VRIJDAG 2 OCTOBER 1931 EERSTE BLAD PAG. 3
VAN ONZEN DU1TSCHEN CORRESPONDENT
ONDER DE DAKEN VAN BERLIJN
HET BEZOEK VAN LAVAL EN
BRIAND
Hooge verwachtingen.
Drie dagen stond Berlijn in het teeken
Fransch bezoek. Het was een drukte
belang. Achteraf zou men haast zeggen:
jnt de brult pour une ommelette! Want
ok al kwamen wij in persoonlijke aanra-
met de hooge gasten: het heeft voor de
airenwereld weinig opgeleverd. Het beant-
pordde geenszins aan de hooggespannen
erwachtingen. In dezen kan de vergissing
an onzen kant liggen.
Het is verkeerd, van menschen zonder
jeer de oplossing te venvachten van vraag
lukken, welke de gansche wereld in bcwe-
ing brengen. Ook al is Frankrijk de eenig-
le staat, welke volop van de voordeelcn ge
iet, die in het onredelijke vredesverdrag
an'Versailles besloten liggen toch blijft
et de vraag, of deze exceptioneele voordee-
>ii op den duur zullen opwegen tegen de
iitelbaar vele nadaeilen, welke op tederen
nderen staat als een ondraaglijke last bie-
en drukken.
Frankrijk, althans Briand en zijn vriend
aval, hebben dat ingezien en zij beproefden
hun contra-visite aan Brüning en Cur-
ecn trait d'union tot stand te brengen
isschen de stagen, die elkaar het felst bc-
[reden hebben. Deze eerlijk bedoelde geste
toenadering moet gewaardeerd worden
]s de kroon op het werk van Stresemann.
s dan ook volkomen juist gezien, dat
inand zich naar de laatste rustplaats van
|n gevvaardeerden tijdgenoot spoedde om
en boeket roode anjelieren op diens graf
ieën neer te leggen.
Op dit historisch oogenblik wefden de tn-
olore en de zwart-rood-gouden vlag half-
tok gohesclien. Maar de tijd werd Briand
ijsgeerige overpeinzingen nauwelijks
elaten. Het werd
en jacht onder de daken van Berlijn.
Briand bleek tegen het omineus program
liet meer opgewassen. Men leest het oud-
eworden sierlijke mannetje die lichamelijke
ermoeidheid van het ingevallen gelaat
l'ellicht zou hij voor deze ineenzinking nog
en paar jaar gespaard zijn gebleven, wan
eer hij thans den hoogen zetel van Doumor
i mogen innemen maar deze hoogste
lerscheiding werd hem niet gegund. Se-
■t dien is hij niet meer de oude en d<e
ndrukken, welke hij in Geneve sedertdien
nikte, worden hier bevestigd.
Naast hem staat Laval met zijn witte das,
oolzwart haar»en donkerbruin gelaat. De
illen schijnen omgekeerd. De jongere hoeft
ct initiatief. Briand kijkt met gelatenheid
aar Laval, den doortastende en hij volgt
oofdknikkend diens vitaliteit.
Hier staan ze nu naast elkaar in de prop-
,-oode zaal van Adlon, waar de hitte
er journalistieke opgewondenheid hangt,
luim een uur moesten we geduldig vvach-
:n, want de besprekingen in de rijkskan-
lelarij waren in vollen gang. We wachtten
eduldig en vertelden elkaar, om den tijd
'dooden, wat we wisten omtrent den
jvcnsloop van Aristide en Pierre.
Aristide Briand.
Briand kennen we al geruimen tijd, als
ïinistcr-president of minister van buiten-
indsche zaken en dan! weer andersom. La-
al was in Duitschland een onbekende, tot-
at hij als premier naar voren trad en zijn
riend Briand na de bittere teleurstelling
ver te halen tot voortzetting van het
egonnen werk der internationale verbroe-
firing.
Klein is Briand gebleven, maar men ziet
lem niet meer aan, dat hij de z
kroegjesbaas uit Nantes, dat hij in het
tedrijf van zijn vader opgroeide en dat hij
vroeg gecompromiteerd werd door zijn
ichtzinnigheid. Hij werd syndicalist, orga-
liseerde stakingen en was alom berucht als
en volksophitser.
Menige minister werd door zijn kwaadwil
igheid ten val gebr&eht. Eenmaal zelf aan
Ie macht gekomen, gleed hij mee in den
lolitieken stroom van zijn tijd, liet hij de
takers aan hun lot over, werd hij bezadigd
in voorzichtig in zijn optreden. Tijdens den
orlog keerde hij zich tegen de chauvinisten
iropageerde hij den vrede en kwam hier
loor ten val.
Als Frankrijks apostel der Europeesche
rerzocning keerde hij terug en men luister-
Ie met respect naar hem in Geneve. Zestien
naai was hij minister, maar het president
ichap werd hem niet gegund. Dat
tlag, die hem plotseling oud maakte. Door
tol-unie tusschen Oostenrijk en Duitsch-
and voelde hij zich belemmerd in zijn car-
nere. Sedert dien sprak hij minder over de
ferzoening der volken en den vrede dezer
Wereld. Hij schijnt het geloof aan zichzelf en
lijn ideaal verloren te hebben.
Pierre Laval.
Misschien ook hereft hij het overgedragen
in zijn protégé Pierre Laval, den zoon van
•n armen dorpbewoner van Chateldpn in
de Auvergne. Als knaap muntte hij stellig
liet door uiterlijke schoonheid uit, maar
tijn intelligentie bewoog vrienden zijner
Juders, hem te laten studeeren. Zijn armoe-
jeugd stempelde hem tot een radicalen
socialist en in die gedaante kwam hij als
burgemeester naar een der voorsteden vaD
Parijs.
Als burgemeester bekommerde hij zich
n de armen en noodlijdenden. Zijn pacifis
tische gezindheid bracht hem 1919 als tegen
stander van den oorlog ten val, maar 1924
werd hij door Briand is onderstaatssccreta
fis in het kabinet gehaald en weldra zag
men hem als minister van justitie. Hij be
woog zich al meer en meer naar rechts,
naar het pacifistische conservatisme. Tar-
dieu bevorderde hem 1930 tot minister van
arbeid en hij droeg zorg voor het invoeren
van de sociale verzekering. Toen hij 1931
minister-president werd, toonde hij op
nieuw zijn dankbaarheid aan Briand, be
woog hij dezen, de leiding van de buiten-
landsche politiek in handen te houden.
De „pers-conferentie".
Laval wordt met koele nieuwsgierigheid
«ven later Briand met warm aandoend
enthousiasme door de honderden vertegen
woordigers der binnen- en buitenlandsch>
pers begroet. Wij denken: le mot va com-
niencer! Volop zullen wij genieten
elegante Fransche formuleering,
geestige ironie, welke den onophoudelijk
cigarettcn rookenden Briand eigen is.
Maar de Gallische nonchalance speelt ons
parten. Briand scheen het heen en weer
trekken door Berlijn hartelijk zat te wezen
an Laval keek om zich heen als zocht hij
der journalisten en publicisten, fotografen
en film-operateurs met. een vriendelijk woord
te honoreeren. Was men zich bewust, dat
voor dit rencontre tientallen vertegenwoor
digers der wereldpers naar Berlijn gekomen
waren, om het werk der vast aangestelde
correspondenten te ondersteunen
Men keek elkander onthutst aan, men
vroeg zich af, wat hier nu eigenlijk gaande
was en wat deze samenkomst beduidde?
Briand en Laval/bleven het antwoord op
deze gemotiveerde vraag schuldig.
Pas een goed half uur later werd het
raadsel opgelost. Op een drafje kwam Fran-
cois-Poncct de zaal binnenzetten, een acten-
tasch onder zijn arm. Hij drong naar voren
legde aan Laval het ontwerp van een
communiqué voor, dat als het eindresultaat
alle besprekingen wereldkundig ge
maakt moest worden. Laval keek het nau
welijks in, gaf het terug aan den bevolmach
tigden gezant en deze las het in de taal van
zijn vaderland vlot aan ons voor. Dat duur
de tien minuten en hiermede bleek de met
ophef aangekondigde persconferentie ge
ëindigdWekt het daar verwondering
dat geen onzer dit communiqué met ap
plaus beantwoordde?
Wij spoedden ons ontgoocheld naar de
Wilhelmstrasse, waar dr. Curtius nog even
zijn persoonlijke indrukken wilde weerge-
en, aleer hij zich naar het afscheidsdiner
.an den Pariscr Platz moest begeven. Hij
scheen overtuigd, dat wij in Adlon reeds
eenige bijzonderheden van de Fransche gas-
in ontvangst genomen hadden en keel»
steld, toen alle aanwezigen op die vraat
m koor brulden: „Weder Briand noch Laval
haben ein Wort gesagt!"
Curtius vertelde ons, dat de besprekingen
het grootste gedeelte van dpn tijd in beslag
genomen hebben. In do buurt van Gladow
werd hiertoe op Briiningslinirien een bijzon
der gunstige gelegenheid geboden. De oor-
pronkelijke eigenaar van dit buiten
en majoor von Briining, die li.et aan de
Duitsche automobielclub verkocht Deze be
zitting heeft met den rijkskanselier dus niets
uitstaande.
Hier kwam voor de eerste maal het Fran
sche voorste! tot onderlinge samenwerking
op economisch gebied ter sprake, om den
heerschcnden nood voor beide laradicn tot een
bevredigende oplossing te brengen. Hooge
ambtenaren uit dc verschillende ressorts zul
len geregeld verslag hebben uit te brengen
omtrent den binncnlandschen toestand op
elk speciaal gebied.
Van een Fransch-Duitsche oriënteering is
geen sprake, juist door de elasticiteit van
het te vormen comité hoopt men tot prac-
tischen arbeid te komen. Door het vormen
van kartellen wil men de industrie van bei
de staten bevorderen. Op een vraag ant
woordde Curtius, dat ook het koloniale
vraagstuk in behandeling genomen zal wor
den. Bij het afscheid wees hij nog even op
de beteekenis van „Weltwirtschaft" en
„Weltpolitik".
Na afloop van het diner bij Francois Pon-
cert wachtte nog
een origineele verrassing
op de Fransche gasten en hun personeel; ze
werden onthaald op „choucroute et saucis-
sons", op zuurkool met toebehooren. Ook
een gecompliceerde aasschotel en Beiersch
bier was niet vergeten.
Briand smulde van de radijsjes en leefde
op bij-het eerste glas Miinchncer! Hij had nu
'I ergste doorstaan en had plotseling geen
Laval zeide bij het afscheid: „Het Duit
sche volk is veel enthousiaster clan wij
zulks verwacht hebben. Deze historische da
gen beboekenen een etappe op den weg van
duurzame samenwerking. Het begin is thans
gemaakt!"
Briand voegde hier nog vriendelijk lachend
aan toe: „Het is niet de politiek net eender
als met het weer: regen en zonneschijn v
selen elkaar af, maar ten slotte heeft
Berlijn de zon de overwinning behaald!
DRAMA TE ROTTERDAM
MAN EN DRIE KINDEREN
OMGEKOMEN
Onze Rotterdamsohe redacteur meldt.
Een diep-tragisch gebeuren heeft
zich gisteravond in de binnenstad
afgespeeld.
Doordat de vlam van een petro
leumstel in een pan met was sloeg
is in een pand aan de Tweede Lom
bardstraat een felle brand ontstaan,
die het karakter had van een ont
ploffing.
De bewoners, de 24-jarige J.
Koenen en de 27-jarige C. Koenen-
Wouters zijn in brand geraakt en
de straat op gevlucht.
Een 4-jarig meisjes en 'n 3-jarig
jongetje, die in een bedstede sliepen
zijn gestikt en verbrand, 'n jongetje
van een half jaar, dat in een kinder
wagen in de brandende kamer stond
is eveneens om het leven gekomen.
De ouders zijn met ernstige
brandwonden in het ziekenhuis aan
den Coolsingel ter verpleging op
genomen.
De man is daar hedennacht over-
leden. De toestand der vrouw is
hopeloos.
Dit is in het kort samengevat ihet ver-
loon van een der meest schokkende ram-
uen, die Rotterdam in de laatste jaren heeft
fitoï'na 9 uur werden wij gealameenL
voor een brandje in de 2e Lombardstraat 8b,
oogenschijnlijk een niets steekenend geval,
d-.ch direct daarop volgde reeds de mede-
deeling, dat er dooden waren gevallen.
Toen wij na enkele oogenblikken op d€
plaats van de ramp aankwamen, heerschte
daar groote verwarring en diepe verslagen-
h'De brand was reeds göbluscht, de Genees
kundige Dienst was juist vertrokken, maar
men was nog bezig met de nablussching
van het brandende huis en tussohen de
schimmige wanden van de nauwe krotten-
straat stonden de bewoners verslagen maar
met ingehouden opgewondenheid het gebeui
de te hespreken.
Bij de brandweer.
Berlijn, eind September 1931.
Kunst en Letteren.
VERBOND VAN CHR. LETTERE. KRINGEN
Kring Amsterdam.
Deze Kring hield zijn eerste vergadering ii
het American Hotel. Nadat de voorzitter
enkele mededeelingen had gedaan betreffen
de het programma voor dit seizoen, leidde de
heer P. H. Muller, redacteur van „Opwaart-
schc Wegen", Rotterdam, in het onderwerp:
„Russische lectuur en literatuur".
Spr. gaf allereerst een overzicht van de
nieuwste geschiedenis dezer literatuur sinds
olutie, wees op het revolutionaire ele
ment in het leven en werk der eerste leider»,
o.a. bij Majakowski, den futurist, wiens epos
„löO.OUO.OOO" beroemd is geworden.
Vervolgens vestigde spr. de aandacht op
ït conflict individualisme-communisme, de
onder het nieuwe regime ontstane theorieën
utrent kunstproductie, en de aan de schrij-
rs, als staatsambtenaren, opgelegde plicht,
datgene voort te brengen, wat bevorderlijk
de verbreiding der nieuwe bolsjewis
tische leerstellingen en plannen.
Tot besluit gaf de heer Muller een korte
karakteristiek van de voornaamste romans
dezer periode, waarbij die van de buitenlands
irtcevende auteurs gunstig afsteken tegen
al te tendentieuse voortbrengselen dei
inneemsche schrijvers.
Na de pauze las de heer H. de Bruin een
novelle van Sostschenko „Een vreeselijke
nacht", de tragi-komische geschiedenis van
een kleinen musicus.
In deze vergadering, die goed bezocht was
werd de heer H. Steggerda als Kringbestuurs
lid benoemd verklaard in plaats van de heer
Joh. v. d. Ploeg. Aan laatstgenoemde
dank gebracht voor de jarenlange, plicht
getrouwe vervulling van zyn functie.
NEDERLANDSCHE SCHILDERKUNST
IN JOEGO-SLAVIE.
Zaterdag 3 October a.s. zal in het Museum
voor Hedendaagsche Kunst te Belgrado de
ofiicieele opening plaats hebben van eer
zaal, gewijd aan de hedendaagsche Neder-
landsche schilderkunst.
VAN WELIE'S PORTRET VAN
MGR. NOLENS.
De kunstschilder Anton van Welie deelt
mede, dat blijkens een advertentie
schdlende dagbladen, een reproductie wordt
aangeboden van een door hem in 1924 geschil
derd portret van wylen Mgr. Dr. W. H.
Nolens, waarvan het reproductierecht uitslui
tend was verleend aan de N. V. Uitgevers-
Vennootschap voorheen Erven Martin J. Cohen
te Den Haag. De origineele reproducties zijn
Haar een geheime deur, om de zaal zoo onderteekend: Anton van Welie 1924. De
gauw mogelijk te verlaten. Geen van beiden i thans in den handel gebrachte dragen al,
Ueld het voor noodig, om de belangstelling onderteekening den naam: Joseph van Wely
Bij de Wilde Zeesteeg troffen wij aan den
hoofdman H. van Dam en den hoofd
opzichter van de afd. Brandbluschmiddelen,
welke autoriteiten ons begroeten met ean
somber hoofdschudden; „Leelijke brand,
mijnheer!"
Wij vroegen of de heeren er van het be
gin af bij waren geweest, dooh uit den
kring van brandweorlieden werd de spuit-
meester L. Meenhorst aangewezen als
de eerste, die van de brandweer tegenwoor
dig was geweest
Deze vertelde, dat hij te omstreeks 9 uur
was gewaarschuwd voor een felle uitslaan
de brand in de Lombardstraat Toen hij van
de Meent den hoek om kwam rennen, sloe
gen uit de twee ramen van het hoekpand
2de LombardstraatWilde Zeestraat de
vlammen hoog boven het dak uit naar buil-i
ten. Het was, zooals de heer Meenhorst zei-
de „een belletje" en de straat was tot vei
verlicht Men iheeft de brand tot ver weg
aezien.
„Direct, zoo ik de hoek om kwam, aldus
onze zegsman, zag ik, dat er een man op
straat lag. Men was bezig hem de klee-
ren van het lijf te trekken, maar ons werk
was bij het vuur, dus vliegensvlug legden
we een slang uit en zetten een ladder
tegen den muur. Ik heb nog nooit zoo gauw
water zien geven als nu. In een oogenblik
werd met twee stralen water gegeven, een
van de straat en een over den ladder. Dat
waren er dus twee van 19; van spuit 15
werd een slang binnendoor langs de trap
in de Wilde Zeesteeg naar boven gebracht,
maar het merkwaardige was, dat de brand,
die eerst toch heel fel was, direct minder
de, toen we er aan de voorzijde twee
slangen in hadden gebracht.
De vrouw had ik in 't geheel niet gezien
en verder wisten we van niets.
„Ja, viel hier hoofdman Van Dam in,
het gekke is, dat niemand aanvankelijk
iets van kinderen af wist. Ze dachten hier
allemaal, dat het bij den vander en moeder
blééf. Toen ik de straat binnenkwam
klampte een agent me aan, met de vraag
..Ben u de dokter, er zijn gewonden!"
Ieder dacht alleen aan de vrouw, die er
het ergst aan toe scheen."
„Nadat we het vuur hadden terug gedre
ven, vervolgde de heer Meenhorst, hoorden
we in eens roepen: „Er zijn nog kinderen
in!" Wij zijn toen direct langs de ladder
naar binnen gegaan. Twee kinderen vonden
we in een bedstede in de voorkamer, allebei
dood en toen we ons omdraaiden zagen we,
dat er een ijzeren kinderwagentje omgeval
len was, waarnaast nog een derde kind lag.
Dit was heelemaal verkoold. De twee eer
ste kinderen waren niet zoo erg verbrand,
het beentje van het jongetje was tenminste
heelemaal gaaf, maar deze twee kinderen
zijn blijkbaar direct door den rook gestikt.
De Geneeskundige Dienst was er ook ad
en dc opzichter Waay riep naar beneden
om dekens. Een broeder is toen ook
hoven geklommen en heeft de kinderen in
dekens gewikkeld. Langs de ladder zijn ze
naar beneden gebracht, wamt 't blueschings-
werk was nog in vollen gang en de trap
van het huis niet te bereiken.
Het wonderlijke was wel, dat de dekens
van het bed niet eens geheel waren ver
brand. Door rook en hitte zijn dan ook de
twee kinderen stellig omgekomen. Het der
de kindje is, denk ik, bij het vluohten van
de ouders uit den wagen gevallen, die om-
vergeloopen is. We van den ook een petro-
leum-stel, dat over den vloer lag en de
kachel brandde."
Wij hebben even een kijkje genomen in
de woning waar dé brand heeft gewoed
indien men deze beschamende steenhoop
tenminste een woning mag noemen!
In het pand is gelijkvloers een pakhuis,
daarboven wonen op de eerste étage twee
gezinnen, elk in éési kamer, daarboven wo
nen weer twee gezinnen, eveneens elk in
dén kamer. Daarboven is dan nog een
zoldertje.
Toegang tot de woningen geeft een smal
gangetje in de Wilde Zeesteeg, langs een
uiterst bekrompen draaitrap komt men dan
telkens op een nauw portaaltje met twee
deuren, het entree tot de „woningen".
In de voorkamer vam de tweede verdie
ping wonde dan 't gezin Koenen, bestaande
uit vijf personen. Wij konden ons overtui
gen op hoe wonderlijke wijze het vuur hier
bad huis gehouden. De kamer gaf een beeld
van volkomen verwoesting: alles was zwart
gebromdmaar im het midden 6tond de
tafel, die niet ernstig was aangetast en
daarop lag een ongeschonden kramt. Do
bedstede, waarin de twee kinderen zijn om
gekomen, was ook slechts licht door 't vuur
aangevreten.
Een bl-iik dat wellicht benzine heeft
bevat dit wordt- nog onderzocht lag
hoek en ook een stuk gesohroeid poets
katoen zwierf ergens rond bij den kinder
wagen, dlie naast het petroleumstel dwars
over den grond lag.
De politie heeft deze reproducties op ver
schillende plaatsen, op verzoek van recht
hebbenden in beslag genomen.
SIR WILLIAM ORPEN t
elsche^ahi
5 hij ziek geworden, dadelijk i
de Daily Tel.
genoemde tent
oademle duider
Orpen. „Law
- schrijft hij.
om al wat hij
i laatste faal Ie:
Hoe is nu de ramp in zijn werk gegaan"
Koenen is, naar omwonenden ons vertel
den, een soort uitvinder. Hij had een 600rt
was gefabriceerd, die vermengd met amo-
niaik of een andere zeer brandbare 6tof,
de eigenschap kreeg van zeer zuinig en zeer
duurzaam te zijn.
Altijd had hij blikken benzine in huis en
ook veel poefskatoen, dat hij ook op
bijzondere wijze prepareerde.
Hij leverde dit alles aan een meubeilmaker
in die binnenstad.
De man heeft gisteravond een pannetje
met was opgezet en er het hem bekende
mengsel bijgevoegd. Op d&t oogenblik is de
vlam in de pan geslagen, er volgde
explosie en in een oogwenk was heel de
kamer één vuur en vlam. Man en vrouw
geraakten direct zelf. in brand en radeloos
an angst en pijn zijn ze de straat op ge
lucht, de kinderwagen omverloopcnde. De
kinderen in de bedstede zijn vrijwel direct
gestikt en het derde kindje kwam in de
lammen om.
Deze reconstructie van de feiten vindt
steun in de verklaringen van man en
.'aarvan de eerste vertelde, dat hij
poetsdoeken aan het vervaardigen was en
de vrouw, dat de vlaim in de pan sloeg.
Als brandende fakkels
Wij hebben een onderhoud gehad met een
der eerste ooggetuigen, den waterstoker J.
T a k uit de Tweede Lombardstraat,
dde ons het volgende relaas deed:
„We stonden om negen uur met z'n
drieën aan de deur bij een kennis van me
te praten, toen ik plotseling de brand zag.
in ééns volle zee en omdat ik zelf
bij spuit 19 ben ronden we er hard naar
toe. Juist toen ik bij de Wilde Zeesteeg aain
kwam,, zag ik de vrouw de steeg uitvliegen.
Het.was als een brandende fakkel. Ze gilde
en schreeuwde verward en ik riep „Jassen
uitl", maar anderen 6«hoten toe en begon
nen aan haar kleeren te trekken, wat na
tuurlijk heel verkeerd was.
Pal aohter de vrouw aan kwam de man,
ook in vuur en vlam, maar die liep niet ver
der dan tot den hoek van de steeg en vie-'
daar op straat of ze trokken heim neer. Hier
gingen ze me hun jassen op hem slaan en
het vuur was gauw gedoofd. Toen hoorden
we de vrouw roepen: „Denk aan m'n kinde
ren!" en begrepen, dat die nog in ihet huis
moesten zijn.
Ook de man. die in het logement van mijn
vader werd binnengedragen, vroeg daar om
z'n kinderen. De brandweer was er zóó bij,
zoodat het brandje gauw gebluscht was. Ik
heb eerst zelf de Geneeskundige Dienst op
gebeld, maar het heeft Lang geduurd, voor
die kwam, ik denk wel een kwartier. Voor
de kinderen gaf dat tooh niet, want die
direct al dood, maar de oudeis zijn
nu gewond naar het ziekenhuis".
De logemtenh ouder C. J. H. Ligtlijf,
wiens kosthuis schuins tegenover 't bran
dende huis ligt en die de vrouw in zijn m-
riohting had verzorgd, was direct bereid
zijn ervaringen mede te deelen.
Somber zaten de logementgasten aan ta
feltjes het droevig gebeuren te bespreken,
maai- de logementhouder noodigde ons met
zijner gasten, die hem geholpen had,
naar een kamertje apart en vertelde:
„Hier zaten we vanavond net zoo ais nu.
We zitten te kaarten en alles is rustig, tot
ik in eens buiten op straat hoorde roepen:
„Moord". Wij schieten naar buiten en vlak
voor m'n deur staat een vrouw in lichte
laaie vlam. Ik weet niet direct wat ik doen
zaQ, maar scheur met anderen de gillende
vrouw de kleeren van het lijf, terwijl hij-
daar meit zijn jas de rest doofde. Toen we
baar achter hadden gehaald, ze kon nog
loopen, had ze niet meer kleeren aan dan
wat hier in m'n hand kan: de rest was alle
maal verbrand of bij lappen van het lichaam
getrokken. Hier we zijn er allebei nog
een beetje bij gewond, brandblaren.
Ja, en toen we ide kleeren uit hadden
In het krot. j stond in eens d'r haar in brand en graai den
I we met onze handen er door heen, om
te dooven.
Toen we d'r hier dan binnen hadden, was
de wacht op den geneeskundigen dienst.
Duurde dit lang? Dat werd hier v
teld.
„Nou, dat mag ik niet zeggen, mijnbeer.
Neen boor, ze waren er héél gauw bij, al
duurt natuurlijk het waoliten je altijd lang,
oorad in zulke omstandigheden. Met de
brandweer ging het niet zoo vlot; dat heeft
1 een vijf minuten aangeloopen, omdat
den sleutel van het spuithuis met kon
den vinden. Toen ze er eenmaal waren,
het gauw gedaan. Maar voor de menschen
had het tooh niet veel gegeven, of ze er eer-
ir waren of niet.
Nou, terwijl we hier zaten te wachten,
had de vrouw gruwelijke pijn. Ze riep tel
kens om haar kindje
Hier viel de vrouw van den logementhou-
ar in: „Ja, zielig ik ben met d'r mee
gegaan in de eerste auto naar het zieken
huis en ze gaven mij het kleiue doode kind
een deken gewikkeld op m'n sohoot.
De agent zat met het tweede kinid voorin.
Toen vroeg ze me weer, of het goed was met
haar kinderen en toen zei i'k maar,
haar kinderen gered waren en gelijk mee
gingen naai- het ziekenhuis. Ja, wat moet
je andere zeggen in zoo'n omstandigheid.
Met den tweeden wagen van den genees
kundigen dienst, die er direct, op volgde zal
dan de man met het derde kind zijn ver-
■oerd, maar dat hebben we niet gezien.
Ze zeggen, dat als een derde deel van 1
Lichaam verbrand is, dat aJ doodelijk is,
e vrouw had het over het heele lichaam,
•erschrikkelijk
„Hebt u nog iets van haar geboord over
de oorzaak?"
„Ja, in de auto heb ik haar nog ge
vraagd: hoe kwam het toch, de brand?
en toen zei ze: er stond iets op het stel, de
vlam sloeg er in en in éénen stonden we
aillemaal in brand. Ze waren altijd aan het
scharrelen met poetskatoen en benzine eD
Een reconstructie,
•s-HERTOGEXBOSCH: Resoluto 2. Rekkers.
MIDDELBURG: Cornel ia. Witte.
BREDA: De tijd «*1 leeren.< van Hapernt
DEVENTER: Anna Kint
HAN'S WEERT: Koophandel. Wissel.
FRANKRIJK: Naphta KarbacH.
DUlTSCHLAN'D Elisabeth. Boekhorst. Tonktn
Velsbarth. Luctor. Slnsrer vi.».n..r:
;tten. Vehila, Verdoorn. F.rsziavlll*, Chris
nclHi-ne-ming. Smit. Stad Heyst, Bur-sens
icel. Weyma, St. Anna 2. de J'Or; Hoelna
:-ns>; Albatros. De Ronde. _Adri. van VU
ezuster». de Rooy Zuid-Beveland. d-n
ulina. Schot 2 Gebroeders. Koopman,
roeders. Oomens. M&rle, An too ia d
LOBITH. 1 October.*
Gepasseerd voor 'a middags 12 uur en bes
ROTTERDAM: st. Richelieu
iat Vol. 11: s -- --- jj r*
n Ma^g\U rt!'broa" at. Badenla 14
st. Katla: st. Siegfri
M. Stini
Wilier
jC Theo: st. Marne;
ronos a». FrankfurtPax. Verschuren;
N.Ï»Friedrich, v. d. End,; Patri»,_Joho
O 1, Mussig: Albtrtli:
rhgens; ^WeUenteilerjl J
T»oriardo Huliasen; T. te rol. v. d. Graaf;
Torent. Sujjkerbujjk; Potluck. Erunla; Johannes
Lucassen Stad Jpei
Zon; St Maria,
«w. .is, KesslerKflln
Rhelnfahrt_152, H<
AMSTERDAMBlni
BfSïi
BangK.
Ella, Hiet
ox.- Gerritsen;
ados, Köpp; Adxianus, Geurts; Sigam
Grilnberg; Wlanco.
Jata,_f~^
ïen vaartL 30," Lagerwaard 1
10! i
Johs.
VREESWIJK: st. K. Vt
ZUTPrlEN st. T
d. Zee; HASSELT:
Har-
9HOOGER-
Fokkiena, Kremer; ALPHEN
der Zee. de Gevs's-GRAVEN-
Lriana. v. Oosten; VLIEREEDE
Cabo. Pronk; STRIJENSAS:
DE LEMMER: Verandering.
n;"HULHUIZEN C ara Maria. langen;
ZAANDAM: Anja. Mannc ■--*•-
IJMU1DEN: Siegrief. J~
ZOOM: Ambulant,
di'sLoU^ OOTSCH^POLDERrMdrU. v. Sti*n
OUDERKERK
SMILDE: Hendi
d. RIJN: Stei
DEEL: Coma. i
Luctor. Bakema
Adrii
-ur~ BERGEN OP
WaaiWERKENDAM:
uc„ HaanUTRECHT: Hubertus.
RuijterOOYSCHE POLDER Maria, _v
i Fyper
d. LJSEL.
KRALINGSCHE VEER: Ambulant, di
Wachter: CULEMBORG: Lahj
ASSEN: 'N<
ling; St. Rosa, Pet
ltt> LierDEN HAAG; Jo-
Aal. Th al ens Fharwohl, Meh-
VLAARDINGEX: Marie-
AJdda Maria. Meijer: MOOR
DRECHT: Moritz Maria. LEI DEN Hol-
landla, BEIMEL: Ebdo Bj<- 1»;
RHEDEN: Roelof je. Hartman: WA. NVELD.
Roger; KAMPERLAND: Onderneming,
VEN H-iKd,.- noRIIRECHT:
ïendr.
Resi
o-Pij) a. h.
janna nocua, o—VUREN: Corjo, v. Weel;
OUDE WATER: Hoop op behoud, J-d. Wal;
RAVEN SVV AA Y Martha, Nout; DE KOOIJ: An-
tonie 2 v. d. Giezen; MILLINlEN:
9, Kurchhoven; H. Stlnnea 26, Kranz;
Catharina, de
THOLEN
*DELFZIJL: Aiida, Krui-
HAARLËMËRMMEER:
Meys; TERNEUZENW. P. B.
Bott; WOU.
Meiis; TERNEUühJls w. c. x>. o.
DRICHEM: Zelden goed 3, Wynbeld
BELGIë: Colonel Lenglez, Verbcrght; NauUliM
12, de Jong; Florentinus, Segers; Fraternity
Somers; Josephine, de B|jl; Emile, v. Cauwen.
berg; Robinson, v. Lent; Auvergne, Anguet: L««
Hendrik?Providence,
Henry, BleyMadeleine, de Decker;
Iburgia, Gorisse
Ook in deze menschen, die de ellende zoo
dichtbij -hadden gezien leefde diepe wee-
moéd en vetrelagcnheid.
In het vreemde logement stonden wij als
vreemden en gaven elkaar de hand, ver
wezen en stilHier heerschte iets on-
definieerbaars ails van een sterfhuis. Wij
gingen maar weer de straat op, waar de
menschen in groepjes elkaar vertelden, wat
zij zouden gedaan hebben!
Vier dooden
Hedenmorgen vernamen wij, dat Koenen
i den afgeloopen nacht aan de bekomen
verwondingen is overleden.
Zijn echtgenoote leefde nog, maar was er
heel slecht aan toeHet aantal dooden
dus thans tot vier gestegen.
'Stad Dendermonde, v. 1
Gomeiza, de Roeck; Brabo 31. Bnifl»; Mar?
guerithe, v. d. Zande; Henjo. Wentink; St. An?
tonlus, v. d. Vonder; Oso 11. Koenen; Najady
v Weelden- Anna. Bol; Maria, do Souter. SL
Aatom., Weatdorp; Mercator. SmUrj.„rj; i.»
den Boer; Helena 1, v. Laken; Martin, Wilde»
beestViator. Meüach; Justine. Clacjjssens;
bella, LepenovMississippi. Maas; L'Echo, -d|
Eede... Grünwinkel. Hammer; Meteor, Krugerj
Maria, v. Perre; Angelique, HuysmansJcanny
WesterlinckAnna v/. Drlel; GUte GOnst, Gooaj
sta Jan Borluut; Antverpla. Hopstaken; Co»
stance, Wijckmans; Emerance, Costers; at. Amew
^rUJITSCHLAND: st. Rotterdam: Deus Gubew
nator Slot; 5 Gezusters, Verboom; Hoop op wek
vaart, de Wilde: Oranje Nassau. Ho v es tad 3
Thalr, Thonlssen; Rudo 2, Tysson2 GebroederSg
Stoop
Gepasseerd na 's middags 12 uur en bestemd
ROTTERDAM: st Perseus; aL Continental; at,
BrabanUa; st. Methan; st. Franz; st. Flora; st,
Cornells; st. K. Vaart 14; st. Fata Morgana; st,
Nlobe; Ajadi, Verdoorn; Helvetia, Huybregta;
Antelama, v. Holt; Betsy. Vermeeren; Anna,
de Graaf; Hermann Buchloh, Linkenbach; Ris-
quons, Verschuren; WiUchis, Wilson; Treue,
Uhler'; Vryheid, Last;
AMSTERDAM: Rceta, Krudlhof; Glsa, v. o,
Bemt; DORDRECHT: st. Theodor; Dl na, Fricke;
PANHEEL: st. Pieter Willem; LOBITH: Spes
Salutis v. Oosten; Jans, de Vlieg; Maaike, Schu
ring; TILBURG: Cito 2, HouwaardKATS: Spes
Ruitenberg; GENDEREN: Adrlana, Verhey;
HELMOND: IJselstroom, Schuring DEN HAAG;
Agatha Geertr., Schot; Frean. Mengedoth;
GOUDA: St. An tonlus, Negenhulzen; 4 Gebroe-
ders. Kalle; ALPHEN a. d. RLJN: Maria, Kern.
Derman; LJMUIDEN: Gutrne, Brink; HEVEA.
DORP: Wilhelmina, Vonk; NIEUWEN DIJK: I
Gebroeders, v. Djjke; LEIDEN: Vrouw Jetto.
Veldman; THOLEN Frapma, Crucq; DE STEEG
Usel 5, Arts; DRIEBURG: Cornelia, Kahle.
BELGIë: Leonle Marie, v. Acker; St. Antoine,
V. Dlnter; St. Therese, Poppelier; Susan, Looy«
schelder; Geziena, Reurich; Providence, Pyl;
Maria, Bakker; Spes SaluUs. Blom; Kornet, Bar.
forth; Anna, de Bruyn; Wallonia, dc Kempe;
Egidia, KieboomIndustrla, Braauw; Adrien, de
Leege; Maximilienne Joseph, Merx; Home, Hul«
baut. I
A
DUITSCHLAND: st. Heluan: st Paula: Vredq
Grob; Edouard, Verberght; Ellse. Konlg; st
l'Avenlr; Lucrun, Otten; St Maria 3, Viltersq
Themls, WlrU; Florcntius. Thyssen; Augustd
de Vree; Aleida Grada, de Beyer; Zeven Gebroei
ders, Theunlxhe: st Baden 4; Willemsbrug!
Meeuwsen; st Duitschland; IJsel 5. Artz; Man
tina, Boele; Avontuur. Langeveld; Drie Gebroe»
ders. v. Dyk; st Llmburgia; Slgo, van Strienj
Emanuel. Bruinsma; Coreia, PiooyMaria TheJ
resia, Mellinghof; st. Str&ssburg;
drlka; Schouwenburg. Kommers;
Veronia Regina, Bi-
Baurik; Mannheim 21..
197. Tames; Ryntrans 8. Hor; Graf Zeppelly
Kuhnlenst VergennesSybllla Z WcUell
Nassovla, HirschmanAdrlaan. DoodewaonU
Richard, Beuringer; st. Johanna; Nelly, v. EckJ
Gustav Adele, Rale; Dr. A. Spilkcr. MeU; Alblu
Hermann; st Lauwerzee: Verandering. VonkJ
Joma, v. Komenst IdeaalTransito. Koeler^
Mqrgenster. Wranders; Nelly. Ross
Dusseldorfl
Mannheim 205
22S, Eichclhardt. Mannhela
d. Bussche;
Shakespeare, Scholte
Geheel rechts het huis, waar de vreeselijke
ramp plaats greep. Heel den daq was de
belangstelling in de 2e Lombardstraat
zeer groot.
Rivierberichten
HANSWEERT, 1 OCTOBER,
I en t^-stemd 1
ROTTERDAM Hermina st.. Telegraaf 17. at;
Telegraaf G. st: Telegraaf 12. st; Elisabeth; van
Ee; Rodeur. Volkcr, Jacobus, van Kaam; Anna
Buyks-^ Po
Maria de Koster, Louisa,
MIDDELBUR
DORDRECHT: 4 Gebroeders, Slager; Dranaco
1. Ploegaert.
AMSTERAM. Stad Amsterdam st; Ancor
ZWI.TNDRFOHT; Unilever 9
LEEUWARDEN; Mart'ia Ant
GELDEHMiVLSEN'2 Gcbroed'
Scholtcn.
ra v d Pogaert
Rynster. Joosten3
Konig: Mariaj
Schaden; Aquator. de Wachter; Cornelia, Wieg»
man: Cornelis, Meurs; st Ryn en Lek 3; Trinh
tas. Stempel; Bavaria 26. Platz; de Hoop, Vogeli
Edison, Kuhnel; Christina, Frohmuller; VigilaJ
Vissers: et Buffon; Hakusan, Lcnz; Charles, d«
Roeck; st. Gretha; Jacoba Cornelia. Okkersoi
st Gerard; Victoria, Duvon: Bina, Gerdelman|
Lippe, Scholten; st. AJax; Mars. Mundschenkj
Maria Louise. Beer; st Johanna; Lion, Wellorj
Marga 2, Göring; Quarto, de Bot; st. Korea; d«
Hoop, Pleterse4 Gebroeders, de Jong; W. vaa
Drlel 50. v. Geffenst. Main st. Gerhard 5;
Fidell, Bacher; Jeon Babtlste. Bacher; st. Monl
Everest; Anna, Kruik; Helnrlch. Wlngardt; st
Irmgard; W. v. Drlel 40, Arntz; En Avant, Cor»
nelissen; st Cornelia; Terneuzen 6. Maas; St
Therese, Pyl; Fraternite 4, Somers; Deo Marcel,
v. d. Broek; st Jupiter; Chariots 9. Dykema: st
Harmonie 4; Eben Haezer, FeenstrnSophie,
Bogaerts; St Antoine. v. Houten; Mathieu. Mar
tens; Overeenkomst. Rei IerLeendcrt. JlskootJ
St Antonius. Boulnk; st Schwiis; Helena, La-
rooyAd ma. Pols; st Kara; Theo, Schimmel;
Elisabeth. Fabrl.
Gepasseerd na 's middags 12 uur en bestemd
DUITSCHLAND: Hema. v. Megcn; Neckartal,
Peters; st. Verandering; Elisabeth Juliana, Hol-
link; Nenuphar. Bryder. Eenrgle 5, Jansen; st
Beta; Widar. Mollerman; Johanna. Bolter; st,
Rlnda; Cornelia H> nrlette. v. Schalk; Aiida,
DraayerSweerls. Kilngc. st AvanUGeziena,
Wendt; Charles. Maes; Lactare. Buyks; Concta
Maria. RomeyndersMaria, Alcbrechter; st
Lord; Catharina. v. Kaam; Adolphlnc, Reynlers;
Neptunus. Snippe: st. Badenla; »t Jenny; Vlator,
Oudakker; Zuid-Holland, den Breejen. Roma,
Ruitenberg; st. Cretio; Noordster v. $1- JBoschi
Irma, Steketc; Nautilus 9, KoratarUo
