Vereeniging „Het Hoogeland"
De Legermanoeuvres in den
Achterhoek
Radio Nieuws.
BINNENLAND.
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1931 DERDE BLAD PAG. 9
MOOI MAATSCHAPPELIJK WERK
VOOR REGELMATIGE ARBEID WEER
GESCHIKT VOOR DE MAATSCHAPPIJ
I.
Volgend jaar December hoopt de vereeni
ging T.Het Iioogeland" haar veertigjarig be
staan te vieren. Hoewel deze vereeniging
door de vele nuttige arbeid, door haar in al
die jaren verricht, reeds in wijden kring
bekend werd, is het toch allicht niet over
bodig" over haar werk onze lezers iets meer
opzettelijk in te lichten, temeer waar ze de
steun van velen noodig heeft en ook waard
is, gelijk nader zal blijken.
„Het Hoogeland" is een christelijke ver
eeniging tot stichting en instandhouding
van arbeid&kolonies, die openstaan voor
zwervers, drankzuchtigen, ontslagen gevan
genen, voorwaardelijk veroordeelden, voor
waardelijk in vrijheid gestelden enz. De be
doeling is, dezen na christelijke leiding weer
terug te brengen in de maatschappij. Daar
naast wil men ook een toevlucht bieden
voor maatschappelijk en geestelijk minder
waardigen.
De vereeniging is een christelijke, maar
dat verhindert niet, bevordert eer, dat men,
gedreven door de liefde die wordt voorge
houden in de gelijkenis van den barmharti-
gen Samaritaan, helpen wil ieder die in
ellende verkeert, ook al is hij religieus on
verschillig. Zoo behoorden in 1930 van de
verpleegden 193 tot de Ned. Herv. Kerk, 58
tot de R.K. Kerk, 35 tot de Geref. Kerken,
3 tot de Luth. Kerk, 7 tot verschillende Pro-
testantsche kerkformaties, terwijl 1 Israëliet
was en 4 tot geen enkele kerk behoorden.
De vereeniging verricht haar arbeid in
drie kolonies,
van welke de kolonie' „Het Hoogeland" in
Beekbergen bij Apeldoorn de eerste is. In
1925 werden aangekocht de kolonie „Wilhel-
minahoeve" te Opende (Gron.) die vanaf
1919 in handen van de Ned. Landkolonisatie
was geweest en de kolonie „Filadelfia te
Vries, die was opgericht onder voorzitter
schap van Ds. M. tei> Broek als afdeeling
van de wijkviereeniging Filadelfia te Gronin
gen en later overging aan de vereeniging
voor Ned. Landkolonisatie en inwendige
zending, die ze overdeed aan „Het Hooge-
We" hebben deze verschillende inrichtin
gen mogen bezichtigen en konden ons zoo
met eigen oogen en ooren op de hoogte stel
len van de mooie arbeid die er wordt ver
richt.
Of is het geen prachtig werk, waarin bij
uitstek de cliristelijke deugd der naasten
liefde kan schitteren, maatschappelijk afge
bogen levens zoo mogelijk weer te her
stellen en ze, gesterkt, weer een nieuwe
kans te bezorgen? We verstaan uitnemend
de bezieling waarmee de directeuren ons
vertelden van hun werk, waarin ze door
hun echtgenooten zoo prachtig worden bij
gestaan, bij wie de verpleegden soms nog
eerder met hun moeilijkheden komen dan
bij den directeur.
Op „Het Hoogeland", de oudste kolonie
der vereeniging, die ook het omvangrijkst is,
heeft de heer G. Veenstra de leiding, op
„Wilhelminahoeve" werkt de heer G. K.
Hoekstra reeds sedert 1 Jan.-1920 als
directeur, toen hij met 2 verpleegden begon,
en op „Filadelfia" is de heer J. A. v. d. M e i-
den thans 12 jaar met de leiding belast,
nadat hij er reeds 6 jaren het opzicht had
gehad over de tuinderij. Om een klein over
zicht te hebben van den omvang van het
werk, zij vermeld, dat in 1930 301 personen
werden verpleegd; 176 werden nieuw opge
nomen, terwijl 180 de kolonies verlieten. In
Beekbergen is plaats voor ruim 50. in Open
de voor ongeveer 30 en in Vries voor ruim
40 verpleegden.
Het leven op de kolonies.
De stichtingen zijn a r b e i d s kolonies. De
arbeid die de mannen verrichten is land
bouw, tuigbouw, veehouderij en industrie,
vooral matrassen-industrie, voor de groot
handel en voor stichtingen. Te Beekbergen
is bovendien nog mattenindustrie (die be
staat in het afwerken van matten voor de
Ned. Cocosmattenfabriek) en papierindu
strie, die zich beperkt tot het met een hand
pers tot pakken persen van bij de huizen
opgehaald oud papier, om het dan te bren
gen naar de papierfabrieken in den omtrek.
Te Beekbergen en Opende bewerkt men
ongeveer 20 H.A. land, terwijl Filadelfia bij
Vries met zijn 7 H.A. oppervlakte voorname
lijk tuinbouw heeft. In Opende is geen in
dustrie, alleen land- en tuinbouw.
Verder wordt het onderhoud der gebou
wen zooveel mogelijk door de verpleegden
verricht, op de eene stichting meer dan op
de andere, al naar de aard der verpleegden.
In Beekbergen bijv., waai' men alleen per
sonen heeft tusschen 20 en 60 iaar, i
dan in Vries, waar men vooral oudere men-
schen aantreft. Al deze arbeid geschiedt on-
De ervaring der directeuren is ,dat er
meestal uitstekend is op te schieten met hen
die aan hun zorgen zijn toevertrouwd.
Wanneer het rechte, amicale, meelevende,
moedgevende woord wordt gesproken en het
juiste vertrouwen wordt geschonken, ziet
men van het meest „hopelooze geval" soms
wonderen. Niet door disciplinaire gestichts
behandeling, maar door zooveel mogelijk de
gewone huiselijke en maatschappelijke sfeer
te benaderen wordt er soms ongemerkt
een belangrijke invloed ten goede
uitgeoefend. Treffende staaltjes werden ons
meegedeeld, waarvan we een enkel in ons
volgend artikel .wanneer we het hebben over
de reclasseering, naar voren hopen te bren
gen. De meesten zijn zeer erkentelijk voor de
opname op een der kolonies, omdat ze zich
bewaard weten vor verder afzakken.
En behalve natuurlijk de voorwaardelijk
veroordeelden en in vrijheid gestelden, is
ieder eiken dag geheel vrij om weer te ver
trekken. De kolonies zijn een vrijwillig toe
vluchtsoord en doorgangshuis. Evenwel moet
tegen misbruik worden gewaakt. Men neemt
tusschen Aalten en Lichtenvoorde. Nog
noordelijker, ten zuiden van Groenlo, stond
de Lichte Brigade. Lichtenvoorde was be
zet geworden door een blauwe verk«>nnings-
afdeeling. Het werd het punt van aanval
voor wielrijders en huzaren, van Rood. Hun
optreden werd gesteund dor de 7 c.M. l>at-
terijen der rijdende artillei.c en door de
pantserwagens. De eerste aanval dezer
strijdwagens mislukte, maai; ze keerden te-
Woensdagavond was het gevecht tot staan nnr met beter succes. Al rijdende vurende
gekomen. De blauwe aanvallen werden ge- drongen zij langs den grootcn weg Liehten-
DE LAATSTE DAG
STRIJD BIJ AALTEN,
LICHTENVOORDE INGENOMEN
Terborg, 24 Sept 1931.
Voorfront kolonie „Hst Hoogeland" te Beekbergen.
der toezicht van de directeuren, bijgestaan
door totaal 4 opzichters. Ook de wasch
wordt gedaan door een man, en een kok in
groot tenue kookt in de nette en zindelijke
keuken het eten.
De landbouw levert meest aardappelen.
Te Beekbergen was men juist bezig deze
machinaal te rooien, waarna ze voor de
winter worden opgeborgen in de nieuwe
vorstvrije aardappelhut, die steeds toeganke
lijk is, zoodat men ook bij strenge kou de
afnemers kan gerieven.
Na 's avonds om 9 uur naar bed te zijn
gegaan, staat men 's morgens reeds vroeg
op, 's zomers al om vijf uur en blijft dan
den geheelen dag tot 6 uur aan den arbeid,
met vaak herhaalde schafttijden; men maakt
dus lange werkdagen met veel afwisseling.
De avond kan worden doorgebracht in de
recreatie-zaal, waar men luistert naar de
radio, of zich bezig houdt met damspel,
knutselwerk en dergelijke, terwijl men ook
kan gaan krantlezen of zich onledig houden
met een boek. Boeken en ingebonden tijd
schriften zijn steeds hartelijk welkom. Men
kan ze ongefranlceerd verzenden aan de di
recteuren of aan het beneden opgegeven
adres van den propagandist, die, hetzij ter
loops opgemerkt, ook gaarne pakketten oude
kleeren ontvangen.!,
Het gaat er vooral om, de mannen
weer aan orde en regel te wennen.
De Ibevolking is teveel vlottend om een
ambacht te leeren. Men wil de werklust
weer opwekken en de gezegende invloed van
geregelden arbeid doen ondergaan. Over het
algemeen bevindt men er zich wel bij.
Meestal wordt met ambitie gewerkt. Door
arbeid wil men zoo weer geschiktheid kwee
ken voor de maatschappij.
Voorts is er een groote mate van vrijheid
Zonder te worden nagegaan .kunnen de ver
pleegden zich in de naaste omgeving (ruim
genomen) vrij rondbewegen. In Opende zijn
sommigen zelfs lid van de plaatselijke Jonge-
lingsvereeniging of van de zangvereeniging,
die zoo nu en dan op de kolonie een zang
avond geeft wat zeer op prijs wordt gesteld.
niet telkens weer op personen bij wie duide
lijk blijkt dat ze, wanneer ze werk hebben en
geld verdienen .alles terstond er door bren
gen, om dan zoodra ze verlegen zijn „Het
Hoogeland" als een veiligheidsklep te ge
bruiken. Maar wie werkelijk in nood zit,
wordt, indien eenigszins mogelijk, niet af
gewezen.
Des Zondags wordt een korte godsdienst
oefening gehouden, geleid door predikanten,
studenten, godsdienstonderwijzers \an ver
schillende kerkelijke richting. En elke dag
wordt met een korte huisgodsdienstoefening
begonnen. Al is „Het Hoogeland" geen Evan-
gelische-inrichting, toch mocht ze ook reeds
voor meer dan een die religieus was afge
dwaald het middel zijn tot terugkeer. Want
wanneer de gelegenheid zich voordoet willen
de directeuren ook gaarne het persoonlijk
contact dat ze met hun mannen hebben,
aanwenden, om hen te wijzen op Christus
den sterken Held, die al wat zwak is in zich
zelf, tot een kracht en steun wil zijn.
We hebben uit de mooie arbeid der ver
eeniging slechts enkele korte trekken naar
voren kunnen brengen. In een volgend arti
kel willen we iets zeggen van de reclassee
ring en van de propaganda. Maar thans
reeds wekken we u op de actie te steunen
die met Oct. a.s wordt ingezet, en die be
doelt, tegen het 40-jarig jubileum het vol
gende jaar ,een kapitaal van 4 60.000 bijeen
te brengen voor het bouwen van
de vierde stichting
die werkelijk zoo hoog noodig is.
Men wil deze plaatsen te Beekbergen, op
het terrein van „Het Hoogeland". Ze moet
plaats bieden aan 80 personen. Het wordt
dan mogelijk meer selectie toe te passen,
daar nu nog de ongewenschte toestand be
staat dat allen, voorwaardelijk veroordeel
den, zwervers .maatschappelijk- en geestelijk
ongesohikten en ouden van dagen in
stichtingsverband moeten samenleven. In het
nieuwe gebouw wil men vooral onderbren
gen ouden van dagen en maatschappelijk-
en geestelijk ongeschikten.
Het geld voor deze zaak is nuttig en goed
6tuit door de sterke stelling bij Aalten,
waarop de roode voorhoede zich geleidelijk
terugtrok. De nacht bracht rust voor het
raeerendeel der strijdenden. Een welverdien
de rust, waaraan zij ook grootelijks behoefte
hadden. De voorposten van Rood werden
steeds verder teruggenomen. Blauw wenschte
echter het contact uiet den tegenstander niet
ie verliezen en zond voorhoede-afdeelingen
voorwaarts om te verkennen waar het roode
concentratiepunt lag.
In de vroege ochtenduren na den kouden
vriesnacht werd voorwaarts gedrongen. Eén
regiment, waarvan een bataljon als flank
dekking dienst deed, werd daartoe aange
wend; twee regimenten bleven in reserve en
opgeborgen in bet bedekte terrein ter weers
zijden van den weg Varseveld-Aalten.
's Nachts was overal artillerie in stelling
gebracht om Aalten en het meer oostwaarts
gelegen Bredevoort te kunnen beschieten.
Rood had zich op hardnekkigen weerstand
voorbereid. Geleidelijk ging het op de stel
ling Aalten terug. Deze was gekozen op de
Aalter Esch, iets N.W. van Aalten gelegen.
Het was een hooggelegen, glooiend aflooperi-
de hoogte, die van de zijde, vanwaar de aan-
al komen moest, door zeer bedekt terrein mandant van het
vas omgeven. Het naderen was dus niet ge- dagorder uit:
makkelijk en zoodra de opdringende blau
wen zich uit de schuilplaats biedende bosch- j
randen zouden vertoonen, moesten ze onver
biddelijk zijn blootgesteld aan het vuur van
hun tegenpartij.
Toen we Aalten naderden waren de roode
voorposten bezig terug te gaan over de Slin-
genbeek om terug te vallen op de afdeelin-
gen, die over een breed front op het plateau
de blauwe legerschare afwachtten.
Rood had er zich in den loop van den
nacht zoo krachtig mogelijk versterkt. Over
al lagen de groepen, gesteund door sterke
mitrailleurafdeelingen, verspreid. Velen had
den op stroo een soort bedje voor zich ge
spreid, dat een welkome beschutting bood
bij het liggen op den kouden bodem.
Geschut en vliegtuigen namen hier deel
aan den strijd. Toch waren het voorname
lijk infanterie en wielrijders en bij Rood de
Koloniale Reserve, die het gevecht voerden.
De Aaltenschc burgerij volgde in grooten
getale en met belangstelling den strijd
De beide groepen zaten hier vrij dicht op
elkaar.
Blauw was uit een boschrand te voor
schijn gekomen en had zich aan de grens
van de Aallter Esch genesteld; Rood lag
aan de andere zijde.
De druk van blauiw nam dermate toe,
dat op het punt waar we stonden, de Kolo
niale Reserve terug moest. Versterking was
dringend noodig en züj kwam in den vorm
van het bataljon grenadiers op auto's. De
vleugel werd verlengd in de richiting Borlo,
0 ZO vm. "L'itzending
ïüit de N'ed. Herv. Kerk
echt. Voorganger:
Dr. M.
HH de heer D.
2 oium. 3 Z.tigi-n
Geloofsbelijdenl
«pel. 1Z Gebed. 13
i. 7 Gebed Orgelspel.
lö Prediking. 11 O: gel
Stil ougeubiik. 16 Orgelspel
S van den dienst tot 1Z.15
s'.C.R-V. .Dameskoor, o. v.
nuit de Evang. Gutb.
Evang. Luth. Fred.
de heer H. W. van KI
rspel 1 Orgelspel. Z Zin
1 (Het
Ps. 138 1 en 4
n 138. 5 Gebed. 6 Zi
117:2 (Herv. Bundel Gez. 36:2
31—37
3 Prediking.
2 (Hen
Dankzegging. 11 Zingen:
ndel Gez. 63 5). 1Z Zeget
oorde binnen, terwijl tegelijkertijd de roode
wielrijders en huzaren door bosschages en
landerijen de blauwen steeds meer in het
nauw brachten, hier en daar groepen ge- ê^zinèên:
vangenen maakten en er in sflaagden tegen 155
12 uur de Driehoek het hart van Lichten--j*r°
voorde te bezetten. Daarmee was de
strijcl beslist. Blauw dat bovendien be-1 bloemendaal. (215.9 m.)^ 10 ji
stookt was geworden door talijke vlieger
aanvallen: van groote hoogte scheerden de
vliegtuigen omlaag moest het opgeven.
Rood was overwinnaar.
Het was een buitengewoon levendige epi-j— s.15 schriftlezing. 8.10—0.45 Concert,
sode in het gebeuren, die vele honderden j Jijdsein. 10 30—11 Korte ziekendienst.
toeschouwei's had. Heel Lichtenvoorde was to jitiverauni. 11—11.30 Lezen van Chr. 1
uitgeloopen. I door mej. J. 'c. M Doycn, te Hilversum.
We willen echter geen risico loopen om 12.30 Gramofoonplaten. 12—12.15 Politie
met een rood of blauw potlood in aanra-1
schijnlijk Da.
king te komen en beperken ons daarom
verder.
Toen Lichtenvoorde viel was het 12 uur,
het uur dat een eind maakte aan de 'eger-
oefeningen.
Tot een aanval op Aalten uit het noorden
en zuiden kon het wegens tijdgebrek niet
komen. Anders ware de toch reeds interes
sante ochtend nog interessanter geworden.
Na afloop van de oefening gaf de com-
eldleger de volgende
Gedurende drie opvolgende dagen hebben
allen, die aan de legeroefening onder mijn
leiding hebben deelgenomen, zich groote
inspanning moeten getroosten.
De troepen hebben daarbij getoond opge
wassen te zijn tegen de hooge eischen, wel
ke dikwiils moesten worden gesteld.
Tot mijn voldoening kwam daarbij een
goede tucht en plichtsopvatting aan den
Van groote heteekenis is het geweest, dat
TI. M. de Koningin en H. K. H. de Prinses
der Nederlanden wederom van Hare hooge
belangstelling in de oefeningen van het
legr hebben doen blijken.
We hebben een goeden indruk van deze
oefeningen meegenomen. Ook van de man
schappen, die inspannende dagen hebben
gehad, maar met opgewektheid zich van
hun taak kweten. Zooals we ze bij Lichten-
oorde bezig waren, was het een lust om
te zien. Daar zat gang en goede wil in.
Gaarne besluiten we met een bijzonder
woord van dank aan den kanitein van den
Generalen Staf A. H. Nijhoff, die niets i
heeft nagelaten om naar vermogen de pers
de voorlichting te geven, welke zij behoefde
op beide dagen om ook na.ar vermogen
haar taak te kunnen vervullen.
12.30 Tijdseir
besteed. Ge geeft daarmee uw medemensch,
die, éi of niet door eigen schuld, in deernis
waardige omstandigheden verkeert, een
kraohtigen steun in de goede richting. En
het geld aan deze stichting gegeven, wordt
zoo economisch mogelijk besteed. Daarvoor
staat u borg de penningmeester, het gedele
geerd bestuurslid de heer J. G. Kruis.
Wanneer ge dus straks, hoe dan ook, want
op velerlei manier kunt ge worden bereikt,
de gelegenheid krijgt iets te geven voor „Het
Hoogeland" laat die dan niet voorbijgaan,
maar wil deze mooie arbeid krachtig steu
nen. Men kan ook steeds terecht bij den pro
pagandist den heer A. Hofstede, Borniastr.
67, Leeuwarden, en bij genoemden heer J. G.
Kruis, Laan v. Meerdervoort 394, Den Haag,
gironummer 79803.
2.353.15 Gramofoon-
ek. 3.15—3.45 Cursus Knippen cn Stof
leren. 3.454 Verzorging zender. 4.TiJd-
45 Ziekenuurtje. te leiden door Ds F.
es. Geref. Pred. te Den Haag. .Muzikale me
dewerking verleenen: mej. C. de Jager, zang:
Drieënhuizen. harmonium. 1 Zingen: Ps.
en 9. 2 Gebed. 3 Schriftlezing: Psalm 19.
ite gedeelte toespraak. 5 Zingen: Ps 131'
14 6 Tweede gedeelte 1
bed. 8 Zin'gei
83 1. 3
t X.C..F
- Tijdsei:
—.Hal
'ed. Chr. Persbure
S'.C.R.C (de H.O V.) 9—9.30 Spi eker de he,
ens. Hoofd der Chr. School to Den Han;
irwerp: „Rust en regel ln het leven >nzi
eren". Pl.m. 10.— Persberichten en Gromi
HILVERSUM (1875 M.l A.VR.O. 8—10 Tijd
sein. GramofoonmuzU k. n">— l'Vi", Tij.ls :u. M, r-
genwljding. 10.15—10.30 Gramofoonmuzif-k. 10 30
lek 12.15—2 Octet
Rustpoos zender. 2.303 Lezi
45 Kinderuur. 5—5.30 Gramol
—7 Orkest. 7—7.30 Boekenhalfuur. 7.30S Co:
S—11 Tijdse
10—10.15 Persbc-
VER. VOOR WATERLEIDINGS-
BELANGEN
VIJFTIGSTE JAARVERGADERING.
De Vereen, voor Waterleidingsbelangen
in Nederland heeft in het Jaarbeursgebouw
te Utrecht haar vijftigste jaarvergadering
gehouden.
In de best uursvacatures werden gekozen
de heeren W. Hanegraaff en P. Jongepier,
waarvan de eerste tevens als voorzitter
wérd benoemd.
In den middag hield de heer J. C. van
Dijk een voordracht over de Utrechtsche
Waterleiding Maatschappij, terwijl de jubi-
leerende Vereeniging in den namiddag of
ficieel door den Burgemeester, Dr. J. P.
Fockema Andreae ln de St. Miohaëlskapel
werd ontvangen.
Heden zal een bezoek worden gebracht
aan de winplaatsen van de waterleiding
van Utrecht, Soest en Hilversum, terwijl
ook het stadhuis zal worden bezichtigd.
VEREEN. ..HORECAF"
BONDSDAG TE MAASTRICHT.
De ver. „Horecaf" heeft te Maastricht haar
vijfden Bondsdag gehouden.
Om drie uur had in de sociëteit „Nomus"
de algemeene vergadering plaats, waarna de
vereeniging ten stadhuize officieel werd
ontvangen.
Des avonds had een feestmaaltijd plaats
waarbij mede als gasten aanzaten het ge
meentebestuur van Maastricht en de be
stuursleden van de Kamer van Koophandel.
INDRUKKEN UIT EGYPTE
X*) (Slot)
De reizen worden in onzen tijd steeds ver
der uitgestrekt. In het eigen land meent
men al spoedig uitgekeken te zijn. De om
ringende landen zijn voor zeer velen bekend
geworden. Andere werelddeelen zijn dege
nen die daarvoor in de gelegenheid zijn,
gaan lokken.
Egypte, tot vóór betrekkelijk kort slechts
bezocht door geleerden, welke er voor stud'ie
moesten zijn, en door de upper ten, trekt
thans groote getallen reizigers tot zich. Het
is heden te doen voor wie aan een reis iets
meer dan gewoon kan ten koste leggen.
Wie echter zuiver voor genoegen of voor
ontspanning naar het buitenland gaat, moet
geen plannen maken voor een tocht naar de
landen aan de overzijde van de Midd'elland-
sche Zee. Hij zal bedrogen uitkomen. Nu
zal hij van het reizen pas genieten, wien
het om 't leeren te doen is. Voor Palestina
en Egypte moet dit voorop staan. Daarom
haken van degenen, welke er eenmaal ge
weest zijn, zoo weinigen naar herhaling.
Men kan zeggen deze landen bezocht te
hebben, en dan is h'et al goed.
Waterdraagster bij den Nijl.
Bij wie leeren, ver
kennen, begrijpen, voor
op staan, is de wensch
levendig nog eens op
nieuw door deze landen
te zwerven, omdat dan
pas de indrukken voor
;oed gaan beklijven.
Zonder voorstudie
kunnen wij al vast nie
mand de reis aanraden.
De Oostersche cultuur
wijkt in alles van de
onze af. Men moet er
zich van te voren ver
trouwd mee hebben ge
maakt. De historie moet
niet een gesloten boek
Zwitserland kan
men bereizen zonder
aan de geschiedénis te
denken, ofschoon ook
dan het volle genot niet
gesmaakt wordt. De
schoone natuur kan op
zichzelf genomen worden. Maar in het
Oosten wordt niets, opgestoken, als men
vreemdeling is in het verre verleden.
Zoo ook dient men zich de staatkundige
situatie voor oogen te kunnen stellen, zal
men zijn economischen blik verrijken. Zoo
van uit de verte beweegt het Morgenland
zich in de achterhoede van het Avondland.
Zullen de rassen, welke daar hun woon
plaats ontvingen, den afstand kunnen ver
kleinen of zullen het aanhangsels blijven?
Dit proces is hoogst merkwaardig voor wie
volop meeleeft in onzen, de aarde met eco
nomische "wijsheid vervullenden tijd.
Drie brokken land liggen daar, waarop
Westersche grootmachten hunne handen
hebben gelegd'. De historie van alle drie
grijpt terug tot in de grijze oudheid. Van
West-Europa was toen alles nog in den
nevel verborgen. In de Oostersche landen is
de kandelaar van de cultuur uitgedoofd en
in het Westen staat deze in zijn zenith, of
is zij ook daar haar omslag genaderd?
Maar het Westen moet aan expansie
doen, zal het zich kunnen handhaven op de
bereikte hoogte van voortbrengend wereld
centrum. Dat het tegelijk missie drijft in
geestelijke goederen is prijzenswaardig, of
schoon dat doel niet voorop stond. Bij het
aan invloed winnen der ethische koloniale
politiek zal gelukkig dit voorname gevolg
méér naar den voorgrond dringen.
En zoo zijn dan Frankrijk en Engeland
hier de vertegenwoordigers der West-Euro-
peesche volken.
Syrië, hetwelk zich uitstrekt om den Liba
non, staat onder Fransoh protectoraat,
Over Palestina oefent Engeland dezelfde be
voegdheid uit en Egypte heet vrij. doch En-
celand heeft zich verschillende rechten
Suez-kanaal bij Port-Saïd
voorbehouden. Irak, hetwelk nog meer Oos-
telijk ligt, noemen wij in dit verband niet.
Wij hebben het niet bezocht, doch het
spreekt ook minder tot ons. Ook hier oefen
de Albion tot voor kort het protectoraat uit
Engeland deed er afstand van. en Irak
wenscht tot den Volkenbond toegelaten te
worden. Natuurlijk is dit Arabische land
met vele economische banden, onder andere
door de opkomende petroleum-ind'ustx'ie,
verbonden aan Engeland.
In Syrië heeft Frankrijk in den korten tijd
na den oorlog, van wanneer het protectoraat
dagteekent, wonderen van kolonisatie ver
richt. De Franschman koloniseert met
charme en doet voor Engeland, men denke
ook aan Noord-Afrika, niet onder. De Duit-
soher heeft er nooit goed den slag van kun
nen krijgen.
Ook omtrent Syrië, waar thans rust
hcersclit, loopen geruchten, dat het straks
los zal komen van het protectoraat, hetwelk
natuurlijk niet wil zeggen los van het
Fransche kapitaal.
Palestina is Engeland toegewezen. Meer
dan eens bleek dit voor Groot-Brittannië een
heet hangijzer te zijn. De twisten tusschen
Arabieren en Joden eischten veel diploma
tiek beleid. Op een bepaald oogenblik heette
het zelfs, dat Londen zijn Hoogen Commis
saris gaarne zou terugroepen uit Jeruzalem.
Gelukkig is dit niet geschied. Binnenkort
hopen wij een paar artikelen te wijden aan
het „Palestina van het Heden", en dan zul
len wij op de Palestijnsche moeilijkheden
nader ingaan.
Egypte eindelijk is thans zoogenaamd vrij,
maar uit de belangstelling der grootste
naties is het niet verdwenen. Ofschoon be-
hoorend tot het Turksche rijk, hebben de
Hoofdweg van Kaïro naar het Zuiden.
Engelschen vanaf 18S2 feitelijk controle uit-'
geoefend over de binnenlandsche aange
legenheden. Toen de groote oorlog in 1914
uitbrak, verklaarde Egypte zich onafhanke
lijk van Turkije en koos de zijde van En
geland. In 1922 volgde een nieuwe stap,
waarbij Egypte tot koninkrijk werd ver
klaard. Engeland reserveerde voor zich be
paalde rechten. Zoo staan de groote ver
keerswegen onder bescherming van Engel-
Bche militairen; staan de Engelsche offi
cieren aan het hoofd van het leger, en be
schermt Engeland de belangen der vreem
delingen. Ook is Soedan nog in zijn geheel
Engelsche bezit.
De Egyptische nationale beweging is zeer
anti-Engeisch gezind en zou de Engelschen
liever vandaag, dan morgen zien vertrek
ken. De laatste verkiezingen, trouwens meer
een vertooning in een land met in meerder
heid analphabeten, bewezen weer, hoe het
nationalisme blijft ageeren. Bij onze komst
te Kaïro was het station bezet door een me
nigte militairen.
Om velerlei redenen zal Engeland zich
niet uit Egypte laten verdringen. Econo
misch is het land altijd van meer belang ge
weest, dan Syrië en Palestina. In de oud
heid was Egypte al de korenschuur der Ro
meinen. Sedert zijn amtere handelsproduc
ten opgekomen. De katoen, daar verbouwd
en oorspronkelijk uit Indië ingevoerd, be
hoort tot de fijnste der wereld.
Daarbij loopt het Suez-kanaal door den
Oostelijken uithoek van Egypte. Nooit kan
Europa toelaten, dat dit kanaal daar, onbe
schermd door Europeesche wachters, ligt
En dit kanaal is voor Engeland belang
rijker dan voor welk ander land ook.
Egypte had ten tijde der Farao's 7 mil-
lioen inwoners; toen
Napoleon er binnenviel
ongeveer 2*/2 millioen
en thans geeft de regee
ring op, dat er 15 mil
lioen wonen. Van Oos-
tersch standpunt bezien
is deze bevolking veel
meer steêvast, dan in
Syrië en Palestina. Dus
ook beter geschikt om
mee te werken aan de
volkswelvaart. Zoo be-
heerschen de Bedouïnen
eigenlijk nog het ge-
heele arhterland van
Syrië. In Palestina ko
men op de nauwelijks
één millioen inwoners
er 100.000 voor van deze
onrustige horden, doch
in Egypte zijn er slechts
eenige tienduizenden
dezer trekkende woes
tijn bewoners.
Landbouw en handel worden van deze
drie landen het meest, intensief uitgeoefend
in Egypte, al staat de landbouw, gezien onze
opvattingen, nog zeer laag. Van dezen han
del is het grootste deel in handen van En
gelschen. Vandaar, dat op vele scholen het
Engelsch onderwezen wordt
Ook wat cultuur betreft, stond Egypte
aan het hoofd der Oostersche volken. Aan
de hand der opgravingen hebben wij dit
reeds aangetoond. Bij den bouw der pyra-
miden kwam al wiskunde, en niet van de
eenvoudigste soort, te pas, en de verdeeling
van het jaar in 365 dagen is in Egypte het
eerst ingevoerd. Het hiëroglyphen-schrift, in
de vorige eeuw tot ontcijfering gebracht,
stelt deze cultuur in steeds helderder licht.
Bij een bezoek aan Oostersche landen,
dringt zich onwillekeurig de vraag op, of
volledige zelfregeering hier mogelijk moei
worden geacht of niet. Naar onze overtui
ging zal het lang, zeer lang duren, indien
althans de mogelijkheid in de toekomst
moet worden aanvaard.
De natuur is, onder Hooger bestel, zijn
eigen weg gegaan en heeft op de Wester
sche volken een ander stempel gedrukt dan
op de Oostersche. Voor den Bijbelkenner is
dit niets nieuws. Natuurlijk moet het Wes
ten alle grof egoïsme terzijde stellen en
moet de politiek in de richting van nood
zakelijke ethiek worden gestuwd. Maar een
chaos zou ontstaan, als bijvoorbeeld Enge
land zijn hand aftrok. Hoe de sociaal-demo
craten het pleidooi voeren voor het zelf
beschikkingsrecht in optima forma der In
dische volken, is een raadsel voor wie in de
wereld zijn oogen den kost gaf. Geen slech
ter dienst zou bewezen kunnen worden aan
onze zwarte en bruine medemenschen.
Zal Engeland zijn positie kunnen hand
haven in de toekomst? Nu het groote impe
rium kraakt en ook de Oosterlingen, ook do
Egyptenaren vernemen van de finantieele
inzinking, en, wat erger is, van de onbe
trouwbaarheid, zij het slechts voor een paar
dagen, der vloot?
Wie zou Engelands taak moeten over
nemen? Wie zien niemand daartoe in staat.
Waarschijnlijk zal Groot-Brittannië zijn laak
als grootst koloniaal rijk nog een tijdlang
kunnen voortzetten, maar overleg over
alle belangrijke wereld na 11 gele
gen heden zal treden in de plaats van
het vroeger vaak alléén doen. Zoo zal
trouwens het finanticel vraagstuk ook
slechts kunnen worden opgelost.
De reis naar Egypte heeft ons verrijkt Zij
heeft ons bovenal geleerd, dat Europa, zal
het zijn taak. der historie getrouw kunnen
blijven vervullen, het Oosten moet voorgaan
in hooge plichtsbetrachting en diep rcligieu-
IX stond in ons blad van 24 Sept fcfc
