AVROVOX
AVROVOX
AVROVOX
AVROVOX
I AVROVOX
AVROVOX
NIJKERK's RADIO n.v.
Witte Mout"
AMSTERDAM C
TUNGSRAM
TUNGSRAM
^MORA RADIO
Imp. N.V. „EXIMA" Leidschestraat 29 - Amsterdam
ANODE BATTERIJ
RADIO-NUMMER
WOENSDAG 21 OCTOBER 1931'
lasch opnieuw gelegd worden, daar oxyd een lioogc
elcctrische weerstand geeft zoodat er van een innig
contact geen sprake meer is, hetgeen dikwijls kraken
«n in elk geval een slechtere ontvangst ten gevolge
heeft.
De gloeispanning der lampen
door
W. A. A. GRUL
Dat een te hooge gloeispanning nadcelig is voor
den levensduur der radiolampen is welhaast
ieder luisteraar bekend. Velen echter zijn de mcc-
ning toegedaan dat een te geringe gloeispanning
geheel gevaarloos is voor den levensduur der lampen.
Dit was wel juist voor de oudere lampen met wol
fraam of met thorium gloeidraad, maar voor do
moderne lampen is ook een te zwakke gloeispanning
uit den booze. Terwijl de nieuwere lampen juist voor
«enige oververhitting betrekkelijk ongevoelig zijn,
kan hierbij onderverhitting licht schadelijke gevol
gen hebben voor wat betreft den levensduur der
lamp. Men lette er dus op, dat de lampen niet
noemenswaardig onderverhit worden en wijke zoo
weinig mogelijk af van de voorgeschreven gloei
spanning.
bij de moderne
ontvangst-installaties
door
J. E. WEENINK
Hoe dikwijls komt het voor, dat een kleine storing
in de ontvanginstallatic het genot van een
goede radio-ontvangst bederft, terwijl deze storing
lieel gemakkelijk te verhelpen ware geweest, indien
men slechts geweten had, hoe!- Een aardige anecdote
op deze quaestie betrekking hebbende, is de volgende:
Een ontvangtoestel is blijkbaar defect en de eige
naar stuurt een boodschap nnar een radiotechnisch
bureau. Een monteur verschijnt, onderzoekt het toe
stel, draait een losgeraakt schroefje vast en het toe
stel geeft weer een goede ontvangst. Eenigen tijd
later ontvangt de eigenaar de rekening: 5.Hij
yindt dit bedrag vrij hoog voor een herstelling, die
slechts weinige minuten vorderde en verzoekt om
specificatie der rekening. Deze luidt als volgt: Het
Vastzetten van één schroefje: 0.50. Voor het weten,
welk schroefje moest worden vastgezet: 4.50, totaal
ƒ5.-.
In deze, oogenschijnlijk slechts als een grap be
doelde historie, schuilt toch een groote waarheid, n.l.
deze, dat de groote moeilijkheid hij reparaties meestal
niet schuilt in de reparatie zelve, maar in het vinden
van de fout. Hoewel hiervoor in den regel ecnige
vakkennis noodzakelijk is, willen we toch trachten
hier een overzicht te geven van de meest voorkomen
de fouten in moderne, uit het lichtnet gevoede in
stallaties, de kenteekenen daarvan en de wijze van
opheffing.
Ie. De vroeger zuivere en on vervormde weergave
van krachtig doorkomende zenders wordt sterk ver
vormd, welke vervorming vooral tot uiting komt in
de zeer hooge en zeer lage lonen en bij sterke bezet
ting van een orkest zeer storend merkbaar is.
Ooorzaak: Dit verschijnsel kan zijn oorzaak hebben
in verlies van magnetisme van de luidspreker-mag
neten. in kortsluiting van eenige windingen van de
luidsprekerwikkeling, tengevolge van een te groote
gelijkstroombelasting (door den anodestroorn van dc
eindlnmp) of in emissieverlies van de eindlamp.
Opheffing: Onderzoek van den luidspreker, even
tueel opnieuw laten magnetisoeren van de magneten
of de luidsprekerspoel laten overwikkelcn, verwisse
len van de eindlamp tegen een nieuwe.
2c. Zelfs bij stations, welke niet aan de z.g. „fa
ding" verschijnselen onderhevig zijn, is dikwijls een
verandering van de geluidssterkte merkbaar, welke
niet voorkomt bij andere ontvangtoestellen in de
buurt.
Oorzaak: Emissieverlies van de laogfrequontver-
Sterkcrlamp.
Opheffing: Omwisselen van dc betreffende lamp
tegen een nieuwe van hetzelfde type.
3e. Bij het indraaien vnn den terugkoppelingsknop
ls het niet meer mogelijk dc bekende „genereer"-
toncn op te wekken. Daardoor is ontvangst van zeer
zwakke stations „op den rand van genereeren" niet
meer mogelijk en zijn deze stations nie-t meer met
voldoende sterkte te ontvangen.
Oorzaak: Emissieverlies van de detectorlamp.
Opheffing; Verwisselen van de detectorlamp tegen
«en nieuwe van hetzelfde type.
4e. Niettegenstaande de terugkoppeling volkomen
goed functionneert, is de ontvangst van verafgelegen
cn zwakke stations veel zwakker dan normaal. De
weergave is echter zuiver en onvervormd, terwijl dc
verzwakking van de ontvangst der sterkere en nabij
gelegen stations veel minder groot is. De weergave
vun gramofoonplaten is normaal, zoowel wat sterkte
als zuiverheid van toon hetreft.
Oorzaak: Emissieverlies van de hoogfrcquontlamp.
Opheffing: Verwisselen van de hoogfrcquontlamp
legen een nieuwe van hetzelfde type.
5e. Niettegenstaande venvisseling van de eindlamp
welke volgens le. blijkbaar haar emissie verloren
had, is toch de ontvangst vervormd gebleven. (Dit
geval kan zich slechts voordoen bij wisselstroomvoc-
ding).
Oorzaak: Emissieverlies van dc gelijkrichterlamp
van het plaatstroomgedeelte van het voedingsappa-
Opheffing: Verwisseling van deze lamp tegen een
■ieuwe van hetzelfde type.
«e. De ontvangst van alle stations, ook der nabij-
gelegen, krachtige zenders is onderhevig aan sterke
veranderingen in de geluidssterkte.
Oorzaak: Slecht contact.
Opheffing: Het apparaat en tevens dc antenne en
nardveibindingen moeten geheel onderzocht worden.
Meestal zal dit een werkje zijn voor een vakman of
althans een meer geroutineerd amateur. Het losse
contact kan n.l. ook in een onderdeel, b.v. in de wik
keling van een transformator schuilen, hetgeen niet
altijd gemakkelijk te constateeren is.
?e. De ontvanger werkt slecht en verspreidt tegelij
kertijd een onaangename brandlucht. Soms stijgt
zelfs een lichte rook op uit het toestel.
Oorzaak: a. Bij wisseistroomvocding: Een der weer
standen voor het verkrijgen der negatieve rooster-
spanning is doorgebrand of er is sluiting ontstaan
tusschen een der anoden en den gloeidraad van de
gelijkrichterlamp, waardoor de wisselstroomtransfor-
mator overbelast is geworden. Met name de secun
daire wikkeling van dezen transformator, welke de
anodespanning levert, wordt dan zeer warm cn kon
zelfs doorbranden.
b. Bij gelijkstroom voeding: Een van de weerstanden
voor het verkrijgen van de negatieve roosterspanning
of voor het regelen van de gloeispanning is, meestal
tengevolge van kortsluiting, overbelast en daardoor
te warm geworden, ev. doorgebrand.
Opheffing: Onderzoek door een vakman en verwis
seling van de beschadigde lampen en onderdeden
door nieuwe. Het spreekt vanzelf, dat 'men, zoodra
men slechts even een brandlucht bemerkt, het toe
stel direct moet afschakelen om erger te voorkomen.
8e. Dc ontvangst, die vroeger vrijwel bromvrij was,
wordt nu door een min of meer kraclitigen brom-
toon gestoord.
Oorzaak: De betreffende zender heeft een sterken
bromtoon. Dit is gemakkelijk te constateeren door op
een anderen zender of op een golflengte, waarop
geen station te hooren is, af te stemmen. Blijft de
bromtoon dan toch nog bestaan, dan is dc fout:
a. de dubbelphasige gelijkrichtlomp werkt nog
slechts enkclphasig.
b. een der verbindingen van een afvlakcondensator
is losgeraakt
c. een der indirect gevoede ontvanglampen heeft
een slecht vacuum.
Opheffing: g. Vakkundig onderzoek van dy gelijk
richterlamp en indien noodig verwisseling tegen een
nieuwe van hetzelfde type.
b. Onderzoek van de verbindingen (ev. door een
vakman) en reparatie.
c. Vakkundig onderzoek van de ontvanglampen en
veiwisseling van de slechte door een nieuwe van
hetzelfde type.
9c. De ontvangst is op sommige uren van den dag
aan sterke wisselingen onderhevig en soms «elfs ge
heel onmogelijk.
Oorzaak: Sterke spanningswisselingen in het licht
net. Stijgt dc spanning meer dan 10 pet. boven de
normale, dan is beschadiging van dc gelijkrichter- en
ontvanglampen te vreezen, tenzij een of meer zeke
ringen in het apparaat zijn aangebracht. Daalt de
spanning meer dan 10 pet beneden dc normale
waarde, dan ls ontvangst niet meer mogelijk.
Opheffing: Aanwending van een spanningsrcgelaar,
welke togemoetkomt aan veranderingen in de licht-
netspanning. Bij gelijkstroomnetten is het slechts
mogelijk zekeringen aan te brengen tegen te hooge
spanning, terwijl bij wisselstroomnetten ook maat
regelen tegen te lage spanning zijn te nemen. In het
laatste'geval kan b.v. de primaire wikkeling van de
nettrnn-sformator met verschillende aftakkingen wor
den uitgevoerd, welke door middel van een schake
laar naar behoeven kunnen worden ingeschakeld.
Het spreekt vanzelf, dat een dergelijke inrichting
slechts door een goed vakman kan worden aange
bracht. Gelukkig komen zoo sterke veranderingen in
de lichtnetspanning, dat dergelijke maatregelen daar
tegen moeten worden genomen, slechts zelden voor.
10e. Bij ontvangers, welke geheel uit een gelijk-
stroomnet gevoed worden en welke voorheen geen
aanleiding tot klachten hebben gegeven, wordt op
eens een eigenaardig zingende toon gehoord.
Oorzaak: Verandering in de stroomlevcring. In
plaats van de tot nu toe gebruikte omvormers, wor
den nu kwikzilverdampgelijkrichters aangewend, die
geen zuivere maar een pulseerenden gelijkstroom ge
ven, welke misschien nog gesuperponeerd wordt door
een wisselstroom van vrij hooge frequentie (ca. 300
perioden per secunde), waardoor in den ontvanger
dc eigenaardig zingende toon verwekt wordt
Opheffing: Gebruik van een tegenwicht d- i- een
van aarde geïsoleerde antenne op geringe hoogte, In
de plaats van de aardleiding. Geeft dit geen voldoen
de opheffing van de storing dan moet een afvlak-
systeern (zooals in een plaatstroomapparaat wordt
gebruikt) tusschen lichtnet en ontvanger worden ge
schakeld.
11c. Bij verdraaien van den afstam- of terugkoppel
condensator wordt een gekraak of geruisch gehoord,
dat echter niet over het geheele afstembereik hoor
baar is.
Oorzaak: Slechte isolatie van den betreffenden con
densator.
a bij luchtdiëlectrium: de platenstellen raken
elkaar op bepaalde punten van de afstemschaal.
b. bij vast diëlectrium, mica of d.g.l. Slechte plaats
in het diëlectricum.
Opheffing: a Verbuigen van dc platen, totdat deze
elkaar in geen enkelen stand van dc afstemschaal
meer kunnen raken.
b. Verwisseling van den condensator tegen een
nieuwen. Reparatie hiervan door een vakman, indien
mogelijk, zal, daar het een zeer tijdroovend werk is.
vermoedelijk duurder uitkomen dan aanschaffing
van een nieuwen condensatorl
12e. Bij het verdraaien van de afstemschaal van
ccn der afstemcondensatoren is geen verandering
van afstemming merkbaar.
Oorzaak: De hevestigingsschroef van de afstem
schaal op de condensatoras zit los.
Opheffing: Deze schroef stevig aandraaien. Men
zie echter tevoren goed toe, dat de schaal In den
juisten stand op de as wordt vastgezet!
13e. Bij de ontvangst wordt plotseling een geregeld
herhaalde storing merkbaar, welke als het vollen
van druppels op een zinken dak klinkt,
Oorzaak: Een der blokcondensatoren van het af-<
vlaksysteem staat op het punt door te slaan.
Opheffing: Vakkundig onderzoek van den ontvan»
?er en venvisseling van den betreffenden condensator
egen een nieuwen.
14e. De ontvangst wordt gestoord door zeer sterke
krakende geluiden, welke niet aan luchtstoringen zijn
toe te schrijven.
Oorzaak: Slecht contact van dien stekker in het
stopcontact van het lichtnet, breuk in het aansluit»
snoer. Ook kan een dergelijke storing zijn oorzaak
vinden in een slecht contact ergens in de installatie
van het electrisch licht
Opheffing: Uitbuigen van de stekkerpennen, onder,
zoek van het snoer en ev. vernieuwen hiervan. Stel»
selmatig uitschakelen van gedeelten van het lichtnet,
electrische lampen, schemerlampen en d.g.l„ daarna
herstellen van de slechte contactplaats.
15e. De zooeven nog zeer luide ontvangst wordt
plotseling zeer zwak.
Oorzaak: Z.g. kleven van het ankertje van den luid»
spreker tegen de magneten (bij electromagnetische
luidsprekers).
Opheffing: Verstellen van de stelschroef van den
luidspreker.
16e. De weergave van den luidspreker is in bepaal»
de tonen vervormd.
Oorzaak: Beschadiging van den conus van den
luidspreker.
Opheffing: Vernieuwing van den conus.
17e. Bij electrodynamische luidsprekers wordt do
weergave plotseling zeer zwak en vervormd.
Oorzaak: Breuk in de veldwikkeling of los contact
in de bekrachtiging der veldmagneten. Defect in het
voedingsapparaat van de bekrachtiging; bij hoog*
spanningsgelijkrichter met een gelijkrichterlamp:
defecte gelijkrichterlamp.
Opheffing: Vakkundig onderzoek en herstelling, ev,
verwisselen van de defecte gelijkrichterlamp tegen
een nieuwe van hejtzelfde type.
18e. Bij gebruik van een electrodynamischen luid»
spreker is de weergave begeleid door een ritselend
geluid.
Oorzaak: Aanloopen van bet sprcekspoeltje togen
de magneten.
Opheffing: Opnieuw centreeren van het spreek»
spoeltje. Dit mag slechts door een vakman geschie
den, daar anders de luidspreker licht beschadigd kan
worden.
19e. De electrodynamische luidspreker geeft in het
geheel geen geluid.
Oorzaak: a. Breuk in het sprcekspoeltje of in do
aansluitdraden van het spreekspoeltje
b. Defecte uitgangstransformator.
Opheffing: a Doormeten van spreekspoeltje, Vïv.
vernieuwen hiervan. Een breuk in de aansluitdraden
kan in den regel nog wel door soldeeren worden ver
holpen. Hierbij moet men echter zeer voorzichtig te
werk gaan om membraan of spoeltje niet te bescha
digen, zoodat men dit werkje beter aan een vakman
kan overlaten.
b. Onderzoek van den transformator (doormeting
van de wikkelingen) en eventueel omwisselen tegen
een nieuwen van hetzelfde type.
Beproeving van hoofdtelefoons
door
W. A. A. GRUL
In het begin van den radio-omroep werd, evenals
bij dc radio-telegrafie, steeds geluisterd met de
zoogenaamde koptelefoon, een hulpmiddel dat men
tegenwoordig bij den luisteraar zelden moer vindt.
Toch duikt dc koptelefoon thans weer op cn wel voor
dc ontvangst van ultrakorte golven op één- of twee-
lamps toestel.
Immers is dc ontvangst der ultrakorte golven uit
muzikal oogpunt over het algemeen niet zoodanig,
dat men daarin aanleiding kan vinden do huisge-
nooten in het genot daarvan te doen deelcn! Hoeveel
interessants het voor den volbloed luisteraar die zelf
het toestel bedient ook moge hebben, voor degenen
die er naar luisteren moeten wijkt het ©enigszins af
van hoog kunstgenot.
Daarom moet dan ook die volbloed luisteraar züch
beperken tot het luisteren op koptelefoon; hij heeft
dan zelf en alleen het plezier van zijn strooptochten
door den ether, een pleizier, dat niet vergald wordt
door stekelijke opmerkingen van eventueel mede
aanwezigen. Daarin schuilt de herlevende belang
stelling voor de koptelefoon.
Beslissend voor de qualiteit van de koptelefoon la
naast een resonnantievrije constructie, welke dc be-
voordeeling van een bepaalde frequent verhindert,
dc gevoeligheid ervan. Hiervan toch hangt grootcn-
deels dc geluidsterkte af en juist bij ultrakorte golf,
waarbij de ontvangstenergie meestal veel kleiner ia
dan die van de normale omroepzenders, speelt dia
gevoeligheid een zeer groote rol. De koptelefoon op
zichzelf is ccn der meest gevoelige instrumenten
welk in de elcctroteohniek bestaan. Een stroomsterkte
ter waarde van de fractie van een milliampërc doet
de telefoon reeds aanspreken, tenminste als deze
juist en zorgvuldig genoeg geconstrueerd is om voor
radio gebruikt te worden. De graad van gevoeligheid
is op eenvoudige wijze en zeer gemakkelijk tc bepa
len, daar stroomen van zoo geringe sterkte gemakke
lijk kunnen worden opgewekt. Daartoe behoeft men
slechts dc beide stekerstiften van het telefoonsnoer te
bevochtigen cn dan met beide stiften gelijktijdig een
metalen voorwerp, zooals een ring, een geldstuk, een
horlogekast o. d. aam te raken.
De combinatie steker, vocht, metaaloppervlak,
vormt een zeer zwak galvanisch element, welks
stroom dc telefoonwikkelingen doorloopt en telkens
bij verbreking of insohakeling van het contact moet
men dan bij een goede en gevoelige telefoon een
knak hooren. Wordt dit knakgeluid niet vernomen,
dan moet dc gevoeligheid van de telefoon betwijfeld
worden en doet men beter er «en te koopen welkt
wel aan deze eieoh voldoet.
RADIO-NUMMER
WOENSDAG 21 OCTOBER 1931
Er zijn weinig luidsprekers, die in staat zijn
om den jubelzang van het kerkorgel tot in alle
tonen gaaf in Uw huiskamer te brengen.
Wij kennen er slechts ÉÊN, n.l.: DE
De weergeving van klanken door dezen luid»
spreker is zóó volkomen gelijk aan de werkelijk
heid, dat zelfs de schoone illusie van de hoog
overkoepelde ruimte van het kerkgebouw zich
achter de gesloten oogen verwezenlijkt. De
werkt nooit aan de grens van haar kunnen. De
machtig, jubelend door de gewelven ruischende
orgeltonen, stellen haar op de hoogste proef,
die zij glansrijk doorstaat. Maarde
kan terstond na het wegruischen van de laatste
klanken ook de ernstige, door niets verstoorde,
stilte der plechtige afwachting geven. Daarna
klinkt zonder dat eenige verandering noodig
is de stem van den voorganger zóó duidelijk,
als waart gij gezeten in de bank van den
Kerkeraad. De
wordt geleverd zoowel in bouwdoos als geheel
gebouwd. Tot op heden is nog geen betere
luidspreker in de plaats gekomen.
Wij waarschuwen echter voor imitatie Ml
Verlangt alleen een „AVROVOX", welke voor-
zien is van het etiket
De „AVROVOX" is wel geïmiteerd, doch
niet verbeterd. De
is verkrijgbaar bij lederen actieven radio
handelaar. Indien niet bij Uw radio-leverancier
voorradig, wendt U dan tot
Warmoesstraat 94 Tel. 36883 36993
DC A-MERlKAAr+SCtii''
C&yjTALPUWm
£L£CmO-DYNAM/e-7L(MCfl
f45,
CUA55/5
cor
5TU wi
f25-
Pf/cma/T/cm
voog 2QO v 11Q5 v rnr\
Wl55£L5TftOOM f
INGEBOUWD IN ONS r*7C
fABPAND CABINET*
UWK.Dfc DRE>4f C° 's.GOAVEnUAGE
de
ideale
LAMP
A'ntew jeviocn 'm.'HLuud yajUUd
VERKRIJGBAAR BIJ HONDERDEN
HANDELAREN IN DEN LANDE
Onze toestellen zijn door den bonafiden handel overal in
Nederland leverbaar. Vraagt prospecti en demonstratie.
TELEFOON 33238—25044
LAGE INWENDIGE
WEERSTAND
HOOGE CAPACITEIT
ABSOLUUT
STORING VRIJ
FABRIKAAT
GEEFT U
100
WAARDE
VOOR
Uw
3ELD
BATTERIJFABRIEK C. HERBERHOLD
UTRECHT TELEFOON Nr. 13110
