DONDERDAG 26 NOVEMBER 1931
DERDE BLAD PAG. 9
TWEEDE KAMER
WATERSTAAT 1932
SPOREN. SCHEPEN EN MIJNEN
CONTINGENTEERINGSONTWERP
OP DE AGENDA
Vergadering van 25 ov. 1931
OVERZICHT
Van het nachtelijk oratorisch festijn, waar
op de afdeeling Waterstaat ten einde was
gebracht, waren een tweetal stemmingen
overgebleven.
De motie-d e Visser om geen uitstel toe
te passen bij de uitvoering van openbare
werken een volmaakt overbodige verkla
ring werd met 46 tegen 36 stemmen afge
wezen. Het ging rechts tegen links om niet
opgehelderde, vermoedelijk diepzinnige, poli
tieke redenen.
Het wettelijk vaststaande subsidie voor de
K. L. M. bleef op de begrooting gehandhaafd.
De poging van den heer de Visser, die spo
ken zag op klaarlichten dag, om aan hel
bestaan van de K. L. M. een eind te maken,
vond slechts steun bij den Plattelander
Braat. Het was 'n ietwat wonderlijk tweetal.
Daarna kon minister Reymer zijn 's nachts
afgebroken rede over Spoorwegen vervolgen.
Wel poogde de heer Jan ter Laan, die des
avonds en 's nachts niet present was ge
weest, er nog tusschen te komen, maar dat
lukte natuurlijk niet Bij de replieken ont
lastte de heer ter Laan echter toch zijn over-
kropt gebied; het was echter oude kost. Zijn
bezwaar tegen het vergaderen „bij nacht en
ontij" kunnen we intusschen verstaan.
Over 's ministers rede kunnen we kort
zijn-
Den heer v. Dis werd opnieuw duidelijk
gemaakt, dat vervoer van reizigers op Zon
dag een wettelijke verplichting is; de minis
ter kan - daaraan niets veranderen. Boven
dien zou het stopzetten der treinen er toe
leiden, dat veel grooter verstoring van de
Zondagsrust zou ontstaan, omdat dan alle
mogelijke andere middelen van vervoer op
den weg zouden komen.
Van de A. T. O.-kwestie maakte de minis
ter zich gemakkelijk af. Hij had geen klach
ten gehoord en dusMaar van de oneer
lijke concurrentie der spoorwegen door mid
del van de A. T. O. werd niet meer gerepi
'Als de spoorwegen de goederen maar krij
gen, dan zijn alle middelen blijkbaar goeo.
Nogmaals verzekerde de minister dat hij
het zijne zal doen om Flakkee zijn tram te
doen behouden, maar dan zullen streek en
provincie ook over de brug moeten komen.
Om die reden verzocht de minister den heer
Boon zijn motie in te trekken. Wat deze la
ter deed.
Tot een verlaging van de vrachttarieven
iler spoorwegen voor het vervoer van land
en tuinbouwproducten zal de minister gaar
ne medewerken voor zoover die mogelijk en
redelijk is. Maar hij wil met een beslissing
wachten totdat het rapport der commissie-
de Vries verschenen is. Het zal er voor 1
'ding tot de verschijning van een meteoor in
de gedaante van den-"heer-Duys: Deze had
van het nachtelijk debat niets gehoord, maar
kwam nu op eens met een motie voor den
dag, waarin de Regeering werd verzocht een
billijke reductie te verleenen voor vervoer
yan land- en tuinbouwproducten.
De heer Duys scheen door deze daad
alleraardigste typeering door den' Haagschi
burgemeester van hom gegeven, te willi
bevestigen n.l. dat hij meer deed denken
aan een meteoor (een luchtverschijnsel) daD
aan een vaste ster. Inderdaad. Maar me-
teorisme beteekent ook trommelzucht, ont
staan door ophooping van gas in het darm
kanaal.
De heer Duys scheen ook last te hebben
van een soort trommelzucht. Hij stond op
hooge spanning en venveet iedereen praten,
maar hii zou eens wat doen. Dat „doen" be
stond in het indienen eener motie, die, naar
de interpretatie van den heer v. d. Waerden,
beteekenen kon, dat de Regeering als crisis-
uitgave aan do spoorwegen zou kunnen ver
goeden. wat een reductie op de vrachten aan
inkomsten zou doen derven, 't Was 'n beetje
vreemd in dit stadium van het debat mei
dezen indirecten steunvorm, waarvan niet
vaststaat, dat de meest betrokkenen er baai
bij zullen hebben, voor den dag te komen.
Politiek zelfs min of meer onbehoorlijk,
't Heeft zelfs iets van verlakkerij der boeren
meende Dr. Kortenhorst. Natuurlijk kon hei
schijnschoone gebaar van den heer Duys
geen succes hebben. Zijn motie verwierf
slechts 16 stemmen; van zijn 24 fractiegenoo
ten was de helft afwezig. Of ze ook waarde
hechtten aan de invallende gedachte van
den meteoor Duys!
Voor het overige zie men ons verslag.
De begrooting werd, op enkele stemmingen
na, afgehandeld.
lezing van zijn oud pleidood
;n behoorlijk station te Botterdam-
Feijenoord.
De heer BOON wilde vertrouwen stellen In
lnlsters verklaringen en trok zijn Flakkee-
VERSLAG
wërd~« o'e'dg e k e urd met 79 tegen 2 stemmen
(De Visser en Br-aat).
Voortgezet wend do behamdeJiing van de be-
Waterstaat,
afd.
vergaderd wordt.
DAAN (S.D.) vroeg heropening der dis-
.ïet was Dinsdag zoo laat geworden. Hij
niet altijd bij zijn als bij naoht en ontij
~t°GÏngdnTet,r antwoordde de VOORZITTER. De
minister was al begonnen.
MINISTER REYMER kon dus voortgaan.
Hij zal aan spoorwegovergangen zijn aan-
diaohit wij-den. De stations-toestand in Den D.aag
is nog niet zoo ongunstig als de heer v. d. Bilt
vooriraf. Eén centraal station zou ve'-
kosten, diie beter besteed kunnen
Op bewaakte
volg
hebben ook ongelu.
...rzLchtigheiu.
De electrlflcatiesuggesties
tbeek^ zijn vierkant^tegengesproken door
d. Waerden,
minister had
gehoord. Begrijpelijk is, dat
Opheffing van tramwegen blijkt mi
geen blijvende hinder
nen niet op noodlijdi
igrnaal
veroorzaken. We kun-
bedrijven blijven bij-
al als de betrokken streken weinig
bijdragen. De tram Me-ppel—Smilde
--- len weg to krijgen.
i tramverbinding op
•bodlg; de stap
le 1
De heer VAN DIJK (A.R.) maakte nog enkele
lclngen over het A.T.O.-vraa-gstuk. Er is
redenheid geuit over de combinatie: Spoor-
ï-A.T.O.- en v. Gend en Doos. Hierin ligt
=evaar opgesloten voor hot particuliere be
drijf. Praotisch heeft men h'
publiek kor
ren uit h(
rinister"in'deze kwestie objecth
-rn-a men zal
j doen heeft
beoordeelei
De heer DUYS (S.D.), die Dinsdagnacht zich
vervoor van land- en tuinbouw
producten
door de spoorwegen, zulks ondanks de verkla
ring van den minister, dat hij voor land- en
tuinbouw zou doen wat redelijkerwijs mogelijk
maar dat thans moest worden gewacht op
apport der commissie-De Vries,
or verschillende sprekers werd op dit de-
igisch spel scherp de aandacht gevestigd,
poorwe-gen en niet de regeering moet re-
Do heer v. d. WAERDEN (S.D.) kwa
toogen, dat de regeering als orisisultgai
de spoorwegen kan vergoeden, wat de r<
op de vrachten aan de spoorwegen zou kosten.
De heer KORTENHORST (R.K.) merkte op,
dat hrfer een soc.-dem. practisoh een u"
premie komt verdedigen. Dat la heel wat
dan Dinsdagavond aan de regeering is ge
vraagd. Dit optreden is al te politiek; het is
verlakkerij van de boeren.
De MINISTER herhaalde, dat de
Flakkee niet onder iedere voorwaarde gehand
haafd kan blijven: met de strekking der inge-
tiokken motie-Boon was hij het echiter volko-
De motie-Duys met crislskarak-ter raakt
den minister van Waterstaat, maar de regee
ring; bovendien garandert zij niet, dat de reduc
tie komt in de zakken van degenen,
noodig hebben.
notie" i
bij Interruptie,
werd dai
HOOG WATER IN BOEKAREST
en dat het peusloenvraagstuk niet
pen daartoe zijn reeds gedaan. Maar
tram kunnen blijven, dan zullen het ei
de provinoie krachtig
boven het scheepvaart-
Dat de verlaagde vrachttarieven voor land- en
tuinbouwproducten het vervoer zullen opvoe
ren, geloofde de minister niet De commissie-De
stemmen. Voor de soc.-dem.,
comm., Braat en Florls Vos. Er waren dus
12 van de 24 soc.-dem. aanwezig.
Bij de artikelen van „Spoorwegen" kwam
de orde een amendement-KNOTTENBELT (Dlb.)
om geen wijziging te brengen in de wijze van
snbsidieering van de inter-
zijn opgelegd.
De heer VAN BRAAMBEEK (S.D.) had i
behoefte aan de motie; hij meende, dat
„brandstofsubsidiie" als verzekerd kon worden
beschouwd op de tot nog toe geldende basis.
De heer KRIJGER (C.'H.) had geen bezwaar
dat de minister wat meer vrijheid kreeg, nu
een deel van het subsidiebedrag ook ten goede
komt aan maatschappijen, die dividend ult-
keeren.
De MINISTER merkte op, dat geen willekeur
zal worden betracht, maar gezorgd zal worden,
dat de steun komt waar die noodig ls. De sub
sidie moet niet langer aan de loonen worden
gekoppeld. De minister wil rekening houden
met de behoefte. Nu ontvangt b.v. de Rotter-
damsche Tramweg-maatschappij met veel hoo-
ir loonen dan de Nederlandsche Trammaat-
happij en met een pensioenregeling, die op
rnrniga .punten .uitgaat boven die van het rijks
personeel, f 70.000 meer dan de Nederl. Tram-
Mij., terwijl het personeel van beide 584 en 583
merkte de heer KNOTTEN-
-r. niet alleen moet letten op de
kolensi
an de
:.T.M. vrijwel niets.
Ui-tkeering naar behoefte leidt voorts tot
willekeur.
(S.D.) had de ge-
a zangen. Maar nu
vreesde hij, dat de minister hot beschikbare
geld zoo zou gaan verdeelen, dat hier en daar
de positie van het personeel ln gevaar zou ko
men. Eohter de minister beschikt over het
geld en op de wijze van besteding kan de Ka
ler geen Invloed oefenen. Stemmen voor de
lotle heeft dus geen zin, meende hij.
De heer KNOTTENBEET merkte op, dat zijn
.mandement de basis aangeeft, waarop de rnl-
Ister dien po8t zou hebben te besteden. Dnar-
m was de heer v. Braambeek onjuist. De mi-
.lster heeft zijn systeem niet meegedeeld en
'ement beoogt hetgeen ook de heer v.
ls onhoudbaar door het optreden van ~dê~R.T.M.
De MINISTER merkte op. dat het Juridisch
ZerU^mVeChaanhsr 'S regoerlns 6611 stel"
SeBij6artaS21o' 'de heer KRIJGER (C.H.)
den minister voor de aan te brengen verbete
ring van het veer Numansdorp—Willemstad. Hij
vroeg de R.T.M. te verplichten doelmatige boo
ten te gebruiken.
De MINISTER verklaarde zich bereid zulks te
wees de heer v d. BIDT (R.K.) er op. dat het
noodig is op alle sohepen toezicht te houtlon
op het logies voor de schepelingen. Hij hoopte
dat de desbetreffende maatregel spoedig
De MINISTER hoopte zulks ook.
J. M. Krijger
De heer DROP (S.D.)
de crisis In de mijnindustrie. De mijndiiecues
zijn nalatig In het bespreken van de gevolgen
daarvan met de organisaties. Zij en ook de
regeering blijven te lijdelijk tegenover alle
vraagstukken.
De heer HERMANS (R.K.) behandelde het
zelfde vraagstuk. Meer internationale samen
werking en meer steun aan het nationale be
drijf achtte hij noodig.
De vrachtenpolitiek tegenover de particuliere
mijnen scheen hem kortzichtig.
De spoorwegen gebruiken veel te weinig In-
heemsche kolen. Er is reden deze zaak nader
Betreurd werd het standpunt van den minister
inzake de contactcommissie.
De heer v. d. WAERDEN (S.D.) achtte over
capaciteit in het mijnbedrijf vaststaande. Hij
betwijfelde daarom of het juist is de kolen-
winning te stlmuleeren.
Onze eigen kolen gebruiken ls goed. We moe
ten echter met onze kolen ook op het buiten
land georiënteerd blij
voorzichtig zijn
het gebruik
MINISTER
Japan en China hebben samen in Mandsjoerije iets dat sterk op een oorlog lijkt, men
kan er tenminste sneuvelen. Tokio'1sche studenten juichen, in het vooruitzicht daaraan
mee te doen. Het is deze jongens niet kwalijk te nemen, maar de verstandige menschen
ginds moesten wijzer zijn!
Lagstuk. Door allerlei i
lljkheden. Door internat!
gelukken de
Istijdcox
Het gebruik van Nederlandsche kolen b<
dert de regeering zooveel mogelijk. Een oi
pek als de heer Hermans vroeg, wil de
ster bevorderen.
Nederland kan moeilijk alleen het
geven van ratil"
tie voor de ml.
sluit.
tactoommissie Is eenig ln ons land.
Wettelijke regeling van haar positie zou mis
schien het overleg verstroeven en op den duur
geen van belde partijen bevredigen.
Het ontwerp voor herziening van het Mijn
reglement ls gereed.
De heeren DROP (S.D.) en HERMANS (R.K.)
spraken leedwezen uit over het terugnemen van
den post voor uitbreiding van het aantal arbel-
ders-oontroleurs.
De MINISTER deed het ook leed.
iaarzaa~',J
Bij de
Rijkspostspaarbank
besprak de heer JOEKES (V.D.) de rentevi
ding. Hij had die willen verhoogd zien.
De MINISTER verklaarde, dat het gele
de spaarbank vloeit bij den lagen rente
t zou verschijnsel nog
Bij dén „KapI
TENHORST (R.i
iltaaldlenst" ging de heer 1
,K.) f-
r het Julianakanaal
deze maatregel ge
het om persoonlijke "belangen van een be
De MINISTER antwoordde, dat ondershand-
sche aanbesteding heeft plaats gehad ln geval
len. waar dit voor het Rijk voordeellg was
Moreel en juridisch acht de minister zich ge
bonden^ om _y0Or he.t rMteorpnio «»r=t nnflar.
Ijsopgaaf van twee bepaalde aanne-
gen. Is die inschrijving niet behoor
lijk. dan kan nog openbare aanbesteding volgen
wetsontwerp werd afgedaan, behoudens
nmlngen. 't Was half 7.
Uit het Sociale Leven.
de offh
vaart-mU. „Zeeland" verlaagd zuil*
Een gedeelte van dit personeel dat verleden
week opnieuw heeft gemonsterd, heeft di
verlaging die ongeveer 10% bedraagt, ret
Er loopen geruchten, dat ook de loonen v
het overige personeel zullen worden verm
derd. Er worden verschillende bezulnigings-
egelen getroffei
ligo arbeiders, die mlndei
hadden, ls ontslagen.
i drl® dienstjai
Radio Nieuws.
Vrijdag 27 November.
HUIZEN (1875 M.) NCRV. 8 Tijdsein 8—8.15
Schriftlezing. 8.15—9.45 Concert 10-30 Tb'dseln.
10.3011 Korte ziekendienst. te lelden door Ds.
M. Post, Geref. Predikant te Bunschoten. 11
Tijdsein. 11—12 Gramofoon. 1212,15 Politie
berichten. 12,15—12.30 Gramofoon. 12.30 Tijdsein.
12,302 Middagconcert. G. Strasbourg, bas-bari
ton H. Hermann, viool, H v d Horst Jr.. cello.
Mevr. R A v d HonstBleekrode, plu.no. 3
Tijdsein. 23 Concert. 3 Tijdsein. 34.30 Con
cert. te geven door het „Hendriks Trio", be
staande uit: W. Tump, viool, René Hendriks,
cello. Chris Veelo, piano. 4.304,45 Gramofoon.
4,45—5 Verzorging van den zender. 5 Tijdsein. 5
—6. Orgelconcert vanuit de Groote- of St. Ste-
vehskerk. te Nijmegen, te geven door den heer
W. de Vries. 6 Tijdsein. 6—6,30 Causerie over:
„Wat maken wfl van een gebruikt kistje?" door
den heer H. J. Steinvoort, te Hilversum. (Op
verzoek). 6,30—7 Bezoek van den Radio-Dokter.
7 Tijdsein. 7—7,30 Causerie over; „Wintergroen
-. J. Herwig te
agao". 9,30 Vervolg Coi
HIDVERSUM (298.8 M.) VARA. 6.45—7
HET CONFLICT IN DE TEXTIEL
INDUSTRIE
IN EEN CRITIEK STADIUM.
Enschedé, 25 November.
De .strijd in de textielindustrie is thans ii
:n critiek stadium gekomen. Morgen uiterlijk
zal worden beslist, hoe de situatie zich verder
zal ontwikkelen, of het conflict zal worden op
gelost of dat het een ontstellende uitbreiding
zal nemen.
In de fabriek der firma Jannink is vanmid
dag door den secr. der Rijksbemiddelaars,
Josephus Jitta en door den Rijksaccoun
tant, den heer H. Groeneveld, een onderzoek
ingesteld naar de loonen der wevers vóór
na de rationalisatie. De arbeidersorganisaties
zijn met dit onderzoek niet erg ingenomen,
want naar de heer Vunderink van „Unitas"
mededeelde, is het bekend geworden, dat
de secretaris van de Fabrikantenvereeniging,
Mr. Van Eek, bij dit onderzoek tegenwoordig
is geweest. Dit wordt een onbillijkheid jegens
de arbeidersorganisaties geacht; men had deze
desnoods door een accountant bij het onderzoek
moeten laten vertegenwoordigen.
In bevoegde kringen hecht men echter niet
»o'n bijzondere waarde aan dit onderzoek.
Per slot van rekening blijft de leuze, waarme
de de staking by Jannink is begonnen „Ver
hooging der loonen" bestaan.
De Donderdagmiddag te Den Haag te hou
den conferentie intusschen zal beslissend zijn.
Het is op het moment, dat wij dit schrijven,
zeer twijfelachtig of de werkgevers wel ter
conferentie zullen verschijnen.
Mr. Van Eek deelde ons heden mede, dat
men Maandag reeds aan den Rijksbemiddelaar
den wensch te kennen had gegeven van een
nieuwe conferentie verschoond te mogen blijven
Komt er te Den Haag geen oplossing en
wij vreezen met groote vreeze dan zullen
naar wij uit de beste bron vernemen, de fabri
kanten nog deze week met de aankondiging
eener nieuwe loonsverlaging komen.
Op de Maandag te Hengelo gehouden con
ferentie hebben de werkgevers reeds aan den
Rij ksbemiddelaar medegedeeld.dat zij een nieu
we loonsverlaging van vijf procent zullen
invoeren, wanneer de stakingen bij Jannink en
de stoomspinnerij „Twenthe" te Almelo niet
worden opgeheven.
In verband met de te nemen maatregelen
hebben de fabrikanten den Rijksbemiddelaar
uitdrukkelijk verzocht voor Vrijdag 12 uur ant
woord te mogen ontvangen.
Is er Vrijdagmiddag geen oplossing, dan
wordt Zaterdag in alle fabrieken van de fir
ma's aangesloten bij de Fabrikantenvereeni
ging te Enschedé en de Twentsoh-Geldersche
Fabrikantenvereeniging een nieuwe loonsver
laging van vijf procent aangekondigd, zoodat
in eenige weken tyds de loonen der textiel
arbeiders met tien procent zouden worden ver
minderd.
Dit laatste zou kuittien leiden tot een con
flict, waarbij 18.000 arbeiders betrokken zijn.
Intusschen zetten de organisaties den strijd
tegen de werkkrachten uit Duitschland met on
verzwakte kracht voort. De heer Vunderink
van „Unitas" heeft bij dezen strijd tegen de
Duitschers, die de plaatsen van de stakende
wevers willen innemen, zeer dikwijls de lei
ding. hij spreekt met de menschen en wijst
hen op het onverantwoordelijke en karakter-
looze van hun daad.
Te Almelo is weer gebleken, dat de „mo
derne" organisatie geen invloed heeft op haar
leden. Terwijl het bestuur aandrong op het
hervatten van het werk by de stoomspinnerij
„Twenthe" en mededeelde, dat geen steunuit-
keeringen zouden worden verstrekt, is heden
zoo goed als geen enkel lid van „De Een
dracht" de fabriek binnengaan. „Unitas" en
dracht. Spreker: Dr.
cultuur. Ie Vo(
onze jeugd ln verband r
feest. 10.45 Gramofoon. VARA.
12 Tijdsein en sluiting.
„St. Lambertus" hebben meer invloed op hun
leden en het waren in hoofdzaak arbeiders
aangesloten bij de Chr. en de R.K. organisatie,
die de fabriek weer zijn binnen gegaan.
MUTATIES
BIJ DE ..NEDERLANDER"
DE NIEUWE HOOFDREDACTEUR
Tot directeur van de N.V. Dagblad D e
Ned erlander werd, in de plaats van
den heer J. M. Krijger Jr., die op 1 Juli j.l.
zijn ontslag nam en daarna als waarne
mend directeur aanbleef, benoemd de heer
W. Wagenaar, wiens werkzaamheden op 24
Novemher zijn aangevangen.
De heer J. R. Snoeck Henkemans,
die aan het einde des jaars zijn hoofdredac
teurschap wenscht neder te leggen, zal in
deze functie worden vervangen door Prof.
Dr. J. R. Sitemaker de Bruine.
Land- en Tuinbouw.
STEUN AAN NOODLIJDENDE TUINDERS
1. aan den noodlijdenden tuinders.ondei ne
die daarvoor ln aanmerking komt zal een u
loon worden uitbeetaald, indien hü op eigen
drijf werkt, met een minimum groot 9 en
maximum groot 15;
2. aan den noodlijdenden tuinder.ondernei
it deze werklooze in staat zal worden gesteld
het bedrijf van den noodlijdenden tuinder
arbeiden op loon en voorwaarden door de
T werklooze arbeiders vastgesteld;
of niet
voidof
lodlUdenden tuinder. dï<
t Is. met de r
ist of zonder d:
vorder
stellen zijn li
houden, mits
rediet ls of kaï
I gesteld, kaï
hot worden gegeven, welk
•pe critiek werd uitgeoefend i
er betref
den geest van de Regeering zoüdet
UIT HET SOCIALE LEVEN
belders, zoowel op stukloon als op vast week-
lon eveneens den arbeid neergelegd. Hierdoor
zjjn 307 personen b(j de staking betrokken.
De directie heeft gedurende drie weken met
de arbeidersorganisatie onderhandeld, doch deze
heeft ln geen enkele loonsverlaging willen toe.
jedurende de
volle capaciteit te werken,
einde September 1931 655
lag&zün-
lel. In dienst had.
FEUILLETON
Nabij het Macedonische front
Door IVANKA
1(7
Eenigen tijd lagen we en genoten ten
Volle van de heerlijke rust om one heen,
toen we plotseling werden opgeschrikt door
een zwaren voetstap ctioht bij ons. Het bleek
een Engelsohman, die on6 zeer goed opn-ain
dooh stilzwijgend en met groote pa66«n zijn
weg vervolgde. Het wa6 ons echter niet ont
gaan, dat hij ons had aangezien met oogen
waarin zoo duidelijk die vraag te lezen
stond, welk genoegen men er in vinden kon
hier zoo eenzaam bij elkander te zitten.
Daarin verdiepten we ons echter niet al te
zeer. Twee onzer probeerden weer in to
siuimeren; de derde zou opletten!
Na eenigen tijd zagen wij tot onze groote
Verwondering denzeïfden Engelschman f-
rugkeeren, doch nu vergezeld van een twee
de. Men gunde ons blijkbaar onze zoo wel
verdiende rust niet Tóen zij tot dichtbij ge
naderd waren, bleven beiden 6taan, stelden
zi-ch voor en noodigden ons in het Fransch
na-mens den commandant van het kamp
uit bij hen te komen thee drinken. Dit was
een zeer vriendelijk aanbod! Wij vertelden
hen echter dadelijk, geen Fransche, doch
Hollendscbe verpleegsters te zijn, maar ze
ker veel trek te hebben in hun Engelsohe
„tea".
Wij hadden in langen tijd geen goed kop
4e thee gedronken en ibet woord „tea", uit
gesproken door een Engelschman, was meei
dan voldoende, om ons te doen watertan
den.
Aanvankelijk wilden zij eohter niet geloo-
ven, dat wij van Nederlandsche nationali
teit waren. Zij schenen h-et wel zeer vreemd
to vinden in oorlogstijd te Saioniki Hollano-
sche verpleegsters aan te treffen, doch spoo
dig Lieten zij zich overtuigen.
Intusschen waren we reeds opgestaan,
bedachten ons geen oogenblik en namen
spontaan hun uitnoodiging aan.
Weldra waren we tot bij het kamp gena
derd, waar de commandant ons reeds vrien
c'elijk tegemoet trad. Daarna werden we
binnengeleid in een heel gezellig ingeriolit
verblijf, waar men zich dadelijk thuis moest
gevoelen. Alles om ons heen getuigde van
goeden smaak en regel; keurig onderhou
den tot in d ©kleinste détails zag het geheel
er uit. Op de tafel, welke reeds gedekt was
met mooi, helder linnen, stonden de kopjes
en bordjes, waarop kleine servetjes neer
golegd waren, gereed. De gramophoon speel
de Engelsohe songs. De warme toast werd
binnengebracht door den keurig uit-zienden
kok en daarop volgde de tea; een prettige
herinnering! De Engelschen zijn hoffelijk
in den omgang. De manier, waarop men voor
ons een kop thee eöhonk en de wijze, waar
op men ons den toast aanbood, door hen
zelf reeds van het nooddge voorzien, deed ons -
zoo gezellig, zelfs huiselijk aan. Dadelijk
werd ans van alle kanten gevraagd nog dik
v.'ijls met. onzen dokter, de andere zusters
<-n den Hollandschen journalist, hun gasten
te willen zijn. Na onze med-edeeling, dat
daarvoor waarschijnlijk weinig gelegenheid
meer zou zijn, aangezien we allen vurig
I aapten binon korten tijd naar Monastir te
kunnen vertrekken, boden zij ons in dit ge
val spontaan hun hulp aan. Indien noodig
zou men ons zooveel mogelijk met alles
van dienst zijn en konden we ten allen tijde
op hen rekenen.
Toen we echter van Monastir spraken,
zagen zij ons medelijdend aan. Zij schenen
er van overtuigd, -dat zooiets nooit zou wor
den toegestaan.
„De autoriteiten zullen u zeker niet naar
een plaats zenden, waar het gevaar nog zoo
groot is en waarom zij juist vanwege dit
groote bezwaar hun eigen menschen niet
riskeeren. Zoo iets is werkelijk uitgesloten;
deze groote verantwoording zal niemand op
zich willen nemen."
Hierop gingen we echter Idever niet in,
doch hoopten in stilte, dat ons vertrek toch
spoedig zou plaats hebben.
Alvorens we echter den terugtocht naar
Saioniki aanvaardd-en, liet men ons het
heele kaïhp zien. We waren werkelijk ver
baasd, wat men hieT met weinig en primi
tief materiaal had weten te bereiken. Over
al traden orde en reinheid op den voor
grond. Onze grootste belangstelling gold
edhter de keuken, welke geheel wa6 opge
trokken uit leege, glimmend opgepoetste
benzin-eblikken. Blinkend als zilver zag
deze er dan ook uit.
Met een hunner auto's voerden zij ons
weer naar de stad terug. Ditmaal hadden
wij onzen dag wet beter besteed.
De morgen was aangebroken, dat onz9
dokter een laatste poging zou wagen; dit
maal eohter bij het Ministerie van Binnen-
lendsche Zaken. Hij vertrok in een min of
meer sombere stemming. Wanneer het niu
dezen keey jvper, misliep, zouden onze
mooie plannen en goede voornemens voor
altijd te niet zijn gedaan en zouden we
weer zeer tegen onzen zin, helaas, gedwon
gen zijn, terug te keeren naar ons land, pre
cies zooals we gekomen waren en moeten
vertellen, dat men onze diensten niet kon
aanvaarden, omdat men ons als neutralen
niet nabij het front wilde zenden en in geen
geval aan de granaten vvens-chte bloot te
stellen. Daaraan moesten we niet denken1
Intusschen had onze dokter door een toe
val eenige Engelsohe officieren leeren ken
nen, waarvan er één verbonden was aan
het „Servische Relief Fund", en van hem
vernam hij nu, dat de Servische réfugiés
dringend hulp behoefden, vooral te Monas
tir. Wij hadden zelf reeds vele dier onge
lukkige families gezien te Saioniki, die 'in
oude kerken en paardenstallen waren on
dergebracht.
De toestand, waarin die menschen ver
keerden, vva6 eenvoudig onbeschrijfelijk!
Dit was een deel der lieden, die genood
zaakt waren geweest na hun vlucht uil
Servë, door Albanië te trekken, om zoodoen
de via het eiland Corfoe Griekenland te be
reiken. Wij haddon ons nog geen goed
be-eld kunnen vormen van hetgeen cle vele
militairen en burgers op dien rampzaligen
gedwongen doortocht hadden geleden. Vela
grijsaards, vrouwen en kinderen waren van
ontbering en uitputting bezweken; weer
enderen beroofd van alles, wat men in croo
te haast had kunnen meevoeren van het
toch reeds rampzalig bezit
In hinderlaag lang6 de wegen, hadden de
rooversbenden de vele slachtoffers, niet in
staat weerstond te bieden, onverhoeds aan
gevallen, uitgeplunderd en verscheid-enen
vermoord. Het yurea dan or'., slechtste
Albanee6che elementen, die zich daaraan
hadden bezondigd. Iets hadden wij er reeds
over gehoord, doch de ware toedracht ver
namen wij nu van degenen, die zelf dat ont
zettende drama, de vreeselijke dagen en af
grijselijke nachten in al hun ellende had
den doorleefd.
Te Saioniki was echter voldoende hulp
aanwezig. Wij wisten, dat de toestand on
der de burgers van Monastir, vooral dier
het aanhoudende bombardement, veel er
ger was. Mochten we, om welke redenen
dan ook, de militairen niet helpen, dan t-^ch
zeker de burgers wel. Voor ons bleef dit
volkomen hetzelfde.
Met deze motieven gewapend, was de
dokter vertrokken.
Na eenige uren in spanning te hebben
gewaoht, zagen wij hem reeds van verre
aankomen. Aan de uitdrukking zijner
oogen bemerkten we alras, dat hij succes
gehad moest hebben. Ditmaal hadden zijn
betoogen blijkbaar indruk gemaakt
Dezen keer hadden zij duidelijk gemerkt,
dat het bittere ernst was en hij bij leze
laatste weigering zeker de daad bij het
woord zou voegen. De dokter had echter al
zijn overredingskra iht moeten aanwen ien,
om het zoover te krijgen, vertelde hij ons
ai dadelijk.
Dat wij de réfugié's wilden helpen, vond
men prachtig; met beide handen werd dit
aanbod aangenomen; in alles had men ver
der toegestemd, behalve dat wij naar Mo-
narstir zouden eaan. Na lang over- en weer
praten eohter zou de Fransche overheid nog
eens worden geraadpleegd, aangez'en Mo
nastir in den sector lag, welke door de
Fransche legeravtoriteiten werd beheersehf
Eindelijk, na lang aanhouden, verkreeg
hij hun toestemming, doch deze gold voor
hem alleen. H ij mocht naar Monastir ver
trekken; de zusters in geen geval! Kolonel
Sondermayer had zelfs daartegen nog de
grootste bezwaren. Eindelijk kwam het zoo
ver, dat de dokter alleen vooruit zou gaan
en, indien de toestand te Monastir drage
lijk was, wij hem zouden volgen. We had
den dus zoo goed als alles gewonnen. Dage
lijks had die plaats het onderwerp van ons
gesprek uitgemaakt en met geen mogelijk
heid was het vertrek daarheen ons meer
uit het hoofd te pre ten. Dwang was er
echter niet: wie mee wilde, kon gaan, en
wie bezwaren mocht hebben, kon te Saio
niki blijven en daar worden te werk gesteld
Tegenover de autoriteiten had de dokter
echter de geheele verantwoording voor ons
op zich genomen. We waren evenwel jeeri
kinderen meer en wisten, wat wij wilden
We waren er von doordrongen wat on6 m>'s
schien te wachten stond en dat 't zeer zeker
mogelijk zou zijn, dat we niet allen den
dan6 zouden ontspringen; daarover wilden
we eohter niet al te diep nadenken.
Spontaan besloten vve allen mee te gaan.
De autoriteiten waren er eveneens van
doordrongen, dat onze hulp te Monast.r
veel dringender van noode was dan te Sa
ioniki of elders.
(Wordt vervolgd.)
