Ons woonhuis in zijn ontwikkeling
TE KOOP
N.V.d'Agnolo&Co.
ENCI-CEMENT
N.V. A. Al
BOUWBLAD No. 115, Pag.
MAANDAG 10 AUGUSTUS 1931
WOON in uw EIGEN HUIS
en gij '3ESPAART =1= 40 der huursom. Voor
spaarrekeninghouders 85 Hypotheek. Individueel
sparen met vaste rente en gegarandeerd eind
bedrag, (geen spaarkas, geen verzekering). Aan
vragen te richten aan NIEUW-EIGENHUIS, Jan
Pzn. Coenstraat 21, 's-Gravenhage. Overal actieve
vertegenwoordigers gevraagd, aangename werk
kring, ruime belooning.
>chiebroek, de mooie randgemeente
Een kort overzicht van de zeven Heerenhuizen aan de Adrianalaan van den
heer L. v. d. Nadort Jr. te Hillegersberg.
Het woningtekort en gemis aan bouwrijpe
grond de laatste jaren in Rotterdam is wel
een mooie aanleiding voor uitbreiding der
randgemeenten. Wanneer we zoo deze plaats,
jes de revue laten passeeren, dan zien we,
dat juist hierdoor grcote uitbreiding heelt
plaats gehad. Bezoeken we Hillegersberg,
dan treft u nieuwe woonwijken aan. Kijk:
u naar Schiedam, dan staai u werkelijk
even verbaasd wat daar de laatste paar
jaar is tot stand gekomen. Het mooie woon
oord in het Westen is toch werkelijk niet
t« versmaden. Thans zijn ook Schiebroek
en Overschie sterk aan het uitbreiden. Vele
voordeel-en hebben de randgemeenten ge
meen. Over het algemeene lagere huur- en
koopprijzen. Lage belasting enz. Ook wat
betreft de verbindingen met Rotterdam heb
ben oe geen klagen. Zij, die veel aan de
uitbreiding der omliggende gemeenten heb
ben bijgedragen zijn de particuliere bou
wers. Alhoewel deze nog al wat tegenwer
king moeten ondervinden, blijkt toch tel
kens weer, dat het particulier initiatief niet
gemist kan worden, eerder hard noodig is.
Het mag toch inderdaad gezegd worden, dat
hpt particuliere bouwen veel voordeelcn
biedt. Allereerst economisch. Voor zoover
deze bouwers niet aan voorschriften onder
hevig zijn, wordt een huis practisch ge
bouwd en dan zoo goedllbop mogelijk. Deze
beide factoren worden 7.00 dikwijls bij bouw
\an Gemeentewege uit het oog verloren. In
doorsnee wordt er ook solide gebouwd. Dat
ook aan het particuliere initiatief fouten
kleven, ontkennen we in 't geheel niet. We
denken b.v. aan de grondspecula'tie. Echter
is hiertegen o.i. van Gemeentewege wel iets
te doen.
Doch over het algemeen is de particulie
re onderneming te roemen. Zoo ook in Schie
broek, waar aan de Adrianalaan bij den
Ringdijk een zevental heerenhuizen worden
gebouwd door den heer L. van de Nadort Jr.,
architect te Hillegersberg. De toekomstige
bewoners hebben daar oen mooi uitzichten
kunnen zich verlustigen in de tuinen,
voor het huis en een achter. Voor hun deur
Kunnen ze in de bus stappen, die ze
Rotterdam brengt en aan het eind der laan
is de halte van dén trein.
We laten hier even de indeeling volgen.
Vestibule met behangen gang, met a
eind de keuken. Twee kamers en suite met
warande. Boven: twee slaapkamers,
van een met balcon, zij- en badkamers.
Tenslotte de zolder met twee groote ver
trekken. Op elke verdieping een W. C. en
water aanwezig. De keuken, gangen, bad
kamers zijn voorzien van tegels. Alles zit
goed in de verf. De mogelijkheid voor aan
leg van centrale verwarming en het maken
van een garage ontbreekt niet. Een mooie
waterdichte kelder onder het geheele huis
met uitgang in den tuin is niet te versma
den.
Ziedaar in 't kort de huizen beschreven.
Particulier initiatief, dus practisch en niet
duur.
Houlh. N.V. J. VAN SCHIJNDEL Co.
ANNO 1853
Oost-Admiraliteitskade 47 Rotterdam
1, Zagerij en Schaverij:
Nassauhaven—Boerengat
door
JAC. RIJKSE
Leeraar en Conservator aan de Academie van Beeldende Kunsten te Den Haag
De algemeene indeeling van de woonhui
zen der oude Egyptenaren hebben we in
ons vorige artikel uit den plattegrond lee-
ren kennen. Hoe deze woningen er van
binnen uitzagen, is niet met zekerheid te
zeggen. Complete muren zijn niet gevonden
daar het materiaal waaruit zij vervaardigd
wafen daarvoor te vergankelijk was. Toch
kunnen we ons wel eenigszins een idee
vormen omtrekt de versiering uit resten die
in d'e ruïnen gevonden zijn.
In d'e huizen te El Amama vooral, zijn
deze sporen van muurschilderingen meerma
len aangetroffen. Soms zijn deze schilderin
gen op een witten ondergrond, soms ook di
rect op de gedroogde Nijlklei aangebracht
en bestaan uit bontgekleurde motieven van
allerlei aard. Voorstellingen op groote
schaal met mensohelijke figuren komen zel-
<fen voor, wel bloemenslingers van de
meest uiteenloopende samenstelling. Vooral
rondom de raamopeningen treffen we deze
versieringen aan. De gestyleerde vormen
van korenbloemen, lotus- en persea-kelken
zijn duidelijk te herkennen en de omslui
ting van het geheel geschiedt door een wit
gekleurde rondstaaf, die met een roode
band! omwikkeld was; als bekroning diende
een z.g. hollijst met bonte kleuren beschil
derd. De vensters zelf, die heel hoog in de
muren geplaatst waren, werden in kleine
openingen verdeeld door gekleurde staven.
Als sluiting tegen zonlicht en stuifzand
werden oprolbare matten toegepast.
Huizen met twee en drie verdiepingen zijn
alleen uit de beschilderingen op grafwanden
bekend'; de ingevallen ruïnen geven in dit
opzicht geen opheldering. De bovenste ver
dieping, meestal als een soort daktuin aan
geduid, was uit dunne houten zuilen opge
trokken. Hierboven was op een constructie
van latten een tentdoek gespannen om de
zon buiten te sluiten en tevens om de on
derliggende verdieping koel te houden. Dit
systeem komt heden ten dage in het oosten
nog heel veel voor.
Uit verschillende voorstellingen op muur
schilderingen, die uit het Nieuwe Rijk af
komstig zijn. leeren we nog een nieuwe
vondst op bouwkundig gebied kennen, n.l.
een bovenverdieping die terwille van de
lichte constructie, geheel uit smalle plan
ken is opgetrokken. Het gebruik van dit
materiaal verklaart voor een groot deel het
totaal verdwijnen van de resten van dit ge
deelte der gebouwen.
Een andere muurdecoratie uit de latere
perioden vertoont ons raamopeningen die
door bontbeschilderde luiken gesloten wa
ren. In deze luiken kwamen kleine kijk-
openingen voor die gelegenheid boden van
binnen naar buiten te kijken terwijl het in
kijken absoluut onmogelijk was. Hieruit is
met vrij groote zekerheid vast te stellen dat
deze bovenverdieping als .vrouwenverblijf
werd gebruikt.
Alvorens nu over te gaan tot het beschrij
ven van de meubels die het Egyptische huis
bewoonbaar maakten, is het noodig ons
eens af te vragen vanwaar de oudto Egypte
naren het noodige hout verkregen.
En wat blijkt nu al heel duidelijk? Egypte
was in het Oude Rijk zoo arm aan „werk-
hout", dat het niet in staat was in zijn
eigen behoefte te voorzien. De z.g. Dumpalm
en de dadelpalm leverden een draderig,
warrig en voor den meubelmaker niet bruik
baar hout op. Ook Sycomorenhout is krom,
warrig en knoestig. Het eenige doel waar
voor het te gebruiken was, was voor het
vervaardigen van grafkisten (sarcophagen).
Deze werden uit kleine plankjes vrij ruw in
elkaar getimmerd en vóór de beschildering
met een laag stuc bedekt; een enkele maal
is zelfs een laag linnen in de stuc verwerkt
om het geheel steviger te maken. Voor meu
bels was het om zijn slechte eigenschappen
niet bruikbaar. Evenmin geschikt was het
hout van de accacia en de tamarinde zoo
dat tenslotte als eenige bruikbare soorten
overbleven het hout van eohte z.g. Christus
doorn en van de Heglik eveneens een soort
groote struik.
In de alleroudste tijden schijnen de ver
houdingen in dit opzicht beter te zijn ge
weest. De afbeeldingen op de oudste monu
menten vertooncn een meer uitgebreide
flora en ook het vinden van verschillende
houtsoorten in de graven der eerste konin
gen wijst hierop.
In latere tijden schijnt in de planten- en
dierenwereld een verschuiving naar het zui
den te hebben plaats gevonden, waardoor
sommige houtsoorten buiten het bereik der
Egyptenaren kwamen. Men was dus op in
voer van hout uit het buitenland aangewe
zen, en wel In de eerste plaats van den Li
banon met zijn vele cederbosschen. Het is
vrij zeker, dat de vele troepeninvallen in
deze streek, geen ander loei hadden, dan
het verkrijgen van goed werkhout. Het staat
echter vast, dat ook langs handelswegen
veel cederhout naar Egypte gebracht is ge
worden. Reeds koning Snofru, een voorva
der van de groote pyramidenbouwers, liet
hout voor zijn schepen en paleizen uit het
buitenland invoeren.
Een relief van 1300 vóórChr. laat zien, hoe
bewoners uit de streek van den Liabnon,
voor koning Sethos I hout aan het vellen
zijn.
De reden, waarom men op dit cederhout
zooveel prijs stelde voor het vervaardigen
van fijne meubelen en gebruiksvoorwerpen,
was, dat het een groot weerstandsvermogen
bezat tegen insecten, vooral tegen de witte
mieren. Naast cederhout werd ebbenhout
toegepast, dat aangevoerd werd uit Nubië,
aan de oostkust van Arika, terwijl ivoor, in
samenhang met ebbenhout als inlegmate-
riaal werd gebruikt. De olifant, nu reeds
sinds eeuwen uit Egypte verdwenen, werd
in het Oude Rijk nog in de buurt van de
eerste cataract gejaagd. Voor minder
kostbare gebruiksvoorwerpen werden als
imitatie van ivoor, nijlpaardtanden en been
deren van dieren gebruikt.
Wat werktuigen en gereedschappen be
treft, zijn we veel te weten gekomen uit graf-
reliefs en wandversieringen waarop meer
malen de interieurs van werkplaatsen wer
den afgebeeld. In de pyramidentijd gaf men
een overledene, die aan het hoofd van een
bepaald bedrijf had gestaan, zelfs een serie
gereedschappen mee in het graf.
In het middenrijk komen op de binnen
zijde der sarcophagen veelvuldig geschilder
de randen voor die als hoofdmotief een
collectie gereedsohappen hebben. En tenslot
te zijn er gedurende d'e laatste eeuw veel
gereedschappen te voorschijn gekomen bij
diverse opgravingen.
Gereedschappen en werktuigen
De Egyptenaren kenden in de eerste
plaats de zaag, een soort vosse-staartzaag,
oorspronkelijk met een koperen, later met
een bronzen blad. Verder gebruikten zij de
bijl, de dissel, de houten hamer, de beitel,
de drilboor met boog en de winkelhaak.
Schaaf en vijl ontbraken; ;de vijl komt eerst
omstreeks 700 v. Chr. voor en de schaaf vin
den we niet eerder dan in den Romeimschen
tijd.
De functie van deze twee gereedschappen
wordt door dissel en polijststeen overgeno
men. In een^graf, dateerende uit 300 v. Chr.
vinden we voor het eerst een draaibank af
gebeeld.
In een graf uit de Ve Dynastie is het door
zagen van een boomstam tot planken afge
beeld. De stam is aan een in den grond ge
slagen paal bevestigd en wordt van boven
naar beneden ingezaagd. Zoodra de deelen
uit elkaar buigen en gaan klepperen, wordt
er een lus omheen geslagen en deze door
een stok met een zwaren steen belast.
Het gebruik van lijm was den Egyptena
ren ook reeds bekend en werd door hen toe
gepast bij inlegwerk en fumeeren. Zelfs het
imiteeren van hout op stuc, door middel van
beschildering werd! hier en daar gevonden
en bewijst dat er waarschijnlijk ook in de
Egyptische geschiedenis perioden geweest
zijn waarin om economische redenen meer
kostbaar materiaal door een minder dure
namaak werd vervangen.
Huurdersstakingen
Voor ons staat de verhouding tusschen een
verhuurder en een huurder van een woning
in Nederland als die van een leverancier
van woongelegenheid tegenover een afne
mer daarvan, op de voorwaarden mondeling
of schriftelijk vastgelegd, en tenslotte gefun
deerd in de bepalingen van ons Burgerlijk
Wetboek.
Wanneer een huurder met de eenmaal
overeengekomen huur-voorwaarden zioh niet
meer kan vereenigen, of bezwaar heeft te
gen nieuwe, door den verhuurder gestelde
voorwaarden voor een nieuwen huurtermijn,
dan heeft hij eenvoudig de gehuurde woning
ter beschikking van den verhuurder te stel
len na afloop van den overeengekomen ter
mijn.
De verhuurder mist elk machtsmiddel
om den huurder te dringen tegen diens zin
in het gehuurde te blijven, wat logisch is;
maar even logisch ontbreekt den huurder
elk machtsmiddel om tegen den zin van
den verhuurder na afloop van een overeen
gekomen termijn het gehuurde te blijven
bezetten en gebruiken.
De woningverhuurder, zegt de heer L.
Klawer in „Ons Eigendom" heeft naast
zijn reohten ook plichten als zoodanig te
genover de gemeenschap; hij levert aan
mede-burgers woningruimte, voorziet in hun
woongelegenheid. Dat is zijn nuttige, maat
schappelijke functie. Juist in dezen tijd
dient hij zich te onthouden van het vragen
van buitensporige woeker-prijzen voor zijn
product. Van zakelijk standpunt beschouwd
is het dom van woningverhuurders om een
ongeremd „haal-maar-raak-systeem" tegen
over hun huurders te willen toepassen,
want daardoor slachten zij heel spoedig,
vlugger en onverwachter dan menigeen
wellicht denkt, de kip die voor hen de gou
den eieren legt.
De algemeene economische lijn gaat
naar beneden! Aan de gevolgen daarvan
zullen ook de woningvenhuurders niet kun
nen ontkomenl
Maar terecht wijst de heer Klawer er
op, dat tal van Gemeentebesturen, in het
bijzonder die der groote steden, door hun
grondpolitiek, hun grond-monopolie, het
luxueus en on-economisch opzetten van uit
breidingsplannen, het opschroeven van de
eischen, ook voor de arbeiderswoningen, de
huurprijzen van den nieuwbouw in het bij
zonder van echte volkswoningen, steeds
meer opdrijven, tegen de economische lijn
in.
Immers stijgen der huurprijzen, ook voor
de arbeiderswoningen, in den nieuwbouw
aan den buitenrand van de steden, moet
dat kan niet uitblijven als natuurlijke
reactie stijging van de huurprijzen d!er oude
re, meer naar het Stadscentrum gelegen,
woningen, veroorzaken, in het bijzonder als
die nieuwbouw slechts mondjesmaat ge-
sohiedt.
Het te hoog opdrijven der huren is af te
keuren, maar gaarne blijven ook wij met
den heer Klawer op de bres staan voor
verhuurders, die door bruut, georganiseerd
geweld belet worden hunne woningen tegen
redelijke huurprijzen .voor consumenten be
schikbaar te stellen.
(jeen lintbebouwing meer
Uit de verschillende Kon. Besluiten
„nopens het toezigt en het beheer der groote
wegen en het bouwen van woningen daar
langs", blijkt ten duidelijkste, dat er langs
de groote wegen van de eerste en tweede
klasse een bouwvenbod bestond en dat de
gene, die daarlangs wilde bouwen, uiteraard
op eigen terrein, een verzoekschrift moest
indienen, wilde hij trachten ontheffing van
dit verbod te verkrijgen.
Van schadeloosstelling wegens de aanwe
zigheid van dit bouwverbod, was terecht
geen sprake, omdat dit verbod in het alge
meen belang was uitgevaardigd en gehand
haafd wercl, teneinde het verkeer over do
we,gen niet te belemmeren.
Aan dezen alleszins redelijken toestand
is door de circulaire van den Minister van
Binnenlandsche Zaken van 13 Augustus 1847
een einde gemaakt, waarin een betoog wordt
gehouden dat het bouwverbod afkomstig is
van een Fransche wet van 1790.
Deze circulaire schrijft Ir. A. A. Mussert
c.i. in z'n bijdrage tot de kennis van het
wegenvraagstuk, is wellicht de duurste, die
ooit van een Minister is uitgegaan. Als men
ziet, dat onze Rijkswegen over groote lengte
hopeloos verknoeid zijn door bouwerij on
middellijk tegen den weg aan, dan moge men
bedenken, dat wij dit te wijten hebben aan
den Minister van Binnenlandsche Zaken, die
in 1847 van wege de waardigheid der Regee
ring de anarchie inzake het bouwen langs
de verkeerswegen proclameerde.
Laten wij aannemen, dat inderdaad de
zaak juridisoh niet zuiver was, dan nog stond
den Minister maar één ding te doen: het
onmiddellijk indienen van een wetsontwerp
om het verbod op wettelijken grondslag te
stellen.
Het verbod heeft gegolden de wegen lste
1 2de klasse. Die der 2e klasse waren in
beheer en onderhoud bij de provinciën, dus
provinciale wegen, waarvoor het provinciaal
bestuur verordeningen kan maken.
Sinds 1853 b.v. is het in de provincie
Utrecht verboden om binnen 5 M. uit een
weg te bouwen, behalve waar het betreft de
voornaamste wegen, nl. de Rijkswegen, daar
mag men pal tegen den weg aan bouwen en
doet men het ook onverdroten.
Bij de behandeling van het provincciaal
reglement in de Staten van Utrecht, heeft
„Schadevergoeding"
wegens het bouwvedbod op de 5 M. bree.ie
6trook. Blijkbaar sprak het vanzelf, dat een
dergelijk denkbeeld geen mogelijkheid tot
verwezenlijking in zioh borg.
„Voor dien uiterdijken welstand, de veilig
heid der passage en de voortdurende bruik
baarheid van den weg" was het noodig de
zen maatregel voor te schrijven en daar
mede uit De eenige juiste opvatting! Het
recht van de Overheid om handelingen te
beiletten w-elke door Haar geacht worden in
strijd te zijn met het algemeen belang, zon
der daarvoor schadeloos te stellen, wie dam
ook, is een van de grondbeginselen van de
mogelijkheid tot Regeeren.*)
Het motorrijtuig vergrootte aanzienlijk de
mogelijkheid om buiten de bebouwde korn-
n: :i wunen.
.1 de komst vam dit nieuwe vervoer-
nuudel woonde het overgroote deel der be
volking in de bebouwde kommen. De auto
mobiel en speciaal de motorbus hebben daar
in een radicale verandering gebracht: een
antobueddenst langs een Rijksweg tussohen
twee belangrijke steden is tevens een in
stelling tot bet zaaien van huizen langs
dien weg.
Juist op het oogenblik, dat een revolutie
ontstond in de eneülheid van voortbeweging
over den weg, hetgeen gepaard diende
1 met beperkende maatregelen inzake
het bouwen langs den weg, ontstond tevens
de mogelijkheid om daar op groote schaaJ
naar eigen goeddunken huizen op te trek-
De zaken staan nu zoo, dat de Rijkewe
gen in den volkomen onbeschermden toe
stand verkeeren, waarin de Minister van
Binnenlandsche Zaken hen in 1847 heeft ge
bracht Volgens ir. M u s s e r t is in d-e eer
ste plaats noodzakelijk een onmiddellijke
uitvaardiging bij de wet van een verbod oro
buiten die bebouwde kommen binnen 15 M.
udt den kant van een Rijksweg te bouwen.
Het spreekt vanzelf, dat indien het Rijk
den eigendom wenecht van grondstrooken
om nu of later te gebruiken voor wegver-
breedi-ng, dat de<ze beihooren te worden aan
gekocht of onterigdtod tegen sdhadeloosstel-
liing.
Ook op bet gebied vam de spoorwegen,
landgrenzen en de dijiken kent men derge
lijke verboden, zonder dat het dwaze denk
beeld van schadeloosstelling ooit is geopperd
Zoo Ï6 het verboden langs de
spoorwegen te bouwen.
MODERNE VILLA'S te Schiebroek
met en zonder centrale verwarming, gelegen aan de
Adrianalaan, bij den Ringdijk.
Bevattende: 2 kamers en suife, keuken, 2 groote slaapkamers
met zij- en badkamer, zolder met 2 groote kamers. Op elke
verdieping W.C. en water. Warande en balcon. Groote voor-
en achtertuin. Groote kelder onder het geheele pand, met
uitgang in den tuin.
Inlichtingen:
L. v. d. NADORT, Architect,
Hilleniussingel 15, Hillegersberg, Telef. 43504
\Vfereldtentoonstelling
Chicago 1933
Met het ma', en van ih ptbi uwen voor
dozo tentoonstelling is men reeds lang bezig.
Het gebouw voor het transportwezen be
staat uit drie afdeelingen, te weten een
rechthoekig gebouw van twee verdiepingen,
ongeveer 44 x 300 M. groot. Verder een soort
ballonhui, groot ongeveer 30 x 67 m., met
drie gebogen scharnierpunten. Deze hal
dient om een doorsnede van een oceaanboot
op ware grootte te herbergen.
Verd".r een ronde toren, 61 m. in diameter
en 38 m. hoog. Deze dient om locomotieven
in ten toon te stellen. Het dak van dezen
toren hangt aan kabefls, waartoe op den
wand kleine torentjes in het rond gebouwd
zijn, die boven den wand en het dak uit
steken.
Het eigenaardige van het eerste gebouw
is, dat er geen enkel venster in is. Elec-
trische verlichting heet voordeeliger te zijn.
Ramen toch nemen tentoonstellingsruimte in
beslag; verder zullen de ramen donkere of
minder goed verlichte hoeken en vlakken
geven, vooral bij bewolkte luchten.
De ventilatie zal door kanalen met na
tuurlij-ken en kunstmatigen trek geschieden,
Jrichttechnische voor
drachten voor architecten
Voor dezen winter zijn door Philips' De
monstratiezalen, Heerengracht 270, Amster
dam, voor de leden van den „Bond voor Ned.
Architecten", van „Architecture et Amici-
tia", van „Hooger Bouwkunstonderwijs" en
van „De Acht", een 13-tal lichtteohnische
voordrachten georganiseerd, welke zullen
worden gehouden door Dr. Ir. N. A. Ha 1-
b e r t s m a n, Ir. L. K a 1 f f, R. Kuipers,
arch., H. E. v. d. Pauwert, arch., R.
S w i e r s t r a, Ir. G. v. d. W er f h o r s t en
H. Z ij 1.
Uit het programma blijkt, dat allerlei voor
den architect belangrijke lichttechnische
vraagstukken aan op 30 September.en wor
den geheel kosteloos gegeven.
Jnternationaal Congres voor
techn. onderwijs te Parijs
Van 2427 September a.s. zal te Parijs
een Internationaal Congres voor technisch
onderwijs worden gehouden.
Het secretariaat is gevestigd: Avenu
Alexandre III Paris (VIII). De kosten be
dragen 25 Ir.
(Jit de Tijdschriften
Ir W. Val der poort van de Rotter-
damsche Bouwpolitie en Woningdienst, zegt
m interview met Scharroo over de
bouwpolitie en haar taak in het jongste
nummer van Bouwbedrijf o.a.
De categorie bouwers wordt Vrijwel al
leen in de groote steden aangetroffen en
vormt een zeer eigenaardig soort van tech
nici. De bouwer houdt zich bezig met den
speculatieven woningbouw en voert dezen
uit, al of niet naar een door hem zelf op
gemaakt plan, voor een gedeelte met eigen
erkvolk, of wel uitsluitend met verschil
lende onderaannemers. Ik wil direct op den
'oorgrond stellen, dat men onder de bou-
vers uitstekende bouwkundigen kan aan-l
treffen, die menig befaamd architect soms I
el een nuttig lesje in de elementaire I
bouwconstructie zouden kunnen geven.
Aan den anderen kant treft men onder de
bouwers ook de minste vertegenwoordigers
HET STUCADOORSWERK
van den bouw ADRIANALAAN is verricht door
W. VAN HENGEL
Graaf L. van Nassaustr. 5 - Tel. 40336
HILLEQERSBEhü
van het bouwkundig ras aan, al is het per
centage van deze laatsten ook al weer niet
zoo hoog, als men soms wel aanneemt of
doet voorkomen. De bouwkundigen zijn
veelal de plannenmakers van de bouwers
en niet bij de uitvoering betrokken. Van een
bepaald standpunt bezien, zijn zij dikwijls
voor een bouwtoezicht een groot gemak,
doordat zij tot in détails met verschillende
voorschriften bekend zijn. Zij letten dan
ook met een Argusoog op de consequente
toepassing daarvan door de ambtenaren. Op
het lagere constructieve gebied zijn zij door
gaans redelijk goed onderlegd, zoodat men
te dien aanzien niet veel bezwaren tegen
hen kan inbrengen. Somtijds kunnen de ar-
chitcten, wanneer deze bij den speculatieven
woningbouw betrokken worden, voor wat de
constructieve zijnde daarvan betreft, aan
deze bouwkundigen nog wel eens een i
beeld nemen.
Verder bespreekt Prof. W a 11 j e s een
villa van C. C. van Beaumont te Bloe-
mendaal; Prof. Schoemakerde Duitsche
bouwtentoonstelling. Tenslotte nog iets
atrium woningbouw, een ontwerp van den
Munchener architect U 1 i S e e c keer
teressante oplossing van het vraagstuk dor
ééngezinswoning.
InBouwbedrijf bespreekt Prof. Wa11-
j e s 't politiebur. en de Villa in Monster van
A. Claus, waarin hij veel te prijzen vindt.
Prof. Schoemaker besluit zijn bespre
king van de Bauausstellung te Berlijn, waar
in hij er op wijst, dat kenschetsend voor de
hedendaagsche architectuur in het functio
nalistisch karakter, dat moderne bouw
werken eigen is, mede als gevolg van de
technische verbetering en de nieuwe bouw
materialen, welke worden toegepast.
In Openbare Werken wordt ten
zien van het bekroonde ontwerp Hen
driks van De Jonglwnonument te Rot
terdam opgemerkt:
Het is zeer juist gezien, dat het monument
aan de haven, op een domineerend punt,
wordt geplaatst, als een ver boven de om
geving uitstekende herinnering aan en te
midden van het groote werk, dat hij daar
met ver vooruitzienden blik heeft verricht
De blik van ieder, die van zee uit de Maas
komt opvaren, zal door dit monument wor
den getrokken, maar als men naderbij ko
mende een restaurant ontwaart,, zal men
zich afvragen, of het onderbrengen van de
bureaux van den havenmeester, of een an
deren direct met de haven in verband staan-
den dienst niet juister de bedoeling van het
monument zou uitdrukken en meer in
overeenstemming is met het ernstige karak
ter en den arbeidzamen aard van dengene
ter wiens nagedachtenis dit gedenkteeken
wordt opgericht
Ir. F. C. J. v. d St e e n van Ommeren
behandelt de keuring van straatklinkers en
betoogt, dat één bepaalde „normenproef"
niet bestaat en niet bestaan kan. Dit is de
groote moeilijkheid, die zich ook bij de nor
malisatie van dit materiaal voordeed.
Afgescheiden van andere moeilijkheden
kan men wel zeggen, dat deze normalisatie
gestrand is op het verschil van inzicht om
trent de waarde, aan de diverse proeven
toe te kennen en aan de afwezigheid van
één afdoende normenproef.
A. N. Hartogh antwoordt op de vraag
in „In en om de woning en de boederij",
loont het de moeite naar Berlijn te gaan
voor de tentoonstelling, op zoek naar het
eigene, het bijzondere in den bouw van
vreemde landen, ontkennend. Een nieuw
geluid wordt niet vernomen en wat er is,
hoe interessant dan ook, is internationaal.
Fr. Brömstrup bepleit in „Deutsche Bau-
zedtunig" den bouw van auto viaducten, uit
sluitend bestemd voor het snelverkeer,
personenauto's en taxi's, motorrijwiellen en
sruelbussen.
De schrijver gaat aan de Leipzigerstraeee
te Berlijn als voorbeeld na hoezeer door
den bouw vam zulk een viaduct de capaci
teit der straat wordt verihoogcL Than6 kun
nen 2500 voertuigen in beide richtingen per
door deze straat worden geleid; de
auto-viaduct zou een capaciteit van 7000
bezitten. De koöten zullen ongeveer 90
millioen gulden bedragen.
SANITAIRE INSTALLATIES
Fa. J. G. HOOGEWEIJ 4 ZONEN
Lood- en Zinkwerkers
Gevestigd sedert 1903
Jaffa 42 b en c, Rotterdam - Telef. 13126
Hoofdkantoor: Adrianalaan 153,
Schiebroek - Teleioon 41559
H.R.LAUWAARS&ZONEN
Pijnackerplein 44 - Rotterdam
Magazijnen: Schommelstr. 8-30
Waal-, IJssel-, Kalkzandsteen
Handvorm in verschillend formaat
Speciaal dunne gevelsteen
HILLEGERSBERG
kcukcq, oaaKamer, grooie voor en acnter-
tuin. Bovenhuizen: 2 kamers en suite.
3 slaapkamers, badkamer, zolder over het
Te bevragen:
L. D. SUNDERMEYER,
IJsclubstraat 68, Telefoon 13866
BINNENHUIS- INRICHTINGEN
1 ROTTERDAM
Woonhuis; LAMBERTUSST. 101 Werkplaats: SCHOUTENSTR. 131
Een mooi buis.
En goedkoop.
MOOIE HEERENHUIZEN
Maatschappij tot Exploitatie van On
roerende Goederen „Scheepenwijck" N.V.
Achterweg 81 Schiebroek
TERRAZZO - MOZAÏK KUNST
STEEN- EN BETONWERKEN
APELD00RNSCHE LAAN
DEN HAAG
WIJ HEBBEN TE HUUR:
Groote winkels, 70 M' met kelders
onder den geheelen winkel, en achter
uitgang.
Alles gelegen op het mooiste gedeelte
der Apeldoornsche laan, bij brug
Regentesselaan en aansluitend aan het
te bouwen Kledingmagazijn der Firma
LIJNKAMP.
Inlichtingen op het werk en bij de
Fa. J. MEULDIJK ZONEN
Loosdulnscheweg 681 - DEN HAAG
Telefoon 334811
MAASTRICHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Vertegenw.
r ROTTERDAM
5 Cö S
AEL3RECHTSKA0E 147b
TELEFOON 30404-30233
A. VAN WIJNGAARDEN ZONEN Roïïerdam
TELEFOON 57050 (2 lijnen)
