WOENSDAG 2 DECEMBER 1931
EERSTE BLAD
PAG. 3
Kerknieuws.
AFSCHEID BEVESTIGING INTREDE
D s. G. C. Berkouwer die het beroep
aannam naar Watergraafsmeer (2e pred. pl.)
nam Zondagmiddag afscheid van de Geref.
[Kerk te Oudehorne, waarbij hij een predikatie
hield over 2 Petr. 1 19. Hij werd namens
kerkeraad eri gemeente toegesproken door
ouderling S. Wybrandi die verzocht toe te
zingen Ps. 121 4 en door Ds. D. Middelkoop
van Mildam, namens de classis Heerenveen.
Afgevaardigden waren aanwezig van Mildam
en Heerenveen. Het kerkgebouw was geheel
Ds. L. Boersma nam Zondag j.l. afscheid
van de Ned. Hervormde Gemeente te Oudega
(W.) ca. na een verblijf van 11 jaren aldaar.
De kerk was stampvol. De scheidende leeraar
had tot tekst gekozen 1 Petrus 5 10 en 11
en sprak over: De noodzakelijkheid der ge
loofsversterking; de God, die ze geeft; waar
voor Hem moet worden dank gebracht. Aan
het einde werd hij toegesproken door den
ouderling J. Bakker, den kerkvoogd F. Bak
ker, Ds. J. F. Th. van der Linde, van Heeg,
namen's de Gemeente van Gaastmeer, v
van Ds. iBoersma consulent was en Ds. J.
Hengeveld, van Oosthem, als consulent. Toe
gezongen werden Ps. 121 4 en Gez 96 (gew.)
Met beide genoemde predikanten w
aanwezig de ringbroeders: Ds. J. Herigst, van
Wolsum; Ds. C. Kroon, van Woudsend ei
C. E. F. de Vries, van Nyland. Een „heilig
nioeten" sterkte den leeraar tot en deed de
Gemeente berusten in deze scheiding.
Ds. G. C. H. iB o s tevoren te Roode-
school, werd Zondag verbonden als predikant
by de 'Ned. Herv. Gemeente te Beekbergen,
door zijn schoonvader Ds. J. 'Kooiman
Hollandscheveld, die tot tekst had gekozen
Luc 11 23. Des middags deed Ds. Bos zijn
lntrede. Toonde de gemeente des morgens
reeds groote belangstelling, des middags vulde
een groote schare het kerkgebouw geheel.
O.m. waren aanwezig Dr. P. Blaauw van Eer
beek, Ds. Prins van Wijngaarden, Ds. Barbas,
Ds. W. J. Kooiman en Ds. J. H. C. v. d. Hoff.
Ds. Bos bediende het Woord uit Openb. 3 20.
Hy werd toegesproken door Dr. Blaauw
mens dent ring, door den heer N. C. de Regt,
godsdienstonderwijzer, en door den heer L.
Bueivk, hulpprediker der gemeente, en
slotte door den predikant van Hoenderloo, als
consulent.
Ds. L. J. S. Crousaz nam Zondag in een
overvolle kerk wegens vertrek naar 's-Gra-
veland afscheid van de Ned. Herv. Gemeente
te Strijen, met een predikatie over Jes. 54 10
dat spreekt van Gods blijvende goedertie-
reniheid. Toespraken werden gehouden door
Ds. C. E. A. J. Gerrits van 's-Gravendeel,
ouderling L. Reecïijk, Ds. B. N. I. Roskott
van H. I.-Amhacht. namens de Vlereeniging
„Onze Kinderen" binnen de Classis Dor
drecht; de heer L. F. Hilberath, godsdienst
onderwijzer der gemeente. Toegezongen werd
Ps. 121 vs. 4.
Mede aanwezig: Ds. J. A. ten Eokkel Hui-
nink van Numansdorp, Ds. G. Th. Smid van
Piershil en Ds. G. C. H. Blok van West-
Cand. L. K 1 e i s e n van Apeldoorn
werd Zondag door Prof. J. J. v. d. Schuit
van Apeldoorn bevestigd als predikant bij de
Chr. Geref. Kerk te Vlissingen Prof. v. d.
Schuit koos tot tekst Matth. 13 8: „ziet een
zaaier ging uit om te zaaien". Hij ging na
dat hij zaait, wat hij zaait en hoe hij zaait.
Tijdens dei handoplegging werd toegezongen
Ps; 184 3. Des avonds deed Ds. Kleisen zyri
intrëdé met een preek over Ps. 90 16 en 17,
een bede om zegen over ambtelijk werk. Hij
stond stil bjj de volgende puniten: 1. van Wieiï
die zegen wordt gevraagd, 2. o-ver wie die
zegen wordt gebeden en 3. tot welk doel die
zegen noodig is. Aanwezig waren o.m. weth.
Laarnoes, afgevaardigden der Ned. Herv.
Gemeente, en van de Geref. vereeniging voor
i.o. De nieuwe predikant werd toegesproken
door ouderling C. L. de iBruyne, praeses van
den kerkeraad, die liet zingen Ps. 75 1 en
door Prof. v. d. Schuit die verzocht te zingen
Ps. 99 5. Het kerkgebouw was meer dan
Ds. J. Koopmans nam Zondag j.l.
wegens vertrek naar 's Heer Hendrikskinde-
reni, afscheid van de Ned. Herv. Gemeente te
Eikerzee, sprekende over Jesaja 53 6. Na den
dienst richtte de vertrekkende predikant het
woord tot verschillende personen en colleges,
Waarna bij toegesproken werd door ouderling
C. )M. Kristelijn, namens den Kerkeraad; door
Ds. A. E. van Griethuysen, van Noordgouwe,
r, am ens den. Ring Brouwershaven; door Dr. W.
H. Weeda, van Oosterland; en tenslotte door
den consulent, Ds. G. P. A. Ruijsch van Dug-
teren, van Zonnemaire.
- Cand. A. de M e ij e r e, van Soestduinen,
Werd Zondag j.L bevestigd als predikant der
Ned. Herv. Gemeente te Giethoorn door den
consulent, Ds. N. Oosterveen, van Wannener-
veen, met een predikatie over Jesaja 40 9
en 11, waarin behandeld werd „de roeping tot
verkondiging van de blijde boodschap en de
belofte van bijstand van den Oversten Herder
der schapen." Bij de handoplegging werd den
nieuwen leeraar Psalm 134 3 en voorts nog
Gezang 96 toegezongen. Ds. de Meyere deed
des middags intrede, na de lezing van Art.
27 der Ned. Geloofsbelijdenis <de eendge
Katholieke Chr Kerk) en van Openb. 3 14
slot, met een predikatie over Openb. 3 20:
„Zie, Ik sta aan de deur en Ik klop". Spr.
handelde over „het wonderbare, dat Christus,
de Heilige, komt aankloppen, niet om te vra
gen, maar om aan te bieden louter rijkdom".
Hij wees op het leeren luisteren, het kunnen
verstaan en herkennen, en vooral op het wil
len luisteren, zoowel als op het groote geluk
en den vrede, als Christus binnen is. Ds. de
Meijere richtte toespraken tot Gemeente en
consulent (bevestiger), Kerkeraad en Kies
college. Kerkvoogden en Notabelen, ringcol-
lega's, en den Doopsgezinden ambtsbroeder.
Hierna volgden toespraken van Ds. C. Zee
man, van Vollenhove. namens het Class.
Bestuur van Kampen; Ds. A. .T. Splinter, van
Oldemankt, namens den Ring Vollenhove: Ds.
P. Bouw, namens vrienden; en Ds. M. J. Kos
ters, Doonsirez. predikant te Giethoorn; en
ï)s. N. Oosterveen. bevestiger. Toegezongen
werd nog Gezang 213 3. I
Cand. D. v. d. Wielen van Bertram
Werd. Tondan door Ds. G- Staal van Drachten
bevestigd als predikant der Geref. Kerk te
Boornbemnm. met een nredikatie over 1 Oor.
4 1-4. 's Middags had de intree nlaats, waar
bij Ds. v. d. Wielen tot tekst had trekozen
Paulus' Tvte voor de Efeziërs om een krach
tige werking van den Heiligen Geest uit
!Ef. 3 14-17.
VERWTE7TNGEN
Kampen. Voor het Kiescollege. Gekozen
DE BISSCH^ncWI.TDTNG VAN Dr. HEILER
In het Alc. Weekblad schrijft Prof. A.
Rinkel, hoovionraar aan het Oud-Katholiek
seminarie te Amersfoort, een antwoord aan
Prof. Dr. Friedrich Heiier op wat hij in deze
periodiek had geschreven tegen een vorig ar
tikel van Prof. Rinkel. Laatstgenoemde zegt
GEEN PlëTEIT JEGENS DEN SCHRIJVER
alleen doet U een boek koopen. Maar de overtuiging
dat Gunning's dagboek OP WEG NAAR SION het
meest geschikt is om in den huiselijken kring te
gebruiken, is oorzaak dat de pas-verschenen
jubileum-uitgave nu reeds duizenden lezers vond.
Wilt ge thans een boek geven, geef OP WEG NAAR
SION. Wilt ge thans een boek koopen, koop:
OP WEG NAAR SION. In iederen boekhandel
verkrijgbaar. Prijs 8.40. Ook 12 X 0.70
KONING'S UITGEVER IJ BAARN
thans o.m., Prof. Heiiers optimistisch en-idea- te laten stopzetten. Aan het Hoofdbestuur
listisch oordeel over de „school van Vilatte en is geantwoord, d'at de Kroon hierin geen be-
consortes'1, zeer wel te begrijpen, daar Prof. slissing kan nemen, aangezien de beslissing
Heiier in deze geschiedenis de historische er- over het treffen van zulke regelingen door
varing mist, haar niet meeleefde. De oud- j de Wet in handen van plaatselijke besturen
Katholieken hebben met deze heeren ongeveer
jaar min of meer van doen gehad en zagen
zich terwille van hun eigen naam genood
zaakt, hen als „vagantes" te signaleeren. Her
haaldelijk is hun doen en laten in de Oud-
Katholieke pers gepubliceerd, en dat zonder
tegenspraak. Ook zijn alle connecties van c
Oud-Katholieke Kerk met Figué verbroken.
Prof. Rinkel blijft als de groote vergissing
van Dr. Heiier beschouwen dat hij aanneemt,
dat een handoplegging „zoo maar" bissch
pen kan creëeren. Zijn beroep op Cyrillus
(Methodius gaat niet op, want dezen werden
wel uitgezonden door een eeuwenoude kerk,
maar werden toch pas tot bisschoppen gewijd,
toen zij na jaren van missie-arbeid een kerk
onder het Slavische volk gesticht hadd
Willebrordus werd pas bisscho'p toen hij de
kerk in de Nederlanden gesticht had.
Verder zegt Prof. Rinkel o.m.:
„Toen Prof. Heiier zijn vraag stelde
Oud-Katholieke kerk, kon deze niet anders ant
woorden dan: als u dat ernst is, dan behoort
u niet meer thuis in de Evangelische kerk
Duitschland, want die vraagt voor u de bis
schopswijding niet. Men stelle zich voor, dat
in Nederland een protestantsch kerkelijk hoog
leeraar zich door den aartsbisschop
Utrecht tot bisschop liet wijden, en dan met
een aantal door hemzelf tot priesters gewijde
predikanten rustig in de Ned. Herv. Kerk
bleef en alle functies bleef uitoefenen. Wij wil
len hierover alleen dit oordeel uitspreken: wij
verklaren dit niet te begrijpen! Als Prof.
Heiier meent, dat hij op deze wijze recht heeft
op kerkelijke gemeenschap en dergelijke, dan
acht elke Oud-Katholieke Kerk dat: de
meniciteit belachelijk maken".
Tenslotte legt Prof. Rinkel er nadruk op,
dat natuurlijk de persoon van Dr. Heiier
hem onaangetast blijft. Hij heeft slechts wil
len opkomen tegen diens opvattingen
digt met nogmaals op te n^rken,, dat de be
reidverklaring de wijding te laten „verbete
ren", tegen Prof. Heiier pleit. Een wijding
laat zich niet „corrigeeren"; zij is of zij is
KERKGEBOUWEN
Te E 11 e wouts clij k had Zondag j.l.
onder zeer groote belangstelling in den
avonddienst die ingebruikneming plaats van
de nieuwe centrale verwarmingsinstallatie
in bet kerkgebouw derNed. Hervormde Ge
meente, geschenk van de Ambachtsvrouwe,
Mevrouw A. A. van Hattum-Dekker. Namens
de Gemeente en de verschillende Besturen
werd bij monde van den plaatselijken pre
dikant, Ds. W. H. Kelder 'Jr., groote dank
betuigd voor dit vorstelijkgeschenk aan
Mevrouw van Hattum, die er voor overgeko
men was, om dezen dienst bij te wonen. Ds.
Kelder Jr. hield vervolgens een adventsover-
denking aan de hand van 2 Tim 421a,
vaarbij hij met vollen nadruk er op wees,
hoe alles, de dankbaarheid van dezen avond,
de nood der tijden, die tot verootmoediging
dwingt* het begin van een nieuw kerkelijk
jaar, opvoert tot, en samenknoopt in den
persoon en het verlossend werk van Jezus
Ghristus.
De installatie, geleverd en gemonteerd
door d'e Koninklijke Fabriek F. W. Braat
N.V. te Delft is uitgevoerd als voetverwar-
ming, terwijl verschillende radiatoren ge
plaatst zijn op de orgelgalerij, in het voor
portaal, de katechisatie- en de konsistorie-
kamer. Achter de konsistorie-kamer is een
ketelhuis gebouwd met een schoorsteen van
16 M. hoogte. Het ketelhuis is 7 M. hoog;
3 M. in den grond, uitgevoerd in gewapend
beton waar alle hoofdleidingen op de
„Ultra"-ketel aansluiten, en 4 M. bovengronds
ruimte gevend voor 20 ton kolen. Deze bun
ker loopt trechtervormig uit boven de ope
ning van den ketel, waardoor d'e kolen van
zelf het vuur beriken. Deze in alle onder-
deelen geperfectioneerde warmwater-instal
latie, uitgerust met de nieuwste technische
vindingen, heeft alle verwachtingen verre
overtroffen.
Te Staverden (Veluwe) werd Zondag
j.l. het gerestaureerde kerkgebouw (Ned.
Herv.) plechtig in gebruik genomen. Aan
wezig waren: de oud-burgemeester van Rot
terdam, de heer F. s' Jacob, de heer H. Th.
s' Jacob en" de familie Jhr. Sandberg van
Leuvenum.. De geheele restauratie is door
genoemde heeren bekostigd. In den ganschen
omtrek zal wel geen kerkje gevonden wor
den, dat zoo mooi is als het gerestaureerde
kerkje van Staverden. De ramen, glas-in-lood
bevatten wapens van de bestuursleden.
De dienst werd geleid door Ds. J. J. Tim-
mers, van Ermelo, die sprak over Openb. 21.
Een groote schare vulde het schoone bede-
DE GEREF. KERKEN EN DE ZUIDERZEE-
PROVINCIE
Reeds grond voor Kerk en School
De deputaten van de Generale Synode der
Geref. Kerken voor den geestelijken arbeid
onder de Zuiderzeewerkers publiceeren
eenige inlichtingen om bezwaren te
gen vestiging in het nieuwe gewon
nen land weg te nemen. Reeds eenige maan
den geleden hebben ze by de Regeering grond
aangevraagd by Sluis I voor een eventueel te
bouwen kerk en pastorie en desgewenscht voor
een school.
Op dit verzoek Is het gewenschte antwoord
ingekomen. Het volgend jaar hoopt men by
Sluis 1 een recreatiegebouw te stichten, (dat
ook kan worden gebruikt voor de prediking)
indien tenminste de finantieele bezwaren wor
den weggenomen, die tot nu toe mede een ver
hindering waren.
Deputaten uiten de wensch dat zeer veel
Gereformeerden zich in de nieuwe provincie
zullen vestigen. Als tegenspraak tegen som
mige geruchten verzekeren ze dat ook nu
reeds zooveel mogelijk voor wie by Sluis I wo
nen, wordt zorg gedragen.
We verwijzen verder naar ons bericht in ons
blad van Zaterdag 1.1. onder het kopje: de
eerste ouderling.
BEDEDAG EN VERMAKELIJKHEID
Naar wij reeds meldden, heeft het Hoofd
bestuur van den Geref. Bond (in de Ned.
Hervormde Kerk) aan H.M. de Koningin
verzocht, om op den nationalen biddag van
Zondag j.l. alle publieke vermakelijkheden
is gelegd.
EENHEID GEREF. EN LUTH. KERK
Te Iserlohn in Westfalen (Duitschland)
heeft de Gereformeerde Kerk vereerjiging
aangegaan met de beide Luthersche Kerken
in genoemde stad. De Ref. Kirchenztg be
treurt dit feit, temeer waar de Geref. Kerik
te Iserlohn, wat betreft ledental en finan-
cieele draagkracht, zeer goed zelfstandig kon
bestaan. Wat de eigenlijke motieven
samensmelting zyn geweest, vermeldt
noemd blad niet.
ROOMSCHE CATECHISMUS
Een lezer schrijft ons:
Met de beschouwing van den schrijver
over de nieuwe Roomsche Katechismusveri
klaring, in uw blad van 25 November, ben,
ik het in een enkel opzicht niet eens.
„Bij den doop ontvangt het kind dan ook
een anderen naam", etc., zoo lees ik.
Toen ik 14 jaar was, ontving ik het
Vormsel, en dan neemt men den naam
een heilige aan, met het vertrouwen, dat
deze verder terzijde staat en dat men stand
vastig gelooft in de leer van de R.K. Kerk.
Maar voor mij heeft het geen baat gehad,
daar ik op 21-jarigen leeftijd, onder 't gehoor
was van wijlen Ds. J. van Haeringen, die
toen een predikatie had, over het verschil,
van het Heilig Avondmaal en de Paapsche
Mis. Deze predikatie is mij tot zegen ge
weest, en 3 jaren later mocht ik bij Ds.
Douma in de Gereformeerde Kerk belijdenis
des geloofs afleggen.
Toen onlangs op een Synode in Zwitserland
ter sprake kwam, dat het getal Avondmaalgan
gers in de laatste twintig jaar sterk is
minderd, (van 8 tot 35 pCt. der Gemeentele
den neemt er aan deel) meende de spreker,
die dit verschijnsel belichtte, dat als de be
langrijke oorzaak moet worden beschouwd, dat
de apostel Paulus te zware voorwaarden
bedreigingen aan het gebruik van het Sacra
ment heeft verbonden. Daarom moet het Pau
linische boete-karakter van de Avondmaalsfor-
mulieren worden verzaoht, om plaats te u
ken voor een eenvoudig, vroolyk dankfeest
voor de weldaden van Christus.
De „Ref. Kirchenztg." merkt op, dat de re
ferent Paulus blijkbaar heeft misverstaan, er
dat overigens ook in Kerken waar men bij het
Avondmaal niet de woorden van Paulus ge
bruikt, toch de deelname aan dit Sacrament
gering is.
VERSCHUIVING?
Van de momenteel ruim 200 theologen
te Utrecht behooren er ongeveer 205 tot de
Ned. Herv. Kerk. Hier komen nog een 25
bij van hen die zoh voorbereiden voor den
dienst in de Geref. Kerken in Hersteld Ver-
Band. of in de Luthersohe Kerk en van
Duitschers en Hongaren. Onder de te Utrecht
studeerende theologen komen vrijwel geen
Vrijzinnigen voor. Nog grooter uitzondering
zijn de Evangelischen. De Barthianen be
hooren er tot het verleden. Er is zelfs bij
sommigen, aldus schrijft Prof. M. van Rhijn
in het Alg. Weekblad, waaraan we deze
gegevens ontleenen, die een paar jaren ge
leden bijzondere sympathie voor Barth toon
den, een besliste terughoudendheid inge
treden.
Merkwaardiger dan dit alles is echter dat
te Utrecht het type confessioneele studen
ten zoo sterk begint tc verdwijnen. Aan
een verzoek, om een paar namen van stu
denten van confessioneele richting op te
geven, kon Prof. van Rhijn ndet voldoen,
daar hij er geen enkele wist te noemen.
Ook in een groote kring van studenten ge
lukte het slechts met moeite, een enkele
naam te vinden, en dit was cBan nog niet
sns een geheel zeker geval.
Het confessioneele type, zegt de schrijver
van genoemd artikel, verdwijnt Er blijven
te Utrecht in groote lijnen twee typen over.
Aan de eene zijde het type van den student
die zich later bij den Gereformeerden Bond
aansluit. In hoofdzaak dus degenen die d'e
richting volgen van Visscher en Severijn.
Daarnaast staan dan de anderen, die naar
Prof. van Rhijn meent, hoe langer hoe meer
getrokken worden door iemand als B run-
in zijn laatste ontwikkeling. Een groote
groep wil, in contact met de Reformatoren,
de aanwijzingen van De la Saussaye en
Gunning vruchtbaar maken voor dezen tijd,
terwijl anderen zich beter thuis voelen bij
de boeken van A u 1 e n cTan bij Brunner,
bijv. din zijn werk „Der Mittler".
KERK EN BEZUINIGING
Reeds eerder gaven we voorbeelden van
straf doorgevoerde bezuinigingen op Kerkelijk
terrein in Duitschland. Thans maakt de „Ref.
Kirchenztg." melding van strenge onmiddel
lijk ingaande bepalingen die zyn uitgevaar
digd door het hoogste kerkelijke college in de
Evangelisch Luthersche Kerk in den vrijstaat
Saksen, en die alle een ingrijpende bezuini
ging bedoelen.
n. wordt bepaald, dat kerkelyke vergade
ringen in districten slechts met toestemming
dit college mogen worden gehouden. De
superintendenten krijgen volmacht, de jaar-
lijksche vergaderingen met de geestelijken af
te lasten. Reis- en verhuiskosten worden tot
het laagste tarief beperkt.
Voor nieuwbouw is toestemming noodig van
genoemd college. Verbouwingen mogen slechts
worden ondernomen, wanneer ze worden ver-
eischt door de voorschriften der bouwpolitie.
De verschillende gemeenten en districten moe
ten nagaan of het aantal kerkelijke beambten
hun bezoldiging nog wel in overeenstem
ming is met 't ressort en met den financieelen
toestand. Wanneer de kerkelyke balans niet
in evenwicht is, kunnen van hoogerhand de
begrooting en de kerkelyke bijdragen worden
vastgesteld. Evenzoo staat het met het aan
gaan van schulden. Het aantal predikants
plaatsen in de hoogste bezoldigingsklasse
wordt ingekrompen. Allerlei andere vergoedin
gen aan predikanten en candidaten worden
verlaagd. Ook de algemeene onkosten van de
Landskerk worden tot het uiterste beperkt.
Diestreizen van leden van bovengenoemd
college hebben slechts plaats in de meest drin
gende gevallen.
LIEFDADIGHEID VOOR FEEST
iMgr. P. Hopmans, bisschop van Breda,
schrijft in „Sancta Maria" o.m.:
„Tot groote stichting heeft onze geëerbie
digde Koningin officieele feesten voor den
winter afgezegd.
Met dat voorbeeld voor oogen, kunnen wij
niet nalaten, al onze diocesanen dringend te
verzoeken, dat ook zij in den a.s. winter,
durende welken zooveel gebrek zal worden
geleden', zich van ryke feestmaaltijden zullen
onthouden. Laten wij liever de liefdadigheid
beoefenen ten opzichte van onze noodlijdende
medemenschen".
ZENDING
Chr. Nat. Zendingsfeest, Ir de
te Utrecht onder voorzitterschap van Ds.
Joh. Rauws, van Oegstgeest, gehouden jaar
vergadering werd het uitnemend geslaagde
Zendingsfeest op 1 Juli te Middachten ge
releveerd. De collecte, die f 4000 becïroeg,
wordt naar evenredigheid over de Zendings
corporaties verdeeld. Het volgend Chr. Nat.
Zendingsfeest zal gehouden worden in de
bosschen te Soestdijk, die aan H.M. de Ko
ningin-Moeder toebehooren. De regtelingscom
missie is herbenoemd en reeds werd de
voorbereiding aangevangen.
Transport f 161.2
d.' T«rnéuzen"f 9; ld.* Ev." TwUzel«rh."f 5.20"id.
Vintersw. f 1.75ld. Bussuim f 47.35: ld. G<
40.20; id. Zuitphen f 15,05: ld. Apeldoorn f183.
d. Utreohit f 500; ld. F~nc.
f 147,02; id. Seroos,
Bergen o. Z. f 1; coll. Vlissingen f 1446,70; id.
Ritithem f 106.60. Totaal f 166.034.13.
Vier en twintigste verantwoording van
de Zendingsw
166.034.13. Pl R.
3akk
ag ~f F 5
101.11
Bussum 2.50; N. H.
Idem Voorhout f 79.25; idei
58.50: Idem Llss
tö; Idem Amersfooi
relp 13; Idem Westerb. 2
*- Schoonhoven
RiJn 5; Jder
.frov. Zhs. Santp. 7; Idem Heerde 3; col
Maarn-Maasbergen 119.07; idem Ugchole
ƒ.167.50; idem Holten
986107idem Gendt
0; Z.
f 14; Chr.
oot 2.17;
Twekkelerveld (reeds gez. 62.40)
nagekomen Ev. Ver. Nieuwend. 9.50; L.
Sch. Beekb. 20. Totaal 169.971.43.
lendlngsbureau Oegstgeest. Postrekening no.
3v. Ver
Schoolnieuws.
DE V. U. TE AMSTERDAM
De heer A, W. F. Idenburg schryft ons
Dr. Kuyper Sr. heeft de stichting van de
Vrije Universiteit eén geloofsstuk
'De toespraak, waarmede de vijftigste al
gemeene vergadering der Vereeniging voor
Hooger Onderwys op Gereformeerden grond
slag werd geopend, sloot by deze gedachte
aan, stelde in het licht hoe stichting en uit
bouw nn onze Hoogeschool van ooger.'blik
tot oogenblik moesten gedragen wordeh
A. W. F. IDENBURG
en dan ook gedragen werden door het ge
loof in Jezus Christus, [Koning ook op het
gebied der wetenschap; en als een triumf-
kreet klonk de verzekering van den Apostel:
dit is de overwinning die de wereld over
wint de wereld óók met al haar zorgen
i moeiten uw geloof.
Thans is het oogeniblik gekomen om de
kracht van ons geloof te toonen. Wy beslo-
in 's Heeren Naam tot de stichting van
een vierde faculteit; het grondkapitaal voor
dien uitbouw was er; een flink deel van de
jaarlijksche exploitatiekosten was toegezegd;
God had ons daarin gezegend en wij hadden
Heeren woord gehoord: „zeg den kinderen
Israels dat zij voorttrekken". Wij trokken
Maar onder dat voorttrekken kwamen de
moeilijkheden met groote kracht op. Het deel
der exploitatiekosten, dat nog niet was toe
gezegd, werd nog niet gevonden; de druk
der tyden doet zich hier gelden. Zelfs kwam
het voor, dat toegezegde, en ook wel dat
jarenlang betaalde contributies werden ver
minderd of opgezegd. Dat is de beproeving
van ons geloof. Nu moet blyken of wy wer-
kelyk gelooven dat God getrouw is en dat
Hy Zijn werk door ons en in in ons en onder
is voleinden zal.
Hij kan het buiten ons maar Hij wil het
doen door ons. En daarom schryf ik deze
Het is niet genoeg, dat wy ons geloof uit
spreken; dat wy daarvan zingen en daarin
roemen wy moeten ook door de werking
des Heiligen Geestes in daden de vrucht er
van opbaren. Er moet by ons zijn gehoor
zaamheid des geloofs. Wij hebben ons daar
door onder dit opzicht medearbeiders Gods
remaakt; en daarmede voor zooveel on?
angaat de verantwoordelijkheid voor het
slagen aanvaard. Het is nu onze heilige
plicht om met alle kracht mede te werken.
God gaf ons de mannen; Hij zegende ons zoo
bijzonder door ons de gewenschte hoogleera-
ren te doen vinden en zelfs al dadelyk bij het
begin reeds vóór het voltooien van de la
boratoria ook studenten. Zouden wy zoo
veel zegen ons onwaardig toonen? Zouden
wij, nu God ons in de mannen zooveel gaf.
de handen op den zak leggen en zeggen: het
gaat niet; het is malaise-tyd
Meer dan ooit is in dezen tyd Christelijke!
wetenschapsbeoefening noodig tegenover het
ongoddelijk ijdel roepen en de tegenstellingen
der valschelijk genaamde wetenschap.
Daarom kom ik niet bedelen om een beetje
contributie; ik kom niet vrager, om een klei
ne verhooging der bijdrage ik kom U op
wekken tot betoon van gehoorzaamheid des
geloofs tegenover dien arbeid, die ook door U
in het geloof is ter hand genomen.
Ik herinner U allen, die dit leest, aan den
plicht, die op ons rust om nu ook in het ge
loof te leveren datgene wat voor den goeden
voortgang noodig is. Dat is nog wel een
groot bedrag; daarvoor moet nog veel aan
contributies worden toegezegd en geschon
ken. Maar wij weten, dat des Heeren is het
gedierte des wouds, de beesten op duizend
bergen. En valt ons het vervullen van de
geloofsgehoorzaamheid in dezen tijd moei
lijk, 's Heeren arm is ook te onzen opzichte
met verkort; we kennen Hem, Die tot hen,
die getrouw willen zijn in het Hem offeren
van hun aardsche goed, zegt: beproeft mij
nu daarin of Ik u dan niet opendoen zal de
vensteren des Hemels en n zegen afgieten,
zoodat er geen schuren genoeg wezen zullen.'
Wy willen Hem op Zijn woord gelooven en
Hem hierin beproeven. Nu dadelijk, zonder
uitstel.
FEDERATIEDAG N.C.S.V.
De Federatiedag van de N.C.S.V. valt dit
jaar op Zondag 21 Februari, en de Conferen
tie naar aanleiding daarvan zal ditmaal ge
houden worden te Utrecht. De Federatiedag
wordt steeds gehouden op den derden Zondag
in Februari. Dan komen de Christen-Studen
ten Vereenigingen van alle landen ieder in
eigen; kring bijeen in gebed, ter herdenking
van de oprichting der Wereldfederatie van
Christen-Studenten Vereenigingen.
Het programma voor de samenkomst te
Utrecht is nog niet geheel gereed, maar de
volgende sprekers hebben reeds aangenomen:
Zaterdagavond na de opening door de voor
zitster Jonkvr. S. M. van Citters spreekt Dr.
M. C. Slotemaker de Bruine over „Studenten-
geloof". Zondagmiddag spreekt Dr. W. 'A.
Visser 't Hooft over: ..Zichzelf zijn in de wor
steling om de eenheid." Zondagavond zal de
crewone sluitingsdienst geleid worden door
Dr. J. Eykman.
CHR. LYCEUM TE ARNHEM
De leeraar J. W. van der Sluis deed met
goed gevolg doctoraal examen in de klas
sieke letteren aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam.
De met September jl. benoemde docent
R. L. Krans is gisteren gepromoveerd
tot Doctor in de Wis- en Natuurkunde aan
de Rijksuniversiteit te Leiden. De disser
tatie luidt: „Enige Vraagstukken uit de
Golfmechanika der Elektronen". Op verzoek
van zijn promotor, Prof. Dr. P. Ehrenfest,
test, geeft de heer Krans een korte levens
schets in plaats van de gebruikelijke voor
rede.
Het Lyceum telde met September 220 leer
liiigen, waarvan ruim meisjes. De bloei
der inrichting kwam ook ter sprake in het
Algemeen Verslag naar aanleiding van de
Gemeentebegrooting. Wij lezen daarover in
de „Arnhemsche Courant":
„Gewezen werd op een merkwaardige
voorkeur voor het Christelijk Lyceum, voor
een groot deel in kringen, die het met den
geestelijken grondslag van het lyceum niet
eens zijn, waardoor het nuttig rendement
van het gymnasium wordt geschaad.
„Kunnen Burgemeester en Wethouders
mededeelen of onderzoeken waaraan dit te
wijten is",
RUIME KEUZE
Te M e p p e 1 hebben voor de twee vacante
betrekkingen van onderwijzer en onderwijze
rs aan de Openbare School in de Vledderstr.,
)3 sollicitanten zich aangegeven.
Kans van benoeming voor elk gemiddeld
hoogstens één procent!
SCHOOLJTJBILUM
Te Vrouwepolder (Walcheren) be
staat de Chr. School op Geref. grondslag
heden, 1 December, 25 jaar. De heer W. van
Hekken is tevens een kwarteeuw hoofd dezer
School geweest De herdenking van een en
andier is uitgesteld tot het voorjaar van 1932.
SCHOOLSTRIJD
Uit Schinveld (Limburg) schrijft men ons
AlhJer ls opgenioht de Vereeniging tot bevor-
J.-Nat. Schoolonderwijs, gevestigd
Juli, deelde de Burgor
bedoelde aanvrage ls echter de
(November) pas behandeld in den Raad, c
toen Juist binnengekomen.
In een volgende bespreking met B.
(zulks volgens de Wet) deelden B. en 1
mede. dat ze bereid waren ons een paar 1
van de Openbare Jongensschool alhier
bieden. Daar wij ons als Bestuur daar ee
tegenstelden, deelde de Burgemeester oni
den tijd te hebben: hij had lmmera drie
aliasing!
het La.g<
tuur onzer Vereeniging.
roegen daarna een onderhoud aan uet
daar wij ln de meening verkeerden.
een nieuwe aohool zouden krijgen. Bij
dat onderhoud had de Burgemeester zich (zulks
kiekte) doen vervangen door den loco-
ï.ostor. Daar werden ons aangeboden, in
ing van het daarvoor te nemen Roada-
'fKAlen van de Openbare Jongens-
de opmerking maakte*
fijl hij alle mode
medegedeeld den volget
Ig ontwerp (wat wlj"r
itehuize te deponeeren.
de Roomsch-Ka/
opgemerkt te worden
ton toen nog geen
rd.
j niet de twee loka-
heeft de Raad daai
Katholieke Vereeniging een nieuwe Jong
school te bouwen van zeven lokalen; 3e.
dor vier overbijvende lokalen in de Openi
School te gebruiken voor het Openbaar on
wijs. als dit noodrtg mocht zijn. wat sterk
twijfeld moet worden, daar het grootste
der leerlingen Roomsoh-KathoIleJc is. Di
volgens de Raad de goedkoopste manier.
Werd echter de Open
tl. kosten ruim1
«oh-Katholleke Jongensoohool. Jan
Raad. f 22.000. J5en
e Vereeniging t 15.000.
paard
al!d
preekt o.i. alleen hot belang
of Treebeek c
!cht te kr
srkt. dal
selfa 3è K.M. loopen.
len tot den Minister
Raadslid
Raad heeft gezegd, dat de Room^ch-Kath
venmeerd ^n sch°o1 krl-)sen. dat voldoende ge-
behoeft te zIJtT voor hb-C^enzf11 be^ree:,d
Als de oude school werkelijk zoo ongez-nd
lijk niemand der Pro s-
ols
ziju kindei
ran een Schoolstrijd
BIBLIOGRAPHIE VAN DEN
SCHOOLSTRIJD
We hebben nog enkele oortrekkers uit
de jaren van den Schoolstrijd en nog onder
scheiden mannen, die het „bij overlevering"
weten, hoe moeilijk en zwaar, maar ook hoe
rijk aan opofferipg en overgave en heerlijk
aan vrucht deSohoolstrijd in ons vaderland
is geweest En tal van geschriften kunnen
er de herinnering aan levendig houden.
Maar op den langen duur en leven
we al niet in die periode? komt er ver
flauwing niet alleen ln het geheugen, maar
ook helaas van de grenzen, waarbinnen wij
onze rechten en vrijheden hebben te verde
digen.
Om niet ons territorium te veliezen, zal
er een verlevendigd besef omtrent de betee-
kenis en de roeping van onze Scholen met
den Bijbel moeten komen.
Niets is daartoe beter dan bestud'eering
van den Schoolstrijd.
Over den Schoolstrijd is er een ontzagwek
kende kwantiteit van litteratuur, loopende
over een lange reeks van jaren, en waarin
men bijna den weg bijster raakt.
't Is daarom een uitnemende gedachte ge
weest van den heer D. Langedijk, leeraar aan
de 1ste Chr. H. B. School te Den Haag, om
een „Bibliographie van den Schoolstrijd
17951920", samen te stellen. Door vroeger
uitgegeven studiën heeft hij getoond een
nauws peurend geschiodvorsoher en een ac
curaat schrijver te zijn. Weinig of niets ont
gaat zijn oog. En hij weet 't alles logisoh te
ordenen. Als vrucht van een arbeid van
eenige jaren ligt nu genoemde Bibliographie
voor ons.
Na een algemeen gedeelte, waarin hulD-
middelen. wetten en reglementen en over
zichten van de Onderwijsgeschiedenis (over
het geheele land, met betrekking tot gewes
ten en plaatsen en met betrekking tot or
ganisaties) opgesomd wordlen, volgen de bij
zondere gedeelte, waartoe de schrijver of
saamsteller de geschiedenis ingedeeld heeft
in een zestal tijdperken, nl. van 17951806;
1806—'57; 1857—78; 1878—'89 1889—1905 en
19051920. Telkens wordt de litteratuur hier
bij weer geordend, naar: stukken uitgaande
van de lancPs-, gewestelijke of plaatselijke
overheid; stukken niet vaji de overheid uit
gaande; geschriften (periodieke zoowel als
andere) uit den tijd zelf; en geschriften uit
later tijd, waaronder boeken en artikelen in
het algemeen en over gewesten en plaatsen,
benevens geschriften betreffende organisa
ties en bijzondere personen.
Zoo zijn meer dan 2200 titels bijeengebracht
en systematisch gerangschikt, terwijl voort
durend' van de boeken, geschriften en arti
kelen de. inhoud of strekking vermeld wor
den. Een zeer uitgebreid alphabetisch eji een
zaakregister maken bovendien het raadple
gen van de Bibliographie gemakkelijk.
Prof. Dr. A. Gosjinga, hoogleeraar aan d«
Vrije Universiteit te Amsterdam, schreef een
voorwoord.
e uitgave is geschied door de Dr. A. Kuv-
uer-Stichting enden Schoolraad voor de
Scholen met den BijbeJ, terwijl verschillende
onderwijs- en onderwijzersorganisaties daar
toe medewerking verleenden.
Voor de bestudeëring van den Schoolstrijd
wijst deze Bibliographie wel in alle moge
lijke richtingen den weg. We hopen, dat
zij veel gebruikt mag worden door hen die
onze gesol liedenis willen nagaan, leeraren,
onderwijzers, predikanten, politici, schrijvers
en anderen. Dat zal de beste dank zijn voor
het moeitevol en zorgzaam saamstellen van
dit waarlijk grootsche werk.
WAT wijken moet
De oudste UerTt van PCsnesxo Inltalli werd een „a-tn-den-we,. Op -Amerikaan,che udjee
neajt men haar daarom wat terzijde geschoven*
