wondt U morqen iets
bekend qemaakt
door
Lenst ds Annonce ven Morgenavond
WOENSDAG 7 OCTOBER 1931
TWEEDE BLAD PAG. 6
Hier begint het I
VoorkomGorgel droog
"""Wybert
STADSNIEUWS
VAN HET STADHUIS
HINDERWET.
B. ert W. van Leiden brengen ter alge
meene kennis, dat door hen vergunning is
verleend aan: aP. Th. Verhoef en rechtver
krijgenden tot het oprichten van een slagerij
in het perceel Haarlemmerstraat no. 13;
sectie H no. 2702; b. de fa. W. A. F. Marijt
pn rechtverkrijgenden, tot het opriahten van
een bewaarplaats en drogerij van wol en
zouterij van huiden in het perceel 2e
Looierstraat No. 73-75, Seotie C. No. 1891; c.
C. J. de Goede en redhtverkrijgenden tot
het oprichten van een wasohinrichting in
het perceel Heerensingel No. 27 g. Sectei K.
No. 1768; P. P J. van Remundt en recht'
verkrijgenden tot het oprichten van een
stoonvweasoh- en strijkinrichting in liet per
ceel Zijlsingel No. 2. Sectie K. No. 809; e. J
Marijk en rechtverkrijgenden, tot het op
richten van een zouterij van huiden, dro
gerij en opslagplaats van wol in het perceel
2e Looierstraat No. 9b. Sectie C. No. 1635.
A. VAN DE SANDE BAKHUI.TZEN,
Burgemeester.
VAN STRYEN. Secretaris.
Leiden, 7 October 1931.
VOLKENBOND EN ONTWAPENING
In de goed bezette, groote zaal van het
Nutsgebouw trad gisteravond als vierde
spreker voor de afdeeling Leiden van liet
Nationaal Jongerenverbond op het Tweede
Kamerlid de heer Th. F. M. Schaepman.
Nadat de voorzitter, de lieer De Vries, de
afgevaardigden der verschillende vereeni-
gingen en in het bijzonder de jonge studen
ten had welkom geheeten. werd voor de
aanwezige onbekenden van het doel der
vereeniging een uiteenzetting gegeven van
het reglement en de doelstelling van het
Verbond.
In zijn rede over het onderwerp „Volken
bond en Ontwapening" wees de lieer Schaep
man allereerst op -het merkwaardige feit,
dat de belangrijkheid van den Volkenbond
ten volle uitbeeldt, n.1. dat in den tegen-
woordigen nood eigenlijk een economi
sch en oorlog aller oogen gericht zijn op
Genève. In den Volkenbond moeten alle
leden, wil dit instituut door de oplossing
van de militaire en economische problemen
zijn bestaansnoodzakelijkheid bewijzen, be
zield zijn met hetzelfde ideaal: de algemec-
ne ontwapening; terwijl alle krachten hier
op geconcentreerd dienen te zijn. Van groo
te beteekenis is de inschikkelijkheid, die de
landen betoonen en de bereidwilligheid,
waarmede zij zich onderwerpen aan arbi
trale uitspraken en dergelijke. Dit zou men
de groote winst van den Volkenbond be
haald gedurende de twaalf jaren van zijn
bestaan kunnen noemen.
Nederland en Nederlanclsche gedelegeer
den hebben medegewerkt en vaak leiding
gegeven aan de verschillende werkzaamhe
den. Van de prominente Nederlanders noem
de spr. vervolgens Dr. Rutgers, Jhr. Bee-
laerts van Blokland, Jhr. Loudon, en Prof.
Rutgers. Wil het ideaal de algemecne
ontwapening bereikt worden, dan dienen
de verschillende leden een onbeperkt ver
trouwen in elkaar te krijgen.
Vervolgens ging de heer Schaepman de
verschillende pogingen in den loop der ja
ren gedaan om te komen tot beperking der
bewapening en ontwapening na. In 't einde
der vorige eeuw kwam het streven naar
beperking der bewapening als een reactie
op de voortdurend toenemende en daardoor
stijgende kans op oorlog tot uiting. In 1899
en 1907 werden de eerste ontwapeningscon
ferenties gehouden, die echter mislukten.
Tijdens den oorlog waarschuwde Paus Be-
nedictus per rondschrijven tegen de voort-
Kaande bewapening en eenigen tijd later
kwam de Amerikaan Wilson metzijn be
kende 14 punten. Hoewel in het reglement
van den Volkenbond een artikel opgenomen
is, waarin de erkenning van de instandhou
ding van den vrede geèischt wordt door de
beperking der bewapening tot een peil, juist
voldoende om de binnenlandsohe veiligheid
te bestendigen en te voldoen aan de ver
plichtingen tegenover tien Volkenbond zelf
(gezamenlijke actief, is tot nu toe nog niets
positiefs bereikt. Wel werd de Voorberei
dende Commissie opgericht onder voorzit
terschap van Jhr. Loudon, kwamen het ver
drag van Locarno en het pact van den Vol
kenbond tot stand, doch de gehouden con
ferenties zijn nog steeds geheel of ten deele
mislukt. Duidelijk werd evenwel in den
loop der jaren, dat het komen tot algemeene
ontwapening niet zoo eenvoudig is als in
den beginne werd gedacht. Zoo' bestaat er
verschil van meening tusschen de verschil
lende landen over het begrip .bewapening",
worden de defensie-begrootingen der ver
schillende landen niet op denzelfden basis
ingediend en is nog geen overeenstemming
bereikt 'tusschen de groote maritieme mo
gendheden. Uit het feit, dat onlangs de z.g.
hawapeningsvacantie niet tot stand kon
worden gebracht, «blijkt duidelijk, dat de
verschillende landen nog niet voldoende
vertrouwen in elkaar hebben, een factor
zonder welke, gelijk reeds is gezegd, alge
meene ontwapening niet tot stand kan ko
men. Alle hoop is thans gevestigd op de te
gen 2 Februari 1932 bijeengeroepen groote
ontwapeningesconferentie. De hoop uitspre
kend, dat volgens het Volkenbonds-devies
„Recht boven Macht" deze conferentie moge
slagen, besloot Spr. zijn aandachtig beluis
terde rede.
Van de gelegenheid tot het. stellen van
vragen werd eey druk gebruik gemaakt,
terwijl de gestelde vragen door den spreker
tot genoegen van de stellers werden beant
woord.
MILITARIA
Met ingang van 1 November is benoemd
tot luitenant-kolonel bij het 4e regiment infan
terie en commandant van het korps politie-
troepen, majoor J. T. Heins, van het 10e
regiment, gedetacheerd bij het korps politie-
troepen; en met ingang van denzelfden
datum tot luitenant-kolonel van het 4e regi
ment infanterie majoor Jhr. D. de Brauw
van het 19e regiment infanterie.
echtetriesche
IIB4IHEERENBAAI
20 50 ci per om
U wolken van
OUD LEIDEN
REPRODUCTIE VAN OUDE TEEKENINGEN
Oud-Dordrecht, Oud-Rotterdam, Oud-Den
Haag, Oud-Utrecht, Oud-Leiden! Er is in die
combinatie iets, dat ons onmiddellijk ver
plaatst in een sfeer van romantiek. Men
hooit het stille neuriën van den tijd langs
oude beschaduwde grachten, waar deftige
burgers in gegalloneerden rok, en even def
tige burgeressen in crinoline of sierlijke
sleepjapon in rustige waardigheid en
erntfeste deugdzaamheid' statig voortschrij
den. Een enkele maal mocht men even ter
zijde wijken voor een statiekaros of nederi
ger voertuig, men kende nog niet de zege
ningen van het legioen claxons die thans toi
diep in den nacht de stilte vaneen rijten,
niet het gieren en bellen van trams en heel
die nijdige cacophonie van toeters, bellen,
sirenes en alles wat verder het straatrumoer
in waanzinnig tempo opvoert. Er was rust.
en er was sclioonh')d; er was tijd tent bezin
ning en overpeinzing in 't leven. Er was
droomen en er was stilte, er was stijl in 't
Wij zijn geenszins blind voor de schoon
heid, die ook het moderne leven kan geven;
wij zijn van oordeel, dat hij <lie wil, ernstig
wil, zell's nog rust voor de bewogen ziel kan
vinden, maar wij hebben den stijl voor 't
moderne leven nog niet gevonden. De
menschheid/, die zich de nieuwe schoonheid
moet scheppen uit den chaos, heelt altijd
heimwee naar wat zij verloren heeft, al zou
zij het verlorene om verschillende redenen
niet gaarne in zijn oude vormen terug heb
ben. Het voorbijgegane vormt, zij het veelal
onbewust, den «grondslag van ons aesthe-
tisch en eveneens van ons ethisch oordeel.
Het laatste willen we thans buiten beschou
wing laten.
Maar ons aesthetisch oordeel komt bij de
beschouwing van het plaatwerk, waarvan de
titel hier boven staat, in 't geding. Even
breng ik in herinnering, dat het plaatwerk
„Oud-Leiden" bestaat uit 14 reproducties van
oude teekeningen, uitgezocht door Mr. Dm.
J. W. Verburgt, de archivaris van Leiden, en
uitgegeven door de Vereeniging „Oud-Lei
den"; verder dat de Vereeniging tot de uit
gave in staat is gesteld door een legaat van
wijlen Mr. Dr. J. C. Overvoorde, de vorige
archivaris der stad, onvermoeid werker, ge
leerde van zeldzaam rijke kunsthistorische
en archivarische kennis, wiens nagedachte
nis wij hier nog eerbiedige hulde brengen.
De platen „Oud-Leiden" hebben die sfeer
van romantiek, die sfeer, van stilte en
droom, waarvan wij hierboven spraken, en
die altijd weer opvalt wanneer we in oude
gravures en platen de wondere bekoring van
het Oud-Hollandsche stedenschoon zien ver
tolkt, Daar zijn de singelgrachten met hun
verdedigingswerken, hun forsche poorten en
ranke bruggen, gesteund door palissaden,
die spiegelen in de gracht in trillende zig
zaglijnen; daar zijn de flauw gebogen grach
ten binnen de stad met even een kleijrig ge
woel bij de aanlegplaats der trekschuiten:
daar kartelen en trillen de trap- en tuit-
geveltjes in vibreerende silhouetten tegen
de lucht; daar heffen zich boven uit de slan
ke molens met hun zwaaiend wiekenkruis
en de burchten van het Christelijk geloof,
de oude Gothische kerken, waarvan de hoo-
ge spitsboogramen zijn als in gebed ver
steende vingeren, daar heft zich de forsche
koepel van de Marekerk boven de fijne we
meling van topgeveltjes. En het is juist zoo
merkwaardig, dat die trap- en tuitgeveltjes
geen van alle volkomen gehjk zjjn.Binnen
de algemeene structuur, binnen net alge
meene stijlgevoel bleef gelegenheid en ruim
te te over om aan elk dier huizen een indi
vidueel karakter te geven. Gemeenschappe
lijke burgerzin en persoonlijke onafhanke
lijkheidszin zagen kans zich in de houw
kunst der Hollandsche renaissance op 't al-
lervoordeeligst te uiten. Men bleef zich zelf
en bleef toch binnen 't algemeene schema.
Uit dit oogDunt hebben de platen „Oud-
Leiden" meer beteekenis dan voor Leiden
alleen. Al wordt het typische karakter van
het oude Leiden der 17de en 18de eeuw er
door gekarakteriseerd, de aspecten van an
dere oud-Hollandsche steden waren er mee
verwant. Het zou toejuiching verdienen, als
er in meerdere steden dergelijke uitgaven
verschenen.
We willen thans even iets van de platen
afzonderlijk zeggen.
De eerste is teen teekening van de voor
malige Blauwpoort, die voor 1610 stond aan
den ingang der Haarlemmerstraat en toen
voor de vierde groote uitlegging van de stad
moest verdwijnen, 't Is een vlotte schets van
Esaias van de Velde, 'n broer van den be
kenden zeeschilder Willem van de Velde,
't Is een wintergezicht met een aantal schaat
senrijders suggestief aangeduid op den voor
grond terwijl zich op den achtergrond de
lange houten brug, met de klapbrug tus
schen de hoofden over de gracht spant.
No. 2 „De Rhijnsburgerpoort", door J. E.
la Fargue, toont u links de krachtige renais-
sanoe-architectuur van het poortgebouw,
waarbij de steile walmuren aansluiten. U
ziet weer de brug die van de buitenzijde toe
gang geeft tot de poort over de Singelgracht,
die thans ter plaatse heel wat smaller is.
Vanaf oude tijden zijn de Leidenaars liefheb
bers van peuren en van spelevaren geweest,
twee amusante bezigheden die zich bij tijd
en wijle genoeglijk lieten vereenigen. Is het
wonder, dat La Fargue de gracht heeft ge
stoffeerd met een paar rustig drijvende
schuitjes? Ze behooren bij Leiden, zooals de
hutspot hij 3 October. Mooi valt op dez«e zon
nige plaat het licht door het geboomte van
den buitensingel, waarover een paar wan
delaars genieten van den vollen zomer, ter
wijl een statiekoets komt aanrijden. De ach
tergrond wordt geaccentueerd door de sil
houetten van drie mooie molens.
No. 3 is een studieblad, waarop het oude
Raadhuis, tot voor meer dan twee en een
half jaar de glorie der stad. Deze mooie tee
kening in O.-I. inkt is niet in alle deelen ge
heel afgewerkt doch is vooral karakteristiek
voor het bordes, waarvan de trappen zich
vroeger naar de straat' toebogen.
Deze teekening is van Christiaan Hagen,
wiens groote gravure van den plattegrond,
omringd door de voornaamste gebouwen dei-
stad uit 1670 bekend is. Van hem is ook
Plaat 4, een accurate teekening van de aca
demie met den „Kruythoff" of hortus bota
nicus. Op het dak der academie ziet u nog
de Sterrenwacht, die natuurlijk toen minder
omvangrijk en minder goed geoutilleerd
was dan thans. Jammer dat thans het mooie
academiepoortje van de prent niet meer aan
wezig is.
No. 5 is de „Waag te Leiden". Ter weers
zijden van dit stoere gebouw in den klassicis
tischen stijl van Pieter Post ontdekken we
een weelde van Hollandsche renaissance.
Welk een fijn picturaal aspect geeft ons hier
de Stille Rijn, ter weerszijden gedecoreerd
met dte fijne gratie dor trapgeveltjes.
Deze plaat is van Jean de Beyer evenals
de volgende, een kleurteek'ening van de
„Vischmarkt met de fontein". Men betreurt
het dat de achtergrond van de huizen aan
den Nieuwen Rijn thans zoo wanhopig ver
knoeid is. Oude gevels werden in de 19de
eeuw vervangen door opgesmukte dingen in
hutsportardbitectuur en door wezenlooze
bouwsels, terwijl somtijds van het oude het
meest karakteristieke werd weggebroken om
HET NIEUWE STADHUIS
NIEUW VOORSTEL VAN B. EN W.
Zooals reeds gemeld zal Maandag 19 dezer
in de gemeenteraad in behandeling komen
een nieuw voorstel van B. en W. betreffende
de houw van een nieuw Stadhuis. Naar wij
vernemen luidt het voorstel aldus dat B. en
W. den Raad in overweging geven het
nieuwe stadhuis te doen verrijzen op de
plaats van het oude met behoud van de
oude gevel en zoonood'ig met uitbreiding tot
aan de Korenbrugsteeg. Het voorstel houdt
verder in enkele architecten uit te noodi-
gen tot het maken van een ontwerp.
Vandaag zal het voorstel in de commissie
van fabricage worden behandeld.
POSTAGENTSCHAP
7 October wordt een brievenbus geplaatst
in de Hoogerbeetsstraat hoek Johan de Witt-
sraat 40, waarin de zaak is gevestigd van
den heer A. ten Cate.
In dat pand wordt tevens het ingang vi
12 October gevestigd een postagentschap
annex telegraafstation.
Ilct agentschap is op werkdagen openge
steld van: 8 tot 19 voor zegelverkoop, aanne
ming en uitreiking van aangeteekenden,
aanneming van postpaketten en expresse-
stukken.
8,30 tot 15 uur den postwissel-, post
Cheque- en giro- en quitantiedienst, uitbeta
ling van invaliditeits en ouderdomsrenten
en dienst der ongevallenwetten voor zoover
betreft aangifte van bedrijfsstakings- en on
gcvalsaangiften en in ontvangst nemen vi
loonlijsten.
8 tot 18 voor belastingbetaling.
9 tot 19 voor spaarbankzaken.
8 tot 19 voor telegraaf.
Op Zon- en feestdagen voor alle diensten
gesloten.
Postcheques kunnen op de agentschappen
mede Morden uitbetaald. Aanbevolen wordt
op de cheque en het advies den naarA van
het agentschap te vermelden, zijnde resp.
Leiden: Stationsweg, Leiden: Heerenstraat,
Leiden: Haven, Leiden: Hoogewoerd, Lei
den: Hooge Rijndijk, en Leiden: Johan de
Wittslraat.
OPENLUCHT FILMVOORSTELLING
OP DE KALVERMARKT
Nogmaals wordt bij dezen er de aandacht
op gevestigd dat hedenavond de filmvoor
stelling opnieuw op de Kalvermarkt zal
worden gegeven.
Door onvoorziene omstandigheden is het
echter niet mogelijk de film te vertoonen
van de Jlataafsche Petroleum Maatschappij,
maar zal opnieuw de film van Volkenbond
en Vrede Morden gegeven.
Gezien het buitengewone succes gisteren
met deze voorstelling verkregen is een her
haling dezer film trouwens zeer gewenscht.
Op Donderdag en Vrijdag worden de voor
stellingen weer op de Kaasmarkt gegeven.
N.Z.H.T.M.
De vervoersopljrengsten van de N.Z.H.T.M
hebben gedurende de maand September be
dragen, wat betreft de lijn Scheveningen
Leiden—Katwyk-Noordwjjk (inclusief stads-
lyn Leiden f 121.874 en wat betreft de lyn
LeidenHeemstede f78.93.
DAMMEN
CHR. LEIDSCHE DAM VEREENIGING.
De uitslagen van de gisteravond voor dé
bekerwedstrijd gespeelde partijen luiden:
Eerste klas:
v. d. BosdhKI eer afgebr.
MeinemaGastelaar afgebr.
Teunissenv. Zwieten Jr. afgebr.
Molenaarv. d. Mey 20
De Jeu'V. d. Stel 02
v. Zwieten Sr.Optendrees 02
SiragOudshoam 02
De afgebroken partij v. d. MeyDe Jeu
won dezen.
Tweede klas:
v. <L Bosch—Godpa 0—2
Vis—J. H. v. d. Wijngaard 0—2
J. B. v. <L WijngaardKaraten 2—0
KwaadgrasHanekamp 2—0
Ta lengl>e Graaf 02
DreefVan Egmond 0'a
Volgende week spelen:
Eerste klas: Van Zwieten Jr.Mcinema,
v. d. Meyv. <L Bosch, v. d, StelMolenaar,
v. d. WijngaardDe Jeu, GastelaarVan
Zwieten Sr., Optendrees—Sirag.
Tweede klas: HanekampTi leng, Kari-
sten—Kwaadgras, J. H. v. d. Wijngaard
J. B. v. d. Wijngaard, ColpaVis, v. Eg-
mon'dv. d. Bosch, De GraafDreef.
plaats te maken voor een kroonlijst. Zoo
werd de landseigen renaissance onthoofd
om op het lijk een nagemaakte Grieksche
hoed te zetten. De plaat geeft den ouden
toestand vol poëzie en pittoreske schoonheid.
Platen van hetzelfde karakter teekende
ook P. C la Fargue: No. 8 „De Korte Mare
met de Ma re poorten No. 9 „De Korte Mare
met de Mare en de Marekerk", beide platen,
die de rust, de innigheid en de picturale
schoonheid van een oud stadsbeeld uitne
mend vertolken.
Heel mooi is ook van denzëlfden teekenaar
No. 7, een teekening in O.-I. inkt van den
Zoeterwoudschen Singel tusschen de Jan
van Houtbrug en Van Disselbrug. Aan de
overzijde zien we op den wal de stoere koren
molen, de „Oranjeboom", die in 1905 werd
afgebroken, zeer tot schade van het stads
beeld ter plaatse.
Jabes Heenck gaf een voorstelling van
ijsvermaak op het Galgewater: de volle
maan straalt door onder een bewogen wol
kenlucht. Men merkt aan deze plaat hoe de
karakteristieke gevel van de, timmerwerf
van Lieven de Key naast zich andere in den
zelfden trant heeft, terwijl er thans onder
bouwkundig opzicht een rammelig zoodje
We noemen verder nog een forsche teeke
ning van het Zuidertranaept van de Hoog-
landsche kerk door JeLgerhuys Rienks en
twee heel fijne schetsteekeningen van H. P.
Schouten: de Pieterskerk en de Hoogland-
sche Kerkgracht met het Weeshuis en de
Hooglandsche kerk. Beide zijn heel fijn van
lijn, terwijl 'er overal door den teekenaar op
deze studiebladen aanteekeningen zijn ge
krabbeld. Deze hinderen in 't minst niet,
doch geven ons een idee, hoe serieus de
kunstenaar zijn taak opvatte.
No. 14 is een aquarel uit het laatst der
19de eeuM- van het hoofdgedeelte van 't Stad
huis door J. P. C Grolman.
Met de uiterste nauwgezetheid heeft de
heer Verburgt deze teekeningen uitgezocht
uit den grooten voorraad welke men vindt
in de prentverzameling van het stedelijk ar
chief, van 't museum de Lakenhal, in musea
van andere plaatsen en uit particulier bezit.
De keuze valt in alle opzichten te loven.
ITet bezichtigen van zoo'n prentverzame
ling leert ons meer dan allerlei zeer verdien
stelijke beschouwingen. Daarom beachouwe
men dit artikel ook alleen als een aanbeve
ling om de platen zelf te zien.
POLAK-VETH-DIXI
Dixi komt in het Octobemummer van „Pu
blieke Werken" met een «nieuw artikel over
het Leidsohe Stadhuisvraagstuk en wel naar
aanleiding van hetgeen Cornells Veth
schreef van den aanval van „Publieke Wer
ken" op Henri Polak.
Hij schrijft als volgt.
„Onze kroniek over hert Leidsche Raad
huis en Henri Polak heeft de aandacht ge
trokken in de pers. Wij hopen nog steeds,
dat die aandacht zich ook zal uitstrekken
tot de Leidsche pers, die wel tot het plaat
sen van een artikel van Henri Polak over
ging, doch geen aandacht schonk aan de be
strijding daarvan" .(Dixi slaat hier de plank
1 eel ijk mis want zoowel de Leidsche Grt. als
wij schonken wel degelijk aandacht aan zijn
artikel. Hij had beter moeten opletten alvo
rens zulke dingen neer te schrijven. Red.
N. L. CrL).
In het „Handelsblad" van Zaterdag 12
September neemt Comelis Veth Henri Polak
in bescherming. Hij betoogt, dat ik de argu
menten van Polak, nl. dat een stadhuis niet
behoort te gelijken op een M*arenhuis, een
fabriek of een bioscoop en dat een kubus
senstapel niet de eendge passende bouwma-
nier voor onzen tijd is, niet bestreed, terwijl
hij voorts de beurs van Berlage niet verge
lijkbaar acht met Dudoks werk.
Met name zijn de torens weliswaar beide
vierkant, doch van een geheel anderen aara
v: vierkantiigheidi. Overigens ligt er een
en ui verschil tusschen het principe, dat
Beauage volgde en dat, hetwelk men thans
wil invoeren.
Berlage toonde eerlijk de constructie, ter-
Mijl de tegenwoordige richting alles opof
fert aan den vorm. Daarom is het verzet
van hen, die de beurs bewonderden, begrij
pelijk. Het richt zich tegen snobisme en de
cadentie.
In het „Handelsblad" van Zondag 20 Sep
tember ben ik teruggekomen op deze be-
schomvingen van Comelis Veth. Ik heb be
toogd, dat ik de argumenten van Comelis
Veth niet bestreden heb, omdat het geen ar
gumenten tegen Dudoks werk zijn. Overi-
g«ens moet hij «het onderscheidingsvermogen
van de Leidenaars niet hoog aanslaan om
hun zulke enorme waarheden voor te hou-
A1 moge dan Serfage's beurstoren op
andere wijze vierkant zijn dan die van Du
doks Raadthuis, vierkant zijn ze beide, en
vergeleken met een zeventdende-eeuwschen
toren zijn ze naaste familieleden. Gorneflis
Veth tioont absoluut niert aan, dat Ber
lage's beurs wel en flhet Leidsche Raadhuis
van Dudok niet in hert oude stadsbeeld
De zaak is echter deze, dart aan Henri
Polak en Comelis Veth het werk van een
jongere generatie tegenstaat, omdat het
niet beantwoordt aan hun waarschijnlijk
verouderde theorieën.
Doch dat rechtvaardigt nog niet hun po
ging om te trachten de opdracht aan ar
chitect Dudok te doen intrekken, en te
doen opdragen aan een architect van hun
keuze. En daartegen ging mijn verzet.
Overigens betreurde ik het, dat Comelis
Veth een uiterst consciëntieus architect en
een degelijk vakman op niet te verdedigen
wijze in zijn vakmanschap aantast.
In een naschrift betoogt Comelis Veth,
dat logische constructie een modem ge
bouw wèl in een oud stadsbeeld doet pas
sen. Overigens meent hij camouflage te
zien in het Hilversumsche Raadhuis, om
dat daar rijen vensters zijn samen gegroe
peerd, die niet strooken met de inwendige
ruimten, omdat de hoofdingang is wegge
stopt, omdat de baksteenen binnenmuren
zijn weggepleisterd en omdat de baksteen
van de buitenmuren een niet natuurlijk
eigen effenheid vertoont, waardoor het ka
rakter zoek gemaakt wordt
Ten slotte spreekt het zijn eigen funq-
tie niet uit. Voorts meent hij, dat bij de
Rottendamsche Bijenkorf tours de force
zijn uitgehaald.
Ik heb daaraan slechts toe te voegen, dat
Comelis Veth de architectuur beoordeelt
van af zijn theoretisch standpunt. Omdat
de moderne architectuur niet beantwoordt
aan die verouderde theorieën omtrent het
ratianeele in de architectuur, deugt zij
niet Hij ziet volmaakt over het hoofd, dat
die oude renaissance-architect uur, waar-
tusschen het rationalisme wel zou passen,
en de jongere architectuur niet, allerminst
rationeel was. Comelis Veth moet eens
een renaissance-tbren aandachtig beschou
wen. Ze zijn uit het oogpunt van rationa
lisme eenvoudig paskwillen.
De klasisneke architectuur in hert oude
stadsbeeld kwistig toegepast, bekommert
zioh nooirt om de vraag, of de regelmatige
vensrterrijen uitdrukking geven aan d«e in
wendige «ruimte- Doch tyranniek eisoht Cor
nells Veth dat rationalisme wel op voor de
moderne architectuur, die in dat irratio-
neele oude stadsbeeld wordt geplaatst. Zoo
gaat het met theoretici. Daarvoor moet
Dudok sneuvelen en een zuiver-op-de-
graartsche rationalist van het eenigszins
beschimmelde 60ort, het Leidsche Raad
huis houwen.
Theorieën en evolueeren.
Een man van de wetenschap blijft geen
geleerde, wanneer hij die evoluties niet
medemaakrt. Een kunstenaar blijft, geen
kunstenaar, als hij zich niet ontworstelt
aan verstarde theorieën.
K. VAN K. RIJNLAND
WIJZIGING. 6 Oct S. Bodegraven. Nieuw
koop, Dorpstraat A 345, graanhandel en
maalderij. De handelszaak is d.d. 1 Juni
1931 overgegaan aan de N.V. „Baconia", te
Rotterdam.
Coöp. Boerenleenbank, Nieuwkoop B. No.
92, Uittr. Bestuursl. J. Groenendijk, Nieuw
koop. N. Bestuurslid: A. J. van Smoorenburg
Zevenhoven.
Maatschappij tot vervaardiging van hoorn-
producten „Arlith" Leiderdorp Zijl weg 28.
De Commissarissen A. Tresfon en B. Hus,
treden op als waarnemend directeur.
OPHEFFING. 6 Oct. J. L. Creyghton, Lei
den. Rijnsburgerweg 149, koperslagerij, win
kel in verliohtings- en hutéh. artikelen.
AANBESTEDING.
Door den gsamizoens-commandant is he
denmiddag oj) het garnizoensbureau alhier
aanbesteed de levering van aardappelen, be
rroodigd voor de s:«ldatenmenages over de
tijdvakken 31 Nov. 1931 tot en met 31 Maart
1932 en 1 November 1931 tot en met 31 Mei
1932. Ingeschreven was als volgt: fa. Den
Heeten en Zn., Leiden eerste tijdvak kloi-
aardappelen f 4.88 per 100 kg., tweede tijd
vak klei-aardappelen f 5.36 per 100 kg.; fa.
Van der Vlist, Leiden, eerste tijdvak klei-
aadappelen f 5.49 per 100 kg., zamd-aard-
appelen f 5.39 per 100 kg.; fa. P. Kempe
naars, Leiden, eerste tijdvak klei-aardappe-
len f 5.64 j>er 100 kg., zamd-aardappelen f 3.98
per 100 kg., tweede tij cl/vak klei-aardappe-
len f 5.74 per 100 kg., zamd-aardappelen
f 4.08 per 100 kg. De levering werd gegund
aan d«e firma Kempeneens»
.eei>IN<5WS
WAARSCHUWING
De Commissaris van Politie waarschuwt
tegen zekeren Smit, een logementsgast, die
op krukken loopt en die er een gewoonte van
maakt onder allerlei voorwendsels horloges
in reparatie te krijgen en deze te verduisteren
BURGERLIJKE STAND
ONDERTROUWD: V Kraan 28 j. en G Schou
en 24 j. M van Reken 26 j en J A Pruim-
>oom 19^ j. D van den Wijngaard 26 j. en J.
Uit den Omtrek
ALPHEN AAN DEN RIJN
MAATSCHAPPIJ ZIEKENFONDS.
Het Maatschappij Ziekenfonds „Alphen en
Omstreken" heeft in het hotel „De Vergulde
Wagen" een vrij goed bezochte vergadering
gehouden. De leiding berustte bij den voor
zitter Dr. A. S. Kater, welke in zijn ope
ningswoord het doel van deze vergadering
aangaf, n.l. om de verzekerden in te lich
ten over mondverzorging. De eerste spreker,
de heer J. Berkenbosch-Berends, van Arn
hem, behandelde het onderwerp „De Tand-
verzorging". Het tandbederf, aldus de spre
ker, is wel de ergste ziekte der menschen.
Velen laten nimmer hun geibit nazien en
behandelen; dit aantal is zeker 95 pet. Daer
gebit en voeding ten nauwste samen behoo
ren, is het van zoo groot belang een goed
onderhouden gebit. Ouders gaan b.v. wel
met hun zwakke kinderen naar den dokter,
maar niet met het slecht gebit hunner kin
deren met hen naar den tandarts. In dit
verband wijst de Spr. op het groote nut der
schoolartsen. Verschillende ziekten, tuber
culose b.v., hebben soms hun oorzaak in
den slechten toestayd der tanden.
Volledige verzorging moet bestaan in vul
len, verwijderen van tandsteen en trekken.
Dit zal per jaar ongeveer f 1 per persoon
boven de vier jaar kosten. Het geheel werd
toegelicht met lantaarnplaatjes, waarna den
voorzitter den spr. dankt voor zijn uiteen
zetting en enkele aanwezigen vragen stel-
De heer A. Groeneveld, penningmeester,
bestuurslid-vertegenwoordiger «van de ver
zekerden, tweede spreker van dezen avond,
uit zijn leedwezen over de slechte opkomst
van gemeenteraadsleden, daar rij wel wa
ren uitgenoodigd. Als de spreker verschil
lende dingen tot invoering heeft verdedigd,
o.a. buikbanden, zegt deze, dat zonder pre-
mieverhooging de algeheele tandverzorging
niet wel mogelijk is. Voor de tandheelkun
dige verzorging zijp er echter verschillende
mógelijkheden. De heer Groeneveld dringt
aan op verhooging van de premie ftiet 2 et-,
opdat zoodoende kome volledige tandheel
kundige hulp. Dit voorstel iwerd aangeno
men, maar voor vullen zal voorloopig f 1
moeten worden «bijbetaald. Voor een nieuw
gebit zal de prijs zoo laag mogelijk gesteld
Na de pauze voerden verschillende aan
wezigen nog het woord, hoofdzakelijk over
de uitvoering der plannen.
TWEE KRASSE OUDJES.
Dezer dagen herdenken onze plaatsgenoo-
ten de heer C. Treur en diens echtgenoote
D. Treur-v. d. Wel hun 50-jarige echtveree-
niging. We schreven hierboven twee kras
se oudjes, doch daar moet bij twee bekende
oudjes. De heer Treur, die voor vele jaren
werkzaam was aan den graanhandel van
La Roy (daarvoor C. Nachtegaal), waar
thans de Asphalteerfabriek is. heeft zijn be
kendheid gekregen door zijn groenten- en
fruitzaak in de Prins Hendrikstraat, waai'
nu het pand van „De Zon" staat.
Hoewel de heer Treur thans niet meer
een zaak beheert vanwege zijn leeftijd, zijn
er nu twee zijner zoons die alhier een zaak
in groenten en fruit voeren. Bijzonder ver
melding verdient wel dat de heer Treur 25
Oct. a.s. den leeftijd van 80 jaar hoopt te
bereiken en bij deze hooge leeftijd zien we
hem bij gunstig weer door onze straten
wandelen, terwijl hij voor liefhebberij bij
mooi weer gaarne eenig 'tuinwerk doet Voor
waar een groot voorrecht.
Met zijn 72-jarige echtgenoote ontbreekt
het hun niet aan belangstel ling, en hoewei
ze beiden zeer bescheiden zijn, willen we
onze lezers (hun beeltenis niet onthouden.
GNEPH0EK.
Met de siersteenverharding van den M'eg
bij de Gnephoek is dezer dagen een aan
vang gemaakt.
BOSKOOP
DIEFSTAL VAN EENDEN
Dezer dagen werd door den visscher J.
Slappendel alhier, by de politie aangifte ge
daan, dat ten zijne nadeele waren gestolen
13 eenden. In samenwerking met de Goud-
sche politie is het de gemeente-politie van
hier gelukt de daders, zekere R. en B., alhier
woonachtig, in handen te krygen. De eenden
konden te Gouda in beslag worden genomen.
Na opgemaakt proces-verbaal zijn de daders
voorloopig op vrije voeten gelaten.
SCHUIT GEZONKEN
Zeer waarschynlyk door overbelasting is
een schuit, geladen met kisten boomen en
planten, toebeh'oorende aan de firma Gebr.
Boer, in de wetering langs den Reyerskoo-
perweg, gezonken. Door de kraanwagen van
f'Tt heer zÜn de zeer zware kisten ge-
KATWIJK 'AAN DEN RIJN
OPENING TUINBOUWCURSUS
Gisteravond had de officieele opening
plaats van de twee-jarige Tuinbouwcursus,
georganiseerd door de plaatselijke afdeeling
van Bloembollencultuur en de Tuinbouwver-
eeniging „Katwijk en Omstreken."
De heer Nic. Bos, voorzitter van Bloembol
lencultuur, richtte allereerst een woord van
welkom tot den vertegenwoordiger van het
Rijkstoezicht, den heer K. Volkersz, Rykstuin-
bouwconsulent te Lisse, tot den heer D. C. O.
Boekhoven, afgevaardigde van het Gemeente
bestuur, den heer P. Castenmiller, hoofd der
R.K. School, de afgevaardigden van Bloem
bollencultuur en de Tuinbouwvereeniging.
Voorts stelde hy aan de cursisten de leeraren
voor. Als hoofd van den cursus zal optreden
de heer C. A. Allers; als medeleeraren de
heeren C. van Klaveren en D. de Jong.
Hierna verkreeg de heer C. A. Allers het
woord. Spr. dankte de besturen van de ver-
eenigingen, op wier initiatief deze cursus
wordt gehouden, en zeide buitengewoon op
prijs te stellen de vertegenwoordiging van het
Rijkstoezicht en het Gemeentebestuur. Voorts
gaf hij een overzicht van wat in deze twee
jaar zal worden behandeld. Spr. zal het eerste
jaar behandelen theoretische vakken, n.l.
Scheikunde, Natuurkunde, Plant- en Dier
kunde. In het tweede jaar Bemestingsleer,
Plantenziekten en Kennis van den grond. Da
heer C. van Klaveren zal les geven in Bollen
teelt en de heer D. de Jong in Groententeelt.
Aangedrongen werd om flink te werken, in
de eerste plaats om den cursus te denken en
andere dingen daaraan ondergeschikt te doen
zyn. Dan alleen zal het mogelijk zyn om over
twee jaar een diploma te venverven, niet in
de eerste plaats om dat papier zelf, maar om
de kennis, die verkregen is. Tweemaal per
jaar zal een rapport worden uitgereikt. Spr.
hoopt, dat de cursus een goed verloop zal
hebben, zoeals we dat tot nogtoe in Katwijk
gewend zyn.
De heer K. Volkersz, hierna het woord ver
krijgend zeide, dat, toen hy enkele jaren ge
leden het voorrecht had de eerste tuinbouw
cursus hier mocht openen, hij verwonderd
was, dat toen pas te Katwijk een zoodanige
cursus voor het eerst werd gehouden, omdat
Katwyk een belangrijk centrum voor tuin
bouw is. Hij wenschte de plaatselijke vereeni-
gingen geluk met dezen 3den cursus en zege
gaarne aan het verzoek om deze te willen
openen, te willen voldoen. Allereerst sluit
Spr. zich bij de beste wenschen van een voor
spoedig herstel van Pastoor Schiphorst, doo?
den voorzitter in zijn openingswoord gespro
ken. Als hy ziet op de leeraren, dan twijfelt
hy er niet aan, of de cursus zal een gunstig
verloop hebben. Deze tuinbouwvakonderwyzers
kennen het leven in de practijk. Zij hebben
hun sporen meei dan verdiend. De cursisten
zullen misschien wat verwonderd zyn nu zy
hooren welke theoretische vakken onderwezen
zullen worden. Al is dit misschien wat moei
lijk. het is niettemin noodig zal het practisch
tuinbouwonderwys tot. zyn recht komen. Het
is thans een moeilijke tijd. Des te meer i?
het noodig om zich toe te rusten het vak zoo
goed mogelijk te leeren beoefenen, dat men
de cultures M-eet te verzorgen, de beste pro
ducten leert teelen, ziekten leert herkennen
cn doelmatig weet te bestrijden. Als men in
dezen tyd arbeidskrachten zal bedanken, dan
zal de knecht, die het minst zyn geld waard
is zeker het eerst daarvoor in aanmerking
komen. Zorgt daarom, dat ge boven anderen
uitsteekt. Thans is het de tyd om uw kennis
te verrijken, om er later van te kunnen pro
fiteered Met de beste wenschen voor he1,
slagen van den cursus, verklaarde Spr. dezen
voor geopend.
Nadat nog de heer Boekhoven gesproken
