WOENSDAG 28 OCTOBER 1931
ALG. NED. ZENDINGSCONFERENTIE
DEZE WEEK TE AMSTERDAM
ZENDING EN VOLKSLEVEN
Op de te Amsterdam In het Koloniaal
Instituut gehouden AIr. Ned. Zendingecon-
ferentie onder leiding van den heer L. W.
Th. Baron van Boetzelaer van
Dubbeldam, heeft gistermorgen Ds.
Joh. Rauws, zendingsdirector een
overzicht van de zending
gegeven in Ned. Oost- cn West-Indlë. Dit
overzicht is tevoren in druk aan de leden
toegezonden; het is een brochure van 73
bladzijden. Ter vergadering bepaalt spr.
zich tot het meedeelen van enkele indruk
ken. Hij wijst daarbij inzonderheid op den
gestadigen groei, dh overal is waar te
nemen cn op de financieele moeilijkheden.
Spr. vangt aan met een woord van Dr.
Molt, dat de Zending over de goheele we
reld bezig is grond te verliezen als gevolg
van het tekort in het gebruik maken van
de ongeëvenaarde mopeliikheden, die than»
worden geboden De mogelijkheden worden
niet alle en niet voldoende benut.
In do Zending op Java treedt de op
voeding der gemeenten tot zelfstandigheid
krachtig naar voren. Meegedeeld wordt wat
Dr. Kraemi'" dienaangaande heeft opge
merkt. De komende ontvoogding is het
allesheheerschende gezichtspunt, waardoor
de arbeid op Java moet worden bezien. In
deze periode komt veel aan op de leiders,
zoowel Eiiropeesche als Javaansohe.
De Zending op West-Java (Ned. Zend.
Vereen.) kreeg een nieuwe organisatie; er
bestaan drie sectics: die van de evangeli-
seerende, de medische en de pncdngogisrhe
Zending, elk onder een eigen bes+uur. Zij
korrrn samen in de Algemeene Conferen
tie. Op het terrein der S a 1 a t i g a-Zending
werden de Ziekenhuizen gescheiden van den
anderen Zcndingsarbeid; dc verhouding is
nu een federatieve geworden. Ook is er een
Schoolverponiging gesticht voor de Holl.
Ind. Scholen. In de gemeenten viel een toe
name waar tp nemen van 300 zielen. On het
terrein van de Doopsgezinde Zen
ding kwam weinig verandering. Op het
terrein der Gcref. Kerken werd de
eerste Javaansche Synode gehouden op
initiatief der Jnvaansche Kerken zelve.
Achtereenvolgens worden dan de 6 Zen
dingsressorten behandeld. De toename was
wel het grootst in Solo. waar 277 personen
gedoopt werden 149 volwassenen en
kinderen.
Op O o 91-J a v a (Ned. Zend. Gen.
Java-Comicé) wordt da instelling der hoog
ste kerkelijke vergadering, de Madjlis
Agoeng, vw*A»reid. Hot aantal Christenen
is daar than» gestegen tot 26.000. Toch be-
tpekent dit slechts, dat 1 op de 1000 Javanen
Christen is. De Holl. Ind. Kweekschool te
Malang werd geopend als zelfstandige
school. Overeenkomstig de organisatie van
het Leger des Hcils loopen In- en Uitwen
dige Zending daar meer dooreen dan hii de
kerkelijke organisaties, die een strakker
scheidingslijn trekken.
Op Sumatra heeft de Rijnsche Zen
ding in de Bataklanden met zware
financieele zorgen te worstelen. Het leden
tal der Bataksche Kerk is weer met 30.000
vermeerderd en nu boven de 300.000 geste
gen. Ook het onderwijs groeit; er zijn nu
480 volks- en meer uitgebreide scholen met
780 onderwijzers en 35.684 leerlingen, van
wie 9000 meisjes. De Zcnding-Batak. een
zuiver Bataksche organisatie bracht 24.000
op, waaruit verschillende takken van arbeid
worden bekostigd. De gemeenten van het
Java Comité werden in de Bataksche Kerk
opgenomen. Op het eiland Nias wordt de
arbeid rustig voortgezet; van de 165 000 be
woners zijn er 88.055 gedoopt en 14.000 in
dooponderricht; 3/5 der bevolking staat on
der het bereik der Zending. Op Mentawei
overleed de eenige zendeling. Op de Batoe-
eilanden (Luth. Zending) werken 2 zende
lingen. die hun arbeid vinden op eilan
den. Het aantal gedoopten bedraagt er
1511. Het werk der Doopsgez. Zending wordt
thans door de Riinsche Zending waarge
nomen. In Deli (Ned. Zend. Gen.) gaat
het werk goed vooruit. De melaatse.len-
kolonie Lao si Momo vierde haar 25-iano
bestaan: uit de inbileum-gaven za'. een
ziekenzaal voor ernstige patiëntau worden
e<OplB o r n e o ziet de Bazeler Zending haar
arbeid langzaam groeien, maar hier en daar
is er een opleving vnn heidendom. Te Man-
domai kwam de eerste Dajaksche Synode
samen.
Op C e 1 e b« s werd in de Minahassa met
opgewektheid het eeuwfeest der Zr»'ine
herdacht. Tevens werd het 25-jarig bestaan
der Ambachtsschool te Kakas gevierd De
Meisjesschool te Tomohon. die aan de Mlna-
hassische bevolking zooveel zegen bracht,
zal 1 November 50 jaar bestaan. In Bolaang
Monsondou bleef de arbeid stationair. Op
Sangi cn Taleud werden enkele vacante
ressorten weer bezet. Al bleef de econo
mische depressie niet zonder invloed op de
inkomsten der gemeenten, toch staat dit
arbeidsveld bovenaan wat betreft het z.elf-
ondcrlioud der gemeenten. De zelfstandig
heid der inheemsche kerk is daar aan de
orde. In Posso ziet men de meest uiteen-
loonde stadia van Zendingswerk; in de
berglandschappen nog pioniersarbeid, in
het centrum toenemende kerstening. In
Mori ziin thans alle menschen gedoopt. In
Zuid-West-Celebes (Chr. Geref. Kerk) is eer
tweede zendeling gekomen. In enkele kam
pongs bedden massale bewegingen plaats.
Er 7'in 27 scholen met 9">0 leerlingen. Onder
de Sadang Toradia's (Geref. Zend. Bond)
ging vooral het onderwijs vooruit; met de
Medische 7end:ng kon een aanvang wor
den gemaakt. On Z. Oost-Celehcs Neder].
Zend! Vereen.) was er veel beweging en
gang in het werk. In het ressort Kendari
bc'iroeg hét aantal doonelineen 400.
Op Soemba wordt het werk onderhou
den door de Geref. Kerken in de provincies
Groningen. Drento en Overiissel. Het is in
drieën gedeeld. Een paar gemeenten kwa
men er tot institueerinff. Het nantnl scho
len werd uitgebreid; er z"n er 18 on Midden-
28 on West en 17 op Oos*-Soemha.
B'ï de hesnreking van het work in de
M o i u k k e n is oen verslag ong«»nomen vnn
het 7end«nssw®rk d««- fndiüche Kerk. die de
zorg he-ft voor 600 000 inheemsehe Christe
nen. Dit werk breidt zich hoe langer hoo
meer uit. vooral in dnn Inats^en tiid on
7nid- en West-Nieuw-Gu'nee. De Indische
Kerk beeft thans 43 predikanten en 31 hu'n
preclikprs. 8 Kuren, godsdienstleeraars. 360
ïnHndcche leeraars en 119 kweckelingcn in
het slot wordt een woord van Kagawa, den
profeet van Japan, geciteerd: „Het eenig
beginsel der liefde is het kruis van Jezus.
Sommige Christenen preeken dit wel, maar
beleven het niet Wat wij noodig hebben
is. dat het kruis in ons tiagelijksch leven
werkelijkheid wordt".
„Zending en Volksleven"
Vervolgens werd het thema der Conferentie
ingeleid door Dr. N. A. C Slotemakor
de Bruine, Zendingsconsul met verlof.
De bedoeling van doze inleiding is, dat een
antwoord gezocht wordt tp de vraag: moet
de Zending zich uitsluitend beperken tot
prediking des Woords of moet zij ook aan
geven op welke wijze de beginselen van liet
Evangelie in het volksleven moeten door
werken? en zoo ja, moet dit op concrete,
programmatische wijze geschieden? Een
principieele behandeling van deze vragen
moet beginnen met een definitie van wat
men onder „Zending" heeft te verstaan
wat onder „Volksleven". Zending is niet het
opheffen van een beschavingsniveau, even
min het brengen van een bepaalde cultuur
of ethiek of van bepaalde leerstellingen,
zelfs niet het uitbreidea van het Christen
dom. Maar. gehoorzamen aan het goddelijk
bevel om heen te gaan cn te getuigen van wat
de kerk, de gemeente, de geloovige, gehoord,
gezien en getast heeft van het Woord ties
levens, van Jezus Christus, opdat de gemeen-
te dor geloovige getuigen steeds grooicr
worde. Volksleven is het complex van ge
dachten, gewoonten en verhoudingen, waar
in een bepaald op grond van verschillende
factoren samenhangend deel der mensch-
hcid leeft.
Prediken aan een individu; los van zijn
volksgeheel, is onmogelijk, evenzeer
prediken aan een losse functie
beunen .en het resnltnnt vnn een reed, nfge-
legd examen of examengedeelte groot gewicht He
wordt toegekend. De bzoord^eling geschiedt r-»-
jaarlijks tegen het einde van den loopenden
•mrsus. |omam *00
Zij die voornemens zijn, gevolg gevende aan
ten, doet God, de Zonding is slechts instru
ment Het Evangelie werkt als zuurdee-
sem. De Zending gebruikt alierlei midde
len: prediking, lectuurverspreiding, medi
sche verzorg.ng, schoolarbeid. Twee geva
ren 'bedreigen de Zending op Java: le. syn- J|P|
ere t isme; 2e. onderschatting van het volks-' j«a*lüks^'opróeping/in Maarteen studie
leven. De Zending heeft nog geen invioeJ vratrpn Voor den
op het leven v#n het geheele Javaansche
volk. Dit zal pas komen indien men krijgt
een krachtige zelfstandige kerk, maar toch
heeft ook het k.cine aantal Christenen reeds
invloed op het volksleven. Dit blijkt o.a
uit het optreden van Moehammedijah, die
de methodo der Zending volgt Van grooto
beteekenis is het Christelijk huwelijks- en
let» diarvu, wel
gezinsleven, het groeien van een vrije zelf
standige kerk. Van groote beteekenis is de
Christen, die als Chrlst"n leoft tenvddeil
va.i zijn volksgenooten. Moeilijkheden in d>
zou t.jü \uiuiou: ie. m>i iuuv.iuuo.uu, -e
het jongere geslacht De juiste houding
hiertegenover. De Zending heeft als taak
het licht van Gods Woord te laten valieu
op het volksleven, opdat de Javaan broke
met alles wat in zijn vo ksleycn ingaat te
gen God cn leere dat volksleven op te bou
wen op Christelijken grondslag.
Daarna hield Prof. Dr. J. C. K 1 e 1 s t r a
vain YYageniugen een rede over zending
en adat, waarvan we gisteren reeds ver
slag gaven.
In de vergadering van Maandagavond
deed Frftulcin Von Bulow een aantal mede-
deelingen over don arbeid van den D u 11-
schen Vrouwe n-Z ending s-G e b
Bond, van ]kftn Bond thans 29 vrou
lijke evangc n zijn uitgezonden, welker
arbeid rijk g,.. gend is. Deze organisatie is
niet een financieel krachtige, maar zoekt
haar kracht vooral in het gebed. Ze Is op
gericht door vrouwen die door den arbeid
der zending willen werkzaam zijn door het
gebed.
Orgelconcert.
sus, zullen daarom hun kans in het genot van VLaa't ten
een studiebeurs te worden gesteld, vergrooten meerden m
door doel te nemen aan de propaedeutische 1 dc
examens vóór de zomervacantie en dit niet uit jeenen. hei
te stellen tot na de zomervacantie.
mensch, bijv. zijn „ziel". Evenzoo is een I bet kerkgebouw der Herst Êvang. Luth.
prediker steeds vergezeld van allerlei asso
ciaties, die maken dat zijn woord wordt
aangehoord in het verband van zijn per
soonlijk leven en zijn volksgeheel.
Het invloed oefenen op het inwendige deel
van een volksleven, gewoonten, verhoudin
gen, enz., kan zeer noodig zijn, het is zelfs
onvermijdelijk bij onderlinge aanraking. Het
doel der Zending kan dit echter niet zijn,
zij zou dan opgaan in beschavingsarbeid.
Wanneer de Zonding er echter in slaagt het
hart van den ander, volk of Individu, te
raken, dan brengt het aanvaarden van het
Evangelie voor dezen ander noodzakelijk
mede, dat hij het leven van zijn persoon oi
van zijn gemeenschap in gehoorzaamheid
onder Gods eischen stelt Dit zal altijd lei
den tot vervorming van het volksleven.
Dczo toepassing is het werk van de Chris
ten-geworden individuen en groepen zelve.
De Zending kan van buitenaf bier geen pro
gramma's brengen, wel zal zij zooveel zij
kan behulpzaam zijn bij het wekken van
een nieuw verantwoordelijkheidsgevoel, dat
op alle levensgebieden zal ingrijpen: morual.
familiale en sociale verhoudingen, kunst Be
slistheid is bij dezen tecren arbeid oven noo
dig als bescheidenheid. Het doel is, dat de
andere groep tot de belijdenis komt: „Niet
meer om Uws zeggens wil, want wij zei ven
hebben Hem gehoord en weten". Op dat
oogenblik wordt deze andere weer tot ge
tuige, tot zendeling.
Gistermiddag sprak Dr. F. L. Bakker,
theol. docent aan de Geref. Opleidingsschool
voor Javaansche predikanten te Djokja,
over;
Spreker acht zich niet bevoegd om te han
delen over geheel Java. hij beperkt zich in
hoofdzaak tot het terrein van de Zending
der Geref. Kerken: Midden-Java ten Zuiden.
De Zending op Java werkt onder een cul
tuurvolk. Dit stelt aan de Zending andere
eischen dan de arbeid onder een natuurvolk.
Voor het besef van een natuurvolk is het
Christendom een stap vooruit, iets hoogers
dan wat zij bereikten; voor een cultuurvolk
niet, vooral niet bij een Mohammedaansch
volk. i
Spr. schetst daarna het volksleven der Ja
vanen, de economische, staatkundige cn gees
telijke invloeden, die het Javaansche volks
leven vormen. De Javaansche cultuur rust
op religie, er werken Animistische, Hindo-
istische en Muhammedaansche invloeden;
de Javanen zijn syncretisten, een besliste
breuk met oude heidensche gewoonten heeft
de Islam van hen nooit gevraagd. In dat
volksleven komt nu ook de Zending. Het eer
ste en voornaamste wat de Zending wil is
de menschen plaatsen in de juiste verhou
ding tot God. Daarmede is onafscheidelijk
verbonden: de rechte verhouding tot den
naaste; zoo krijgt de Zending vanzelf in
vloed op het volksleven.
Het eigenlijke werk, de opening der har-
Gemeente een orgelconcert gegeven. Ds. C
F. W e s t e r m a n n, predikant bij genoem
de gemeente, opende met gebod en hield
een korte toespraak, waarin hij er op wees,
hoe juist in de Hersteld Ev. Luiih. Gemeen
te de Zending steeds een gewichtig punt op
bet werkprogramma geweest was. Er i*
daar van Kerkeraadswege een Zendingscom-
missie ingesteld, "waartoe de voorzitter van
deze Conferentie indertijd den stoot heelt
gegeven. Meer dan één lid der Gemeente
had zich opgewekt gevoeld den Heer te gaan
dienen in het werk der Zending en wel bij
verschillende genootschappen: een Meer
waldt in de Rijnsche Zending, Metje Loots
in de Utrcchtsche Zendingsvereeniging, Mit
tcmeijer in de Zendim» der Broedergemeen
te, Zuster Meijer te Sitoolaneit in de Deli-
Zending van het Ned. Zende V ^genootschap
Ds. Westermann sprak vervolgens nog een
kort opwekkend woord over Jes. 49 6: „Het
is te gering dat gij mijn knecht zoudt zijn
om de stammen van Jacob op te richten en
de bewaarden in Israël weder te brengen,
maar ik heb u ook tot oen licht der heide
nen gesteld, opdat gij mijn heil zoudt zijr.
tot aan het einde der aarde". Uit dat woörd
moge de Zendingsgemecnte, ook in
dagen in zoovelerlei opzicht benard en vol
zorg cn bezwaren, moed putton om met hei
werk voort te gaan. niet alleen In de krach»
des Heeren, maar ook met de blijmoedigheid
des Heeren, het heilig optimisme, niet go
boren uit eigen geestdrift of hoopvolle stem
ming, maar ontleend aan hem, die, toen Hij
gereed stond verworpen, verlaten en ver
acht te sterven aan hot kruis en Zijn werk
tot den ondergang scheen gedoemd te zijn.
het machtige geloofswoord sprak: „en Ik,
wanneer Ik verhoogd zal zijn van de aarde,
zaïl ze allen tot mij trekken".
Vervolgens word nog het woord gevoerd
door Ds. T. J. de Jong, Ned. Herv. pred.
te Amsterdam.
Ter propageering van den adbeld der Zen
ding wordt van deze 44ste Zendingsconfe
rentie een f i lm gemaakt. De opnamen wor
den geleid door den heer J. Jansen.
WILLEM LODEWIJKGYMNASIUM
TE GRONINGEN
In de ledenvergadering der Vereeniging,
waarvan bovengenoemd Gymnasium uitgaat,
bleek dat er vorig jaar 130 en dit jaar 132
leerlingen waren. In het Bestuur werden her
kozen Ds. M. Meijering, te Delfzijl, en Th.
Kiers, te Groningen, en gekozen Ds. J. J. van
de Wall, te Groningen.
LANDBOUWHUISHOUDONDERWIJS.
Naar aanleiding van het onlangs in de pers
opgenomen bericht dat een lancibouwhuishoud-
school zal worden gevestigd te Heeren
veen, wordt er nader de aandacht op ge
vestigd, dat te Heerenveen reeds sinds eenige
Jaren cursussen voor landbouwhuishoudonder-
wijs bestaan.
De huisvesting van deze cursussen liet veel
te wenschen over. Een leegstaande school
wordt nu door de gemeente voor het geven
deze cursussen verbouwd. Hierin zullen
dan beschikbaar komen een leslokaal, een
naaikamer en een keuken. Na de verbouwing
zal dit schooltje aan de vereeniging voor Land
bouwhuishoudonderwys voor billijken prijs
verhuurd worden.
ONDERWIJZERSRENOEMINGEN.
Murmerwoude (hoofd R. Baarsma),
mej. A. Hollander, kw. te Bergum.
H e e m s e (Hcrv. School) voor tijdelijk mej.
S. Yv'esterink te Apeldoorn.
Appingedam (Herv. School, hoofd H.
Wanmaker) voor tijdelijk, M. Zuurman te
Hoogezand.
BENOEMINGEN IN INDIE.
Tot hoofd der Chr. Hollandsch-Bataksche
school te Kaban Djahé (S. O. K.) werd be
noemd de heer J. Stad, thans hoofd der
Chr. Holl. Chin, school te Modjokerto; tot
onderwijzeres aan de Holl. Chin. Zendings
school te Intlramajoe, mej. M. M. Ik en,
tijdelijk werkzaam aan de Zendmgs M.L.L.U.
te Bandoeng.
CHR. ONDERWIJS TE ANTWERPEN
dorp te Antwerpen ver-
lormljn.
t lijkt mij i
irdlg.
ACHTERUIT
Te Doetinehem is een der Openbare
Scholen door het heengaan van
pleeten onderwijzer teruggebracht tot
éénmansscl\ooL
EXAMENS
»eskunde Se he«
Radio Nieuws.
.0,1610.45 "Korte «.irkendlei
r L*. O. J. l)uyyendnk._lSvang. Luth
geven door Mej O. Ably. Lei
dustrie- en Huishoudschool
Tijdsein. 3—3.45 Vrouwenaal
m. lu.4511 Gra
Uuotscbe In-
öiritf „ZonnesciUln-Zonnthoevi
Ds. G. B. Weslenburg. Ned. Herv. Pred.
Smit 'Duyz^ntUunat. bariton. H Smit D
kuint harraonlumbegelelding. 5 TUdseln.
Cursug handenarbeid voor onze Jeugd te
door den heer H. J. Steln-
Onderwerp: ..Een 1<
;rplg doo8je". 5 45—6.45
Vries. hobo. Willem d.
Horst, plano. 6.467 Cursus knippen en stof-
ver3.eren te geven door het Instituut ENSAID.
Tr Iriteojm'rgei 54. te Utrecht. 7 TUd*eln. 7—7.30
VragenhnlfuurUe 7.30—7.43 Politieberichten. 7.4o
De heer J. M. Nleu'
zoekt one plaats voor
Tegenwoordig leest
K&thollclemo
g leed een bericht!'
ran 20 Oct. j-t.. betr
hier te Antwerpei
:ende bericht,
.n^Pat^l» Verblijdend,
de strijd voor het ge-
oeren. Zeer zeker, ook
i de ééne zijde etaat het
ed 'het ralj^ 0°^ zoo
•ffende de GhrlPteliJke
Schoolnieuws.
NED. HANDELSHOOGESCHOOL
TE ROTTERDAM
Tot curator van de Ned. Handelshoogeschool
j te Rotterdam In de vacature-wijlen H. Rud.
du Mosch is door de Kamer van Koophandel
voor Amsterdam benoemd de heer Ch. E. H.
Boissevain, aldaar.
TECHNISCHE HOOGESCHOOL TE DELFT.
Prof. Dr. Ing. Ir. H. S. Hallo, hoogleeraar ilgd, hoewel het percentage ktnderei
de Technische Hoogeschool te Delft, le1
willens
irljd ontketen,
de sthrljvei
an bedoeld
verke »rd«
Persoonlijk
tnaak ik gT
r. acnooi, maar neo vtui uiuutui.
ie verschillende beaprekJngen.^welko
komen""gevolgd"! Deze "besprekingen zijn echter
afgesprongen. Waarom? Waardoo-*
cch-ter niet doen gelijk de achr
doe ld etukje, en alle schuld leggei
andere partij. Maar I
mij op. Waarom hee
i of
schrijve]
de school, op
dit
oorgesteld heeft de i
in. wat op de laatste le<len\
mij meedeelde.
bepaling in de plantaardige
ACADEMISCHE EXAMENS
TECHNISCHE HOOGESCHOOL. TE DEL.FT.
Geslaagd: Werktuigkundig.Ingenieur, cand.-ex.
do hec A. van Haagen, Amsterdam.
Schelkundlg-lngent. gr
Wis- en Natuurkunde, letter F., cand.-ex., do
heer J. C van Eek Leiden.
Godgeleerdheid, voorbereidend kerkelijk e*..
de heer G. J, van Dingstee. Zwolle.
Apothekers-assistent, dc dames J- C. M. Feld
en M. H. A Pennock. belden den Haag.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Godgeleerdheid, propaed. ex.. de heeren J. Hoek
stra. aGrtjp; K Dane, Hilversum; P. H. de
Kleer, Don Haag.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Ge.
alaagd: Germaanache taal en letterkunde
(Dultsch) cand -ex. mej. P. H. Fischer en de
heer D. Pont.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT Oeal.:
Godgeleerdheid, propaed.-ex.. de heeren J. P.
Honnef, I' ggj
hop!gen".
richten vni
K ItO. S—O
H Kulpérl.
Wis- en Natuurkund» hoofdvak artsenQbereld
kunde doct.-ex., de heer B J Ockeloen.
R-K. UNIVERSITEIT TE NIJMEGEN. Geel.
Nederlandache Taal. en Letterkunde, doct-ex.
do heer AMP Klevlta. Nümegen.
RIJKSUNIVERSITEIT TE GRONINGEN^ Oeal.
Godgeleerdheid.
per
Wis-
H J
L Schlp-
EXAMENS BEWAARSCHOOLAKTE
DEN HAAG. 27 October, hoofdakte B. Geöx.
candldaten. Geslaagd R. Asacher te Amster-
Tp 22 dezer werd absuslevelUk ala geslaagd
ermeld mej. L. H. Petachl te Baarn.
EXAMENS MACHINIST
DEN HAAG. 27 October. Gealaagd oor het
looplg diploma de heeren W. Rooa. Dor.
j Z'
;rieént het Kerkelijk
Morgenconcert. 1011 30 Gra-
•12 Godsdienstig halfuurtje. 12
12.0112.16 Politie» ^g- - -
HILVERSUM (298.8 M.) AVRO. 8 Tödaein. 8.01
-10 «'trniMofonn 10 THdseln. 10.01—10.15 Mor-
-amofoon. 10.30—11
11.3012 Oramofoon.
12 01—2 Muziek. 2—2 30
zender. 2.303 Vlool-ri
(voor gevorderden). 3.
6.307 Omrof
>rk<y;t. 7—7.30 5
13 Tijdsein.
Ital 3—3.46 ICnlpcursu*.
oon. 4—6 Zie
Sportpraatje
on. 8.1510.15 Aansluiting
postzegels, maar van een tweetal glas-frag
menten der Goudsche Glazen. Voorts zijn er
niet vier maar twee postzegels in circulatie
gebracht.
Ondanks deze vergissing handhaven wij
onze opwekking aan al onze ieders: Koopt
Goudsche Glazen Zegels!
UIT HET SOCIALE LEVEN
Hllvi
O Bosse. 1
Utrecht: H Schutter. Amaterdi
ht; c P Vei
P 6 de Bil
W Abbott, Rotterdam en G F
Rotterdam.
Naar wi] vernemen hoeft het bestuur van
de Scheepvaart Ver. Noord een schrijven
gericht aan den Centralen Bond van Trans
portarbeiders. den Ned. R. K. Bond van
Transportarbeiders St. Bonifacius en den
Ned. Bond van Chr. Fabrieks- cn Trans
portarbeiders, waarin wordt medegedeold,
dat de Scheepvaart Ver. Noord de tusschen
deze organisaties en haar Ver. loopende
collectieve arbeidsovereenkomst opzegt, zoo
dat deze op grond van het daaromtrent in
deze overeenkomst gestipuleerde, met 30
Nov. a.s. zal beëindigen.
Kunst en Letteren.
«lat? De schrijver zegt,
ipeclflek Hervormd". Maar is ui
veteud. dat er wel degelijk ook
sestuur zijn en geweest zijn? VV
<ort ook geen Gereformeerde b
ook do predikant der Geref.
oprichtte en In stand hield r
aUe leidsels uit de handen z
tegenovergesteld geval, de
ders zulks wel doen? Ik m
reformeerde broe
naar Engeland vertrokken tot het bijwonen
van onderzoekingen in het kortsluitings-labo-1 anderen zijn van
rateSum te New-Castle. "S"
- D' Rector-Magnifico, deelt mede, det hil "h"
de beoordeeling van aanvragers van studie- stukje voor een Chr.
WEDSTRIJD IN WELSPREKENDHEID
Henri van Hoof, leerling R.K. Lyceum te
Haarlem, oud 17 jaar, 3de klas, heeft te
Washington den eersten prijs behaald in
een internationalen wedstrijd in welspre
kendheid. Hi| heeft in een „rede" van 6 uun.
in de Nederl. taal gesproken over het onder
werp: „Nederland behoort een Koninkrijk
te zijn."
TOOROP-MONUMENT
Van John RBdecker
De beeldhouwer John Radecker heeft het
gipsontwerp op ware grootte voor het hem
opgedragen Toorop-monument, dat in Dun
Haag zal worden geplaatst, aan het comité
ter bezichtiging gesteld.
Het monument bestaat uit een V/2 M. hoo
ge, vierhoekige zuil, bekroond door een rus
tig pednzenden kop van Toorop en face, met
aan de rechterzijde daarvan de Inspiratie,
gesymboliseerd door een edelen vrouwen-
kop, die in een uitdrukking van extase in
de oneindigheid blikt; aan de linkerzijde is
de Arbeid verbeeld door den stoeren kop
van een ouden viescher. Het monument tal
worden uitgevoerd in graniet, de zuil zal
worden gepolijst, terwijl het gebeeldhouw
ds kapiteel de natuurlijke, fijn-grijze kleur
vau den steen zal behouden.
KOOPT GOUDSCHE GLAZEN ZEGELS!
Rectificatie.
Lichamelijke Oefening.
PAARDEN
BALKAN OLYMPIADE
Van 27 Sept. tot 4 Oct. Jl. werden t« Sofia
de spelen dar Balkan-Olympiade gehouden.
Natuurlijk werden ook ruiterwedstruden ge
houden. Het middelpunt ervan vormde de veel
züdlgheldsuroef. die op gelUkewtJie werd ge
organiseerd als de samengestelde wedstrijd bij
de algemeene Olympische spelen
13 Bulgaarsehe en 8 Turksche orflcleren
namen er aan deel. De Turken reden franeche
paarden. Ritmeester Lekarskl op het halfbloed
paard Ozoron werd kamploon en hield ae
eer van Bulgarije op. Deze ru'ter heejt. oo,k
weer In het zadel zette
ei 11-doel bereikte en daard
WOLVEN EN LEEUWEN
IN KAMPEN
Misschien zal deze of gene, die dit op
schrift leest, een glimlach niet kunnen on-} hcid" van Kampen, d.
derdrukken en denken: „Dat is zeker een i stond, imoest één weerbaar man daaraan
in sterks mate en richtten veel schade aan
onder het rundvee. Gevolg was dat er wol
venjachten werden georganiseerd, waartoe
verschillende steden cn dorpen samenwerk
ten. Zoo gingen in 1592 do inwoners van
Kampen gezamenlijk met die van Hattem
op do wolvenjacht, van Kampen uit do
Vel uwe op. Uit elk huis, dat in de „vrij
buiten de poorten
kwamen!" En toch is hetgeen ik hiervan
vertollen historisch getrouw
waarheid.
i die ingezetenen, die daartoe door de burgci
en de volle hoplieden werden aangewezen. In 1593
moest elk kerspol „wolfspanden' doen
en wilde zwijnen. De eerste hebben zich zoon klopjacht gehouden in Mastenbroek,
daar al sinds eeuwen opgehouden, de laatste waaraan allen moesten deelnemen, die voor
zijn er door Prins Hendrik geplaatst of I hun vee gebruik maakten van de Kamper
ingevoerd en hebben zich al aardig
menigvuldigd, zoodat men ze bij heele groe
pen tegelijk in de bosschen kan zien rond
springen; ze betooncn zich heel wat leven
diger van aard te zijn dan hun tamme ras-
genooten. Toch schijnen deze dieren zich
stadsweiden (de Melm, de Greente enz.).
Alle deelnemers moesten voorzien zijn van
t u roer *m Ier geweer en ieder ratv\<»1
vijn hondJii meebrengen. De bewoners van
het Kamper Eiland moesten zorgen, dat de
cpgcjaagdo wolven liet Gcnzediep niet over-
ook vroeger zooal niet op de Veluwe dan j zwommon.
toch in Overijssel te hebben opgehouden; Twaalf j inr later had nien in deze streken
hoe zou anders de drost van Salland Hen-j weoi ve-'I hinder van deze lastige dieren en
schoot of levend ving een nromie zou ont
vangen van tien daalders, terwijl voor het
vangen van een jongen wolf de helft van
dezen prijs werd vastgesteld. In liet vol
gende jaar werden deze premiën bepaald op
25 carolusgulden en de helft daarvan.
Het wilde echter niet vlotten met het
verdelgen van deze beesten, die groote scha
de bleven aanrichten onder het vee en het
gewas. Daarom besloten Schepenen en Raad
van Kampen dat er op den 2on October 1622
weer een wolvenjacht zou worden gehouden,
waaraan moesten deelnemen alle burgers,;
die hun vee op de stads landerijen lieten
weiden. Deze werden opgeroepen om zich
met zonsopgang buiten de Y'encpoort te ver
eenigen om onder bevel van gecommitteer
den van den Raad die jacht te gaan houden.
Terzclder tijd hadden verscheidene huis
lieden van het kerspel Hattom twee oude
wolven cn vier of vijf jongen waargenomen
die daar grootte schade aanrichtten, terwijl
in zokoren nacht zulk een roofdier in Hatte-
merbroek in erge mate hnd huisgehouden
onder de beesten. Vandaar dat Hattem tegen
tien lien October weer een drijfjacht tegen
deze ongure roofdieren uitschreef, te begin
nen 's morgens om 11 uur. Kampen werd
wederom uitgenoodigd daaraan deel te
nemen.
Eindelijk schijnt men er dan toch in ge-
ick Bentinek den 17 October 1613 den I verzocht F.lbuig aan Kampen om er weer
magistraat van Kampen een „ionck wlldt' giwimenlijk een jacht op te houden; de,
swijncken" hebben kunnen schenken, waar-; wolven schenen echter te spotten met al slaagd te zijn zich van deze roofdieren te
mede hij hem „vereert" had? Wat de staddeze maatregelen, want den dog daarop bevrijden, 't Kan ook wezen dat zij uit an-
met dit diertje gedaan heeft is mij niet werden er te Zalk weer eenige koebeestende re oorzaken verdwenen zijn, na verloop
bekend. door hen verscheurd. ':iJ 1
Een ander gevaarlijker diersoort, dat do Het volgende jaar deed Hattom aan Kam-
Veluwe en het daaraan grenzend deel van! pen eenzelfde verzoek „alsoe den wolff in
Overijssel onveilig maakte waren do wol-: verschijdelijcken plactsen sterek int getal
In Suriname (Brepdorrrrmeonte) wordt
A,, von do wo^oldrr'«i'o b«»t ker-
koHik '«von boQOPi«rd. T)-> icorkoliike ink^m-
sten niet. Tn do R-<5rh'iir1-7'>n''in<»
is p-nlon'v- jrvon ontwaak» 'm'tor do P^rn- U(t voor lederen
nwkW»i. H»t wcrd. mils ala ovcrtui(dng3»tuk het vel ot de
En nu do leeuwen.
Wij weten dat de koningen van de volken
der Oudheid die der Babyloniërs, Assy-
riërs, Perzen er verzamelingen van leeu-
op na hielden, men denke slechts aan
en dnt ondpr do
tekort aan zond»l
alfomyn vooruitgang.
Toch is er over het
erslag eindigt met enkele medc-
'deelingen over het werk in Nederland. Aan
geroeid of uitgestorven, althans ver- genoodigd aan dcz.e jacht deel te nemen,
dwenen. j Die gemeenschappelijke wolvenjachten
In 1590 loofden Ridderschap en Steden gingen gepaard met groote kosten en veel Daniël in den leeuwenkuil. Ook hod men
Overijssel een premie van 15 carolus tijdverlies en leverden toch weinig resultaat1 >n die landen vorstelijke wildbanen, waar
olf, die gedood op. Daarom stelde Zwolle in 1G11 aan Kam-1 do leeuwen ln menigte werden bewaard
scroot of levend ving een premie zou ont- °ni te dienen voor Jachtvermaak voor
len op het dooden van deze roofdieren, mits de koningen, daar dezen zich gaarne
men denrvnn een deugdelijk bewijs kon too-1 met leeuwenjachten bezig hielden. Die
nen. Ridderschap en Steden stelden nu vast j oude volken hadden het ook ver ge-
dat wie voortaan een ouden wolf dood bracht in het temmen en africhten van die
kop van het dier vertoond werd; deze pre
mie werd later verhoogd tot 25 carolusgul
den en in 1598 tot een pond groot. In weer
wil hiervan vermeerderden de wolven zich
roofdieren, zoo zelfs dat die leeuwen
halsters over de straat meegevoerd werden,
zooals we dat tegenwoordig, nog wel met
beren zien doen.
En hoewel er nu in Kampen van dit alles
geen sprake was, zoo veroorloofde die stad
zich toch de weelde om er leeuwen op na
te houden. Deze dieren werdtn gehuisvest
in een toren in den stadsmuur, die daarnaar
de Leeuw entoron genoomd werd. Hij
stond op do plaats waar later de z.g. stads-
Ummertoren werd gevestigd en waar nu het
postkantoor staat
Hoe kwam do stad aan deze verscheuren
de dieren? In 1477 ontving het stedelijk be
stuur van eenige kooplieden te Lissabon een
paar leeuwen ten geschenke. Burgemeesters
Schepenen en Raad van Kampen zonden
hun mode-raadslid Rotger Scheer naar
Zeeland, waar ze aangekomen waren,
ze van daar te water naar Kampen to ver
voeren. Die leeuwen vermenigvuldigden zich
7.00 sterk, dat de stadsrcgecring al spoedig
in staat was om vijf of zes van deze dieren
ten geschenke aan te bieden aan do stad
Lubeck; hier zijn ze na hun dood opgezet
en nog in do XVII Ie eeuw kon men die
opgezette dieren daar op de bovenzaal van
het raadhuis bewonderen.
De leeuwen in Kampen dan worden
1483 gesteld onder het toezicht van
„lewcnwacre" of bewaarder, genaamd J a -
cop Janssen, ann wien het onderhoud
van deze dieren voor een jaar werd aan
besteed voor 83 gulden en een stel klccren.
Hom werd toegestaan om op Sevelingon (de
Zuidpunt van het Kamper Eiland) tot on
derhoud van deze vraatzuchtige beesten 100
schapen en 10 ol 12 runderen kosteloos te
weiden.
Jaren lang heeft de stad die leeuwen on
derhouden. Wanneer ze daarmede opgehou
den is schijnt niet tc zijn uitgemaakt. Dit
is zeker dnt ze er In 1673 niet meer waren,
want in dit jaar hebben de Franschen bij
hun vertrek uit tl» stad, die ze bezet ge
houden hadden, met andere vestingwerken
ook den Leeuwentoren onder den voet ge
haald en gesloopt
E. D. J. DE JONGH Jr.
POLO TE PAARD
T« Deauville In Frankrijk Ia het kampioen;
hap voor polo te paard gehouden voor ne<
uropeeesche vasteland.
Het Antwerpacho team won met 60 van
The Tigers.
IliUIre champlonat polo werd ge won-
dooi
die
champion*^ i
iet 12e chasseurs.
>g. hu;
Vraag cn Antwoord.
ïïïjsu a
I O. De door
politie de l<
-geropleldlng
hiertoe ver-
Polltietroe»
pen. Antwerpschestroet 18
1618. V. «e S. BIJ een kinderloos huwelijk,
.onder huwelijkech# voorwaarden. komt de
geheele nalatensohap sein dein) langstlevende.
worden gehouden.
het ioger gediend,
gehuwd sljn, wor
xljn: a. eon lengt,
een leeftijd tusscl
geestvermogens e
n. Het wapen der Mare-
r sooveel de marechaussee
wljre met voltallig kan
irblj
stjn ge-
Verelachtea
1.655 M.: b.
40 Jaar; c. goede
get&llei
1618 Mej. M. i
sulen wij u een
renden. U stuurt
terug?
1618 W. N. I
.>ntge gebrekon: d. on-
i gedrag; e. een vlug en duidelijk
begrijpen van geschreven en ge
lukken en het schrijven van een lees-
idschrift: eenige kennis vrn de vief
erklngcn in hot rekenen met geheele
enkele dagen
rorgen. Indien
»cht Eer
W Wanneer de grond, waar
uwt. sljn volle eigendom U.
ie De term „spljkervast*
naar b.v. van een huls. ook
alles wst door den huur.
.epljkervast" wordt aaoge-
den bodei
kstlgd
«orde. U suit waarschijnlijk bedoeïen de bepa
ling van het Burgerlijk Wetboek, dut de grond
eigenaar ook eigenaar is ven al hetgeen He!»
op of tn den grond bevindt. Op deren regel
sljn echter uiunoderlngen. In uw
het huurcontract uitspraak moeten
gebruik van den grond door den hv;
afspraak to maker
