LAVAL SPREEKT IN DE KAMER
Uit West-Indië.
Gemengd Nieuws.
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1931
EERSTE BLAD PAG. 2
MOOIE WOORDEN EN EEN
TROOSTELOOZE CONCLUSIE
STORMACHTIG TOEGEJUICHT
Eindelijk heeft do Fransche minister
president in de Kamer een duidelijke ver
klaring afgelegd over den politieleen toe
stand zooals hij en zijn regeering die zien
na Briining's bezoek aan Parijs, na do Lon-
densche conferentie, na het Fransche mi
ni sterbe zoek te Berlijn en na L&vals reis
naar Washington.
Men behoeft de rede van Laval nipt eens
tussclien de regels te lezen orn zich te
ergeren aan deze uitingen van F ranse h
chauvinisme, dat niets leert en niets ver
geet en nooit nalaat om zichzelf te verhef
fen en zijn tegenstander zwart te maken.
Het sausje van vriendelijkheden ten op
zichte van Duhschland is ditmaal zelfs
bijzonder dun en doorschijnend.
Uit wat Laval in de Kamer heeft gezegd
blijkt vóór alles, dat er geen kans hoege
naamd is, dat Frankrijk eigenerbeweging
zal medewerken tot epn royale oplossing
van de crisis, maar dat het voor die oplos
sing een mooipratende maar onwrikbare
sta-in-den-weg zal blijven.
Wij laten hier een uittreksel van Lavai's
rede volgen.
Hij begon met in chronologische volg
orde aan te halen de politieke gebeurtenis
sen sedert de afkondiging van het Hoover-
jaar. Het Hoover-moratorium aldus La-
val heeft de groote verwachtingen, die de
Amerikaansche president er van ihad, niet
vervuld.
De algemcene economische crisis heeft
zich in tegendeel verergerd en in het bij
zonder in Duitschland ernstige afmetingen
aangenomen.
Te Parijs heb ik ongeveer een uur onder
vier oogen mot Dr. Brpning gesproken. Ik
kan u niet schetsen hoe dit onderhoud ons
geschokt heeft. Wij hebben beiden de mo
gelijkheden cnderzocht de wederzijdsche be
trekkingen tussclien onze landen te ver
beteren en ik herinner mij nog dat de Rijks
kanselier mij de vraag voorlegde of
dan eeuwig zal duren.
Op den oaigi. dat geen na/trionalistische de
monstraties aan den anderen kant van den
Rijn meer zullen plaats vinden, zullen de
gebeurtenissen op deze vraag van den Rijks
kanselier antwoorden.
Te Londen vervolgde de minister-pre
sident hebben wij getracht, den finan-
cieelen noodtoestand van Duitsöhland te
doorgronden en is overeenstemming be
reikt inzake de verlenging van de credie-
ten op korten termijn.
Laval ging hierna op zijn reis naar Ber-
LAVAL
lijn in en onderstreepte de hartelijke ont
vangst, die hem van de zijde der bevolking
en der regeering was ten deel gevallen. Hij
herinnerde aan de vorming van de Duitsch-
Fransche Economische commissie, waarvan
men algemeen een verbetering der betrek
king verwacht.
Zijn reis naar Washington heeft hem
groote verwachtingen gegeven.
„In Amerika", zeide Laval, „weet men
thans precies den toestand, waarin Frank
rijk zich momenteel bevindt. Men kent on
ze nooden, onze offers en onze voortdurende
bemoeiingen met betrekking tot de ontwa
pening.
Wij hebben lang over de Duitsche crisis
gesproken en zijn liet er over eens gewor
den dat
het Yonngplan
na afloop van het moratorium weer inwer
king moet treden.
Frankrijk zal in de toekomst niet meer
aan zulke stappen worden blootgesteld, als
thans door den stap van Hoover het geval
is geweest. Ons onderhoud heeft im verband
hiermede tot positieve resultaten geleid,
wamt wij hebben de toekomst veilig ge
steld".
Laval vulde deze verklaringen met het
volgende commentaar aan:
Frankrijk heeft groote offers gebracht en
was desondanks in Juli bereid, voor één
jaar van de -betalingen der herstelschulden
af te zien.
Het zou gemakkelijk zijn de lichtzinnig
heid naar voren te brengen, waarmedemen
in Duitschland de financiën beheert.
Men heeft de schulden met leeningen be
taald, steden verfraaid en de industrie
Uitgebreid, doch toen het tijdstip der terug
betalingen naderde, verklaarde men: „Wij
kunnen niet betalen".
Tegelijkertijd houden zekere kringen in
het Rijk schreeuwende demonstraties tegen
Frankrijk.
„Ik weet niet", zoo verklaarde Laval, on
der grooton bijval der Kamer, „wat men in
Duitschland zou gezegd hebben, wanneer
dergelijke dingen onder gelijke omstandig
heden in Frankrijk plaats hadden gevon-
Ik kan zoo spreken, zonder dat ik daarbij
de waardigheid van het Duitsche volk be-
leedig.
Wat de komende onderhandelingen be
treft. Frankrijk, aldus Laval, heeft niet hat
recht, ondanks zijn voor het moment be
voorrechte positie, zijn geld weg te werpen
en verkwistend te zijn. Er zijn grenzen, die
wii niet kunnen overschrijden.
Als men vam ons vertrouwen vraagt, dan
zullen wij antwoorden, dat het herstel van
dit vertrouwen in de eerste plaats afhangt
van de eerbied voor het gegeven woord en
cle onderteekening.
Wij zullen een nieuwe betalingsregeling,
slechts voor een beperkten tijd, dat wil zeg
gen zoölaitig de crisis duurtt aannemen. Wij
zullen in een verlaging der betalingen
slechts in zooverre toestemmen, als wij van
onze oorlogsschuldon worden bevrijd*. Wij
zullen nooit dulden, dart, de onbeschermde
betalingen worden aangetast en wij zullen
iet in toestemmen, dat men de parti
culiere schulden van Duitschlamd den voor
rang geeft. Frankrijk, aldus besloot Laval
zijn rede, streeft niet naar hegemonie, doch
wil slechts den vrede en de beschaving ver
dedigen en veilig stellen.
De rede van Laval werd met stormachtig
gejuich door de Kamer ontvangen. De zit
ting werd hierna verdaagd.
In de nachtzllting van de Kamer sprak
o.m. de socialist Blum.
Hii verklaarde o.m.. dat tussclien de par
ticuliere schulden en de herstelbetalingen
weliswaar een juridisch onderscheid be
stond. maar dat de verklaring van Laval,
dat Duitschland in ieder geval de herstel
betalingen doen moest, onzin was. daar
men niet 'kon geven, wanneer men ndert had.
..En wanneer Duitschland morgen niet be
taalt? En Amerika geen verlaging van de
intcrgeallieerde schulden doorroert? Wat
zult u dan doen? Wilt u hert Saargebied
behouden, of het Ruhrgebied weer bezet
ten?"
Laval heeft, aldus vervolgde Blum, ver
klaard, dart Frankrijk nooit het voorrecht
van de credierten op korten termijn zou
erkennen boven de reparaties Daarover
moet de eerste minister een verklaring
geven.
Laval antwoordde, dat Frankrijk op de
regeeringsconferentie die behandeling van
het probleem der credieten op korten ter
mijn zou weigeren, maar dat dat niet be-
teekende, dart de deskundigen bij de be
oordeeling van de financieele positie van
Duitschland zich daar niet mede zouden
bezig houden. Hij heeft bovendien van
Duitschland de verzekering, dat de rege
ling van deze kwestie tusschen de huiten-
landsche schuldeischers en de Duitsche
schuldenaren zal geschieden.
Ten slotte verklaarde Blum, dat hij en
zijn partij tegen/de regeerinig zouden stem
men.
In aansluiting hierop werd het woord ge
voerd door Herriot, die eb den nadruk
op legde, dat er over de noodzakelijiklheid
een Fransch-Duitsche overeenstemming
geheel Frankrijk eensgezindheid van
meening heerscht. Het vormen van de
Duitsch-Fransche economische commissie
berteekent zeker een stap op dezen weg. Hij
gelooft echter, dat d© grondslag van deze
commissie nog doelmatig moet worden uit
gebreid.
De zitting duurt voort.
HET ONTWAPENINGSCONGRES
TE PARIJS
(Op bet internationaal ontwapeningscon-
gres te Parijs zijn door verschillende verte
genwoordigers van vredes-organisaties roe
rende woorden gesproken over de noodzake
lijkheid van ontwapening.
Het congres behandelde o.m. de vraag:
„Wanneer zal worden ontwapend De meeste
redenaars beantwoordden deze vraag met een
duidelijk „Onmiddellijk" Alleen de vroegere
Fransche minister van oorlog Painlevé vormde
een uitzondering, daar deze de Fransche eisch
„Eerst veiligheid, dan ontwapening" verde-
Veel bijval vond de rede van den Belgischen
afgevaardigde Rollin, die de Fransche veilig
heidsthese scherp aanviel. Alle inspanning zal
vergeefs zijn, wanneer de regeeringen voort
gaan wapenen op te stapelen. Rollin viel ook
de Fransche vertegenwoordigers op dit con-
scherp aan, zeggende, dat uit hun mid-
- (bewering was voortgekomen, dat
Ft ankrijk ontwapend had. Zoolang Frankrijk
vasthoudt aan de inzichten en beweringen,
vastgelegd in het Fransche memorandum in
de ontwapeningskwestie, bestaat er geen erh-
stige en eerlijke samenwerking.
De Fransche afgevaardige Pierre Cot ver
klaarde, dat hij het in tegenstelling tot het
officreele Fransche standpunt volkomen eens
was met Rollin. Als nieuwe Fransche formule
zich en zijn vrienden stelde Cot de stel
ling op: „Veiligheid door ontwapening, we-
derkeerige ondersteuning en arbitrage. Her
ziening der onuitvoerbaar geworden ver
dragen."
Een bevestiging door de Hessensche
regeering
Door de regeering van Hessen wordt offi
cieel medegedeeld:
De gisterenmiddag bij verscheidene voor
aanstaande personen in het district Hessen
der nationaal-socialistische party gedane huis
zoekingen, die ten doel hadden het opsporen
van „noodverordeningen der illegale nationaal
socialistische regeering" en andere documen
ten, zyn ten volle geslaagd. De echtheid der
documenten staat buiten twyfel, evenals het
feit van de samenstelling ervan door den
Desgevraagd deelde de nationaal-socialis
tische partyleiding te Muenchen mede, dat
zij door de berichten uit Darmstadt geheel
verrast was. Het is uitgesloten, dat de partij
of de partijleider Hitier ook maar iets met
het geruchtmakende document te maken heb
ben. De partij heeft niet het minste te ver
bergen. Wanneer het document inderdaad be
staat, kan het slechts een vervalsching of een
onverantwoordelijke particuliere onderneming
van eenige personen zyn, die daardoor hebben
gehandeld in scherpsten stryd met de orders
der partijleiding en die dan ook automatisch
uit de partij zullen worden gezet.
GASVERGIFTIGING IN HUURKAZERNE
Zes dooden; vijf zwaargewonden
In den kelder van een huurkazerne te
Warschau is in den nacht een gasbuis g«
broken, tengevolge waarvan de benedenste
vertrekken van het huis geheel met gas
werden p\vuld. Zes personen, die in deze
vertrekken woonden werden dood gevon
den, vijf anderen, waaronder twee kinderen
zijn niet érnstige gasvergiftingen naar het
ziekenhuis vervoerd.
Men verdenkt een der huurders ervan,
hij hierin de hand heeft gehad en uit wraak
gehandeld heeft jegens de bewoners der
benedenvertrekken, met wie hij in oi
lflftfd©..
iS, daf in den loop v
izendenAsp
s bij verkoudheidsziekten en tegen
alle soorten pijn gebruikt hebben. Wilt
U ten koste Uwer gezondheid zooge
naamde ,Ersatz"preparaten probeeren?
Vertrouwt U gerust op Aspirin-Tabletten;
let op het fabrieksmerk.
nta eenig op
fry dewsreld
ïïral Let op den oranjeband. Prijs 75 ets.
CHINA
MEER VERZOENINGSGEZIND
JAPAN ONTRUIMT TSJITSJIKAR
Dc politieke barometer, die den toestand
in het Verre Oosten aanwijst, gaat voortdu
rend op en neer.
Gisteren nog luidden de berichten uit den
Volkenbondsraad te Parijs zeer ongunstig.
Japan en China bleven beiden onwillig orn
zich te matigen.
Japan weigei'de af te zien van een terug
trekking van zijn troepen in Mandsjoerije
zonder dat China waarborgen had verstrekt
voor de handhaving van rust en veiligheid.
China bleef deze terugtrekking met allen
nadruk eischen en zulks op grond van Vol-
kenhonds- en Kellogg-pact.
Het zag er waarlijk donker uit met de
bemiddelingsactie van den Volkenbondsraad
De dag van heden evenwel brengt weer
©.enige verbetering van de vooruitzichten
Japan toont door een daad, dat het niet
to.t het uiterste wil gaan. En China gaat
zich meer verzoeningsgezind gedragen.
Deze houding zou haar ontstaan danken
aan Amerikaansche overreding.
Dawes heeft dr. Sze n.l. te verstaan gege
ven. dat het mogelijk was, dat een oyereen-
steming buiten den Volkenbond niet zou
kunnen worden bereikt,.
De Japansche vertegenwoordiger heeft den
secretaris-generaal medegedeeld, dat de ont
ruiming van Tsjitsjikar door de Japansche
troepen den 24en November is begonnen.
Generaal Ma wil vrede sluiten
Generaal Ma zou, volgens de „Evening
Star" beöloten hebben met de Chineesobe
generaals, die aan Japansche zijde strijden,
vrede te sluiten. Ma zou aan den gouver
neur van Tejisjikar generaal Tejang Tsjing
Hoei een schrijven gericht hebben, waarin
hij instemt met diens bestuur. De laatste
zou daarop genegen zijn vredesonderhande
lingen aan te vangen.
De correspondent van de „New York
Times" te Tokio meldt, dat Engelsche troe
pen van Tientsin naar Tsjangsjan onderweg
zijn, teneinde de kolenmijnen van Kai'an
tb beschermen, die Engelsch-Chineesch be
zit zijn.
De „Times" meldt uit Tokio, dat de Ja
panners vreezen, dat van Engelsche zijde
een protest zou komen, wanneer zij een aan
val op T6jmgtsjau zouden doen. Zij zouden
derhalve bereid zijn tot toegeven inzake
verschillende eischen. Aanvankelijk was
mon te Tokio van meening, dat de voor
waarden, die van beide partijen het staken
van alle militaire maatregelen verlangden,
onaanvaardbaar waren, welke meening voor
namelijk geïnspireerd i6 oiider den invloed
der militaire autoriteiten te Tokio. In een
gemeenschappelijke conferentie van militai
ren en diplomaten, hebben de militairen
hun bezwaren tegen deze voorwaarden in
getrokken. Men was van meening, dat een
verder oprukken in het gebied van den
MoekdenPeking-spoorweg, in welken
spoorweg veel Britsch kapitaal betrokken is,
internationale verwikkelingen ten gevolge
zouden kunnen hebben.
UITSTEL VAN DE ONTWAPENINGS
CONFERENTIE?
in verband met de Herstelkwestie
In Volkenbondskringen te Geneve geeft
men toe, dat de geruchten van den laatsten
tijd betreffende het uitstellen van de Ontwa
peningsconferentie steunen op een bepaald
streven in deze bij eenige Europeesche mo
gendheden.
Men heeft den indruk, dat behalve de
Fransche ook de Engelsche regeering veel
zou gevoelen voor uitstel der Conferentie tot
einde Mei, daar bij een gelijktijdige behan
deling van de Ontwapenings- en de Herstel
kwestie de werkzaamheden der regeeringen
te veel omvattend zouden worden.
Men acht het niet onmogelijk, dat tijdens
de Raadszitting te Parijs de Secretaris-Gene
raal van den Volkenbond en de vertegen
woordigers van Frankrijk, Engeland en de
Vereenigde Staten reeds voeling met elkaar
hebben gehouden over deze aangelegenheid.
Van de zijde van het Volkenbondsecreta
riaat wordt er echter uitdrukkelijk opge-
wezen, dat tot nu toe nog geen voorstel is
gedaan ook niet op officieuze wijze om
de Ontwapeningsconferentie uit te stellen.
JAPANSCHE INVOERRECHTEN
In verband met de invoering van be
schermende rechten in Engeland heeft het
Japansche ministerie van financiën in het
kabinet een ontwerp aanhangig gemaakt tot
verhooging der invoerrechten. In Japansche
kringen van handel en industrie verzoekt
men de regeering, de nieuwe tarieven reeds
per 1 December a.s. in werking te doen tre
TELEGRAMMEN
VERTROUWENSVOTUM VOOR LA VAR
Met 325 tegen 150 stemmen
PARIJS, 27 Nov. 'In de vroege ochtend
uren heeft de Fransche Kamer bij de hoofd
stemming over de buitenlandsche politiek
met 325—150 stemmen haar vertrouwen in
Laval uitgesproken. De radicaal-socialisten
onthielden zich van stemming. Bij de voor
afgaande stemmingen waaraan door de Re-
geering eveneens de vertrouwenskwestie
was verbonden over de socialistische en
radicale voorstellen inz. de orde, behaalde
Laval een meerderheid z-esp. van 85 en van
45 stemmen.
De door de Kamer aangenomen motie
luidt: De KaKmer sluit zich aan bij de ver
klaringen van de Regeering en drukt haar
■vertrouwen in de Regeering uit voor de
handhaving der Fransche rechten en vei
ligheid met voortzetting van de politiek
vrede en internationale samenwerking.
DE NIEUWE VAL VAN HET ENGELSCHE
POND
LONDEN, 27 Nov. In verband met de
jongste verzwakking van de positie van het
pond spreekt de Daily Herald als zijn mee
ning uit, dat de val van het pond veroor
zaakt is door nieuwe Fransche verkoopen.
Hiervoor waren drie redenen aanwezig: le.
dat Frankrijk Engelands houding bij de
komende onderhandelingen wil beinvloeden
2e. de Fransche regecring is onrustig door
de Engelsche tariefpolitiek; en 3e de Fran
sche banken verwachten, dat zij binnen
kort in moeilijkheden kunnen komen,
waarom zij zooveel mogelijk liquide gelden
willen hebben.
GRANDI
NEW-YORK, 27 Nov. Grandi keert heden
met de „Augustus" naar Italië terug. Gister
avond heeft hij een radio-rede gehouden
over het ontwapenin.g6vraagst.uk, waarin hij
o.a. verklaarde, dat de overwinnaars uit den
wereldoorloog door de vredesverdragen
naast de moreele tegelijk ook de juridische
verplichting op zich hadden genomen, om
te ontwapenen.
WAT TE PARAMARIBO PLAATS
HAD
V1RDER NIEUWS OMTRENT T OPROER
^De Surinamer" geeft uitvoerige bijzonder-
heSen over de onlusten, welke eenigen tijd
geleden te Paramaribo plaats hadden.
„Onder de brutaalste stukjes schryft het
blad welke werden uitgehaald was de ver
nieling van de bruggen, die over de Dram-
brandersgracht liggiln aan de Nieuwe Domi-
néstraat. de Rust en Vredestraat, Wanica-
straat, Hofstraat en Groote Dwarsstraat. De
leuningen werden weggebroken en de plan
ken van het dek weggeslagen. Toen dit een
maal gedaan was werd brandalarm gemaakt,
teneinde de motorspuiten en wagens in een
val te lokken. Door waakzaamheid van om
wonenden, die voor elke daad van medewer
king met de overheid zwaar moeten boeten,
werd het beoogde doel verijdeld.
Blijkbaar was een der oogmerken de af
snijding der wegen waarlangs de boeren melk
en andere producten naar de stad vervoeren,
want den volgenden morgen werden niet
alleen de markten overvallen en geplunderd
doch ook werden boeren en Britsch-Indiërs
op weg naar de stad aangehouden. Van som
migen, die niet gauw genoeeg ontkwamen,
werd heel de lading baldadig vernield.
Het herstel der bruggen moest onder ge
wapend toezicht plaats vinden.
Ten aanzien van relletjes in het algemeen
moet, treurig genoeg, worden gezegd, dat
vrouwen zich by de rebellen aansloten en
dapper hielpen by het bombardement, dat
tegen de gewapende macht werd gevoerd met
steenen en flesschen, gevuld met water. Waar
geen gewapende ordebewaarders voorhanden
waren om bekogeld te worden, daar moesten
handelszaken en particuliere woningen het
ontgelden.
Ontzag^ was er voor niets of niemand meer.
Geestelijken, die per auto hun bestemming
volgden voor dienst, kregen steenen en andere
projectielen nagegooid.
Een auto waarin de wd. procureur-generaal
met den commissaris van politie en den adju
dant van den gouverneur zat, werd gebom
bardeerd. De adjudant, luitenant Brummer,
werd hierbij onder het oog getroffen en bloe
dend verwond.
De Hoofdinspecteur van politie die met een
afdeeling was uitgerukt en een eind daarvan
was geraakt werd op brutale wijze uitgedaagd
en ingesloten doch op het critieke oogenblik,
toen schieten wel haast onvermijdelijk werd,
ontzet door een militaire patrouille, die onder
korporaal van Vliet juist aankwam en op zyn
bevel tot den aanval overging en in een
herige oh3 47e uitviel.
Ten slotte vermeldt dei „Surinamer", dat
eerst, nadat met scherp was geschoten door
de politie, waarhij een doode viel en twee men
schen zwaar werden gewond, het verzet was
gebroken.
Als weerwraak kondigden de oproermakers
wel brandstichting voor den nacht aan, doch
behoudens kleine incidenten: viel er niets
ZENUWONTSTEKING VERDWENEN
Hoe een dominee verlichting kreeg
„Ik had een acute zenuwontsteking in mijn
linker-schouder en arm, die ik had opgeloo-
pen, door mij te veel aan weer en wind
bloot te stellen", schrijft Zijn Eenvaarde
II. E. T.
„Het was mij onmogelijk de arm op te til
len om mij te kleeden, of anderszins te ge
bruiken en de pijn was natuurlijk vreeselijk
Alle uitwendige middelen faalden. Maar ik
kreeg 'het weer geheel in orde door de aan
getaste deelen warm te houden en eiken dag
morgens vroeg Kruschen Salts te nemen
een glas warm water. Het duurde bijna
een maand, maar toen was ieder spoor van
de zenuwontsteking verdwenen."
Zenuwontsteking is een voorbeeld van wel
een dozijn soortgelijke kwalen sommige
minder, andere weer heel ernstig die alle
voortkomen uit onzuiverheden in het bloed.
En het is het onzuivere bloed dart, door het
geheele lichaam circuleerende en ontstekin
gen in de weefsels veroorzakende, die ondra
gelijke pijnen veroorzaakt.
Kruschen Salts kunt u gerust vertrouwen;
het zal de zaak weer in orde maken. Om d'at
Kruschen juist datgene bevat wat de natuur
noodig heeft om Uw inwendige organen
weer tot een gezonden, normalen toestand
terug te brengen.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en drogisten f 0.90 en
1.60 per flacon.
Hollandsche verpakking waarborgt echt
heid. (Adiv.)
DE MOORD TE ZUIDBROEK.
Een spoor gevonden.
In verband met den moord te Zuidbroek in
den nacht van 25 op 26 Augustus j.l. op een
afgelegen boerderij aan het Winschoterdiep
onder Zuidbroek (Gr.), waarvan een oude
vrouw en haar zoon het slachtoffer werden,
vernemen wy, dat het spoor thans wyst in de
richting van iemand, die momenteel in de ge
vangenis te Groningen een straf ondergaat.
De Commissaris van Politie te Groningen
deelde desgevraagd mede, dat aan de justitie
te Winschoten belangrijke mededeelingen zijn
gedaan, welke zware vermoedens hebben doen
ryzen tegen bovengenoemde persoon. In
band met het onderzoek kunnen echter nog
geen nadere mededeelingen worden gedaan.
GEVLUCHTE BEDIENDE INGEPIKT
Hy had het gestolen geld nog by zich.
Men meldt ons uit Zwolle:
Toen Donderdagmiddag met den sneltrein
uit het Noorden een jongeman aankwam
een taxi bestelde, viel het den chauffeur
den taxi op, dat er iets merkwaardigs wa
de houding van het jongmensch. Hy waar
schuwde de politie, die onmiddellijk ter plaat
se verscheen. Een inspecteur van politie er
een rechercheur fouilleerden den jongen mar.
en bevonden, dat hy een bedrag by ziph fcad
van ruim f 1500, juist het bedrag, waarmede
een 19-jarig bediende van de Turmac-Maat-
schappy te Leeuwarden zich uit de voeten had
gemaakt. De gearresteerde jongeman beweerde
chauffeur van beroep te zyn.
Het is de 19-jarige C. D., afkomstig uit
Leeuwarden, die een postwissel van f 40 had
geïnd en f 1500 op een girorekening zich toe
geëigend had. De politie houdt den jongen
man voorloopig in arrest.
DE GEWETENSVRIJHEID
MERKWAARDIG A.-R. DOCUMENT
Koning BathorijAnti-Revolutionair
Vertolking van het A.R. beginsel
in 1576
(Van onze Zeeuwsche medewerker)
Dezer dagen, een aantal documenten raad
plegende uit het vroegere Staats-Vlaander en,
kwam my ook een document in handen, dat
my als A.-R. zeer belangrijk toescheen.
Het is een document, dat weer eens onom-
stootelijk bewijst, wat een kostelijk goed de
oorlog met Spanje ons bracht, nl. de gewe
tensvrijheid. En al meent Ds. Kersten, dat
artikel 36, onverzwakt met worden toegepast,
wy zijn dankbaar, dat wij zijn dwalend stand
punt, ook door dit document kunnen bewijzen.
Onder de Koningen van Polen, die door ver
draagzaamheid hebben uitgemunt, telt men in
zonderheid den beroemden en heldhaftigen
Stephanus Bathory. In 1576 op den Poolschen
troon verheven en gehuwd met Anna, de doch
ter van den edelen Sigismund, dep overleden
koning, lag hem niets naders aan het harte
dan den vrede te bewaren onder zyn Roomsch-
gezinde en Hervormde onderdanen, en aller
welzijn te bevorderen en aan ieder gelijke rech
ten toe te staan.
Natuurlyk drongen sommige Roomschen
wel eens aan, dat de ketters in zyn rijk zou
den worden uitgeroeid. De koning wilde hier
van niets weten. Zyn standpunt was, dat er
drie dingen zijn, die alle menschen aan God
moeten overlaten, nl.: 1. Uit niets iets maken;
2. de toekomst vooruit te kennen; 3. over het
geweten te heerschen.
Deze afwijzing geschiedde toen de Roomsche
eeredienst overwegend sterk was.
Maar ziet, dank zij de zegenrijke werking
der Kerkhervorming werd Polen echter meer
en meer Protestant. Zy kregen meer en meer
invloed. Zy kwamen in de Staatsbetrekkingen
en zienu gebeurde het omgekeerde.
Nu drongen de Protestanten aan, om de Room
schen uit te roeien. En wat deed de vorst?
Men leze het document, dat in een Brusselsch
Handschrift van Cupus (na fol. 114) voorkomt
en dat wij gelooven, dat onbekend is. In deze
dagen mogen wy dit document wel kennen. De
zin der liefde en des vredes ademt in deze
apostille. Wij laten haar in hedendaagsche
spelling overgebracht voor onze lezers vol
gen.
I Koninklijk getuigenis.
Apostille van Stephanus, Waywode, koning
in Polen, op 't verzoek van die van den Gere
formeerden godsdienst, toen zij bij requeste
verlangden dat de koning de Katholieke religie
als een afgodische verbieden wilde.
Genade en Vrede 1
Wy hebben altijd benaarstigd, gelijk wy ook
nog willen benaarstigen, dat God het Zijne
de menschen het hunne gegeven mocht wor-
God komt toe het gebieden over alles en ook
over de consciëntie.
Den menschen komt toe vrijheid In de
consciëntie.
Dat willen wij hun elk van belden laten be-
hóuden.
En gelyk wij voormaals door 't request der
Roomschen ulieden niet hebben willen verbie
den uw godsdienstoefening, alzoo denken wij
nu, om uws verzoekswille, hun zulks ook niet
te verbieden.
Maar wij willen onkruid, ons onbekend,
vens de tarwe laten opwassen, tot den oogst
toe, totdat de Heere Zijne Engelen, zulks ken
nende, daartoe zendt, opdat wij niet, meenen-
de het onkruid uit te roeien, de goede tarwe
uitrukken en ons daaraan leelyk vergrijpen.
Middelerwijl bevelen wij u in Koninklijke
macht, dat gij elkander verdraagt, de eenheid
des lands onderhoudt en onze politieke wetten
gehoorzaamt, op straffe onzer ongenade
1576 STEPHANUS BATHORY, Rex.
Ziedaar het standpunt van een Roomsch
vorst, die op A.-R. wyze de gewetensvrijheid
drie-en-een-halve eeuw geleden vertolkte, 't
Zyn gulden woorden die hij ons achterliet, wel
ke wy ter ernstige overdenking geven aai
onze S.G.P.-broederen.
DAADWERKELIJKE CRISISSTEUN.
In de Dinsdag te Hoogevecn gehouden
vergadering van de Boterfabriek heeft, naar
de „Hoogeveen&che Courant" verneemt, de'
directeur, de heer Bousema, voorgesteld,
zijn salaris met 20 pet. te verminderen in
verband met de algemeene prijsdaling eD
de benarde tijd.
een weinig Vicks VapoRub in kokend water
smelten en de stoomende dampen inademen.
Deze eenvoudige behande
ling maakt het slijm los en
geeft onmiddellijk verlich
ting in Jiet hoofd.
VICKS
w VapoRub
Weerbericht.
ieft- den vorlgen stand c
WEERVERW ACHTING.
(Medeged. door 't Kon. Ned. Meteorologisch.
Instituut te De Bilt).
Meest matige Z.W. tot W. wind, zwaar
bewolkt of betrokken met tijdelijke opkla
ring, waarschijnlijk eenige regen, weinig
verandering in temperatuur.
Geseind van De Bilt gisteravond 8 u. aan
alle posten: Weest op uw hoede!
Stand vanmorgen half twaalf 756.7.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Met.
Instituut te De Bilt)
De voornaamste verandering bracht een
druksiteijging in het Z.-W., doch het is, ge
zien de nieuwe barometerdalinig op den
Oceaan ten W. der Britsche eilanden, de
vraag, of dezo stijging meer dam een voor
bijgaande zal zijn. In elk geval laat zich
verwachten dart deze nieuwe depressie of
depressie-uitlooipen in het W. eiich O.waarts
zal bewegen, evenals de secondaire, die
heden voor de lersche kust is gelegen. De
hooge druk in het N.O. nam slechts weinig!
af. De ochtendtempera tuur is bijna overal
lager dan gisteren, wat niet wegneemt, dat
bijna overal en speciaal im Scandinaivië, die
imperatoiur boven normaal was, in ons land
gemiddeld 4 graden. Een verandering in dit
opzicht is nog niet in zicht.
TEMPERATUUR.
Stand vanmorgen halftwaalf 7.2 C.
WATERSTANDEN RIVIEREN
27 November
Bazel .ill I 1.90 m 0.02 m. was
Heiningen *V0.46 m, 0.03 m waa
Ivehl .,11 l.' 6 m. 0.01 m. val
Mannheim 441 2.30 m. 0.07 m, va
Ringen 1,44 m. 0.02 m. was
Caup 4 t' t 1,54 m, 0,13 m. was
Cobienz 44444 U' ra, 0,04 m. was
Keulen 4 1 1,31 m, 0,0ó m, vai
Duisburg <4441 -0,29 m, 0.03 m. val
Ruhrort 1*414 -005 m, 0,03 m. val
Maastricht 4441 1,61 m. 0,03 m, val
Venlo 4 4 4 1 11.02 m 0,07 m. was
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
Terschelling 10.16 22,!
Hariingen 11.01 23.0R
He der ie 5.32 8,41
Idem 2e 17 49 20,47
IJ maiden 4.40 16,56
H. v. Hodand 3.49 16,(li
Scheveningen 3.59 H.ll
Rotterdam 5.49 17.58
Uit Oost-lndie
DE RAMP DER „OPHELIA"
BATAVIA, 26 Nov. (Aneta). De regeering
ontving een officieel telegram inz. de ramp
van de „Ophelia" van den Resident van
DjambL
Hierin wordt vastgesteld dat de oorzaak
van de ramp waarschijnlijk is onvoorzich
tig varen. Bij het onderzoek is gebleken, dat
de doodenlijst definitief 18 personen bevat
n.l. 3 Europeanen; 13 inlandsche fuseliers;
1 inlandsch politie-man en 1 dwangaxheider
inlander.
DE POENALE SANCTIE
BATAVIA, 26 Nov. (Aneta). In antwoord op
vragen van leden van den Volksraad of de
plotselinge afschaffing der poenale sanctie
op de tabaksond'ernemingen op Sumatra ver
band houdt met Amerika's houding t.o.v. alle
productie welke zijn vervaardigd onder zulke
arbeidsvoorwaarden, heeft het gouvernement
meegedeeld dat alle tabaksmaatschappijen
zonder uitzondering definitief de poenale
sanctie afschaffen, ook in geval dat derge
lijke arbeidscontracten nog niet zijn afge-
loopen, terwijl inderdaad Amerika's houding
een der hoofdredenen was voor deze afschaf
fing.
EER BRANDSTICHTER GEPAKT
BANDOENG, 25 Nov. Na een brand in de
A.B.C.-straat alhier bekende de eigenaaf
van het verbrande perceel, de heer Toet alias
Smit, dat hij den brand had aangestoken.
Het bleek dat hij reeds gevangenisstraf we
gens verduistering van 12.000 as directeur
van publieke werken te Padang had onder
gaan. Voorts bekende hij ook brand te
hebben gesticht in den muziekhandel te
Weltevreden, in Sept 1930 waarbij een assu
rantie groot 4900 werd uitbetaald. Thanfl
claimde hij een bedrag van 9000.
DE GEEST VAN DEN VULCAAN
BO.TOLALI, 25 Nov. (Aneta). Zooals uit
brieven, achterglaten voor den Gouverncur-
Gemeraal. den Resident van Kedoc en voor
familieleden bleek, hebben een vijftal Ja
vanen zich naar don Merapi begeven, om
offers te brengen aan den geest van dezë
vulcaan. Daar men sinds een week van dit
vijftal geen spoor meer heeft kunnen onfc
dekken, vreest men het ergste, en heefé
men een politie-patrouille uitgezonden oni
hen te zoeken.
VERDACHT VAN OPLICHTING
MEDAN, 25 Nov. (Aneta) De Officier van
Justitie alhier stelde de voormalige em
ployé van de fa. Linde Teevers, M. F. ten
Have. verdacht van oplichting onder andere
va.n 2500.ten nadeele van een zijner
vrienden in verzekerde bewaring.
