llirnwr geihsrt)
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
10e Jaargang
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
ABONNEMENT:
Per kwartaal 3.25
(Beschikklngskosten 0.15.)
Per week 0.25
Voor het Buitenland bij Wek©-
lijksche zending m 6.—
Bij dagelijksche zending m 7.-*
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7% cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
No. 3434
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
WOENSDAG 19 AUGUSTUS 1931
ADVERTENTIE N:
Van 1 tot 5 regels.............L17%
Elke regel meer0.22%
lcgez. Mededeelingen
van 1—5 regels m ZJ30
Elke regel meer 0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan t bureau
wordt berekend 0.10
Dit nummer bestaat uit TWEE bladen
DEMOCRATIE EN DICTATUUR.
Wie na lezing van ons hoofdartikel van
Zaterdagavond mocht opmerken, dat
niet ongerust behoeven te maken over de
opinie van een enkeling, zou zich deerlijk
vergissen. Eén roode marxist maakt nog geen
dictatuur; het is zoo; maar zijn houding
zou door heel de roode pers verdedigd wor
den; precies zooals men nu de houding der
Pruisische regeering verdedigt, althans goed
praat.
Wij schreven daar iets over en dit was
voor de Volk-redactie oorzaak er breedvoe
rig op terug te komen. Maar, eerlijk ge
zegd, daar kunnen we nu geen touw aan
vastmaken. Het eenige, waarmee wij ons wel
kunnen vereenigen, is de dubbele aanhef.
Want waarlijk:
„Men kan in den journalistieken komkom
mertijd, die allengs dan toch schijnt te zijn
aangebroken, rare dingen beleven."
Dat blijkt overduidelijk uit de pogingen,
welke het Volk doet, om de daad der Pruisi
sche regeering goed te praten. En we kun
nen met de redactie accoord gaan, als zij
in ons blad „een kostelijke driestar over de
democratie en derzelver veiligheid, wanneer
de S.D.A.P. het voor het zeggen had," ge
lezen heeft.
Doch daarmee zijn we dan ook klaar. Want
de opmerking, dat men in ons land dwang
wilde „uitoefenen op de redactie van
Tribune om voortaan haar meening in
anderen vorm dan zij blijkbaar voor haar
zaak dienstig acht aan het publiek voor te
zetten en dat de leeszalen door het dreige
ment der subsidie-inhouding in een onduld
bare dwangpositie werden geplaatst;" lijkt
naar niets. Dit was geen censuur naar twee
kanten, waartegen principieel verzet gebo
den scheen; zooals het blad beweert.
Wat een kronkelredeneering! Is er op de
redactie van de Tribtine ook maar de
ste dwang uitgeoefend? Nooit iets van ge
merkt. Er is niets geschrapt en niets verbo
den. Alleen is gezegd: die lectuur hoort in
een fatsoenlijkeleeszaal ni?t
Maar in Pruisen zou men de* Tribune ver
plicht hebben om een regeeringsbeschouwing
tegen het blad op de voorpagina af te druk
ken zonder commentaar!
Dat nu verdedigt Het Volk en het eerste
keurt het af en noemt het absoluut ten
onrechte censuur.
Waarom was het in Pruisen wèl geoor
loofd? Omdat de anti
lezers onjuist inlichtten, het
punt saboteerden en zich dus aan „mislei
ding" schuldig maakten.
Neen, de redactie bewondert die regeerings-
daad niet.
Maar wat wil men? Dë 'democratie
stond op het spel. En wanneer deze moet
worden verdedigd, hetzij tegenover het
fascisme .hetzij tegenover het communis
me, dan kan men er van overtuigd zijn,
dat men de sociaal-democratie paraat zal
vinden, met alle middelen, waarover zij
beschikt.
Met alle middelen, desnoods ook gewa
penderhand.
Ziedaar de volledige bevestiging van het
geen wij schreven. Weg met de democratie,
wanneer ze onze plannen niet meer dient!
Recht is, wat wij willen.
Het zou ons niet moeilijk' vallen op
grondslag van deze stelling elke dag
uitnoodlging tot onze Regeering te richten
om de roode pers een hoofdartikel te dictee-
rcn ovecr regeeringsmaatregelen, waarover
die pers haar lezers onjuist inlicht
En mocht het ooit gebeuren, wat echter
ondenkbaar is, dan zal er van verschillende
zijden protest rijzen, doch dan behoort de
roode pers de hand op de mond te leggen:
zij keurt zulk ingrijpen goed. Want, volgens
de dictatuur-denkbeelden welke Het Volk
verdedigt, heeft de Regeering het recht, „ten
overstaan van een pers, die stelselmatig de
juiste vermelding van het regeeringsstand-
punt had gesaboteerd, gebruik te maken
van een haar verleende bevoegdheid om één
enkele maal ook de misleide lezers dier bla
den in de gelegenheid te stellen behoorlijk
kennis te nemen van de inzichten der we
derpartij."
DE VERKLARING.
Wij hebben de Pruisische persnoodveror
dening en haar ondemocratische toepassing
niet voor de volle honderd procent op reke
ning van de sociaal-democraten gesteld;
want we zijn voor een rechtvaardige ver
deeling, zoowel van blaam als van lof.
Het feit echter, dat de roode pers, wellicht
ook tot verbazing van haar lezers, dit stukje
dictatuur verdedigt met een redeneering zoo
krom en verdraaid, dat ook de meest be
krompen partijman althans even opkijkt;
dit deed wel vermoeden, dat de verant
woordelijkheid vooral op rood rust
Zulks wordt bevestigd door een Duitsche
correspondentie in de N. Holt. Crt., waarin
we o.a. lezen:
Het antwoord van Hindenburg op de
actie van het kabinet-Braun was zijn
verlangen de noodverordening tegen de
persvrijheid terstond aan een onbeperkte
toepassing van de landsregeeringen te
onttrekken, wat voornamelijk Pruisen
treft, waar de sociaal-demokratische re
geer ingspersonen zich krachtig van haar
bedienen om de oppositie te muilbanden
en dit niet slechts tegenover nationaal-
socialistische en communistische bladen,
maar ook tegenover Duitsch-nationale en
de groot-industrieele als de Rheinisch-
Westfülische Ztg. en de groot-agrarische
conservatieve Schlesische Ztg., die voor
veertien dagen werden verboden. Voor de
aanstaande verkiezingscampagne in Prui
sen is het niet onverschillig of de pers
noodverordening den winter overleeft en
door Severing, den Pruisischen minister
van binnenlandsche zaken als „verkie
zingsminister" kan worden gehandhaafd.
Hierin wordt „het muilbanden van de op
positie" vooral op rekening van de sociaal
democraten gesteld. En van de gansche oppo-
Het is zoo erg als het kan. Ja, zelfs wor-
sn er bladen verboden.
De redactie van Het Volk zal dus nog ver
der moeten gaan, dan zij al deed. Want ii
haar eenste verdediging betoogde zij, dat een
gedicteerd hoofdartikel lang zoo erg niet
was als een verbod om te verschijnen; dat
zou duldelooze censuur zijn.
Enfin, het gaat om de .redding"
democratie en dan zal men elk strijdmiddel
te baat nemen. Precies als Braun thans
doet, van wien de Haagsche Post schreef:
De Rijkskanselier Brüning is een be
middelaar wiens geheele streven
richt op bijlegging der tegenstellingen.
Daarentegen is Braun een partijman, die
zelden een woord spreekt, zonder zijn
tegenstanders te kwetsen. Al vertegen
woordigt zijn regeering slechts een min
derheid, dit belet hem niet de meerderheid
met scherpe maatregelen te lijf te gaan.
Hij verbiedt haar vergaderingen en ter
roriseert haar pers. Met behulp van een
noodverordening heeft hij zijn politieke
tegenstanders gedwongen zichzelf
tenloos" te
Stel u eens een oogenblik voor, ck
Nederlandsche Regeering zoo gehandeld had
903, in 1918 of tijdens het roode Vloot-
plain-schandaall
Het is waar; gij kunt het u niet voorstel
len, zoolang de sociaal-democratie geen deel
de regeering uitmaakt!
officieele berichten
ONDERSCHEIDING.
Benoemd tot ridder in de Oranje-Nassau-c
Jhr. Mr„ Sandberg van Boelens.
ZEEMACHT.
Bevorderd tot luitenant ter zee le kl. die der
2e kl. C. Moolenburgh. J. F. W. Nuboer. M.
Schoo, A. de Boot), F. W. van Overeem en J. E.
A Post Uiterweer;
tot luitenant ter zee le kl b» de Koninklijke
Marine-reserve de luitenants ter zee 2e kl. bij
:serve A. Boosman, J. C. van den Tol en
J. D. Jibben;
ot luitenant ter zee 2e kL die der 3e kl. A. H
van der Schotte Plivier, A. van Karnebeek,
H. E. Bralnlch van Brainlch Felth. H. P.
Muller. G. Kruijs. J. van Haga, R. Stuffken. J.
C. JurrJens, C C J Schalkwijk. P. J. C. Snippe.
A. C. M. do Neeve. F .W. van Duim. C. W. F.
van Boetzelaer. C. W. Krabbe. J. H. J.
Nepveu. P. Schotel. D. B. van Heusden. A. P.
Smltt; J. A. F. H. Douw van der Krap. P. G. de
Back. H. W R. Krauss en C. L. J. P. Douw
in der Krap:
tot luitenant ter zee 2e kl. bö de Koninklijke
arlne-reserve de luitenants ter zeo 3e kl. bij
e reserve P. van Willigen, H. C. J. Coumou
D. Korver:
tot eerste-Iultenant der mariniers de tweede
luitenant der mariniers H. Lieftinck:
tot officier van den marinestoomvaartdienst
der 2e kl. de officieren van dien
G. 'C. van Hilten, A, de Waa
E. O. L<
DE BEDRIJFSRADENWET
het afwijzend advies van
de hooge raad van arbeid
In de pers heeft reeds een uitvoerige ge-
d'achtenwisseling geloopen over het afwij
zend advies, dat de Hooge Raad van Ar
beid heeft uitgebracht over het vooi'ont-
werp: Bedrijfsradenwet.
Wij hebben daaraan niet meegedaan, om
dat het weinig zegt als een meerderheid van
21 tegen 17 stemmen op zeer verschillende,
vaak met elkaar strijdige gevoelens, een af
keurend' oordeel uitspreekt Dat bladen als
de roode pers, welke perscensuur voorstaan
en bevorderen op grond daarvan het wets
ontwerp een prul noemen, is te begrijpen.
Doch het is beter het advies zelf af te
wachten.
Dit is met de beweegredenen thans gepu
bliceerd. Het begint met de behandeling van
zeven principieele vragen, welke de Raad
zich gesteld heeft. De eerste vraag: „Past
een ontwerp als dit in de ontwikkeling van
ons bedrijfsleven?" werd door een aantal
leden ontkennend beantwoord op grond van
de argumenten, dat het voorontwerp zich
niet zou baseeren op de bestaande organi
saties, dat het te veel invloed) zou geven
aan de overheid, dat het begrip bedrijf
het ontwerp niet voldoende begrensd is v.~
dat decentralisatie der sociale wetgeving
hier niet op de juiste wijze geschied!
Volgens deze leden moet een regeling van
de ondernemingsraden de voorkeur hebben.
Zij, die, deze vraag bevestigend beantwoor
den wezen de bezwaren van de hand: er
bestaat h.i. behoefte aan georganiseerd over
leg met de overheid en de ondernemings
raden kunnen zich naast de bedrijfsraden
ontwikkelen.
De Raad heeft over deze vraag niet ge
stemd. Dat deed hij wel over de vraag of
de bedrijfsraden hun werkkring moeten uit
strekken tot productie en distributie. Het
betreft hier d'e kwestie of de raden meer
zouden zijn dan organen van advies en over-
g in zake de positie van den arbeider.
Acht leden van den Raad beantwoorden
de gestelde vraag zonder voorbehoud beves
tigend.
Ten slotte was een kleine meerderheid
i den Raad (2018) van oordeel, dat de
bedrijfsraden hun werkkring niet moeten
uitstrekken tot productie en distributie.
VERPLICHTE VERZEKERING
tegen wettelijke
aansprakelijkheid
EEN PLEIDOOI
M. Krauss.
i administratie
i kL die der
LANDMACHT.
nngewezen voor de functie van Sfatlona-
imandant. bestemd voor het door den
er van Defensie te bepalen station, de
'c-kapiteln Mr. J. Garrer, van het 4e
verzoek eervol ontslagen uit den n
tairen dienst de reserve-le luit. Jhr. W. C.
Panhuys, van het 6e rej£. veldai
i uit den militair
mtslagen uit den militair*
H t.-kolonel J. Kooper en
i de titulaire rang van reserve-kolonel ve:
Benoemd bij het reserve-p<
acht bU het personeel van
:n dienst, tot reserve-officii
kl. A. Hoedemakers, arts.
van het 20e reg. inf.:
en uit den mllital-
A "W. Goetmakers
e-le lult.
C. W. M. van Eyck
an het Vrijwillig Li
der Corput
Verlengd
i A. Stuur-
stormkorps
-e-le Tuit- R. de Vries
e-kaplteln Prof. Dr.
2e kl. D. de Rltter
a Heukelom. van het personeel
skundlgen dienst der landmach
Eervol ontslagen uit den milltal:
2e luit A. F. J. Post, va
veldartillerie:
noemd bft het
ncht bli het persoi
reserve-personeel der land-
cel van den geneeskundigen
paardenarts le kl. de re-
paardenarts 2e kl. J. Slager, van dat per-
LUCHTVAART.
schikking van den Minis
is ingesteld de permaner
E. Th. de Veer. dlr<
r der Luchtvaart-
uer. onderdirecteur van den Rijksstudledlenst
or de Luchtvaart, voor Dr. Ir. E. B. Wolff;
K. Steup. kapitein-vlieger dor Luchtvaartaf-
kapitein-vlieger F. A. van
tyst en W. H. Tetenbui
.Verordenende bevoegdheid?
Verder was een groote meerderheid in den
Raad (28—10) van oordeel, dat de bedrijfs
raden vooralsnog geen yerordenende be
voegdheid moeten hebben.
Moet aan de bedrijfsraden de beslechting
van geschillen worden opgedragen? Beter
is rechtspraak door een onafhankelijk or
gaan, luidt het standpunt van velen, die de
bedrijfsraden hiervoor niet geschikt achten
en die grondwettelijke bezwaren zien. Dit be
strijden de voorstanders, die meenen, dat
het voorontwerp in dezen aan de praktijk
aansluit 17 leden van den Raad beantwoor
den de gestelde vraag zonder meer bevesti
gend. Over de vraag staakten in den Raad
derhalve d'e stemmen.
Hetzelfde geschiedde bij de beantwoording
in de vijfde vraag, nl. of de bedrijfsraden
het recht van enquete moeten hebben. Ver
tegenwoordigers van het algemeen belang
(ambtelijke en wetenschappelijke leden)
achten de meerderheid' voor de bedrijfsra
den overbodig.
De hoofdvraag
De laatste vraag is tevens de belangrijkste,
daar zij beslist over de strekking van het
advies. Zij luidt of een wet in den geest van
het voorontwerp gewenscht is.
Vier verschillende opvattingen treden daar
bij op den voorgrond':
In de eerste plaats is een aantal leden van
oordeel, dat de wetgever geen taak heeft te
vervullen door, zooals het voorontwerp doet,
de instelling van colleges te bevorderen aan
welke voorloopig nog slechts een adviseeren-
de en op den duur allicht verder strekkende
bevoegdheden zullen worden geschonken.
Deze leden meenen, dat ten aanzien van
elke wet afzonderlijk moet worden bezien,
op welk terrein behoefte aan wijziging of de
centralisatie bestaat en zoo ja, welke wijze
daartoe het meest geëigend is. Op dien
grond' staan deze leden afwijzend tegen
over het voorontwerp.
Een tweede groep van leden is van mee
ning dat op dit gebied wel een taak voor de
overheid is weggelegd, doch dat de overheid
dergelijke colleges niet moet instellen, doch
d'at zij moet volstaan met aan uit het vrije
bedrijfsleven opgekomen organen, advisee-
rende en uitvoerende functies toe te ken
nen. Op dien grond geven deze leden aan de
grondgedachte van het ontwerp der studie
commissie do voorkeur boven het vooront-
Een derde groep van leden heeft tegen het
voorontwerp voornamelijk twee bezwaren.
Deze leden zouden wienschen, dat de wetge
ver de instelling van onderneminggsraden in
de eerste plaats zou ter hand nemen. Voorts
zou de taak van de in te stellen bedrijfsra
den niet moeten liggen op het gebied' der ar
beidsvoorwaarden, doch in hoofdzaak op
dat van de productie en de distributie; in
verband daarmede zouden naast werkgevers
werknemers tevens vertegenwoordigers
het algemeen belang zitting moeten heb
ben in den bcdrijfsraad.
Een vierde groep van leden ten slotte kan
zich in het algemeen met het voorontwerp
vereenigen, zij het ook, dat sommige dezer
leden de waaixfe van het voorontwerp voor
namelijk zien in het perspectief, dat het
opent, terwijl andere dezer leden de tot
standkoming von deze wet zouden toejui
chen, ook al zou het vaststaan, dat de re
geling vooralsnog tot hetgeen het vooront
werp bevat, werd beperk!
Zooals gezegd, werd de vraag zelve met
2117 stemmen ontkennend beantwoord.
De volgende leden hebben bevestigend be
antwoord de vraag of een wet, in den geest
van het aanhangig gemaakte voorontwerp,
gewenscht is Aalberse, Amelink, Attema,
Bakker. Berghuys, de Bruyn, Folmer, van
den Heuvel, van Hellenberg Hubar, Kruit
hof, Loerakker, van der Meys, Ruppert,
Schutte, Slotemaker de Bruine, Veraart en
Westhoff;
Ontkennend is de vraag beantwoord door
de leden: de la Bella, Blanker! de Boer,
Bordewijk, Brautigam, Cort van der Linden.
De Vraag of verplichte verzekerjng tegen
ettelijke aansprakelijkheid in dewet be
hoort te worden opgenomen, is bi] het be-
sïuur der Kon. Ned. Automobiel Club in
er-nstige overweging. De rechtskundige advi
seur van deze organisatie. Mr. N. K. H-
van Essen schreef op \erzoek van h.et be
stuur hierover een artikel, waaraan wij
het volgende ontleenen:
Zij, die een automobiel of motorrijwiel op
den weg laten rijden, sturen iets gevaarlijks
in het verkeer. En voor dit gevaar dienen de
overige weggebruikers beschermd te wor
den. Deze bescherming heeft men bij ons,
evenals in de meeste andere landen vastge
legd in den regel van de zoogenaamde „om-
"ekeerde bewijslast".
Wanneer een auto-ongeval plaats grijpt,
waarbij bijvoorbeeld een voetganger is ver-
wond, dan is de automobilist aansprakelijk
voor de schade. En hij blijft dit tot op he
oogenblik waarop hij aannemelijk kan ma
ken, dat laat ons het eenvoudig uitdruk
ken het ongeval niet zijn schuld was.
Hoe men ook omtrent de merites van deze
bepaling moge denken, zij is er nu eenmaal,
en niet alleen in onze wetgeving, doch in
de meeste buitenlandsche eveneens.
En door deze bepaiing, door deze in ae
wet gefixeerde aansprakelijkheid van den
automobilist, worden dus de overige weg
gebruikers beschermd. Het wordt hun ge
makkelijk gemaakt hun aanspraken tot
schadevergoeding in rechte geldend te ma-
k<Maar ziet, in vele gevallen blijkt het von
nis, dat de benadeelde voetganger of wiel
rijder van den rechter krijgt en waarin is
vastgelegd, dat de automobilist een bepaald
bedrag als schadevergoeding moet betalen,
niet anders dan een „scrap of paper te zijn.
Niet omdat de inhoud van dat vonnis niet
juist zou zijn, maar omdat het niet verhaal
baar is. Omdat degene tegen wien het ge-
wezen is, geen roode cent blijkt te bezitten
(behalve misschien de auto en hoe dikwijls
is deze niet in huurkoop of bijna niets
waard) en men nu eenmaal geen yeeren van
een kikker k&n plukken.
Daaruit volgt de zeer belangrijke vraag.
Behoort verplichte verzekering tegen wette
lijke aansprakelijkheid in onze wet te wor
den opgenomen?
Dvze verplichting beslaat reeds in verschil
lende landen, te weten Engeland, Zwitser
land, Noorwegen, Zweden, Denemarken.
Het is nu de bedoeling der Koninklijke
•Nederlandsche Automobiel Club, om niet al-
leen haar leden, doch ook den automobi is-
ten niet-leden, en eveneens met-automobilis-
ten, en vooral hun, die uit hoofde van hun
maatschappelijke positie competent zijn om
trent dit uiterst moeilijke vraagstuk een oor
deel te vormen Staatslieden, leden der
rechterlijke mach! advocaten, assuradeurs
- te vragen naar hun opinie omtrent de
wenschelijkheid van invoering der verplichte
verzekering als bovenvermeld.
De beste regeling is m. weergegeven in
het „Vorcntwurf" voor het „Bundesgesetz
über den Motorfalirzeug und Fahrradver-
kehr" in Zwitserland.
De voornaamste principes zijn de volgende.
Er wordt geen rijvergunning afgegeven,
wanneer de bezitter van het motorrijtuig
niet aantoont, dat hij verzekerd is tegen elKe
aansprakelijkheid voor schadevergoeding ui
hoofde van de Motor- en Rijwielwet
Echter hoe zal het gaan, als een automo
bilist opzettelijk een voetganger omver rijdt,
die daardoor schade lijdt? Deze voetganger
heeft zonder twijfel aanspraak op schade
vergoeding. gebaseerd op artikel 2o der Mo
tor-en Rijwielwet Maar volgens de alge-
meene regelen van het verzekeringsrecht be
hoeft schade, door den verzekerde opzetteiijK
veroorzaakt, niet vergoed te worden.
De zekerheidsstelling der aanspraken
den benadeelde is hier niet gedekt
Anders is het bij grove roekeloosheid en
schuld. Bijvoorbeeld, wanneer iemand in een
staat van hopelooze dronkenschap achter
het stuur gaat zitten, en ongelukken maant.
In een dergelijk geval betaalt de verzeke
ringsmaatschappij thans evenmin uit. dij
een wettelijke regeling der verplichte verze
kering is het noodzakelijk.dat de verzekeraar
zich niet aan betaling kan onttrekken, ech
ter, zooals hieronder zal blijken, met een
regresrecht op den verzekerde.
Zooals bekend mag worden verondersteld,
geldt artikel 2b der Motor- en Ru™18'™'
niet, wanneer twee automobielen elkander
aanrijden. In dit geval is liet beginsel van
den zoogenaamden „omgekeerden bewijslast
dus niet aanwezig, en moet degecn, die don
ander aanspreekt tot schadevergoeding, be
wijzen. dat deze schuld hoeft
De vraag rijst thans: moet men
plichte verzekering uitbreiden ook tot deze
gevallen en haar dus niet beperken tol aan
sprakelijkheid voor schade int hooide van
de Motor- en Rijwielwet (artikel Lo).
Er zijn veie gevallen, waarin deze uitbrei
ding inderdaad billijk zoude werken, lol
deze conclusie komt men, wanneer men
waarneemt op welke wijze somm'ge auto
mobilisten (Zondagsrijders) dlkwtjls hct
goed en zelfs het leven van hun mede-auto
mobilisten in gevaar brengen
Na nog verschillende gevallen belicht te
hebben vervolgt de schrijver:
Het is de meening van liet Bestuur der
Kon. Ned. Automobiel Club dat zij als ver-
keersvereeniging niet uitsluitend heelt e
zorgen voor de belangen harer leden. Het is
haar taak om het verkeer en ook de g«vol-
gen daarvan op de meest ruime j
d'welnu. een der gevolgen van het huidige
rerkecr is. helaas, dot aan sommigen licha
melijk leed en daardoor malcnecle schade
\Vaatr°nuee™eraiids het sterke streven be-
staat om dit gevolg zooveel mogelijk tegen
te gaan komt het anderszijds de K. N. A. C.
voor, dat maatregelen dienen te worden ge
nomen om te verhinderen, dat de geleden
schade niet wordt vergoed.
Het is daarom, dat het Bestuur zich h'eeft
afgevraagd of het niet wenschelijk zou zijn
aan te dringen op een verplichte verzeke
ring tegen wettelijke aansprakelijkheid.
Het is ook daarom, dat de K. N. A. C
langs dezen weg een onderzoek wil instellen
naar de heerschende meening omtrent dit
vraagstuk.
Het is de bedoeling, dat bij voldoende blijk
van interesse, een rapport zal worden samen
gesteld, waarin de verschillende opinies wor
den besproken en uiteengezet.
Men verzuim© dus niet zijn meening ken
baar te maken.
Een enquête.
Belanghebbenden wordt verzocht de navol
gende vragen te beantwoorden:
1. Behoort naar uw meening het beginsel
der wettelijke aansprakelijkheid voor schade
door den automobilist toegebracht, in de wet
te worden opgenomen?
2. Zoo ja, behoort dan deze plicht beperkt
te worden tot het verhaalsrecht van den
niet-automobilist, of mede te omvatten de
aanspraken van automobilisten onder elkaar?
3. Dient ook de schade aan zaken toeg«v
bracht in deze regeling te worden opgeno
men?
4. Wat is uw meening omtrent het begin
sel der rechtstreeksche aansprakelijkheid
van den assuradeur?
5. Welke bepalingen zoudt ge u voorstel
len, dat in de wet behooren te worden opge
nomen teneinde deze materie op goede en
afdoende wijze te regelen?
De antwoorden in te zenden aan het secre
tariaat der Kon. Nederlandsche Automobiel
Club, Lange Vijverberg 10, 's-Gravenhage.
Gelderman, van Haaren, Ingenool, de Jonge,
Lips, Noordhoff, Plate, Smit, Sneevliet,
Spier, Steenberghe, Stulemeijer, van d'en
Tempel, van der Wal en van de Walle.
De leden Haak eu Zaalberg hebben blanco
gestemd.
den haag
DE NIEUWE GRENSREGELING
DEN HAAG—VOORBURG—RIJSWIJK
B. en W. van den Haag hebben thans het
toegezegde prae-advies over het voorstel van
Gedep. Staten van Zuid-Holland inzake de
nieuwe grensregeling uitgebracht
Zij verklaren, na een exposé van de voor
geschiedenis, het nieuwe voorstel van Ged.
Staten met voldoening te hebben ontvangen.
Uit het feit ook, dat ingezetenen van
Voonburg, die in de onmiddellijke nabijheid
van 's-Gravenhage wonen, zich telkens tot
Haagsche instellingen richten, is af te lei
den hoe weinig de bevolking zelve ervan
doordrongen is, dat zij in een andere ge
meente woont.
Zoo wonen meer dan 200 Haagsche ge
meente-ambtenaren en tusschen de 500 en
600 ambtenaren van departementen cn hier
ter stede gevestigde rijksbureaux in Voor
burg en Rijswijk. Het aantal in de inkom
stenbelasting aangeslagen Haagsche foren
sen bedroeg aldaar in 1929: 2022.
Niet minder dan 67S kinderen uit Voor
burg en Rijswijk bezoeken de lagere scho
len in Den Haag; het aantal voor de andere
scholen bedraagt 130.
Het aantal trampassagiers berekend per
exploitatiekilometer over de laatste 5 jaar
op het traject Den Haag—Rijswijk, over
treft dat op de Haagsche lijnen.
Rijswijk en Voorburg worden beide door
den Haaigschen telefoondienst bediend en
betrekken de voor haar distributiebedrijf
benoodigde electriciteit van de Haagsche
centrale, terwijl de concessionaris voor de
gaslevering te Rijswijk gas van de fabriek
in 's-Gravenhage betrekt. Ook maakt bijv.
het grootste deel van de slagers van Rijs
wijk en Voorburg gebruik van het Haa,
sche slachthuis.
De bewoners van Voorburg en Rijswijk
zijn al mede voor hun geestelijke behoeften
op 's-Gravenhage aangewezen: de Haagsche
musea, bibliotheken, schouwburgen en con
certzalen zijn ook de hunne.
Van dorpen, plattelandsgemeenten, zijd
Voorburg en Rijswijk uitgegroeid tot voor
steden van Den Haag, met bewoners, die
in hoofdzaak dezelfde belangen hebben.
Een nieuwe grensregeling is in een derge
lijk geval een zich voegen naar hetgeen his
torisch geworden is.
Ook ten aanzien van aankoop en behoud
van natuurschoon en van het reserveeren
van terreinen voor sport en ontspanning is
het van het grootste belang dat tijdig alge-
meene voorzieningen worden getroffen.
Mede wordt het, wanneer een bevolkin;
tot hetzelfde complex behoort als eisch var.
billijkheid en van rechtvaardigheid gevoeld,
dat de lusten en lasten gelijk zijn.
Wanneer Voroburg cn Rijswijk bij de 9J
meente zijn gevoegd, dan zal het mogelijk
zijn. de stadsuitbreiding ook in zuid-ooste
lijke richting te leiden en een zoo doelmati:
mogelijk geheel te vormen.
Verder wijden B. en W. eenige beschou
wingen aan de nieuw voorgestelde grenzen
in Delft, Stompwijk, Veur en Wassenaar.
In het algemeen zijn, naar de meening
m B. en W. Gedep. Staten erin geslaagd
om bij de nieuwe grenzen bijeen te voegen
Voornaamste Nieuws.
(blz. 1)
Het afwijzend advies van de Hooge Raad
van Arbeid over de Bedrijfsradenwet.
Een pleidooi tegen het opnemen in de wet
van verplichte verzekering tegen wettelijke
aansprakelijkheid.
(blz. 2}
De Graf Zeppelin op bezoek in Engeland.
De Engelsche vlieger Brenton bij een
oefenvlucht voor den Schneider-cupwedstrijd
om-gekomen.
(blz. 3)
Aanhouding van twee vrouwen en een
man te Amsterdam, in verband met een
diamanten-zwendel te Montreux.
Het Communisme in de Practijk.
(blz. 5)
Installatie van den nieuwen burgemeester
van Zoetermeer-Zegwaart, den heer L R.
Middel berg.
Indrukken uit Egypte I.
(Blz. 7,'j
De suikeroogst 1930 verkocht
Bij de onderhandelingen te Bazel is het
rapjiort-Layton geteekend, dat belangrijke
conclusies bevat
aatschappelijk bijeen behoort
Echter achten zij het onjuist, dat een stuk
van Voorburg naar Veur zal gaan. Gelet
echter op het standpunt, waarvan Ged. Sta
ten bij hun voorstel zijn uitgegaan met be
trekking tot de omliggende gemeenten, vree
zen zij, dateen poging, om daarin wijziging
te brengen, geen succes zal hebben, en advi-
6ecren zij hierin te berusten.
Bij de grenswijziging van Delft is reke
ning gehouden met het belang, dat het
nieuwe vliegveld geheel onder Delft zal ko
men te liggen. In verband hiermede zal een
stuk van de gemeente Pijnacker bij Delft
worden gevoegd.
Als gevolg van het aanhangig gemaak
te voorstel zal bij 's-Gravenhage worden ge
voegd: van Rijspjik 1037 ha., van Voo
burg 45S. van Stompwijk 522 en van Wa:
senaar 245 ha., terwijl van 's-Gravenhage
wordt gevoegd bij Wateringen 147 ha-
bij Veur 89 ha.
Bij de tegenwoordige oppervlakte van de
gemeente, pl.m. 5317 ha. zal dus
gevoegd pl.m. 2040 ha.
B. en W. vertrouwen, dat de gemeente
raad en de commissie uit de ingezetenen dit
zullen inzien.
KAPITEIN BISCHOIT t
Ten bureele van den Inspecteur van de
Genie, waar hij werkzaam was, is Maandag
middag plotseling overleden, de Kapitein
der Genie, J. F. Bischoff. De overledene be
reikte den leeftijd van 36 jaar.
DS. J. P. PAUWE.
Naar wij vernemen valt in den toestand
lan Ds. J. P. Pauwe, predikant eener Vrije
Cereformoerde Gemeente te dezer stede, aan
merkelijke vooruitgang te bespeuren. Ver
wacht mag worden, dat hij binnen enkele
vatten werkzaamlieden zal kunnen hor-
Arnhem
LAATSTE VERGADERING VAN DEN
„OUDEN" RAAD.
Een belangrijke beslissing uitgesteld.
't Zal de nieuwe Raad zyn, die zich over
veertien dagen direct al voor een belangrijke
beslissing geplaatst ziet, nu de vroedschap
in haar huidige samenstelling gistermiddag
besloten heeft het voorstel inzake het nieuwe
rioleeringsplan 't welk een uitgaaf van
f 238.000 met zich meebrengt aan te houden
Heel Arnhem ziet reikhalzend uit, sinds
eenige jaren al, naar een verbeterd riolen-
stelsel. 't Is bekend, welk een ongehoorde"
toestanden in onze goê gemeent' geschapen
worden, wanneer de elementen uit him boeien
losbreken.
J.L Zondagavond hebben we t weer eens
voor de zooveelste maal ervaren, wat een
zware regenbui al dan niet gepaard met
hagel en onweer voor onze stad beteekent.
Verschillende straten en buurten werden weer
onder water gezet, legio kelders werden
gevuld met water, 't tramverkeer ondervond
geweldige stagnatie en hier en daar werd
groote schade aangericht.
En dat alles vindt z'n oorzaak in de rio-
leering.
Ter elfder ure is de heer O zin ga (v.b.)
met een nota gekomen, waarop B. en W.
nu eerst schriftelijk wenschen to antwoorden,
't Plan-Ozinga is beduidend goedkooper dan
dat van B. en W. Het vraagt n.l. een uitgaaf
var. 1H ton minder (f 238.000—f SS.000). Het
mag zeer zeker op prijs gesteld worden, dat
dc heer Ozinga deskundig op dit gebied
zich beijverd heeft dit veel goedkoopere
plan te ontwerpen, maar we meenen te moe
ten betwijfelen of het eenig succes zal hebben
Een hevige verontwaardiging ontstond in
de s.d.a.p.-fractie. toen de uitslag van de be
noeming voor hoofd van school IS bekend
werd. De meerderheid van den Raad meende
n.l. haar stem te moeten uitbrengen op den
heer A. H. v. Dijk, waardoor no. 1 van do
oordracht, de heer S. A. Bijsterbosch
voorzitter van de afd. Arnhem van den Bond
m Ned. Onderwijzers gepasseerd werd.
De Raad heeft voorts besloten zjj het na
tegenkanting van vrijheidsbondsche en com
munistische zijde de algemeen© woning-
bouwvereeniging een terrein in erfpacht to
geven voor den bouw van betere arbeiders
woningen achter Bronbeek alsmede een
bouwcrediet var. f G25.000 voor dit plan.
Zonder discussie heeft de Raad besloten
tot het verleenen van medewerking aan het
bestuur der Nederd. Herv. Vereeniging voor
rv.^ lager onderwijs voor de aanschaffing
leermiddelen en meubilair ten behoeve
an de eerste inrichting van de met 1 Sept.
.s. te openen school aan de Sloetstraat en
aanschaffing van leermiddelen voor de school
voor gewoon lager onderwijs aan de Alber-
dingk Thvmstraat.
Tenslotte kregen we nog een interpellatie
in den communist, die zich erover verwon
derd had, dat tie Raadsleden de circulaire niet
ontvangen hadden, «"elke door B. en W. aan
hoofden van scholen is verzonden in verband
met de onthulling van het Prof. Lorentz-
'welke plechtigheid in de eerste
,_.i September zal plaats hebben. In
ciexe circulaire worden de schoolkinderen op
gewekt deel te nemen aan den volkszang,
welke ter gelegenheid van deze onthulling
zal plaats hebben.
Volgens den communist komt de neutrali-
it van de openbare school hierdoor in ge-
De voorzitter, burgemeester De Monchy
gelooft niet, dat de neutraliteit der open
bare school in gevaar gebracht wordt door
deze medewerking van de kinderen. Hierbij
™-,v f T Brugman voornamelijk ot
het Wilhelmus.
►or de vergadering gesloten werd heeft
afscheidswoord gespro-
tot de Raadsleden, die niet meer in dei*
nieuwen Raad terug zullen kecren.
