m
H"
HET CONFLICT IN TWENTE
I
Het stroopersdrama bij Echt
DINSDAG 1 DECEMBER 1931 TWEEDE BLAD PAG. 5
ECONOMISCHE WERELDPROBLEMEN
VERLIES VAN DE
NEDERLANDSCHE BANK
Een zeer duistere transactie
Opheldering noodig
II.*)
Afgezien van het weinige serieuze in
de destijds afgelegde verklaring van de in, doch de slechte financieele toestand
trouwen schenken, wanneer met mede
weten van onze Regeeringen door offi
cieuze mannen communiqués in de we
reld worden gezonden, die zoodanig ha
peren, dat men a priori kan zeggen, dat
zij in het luchtledige hangen? Er is ge
vaar vele autoriteiten van naam heb
ben daarop gewezen. Enkele maanden
geleden zag men dit nog niet algemeen
Nederlandsche Bank over de Ponden-
saldi, zijn er nog andere onduidelijk
heden in de mededeeling, dat de Neder
landsche Bank haar ponden heeft ver
kocht.
Immers zij heeft een termijn-trans
actie met de Nederlandsch-Indische Re
geering afgesloten per 1933; in dat jaar
vervallen, zooals wij hebben vermeld, de
twee Indische Ponden-leeningen. Met
.vervallen bedoelen wij, dat ze alsdan
vervroegd mogen worden afgelost, een
bepaling, die men, gezien de Ponden
depreciatie, natuurlijk zal benutten.
Vandaar, dat wij van „vervallen" spre
ken.
Waarom verkoopt de Nederlandsche
Bank haar Ponden? Omdat zij dit bezit
té riskant vindt. Waarom koopt de Ne
derlandsch-Indische Regeering Ponden?
En hier stuiten wij op het eerste ondui
delijke. De Nederlandsche Bank heeft
het niet verder te dragen risico erkend.
Omtrent de bedoelingen van Indië tas
ten wij in het duister. Achtte deze Re
geering het Pond eveneens gevaarlijk,
dan had zij in het belang van haar in
gezetenen moeten wachten zich te dek
ken. Men mag toch niet verwachten, dat
Buitenzorg ter wille van de Nederland
sche Bank een transactie zal aangaan,
die voor haar onvoordeelig is. De uiterst
slechte conditie van Gfooter-Nederland
gedoogt geen douceurs aan de particu
liere Nederlandsche Bank. Heeft onze
Regeering wellicht de garantie overge
nomen, wanneer de Ponden verder
mochten dalen? Hebben de vertegen
woordigers der bank, der Nederland
sche en der Indische Regeering een ob
ject gezocht, dat zou kunnen dienen om
den stand aan de Turfmarkt plausibel
te maken? Heeft men dus te maken met
een faciliteit aan de Nederlandsche
Bankeen fixeering van de valuta
winst voor de Indische Regeering en een
garantie van de Nederlandsche, wan
neer de Ponden-koers eventueel nog
verder daalt? Het is dringend nood
zakelijk, dat hierover klaarheid gaat
heerschen. Doch met die vragen zijn wij
er nog niet van af. Indië heeft voor één
dag den gouden standaard opgeschort.
Hierover is veel te doen geweest en door
het ingrijpen van de Nederlandsche
Bank is aan deze, overigens volkomen
iogische geste een einde gemaakt. Doch
wat geschiedt er, wanneer èn Nederland
èn Indië het goud laten vallen, gedwon
gen door de omstandigheden? Dan zal,
vermoedelijk door de onvermijdelijke
depreciatie van den gulden, zij het ook
binnen nauwe grenzen, het Pond ten
opzichte van den gulden gaan stijgen.
De nu afgesloten transaciie zou alsdan
voor Indië voordeelig worden (aangeno
men, dat het Pond niet een drastischen
val maakt, zoodat de bovengenoemde
stijging de waarde-daling niet kan com-
penseeren), terwijl de Nederlandsche
Bank met leede oogen zou hebben aan
te zien, dat zij zich opnieuw vergist
heeft.
Zoowel de Nederlandsche Bank als
de Javasche Bank zijn dé monetaire ad
viseurs der Regeering. De Nederland
sche Bank is uiterst bang voor het
Pondzij ziet een grootere depreciatie
dan momenteel het geval is. Goed. Doch
dan heeft zij de Javasche Bank en onze
Regeering van haar inzicht in kennis
te stellen. De Javasche Bank adviseert
op haar beurt Buitenzorg. Hoe komt
het dan, dat Buitenzorg de af te stooten
Ponden door de Nederlandsche Bank
opneemt? Omdat zij geen daling ziet?
Of omdat zij het zekere voor het on
zekere neemt en haar ponden-winst wil
vastleggen?
De transactie een mystificatie.
Wij vinden de geheele transactie een
mystificatie, die o. i. niet bevorderlijk
i om de rust in Nederland, die begon
terug te keeren, te vergrooten. Wij heb-
Iben destijds in onze artikelen-reeks ge
suggereerd tot de instelling van een
competente commissie, die het geheele
monetaire vraagstuk zou bestudeeren om
onze Regeering hierover van advies te
dienen. Dan zou tevens de verwachte
koersloop van het Pond onder de loupe
zijn genomen. Wat heeft onze Regee
ring in deze gedaan? Is de millioenen-;
transactie geschied als uitvloeisel van|
een serieus onderzoek of heeft men
slechts een modus gezocht om de Neder
landsche Bank te steunen? Het is o. i.
noodzakelijk, dat hierover een duidelijke
officieele verklaring wordt gepubli
ceerd. Immers wij staan aan den voor
avond van groote moeilijkheden. In het
zicht van deze moeilijkheden behooren
wij ons om onze Regeering te scharen,
opdat wü haar taak gemakkelijker kun
nen en moeten maken. Maar het steu
nen van de Regeering dient op vertrou
wen te zijn gebaseerd. Kan men ver
van ons land, zoowel op budgetair ge
bied (regeering en gemeenten) als ten
opzichte van onze handels- en betalings
balans heeft velen de oogen geopend
voor het acute gevaar.
De geste onzer Regeering en van de
Nederlandsche Bank heeft weer duide
lijk gedemonstreerd, dat wij door tal
van gevaren omringd zijn. Wanneer wij
op de hoogte van die gevaren zijn, dan
is de kans eronder te bezwijken, ge
ringer. „Un homme averti en vaut
deux" heeft nog niets van zijn waarheid
ingeboet. Wij moeten weten, wat er
dreigtwij moeten het inzicht van
onze Regeering kennen om te kunnen
oordeelen en maatregelen, als de onder
havige op hun juiste waarde te leeren
schatten.
Wij blijven bij onze opinie, dat de
transactie zeer duister is en noodig moet
worden opgeklaard.
Het standpunt van het bescher-
mings-comitê
Ten slotte een laatste opmerking. Er
is onlangs een beschermings-comité op
gericht voor de leeningen, die nu in
1933 door het verkregen Ponden-bedrag
zullen worden gedelgd. Dit comité gaat
van het standpunt uit een standpunt,
dat wij niet deelen dat de Indische
Regeering niet mag profiteeren van,een
koersdaling van het Pond, waarin die
leeningen waren uitgeschreven. Het
was volgens de opvattingen van het'
Comité de bedoeling, de houders der
obligatiën te vrijwaren voor valuta-ver
hezen, die men bij het Pond uitgesloten
achtte. Ontkend kan echter niet worden,
dat Indië ten slotte de verplichting op
zich had genomen Ponden terug te be
talen, om het even of die Ponden gede-
precieerd dan wel geapprecieerd waren.
Niemand zou guldens geaccepteerd heb
ben, wanneer onze munt sterk in waar
de was gedaald. Obligatie-houders zou
den zich in de handen hebben gewreven
over hun wijsheid, dat zij tijdig Ponden
hadden gekregen. Nu het omgekeerde
heeft plaats gehad, mag men van de
Regeering niet eischen, dat zij terwille
van de geldschieters van de depreciatie
zou afzien. Doch hoe 't ook zij, door den
Ponden-koop per 1933 .is de wind uit de
zeilen van het Comité gehaald. Deze
aangelegenheid is hiermede afgedaan,
tenzij een rechterlijke beslissing zou
worden uitgelokt. Alhoewel dit ons uit
gesloten ljjkt en wanneer men ertoe
zou overgaan, is bovendien de rechter
lijke beslissing nog een groot vraagtee-
ken kunnen wij theoretisch niet ont
kennen, dat er nog een uiterst geringe
mogelijkheid bestaat dat Indië in goud-
waarde zal hebben te betalen. Dan zou
de geheele transactie een speculatie ge
worden zijn, die een serieuze regeering
niet had mogen entameeren. Trouwens
was het niet logischer en billijker ge
weest, wanneer Buitenzorg de regeling
aan de toekomst had overgelaten?
Eindelijk nog eens de daad \vd?i
Engeland.
Ten slotte willen wij nog eens her
halen, dat de daad van Engeland tegen
over zijn buitenlandsche relaties cir
culatie-banken zijn bevriende instellin
gen over en weer ons alles behalve
moreel hoogstaande voorkomt te zjjn.
Er schijnt in alle geval een soort af
spraak te zijn geweest. Natuurlijk is in
het zakenleven, wanneer het om mil
lioenen en millioenen gaat, een gesprek
tusschen een paar personen niet vol
doende, integendeel, er dient een con
tract geboren te worden, maar weder
zij dsch vertrouwen wordt op deze wqze
toch zeker niet versterkt.
KALMEERENDE PROCLAMATIE
VANDAAG VEEL MINDER STAKERS
DAN GISTER
Enschedé, 30 Nov. '31.
De toestand in Enschedé is in d'en loop
van Maandagmiddag nog ernstiger gewor
den, zoodat men zich hier met groote be
zorgdheid afvraagt, wat er verder zal gebeu
ren. De situatie van zoo'n bijzonder ingewik-
kelden aard geworden, doordat bleek, dat de
organisaties geen voldoenden invloed had
den op hun leden om hen te bewegen, geen
gehoor te geven aan den oproep om het werk
neer te leggen.
Voor den Ned. Chr. Textielarbeidersbond
„Unitas" moeten we echter een uitzondering
maken, want de Prot. Chr. arbeiders, die
allen in dezen bond zijn georganiseerd, volg
den bijna allen het devies van hun organi
satie en ze lieten zich niet beinvloeden door
de suggestie van communisten en syndica
listen. Zeer uitdrukkelijk had het bestuur
van „Unitas", evenals dat van „St. Lamber-
tus" zijn leden voorgehouden, dat degenen,
die niet aan het werk gingen, géén uitkee-
ring zouden ontvangen. Alleen zij, die door
dat de fabrieken wegens gebrek aan perso
neel gesloten moesten worden, gedwongen
werden buiten te blijven, zouden voor steun
in aanmerking komen.
Men kent verder de geschiedenis: De bij
het N. A. S. aangesloten Landelijke Federa
tie van Textielarbeiders greep de gelegen
heid, door de spontane stakingen van Zater
dag, aan om te trachten haar invloed op de
textielarbeiders te vergrooten. Zij besloot
reeds Zaterdagmiddag tot staking op te wek
ken, waarbij ze zich op het standpunt
plaatste, dat nu de arbeiders getoond had
den, direct in verzet te willen komen, er lei
ding aan die stakingsbeweging moest wor
den gegeven.
De zeer verbitterde stemming onder de ar
beiders, ontstaan door de aankondiging van
j.l. Zaterdag, w.as aanleiding dat de Federa
tie gemakkelijk succes kon hebben, temeer
daar de communistische R. V. O. een handje
hielp. Doch ook al zouden Federatie en com
munisten zich buiten de zaak hebben gehou
den, dan zijn we er nog van overtuigd dat
op verschillende fabrieken zou worden ge
staakt Zaterdag b'etoogde men reeds dat de
arbeiders zélf desnoods maar de leiding in
handen moesten nemen.
Het N. A. S.'bestuur had een heele collec-i
tie agitators naar Enschedé gestuurd, die
bij de fabrieken, waar ze strooibiljetten ver
spreidden, luidkeels opwekten tot staking.
De politie liet de heeren rustig hun gang
gaan, maar de heer Sprenger van Roover
uit IJmuiden maakte het wat al te bar, toen
hij voor de fabriek der firma Blijdenstein
vanuit een lantaarnpaal een toespraak tot
de menigte hield. Het IJmuider bestuurslid
van de Federatie van Transportarbeiders
wend gearresteerd en naar het politiebureau
overgebracht ,Na eenige uren werd hij weer
in vrijheid gesteld.
Vanmorgen was de staking verre van al
gemeen en een belangrijk deel van de arbei
ders was de fabriekspoorten binnengagaan.
Toen wij vanmorgen in de vroegte een tocht
langs de fabrieken maakten, bleek ons dui
delijk, dat 90 procent van de arbeiders nog
niet wist, welke houding men zou aannemen.
De meesten hadden hun werkkleeding en
lcoffiebusje bij zich en men kon overal con-
stateeren dat het een kwestie van het laat
ste oogenblik zou zijn en dat, wanneer een
deel de poort zou binnengaan de anderen
wel zouden volgen.
Zoo was het o. m. bij d'e grootste fabrieken,
die van Van Heek en Co. waar op het mo
ment, dat de stoomfluit het sein tot den aan
vang gaf, plotseling een beweging onder de
menschen voor de poorten ontstond, die
daarop allen naar binnen gingen. Slechts op
een vijftal fabrieken ging het grootste deel
in staking, op de anderen werd of geheel ol
voor het grootste deel gewerkt.
De situatie was vanmorgen in elk geval
zóó, dat de samenwerkende besturen van lrDe
Eendracht", „St. Lambertus" en „Unitas",
die in het R.K. Vereenigingsgèbouw bijeen
kwamen, den toestand nog lang niet hope
loos achtten. Men had vele redenen om aan
te nemen dat des middags een groot deel dei
stakers weer aan het werk zou gaan. Beslo
ten werd de volgende proclamatie uit te
geven:
„Aan de arbeiders!
Volgens aankondiging in de fabrieken
zal Maandag 14 December weer een loons
verlaging van 5 procent worden toegepast.
De besturen der drie arbeidersorganisa
ties zullen alle maatregelen nemen om
dezen aanslag op de loonen af te slaan.
Morgen, Dinsdagmiddg, komen de geza
menlijke besturen bijeen ten einde een de
finitief standpunt te bepalen. Wij drin
gen er daarom nogmaals met kracht op
aan om aan het werk te blijven of te
gaan en de beslissing der drie organisa
ties af te wachten.
Arbeiders! Wij verwachten van u, dat
t-
SSFmm.
En niet minder voor de fabrieken der firma 3. F. Schollen Zn. a. d. Haaksbergscheweg.
gij het parool der drie samenwerkende
besturen zult volgen en niet de leiding
van R.V.O. en andere onverantwoordelijke
elementen.
De Hoofdbesturen van „De Een
dracht", „St. Lambertus" en
„Unitas".
De uitwerking van deze proclamatie is op
het oogenblik nog niet na te gaan, maar een
feit is, dat de toestand vanmiddag in plaats
van gunstiger zeer slechter is geworden.
Zelfs het feit, d'at vanmiddag de loonen zou
den worden-uitbetaald, was van geen in-
Het aantal stak'ers breidde zich beduidend
uit, want ook op de fabrieken waar vanmor
gen niet werd gestaakt legde een deel der
arbeiders het werk neer. Zoo bleef ongeveer
de helft van het personeel der machtige fa
brieken van Van Heek en Co. buiten de poor
ten, zoodat het aantal stakenden naar onze
schatting vanmiddag wel ongeveer het dub
bele bedroeg. Wellicht zal idit 4000 hebben
bedragen.
Enschedé, 1 December.
Vandaag minder stakers.
De stakingsbeweging heeft zich vandaag
te Enschedé niet uitgebreid. De kalmeererude
aankondiging van de drie samenwerkende
organisaties om af te wachten wat de heden
middag te Utrecht te houden hoofidbestuurs-
vérgadering zou besluiten, heeft niet nagela
ten invloed uit te oefenen. Voornamelijk als
gevolg van deze aankondiging ging bij de
vier fabrieken van Van Heek Co. bijna het
geheele personeel naar binnen. Ook op de
andere fabrieken zijn veel minder stakers
dan gister. Van invloed was ook, dat be
paald was, dat men niet meer voor de fa
brieken mocht blijven staan. Politie en ma
rechaussee te paard hielden de menschen-
menigte voortdurend in beweging. Daardoor
werd, zooals gister gebeurd is, voorkomen
dat velen die gaarne aan het werk wilden,
werden tegengehouden. Vast staat, dat het
aantal stakers beduidend minder is dan gis
termiddag. Gestaakt wordt voornamelijk op
de fabrieken van N. ter Kuile Zn., Blijden
stein Co., J. F. Scholten Zn., Spinnerij
Oosterveld, Enschedsche Katoenspinnerij,
Spinnerij Roombeek. Op andere fabrieken is
slechts een klein deel van het personeel niet
aan het werk gegaan. Zoo heeft op Schut
tersveld, waar Unitas zeer veel leden heeft,
bijna het geheele personeel het werk hervat.
Het was in de stad vrij rustig.
Ook staking te Winterswijk.
Het conflict in de textielindustrie heeft
zich ook tot Winterswijk uitgebreid en Maan
dagmorgen zijn de arbeiders der firma H.
Willink Co. in staking gegaan. De arbei
ders van de bontweverij „De Batavier" gin
gen wél aan het werk.
Bij de firma J. H. Meijerink Zn. d'reigde
ook een staking doch nadat een der direc
teuren de arbeiders had toegesproken, gin
gen zij toch aan het werk.
De staking bij de fiima Willink Co. om
vat zestig wevers, 's Middags te half twee
trokken de -stakers van de firma Willink
Co. naar de fabriek van de firma J. H.
Meijerink Zn. Hoewel de getouwen liepen
ging een deel der arbeiders niet aan het
werk. Een van de directeuren stond de
beiders te woord, doch niet kon worden
voorkomen, dat een deel der arbeiders in
staking ging. Het resultaat was, dat bijna
net geheele personeel, voornamelijk de we
vers, de spoelers en een deel der confectie-
afdeeling, riiet aan het werk gingen.
De staking omvat hier» honderdvijf tig man
Een groot aantal stakers verzamelden zich
gisterenmorgen op het Van Heekplein te
Enschedé, waar zij door den heer Exter, lid
van het N.A.S., werden toegesproken.
I stond in ons blad van 30 November. Voor de fabrieken der firma's Van Heek. êCo. en Nico ter Kuile was de drukte geweldig
DE DOODEN IN DE WOLFSKUIL
„ALLEMAAL GOEIE MENSCHEN,
MAAK ALLEMAAL STROOPERS"
Omtrent het drama, dat zich afgespeeld
heeft in de bosschen bij Putbroek, een ge
hucht in de gemeente Echt (L.), waar drie
jongemannen dood in een z.g.n. wolfskuil
werden gevonden, zijn nog eenige bijzonder
heden mee te deelen.
De Tel. vangt aan met een beschrijving
van de landstreek, waar het drama plaats
vond. De menschheid, zegt het blad, is 'er
niet dik gezaaid. Alhoewel Echt een gemeen
te is van ongeveer 7000 zielen is het grond
gebied zeer uitgestrekt en neemt een reus
achtige hap uit de smalle laars van Lim
burg. Er staan vele van zulke gehuchten en
huisjes verspreid in dit land van bosschen
en akkermaalshout, met geen andere verbin
dingen bijna dan de diep doorvoorde land
wegen, waarin iedere primitieve boerenkar
moeizaam het spoor van den voorganger
volgt en aldus bevestigt en verdiept
En dit deze groep huizen in den nacht,
met zijn kale boerenerven en blaffende hon
den, met zijn karresporen en diepe greppels
langs de huizen met hier en daar een licht
je in de verte en verder niets, geen geluid
en geen gerucht dat aan de nabijheid der
wereld herinnert is dit dan Putbroek, ge
meente Echt
Ik had nooit van Putbroek gehoord en
wie, die geen Limburger is of een knappe
kop in aardrijkskunde, kende het bestaan
van dit gehucht?
De duistere bosschen.
bij Putbroek waren in den nacht van Vrij
dag op Zaterdag getuige van een slachting,
zooals alleen de geroutineerde „gangsters"
van de New-Yorksche onderwereld, de ban
dieten van de dranksmokkelarij, op elkan
der plegen uit te oefenen. Koelbloedig leg
gen zij een hinderlaag en schieten op hun
gemak de lieden die hen in den weg staan
overhoop. Doch iedereen, die zich met dit
rapalje afgeeft, is gewaarschuwd en weet
dat elk oogenblik het vonnis van haat en
concurrentie-nijd uitgeoefend kan worden.
Doch hier gold het drie ongewapende jon
gens, die op konijnenjacht gingen en eens
wilden zien of er wild in de strikken geko
men was.
En onder den rook hunner eigen wonin
gen werden zij „geliquideerd" in den rug
geschoten, weggesleept in het bosch, opdat
dit de sporen van de schanddaad zou doen
verdwijnen.
De familieleden en menschen uit de buurt
hebben de 15 schoten hooren knallen, zonder
er overigens veel aandacht aan te wijden.
De bosschen weerkaatsen zoo menigmaal de
echo van een schot - het behoort tot de na
tuurlijke geluiden en het behoort tot de en
tourage. Het is minder zeldzaam dan de
zang van den nachtegaal. Het zegt niets ten
opzichte van den misdadigen of hevigen
aanleg der Limburgsche boeren het stroo-
pen zit er in en van generatie op generatie
wordt het bedreven. De straf door den stren
gen rechter aan den strooper gegeven
geen onteerende straf in de oogen van diens
verwanten en vrienden. Hij heeft ongeluk
gehad
Wat voor menschen wonen daar?
Allemaal goede menschen maar alle
maal stroopers.
De schoten In het donkere bosch
En daarom Ls een schot in het donkere
bosch geen alarmeerend geluid. Het kan een
brave man zijn met een lichtbak het kan
een jachtopziener zijn een bloedig drama,
déaraan denkt men het laatst En zoo liep
altijd alles bevredigend af. Er liepen er ve
len tegen de lamp een maand hechtenis
is gauw verdiend in een land van groot
grondbezitters, waar de rechter niets anders
doen kan dan maar straffen uitdeelen en
dan nog-het gevoel hebben dat het niets
helpt
Niet dat de jachtopzieners buitengéwoon
mild zijn, doch „executies" kwamen hier
niet voor, zooals aan de overzijde van de
grens, waar iederen nacht stroopers en
smokkelaars op het veld van on-eer vallen,
geëxecuteerd door politiemannen, zonder
voorafgaand vonnis en voor 'n misdrijf waar
hoogstens enkele maanden gevangenisstrat
op staat.
Er werd wel meer geschoten.
En de ouders, die met het inheemsche
lboerenflegma hun zoons tegen middernacht
d'e donkerte hadden zien ingaan, dachten
er niet aan, dat die schoten de uitvaart be-
■tieeikenden van hun ji/nge Kinderen. Ze gin
gen rusbiig naar bed. terwijl de moorde
naars zich hebben ontdaan van het zand
offers door het kreupelhout droegen en ver
der zwoegend en geheimzinnig het graf
dolven dat de lijken vam drie jonge men
schen voor altijd zou omsluiten. Doch het
was een korte rustpooze in de aarde onder
de boom en. Want hoe knap en zakelijk ook
het graf bedekt was niet mos en bladeren
op hpe onbegrijpelijke wijze de moorde
naars zich hebben ontdana van het zand
dat overbleefdrie lichamen nemen
plaats in onder den grond, en de sinistere
kerels hebben wat begrepen, zoodat zij op
de een of andere wijtoe het zand naar een
verdere plek getransporteerd moeten hebben.
Het graf zweeg nlot.
menschen die de taal van het bosch niet
kennen, doch de boschloopers, de jachtop
zieners, de mensohen die aan iedere tak,
aan iedere beweging in het hout iets waar
nemen. zagen ji? plek en openden de groeve
De rest werd verteld door de lijken zelf.
De schoten in den rug de proppen van
het geweer die in het lichaam waren ge
drongen, dat alles vertelde van den sluip
moord, zoo goed als ware er een ooggetui
ge geweest
De moord op de jongens moge een raad
sel schijnen voor die deze streek kennen
schijnt het geen raadsel te zijn. Vijanden
hadden zij niet. Hadden de jongens zich
op smokkelgebied bewogen, dan zou men
kunnen denken aan de wraak van concur
reer einde benden. Doch zij stroopten niet
meer of minder dan anderen en aan smok
kelen dieden «ij niet. Zij waren ook geen
ernstige rivalen van andere stroopers al
leen Willem kende het geheimzinnige mé
tier behoorlijk, doch de beide andere jon
gens, Mattis en Merend, hadden nog nooit
gestrikt zij waren novices naar 't scheen.
Zoo lijkt het uitgesloten dat men de moor
denaars onder de andere stroopers moet
zoeken en eerder richten zich vermoeden
naar den anderen kant waar men al met
het onderzoeg begonnen is trouwens.
En de N. R. C. schrijft het volgende:
Ten Oosten van den Rijksstraatweg van
Roermond nalar Sittard strekt zich kilome
ters ver naar de Duitsche grens toe, eeu
zer mooie, maa ook wel eenzame streek
uit
Een paar kilometers voorbij den spoor
wegovergang op den rijksstraatweg kruist
een landweg de hoofdbaan.
Aan de rechterzijde, dus naar het zuiden,
liglt een groot dennenbosch. Aan de linker
zijde strekken zich wijde bouwlanden uit.
Aan deze zaj-dle liggen wat i
den weg een stuk of tien huisjes* en in
twee daarvan heerscht diiepe rouw: in het
eene, dat van de familie Kerstens, omdat
er twee zoons op gruwelijke wijze zijn ge
dood; in het andere, dat van het gezin We-
rens, omdat de 27-jarige Frans om het leven
is gebracht en nog iets verder langs den
weg wijst men ons de plek waar bloedspo
ren zijn gevonden in de greppel, zuidelijk
langs den weg. Uit deze richting heeft, men
in den nacht van Vrijdag op Zaterdag
schoten gehoord, maar omdat er wel meer
wordt geschoten, in dit dorado voor stroo
pers, heeft men er toen geen aandacht aan
geschonken.
Loodrecht op den weg komt, een weinig
iten Oosten van de plek, waar de bloed
sporen zijn gevonden, een branddreef door
het bosch op den weg uit. Deze dreef vormt
d'e grens tusschen de bezittingen van graaf
Phons van Aefferden, burgemeester van
Geulle, en baron Michiéls van Kessenich te
Roermond, en in het b09ch van eerstge
noemde. op 200 meter van den weg en 20
meter van de branddreef, ligt de kuil, waar
in men het stoffelijke overschot van de drie
gedoode jongens heeft gevonden.
Als men den kuil ziet kan men zich nau-
welijks indenken, dat hierin de drie licha
men verborgen zijn geweest Het gat in den
grond is ongeveer een meter diep, een me
ter breed en mogelijk, 1.20 meter lang. Het
is een kuil, die speciaal voor dit doel moet
zijn gegraven. Het merkwaardige is even
wel, dat men het uitgegraven zand niet
heeft kunnen terugvinden. Blijkbaar is dit
dus oyer een grooten afstand verspreid.
Hoe de daders te werk gingen,
- De daders alles wijst er op, dat hier
meer dan één persoon a^n het werk zijn
geweest zijn met ontstellende koelbloedigi
heid te werk gegaan. Uit .de gevonden bloed
sporen valt af te leiden, dat de drie jongens
op den weg zijn neergeschoten. Daarna heeft
men de slachtoffers via de branddreef naar
dé plek gebracht, waar men het graf heeft
gegraven.
De lijken heeft men met geweld in den
kuil geperst, waarna men hen met een dun
laagje zand heeft bedekt. Vervolgens is men
dieper het bosch ingegaan, waar men mos
en dennenaalden heeft gehaald om hiermee
de kald zandplekken te bedekken. De plaat
sen waar het mos en de naalden zijn weg
gehaald, zijn duidelijk te zien. De daders
moeten met de situatie ter plaatse buitenge
woon goed op de hoogte zijn geweest en men
neemt aan, dat zij, na des nachts de lijken
in den kuil te hebben gedaan, den volgen
den morgen bij daglicht zijn teruggekomen,
om de sporen van hun misdrijf uit te wis-
schen.
De doodelijke strooptocht
De twee gebroeders Wilem en Mattias
Kerstens zijn Vrijdagavond laat met hun
neef Frans Werens er op uitgegaan om in
het nabijgelegen bosch de strikken na te
zien, die Willem 's morgens had geplaatst.
Aan den vrij breeden weg, die van Puts-
hroek loopt, wonen de families van de
slachtoffers. Het bosch loopt evenwijdig aan
dezen weg. Er staan hier acht huisjes, waar
van in <het eerste de familie Kerstens woont.
Wat verderop woont de familie Werens. Het
zijn beide groote gezinnen. Kerstens werkt
op de staatsmijn Maurits. Zijn zoon Willem
is het oudste kind van het gezin en is 22
jaar oud. Mattias, de derde zoon, is 19 jaar.
Frans Werens is de eerste' zoon van het ge
zin van dertien kinderen en is 27 jaar oud.
Hij was bij zijn yader als boerenarbeider
werkzaam. De moeders van de jongens zijn
zusters.
Vrijdagavond zaten de jongens bij de fa
milie Kerstens te kaarten en om kwart voor
twaalf gingen zij op weg naar het bosch.
Frans ging dit keer voor het eerst mee op
den strooptocht.
Vrijwel vast staat, dat niet één dader aan
het werk is geweest, daar men hulzen van
verschillende grootte heeft gevonden, zoowel
van geweer- als van revolverkogels. Boven
dien is er met hagel geschoten. Een der lij
ken had 19 schotwonden.
Bij een onderzoek werden voetsporen, een
zak» es en een zaklantaarn gevonden. Later
werd onder een bos hout een schop gevon
den, waarmee waarschijnlijk de kuil is ge
graven.
Nog is een huiszoeking geschied bij den
jachtopziener H. v. d. E. den opzichter van
de jachtgoederen van graaf Van Aefferden.
Deze woont te PosterholL Bij hem werden
eenige wapens in beslag genomen, o.a. vuur
wapenen. Deze v. d. E. moet ook betrokken
zijn geweest bij de schietpartij van enkele
jaren geleden op de gebroeders v. H. De
man staat bij de bewoners bekend als bui
tengewoon streng, en treedt steeds krachtig
op tegen de stroopers, die hier in grooten
getale wonen. Vrijwel alle arbeiders in do
omgeving van dit gehucht maken zich van
tijd tot tijd wel schuldig aan het stroopen
van konijnen.
Zondag werd door de marechaussee drie
maal een boodtchap gezonden aan v. d. E.,
die ook een grooten zoon heeft, welke hem
■aak assisteert, om zich bij de marechaussee
aan te melden. Hieraan gaf hij geen 'ge
hoor. Tenslotte is hij dan ook door de ma
rechaussee gehaald. Na verhoor heeft men
hem weer op vrije voeten gesteld.
