Jlirnwr ^rittsdji' (Cmrant
Vereeniging „Kerkopbouw"
ABONNEMENT:
Per kwartaal S 3.2!
(Beschikkingskosten 0.15.)
Per week O-25
Voor het Buitenland bij Weke-
lijksche zending m 6-~"
Bij dagelijksche zending 7.—
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Va cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Daaeüiks verschijnend N euvvsblad voor Leiden en Omstreken
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 3471 DONDERDAG 1 OCTOBER 1931
ADVERTENTIEN
Van 1 tot 5 regels1 1.17V5
0.22 Vi
van 1—5 regels 2-30
Elke tegel meer0.*5
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan "t bureau
wordt berekend - 0.10
12e Jaargang
Dit nummer bestaat uit
EERSTE BLAD.
V DE OOTMARSUMSCHE SCHOOL
KWESTIE.
Naar aanleiding van hetgeen wij schreven
over de ingewikkelde schoolkwestie te Oot-
marsum, verleende het R.K. Centraal Bui'eau
voor Onderwijs en Opvoeding ons inzage van
eenige bescheiden, welke op die kwestie be
trekking hebben.
We zijn daar dankbaar voor, omdat we er
uit leeren, dat het schoolbestuur niet „licht
vaardig" heeft gehandeld. Dit toch is het
ergste, wat schoolbesturen op dit oogenblik
kunnen doen. Vooral nu het met de finan
ciën nijpt, behooren zij niet alleen te vra
gen, hoever zij, met de L.O. wet in de hand
k un n e n gaan, doch ook hoever zij met het
oog op de omstandigheden mogen gaan.
We willen dus dat de schoolbesturen zich
lullen benaarstigen, om niet meer te vra
gen dan beginsel en onderwijs noodzakelijk
maken.
Zij behooren dit te doen in 't algemeen
belang, doch ook, omdat de vrijzinnige pers
aast op „voorbeelden", waarmee zij de paci
ficatie in discrediet kan brengen.
Staat, vanuit dit oogpunt bezien, het
achoolbestuur te Ootmarsum schuldig? Wij
meenen van niet
Het geldt hier een strijd tusschen Burge
meester en Raad, die beide voorstanders zijn
van bijzonder onderwijs; die beide de billijk
heid van een aanvrage om lokaliteiten er
kennen; doch van meening verschillen over
«Ie vraag, of verbouw dan wel nieuwbouw
het voordeeligst is.
Dat hierbij de Burgemeester zich vergist
heeft staat vast Hij raamde, na deskundige
voorlichting, de kosten voor nieuwbouw op
37.500 en betoogde op grond daarvan, dat
verbouw ruim 11.000 goedkooper zou zijn;
terwijl een raadslid in.de vergadering van
29 Nov. 1930 berekende, dat de bouwkosten
voor vijf nieuwe lokalen niet meer zouden
bedragen dan 27.500
Intusschen is de nieuwbouw aanbesteed
voor21.098.—, schilderwerk inbegre
pen: alzoo ruim 16.000 lager dan de bere
kening, waarop de Burgemeester zijn tegen
stand grondde.
Men kan dus waarlijk niet zeggen, dat
hef schoolbestuur met de gelden der ge
meente 6mijt en om de „Hetze'.' in de vrij
zinnige pers te keeren is het goed zullcs dui
delijk in 't licht te stellen.
Doch ook in ander opzicht heeft lïet
Schoolbestuur niet lichtvaardig gehandeld,
door met de bouw te beginnen; althans, zoo
als wij de zaak nu kunnen zien.
Het Schoolbestuur zegt: De Burgemeester
oordeelde hét raadsbesluit in strijd met het
algemeen belang en bracht dit gevoelen,
overeenkomstig art. 76 der Gemeentewet ter
kennis van Ged. Staten, die dit mag men
aannemen terstond verslag aan den
Minister deden. Toen dus na dertig dagen
geen schorsing of vernietiging volgde, was
de Burgemeester verplicht het raadsbesluit
uit te voeren en blijkbaar geschiedde dit
ook, want de waarborgsom werd in ont
vangst genomen en de gunning goedgekeurd.
Dit is ongetwijfeld eesn logische redenee
ring. Maar de Minister schijnt er toch iets
anders over te oordeelen, want op 9 Sept.,
dus maanden na het verstrijken van de ter
mijn van dertig dagen, in art. 76 G. W. ge
noemd, schorst de Kroon het besluit om
geld'en uit de gemeentekas beschikbaar te
etellen.
Hier wringt het dus.
De Minister moet meenen, dat ondanks
art. 76 G. W. schorsing mogelijk is en daar
om wezen we in de vorige driestar op art.
7.7 der L. O.-Wet, waar staat, dat B .en W.
èn het Schoolbestuur, wanneer er verschil
van meening is, zich kunnen beroepen op
den Minister, die binnen twee maanden be
slist.
Echter, we voegden er direct bij, dat er
ook dan moeilijkheden blijven, want niet
B. en W., doch alleen de Burgemeester ver
klaarde, dat hij niet met de maatregelen ac-
coord ging.
Met dankbaarheid namen we dus nota van
de officieele gegevens, welke het bovenge
noemde bureau ons verstrekte; maar we
blijven benieuwd naar het Kon. Besluit in
zake deze kwestie, omdat alles ons nog niet
duidelijk is.
Doch niet alleen werpt men zich op en
kele gevallen, welke in de pers ter sprake
komen; langzaam maar zeker nadert men
het stadium, waarin heel de pacificatie
wordt afgekeurd. Langzamerhand wordt het
openbaar, dat velen toch eigenlijk de vrij
heid van onderwijs niet willen en dat de
scherpslijpers in Volksonderwijs en roode
onderwijzersbond heel wat medestanders
hebben.
Zie slechts het volgende. De Deensche
krant „Morgen bladet" had zich verbaasd
de voorgenomen verhooging der Invoer
rechten ondanks de conventie van Oslo, die
daardoor tamelijk illusoir is geworden, nog
vóór dat zij van kracht werd.
Het neutrale weekblad „De Haagsche Post"
neemt dit over en schrijft er zonder
e e n i g verband met het vorige onder^
Als de redactie op de hoogte was van
onze binnenlandsche politiek, had zij
hieraa«i de vraag kunnen verbinden of
de Nederlandsche regeering niët d'e
hopeloos dure en niet voor malaisetijden
gemaakte, wetten betreffende de ondev-
\vijs-„pacificatie" tijdelijk buiten werking
had kunnen stellen, vóórdat zij haar mo-
reele gelofte tegenover de Oslomogend-
heden schond.
Het blad wil dus de pacificatie tijdelijk
buiten werking stellen, want dan zijn
we waarschijnlijk met één slag uit de finan-
cieele moeilijkheden van het heden en het
blad meent blijkbaar, dat de moreele gelofte
tegenover de Oslo-mogendheden zwaarder
moet wegen dan de moreele en w e 11 e 1 ij ke
gelofte tegenover de ouders, dat er vrijheid
van onderwijs zal zijn.
Het zij zoo. We zijn bereid op de voorslag
van de „Haagsche Post in te gaan, mits het
blad een eenigszins bevredigend antwoord
geeft op de volgende vragen:
1. Hoe heeft de redactie zich in groote lij
nen de wetswijziging gedacht, welke noodig
zal zijn om de „pacificatie" tijdelijk buiten
werking te stellen?
2. Welke bezuinigingen zullen daaruit,
ruw geschat, voortvloeien:
a voor het Rijk; b voor de gemeenten?
3. Zou de redactie zich kunnen vereeni
gen met onderwijs, dat zich, wat de richting
betreft aansluit bij de levensbeschouwing
van het overgroote deel der bevolking van
d»e gemeente, dorp of buurtschap, waar een
school gevestigd moet worden?
Een duidelijke beantwoording dezer vra
gen, doch vooral van de laatste zullen we
op hooge prijs stellen.
DIPLOMATIE
De minister van Buitenlandsche Zaken
brengt ter algemeene kennis, dat mr. A.
Methöfer, te Bogota (Columbia) optreedt als
tijdelijk zaakgelastigde.
ENGELSCHE LIEFHEBBERS VAN
ZUIDERZEE-AARDAPPELEN
Dat de belangstelling ook in het buiten
land voor de Zuiderzewerken groot is, moge
blijken uit het volgende:
Dezer dagen ontving burgemeester Kolff
namelijk een briefkaart (adres was aan den
burgemeester van Holland) van een' inge
zetene uit Birmingham, die Z.Ed. Achtbare
verzocht zijn bemiddeling te willen verlee-
nen tot het bekomen van aardappelen uit
den drooggelegden Nieuwe Wieringermeer-
polder.
BINNENLAND.
ZUIDERZEE VISSCHERIJ RAAD
DE ZUIDERZEE-STEUNWET.
Te Enkhuizen heeft op 25 en 26 Sept. een
ergadering plaats gehad van de Zuiderzee-
Visscherij Raad, alwaar voornamelijk ter
sprake kwamen de maatregelen, te nemen
met het oog op de a.s. afsluiting der Zui
derzee.
Aan den Minister van Binnenlandsche
Zaken zal worden verzocht te bepalen, dat
het verboden is de visscherij met den wou
derkuil of met de bordenkor uit to oefenn
met vaartuigen die voortbewogen worden
door middel van mechanische kracht
Tevens stemden alle leden voor een
bod der wonderkuilvisscherij, dus ook
zei [vaartuigen, zoodra de afsluitdijk ge
dicht is of als het tijdstip van afsluit)'
tijdens de haringcampagne valt zood
voorjaars-haringcampagne geëindigd is.
Voorts bleek uit de gehouden besprekin-
..;n, dat zich van de Zuiderzee-visschers
een geest van ontevredenheid en verbitt
ring meester maakt, omdat nog steeds niet
crschenen zijn de uitvoeringsmaatregelen
als bedoeld in art. 3 en art. 6a van de ge
wijzigde Zuiderzeesteunwet, niettegenstaan
de het thans bijna een jaar geleden is, dat
de gewijzigde Zuiderzeesteunwet door d
Tweede Kamer werd aangenomen.
Inderdaad .is het zeer grievend voor de
Zuiderzeevisschers, dat zij nog niet wete.i
hoe zij ervoor staan met de „Waardevei
mindering". Bovendien werkt deze onzeker
heid zoo remmend op een vlot verloopendc
likwidatie van vele visschersbedrijven en
houdt zij de zoo hoog noodige afvloe.iing
in visschers naar andere bedrijven, terug.
Er werd besloten een deputatie uit den
Raad af te vaardigen naar den Minister
van Waterstaat, om dezen minister den
ernst van den toestand mede te deelen en
jo zeer noodige medewerking te ver
zoeken, opdat de bedoelde uitvoeringsmaat
regelen op zeer korten termijn in 't Staats
blad verschijnen.
We spraken van een Hetze, welke tegen
woordig in de vrijzinnige pers woedt tegen
de pacificatie. Dit is niet overdreven. Want
rij grijpt elke gelegenheid aan om de mee
ning te vestigen, dat het bijzonder onderwijs
millioenen verknoeit met de bouw van on-
noodige scholen.
Zij doet dagelijks haar best om de pu
blieke opinie in den waan te brengen, dat
de lijsten met handteekeningen als regel
betrouwbaar zijn.
Het geval te Ootmarsum, waar in de
kring van voorstanders van 't bijzonder on
derwijs verdeeldheid heerscht over de vraag,
wal het goedkoopste is voor de gemeente,
geeft aanleiding tot hatelijke glossen en
schandelijke verdachtmakingen.
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDINGEN
Bij Kon. besluit is toegekend de aan de
Orde van Oranje-Nassau verbonden eere-
tnedaille, in zilver, aan H. Leonhard, te
Amsterdam.
CONSULAIRE DIENST.
Bij Kon. besluit is aan den heer G. M. E.
[mmink, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend uit zijn betrekking van consul-gene
raal der Nederlanden te Stockholm, onder
dankbetuiging voor de bewezen diensten
De waarneming van het consuIaat-gen<
is opgedragen aan den heer A. Chr. H. Ug-
gla, consul der Nederlanden aldaar.
NA HET KONINKLIJK BEZOEK
AAN AMSTERDAM
Bij het vertrek der Kon. Familie uit Amster
dam heeft de Koningin den Burgemeester
verzocht aan hun, die gedurende het jongste
bezoek, zoowel op den openbaren weg als
elders op de meest ondubbelzinnige
van hun aanhankelijkheid aan ons vorsten
huis hebben doen blijken, Hare Majesteits
warmen dank tc willen overbrengen. De
Koningin verklaarde, ten zeerste onder den
indruk te zijn: van en deel te nemen in het
leed, hetwelk een zoo groot deel van de bur
gerij der hoofdstad door de ongunst
tijden heeft getroffen.
VRAGEN VAN KAMERLEDEN
GEVAARLIJK ERFRECHT.
Mevrouw Va rj 11 a 11 i e-van Embden
heeft aan den Minister van Financiën g*
vraagd, of het hem bekend is, dat bij 1e
bestaande regeling der Successiewet het
voorkomt dat erfgenamen ter wille van de
successiebelasting gedwongen zijn over to
gaan tot het realiseeren van hun effecten
bezit, bij de tegenwoordige catastrofale da
ling van nagènoeg alle waarden, een zoo
geringe waarde in geld ontvangen, dat niet
alleen de erfenis geheel verloren is, maai
dat soms nog sommen moeten worden bij
betaald, hetgeen zelfs tot faillietverklaring
leiden kan, en of hij bereid is een tijdelijke
afwijking van de bepalingen dezer wet 11
overweging te nemen.
VEERDIENST
ENKHUIZEN-STAVOREN
ADRES AAN DEN MINISTER
Te Enkhuizen heeft een vergadering plaats
gehad van Noord-Hollandsche en FrieschP
gemeentebesturen, welke gepresideerd werd
door dpn burgemeester van Enkhuizen
Baron Macknv. Doel van deze bijeenkomst
was een bespreking van de sneltreinverbin-
ding Amsterdam—Enkhufzen, Stavoren—
Enkhuizen en handhaving van den beken
den veerdienst.
Na uitvoerige bespreking werd een adres
goedgekeurd waarin bij den Minister van
Waterstaat wordt aangedrongen op het be
houd van deze verbindingen'
ALGEMEENE VERGADERING
TE UTRECHT
„MEN GAAT WEER VOELEN VOOR HET
BELANG DER KERK
HET PROBLEEM DER
WERKLOOSHEID
R. C. VERWEYCK
NAM AFSCHEID VAN „DE STANDAARD".
Daar is een tijd van komen en daar is een
tijd van gaan; flat geldt voor iedereen en
dus ook voor den heer R. C. Verweyck,
al ligt bij hem tusschen het komen en gaafi
ook bijna een menschenleeftijd. Op 1 Deo.
1SS3 kwam hij als jong redacteur aan Dé
Standaard; gisteren heeft hij afscheid
genomen van het werk, dat hem zoo lief waè
i heeft nien afscheid van hem genomen.
Langer dan menigeen heeft hij het vol ge>-
houden; eindelijk brak ook voor hem de tijd
om rust te nemen. Gedurende vele jaren
heeft hij tot de lezers op onderhoudende
•vijze over de dingen van den dag gesproken
ïii gaf hij ook in ander opzicht Jeiding aai)
.De Standaard Hij heeft de hitte van den
dag en de koude van een slechte bezoldi
ging gedragen, omdat de Christelijke perf
zich ffcn plaats moest veroveren; men heeft
het later trachten te vergoeden; doch dé
groote waardoering voor zijn trouwe arbeid
zal hem betere vergoeding geweest zijn.
Gisteravond hebben de hoofdredacteur
Dr. H. Colijn en de president-commissaris,
burgemeester W. de Vlugt, ir. artikelen,
celke van groote waardeering getuigen, af
scheid genomen van den man, die zoovele
jaren zijn beste krachten gegeven heeft aan
het anti-rpv. dagblad. De man, die voor Dr.
Kuyper, vooral in moeilijke jaren, zoo trou-
e steun is geweest.
De heer Colijn deelde tevens mede, dat de
heer Verweyck als „Bijltje", voorshands nog
zijn medewerking aan het blad zal blijven
irieenen.
De journalisten van heel de Prot. Chr.
pers, thans een respectabel aantal tegen
over den eenling van 1883, brengen van
harte hulde aan den bejaarden collega, en
bidden hem een lichten levensavond toe in
Gods gunst, door welke hij zoo lange jaren
mocht zeggen: Door de genade Gods ben ik,
die ik ben; en wij voegen er met dank aan
God aan toe: Door deze genade heeft Ver-
evck niet te vergeefs gearbeid op dit en
andere terreinen van Gods Koninkrijk.
AMSTERDAM
GEMEENTERAAD
Anticipatiebiljetten
mlllloèn.
)e corrmii
tUd. b>(jkbui
ïal, doch weln
De heer Bei
;lt der Middel
elachclljk, do
heel belangrijk
Gistermorgen hield in Hotel de l'Europe
te Utrecht de Vereen. „Kerkopbouw" haar
algemeene ledenvergadering. Prof. Dr. A.
M. Brouwer, de voorzitter, opende de ver
gadering en gaf dadelijk het woord aan Ds.
VV. A. Z e y d n e r uit Dedemsvaart.
Deze begon met het lezen van Richteren
6 1124 om hieraan vastknoopend een
wijdingswoord
te spreken. Spr. begon met te wijzen op pa
rallellen met deze geschiedenis in de heden-
daagsche lijd. (Jok onze tijd is 'n tijd, waar
in twee levenssferen onverzoenlijk tegenover
elkaar staan, nl. alles wat men in het leven
ziet en doet en wat het geloof kan zien,
men steeds onduidelijker ziet. En daarbij
de kerk die steeds meer wordt een secte,
met al de hoogmoed die er aan verbon
den is.
Op zichzelf is dat niet belangrijk voor
dezen tijd, maar het is juist gevaarlijk dat
deze tijd het niet ziet. Dat was bi]
Gideon ook zoo.
Ook kunnen wij zeggen dat ook nu de
Midianieten elke keer de vruchten weg
halen, als in het voorgelezen verhaal. Als
wij hooren dat niemand weet, w;aar het in
dezen winter op moet uitloopen, begrijpen
we dat wij ons onze arbeidsvruchten zien
ontrooven.
Dan is er deze parallel, dat wij kunnen
zeggen dat als het slecht gaat: God heeft
ons verlaten! Neen, het is integendeel een
teeken, dat God weer onder ons werkt.
Gideon kreeg de roeping, maar aarzelt.
Wij hebben ook een roeping, maar ook wij
aarzelen. Misschien dat dat een teeken is,
dat wij nog uit het rechte hout gesneden
zijn. Echter zal het teeken zijn, dat wij ver
langen voor wij beginnen, dat alle eigen
willigheid door vuur verteerd wordt.
Ten slotte, dat de God, die toch een Heer
2s Vredes is, Gideon de wereld inslingert
en het heilige eikenbosch doet omhakken,
om zoo uiterlijk alles op losse schroeven te
stellen, maar innerlijk alles zeker te ma
ken.
Om dat te kunnen doen, moet de lcerk vol
innerlijke rust zijn. Wat is echter voor ons
de eik van Ofra? Wij zijn het zelf in
halfslachtigheid! Wij moeten alles afbreken
om alleen Christus over te houden. Dan
kan ernst voor ons worden, dat wij God
liefhebben boven alles en onze naasten
ons zelf.
Spr. sloot met een gebed van opwekking.
Daarna nam de Voorzitter weer het woord
om enkele
huishoudelijke mededeelingen
te doen. Strijd zal er zijn in verband met
onze actie, aldus Prof. Brouwer, maar deze
strijd zal en moet een ander karakter dra
gen als wij allen staan in de overtuiging
dat Christus onze Heer is. Wij moeten be
ginnen met ons zelf te overwinnen,
zullen andere moeilijkheden makkelijker
overwonnen worden.
Wat deze vergadering betreft en de on
derwerpen die behandeld zullen worden,
zal niet venvacht worden langdurige be
sprekingen, maar een getuigenis voor het
dagelijksch leven. Hier siond Spr. even
met een kort woord van gedachtenis
uen overleden bisschop x\'. Söderblom.
Vervolgens vond een uitgebreide bespre
king plaats naar aanleiding van de statu
ten, die ten slo.te in de groote lijn wt
goedgekeurd, waardoor dus het voorloopig
bestuur eerst „echt" in functie trad.
Volgend punt van het programma
bespreking van de wintercainpagne.
kele raadgevingen werden hierbij door Prof.
Brouwer gegeven. Plaatselijke afdeeiingen
moeten worden opgericht, opdat niet enkel
eerwaarde heeren, maar vooral de jeugd
gewonnen worde voor kerkopbouw. Met een
opwekking om als het kan het ledenaantal
te verdubbelen in den komenden winter,
sloot de voorzitter deze besprekingen en
gaf het woord aan Prof. D r. JA. Cra
mer, die enkele mededeelingen zou doen
Spr. begon met er op te wijzen dat juist
in dezen tijd men weer gaat voelen het
belang der kork. wat wel blijkt uit deze
vereeniging. Maar eerst dan kan van deze
verschillende bewegingen kracht uitgaan,
als ze het groote gewicht gaan inzien van
de oecumenische beweging. Even gaf refe
rent de historische ontwikkeling weer van
den Wereldbond der kerken, vooral in de
dagen van internationale gespannenheid in
de jaren vóór en in den oorlog. Toen heeft
Söderblom reeds gewezen op de vraag hoe
al deze kerken zouden samenwerken om
ten slotte tegemoet te komen aan de nood
der tijden.
In Stockholm kwam echter theoretisch de
te zeggen had.
ltet praten. Do
is noodig ln verband
dighodon. Er is gee:
Voornaamste Nieuws.
ichen der Bankei
Er was belangst
i kort debatje
huldiging van di
in ln geen geval i
vraag van de kerk op. Wat is de gemeen
schappelijke basis van alle bijeengekome-
nen. Zoo is ln 1927 te Lausanne daartoe
een aparte vergadering bijeengeroepen. Zij
was gedoemd te mislukken, want men kan
niet iedere kerk nivelleeren. Echler heeft
toch Lausanne dit nut gehad, dat voor
ieder die vraag naar de kerk is wakker
geworden.
Nu pas is Cambridge het middelpunt ge
weest van de beweging. Daar heeft het
spreker getroffen hoe de groote eenheid
der verschillende kerkgroepen zich be
lichaamt in de oecumenische beweging.
Heerlijk is het dat ook4kerkopbouw gaat
voelen, dat wij niet eigen kerkje moeten
gaan herstellen, als de adem van Gods
toorn over de wereid gaat. Met Prof. Aal-
ders in zijn boek „Kerk en Kerk" gelooft
Spr., dat ieder tot eer van God in eigen
kring moet meewerken tot de opbouw van
de kerk.
Dadelijk hierop kreeg D r. J. E y k m a n
uit Amsterdam het woord om te spreken
Het vraagstuk van Kerk en Vrede.
De tijd is niet meer zoo, dat we met stil-
vijgendheid aan deze vraag kunnen voox
jgaan. Het is een moeilijkheid van con-
creten aard. De wereld is vas.geloopen op
raag welk zedelijk recht we hebben
>orlog te voeren. Wat .is hierop hei ant
woord van de Kerk (met 'n groote K.)?
Eerst wanneer de Kerk met een groote
anti-oorlogsgeest bezield is, kan zij spre-
woord dat haar ernstig te nemen
is. Er is ten opzichte van den oorlog maar
één houding en richting mogelijk: afschuw
en veroordeeling.
Waarom maakt zich de kérk niet op om,
met terzijdestelling desnoods van alle an
dere vragen, de groote profetes te zijn van
het „de wapens neer!"
Het is 'n vraag van to be or not to be van
de wereld, maar ook van de gemeente
Gods. Spr. wees met groote nadruk op de
ernst van het groote vredesjaar 1932, waar-
immers in Genève de groote conferentie
over ontwapening zal plaats hebben.
Ons eenig antwoord als Kerk mag zijn
niet van twijfel, al is het ook een strijden
voor een verloren zaak.
Een motie werd aangenomen, onder in
druk van het ernstige woord van Ds. Eyck-
man, om het werk voor den vrede overal
en steeds hartelijk aan te bevelen en te
bevorderen.
Hierna sloot de voorzitter de vergadering
tot 's middags twee uur.
MIDDAGVERGADERING.
Te ruim 2 uur opende Prof. Brouwer de
vergadering weer en kreeg D s. J. A. de
Koning, van Utrecht, het woord om te
spreken over
Werkloosheid.
Wij spreken hierover, aldus Spr., om
een inzicht te krijgen in den individueelen
zielsnood en het gevolg daarvan op de
massa.
I. Aan de hand van feiten cn cijfers
maakie referent dat duidelijk. Waar in 1930
er reeds 10 millioen werkloozen waren, zijn
ei momenteel 20 millioen, waarvan in Euro
pa 13 millioen. In Amsterdam 12 pet. van
de arbeidende bevolking. Over de oorza
ken hiervan zijn de meeningen zeer ver
deeld. Congressen en overleg vinden plaats
in korte opeenvolging om tot internatio
nale samenwerking te komen, zonder veel
resultaat
II. Demenschelijketiood is zeer
groot Immers is arbeid buitengewoon gun
stig voor de Westersche cultuurwereld, leder
predikant weet ook uit zijn herderlijke er
varing, hoeveel beteekenis het heeft voor
het religieuse leven.
III. Dus heeft de werkloosheid groote ge
volgen voor de hedendaagsche cultuur.
Het overschot van energie komt uit
enorme zedelijke verwording. De jeugd
wordt aldus rijp voor leuzen van het com
munisme. Ieder die niets meer te verliezen
heeft, is tot alles in staat. Er ontstaat ge
vaar voor revolutionaire uitbarstingen. Met
andere woorden: het leven der gansche cul
tuur staat op het spel.
IV. Vooral na de conferentie
Stockholm is dit actueele vraagstuk
door de kerken aangevat. Het sociaal
wetenschappelijk instituut is hiervan een
gevolg. Toch is de kerk verre ten achter
om een duidelijke voorstelling te geven
omtrent de situatie en eigen wenschen
V. Wij moeten ons op de hoogte t e 1-
1 e n me t de werkelijkheid. De Chris
tenen moeten helpen de nood to verlichten
en te rade te gaan over een oplossing. Dat
kan alleen door diepgaande studie. Echter
bovenal moet de kerk waarschuwe
oordeelen, want er is veel foutief in het
huidige systeem van samenleving.
Door ontwikkelingswerk en persoonlijk"
diensten en offers moeten wij het den
werkloozen zoo dragelijk mogelijk maken
juist in deze donkerdreigervle winter. Er
voltrekt zich in de werkloosheid een óór
deel Gods over de kerk, die onder de hui
dige omstandigheden niet dan met de
grootste inspanning haar leven in de cul
tuur zal kunnen bewaren.
Na deze inleiding werd nog uit de ver
gadering een vraag gedaan over Ghandl
met de veroordeel ing van de Westersche
techniek en de terugkeer tot het spinne
wiel. Ds. de Koning antwoordde hierop en
zei, dat wat betreft de techniek, wij zonder
deze in onze cultuur niet meer kunnen le
ven. Echter is de techniek, ais zc de mensrh
totaal vermechaniseert, zeer zeker te
oordeelen. Te elimineeren zal ie techniek
niet meer zijn in onze wereld.
In een bespreking, die zich naar aanlei
ding van dit onderwerp ontknoopte, w
nog instrueerende opmerkingen gemaakt
door den heer Van G e e I e n, directeur van
de Utrcehtsehe Arbeidsbeurs, die mede ter
vergadering aanwezig was. bijzonder over
wat van den kant van de Christenen gedaan
wordt voor de werkloozen. vvprd uitvoerig ge
sproken. In rasu de kampen in Drente, waar
zendeling Bout werkzaam is onder de te
werk gestelden. alsook hot werk dat juist
de kerkeraad van de Ned. Hen-. Kerk in
Utrecht doet onder de werkloozen. D r
De Volkenbondsraad heeft in het Japansch-
Chineesch geschil een verdagingsresolutie
aangenomen, die door beide partijen
voorwaardelijk is aanvaard.
noodverordening in
(blz. 3)
De val van het Pond en de invloed ervan
op ons land. De meening van Prof. M. Ver-
rijn Stuart.
Nederlandsch goud naar Parijs.
(blz. 5)
Algemeene Ledenvergadering van de Vei
een. Kerkopbouw te Utrecht.
Zesde Westlandsche Geref. Jeugddag.
In den Storm, door Wjerny.
DE NIEUWE LIVREI
DE EERSTE DAAD VAN EEN G. G.
De nieuwe gouverneur-generaal Jhr. de
Jonge is pas in Indië gearriveerd en zette
zijn eerste schrede op de moeilijke weg oui
in deze moeilijke tijden een groot volk te
besturen. Nietwaar, er liggen zware proble
men op zijn pad; in de wereld is angst en
onrust, in Indië beroering en staat er
misère te wachten, al dreigt er voorloopig
nog geen hongersnood en al nijpt niet de
vraag: Waarmee zuilen we ons kleeden?
De nieuwe G. G. echter schijnt als eerste
regeeringszorg zich de pijnlijke vraag voor
gelegd te hebben: Hoe zal ik mijn bedien
den kleeden?
Althans, wanneer ik onwaarheid spreek,
dan doe ik het in commissie, maar het
Nieuws van den Dag van Ned. Indië bericht
uit de meest betrouwbare bron liet vol
gende vernomen te hebben:
„In overeenstemming met den wenscli
van den nieuwen gouverneur-generaal Jhr.
Mr. B. C. de Jonge, zullen de livreien der
paleis-bedienden gewijzigd worden. De te
genwoordige livrei bestaat uit rood en wit.
De nieuwe landvoogd wenscht deze kleur
veranderd te zien in blauw met goud."
Toen Jhr. de Jonge nog een gewoon
mensch was, heb ik hem wel eens van
dichtbij gezien en ik heb ook wel menschcu
gesproken die heel vaak dichtbij hem waren.
En dan hoorde ik steeds, dat hij een bemin
nelijk en eenvoudig man was. Zoo iets is
ook in verschillende kranten geschreven,
toen zijn verrassende benoeming kwam als
G. G. En ik heb het geloofd.
Ik kan me zoo voorstellen, dat de G. G.
niet van rood houdt; ik doe het ook niet.
Maar zonder eenige ergernis maak ik niet
het roode potlood in het stemhokje het
vierkantje van een rechtsch randidaat rood.
En dat ik niet van roode wijn houd. komt
niet, omdat ze rood is. Ook ergert een be
diende met een rood baadje mij niet, ter
wijl ik een stier een dom dier vind. omdat
een roode lap, een wapperend stuk doek,
hem woedend maakt. 2
Nu wil ik aannemen, dat de G. G., die
voor 't eerst weinig blank tusschen veel
bruin zag (hier is 't omgekeerd) een beelC*
kleurenblind werd in stede van te leeren
dat kleur toch maur bijzaak is, doch dat ver
klaart nog niet de gloeiende haat legen rood
en de liefde voor blauw en goud
Zie eens, dat hij rood en wit met blauw
wil aanvullen, streelt mijn vaderlandsch ge
voel, want zoo hoort het en als de kleer
maker van Z. E. daarom met het advies ge
komen was: zet een blauw biesje aan liet
roode jasje en het witte broekje; dan zou
me dat niet kwaad lijken; doch wellicht was
het dan niet in de krant gekomen en had ik
er dus niets van gehoord. Maar nu is het
een regeeriugsdaad en nog wel «le eerste,
waarvan gezegd wordt: de eerste slag is een
daalder waard.
Jammer, dat het hier veel meer kost en
mijn bescheiden advies aan den G. G. zou
dus luiden: Och. laat die pakjes nu maar
hlauw-blauw, d. w. z. wit-rood, want met het
goud moeten we een beetje zuinig zijn.
G. W. Oberman zette de arbeid van de
Herv. kerkeraad n->g wijder uileen.
Staande de vergadering werd nog een
motie aangenomen dat Kerkophouw. gezien
het voorbeeld van den kerkeraad van
Utrecht om te arbeiden onder en voor de
werkloozen, sympathie er mee hetuigt en
andere Gpmeenten opwekt zulk werk te ver
richten of te heipon verrichten.
Nadat nog bij de rondvraag enkele pun-
'on van intern belang behandeld waren,
sloot Prof. Brouwer met dankzegging de
vergadering.
BARON VAN GEEN
UIT INDIË TERUG
De heer F. M. I.. Baron van Geen. particu
lier secretaris van H. M de Koningin, keert
Zatrdag a.s. van zijn reis naar Ned. Tndic
in ons land terug Tijdens zijn afwezigheid
is de functie bij H.M. de Koningin waarge
nomen door kapitein O.O. \«n Kesteren.