Chevrolet
i
Toeristen kiezen haar voor
haar betrouwbaarheid en prestaties -
haar comfort - haar distinctie
MAANDAG 24 AUGUSTUS 1931
DE LANDDAG VAN DE HERV.-GEREF
JEUGDGENTRALE
OP ..LOMMERRIJK"
werd op ..Lommerriik" to
MHIegersberg vanwege de Herv. Geref Jeugd
centrale te Rotterdam een landdag gehou
den, welke schitterend geslaagd mag heeten
£?"yanke,Vk wwd saamgekomen in de
gioote zaal welke meer dan ge\uld was
door een schare, luisterend naar een keur
ie? Str8rierS' Nif4 f,,een uit Botterdam, ook
gestroomd War°n *r vclen suam-
■wh.nl'i" open'ngswoQrd: „Een kostbaar ge.
de heer Z H rt r vo°,z,lter <le'' Centrale,
,e,er z> n- de Groot, zijn vreugde uit
J C Klom? gr°°te °pkPms'- Spr- dankt Ds.
dikant van ?'iiMan Wves,brook. voorheen pre-
léiHo.v Il'Uegersherg, voor zijn aanwezig
heid en richt een bijzonder woord tot luite-
v??vn^"eiaL i' F" Dll-Vmaei" van Twist, om
iVervolgens kort zijn onderwerp te belichten
Naar aanleiding van Prediker 5 toont spr
SJÏlee" schepsel Gods de tijd is en
welk een kostbaar geschenk de tijd is het
Dezelve rnd°dSgdS^he".k Wj onze K^orte
iJeze ga\e Gods is individueel, maar ook ge-
m2f PSC J en hij moet dienstbaar ge
maakt worden tot Gods glorie. Spr. is over-
K?a8<M nG tljd' op dezen landdag doorge
bracht, welbesteed zal zijn.
„De banier omhoog."
De eerste spreker is luitenant-generaal L
F. Duymaer van Twist, van Den
w ,het ondenverp. „De banier om
hoog We leven, aldus spr., in de eeuw van
de rïJpe,?de Jeugd. Een vijf-en-twintig jaar
geleden lag het terrein van de jeugdbewe
ging nog braak. Van de chr. jongelingsver-
ecniging ging in dien tijd weinig kracht uit.
In onzen tijd is men niet mper tevreden met
de plaats, welke een kwarteeuw de jeugd
beweging innam, wat spr. nader toelicht
In onzen tijd gaat het om de vraag: „Wie
zal de ziel van ons volk hebben?" Het is
memen, dat de eindstrijd zal
Jf.tb ,tusaahen Protestanten en Roomsch-
ïifiil; ze!,s hisschen christenen en socia
listen. Bosjewisten en misschien nog croo-
tere vijanden van den Christus zullen in
dien eindstrijd bij de wederkomst des Hee-
ren de tegenstanders zijn.
Van alle zijden werpt men zich thans on
<lc jeugd. \\le de jeugd heeft, heeft de toe-
komst is thans de leuze van allen. Gezien
op de teekenen der tijden moeten de lampen
brandende zijn en het is de roeping van de
a '®uSdbeweging, om de banier
van Gods Woord omhoog Ie houden en de
ziel van den jongeling te vullen met den
«eest van den eeuwigen Koning. De Geref
J?"gp?lani\eni hebben zich aan alle ooper-
viakkigheid te spenen, om allerlei gevaren
te onderkennen, die zoo gemakkelijk d»
jeugd verstrikken. Spr. wijst in dit verband
op de drie vossen: het intellectualisme, het
mysticisme en het relativisme, welks geva-
\vordc" aangetoond, inzonderheid die!
Vnv de laatste richting. De twijfel is het
groote gevaar, dat onze jongemannen be- i
Z,e hebben zich vast te kiemen aan
het absolute. Geef aan de predikers van deze
en vau n°B aI"i«e geen
gehoor, aldus spr., maar houdt u vast aan
rïi w°ML' °m 1,61 raandei, de banier van
Cods Woord, van de ouderen over te nemen
Si. ar te,dl;aem. Spr. besluit met te wij.
sen op de plicht zoowel van Kerk als van
jongelingschap.
twitoova: Uitman- van "°=reape]Ie,
„Ik ben de Heere uw God."
°p de roaping en verantwoorde,
lijkheid van de jeugd jegens de Herv. Kerk.
om naar het Geref. beginsel te leven
Spr zet uiteen, wat de Geref. belijdenis in
houdt, n.l. een geheele ondenverping aan
God en Gods Woord. God heeft heerschappü
over ons, waarom dit beginsel ons ootmoe
dig moet maken. „Ik ben de Heere uw God"
dit woord moeten we gehoord hebben, om
steik te staan in de verwarring van deze
tijden. Dit woord roept ons eiken dag toe,
dat God souverein over ons is als heilige
.Gebieder. Hij eischt ons leven voor Zich op
,cn dan staan wij onmiddellijk als schuldi
gen voor Hem. Godskennis voert ons tot
zelfkennis en doet ons zien, dat ons leven
met beantwoordt aan het doel. God is ver-
menschelijkt en de heidensche waanbeelden
van onzen tijd willen de gebroken verhou
ding tusschen God en ons minder volstrekt
0"ze gewaande veiligheden verstoort
God Die de Heere blijft, Die Zelf gaat staan
in de kloof tusschen Hem en ons. Het kruis
openbaart ons, wie we zijn en doet ons zien
■het vervloekte van ons bestaan. Maar het
openbaart ons ook wie God is en Hij over
wint onzen tegenstand als onze Vader door
Jezus Christus.
Het moet zóó voor ons worden, dat de
Heere onze God is op elke post, waarop hij
ons plaatst, in alle werk. dat we verrichten
on 'n Plk'ft situatie, waarvoor we staan in
Alleen de prediking: „Ik ben de Heere
uw God" kan de verwarde menschheid wak
ker maken. Moge ons leven gebruikt wor
den als een speeltuig van de lof Gods nu
en in alle eeuwigheid!
De voorzitter heet den heer Verbeek Wolt
huis, hoofdbestuurslid van den Hond van
Ned. Herv. Jongelingsvereenigingen op
Geref. Grondslag, welkom, waarna de pauze
intreedt en de aanwezigen verhuizen, om
den landdag in de openlucht voort te zet
ten.
Na heropening verkrijgt Ds. W. R ij n s-
u r g e r. van Polsbroek, het woord, om te
preken over:
„Uit verlies winst"
Dit wonderspreukig woord herinnert aan
:n woord van den Heiland tot Zijn discipe
len: Wie zijn leven zal willen behouden, zal
het verliezen, maar wie zijn leven zal wil
len verliezen om Mijnentwil, zal het behou-
Spr. toont aan, hoe dit woord: „Uit ver
lies winst" van zoo heerlijke beteekenis is
geweest in Mozes' leven en van groote be
teekenis blijft in het leven van iederen ge-
loovige.
Spr. schetst, hoe Mozes Egypte en de we
reld heeft verworpen en Israël en Christus
gekozen en hoe. voor hem uit dit verlies
winst werd geboren. In Israël koos hij den
Christus rnet al Zijn heilsschatten. Dat is
het, wat wij moeten doen in het leven: wel
bewust kiezen voor het Koninkrijk Gods. i -- - -
Spr. wijst op onze voorrechten op geestelijk |weer danig versterkt.
ervolgens de rrisisprohlemcn voor ieder aan
de orde te stellen, wat in dezen ernstigen
tijd wel noodzakelijk is.
Te half drie ving in het Schuttershof deze
Landdag aan. Na de gebruikelijke opening
sprak allereerst de voorzitter, de heer A. d e
Lange, van Goes, een der stuwende krach
ten op de Bevelanden, oen kernachtig ope
ningswoord. Nadat de Chr. Zangvereen. „De
Lofstem" eenige nummers had gezongen,
hield Ds. J. S. Hartjes, van VTissingen,
een geestdriftige rede over „Zaaien en
Maaien". Spr. schetste eerst zijn indrukken
liet Zeeuwsche volk, waaronder hij 6 ja
ren thans vertoeft Veel heeft spr. gezien,
waarover hij zich verheugde, maar ook veel
aarover hij zich bedroefde. Treffende staal
tjes hiervan vertelde spr., maar Gode zij
dank, er komt ook in Zeeland een Christe
lijk Sociale ontwaking. Met groote schreden
gaat thans de Chr. Sociale actie in dit ge
west vooruit. Wij moeten goed zaaien, tot
eer van God. Dan zal er straks ook met
blijdschap gemaaid kunnen worden. Met een
vurige opwekking, vooral aan de talrijke
jonge Chr. Landarbeiders die aanwezig wa
ren, om pal t<e blijven staan en zich niet van
God af te laten voeren, maar Christelijk
Sociaal te blijven besloot spr.
Daarna spraken ook nog de heeren S i-
m o n s, propagandist van den Chr. Land-
arbeidersbond, en Ds. J. He te brij, Vrij
Evangelisch Predikant te Rilland.
Met dank aan God werd deze welgeslaagde
Landdag, die rijke beloften voor de toekomst
inhield, gesloten. De onderlinge band was
gebied en le.gt den nadruk er op, hoe nood
zakelijk het is om evenals Mozes te komen
tot de welbewuste keuze, welke zoo moeilijk
is voor jonge menschen, daar de wereld al
les biedt wat de jeugd verlangt. Echter, die
ereld laat ten slotte zoo ledig en alleen.
Daarom is het zoo noodig de keuze van
Mozes te doen, te zoeken het eeuwige leven,
waarin God gekend wordt in Jezus Chris
tus. Daarin ligt alleen do bron van ware
troost, zelfs voor den grootsten der zonda
ren en voor de diepst gevallenen.
Moogt gij den dichter nazeggen, aldus
Spr.: weg wereld, weg schatten, of zooals
de Oud-Testamentische dichter het zegt:
Wien heb ik nemens U in den hemel? Ne
vens U lust mij ook niets op aarde.
Ds. J. H. F. Remme, van Amsterdam,
spreekt ten slotte over:
„Tijden die verre zijn?"
Op den weg van de goede keuze ligt als
een hinderpaal liet euvel van de zorgeloos
heid, aldus vangt Spr. aan.
Ezechiël was het bijzonder, die de men
schen van de zondige zorgeloosheid wilde
brengen naar de heilige onbezorgdheid en
reeds Noach waarschuwde tegen de ijdele
zorgeloosheid.
In Ezechiël 12 werd den profeet opgedra
gen om op pakkende wijze het volk te wek
ken uit den dommel van zondige zorgeloos
heid. Al de uitwerking van zijn profeteeren
is, dat het volk die tijden van Gods bezoe
king van verre achtte, evenals in Noachs da
gen. Onvoorbereid werd hét volk gesteld
^•oor het vreeselijk einde.
Is het wel waar, dat het gaat over tijden
van verre? Gods geduld is wel schier einde
loos, maar ten slotte zal God den mensch
stellen voor Zijn rechterstoel.
Een deel der jeugdige menschheid is ver-
ant aan dien toestand van zondige zorge
loosheid en ijdele gerustheid. Spr. wijst er
op hoe de godzaligheid noodig is voor leven
en voor sterven heide en hoe een mensch
zichzelf onherroepelijke schade aandoet als
hij Gods roepstem niet wil hooren.
Spr. toont aan hoe zalig het volk is, da'
naar Gods klanken hoort. De tijden zijn niet
rerre, want vandaag kan men sterven en
'andaag moet men leven. Toch is ook weet
wat God belooft voor verre toekomst
Er is reden voor, om het masker der zorgo
loosheid weg te werpen en den stormbal te
hijschen gezien de tijden van heden. Te hoo
ren naar Gods roepstem in zijn leugd is van
zoo groote beteekenis voor hei laven, wat
spr. met een voorbeeld toelicht. De trouw
van de belijdenis is anderen tot zegen. Der.
Heere jong toe te beboeren is de beste toe
rusting voor tijd en eeuwigheid. Mozes' keuze
moet de onze zijn. Eens komt de tijd, waar
van gezegd kan worden: „Waar gouden de
portalen zijn, hoe zullen daar de zalen zijn!"
De heer De Groot dankt allen, die meege
werkt hebben tot het welslagen van dezen
.anddag, waarna Ds. Klomp in dankgebed
voorgaat,
Uit het Sociale Leven.
Gemengd Nieuws.
CHR. SOCIALE LANDDAG IN ZEELAND.
Onze Zeeuwsche medewerker meldt ons:
Zaterdag werd te Goes, onder begunstiging
van heerlijk weer, een Chr. Sociale Landdag
gehouden, teneinde eenig tegenwicht te bie
den aan de kennisvermakelijkheden. Op deze
z.g. „Kermis-Zatcrdag" wordt er niet op
Zuid-Beveland gewerkt en trekt bijna alles
van de dorpen naar Goes. De Chr. Besturen
bond deed goed, dezen landdag te organi-
seeren en bereikte tweeërlei doel n.l. de men
schen van het kcrmisgewoel af te houden en
Men mefldt ons uit Zwolle: Het slaóhtoffer
van de aanrijding op Zaterdag 15 Aug. op
het kruispunt WezepHattemerbroek
vain By landt te Oldebroek is overleden.
Te Alkmaar is bericht ontvangen, dat de
eohtgenoote van den heer Boe&cher, direc
teur van een ijzergieterij, i«n Bretagne
(Frankrijk) aan de gevolgen van een auto-
ongeluk is overleden. Haar man, zoon en
dochter liepen ook wanden op, doch hopen
dezer dagen naar Alkmaar terug te keeren,
om huil vrouw en moeder ter aarde te be-
steilten.
Te Amsterdam reed op de Weeeperzijde
30-jarige S. te L., komende uit de rich
ting Diemen, met groote snelheid, toen hij
plotseling op de tramrails slipte en tegen
eon boom vloog. Zwaargewond werd d
opgenomen en naar bet Onze Liev
Vrouwengasthui6 vervoerd, waar hij aan de
gevolgen bezweken is.
ERNSTIG AUTO-ONGELUK
Men meldt ons uit Moerdijk: Zaterdag
nacht werd door een inwoner van Zeven-
bengschenhoek op den rijksstraatweg nabij
het dorp ten- Heiden een man gevonden in
bewustaloozen t^estaotl, d'ie "uit neais ei
mond bioedde. Ahnstonds werd de politi
gewaarschuwd, die geneeskundige hulp in
riep, waarna de bewustelooze in zorgwek-
kenden toestand verkeerenden man, die
nn Den Haag bleek te zijn, per
auto naar het diiaconessenhuis te Breda
Vermoed wordt, dat de
ongelukkige door een auto met verblind'en-
erlicnting is aangereden. Hiernaar wordt
door de politie een onderzoek ingesteld.
DOOR DEN TREIN GEDOOD
Men meldt ons uit Alkmaar: De electri
sche trein, komende uit Amsterdam, beeft
bij een particuliere overweg alhier
tweetal paarden oven-eden en gedood. Eige
naars van deze paarden waren do heeren
Schot en Booij te Alkmaar. De paarden lie
pen in de wei, waarvan het hek door onbe
kenden geopend was
VERDRONKEN
Te Maassluis ie 's nachts de koopman F.
uit Delft in de Buitenhaven te water ge
raakt en verdronken.
ERNSTIGE VECHTPARTIJ
Men meldt ons uit Breda: Tusschen do
militairen J. K. en C. R., woonachtig te
Rotterdam, en twee arbeidere, de gebr. li
ie het Zondag bij de haven alhier tot een
vechtpartij gekomen, waarbij K. een door
den oudsten der broeders H.
6teek iin den hals en óin den linkerarm op
liep. K. is naar het militaire hospitaal over
gebracht Zijn toestand is bevredigend. De
vechtpartij was door de broeders H. uitge
lokt, zonder dat hiertoe eenige aanleiding
bestond. Beide broers zijn gearresteerd.
ROOFOVERVAL
Men meldt ons uit Alphen a. d. Rijn: Vrij
dagavond circa half elf is een Rij>nschipper
(Belg van nationaliteit), alhier met zijn
schip in lossing liggende bij de fa. Oost
hoek, onder Hazeisuoude door drie perso
nen, met wien hij eerst een glaasje bier hasl
gedronken, beroofd van ƒ270. Nadat de
schipper het café luid verlaten, werd hij
door deze personen gevolgd. Inmiddels
mocht het de politie gelukken de dadeis
D
E zomer is weer ten einde, de herfst is gekomen
met haar weelde van kleuren, met haar wonder
lijke belichting over gouden bosschen, haar nevelen,
haar heerlijke stemming van rust...
De "fijnproever" onder de toeristen verkiest dit
jaargetijde voor zijn reizen. En wat is heerlijker
denkbaar dan te genieten van de schoonheid der
natuur in een soepelen, eleganten wagen, met een
krachtigen zescylinder motor en een comfortabele,
fraaie carrosserie De Chevrolet verzekert U het gei_ot
van een ideale, ongestoorde vakantie Bovendien kunt
U met de Chevrolet steeds rekenen op een onberispe
lijke, snelle service. Waar U ook in Holland reist, U bent
nimmer verder van een Chevrolet Dealer verwijderd
dan 30 K.M. en in verscheidene streken zult U er binnen
een straal van 20 K.M. 6 a 7 tegen kunnen komen.
GENERAL MOTORS CONTINENTAL S. A.
A. J. STALLINGA
HOOGEWOERD 56, LEIDEN, TEL. 361
Chevrolet - Pontiac - Oakland - G.M.C.Trucks
Hazeiswoud-e, heeft de schipper bovendien
te water gediuwd, terwijl hij voorts met een
hard voorwerp op zijn hoofd werd geslagen.
W. is aangehouden door de politie van
Overerfde. De twee andere verdachten zijn
Zaterdagmiddag door de Rijksveldwacht
van Alphen en Hazerewoude opgespoord en
aangehouden. Op de verdachten is nog het
grootste gedeelte van het bedrag terugge
vonden.
BRANDEN
Op W'ieringen (N.H.) is de bloembbllen-
echuuir van S. S. Wagemaker met den ge-
heeten inhoud afgebrand. Een vijftal rijwie
len, land- en tuLnbouwgereedechappen enz.,
gingen mede in de vlammen op. De oorzaak
van den brand is onbekend. Verzekering
deikt de schade. De schoonzoon ven Wag.'-
maiker, die trachtte iets van den inhoud te
redden, bekwam daarbij deerlijke brand
wonden, zoodat geneeskundiige hulp voor
hem moest worden in je roe pen.
Bij Amstelveen (N.H.) brandde de boven
verdieping van eun perceel aan d Van
Borssatenkade geheel af, benevens het dak
aan te houden. W., vroeger wonende te Ivan een belendend perceel.
Bij Ruurlo (Gld.) geraakte een auto met
een groote partij manufacturen in a-iui.
Alles werd een prooi der vlammen.
HET AUTOPED-GEVAAR
De Raad van Breda ontving een adr- van
het hoofdbestuur van den Ned. R.K. Bond van
Rijwielhandelaren en Herstellers, verzoekende
regeung te treffen voor het gebruik van
autopeds. De voorzitter merkte op, dat het
hier niet gaat om een bijzondere regeling,
r om de handhaving der politieverorde
ning. De gebeurtenissen der laatste weken
het is voorgekomen, dat de G.G.D. per dag
6 a 7 ongevallen door autopeds veroorzaakt
moest behandelen zijn oorzaak dat de ver
ordening inzake het verbod van autopeds niet
meer zoo soepel kon worden toegepast.
MEN ZIJ GEWAARSCHUWD
Sedert eenigen tijd wordt er van verschil
lende zijden propaganda gemaakt voor het
plaatsen van Belgische premie-obligaties, ge
naamd „Dommages de Guerre- Oorlogsscha-
Belgische Regeering siechts garandeert de be
taling der rente en der aflossingen vnn de obli
gaties, vermeerderd met de premies volgens
de aflosingsplannen tegen overgave
spp. der coupons en obligaties.
De bedoelde ieeningen zijn geheel tijdens de
nissies geplaatst,ij resp. in 1921-'22 en 1923
De Belgische Regeering heeft geen enkel
beiang bij' de verkoop der bedoelde stukken,
hetzij op afbetaling of anderszins, en gar an
rt dus in geenen deel'e den goe
den afloop van die operaties, zoomin ais eenig
•oordeel, hetwelk de verkoopers in uitzicht
tellen.
GEHEIME DISTILLEERDERIJ ONTDEKT
Te Peize (Dr.) is door belastingambtenaren
samenwerking met gemeente-politie een
geheime distilleerderij ontdekt in de woning
van den manufacturier P. J. v. d. M. Bebaive
een compleet toestel werd ook een groote hoe
veelheid grondstoffen in beslag genomen.
KINDERVERLAMMING
Te Leur (N.Br.) is een geval vnn kinder
verlamming geconstateerd bij een zesjarig
1631 - DE SLAG BIJ OLINDE -1931
Handhaving onzer positie in West-
Indië.
Een kloeke zege op 12 Sept. 1631. i
Onder de historische gebeurtenissen van
drie eeuwen terug mogen wij voorzeker ook
wel rekenen de oprichting der Oost-, maar
ook die der West-Indische Compagnie.' De
historische bizonderheden, waaronder beide
Compagniën gesticht zijn. zijn ieder wel
voldoende bekend. Het is dan ook niet ons
doel hier heden op in te gaan, maar wèl
een historisch gebeuren vast te leggen, welk
feit mij dezer dagen als zijnde drie eeu
wen geleden op 12 Sept a.s. hopen te
herdenken. Wat is er in die drie eeuwen
voorbij gesneld! Het is dan ook onze dure
plicht onize stoutmoedige voorvaderen te
herdenken en hun nagedachtenis te eeren.
Zooals bekend zijnde, zocht ook de Zeeuw
sche Kamer der West-Inc'/sehe Compagnie,
ver van hun eigen grond, naar een gelegen
heid om Koloniën te stichten, opdat het
Zeeuwsche Gewest daarvan dan ook de
vruchten zou plukken. Allerlei plannen wer
den in bespreking genomen en verschillen
de ondernemingen uitgevoerd.
Een dezer 'ondernemingen was de beroem
de tocht naar Brazilië. De Compagnie, door
het veroveren der zilvervloot gesterkt en
aangemoedigd, besloot ook in deze streken,
waar reeds eenige veroveringen, gemaukt
waren en waarop de Zeeuw*yi al vroeg het
oog geslagen hadden, vasU steunpunten te
krijgen.
Het sterke 01 i n d ook wel Ternam-
bucq genoemd belangrijk Zoowel om zijn
ligging, als om zijn oortbrengselen van
i het doel van de-
Het vertrek naar West-Indië. j
Aan don manhaftigen iLonck werd het
opperbevel toevertrouwd. Tot admiraal werd
benoemd de kloeke zeeheld P i e t e r
Adriaanzn Ita en tot vice-admiraal de
bekende Joost Banckers, beiden Zeeu-
Voorwaar een uitnemend drietal, en
waarlijk niet de eereten de besten. Onder
:n Banckers liepen spoedig 7 Zeeuwsche
schepen uit, die weldra nog door 12 andere
gevolgd werden. St. Vincen t was het vr-
eenigingspunt De vloot groeide aan en telde
weldra 61 zeilen en was met ,7000 koppen be
mand. Het was de sterkste uitrusting die ooit
in de Nederlandsche haven gedaan was.
Het Zeeuwsche Gewest, zegt Dr. E. B. Swu-
luwe in zijn „Daden der Zeeuwen", leverde
er een derde van.
Zoo iwas de vloot dus zeilklaar, maar zóó
wegvaren van St. Vincent wilde men niet.
Men wenschte wat zeer te loven was
des Heeren zegen over deze onderneming
afsmeken en daarom werd op St. Vincent
In het begin van Februari kreeg men de
kust van Brazilië in het gezicht en weldra
begon men den aanval. De landingstroepen
werden ontscheept en zoowel te land als te
water werden de vijandelijke sterkten be-1 Een Raad
de Zeeuwen gedekt te zijn.
Maar dat was buiten de Zeeuwen gere
kend. die vanaf hun geboorte niet bang voor
water waren. Spoedig hadden zij de rivier
verkend en doorwaadbare plekken onitdekt.
Nu was het overtrekken slechts kinderspel
en het duurde niet lang of de overtocht naar
de andere zijde was volbracht. Zonder ook
maar een oogenhlik te aarzelen koos de
vijand het hazepad.
De onzen trokken daarop dadelijk naar
01 i n de door en tastten de stad van ver
schillende zijden aan. Inmiddels was de
admiraal Ita met 500 man door den gene
raal afgezonden, doch voor deze aankwam
was de stad Olinde reeds door de onzen
Kort daarop werd door Callenfels, gehol
pen door Joost Banckers, hei fort St George
genomen en het eiland Antonia Vals
bemachtigd en nog voor het einde der
maand waren alle sterkten in Ternambucq
in onze handen.
Op den lOden Maart hield men eesn open
bare dankzegging voor deze overwinning.
Nu kon men zeggen, dat de West-Indische
Maatschappij vasten voet in Amerika had
en kon zij gerekend worden met die uit het
Oosten te zullen wedijveren. De meeste sche
pen werden met den rijken buit bevrach
en keerden naar het Vaderland weer, ge
deeltelijk onder bevel van Lonck, gedeelte
lijk onder Banckers. Een sterke afdeeling
der vloot werd ter verdediging van de gc-
j wonnen en bezet Ie plaatsen achtergelaten.
stookt. Lonck en Ita beschoten de forto
op het steen en landreciff. De kolonel Van
Waardon burg rukte inmiddels langs 't
strand op de stad los. De luitennnt-kolonrf
S t e i n-C a 11 e n f e 1 s viel aan het hoofd
van ruim 1000 man den vijand op het lijf.
Deze had zich bij Rio Dolce verschanst
een meende door de rivier .voldoende voor
van Bestuur was er reeds be
noemd en men kon dus het doel van den
tocht als volkomen bereikt beschouwen, in
dien men slechts hij maclvte was om het
gewonnene te beschermen.
Voor die bescherming zorgden de Zeeu
wen. Tot driemaal toe in 1 jaar tijds
kwam er versterking uit Zeeland, want de
Zeeuwen, die zooveel tot de onderneming
en uitrusting dor vloot, alsmede tot het be
machtigen van Olinde hadden toegebracht,
gingen voort, niet alleen om te bewaren
wat men gewonnen had, maar ook om de
overwinningen uit te breiden.
De admiraal Ita vertrok zelfs niet naar
het Vaderland, maar zette met eenige sche
pen koers naar die streken van West-Indië
vroeger reeds door de Zeeuwen aange
daan of in hun bezit om aldaar nieuwe
voordeelen te behalen en de gemeenschap
met Brazilië te openen.
Met goedvinden van den Raad van Bra
zilië vertrok Ita met zijn smaldeel. Een zij
ner eerste verrichtingen leverde het bewijs,
dat hij de Zeeuwsche zaken ter harte nain.
Hij zond een schip zijner vloot naar Ta ba-
go. om te vernemen hoe het aldaar met de
volksplanting gesteld was.
Vervolgens stelde hij orde ter bereiking
van het hoofddoel van zijn tocht, om n.l. te
waken tegen een Spaansche vloot, weike
uit Nova Hispania werd venvacht. Vastelijk
besloten hebbende den vijand te bestrijden,
zoo hij dien ontmoeten mocht, had hij maat
regelen genomen en bevelen gegeven, wel
ke den bekwamen Vlootvoogd kenschetsen.
O.a. had hij naar oud Zeeuwsch gebruik
vereeringen voor bizondere bedrijven uit
geloofd en hierdoor den moed zijner vlote
lingen aangewakkerd.
De vijand daagde echter niet op en de
wakkere admiraal werd genoodzaakt, daar
de voorraad op de vloot verbruikt was. on
verrichterzake naar het Vaderland weêr te
keeren, alwaar hij weldra in dienst van Z"e-
land's Admiraliteit trad in den rang van
kapitein. Voor hij terugkeerde, had hij den
Commandeur Booneeter naar Brazili-
gezonden, ter versterking van den generaal
Pater, die met den Zeeuwschen admiraal
Ma rten Thijszn. derwaarts gestevend
was. om de gewonnen punten tegen een
i vijandelijke vloot, die in aantocht was, te
beschermen.
De Spaansche admiraal Don Antonio
D'Oqendo verscheen dan ook weldra met
loot van 53 zeilen, waaronder 17 groote
oorlogsschepen, met 4000, grootendeels be
proefde, Spaansche soldaten bemand, die
voorzien wuren van 400 metalen stukken,
ongerekend de ijzeren,
De strijd op leven en dood.
Nauwelijks had onze generaal hiervin
kennis bekomen of onverschrokken zeilde
hij den vijand tegemoet Daar hij echter
verkeerd was ingelicht omtrent de sterkte
der vijandelijke vloot, had hij slechts 16
schepen met zich genomen. De kans was
dus we! ongelijk. Gelukkig vergezelde ad
miraal T h ij s z n. hem en deze t>eide aan
voerders vooral vergoedden door hunnen
moed en beleid wat in strijdkrachten ont
brak. Zij wakkerden den wankelen mo.»d
van sommige knpiteinen op cn gaven zelce
het voorbeeld dat men den overmachtigen
vijand niet vreezen moest.
Pater viel, geholpen door den Zeeuw
schen kapitein Jan Mast (die het schip
„Walcheren" commandeerde) hei schip van
den Spaanschen admiraal aan. Kapitein
-Thijszn., gesteund door den commandant
van de „Utrecht", Dingen Janszn., viel
op den vire-admiraal der Spaanschen aan
Het gevecht was vanaf het eerste moment
zeer verbitterd. De Spanjanrden dreven de
vrees voor schande, het gevoel lnin meen
derhoid, de hoop op groot gewin, en de on
zen plichtliesef, vrees voor een onherstel
baar verlies hij nederlaag, en de nood. tot
de inspanning vnn alle krachten arm. Waar
men aan elkaar vastraakte was het- een
strijd op leven of dood.
Het schip van generaal Pater werd :n
brand geschoten en hijzelf stierf daarbij den
heldendood. Na drie eeuwen herdenken
hem met eerbiedige hulde. De kapitein
Mas t, die hem. volgens de Laet, „zoo lang
hij kon, mannelijk secondeerde", werd door
verscheidene galjoenen, die D' Oquendo
bijstonden, belet zijnen Vlootvoogd te red
den. Hij hield echter het gevecht vol. sloeg
zijn vijanden terug en bracht er zijn schip
zelfs behouden af.
Gelukkiger dan de generaal was de admi
raai Thijszn. Niettegenstaande de „Pro
vincie Utrecht" mede in brand was geraakt
en aan zijne cijde verging, schoot hij h»d
schip van de vice-admiraal en het galjoen
St. Jan Baptisten m den grond en veroverd®
bovendien nog het galjoen Bonaventura.
Den geheelen 12de» September 1631 had
het gevecht geduurd. De nachi belette ech
ter om met den strijd voort te gaan. Toen
de dageraad echter weer aan de kimme
verscheen, waren de Spaansche schepen ge
vloden. Met een ongelijke kans hadden dus
de onzen de zege behaald, hoe duur oio
ook gekocht was. De Zeeuwen hadden hier
aan een roemrijk aandeel, zegt Dr. E. B.
Swaluwe. Waren velen nalatig geweest --
10 van de 16 kapiteins hieven werkeloos toe
zien des te verhevener is de heldenmoed
van hen. die. hij gemis aan hulp, volhielden.
De admiraal Thijszn. voerde hierop zijn
geteisterde vloot, maar tevens het teeken
zijner zegepraal bet veroverde galjoen
op de roede van Olinde. Het doel van don
vijand om de door de onzen in Brazilië ge-
•wonnen terreinen en steunpunten voor on
zen handel te heroveren, was alzoo verijdeld.
Het dreigend gevaar was afgewend. D®
Kolonie was behouden!
En thans, na drie eeuwen, herdenken »vij
op 12 Sepienil»er dezen dappere helden, dia
ile eer van ons Vaderland, in het verre Wes
ten zoo hoog hielden.
Goes.
A M. W ESS ELS.
