst kunnen
rijn en omstreeks dien datum kunnen ont-
hu'i worden.
Verdere opdrachten kunnen eerst worden
gegeven, wanneer de middelen ruinim
vloeien dan thans verwacht kan worden.
klinkt daarin door de stem van liefde
mede gevoel, niet alleen voor stoffelijke,
maar ook voor geestelijke nooden.
Wij willen de „soepioodis" van Amerika
niet; en dat niet, omdat wij het kapitalisme
haten, doch omdat wij de broeders liefheb
ben en ons zonen weten van één volk, ook
in lilden.
OFFICIEELE BERICHTEN
AUDIËNTIE
De gewone audiëntie van den Minister
m Onderwijs, zal Maandag e.k. niet plaats
hebben.
VOOGDIJRADEN
Bij Kón. besluit is benoemd tot lid van
den Voogdijraad te Leeuwarden mevr. H.
I. C. Dozy, geboren de Stoppelaar, wonende
aldaar.
GEMEENTEN
j Kon. besluit is aan P. van Schouwen
op zijn verzoek eervol ontslag verleend als
burgemeester der gemeente Oude Tonge.
STATISTIEK
Bij Kon. besluitis aan. mr. P. J. C. Tet
rode, directeur van De Nederlandsche Bank
op zijn verzoek eervol ontslag verleend als
lid van de Centrale Commissie voor de
Statistiek onder dankbetuiging voor de als
zoodanig bewezen' diensten.
RIJKSMUSEA
Bij Kon. besluit zijn in vasten dienst aan
gesteld tot wetenschappelijk assistent bij
het Rijksmuseum te Amsterdam mej. M. E.
Labouchëre eri H. P. Baard.
NATIONAAL CRISIS-COMITE
Giften.
Het secretariaat van het nationale crisis
comité deelt het, volgende-mee-:
De meubelfabriek 't Oude Erf, welke stoe
len en fauleuils aan het Nationaal Crisis
comité heefl geleverd, .heeft een gedeelte
der kosten op haar eigen rekening geno
men.
De drukkerij Mouton en Co. zorgdevoor
het gratis drukken van etiketten voor de
collectebussen en van 10.000 bons voor Nu-
tricia's kindermeel.
Kapitein Mörzer Bruijns van hef stoom
schip „Enggano", van de Stoomv.-Mij.
Nederland, ving in de Roode Zee per ra
dio de rede op, welke Prinses Juliana
heeft uitgesproken bij de installatie
het fjafionaal Cusiscemité. Spontaan werd
een eollee e gehouden onder de équipage
via de directie dei Stoomvaart Mij. Ne
derland ontving het Comité een bedrag
van f 151.
Het personeel van de N.V. Werkspoor
te Amsterdam heeft aan hei N.C.C. een
bedrag van f 112.17 overgemaakt, bijeenge
bracht door het personeel. Het is de be
doeling iedere maand een inzameling te
houden.
De heer Jack Hamel heef: zich bereid
"verklaard 5 pet. af te staan van den even
tuëeien verkoop zijner schilderijen, die van
1—31 Dec. in de Kon. Kunstzaa] Klevkarrp
te 's-Gravenhage worden tentoongesteld,
De gouverneur van de Kon. Militaire Aca
demie te Breda heeft aan het Nationaal
Crisiscomité bericht, dat het door vrijwil
lige bijdragen van allen, die tot de Acade
mie behooren, mogelijk is, een maandelïjk-
sche bijdrage van voorshands f 100 aan het
Comité toe te zenden.
De leerlingen van de R.H.B.S. te Breda
brengen wekelijks een kleine bijdrage voor
het Nationaal Crisiscomité hijeen.
Het personeel van de N.V. Elec'rische
Stroomverkoop Maatschappij Zaanland te
Wormerveer heeft besloten 1 pet van zijn
salaris af te s aan ten behoeve van het Na
tionaal Crisiscomité.
DE RAMP TE BANGKOK
HET LOT VAN DE MAIL
BANDOENG, 8 December (Aneta). I.et
hoofdbestuur der Posterijen heeft den Post
master General te Bangkok telegrafisch ver
zocht mede te deelen in-welke conditie de
mail verkeert van het verongelukte post
vliegtuig „Ooievaar". Tot dusver werd hier
op geen antwoord ontvangen, waarna het
hoofdbestuur het verzoek herhaald.
De post van de „Ooievaar" zal, voor
ver deze vervoerd kan worden, worden mee
genomen door het volgende postvliegtuig,
de „Valk", die deze dubbele post zonder
bezwaar kan medenemen.
Deelneming.
Ook de Prins heeft aan de directie
de K.L.M. zijn hartelijke deelneming betuigd
met de ramp aan de Ooievaar overkomen en
verzocht, zijn deelneming te betuigen aan
de nagelaten betrekkingen van dc slacht
offers. Tevens informeerde hij naar den
toestand der gewonden.
De Siameesche gezant bij ons hof heeft
aan de Nederlandsche regeering zijn deel
neming betuigd met het vliegongeluk te
Bangkok.
Namens den minister van waterstaat heeft
de directeur van den luchtvaartdienst een
bezoek van rouwbeklag afgelegd bij de di
rectie van de K.L.M. en daarbij verzocht
diens deelneming over te brengen aan de
nagelaten betrekkingen van de bij het on
geluk te Bangkok omgekomen leden van de
van het vliegtuig de Ooievaar.
HET TEXTIELCONFLICT
EEN ADVENTSBOODSCHAP
Plannen voor de viering van het vierde
eeuwfeest van de geboorte van Prins Wil
lem van Oranje.
Voornaamste Nieuws.
NEDERLAND-VENEZUELA
EEN ONDERSCHEIDING.
Naar wij vernemen, heeft generaal J. V.
Gómez, president van Venezuela, bij beslui'
van 5 dezer, Jhr. Mr. F. Beelaerts van Blok
land, minis'er van buitenlandsche zaken,
bevorderd tot Grootkruis in de orde van
den Bèvrijder Bolivar.
Deze onderscheiding is een bewijs van do
hartelijke betrekkingen welke bestaan tus-
schen Nederland en Venezuela en de groo
te achting, welke de Venezolaansche regce-
rirag den minister toedraagt.
Voorfs vernemen wij, dat de president
van Venezuela de onderscheiding van Of
ficier in dezelfde orde heeft toegekend aan
Jhr Mr. G. Beelaerts van Bloek. die een
studiereis heef' gemaak' naar Venezuela
waar hij door president Gómez en door de
gouverneurs der verschillende provincies,
welke hij bezocht heeft, met buitengewone
hartelijkheid is ontvangen.
De toestand te Enschedé blijft rustig
Enschede, 8 Dec. 1931
Door de Nederl. Herv. predikanten ds. W.
B. ten Kate, ds. II. G. O 1 d e m a n, ds.
W. H. Roobol, ds. N. Zwiep en door
ds. E. P e k e m a, Doopsgezind predikant,
allen te Enschede, is de volgende „Advent-
boodschap" uitgegeven:
„Diep onder den indruk, waarin onze
imenleving in deze dagen verkeert en
meer in het bijzonder nog diep getroffen
door wat in onze Gemeente nu reeds ge
beurt en haar verder nog bedreigt, richten
ondergeteekenden zich tot U.
Zij zien de Gemeente verdeeld in elkandei
bestrijdende partijen. Verbittering en haat.
de alles ontbindende en afbrekende machten
vervullen velen.
Dreigend zien wij den tijd naderen, waar
in vele honderden, ia duizenden menschen
in ledigheid hun tijd zullen moeten door
brengen. Diep zijn wij doordrongen van het
gevaar voor zedelijke verlaging, waaraan
de niet-arbeidende mensch bloot staat
Met groote bezorgdheid zien wij, hoe stof
felijke nood zal komen over vele ge
zinnen, ja over onze gansche Gemeente,
daar de welvaart van bijna allen afhanke
lijk is van den toestand in de industrie.
Zij vragen zich af, hoe in deze omstandig
heden straks blijmoedig Kerstmis gevierd
zal kunnen worden. Wapt Kerstmis is het
vreugdefeest waarbij uiting gegeven wordt
aan de blijdschap, dat in de wereld geko
men is Jezus Christus. Engelenstemmen
kondigden, naar het zinrijke oude verhaal,
zijn geboorte aan met den vreugdezang:
„Vrede op aardel" Zijn prediking is samen
te vatten in 't ééne groote woord: „Liefde".
Hij is de Meester in wien wij allen broeders
Ondergeteekenden hopen en bidden, dat
het onheil, hetwelk over onze Gemeente
dreigt te komen, zal kunnen worden afge
wend. Dat de harten van allen, die in hei
gerezen conflict betrokken zijn, vervuld
mogen worden met waarachtige, christe
lijke liefde.
Met alle kracht leggen wij den nadruk op
de noodzakelijkheid van deze christelijke
eensgezindheid.
Naar hun ernstige overtuiging maakt deze
gezindheid het volstrekt geboden, dat par
tijen in het onderhavige conflict elkander
onverwijld ontmoeten om te zamen te
trachten de oplossing te vinden.
Hoe verblijdend en tot innige dankbaar
heid stemmend zou het zijn, als de Kerst
vrede ook over onze Gemeente nederdaalde
en 1932 een waarlijk nieuw begin ware".
De toestand te Enschede
De toestand te Enschede blijft gelukkig
rustig, al heerschte er bij velen verbittering
doordat aan de stakers het hun nog toeko
mende loon' als gevolg van contractbreuk
niet werd uitbetaald. Op sommige fabrieken
heeft men vandaag net loon nog gegeven,
terwijl bij de firma Scholten zou worden
betaald indien men naar de weefgetouwen
ging. Aan dit verzoek gaf echter niemand
gevolg.
Bij het woonhuis van den directeur van
een der fabrieken, waar het loon was inge
houden, verzamelden zich enkele ontevre
dene, waarvan een een ruit ingooide. Toen
de politie kwam was er geen mensch meer
te zien.
Op de fabriek „Oosterveld" wilden onge
veer 70 menschen weer gaan werken, doch
de directie deelde mede, dat de poorten
voorloopig gesloten blijven. Indien men de
arbeiders noodig heeft, zullen ze wel be
richt ontvangen
Een deel van deze menschen is toen naar
het bureau van „Unitas" aan de Walstraat
getrokken, waar op het kantoor de situatie
werd besproken. Toen men bezig was de
namen van de betrokkenen te noteeren,
kwamen enkele personen binnen, naar ach
teraf bleek geen „Unitas"-leden. Een van
deze indringers riep: „Geld moet er komen"
Allen bemerkten toen, dat niet-leden waren
binnengekomen, waarop hun gelast werd
zich te verwijderen. Hieraan werd gevolg
gegeven, doch nauwelijks was men buiten
'of het onderste paneel van de deur werd
ingetrapt.
Het behoeft geen betoog, dat de „helden"
verdwenen waren, zoodra de politie arri
veerde. Deze stelt thans een nader onder
zoek in.
Het standpunt van „Unitas"
Ten overvloede zij hier nog eens 't stand
punt van „Unitas" herhaald, inzake de uit-
keeringen. Reglementaire steunuitkeerintr
wordt slechts verstrekt aan degenen, die uit
gesloten zijn, dus aan hen, die als gevolg
van de staking naar huis zijn gezonden.
Steun wordt verstrekt aan degenen, die
zich bereid hebben getoond, te werken doch
die daartoe door verschillende omstandig
heden niet in staat zijn. Ook worden di<
genen gesteund, die wel werken, doch di
door stagnatie als gevolg van de staking
minder verdienen.
Nadat de besturen van het N.V.V., R.-K
Werkliedenverbond en Christelijk Nationaal
Vakverbond zich aanvankelijk gewend had
den tot de Werkgeversvereniging Centraal
Overleg, heeft daarna een bespreking plaats
gehad tusschen de besturen van genoemde
arbeidersvakcentralen cn de comimssie ad
(b.'z. 2)
De vierde Duitsche noodverordening, die
dras.ische maatregelen inzake prijzen, ren
tevoet en loonen en tevens strenge bepa
lingen voor het handhaven van de openbaro
orde bevat, is afgekondigd.
een radio-rede zet Dr. Briyning de be
teekenis der noodverordening uiteen. Hij
keert zich met kracht tegen het optreden
der na ionaal-socialisten.
Hoover leest zijn jaar lijksche boodschap
voor in het Congres. Hij ontvouwt een pro
gramma tot bestrijding van de depressie.
De Commissie der B.I.B. bespreekt het
Dui sche memorandum. De Fransche pers
is verbitterd over de isolatie van Frankrijk
in de commissie. F.en Fransch memorandum
inzake het herstelvraagstuk.
(blz. 5)
De Tweede Kamer behandelt de begroo
ting van Arbeid.
Overleden is Ds. H. van der Veen, eme-
ritus-predikanit der Geref. Kerk te Ruiner-
wold.
(blz. f»)
De structuur van het Britscho Rijk. II.
DE ROYALE MAN
HIJ DENKT ZELFS NIET AAN HET GELD.
Onprettige oogenblikken hebben de so
ciaal-democraten vorige week in den Haag-
schen Raad beleetd.
De heer Vliegen or est zijn woorden te
genover den heer De Visser intrekken ën
bovendien van dezen allerlei lieielijke k«a-
'ificaties invsse-r n.
Uw partij leeft van geld van Moskn->
had Vliegen gezegd. En de Visser had .i
zijn eerevvoord verklaard, dat er niets van
raar was. Waarop Vliegen zijn beschuldi
ging terugnam.
Ik zal er Van Burink en dergelijke uit-
gestootenen maar niet over vragen; doch
die heeft me wel eens wat andere verteld.
Doch Vliegen vloog er in. En zelf kon hij
zich niet venveren Want de Visser deed
eens een boekje open (een bekend boekje,
voonvaar!) over de dikke traktementen,
welke vele sociaal-democraten toucheeren:
cumulatie, noemen wc dat met een deftig
woord: zooveel pensioen, zooveel wacht
geld, zooveel vergoeding, zooveel honora
rium; alles bij elkaar o-zoo-veel.
Vliegen is er knap in, zei de Visser,
maar Duys nog knapper. Daan-oor is hij
dan ook advokaat Die is al sinds 1909
wachtgelder; d.w.z. hij wacht elk kwartaal
op het geld, waarvoor hij niets deed en
dat hem kapitalist heeft gemaakt. En zoo
wil hij sterven; wan: hij zei tegen de Vis
ser: alleen mijn dood kan er oen eind aan
maken :ik lééf en sterf als een goed patriot-
wachtgelder.
Ongeveer op hetzelfde oogenblik dat de
Visser de roode kapitalisten in den Raad
zoo de levieten les, bad Duys, ondanks zijn
vele besognes en drukke'prak'iik toch even
tijd gevonden voor... een motie, voor hem
even onmisbaar als een bekende sigaret
Het was een motie over de sociale verze
kering, welke aan de schatkist eenige, niet
te berekenen millioenen zou kos'en.
De Minister, zoo welwillend zijn minis
ters nu eenmaal tegenover Kamerleden,
nam de motie waarlijk nog erns'ig op en
zei: Duys maakt het zich wel gemakkelijk,
hij geeft zelfs niet de kleinste toelichting
over de kosten.
Duys was weer bar grappig en antwoord
de: „Die kan men vinden op defensie!"
Nu begreep de Minister, dat heel de ver
tooning maar een gratis volksvoorstelling
yvas en hij ging er niet verder pp in. Doch
juis' daardoor werd Duys ernstig; en hij
snrak deze gedenkwaardige woorden: „De
Minister denkt meer aan de schatkist dan
aan de menschen, dat is het verschil tus
schen ons".
Dit zijn gulden gedachten. Aan de schat
kist denkt Duys heelemaal niet. als hij zijn
gecumuleerde inkomsten incasseert. Dan
denkt hij alleen aan den mensch Duys.
Voor de rest moe'en anderen maar zorgen!
Wat hebben we anders aan niet-roode
bourgeoisie, aan burgerlijke kapitalisten?
hoe uit de Enschedesche en Twentsch-Gel-
dersche Fabrikanten Vereenigingen ter be
spreking van het conflict. Er werden voor-
loopige bespreking engevoerd, welke mor
gen zullen worden voortgezet.
RIJK. PROVINCIE EN GEMEENTE
Verschenen is een tweede Nota van Wij
zigingen van het we sontwerp inzake tijde
lijke korting op de uitkeerngen aan gemeen
ten en provinciën. De wijzieingen beoogen,
voor beiderlei lichamen, den datum van
ingang der korting te stellen op 1 Mei, m
plaa.'s van dat de kort'ng voor de gemeen
ten op 1 Mei en voor de provinciën op 1
Januari zou ingaan.
ROTTERDAM
DE WERKLOOSHEID
Vo!?en6 de door de Gem. Arbeidsbeurs
gepubliceerde cijfers in het aantal werkloo
zen hier ter stede gedurende'de afgeloopen
week verder gestegen met 863 tot een aantal
van 28.346.
