-
BINNENLAND.
Schoolnieuws.
ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1931 TWEEDE BLAD PAG. 5
DE BRABANTSCHE
INDUSTRIEDAGEN
BRABANT EN DE WERELD
ECONOMIE
DE TWEEDE DAG
(Van onzen eigen redacteur)
Het program, door de Brabanders in elkaar
ezet, sloot als een bus. Het was, zooals
eeds direct was meegedeeld, niet overladen,
rat bezoeken aan fabrieken betreft; zoodai
X)k de journalisten leven konden. Noch-
ans was de dag zoo vol, dat er nauwliiks
clegenheid bleef iets voor de krant gereed
maken. We hopen daarom in een nabe-
rachting nog wel op een en ander terug te
Fabrieksbezoek.
De dag begon met een goed ontbijt in de
iverse hotels (eere en hulde zij de Bra-
lantsche gastvrijheid!) en daarna toog ieder
ijn weegs om èèn fabriek te bezien. Onze
eg leidde, tegen wil en dank, naar de
'icus-fabrieken: houtindustrie. We hebben
sgen deze beschikking achteraf geen be
waar, want het is een interessant bedrijf:
fabricatie van triplex en multiplex is de
ïoeite van bekijken waard. Er is toch nog
fel wat in ons land!
De directeuren dezer fabriek toonden hun
roote blijdschap over het feit, dat de crisis
len tot heden voorbijgaat. Het is te begrij-
Naar Valkenswaard.
Do leiders van de troep waren van oor-
leel, dat nu weer voldoende aandacht aan
iet economische was besteed en we reden in
articuliere auto's door de stadsuitleg van
ïindhoven naar Valkenswaard.
Het viel ons daarbij op, dat de bouw van
toningen, om welke voor enkele jaren ge-
chreeuwd was, nu stilstond; maar we
regen ook de indruk, dat het aantal onbe
loonde huizen nog niet zoo bar groot is.
.r zijn dan ook veel arbeiders van buiten
ntslagen.
In de Golfclub van Valkenswaard werden
toffie en koekjes, plus goede sigaren gepre-
enteerd en om half 11 vereenigde het
ndorhalfhonderd groote gezelschap zich aan
een noenmaal
tel du Commerce te Eindhoven, aan-
eboden door het Gemeentebestuur.
Aan tafel sprak de heer A. V e r d ij k, bur-
lemeester van Eindhoven over
de Eindhovensche Industrie.
Spr. achtte het eenigszins moeilijk in deze
ijden van malaise te spreken over de in-
ustrie, ook over die in Eindhoven.
Toch zijn er omstandigheden, die het ge-
ïakkelijker maken, zelfs tot een bekoring:
.1. de industrie zelve en haar beteekenis.
Daarom gaf de Burgemeester iets over het
erleden, het heden en de toekomst van de
lindhovensche industrie.
De textiel-industrie is de oudste. De m'eer
ooruitstrevende wever werd de tusschen-
lersoon tusschen wever en den afnemer,
/eer deelgenoot aan de productie en gelei-
lelijk fabrikant.
Naast de textiel-industrie ontwikkelde zich
3 sigaren- en tabaks-industrie, de trijp-
ndustrie, de gloeilampenindustrie, de leder
industrie en andere.
Moeilijkheden zijn er vroeger geweest
enals thans, en dat moge in deze tijden
bemoediging zijn.
De diepste grondslagen voor den bloei der
idustrie zijn geweest de geographische lig-
ng, de sobere levensbehoeften en de ener-
,e van den werkgever.
Waaruit bestaat de tegenwoordige indu-
!rie?
De toestand van het oogenblik ligt bene-
ien het normale peil, b.v. voor de tabaks-
Industrie =t 10, voor de hout-industrie 20,
ïoor de textiel-industrie =t= 30 pet.
In de Philipsfabrieken werken nog ruim
12.000 menschen. De Philips-industrie is ech
De deelnemers brachten ook een bezoek aan het Golfterrein te Eindhoven, waar wij
deze foto maakten. We zien o.m. de Commissaris der Koningin Mr. D»\ A. B. G. M.
van Ryckevorsel; de directeur der P.N.E3I. de heer Jonker enz.
ter slechts een deel van de „Eindhovensche
industrie".
Er arbeiden thans nog in de bedrijven der
grootindustrie:
a. in de 14 bedrijven der metaal-industrie
(o. a. 5 machinefabrieken) 150;
b. in de 7 bedrijven der leder-industrie (5
leder- en 2 schoenfabrieken) 168;
c. in de 10 bedrijnen der steen-industrie
(steenfabrieken en steenhouwerijen) 196;
d. in de lucifersfabrieken 265;
e. in de 17 bedrijven der papier-industrie
(drukkerijen en 1 papierfabriek) 530;
f. in de 20 bedrijven der hout-industrie
(o. a. 4 meubel-, 7 timmer- en 1 sigarenkis-
tenfabriek) 685;
g. de 22 bedrijven der textiel-industrie (6
linnen-, 2 katoen-, 2 wollen-stoffen- en 3
trijpfabrieken) 1500;
h. in de 57 bedrijven der sigaren-industrie
(52 sigaren- en 5 sigarettenfabrieken) 3738.
Daarenboven zijn er nog tal van kleinere
industrieele bedrijven, waarin tot 100 ar
beiders werk vinden.
Wat de toekomst ons brengen zal, vraagt
spreker.
De Wereldcrisis heeft ook de Eindhoven
sche industrie aangetast en haar vitaliteit
gedrukt; maar alle factoren zijn aanwezig
om bij herstel der normale verhoudingen,
haar de plaats weer te verzekeren, die zij
onder de industrieele ceytra van binnen- en
buitenland met zooveel succes innam-
De heer Stuleraeyer zei den Burge
meester dank voor zijn goede woorden en do
directie van het hotel voor het goede noen
maal; waarna de
tocht naar Helmond
aanvaard werd.
Deze stad was in vlaggentooi en het gezel
schap werd bij liet oude, prachtige stadhuis,
vroeger kasteel, opgewacht, alsof de Ko
ningin arriveerde.
De Burgemeester van Helmond
heette de haastige gasten in de zeldzame
raadszaal (waarlijk, hier is het kussen
„raadsheerlijk"!) hartelijk welkom en zette
uiteen, dat Helmond eigenlijk ontevreden
was met het korte bezoek; doch nu had de
commissie onder leiding van den heer P.
van Fenterer Vlissingen er van ge
maakt, wat mogelijk was. Kwamen de be
zoekers dan niet naar de fabrieken, dan
zouden de fabrieken bij de bezoekers komen:
in het stadhuis was een tentoonstelling van
Helmondsche producten gearrangeerd, welke
een bezoek van duizenden overwaard is.
Vooral de Vlisco trok de aandacht. „Wij
kleeden Indië", zei de Burgemeester terecht.
Voorts werd thee aangeboden en maakten
velen gebruik van de gelegenheid om het
mooiste stadhuis van Nederland te bezichti
gen: 't is om te stelen.
Van Helmond ging het nu in een optocht
van ongeveer 40 auto's naar den Bosch (het
schoone lied werd even gezongen, doch het
Wilhelmus domineerde!), waar de origineele
burgemeester Van Lanschot het gezelschap
voor de St. Janskerk opwachtte; eenige in
lichtingen gaf en daarna de kerk liet bezich
tigen en het orgel met zijn 3300 stemmen
liet bespelen.
Er was toen nog even gelegenheid de
hotels op te zoeken, zich te verkleeden en
daarna wachtte de Commissaris der Ko
ningin ons op voor een
officieele avondmaaltijd
in het Gouvernementsgebouw.
Deze maaltijd begon met een dronk op
Hare Majesteit de Koningin en had voorts
het gewone verloop: eten, drinken en luiste
ren naar redevoeringen.
Eerst redeneerde de Commissaris, Mr.
van Rijckevorsel, over
de ontwikkelingsmogelijkheden
van Noord-Brabant.
Ook in deze tijden, aldus spr., dient
zich rekenschap te geven van ontwikkelings
mogelijkheden.
Voor Noord-Brabant hangen zij natuurlijk
in de eerste plaats af van den loop der
wereldconjunctuur en de toekomst van
Europa.
Binnen dit kader is vertrouwen gerecht
vaardigd in de capaciteit van Noord-Brabant,
om in moeilijke omstandigheden te groeien.
Noord-)Brabant, in het begin der vorige
eeuw zeer verachterd tegenover de andere
provincies, heeft dien achterstand ingehaald
en dat onder weinig gunstige omstandig
heden.
Dit moet te danken zijn aan bijzondere
eigenschappen zijner bevolking.
De landbouw, nog steeds het fundament
van zijn oeconomii h leven, staat op hoog
peil. Deze zal zoo noodig de bakens verzet
ten, maar mag middelerwijl niet bloedeloos
gemaakt worden door de crisis.
Als eenige gunstige perspectieven zijn te
noemen: De verbetering van Maas en kleine
rivieren in verband met werkverschaffing
en de ophanden zijnde ontwikkeling van het
verkeer.
De» industrie is onmisbaar voor de sterk
gegroeide bevolking.
Levensvatbare takken moeten desnoods in
den1 storm gesteund worden. Gelukkig pre
cedent van het schoenenwetje.
De bloeiende toestand van de Provinciale
Elect riciteits voorziening ia een gunstige
Er bestaat echter groote wenschelijkheid
van uitbreiding der relaties met Ned.-Indië.
Een groote wijziging der verkeersverhou-
dingen is ophanden. Dit is van belang voor
landbouw, industrie en handel. In verband
hiermede is te noemen: Concentratie tram
wegen; Samenwerking tusschen tram en
bus; Verbinding Schelde-Rijn; De Zeehaven
van Bergen op Zoom; Afwateringsbelangen;
Verbetering der wegen, Rijkswegen en Pro
vinciale wegen.
Nieuwe moderne verbindingen met België
zijn noodig. De bruggen over de groote rivie
ren zijn onontbeerlijk.
Hierdoor zal de ligging van Noord-Brabant
als het ware veranderen.
Noord-Brabant bereidt zich voor op zijn
nieuwe bestemming.
Het onderwijs staat gelukkig op hoog peil
en waar het thans op kwaliteitswerk aan
komt, is dat een groote zegen. Met Gods
hulp gaat Brabant vooruit en door de crisis
heen; maar Brabant moet Brabant blijven!
Tweede spreker aan het diner was Minis
ter Verschuur, en het was een genot er
naar te luisteren. Hij sprak over
Brabant en de wereldcrisis
en liet duidelijk uitkomen, dat het uit is
met nationale economie; de wereldconjunc
tuur beheerscht alles. We werken voor de
wereldmarkt en deze is een sfinx, die niet
zegt, wat ze verlangt, maar schrikkelijk
straft, wie te veel produceert. Dan volgt de
wereldpaniek. En dan vergaat het landen,
zooals Frankrijk, gelijk het koning Midas
verging: zij verhongeren tusschen het goud.
Juist daardoor groeit de idee, dat er een
wereldorganisatie noodig is en maakt Enge
land zich bezorgd over de mark en Frank
rijk over het pond sterling. Daardoor ook,
hoopt men dat de loonen in andere landen
omhoog gaan. Intusschen, wie dat hoopt,
mag binnen de landgrenzen niet op loons
verlaging, als eenig middel tegen de crisis
hopen. Ook hier geldt de wet der weder-
keerigheid. Loonsverlaging zij nooit dogma;
noch te eener, noch te anderer zijde.
Ook deze crisis zal wel eens verdwijnen,
gelijk alle voorgaande en dan zal er heel
wat te regelen overblijven. Tuist omdat zij
zulk een uitzonderlijk karakter draagt. Doch
hier zijn meer lichtstralen. Wij bezitten b.v.
7 pet. van de wereldrijkdom, wij zijn een
degelijk volk; ons land ligt gunstig èn: er
leeft bij velen een onwTikbaar vertrouwen
in de goddelijke voorzienigheid en dat bui
ten onze verdienste.
Brabant staat er uitstekend voor; met
hoop en vertrouwen gaan we de toekomst
tegen. Laten de andere provincies bedenken,
dat Brabant goede beleggingsmogclijkheden
biedt; dat zal het geheele land en niet Bra
bant alleen ten goede komen.
De Minister van Arbeid oogstte groot ap-
Nog spraken de heeren Charles Stule-
m e y e r, voorzitter van het Comité, Henry
A s s e 1 i n, voorzitter van de Buitenlandsche
en J. B. Vesters, voorzitter van de R.-K.
Journalisten; waarna de tafel opgeheven
werd en het gezelschap op het Stadhuis kof
fie ging drinken.
Zoo ging de tweede dag, een mooie dag, öm!
DE PRINSES TE PARIJS
Op het tentoonstellingsterrein van de E.
C. I. heeft de Prinses haar groote bewonde
ring uitgesproken voor het fiere Nederland-
sche paleis, dat in zoo korten tijd was op
getrokken.
Vervolgens heeft de Prinses de inzendin
gen bezichtigd en zich eenigen tijd onder
houden met maarschalk Lyautey.
Daarna is het Balineesche dorp bezocht
GEMEENTEBELANGEN
Gisteren heeft de Nederlandsche Vereeni-
ging voor Gemeentebelangen te Maastricht
een vergadering gehouden onder voorzitter
schap van Mr. S. J. R. De Monchy. Tot be
stuursleden werden gekozen: in de vacature
J. Kardux, die zich niet meer herkiesbaar
heeft gesteld, Mr. Heerkens Thijssen, te
Haarlem, verder de heeren Ubbel Meys te
Rijswijk en Mr. K. Nieland te Groningen.
DAGBLAD ..DE TIJD"
Naar wij vernemen is gisteravond het
definitief besluit gevallen, waarbij de aan-
deelen der N.V. dagblad en drukkerij ,4e
Tijd" aan de N.V. drukkerij da „Spaarne-
stad" te Haarlem overgaan. Nadat in de
komende weken de noodige formaliteiten
zijn vervuld zal dus „de Spaarnestad" de
exploitatie der dagbladen „De Tijd" en de
„Amstelbode" en van de drukkerij „het
Kasteel van Aemstel" ter hand nemen.
GEREF. THEOL. HOOGESCHOOL TE PAPA
Viering 400-jarig jubileum.
Gelijk we reeds eerder berichtten, bestond
de Geref. Theol. Hoogeschool te Papa, in Hon
garije, iMaandag 1.1., vierhonderd jaar. By ge
legenheid van de viering van dit feit, waren
afgevaardigden uit verschillende landen aan
wezig. Uit Nederland was o.m. gedeputeerd
Prof. D r. Th. O b bin k, uit Utrecht. Hij
bracht de hartelijke groeten over van H. M.
de Koningin en zeide, dat H. M. de grootste
belangstelling koestert voor het Hongaarsche
volk.
Na deze toespraak, verhieven zich alle aan
wezigen, onder wie de Rijksbestuurder Horthy,
van hun stoelen en brachten een „eljeu" uit j
voor H. M. de Koningin.
De bisschop Géza von Autal sprak vervol-1
gens den dank uit aan H. M. de Koningin en
tot het Nederlandsche volk.
De professoren Aaldcrs en Bouwman gaven
een overzicht van den toestand der Nederl.
Protestantsche Kerken.
Gely'k men weet, zijn de hoogleeraren Dr. H.
Bouwman en Dr. T. Hoekstra, naar Hongarije
gereisd om de Theologisch School der Geref.
Kerken te Kampen, te vertegenwoordigen by
genoemde jubileumviering. Mede om met de
ontwikkeling van het Geref. leven in die lan
den van nabij nader kennis te maken, waartoe
ze ook reeds eenige jaren geleden een reis on
dernamen.
Tijdens de bovenvermelde festelijkheden wer-
denbeelden van de groote Hongaarsche letter
kundigen Petöfi en Mor Jokai, die vroeger
leerlingen aan deze school waren, onthuld.
ONDERWIJZERS BENOEMINGEN.
Garderen (Hen'. School, hoofd E. van
DonkeiMjoec1/ uit 27 sollicitanten, ing. 1 Oct.,
G. Visser te Baaim.
T hol en (Schooj Geref. Gemeente), mej.
N. Faasse, onderw. te Oostdijk (Z.-Bcv.).
Z u t p h e n (School David Evekinkstr.,
hoofd J. Vogefl), voor vast. W. Selles te Am
sterdam en voor tijdelijk N. G. de Vente te I
Harderwijk.
Apeldoorn, mej. M. A. Dorleyn (kw.
m. acte) aldaar.
Delft (Dr. H. Bavinckschool, hoofd L.
van Klinken), mej. J. Kupérus te Leiden.
P urmerend (hoofd A. Sorber) A. Kaars»
onderw. te Nieuwer brug a. d. Rijn.
A. DE GEUS. t
Gelyk we Woensdag berichtten, is Dinsdag,
te Loosduinen overleden, de heer A. de Geus, j
in leven hoofd der Chr. School aldaar. We le- -
zen nu over hem in het Corr.blad: S
In al de jaren, dat hy sedert November 1920 1
hoofd was van de Chr. U.L.O.-School te Loos
duinen, heeft hij geen schooltijd wegens ziekte
verzuimd. Totdat hy, in 't begin van de groote
vacantie, plotseling door een ernstige onge
steldheid werd aangegrepen, zoodat hij na de
vacantie zyn werk niet meer kon opnemen, hoe
gaarne hij ook gewild had. Hoewel reeds onge
steld, wilde hij toch de eerste vcaantie-week
Mulo-examen in Nederlandsch afnemen, wat
hy reeds eenige opvolgende jaren deed, doch
den eersten morgen vóór zyn vertrek naar
Den Haag begaven daartoe zyn krachten hem.
Een vier- of vijftal jaren was de heer De
Geus Bestuurslid van de afdeeling ,,'s-Graven-
hage" van de Vereeniging van Chr. Onderw.
en Onderwijzeressen, terwijl hij ook zyn tyd
en krachten heeft gegeven als Secr. Kerkvoogd
van de Ned. Herv. Kerk te Loosduinen.
SCHOOLJUBILEA
Te Burum (Friesl.) werd deze weeK het
60-jarig jubileum der Chr. School gevierd.
Deze school, waarvan hoofd is de heer J. Gie-
tema, is een der oudste Chr. Scholen in ons
land. Onder leiding van Ds. H. van Hoogen,
Chr. Geref. predikant, werd ze in 1871 opge
richt, onder veel tegenstand. Ze betrok haar
leerlingen 8 KJM. uit den omtrek, een terrein
waar thans, de jubileerende meegerekend, zes
Chr. Scholen staan. Het jubileum is op feeste
lijke wijze gevierd; des middags werden kin
derspelen gehouden en des avonds was een
bijeenkomst belegd in de Geref. Kerk, waar
Ds. I. K. Wessels, van Harlingen, tevoren te
Burum, een gedachtenisrede uitsprak, waarby
hij zyn uitgangspunt nam in Psalm 78. Vele
andere sprekers, afgewisseld door zang en mu-
ziek, hebben verder nog het woord gevoerd.
ROFFEL-RIJMEN
VEERE
Voor het schoon stadhuis van Veere
Is een steiger opgestaan;
Dat wil zeggen: dat men aan de
Restauratie is gegaan.
't Rijk, dat meestal In-trekt, trok nu
Voor dat goede doel iets uit;
Ach, je weet wat bij zoo'n werkje
Honderdduizend pop beduidt.
Maar we weten ook, hoe zuinig
Ons berooide, arme Rijk
Met de penninkjes moet wezen;
't Kan niet alles tegelijk.
Pluk nu veeren van een kikker,
't Zij dun met of zonder steek,
't Zal je bitter weinig geven
En je maakt jezelf van streek.
'k Wil het hier alvast maar zeggen:
Als er straks wordt aangebeld,
Sta als Hollander je portie
In het restauratie geld.
We zijn trotsch op het verleden.
En dat zijn we dan met recht,
Daarom gaan we samenspannen
Dat die steiger wordt geslecht.
Veere, met z'n mooi verleden,
Afgetakeld en verweerd,
Zal ervaren, dat we t geven
Voor de kunst niet zijn verleerd.
(Nadruk verboden). LEO LENS
L. T. Nagel. Zeist: D. L.
dam en J. Valk. NUkerk.
EXAMENS-HOOFDAKTE
DEN HAAG. Gel
len hebben deelgeni
EXAMENS-GYMNASTIEK
UTRECHT. 11 Sept. Vrije- en orde-oefeningen.
Akte L.O. Geslaagd de dames: C. M Molenaar.
Twisk; H. M. Mulder, Leeuwarden; C. M. P.
Huvera, Rotterdam; H. Q Hofman. Leeuwarden;
J. Hoeflake, Den Haag; C. E. Groenendijk.
Amsterdam en M. E. Geel. Buesum. Afgewezen
1 candid&at
EXAMENS-ANALYST
In October zal te Delft het chemisch—analyst
en 2de gedeelte, diplw
aanmelden btJ den secretaris van de centrale
commissie voor het analyst-examen, Dr. J. van
der Lee, W. Buytewechstraat 171 c. Rotterdam.
EXAMENS-APOTHEKERSASSISTENT
RECTIFICATIE. In de aankondiging gisteren
van bovengenoemd e
aangifte daarvoor i
vóór 17 November. Dit moet zijn 24 September.
EXAMENS-MACHINIST
DEN HAAG. 11 Sept. Geslaagd voor diploma
A da hear W. J G. Kleljn, Den Haag.
A. Lastdrager.
het „Diploma der
Vereeniging van Raden van Arbeid" de heer
C. v. d. Wolf te 'Rotterdam; mej. W. Jonkers en
de heeren P. Sanders en W. J. Smeulers te
SoPlA/a
•-0O geurig als e«n sigaor
maar zijn kan. Goedkoop
door millioenenfabricage
Nieuw fabrikaat.
INDRUKKEN UIT EGYPTE
VII.
Ven geen enkel oud volk is zooveel be-
end omtrent de zeden en .gewoonten, als
de oud-Bgyptenaren. De graven hebben
unne geheimen weergegeven en hierin
indt men een getrouwe weerspiegeling vaji
et leven aan den Nijl vóór vierduizend en
ïeer jaren.
De oude Egyptenaar leefde met zijn ge-
achten blijkbaar altijd vlak hij den dood.
let aardsche leven was niets, vergeleken
lij het hiernamaals. Slechts een doorgang,
en voorbereiding. In het graf werd' alles
leegegeven, hetgeen een voortzetten van
iet leven op dezelfde wijze zou mogelijk
laken. Egoïstisch als de mensch ook toen
tas evenals nu, maakten de rijken en de
nachtigeji gebruik van hun invloed, om
u n rustplaatsen, hijzonder te voorzien van
Herlei hulpmiddelen. In deze religieuse ge-
iruikcn kwam natuurlijk ook wijziging. In
ene bepaalde periode werden de graven
voorzien van teekeningen, welke het
even van den dag weergaven, d'an van
igenlijke gebruiksvoorwerpen
Deze eigenschap der Egyptenaren, om
alles te zien i,n het licht van den dood,
schijnt ook een der oorzaken te zijn geweest
van het snel voortschrijden van het Chris
tendom in de tweede eeuw na Christus.
Evenals in Rome voelden de maatschappe
lijk laagste standen zich hijzonder tot de
leer van Christus aangetrokken. Hier bene
den met al zijn zorgen en moeiten was het
niet. Het Christendom liet de heidensche
religie direct verre achter zich en begees
terde de scharen. Het leven na den dood,
van kind-af opgenomen in den gedachten-
gang, kwam in hooger, volmaakt licht te
staan. Het was hierop, dat de geslachten
zich blind hadden gestaard, maar het helaas
niet hadden mogen grijpen.
Ten zuiden van Kaïro aan den rand van
het woestijngebied strekken zich over een
lengte van veertig kilometer de piramiden-
groepen uit. Daartusschen vindt men aller
lei andersoortige begraafplaatsen. Het zand
heeft deze laatsten gedurende eeuwen ver
borgen voor het oog der menschen, maar
steeds meer wordt ontbloot, onderzocht en
kan dienen tot het heter leeren van de oude
historie.
Napoleon, die tot zoo veel den stoot heeft
gegeven, opende ook feitelijk Egypte voor
den speurzin der geleerden.
In 1798 leverde hij slag aan den voet dei-
piramiden van Giza. Bij zijn expeditie-legev
De Sphinx.
bevond zich een aantal geleerden, die
direct begonnen met het onderzoek naar de
ij ze, waarop de oude Egyptenaren hadden
geleefd. Wel werden de Franschen na eenige
jaren weer verdreven uit Egypte, maar voor
de archeologie werd de poort niet meer ge
sloten en alle Europeesche landen, en niet
minder Amerika, hebben van hun zonen der
wetenschap naar Egypte gezonden, om den
sluier steeds verder op te lichten.
Het. meest indrukwekkend zijn de pira
miden van Giza. Wij hebben ze bij helderen
maanavond bezocht, en op den heeten na
middag. Maar verre staat de indruk van
het bezoek op den laten avond boven dien
van den dagtocht. Men moet den Egvptischen
sterrenhemel piet zijn vollen gouden maan
gezien hebben, om eenigszins de belofte te
kunnen begrijpen: „de maan zal u des
nachts niet steken, noch de zon d*es daags".
Als dan in de woestijn de piramiden zich
eerst vanuit de verte afteekenen tegen den
diepblauwen hemel en daarna vlak vóór den
bezoeker oprijzen, als men indenkt, dat die
eindelooze zandvlakte zich uitstrekt honder
den en honderden uren, en de gedachten
verwijlen bij liet voorgeslacht, dat een ge
heel leven ervoor over had. om zulk bouw
werk te stichten ter voorbereiding voor den
dood, dan voelt imen zich nietiger dan ooit.
Een bezoek op den dag roept een kermis-
1 stemming op. Banaliteit vlak naast het diep
ernstige. Benden Arabieren met ezels en ka-
meelen om op te rijden jioor het mulle zand.
Fotografen, die opdringen; bedelaars, die
zeuren; en gidsen, die schreeuwen,
j Deze allerberoemdste piramide is gebouwd
[door Cheops omstreeks 2800 vóór Christus,
j Rust heeft men zijn overschot echter niet ge
gund. Hij stond op een gespannen voet met
de priesters, wijl hij zijn werklieden zelfs
geen tijd gunde om de tempeldiensten mee
te maken. Nauwelijks begraven, toen men
zijn. ijzeren hand niet meer voelde, is zijn
lijk uit den grafkelder gehaald en prijs ge
geven aan de vernietiging.
Vrijwel de eerste daad van een pharao
was zijn graf te doen bouwen. Zóó ver
trouwd was men met den dood. De meeste
menschen spreken er niet gaarne over. De
pharao maakte echter dagelijks zijn inspec
tie-tocht naar het monument, waarin lnj
zou komen te rusten.
Alen heeft de vraag gesteld, hoe elke vorst
er in kon slagen zulk een grootsch graf
monument gereed te krijgen, waar slechts
weinigen een lange regeering werd gegund.
Het blijkt, dat eerstvbegon,nen werd het vol
ledige graf met zijn kamers af te doen wer
ken. Daarna werd aangevangen met het
zoogenaamde mantelwerk. Hoe langer de
vorst bleef leven, hoe grooter dat mantel-
werk kon worden.
Aan de piramide van Gheops is twintig
jaar gewerkt door 100.000 menschen. nadat
eerst tien jaar was besteed aan den voor-
arbeid, in welken tijd het eigenlijke graf
gereed was gekomen. Horodotus deelt mede,
dat per jaar drie maanden gewerkt werd,
namelijk in den tijd van de N ij lo verst roo
mingen, wanneer de landarbeid noodwendig
stil moest staan. De grondoppervlakte be
draagt vijf en een half hectare. Ongeveer
twee millioen driehonderdduizend steenen
van ruim 1 kubieke meter inhoud waren
noodig voor den bouw. Voor het vervoer A an
deze steenen had Cheops een aparten weg
laten aanleggen van den Nijl naai' die grens
van het woestijngebied.
De piramide is gebouwd in den vorm van
een trap. Zoo was het mogelijk de steenen
van trap op trap omhoog te hijschen. Dit
klaar te spelen zonder moderne hijsch-
ïnachines onder brandende zon is een ver
bazend kunststuk geweest. De steenen zelf
werden uit de rotsen gehouwen, op maat ge
maakt en voorzien van een soort witte kalk-
specie.
De piramide, hoog 150 M. of de helft van
den Éiffeltoren, kan bestegen worovn. Ge
makkelijk gaat dat niet. Zoo nu en dan ziet
men echter een reiziger den tocht aanvan-
gen met behulp van een paar Bedouïnen.
Voor Alpen toeristen schijnt Ihierm nogal
bekoring te liggen. Natuurlijk beproeft
iedereen enkele treden mee te maken. Maar
van de Hollanders is niemand boven aan
geland.
Het inwendige van de piramide is bereik
baar door een donkere gang. Eerst komt men
in een groote hal en daama in de zooge
naamde koningskamer. Hierin is niets meer
te vinden dan een enkele sarkophaag.
Cheops stoffelijk overschot heeft er, als wij
reeds vertelden, slechts korten tijd in ge
weest en de meegegeven gebruiksvoorwerpen
zijn gestolen geworden vóór de archeologen
hu.ii wctenschappelijken arbeid konden aan
vangen.
Naast deze groote piramide bevinden zich
twee kleinere en verder het koningskerkhof,
waar de hooge d'ienaren der kroon en ook
de bedienden begraven werden.
Het is dit groote doodenrijk, dat geleerden
van vele landen tot zich heeft getrokken,
vooral Duit9che en Amerikaansehe. Naar
allerlei musea zijn gevonden voorwerpen
gezonden. Kaïro en Londen kunnen den
groots ten rijkdom vertoonen.
Talrijke boeken zijn gewijd aan de ge
schiedenis en de schatten der piramiden en
der overige oud-Egyptische begraafplaatsen.
Van dit piramidenveld neemt niemand af
scheid zonder eerst den Sphinx bezocht te
hebben. De sphinx is een groote liggende
leeuw met een koningskop en bedoelt wacli-
ter te zijn van deze heilige omgeving. Zij rust
op dien bodem van een put, waaruit steenen
zijn gehouwen voor den piramidebouw. De
lengte van den leeuw is 73 meter, de hoogte
ruim 20, de niond 2*4 meter en het oor
ruim 11/3. De kop is erg beschadigd. Meer
dere malen is deze sphinx weer opnieuw uit
gegraven geworden. Het woestijnzand had
ze dan aan het gezicht onttrokken. In 1SS6
is dit voor de laatste maal geschied.
Bij een sphinx-bezoek be
hoort een kameelrit door het
mulle zand. De meest koud
bloedige reiziger is niet eer
der voldaan of ook hij moet
op het schip der woestijn ge
troond hebben. Met dank
baarheid verlaat hij echter
ook weer gaarne den hoogen
zetel. Het betreft een sport,
waarmede de Europeaan nog
niet vertrouwd is. Maar de
Arabieren maken van de ge
legenheid gebruik den ama
teur-rijder geweldig to snij
den. Er zijn vaste prijzen,
heet het, maar in gunstigen
zin mag hiervan worden af
geweken en vooral de dames
weten geen weg met de pias
ters en zij worden het kind
van de rekening. Tegen de
handige schelmen, die om de
piramiden zwerven, kan een
tourist, die slechts een kort
bozook aflegt, niet vaak op.
Het in feuilleton V genoem
de boek „der Islam in Ost-
Afrika" door dr. tyrhard
Reusch, is thans in ons bezit.
Binnenkort zullen wij op dit
interessante boek nader terug
komen.
Het zesde artikel stond
In ons blad yan Woensdag
9 September.
