R°
DONDERDAG 23 JULI 1931
DERDE BLAD PAG. 9
E DUITSCHE CRISIS EN DE GEVOLGEN
VOOR ONS BEDRIJFSLEVEN
iïï*
i.'"
J5J Wij zien, wat de directe gevolgen van de
litsche financieele moeilijkheden betreft,
naaste toekomst niet somber in. De
>ote mogendheden en daaronder voorna-
2 ilijk Amerika en Engeland, hebben er te
el belang bij om 't Duitsche bedrijfsleven
35 het goede spoor terug te brengen; niet
3'! een zijn daarmede de groote beleggingen
Soeid, maar ook hunne handelsbeweging,
t Duitschland behoort nog altijd tot de
1 afzetgebieden. Trouwens de achter-
v" rad van den strijd is per saldo niet
itschland zelf; het is de titanenkamp
43: jschen het stuiptrekkende Frankrijk en
U Angelsaksische rijken, welke op Duitsch
2?" indgebiect wordt afgespeeld en waarvan
.7 itschland de directe financieele lasten,
Ju iar Frankrijk ten slotte de aantasting van
ar prestige ondervindt.
)e laatste weken zijn kolommen vol over
vraagstuk geschreven; wij behoeven dus
de algemeen bekende feiten niet lang
te staan en wij kunnen volstaan met de
ï-Tj jfdzaken van het conflict als bekend aan
'is nemen. Vandaar, d-at vrij slechts die >un-
1 zullen belichten, die nog grootendeels
Jol Ier de oppervlakte verbolgen liggen.
12.0 l>i de vrede van Versailles werd het
eruitziende ethische element, belichaamd
wijlen den Amerikaanschen president
'•^iicKlrich Wilson in een hoek gedrukt en
irvleugeld door de mannen van bet
iroffe kortzichtige eigenbelang. Dit is
6as#n typisch verschijnsel van Versailles
«03 een, want bijna elk vredesverdrag had
66.2 kiemen van ontbinding in zich. omdat
•23.3 voonlijk wraak en hebzucht den boven-
"4-9 q vierden. Frankrijk gebruikte het mot-
kl van Duitschlands agressiviteit en revan-
ideeën om zooveel mogelijk strategische
nten in bezit te nemen (annexatie van
as-Lotharingenbezetting van den
n en later van den Roer) en om de zoo-
laamde Kleine Entente in het leven te
pen, zijmte een ring van Staten om
itschland heen, die door Frankrijk van
noodige kapitaal werden voorzien in
voor politieke concessies. Tevens werd
J henrijk in zooveel mogelijk kleine stuk-
.„.ii verdeeld, terwijl het verminkte land
s.nm Weencn als hoofdstad, verboden werd
idwerkelijke stappen te nemen tot aan-
ting bij Duitschland'. Deze eigengerech-
lheid werd nog eens herhaald ten tijde
de Volkerenbond-leening aaji Oosten
toen Seypel in bitteren nood de ver-
lillende hoven afreisde en tenslotte ge-
)r vond in Genève. Doch daarmede was
<fruk op Duitschland niet beëindigd,
«te sommen had het voor ooriogsschat-
r gen op te brengen, eerst volgens zeer
t> e lijnen, in Versailles ondoelmatig uit-
lippeld, daarna volgens de Dawes-rege-
om tenslotte in het huidige Youpgstel-
te resulteeren; Parker Gilbert, de Ame-
lansohe financier werd belast met de
te gaan. of Berlijn de beloften op de mi-
iU' I ire uitgaven nakwam. Kortom, Duitsch-
r4^ werd in een positie van groote af-
kelijkheid gebrachtwerd als staat
beteekenis gekortwiekt en daarmede
kerde het haatgevoel tegenover Frank-
zoo sterk, aan, dat wij niet te boud ver-
Lfdecfenen te spreken om daarvan t.z.L de na-
consequenties te mogen yerwach-
tankrijk voelde, dat het in vele opzichten
ik stond. Zijn erkend knappe financiers
den een plan op om d"oor de financieele
f] emonie ook de politieke overheersching
:unnen verkrijgen en te behouden en uit-
ii (1 nde van de leuze, dat het land, dat de
)tste goudvoorraad bezat, ook den groot-
1 invloed kon uitoefenen, begon het goud
verzamelen en in de kelders van de
ique de France op te stapelen. De om-
■k«i tdigheden waren daartoe gunstig; de
prisatie van de franc op 10 centhet
eken van buitenlandsche saldi, die ge-
ielijk in goud konden worden omgezet...
*wat herstelbetalingen en nog andtere factoren
1 Zuspoedigden het proces en de wereld-goud-
sche rraad verdween geleidelijk naar Ame-
l en naar Parijs. Hoe meer goud het land
lenkwam, hoe meer de Frapsche zelf-
rschatting toenam en hoe meer druk het
on uit te oefenen om haar oogmerken te
nen bereiken. Menigmaal ondervond
dten er den invloed van; het is dus niet
veavonderen, dat Engeland zich hoe
over ;er hoe meer van zijp vroegere bondge-
t ging verwijderen, vooral nu de goud-
raad van de Bank of England angst-
kend begon te dalen en telkenmale het
densche disconto moest worden ver-
gd. De onevenredige goud-verdeeling
scherpte de crisis, terwijl economen als
prof. Keynes en Cassel de depressie geheel
aan een goudtckort en onoordeelkundige
verdeeling van het gele metaal toeschre
ven. Frankrijk had in den beginne weinig
nadeel van de crisis, want het is grooten
deels een agrarisch land met tal van klei
ne boeren en een sterk verdeeld grondbe
zit, terwijl het industrialisatie-proces nog
niet zoo ver gevorderd is als in de andere
Europe es che groot-staten. Door haar goud
schat en door het nog imuun zijn voor de
economische ellende, steeg de Fransche
macht, zij het ook in schijn, en daarmede
vermeende het tot daden in staat te zijn,
die tenslotte in eigen vlecsch zullen snijden.
Hier zijn wij aangeland aan het jongste
Duitsche drama, dat zooals gezegd in wer
kelijkheid een Amerikaansch-Engelsch-
Fransch conflict geworden is.
Duitschland leed dubbel onder de crisis;
gebrek aan kapitaal aan de eene zijde en
stijgende onwil der massa tegen de oor
logsbetalingen aan den anderen kant, ter
wijl het bedrijfsleven stagneerde met ge
volg toename der werkeloosheid, dalend
prijsniveau en een evenredige toename der
intrinsieke waarde der te effectueeren hcr-
slel-schuld. Doordat het beleggend publiek
weinig voor Duitsche leeningen begon te
voelen, pa in de laatste jaren met deze waar
den te' zijn volgezogen, en doordat de kapi
taalverliezen, in de jongste depressie gele
den, tot voorzichtigheid aanmaanden, wer
den slechts korte credieten beschikbaar ge
steld en daarmede de noodige financierin
gen op langen termijn bewerkstelligd. Wij
kunnen niet veronderstellen, dat deze afwij
king van erkend gezond bapkbeleid zonder
medeweten en toestemming van credietge-
vers is geschiedwij gelooven, dat de
hooge rente die door Duitschland werd be
taald, een renumeratie was voor het benut
ten van deze gelden voor langdurig crediet
in de wetenschap, dat de credieten telkens
zouden worden verlengd.
Intusschen vorderden verschillende cre-
dietgevers de geleende gelden terug en
groote bedragen vloeiden de grenzen over.
Toen deze terugbetalingen dergelijke afme
tingen gingen aannemen, dat de kans op
vastloopen bestopd, wendden de Duitsche
belanghebbenden zich tot President Hoover;
na ampele besprekingen besloot deze tot het
bekende moratorium-verzoek, dat Duitsch
land steun moest verleenen en dat paal en
perk moest stellen aan de geld-onttrekkin-
gen, die het Duitsche bedrijfsleven onder
mijnden en de in Duitschland belegde
vreemde gelden In gevaar brachten.
Had men Hoover's voorstel direct aan
vaard zonder verschillende garanties, be
perkingen en concessies te eischen, dap was
er tenslotte niets gebeurd; men had Duitsch
land lucht gegeven en het economische le
ven was een rustige gang gegaan. Frank
rijk echter had groote bedenkingen, geheel
in de lijn van zijn nationalistische politiek,
die in wezen echter anti-internatiopaal en
tegelijkertijd anti-sociaal is. De pourparlers,
welke hieruit ontstonden, hadden juist een
tegengestelden invloed dan Hoover met zijn
kreet had beoogd. De spanning, welke uit
de aarzeling en Frankrijks eischen ontstond,
deed de kapitaalsvlucht toenemen, terwijl
ook Duitschers zich daaraan gingen schul
dig maken. Men kan hun dat niet euvel
duiden, indachtig aan de inflatie-beweging
van enkele jaren geleden. Doch evenmin
mag men de individueele buitenlpidsohe
beleggers beschuldigen, want het is plau
sibel. dat ook zij het zekere voor het onze
kere'namen en hunne gelden terughaalden.
Do consequenties, welke aap deze actie
vastzaten, noopten de Duitsche verantwoor
delijke ministers om voortdurend contact
met Washington, Londen en Parijs te hou
den; deze onderhandelingen vlotten echter
niet, terwijl de Angelsaksische landen aan
raadden om eerst schoonschip in eigen huis
te gaan maken. Dit geschiedde de Duit
sche beurzen werden gesloten poodveror-
deningen werden afgekondigd en de ban
ken werden tijdelijk gesloten, nadat de
Darmstadter und National Bank gedwon
gen moest voorgaan door illiquiditeit.
Intusschen had de daaruit ontstane nood
toestand internationale hulp nog poodza-
kelijker gemaakt dan eenigen tijd geleden,
reden waarom besloten werd, dat de Duit
sche ministers eerst naar Parijs zouden
gaan om te trachten een betere verstand
houding te scheppen met de Franschen;
daarna met de aanwezige Engelsche, Ita
liaans ohe en Belgische ministers te confe-
reeren om tenslotte gezamenlijk naar Lon
den over te steken om aldaar een mogelijke
eind-conclusie te formuleeren en de noodige
voorbereidingen voor een leening van circa
twee milliard mark te treffen.
Terwij wij dit schrijven zijn de onderhan
delingen in Londen in vollen gang en wij
hebben nog wel eenige hoop op den afloop.
Tot zoover die voorgeschiedenis en de ont
wikkeling van hetgeen men een ernstige
situatie vermeent te noemen, doch wat ons
slechts 'n bijzonder belangwekkend schaak-
tournooi toeschijnt
Wij willen deze begin-beschouwing be
ëindigen met de rechtzetting vaneen denk
beeld, dat het eerst in Parijs gesuggereerd
is, in breede kringen aaphang heeft gevon
den en dat o.L toch op een denkfout berust
Frankrijk toch trok een lijn tusschen de
huidige Duitsche impasse en cte Fransche
valuta-moeilijkheden van enkele jaren te
rug. Frankrijk verwijst daarnaar met de
mededeeling, dat ook Duitschland maar
moest zorgen voor zelf-steun en niet moet
aanleunen op buitenlandsche hulp. evenals
Frankrijk dat destijds heeft getracht en
waarin het geslaagd is. Er is echter een
fundamenteel verschil. Frankrijk had zoo
goed als geen buitenlandsche schulden, uit
den oorlog ontstaan. Op dat moment immers
had zij de verplichtingen aan Amerika nog
niet geratificeerd; wel had zij groote bedra
gen elk jaar uit Duitschland te ontvangen,
die tot verlichting van de begrooting konden
strekken. Verder had zij geen vijanden, die
erop uit waren om haar geste te doen mis
lukken buiten de baissiers, waarvoor een
buitenlandsch crediet beschikbaar was om
deze eventueel hun ontwrichtend werk on
mogelijk te maken. Zij had geen run op
haar banken te vreezen. Haar bedrijfsleven
was niet dermate door een algemeene we
reldcrisis geknakt. Kortom cte omstandig
heden waren voor haar heel wat gunstiger
dan momenteel voor Duitschland. En toch
leefde men destijds in Parijs ook in een
zeer angstwekende en precaire situatie; dat
de Fransche regeering het moeilijke pro
bleem meesterlijk heeft opgelost, kan niet
worden ontkend al verkleinen wij dfe pres
tatie niet door te beweren, dat de huidige
Duitsche toestand daarmede niet te vergelij
ken is. Bovendien zou het wel eens kunnen
blijken, dat als eenmaal de groote credieten
aan Duitschland zijn verleend, terugvallen
daarop niet tot die bedragen noodig zal
zijn als momenteel wordt verondersteld.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK.
Drietal: Te Leeuwarden (vac.-T. Kloos
terman), C. M. Luteijn te Apeldoorn, D.
Siemelink te Roswinkel en G. Tichelaar te
Groningen.
Aangenomen: Naar Kuinre (toez.),
cand. W. F. Dankbaar te Bloemendaal.
Bed an kit: Voor Den Hoorn (op Texel)
en Welsum. cand. W. F. Dankbaar te Bloe
mendaal.
CHR. GEREF. KERK.
Beroepen: Te Rijnsburg en Nieuw-
poort, cand. N. de Jong te Vlaardingen.
Te Harlingen, cand. W. Ramaker te Gro
ningen.
GEREF. KERKEN.
Bedankt: Voor Bols werd, D. Zwart te
GEREF. GEMEENTEN.
Tweetal: Te Giessendam, W. C. Lamain
te Leiden en M. Heikoop te Utrecht.
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST.
De heer W. S c fa e e 1 e, Theol. cand. te
Schoondijke, beroepen predikant bij de
Geref Kerk te Hooger-Smilde, is door de
Classis Assen peremptoir geëxamineerd en
toegelaten tot de bediening des Woords en
der Sacramenten. De intrede te Hooger-
Smilde is bepaald op Zondag 16 Augustus
a.s., na bevestiging door Ds. C. M. van der
Loo, van Appelscha.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Oand. J. R. Cuperus, van Utrecht, werd
Zondag j.l. bevestigd als predikant der Ned.
Hervormde Gemeente van Mastenbroek door
Ds. J. Goslinga, van Utrecht, met Jozua 3
vs. 17, en deed des namiddags zijn intrede
met een predikatie over Jeremia 1 7b. Aan
het einde werd Ds. Couperus toegesproken
door den consulent, Ds. J. Keiler, van IJs-
selmuiden, en door den lieer J. de Lange.
Theol. student te Utrecht
AI.GEMEENE SYNODE DER
NED. HERV. KERK
Vilde zitting.
Dr. P. Smit doet voorlezing der door hem
opgestelde circulaire ten behoeve der Gene
rale Kas. die met dank rwordt aangenomen.
In behandeling wordt genomen het ver
slag der hoogleeraren vanwege de Ned.
Herv. Kerk te Leiden, Utrecht en Groningen
over den staat van het Hooger Onderwijs
in de Godgeleerdheid vanwege de Ned.
Herv. Kerk 1930-1931 en lijsten der lessen
voor den cursus 1931-1932.
Aandacht werd gewijd aan de sociale op
leiding der a,s. predikanten. In Leiden werd
college gegeven over de sociale beteekenis
van het Evangelie, de figuur van Maurice,
het Christen-socialisme en allerlei vraag
stukken in verband daarmede. Een college
over Kinderverzorging was de inleiding
voor een bezoek aan de Martha-S'tichting
te Alphen aan den Rijn. In Utrecht werd
een reeks colleges gegeven door Mr. A. de
Graaf te Zeist over de Kinderwetten, de be
strijding der prostitutie, vraagstukken over
de reclasseering en verpleging van psycho-
pathen. De directeur van „Valkenheide", de
heer A. Noordam, vertelde over de ervarin
gen in zijn arbeid. Prof. Dr. A. v. Veldhui
zen te Groningen hield op verzoek der stu
denten een excursie naar N.-Drente, met
het oog op het toekomstige dorpsambt.
Ds. Addink brengt rapport uit namens
1 commissie over de tabellarische versla
gen. Van Sept.Mei werden afgenomen 45
examens en -il candidaten toegelaten, on
der wie 3 voor de tweede maal examen af
legden.
In den cursus 1930-1931 zijn volgens op
gaven der kerkhoogleeraren ingeschreven
in het Album: te Leiden 96 studenten, van
wie 19 voor de eerste maal, Utrecht 1S6 stu
denten, van wie 15 voor de eerste maal.
Groningen 507 studenten, van wie 9 voor de
eerste maal.
in B. en W. van Amsterdam is ter ken
nisgeving ontvangen een exemplaar van
hun nota aan den Raad inzake de Kerke
lijke hoogleeraren aan de Universiteit, als
mede een exemplaar van dat gedeelte van
afd. II van het Gemeenteblad, waarin de
n den Raad over deze nota gevoerde be
prekingen zijn opgenomen. De Syn. Comm.
heeft hierdoor dank betuigd met de mede
deeling, dat de Synode zich in 1927 heeft
uitgesproken, waarvan destijds bericht/ is
gezonden aan de Faculteit der Godgeleerd
heid, dat zij alle pogingen wilde steunen
om tot een herstel der aanwezigheid ven
kerkelijke hoogleeraren aan de Amsterdam-
sche Universiteit te komen. B. en W. vroe
gen daarop om toelichting bij dit schrijven,
hoe de Syn. Comm. zich dezen steun voor
stelt Aan het Moderamen wordt opgedra
gen zich rechtstreeks met één der hoog
leeraren praeadviseurs, met B. en W. van
Amsterdam in verbinding te stellen.
Van 2 studentengezelsohapnen te Leiden
zijn brieven ingekomen inzake de opleiding
van evangeliedienaren wat betreft de voor
dracht der spraaktechniek. Over deze brie
ven (zijn de adviezen der Kerkelijke hoog
leeraren gevraagd en besloot de Syn. Comm.
de Synode in overweging te geven een be
drag uit hert Fonds voor het H. O. ter ne-
schildcing der kerkel. hoogleeraren te stellen,
teneinde aan enkele studenten, voor wie
het noodig is spraaklessen te doen geven
en voor de studenten voordrachten met be
trekking tot uitspraak en voordracht te
doen houden.
Op voorstel van Prof. <v, Rhijn wordt be
sloten, de mogelijkheid te openen voor een
algemeene voordracht over spraakmethode,
tjrwijl de individugele lessen voor rekening
der studenten hlijven, voor de hoogleeraren,
die de praktische theologie onderwijzen,
zullen hiervoor de middelen beschikbaar
worden gesteld.
Prof. van Rhijn legt er den nadruk op,
dat er een wijziging moet komen in de op
leiding der aa. predikanten door een col
lége over de moderne psychologie en andere
/vakken, die in verband staan met de prak
tijk. De Syn. Comm. wordt gemachtigd in
overleg met den Quaestor-Generaal de ker
kelijke hoogleeraren de middelen toe te
staan voor cursussen over speciale onder
werpen.
Van de beide hoogleeraren praeadviseurs,
Prof. v. Rhijn en Prof. v. Veldhuizen, is een
voorstel ingekomen om een commissie te
benoemen ter bestudeering van het vraag
stuk, op welke wijze in de opleiding van
wege de Ned. Herv. Kerk tot vorming
van hare a.s. evangeliedienaren verbete
ring kan worden gebracht.
Prof. v. Rhijn licht dit toe met vier pun
ten: le. is er te weinig rechtstreeksch con
tact met de praktijk; 2e. ontbreken be-
standdeelen, die, gezien de eischen van
den tegenwoordigen tijd, niet mogen ont
breken; 80. is het aantal vakken te talrijk
en te omvangrijk; 4o. is het bezoek der
testimonium-colleges niet tel controleeren.
Besloten wordt, aanvankelijk het advies
der zes kerkelijke hoogleeraren te Leiden,
Utrecht en Groningen over deze aangelegen
heid in te winnen.
Ds. Boonstra rapporteert namens de com
missie voor de nieuwe wetsvoorstellen over
een voorstel van den quaestor der Classis
's-Gravenhage tot wijziging der artL 8 en
9 van het Regl. op de Alg. Wed. en Wee-
zenbeurs, bedoelende de betaling der ge
wone contributie voor de beurs recht
streeks te doen plaats hebben bij d;n
Quaestor-Generaal, zooals dit met de con
tributie voor de hulpbeurs al lang het ge
val is.
Daar de®e zaak reeds door de Quaestor-
Generaal is aanhangig gemaakt, wordt, over
eenkomstig de conclusie van het rapport,
besloten, hierop niet in te gaan.
Hierna komt een Synodus contracta sa
men over het hooger beroep van een uit zijn
bediening ontzet diaken.
GENERALE SYNODE DER
CHR. GEREF. KERK
ZITTING VAN WOENSDAG.
Morgenvergaderin g.
De praeses laat zingen Ps. 72 6, leest
Filipp. 2 1-11 en gaat voor in gebed.
Ds. P. de Groot, van Amersfoort, nu
wezig als primus en Ds. D. J. van Brummen,
van Driebergen, als secundus van Ds. J. L.
de Vries. Zy betuigen door opstaan instem
ming met de belijdenis.
De notulen der vorige zittingen worden
Voorgelezen wordt een schrijven van Ds.
H. Janssen, 'leger- en •vlootpredikant in alge-
meenen dienst, waarin hij meedeelt niet aan
wezig te kui men zijn en de Synode het licht
des Geestes "l oebidt.
De deputal en voor correspondentie met de
Kooge Overheid enz. worden herbenoemd,
eveneens de» deputaten voor correspondentie
met de buitenlandsche Kerken.
Middagvergadering.
Op het veltsoek van het bestuur der Ned.
Afd. van d«*i Wereldbond van Kerken om
instemming b betuigen met de resoluties, die
gezonden weiden aan de Ontwapeningsconfe-
rentie van dim Volkenbond, welke gehouden
zal worden ba Genève in Febr. 1932, besluit
de Gen. Sj/node, dat zij de resolutie niet
onderteekent.
Op het ver zoek van den Raad van Kerken
voor Practiscih Christendom, besluit de Gen.
Synode niet ia te gaan.
Inwendige Zending. De Generale
Synode dringtf. er op aan, dat de arbeid der
Evangelisatie meer ter hand genomen
wordt. De Classis geve hier allereerst leiding
De deputateix der verschillende Part. Syn.
moeten zich zoet elkander verstaan, opdat de
krachten niefc versnipperd worden. Zoo
dig kunnen de deputaten van de Gemeenten
een collecte vragen. De aandacht wordt erop
gevestigd om ten hunnen bate van Eind
hoven uit in Brabant te werken.
De Gen. Syn. benoemt deputaten om der
arbeid der Zending onder de Joden onder de
te zien. Als deputaten worden be
noemd Ds. W. Kremer van Komhorn, Ds. J.
Reesink van KFoordeloos en Ds. N. Branósma
van Bunschoten.
De Gen. Syn. besluit, dat de Gemeente
Meerkerk voce taan zal behooren onder de
Part. Synode yan het Midden.
IF
Avondvergadering.
Om 7 uur des avonds kwam de Synode
weer bijeen. Speciaal kwamen nu ter sprake
de zaken der .Buitenlandsche Zending, waar
over breedvoerige besprekingen werden ge
voerd. Het manen van besluiten dienaan-
ide werd uitgesteld tot de zitting van
heden.
n-
Radio Nieuws.
TUdseln. 10.3011 Korte xiekendlenst te leiden
door Ds. L Kievit. Ned. Herv. Predikaat te
Baart). 1112.30 Gramofoon. 11—12 Gevariëerd
tiogramma. 1212.30 Half uur Mosartiana. 12.30
Tijdsein. 12.302 Middagconcert: A. Nooteboom
viool. H. v. d. Horst Jr. cello. Mevr. R A v d
HorstBleekrode, plano. W j Hendrix harmo
nium. 2 Tddseln. 2—3 Klassiek concert. 3 Tijd-
sein. 34.30 Concert. Mevr. C van Ravcnawaay
—Mö 11 en kamp. alt-mezzo. Joh. Lammen, bas.
Mevr. Annie Moret cello. H Erugman. piano. 4.30
5.-306.30 Orgel-
J Stein'
concert vanuit de Xoorderkerk 1
door den orgelist P Meyer. 6.30—7 Bezoek van
den radio-dokter. 7 Tijdsein. 77J0 Causerie
over: ..Nazornerplanten in den uitgebloelden
lotstuin", door den heer A. J. Herwig. te Bus-
sum. 7.308 Gramofoon. 8 TUdseln 810/30
Concert, te geven door de Arnhetnsche Orkest
vereniging, onder leiding van H. J. Manks.
HILVERSUM (1875 M.) VARA. 6.45—7 en 7.30
7.45 Ochtendgymnastiek. 8 Tijdsein. 8.01 Gra
mofoon. VPRO. 10 Morgenwijding. VARA 10.15
Voordracht 10.30 Voor de zieken. 11.30 Gra
mofoon. 12 Einde Programma (Eerste deel).
AVRp. 12 Tijdsein. 12.15 Het Omroeporkest. 2.15
Na i
6.30 Ac-
ieel allerlei uit de Arbeldcrsbew
Vcrvolg en slot ConcerL 7 Uitzending vanuit
-r 7.30 Politieberichten. 7.45 Gramofoon.
8 Einde ProgTazmna (Tweede deel) VPRO. 8
Tijdsein 8.0l Lezing Spreker Da- W. Eannlm
(Barchem). 8.30 Com
10
lofoon. 12 Tijdsei
GEREF. BSRK VAN WIERINGEN.
Met ingang van heden is het adres v
bovengenoemde Kerk bij den heer P. Rob
bers, hulpprediker, Gasthuisweg la. te Den
Oever (Wielingen). Aan kerkeraden van
Geref. Kerken wordt verzocht, gemeld adres
geregeld en nauwkeurig mededeeling te doen
van de namen flei' leden, die met of zonder
attestatie of dcopattest naar de Zuiderzee
werken vertrekken.
GRAFSTEtEN-Ds. J. SIJBESMA.
Te Dedemsvaart worden door den
Kcrkeraad der Geref. Kerk bij de leden dezer
Kerk pogingen aangewend om te komen tot
het oprichten wan een gedenkteeken op het
graf van wijlen Ds. J. Sqbesma.
DIACONAAL CORRESPONDENTIEBLAD.
In het Juli-nummer van het „Diaconaal
Correspondentieblad voor de Geref. Karlcen
in Nederland" verdedigt Dr. J. Hoek van
's-Gravenhage Tiaar aanleiding van het rap
port der liturgie-commissie voor de Generale
Synode der Geref. Kerken te Arnhem, de op
vatting die bet diaken ambt afleidt uit
Christus' hoogepriesterlijk ambt, in dien zin,
dat in het diiikonale ambt het priesterlijke
overweegt tea wijl de diakonale taak z. i.
uit de rechtstreeksche diakonale gegevens in
he Nieuwe Tesament moet worden opgebouwd
In genoemd jmimmer is verder opgenomen
het eerste deel van het referaat, door Mr. J.
W. Noteboom, gehouden voor de Prov. Diae.
Conferentie te Seheveningen, 3 Juni 1.1. Ook
bevat het de notulen van de 11e Zeeuwsehe
Diac. Conferentie 12 Juni 1.1. te Goes gehouden
LEC'ER DES HEILS.
In een feestelijke afscheidsbijeenkomst is
den aftredenden commandant van het Le
ger des Heils in .Ned.-Indië, A. Palstra, djor
den gouverneur van West-Java, den heer
Hartelust, het officierskruis van de Orde
van Oranje-Nasaau op de borst gespeld.
„DE MACEDONIËR".
Tn de redactie van het zendingstydschrift
„De Macedoniër" is weer een verandering
gekomen. De ljjst der redactieleden is uitge
breid met Dr. J. H. Bafvinok te Solo, terwijl
Ds. A. Pos van Djocja, benoemd tot tweeden
docent aan de Tbeol. School aldaar, bijdragen
toezegde, hoeweï hij geen redacteursplaats
kon aanvaarddn. Verder werd teruggekeerd
tot de aloude traditie van maar één redactie
lid in Nederiamd. Voortaan zal n.1. het
redactie-adres zijn bij Ds. D. Pol van Rijs-
oord. Dit zal. echter niet verhinderen dat
er nog wel eeos bijdragen zullen verschijnen
van Dr. D. Baï/ker, Ds. D. K. Wielenga, Ds.
Jac. van Nes,.Ds. Velders en Ds. Alkema,
wat ongetwijfeld den lezers welkom is. Het
Juli-nummer bevat verder een artikel van
Dr. F. L. Bakker over „De hemelvaart van
Mohammed". Mevr. van Andel-Rutgers geeft
haar vervolgstuk over de colportage-arbeid,
vooral op Midden-Java en Ds. Pol zijn slot
artikel over de vergelijking die hij bezig is
te maken tusschen de zending der Geref.
Kerken op Midden-Java en op Soemba. Ds.
Alkema zet zijn verhandeling voort over
magie en Ds. Velders over Jodendom en
Jodenhnid. Het geed verzorgde nummer ein
digt met wat Ds. Pol in de verloopen maand
zag van zijn uitkijktoren.
ZENDING.
Zendingsdag te Gorinchem. Woens
dag 22 Juli werd in de Geref. Keric te Gorin
chem onder flinke belangstelling de tweede
Zendingsdag gehouden van de Classis Gorin
chem der Ireref. Kerken.
Om half elf opende Ds. S. O. Los, van
Giessendam, deze vergadering. Spreker wees
er op, dat de Zending moet uitgaan van de
Kerken en wees daartoe op het voorbeeld
van de Gemeente te Artiochië, die Bamabas
en Paulus uitzond. Spreker memoreerde
hierby de uitzending van de missionaire die
naren des Woords L'sser en Rullmann, door
de Geref. Kerken van Zuid Holland ten Zuiden
uitgezonden.
Ds. D. Pol, van Rijsoord, sprak over „De
opbloei van het kerkelijk leven op Midden-
Java". Hij ging na dc geschiedenis der Zen
ding op Midden-Java veutirende de laatste 30
jaar, sedert welken tijd de Zending is geleid
in kerkelijk spoor. Lang '.uurde het voor het
evangelie ingang voud. P Esser kon er van
verhalen met welk een antrouwen hy den
I eersten tijd te kampen had. De laatste 10
jaren is er een gunstige omkeer merkbaar,
j De laatste spreker voer de morgenverga
dering was Ds. J. van Nes, van Den Haag.
Hij schetste de Jodun als een oud en afzon
derlijk volk. Ze htb-ien een lange geschie
denis ook in ons land. Nederland staat bekend
het volk der Joden goed te behandelen, zoo
zelfs dat Amsterdam genoemd wordt „het
Jeruzalem van het Noorden". Toch is er in
ons land Joodsch bi ed gevloeid. Spr. herin
nerde aan de beschuldiging, dat de Joden in
de 14de eeuw de pest hadden veroorzaakt.
Er hadden toen vervo'gingen plaats. De Joden
zyr. steeds van veel invloed gebleven. Bij de
laatst gehouden volkstelling waren er in ons
land 115.000 Joden.
Na het zingen van Ps. 105 4-5 was de
morgenvergadering afgeloopen.
Tn de namiddagvergadering spraken nog
Ds. W. Breukelaar, van Santpoort, over:
„Eén Herder en één kudde''; Ds. W. van
Dijk, missionair predikant van Karoeni
(Soemba) over: „Een heerlijk ding van de
stad Gods"; en Dr. C. Bouma, van Den Haag,
over: „Alzoo lief". Het slotwoord werd ge
sproken door Ds. 1 Tholen, van Leerdam.
GIFTEN EN LEGATEN.
Te Go r in che m ontving de Kerkvoogdij
der Ned. Hervormde Gemeente van eenoud-
stadgenoote, te Den Haag woonachtig, een
gift van f 2000.
DEN STORM
Door WJERNY
/ft XXI
v&tTE INHOUD VOOR NIEUWE LEZERS
treffend© wijze wordt la dit verhaal het
duizenden In
Het anf&ditk(lo la
ir maakte gebruik van verschl
bronnen: beschrijvingen.
hebben ondergaan,
van verschillende
r tegen Polen bracht nieuwe ellende,
gaf Rusland op eoonomisch terrein de gena-
ag. De resultaten van de gevolgde Nleu'
„Nep'
jenaamde
_.w nders dan een her
van het kapitalistische stelsel. De tegen-
id en spot tegen de communistische madht-
bers werd van alle zijden waargenomen,
het hoofdstuk, dat hier onder vervolgd
Politiek,
,nj„ rheon Grlsha plotseling gecomma
hat, t 'Woningnood in de groote stad
e laarom werd van een ..staatsgreep" gebruik,
laakt: het huls van het partijlid Stopka. die
een inspectietocht naar den Kaukasus was,
d betrokken.
derd Me schreef woedende brieven aan de nleu-
ewoners. maar was nochtans uiterst min-
en vriendelijk, toen hij persoonlijk mot
hard werken,
vaak, dat Grlsha
'T hebben dan dal
lannB kinderzegen zou
'erstori4 besloot ik den volgenden dag
i dokter te bedoeken. De verbaasde blik
rmede hij me in het begin aankeek, was
ilijk.
Neemt u me niet kwalijk, ftvurgeres", zei
beleefd, „maar uw soort menschen zijn
een uitzondering in den tegenwoordi-
1 tijd. Wij worden hier overstroomd met
ivragen voor het tegenovergestelde.
,jik eet het, dokter", gaf ik ten antwoord,
onze bureaux hooren wij genoeg ervan.
En als dit niet het geval zou zijn, hadden
de andere bezoekers in de wacthkamer mij
wel ingelichit. Die praten over niets anders
en begonnen mij terstond tè vragen of ik
daarvoor kwam en de hoeveelste het al was.
Ze maken er heusch geen geheim van".
„Er zijn vrouwen, die bijna maandelijks
terugkomen voor hetzelfde", zuchtte de dok-
'er, „en ik ben daarom des te meer ver-
ieugd eens een ander geval te kunnen be
handelen".
Helaas kon de dokter mij-weinig hoop ge
ven. Hij vreesde dat een operatie noodig zou
zijn en kon dan niet eens voor het succes
instaan. Het was een somber bericht dat ik
Grisha bracht, maar deze liet weer zijn
groote liefde voor mij blijken in de warmte
en teederheid, waarmee hij me moed in
sprak. Voorloopig zou ik een behandeling
ondergaan, waarvan het resultaat moest
worden afgewacht.
Dit gesprek bracht echter toch wijziging
t onze huishoudelijke verhoudingen. Nu ik
gezien had, hoe mijn man reageerde op dc
poging tot het scheppen van huiselijke ban
den, besloot ik bet ellendige eten buitens
huis in lugubere gaarkeukens op te geven
ien, die ons ten-
nigszins aan een eigen huishou-
helpen. Ja, de Nep had doorge
werkt, na een paar jaar van herleefden
haudel en geld uitgeven waren de dienst
meisjes weer een normale verschijning ge
worden, ook in de huisgezinnen der com
munisten.
Zooals verreweg de meesten der Moskou-
sch© beambten kwamen wij met de eigen
lijke arbeiders nagenoeg niet in aanraking.
In onzen werkkring, in de reusachtige bu
reaux, waren we door tallooze raderen van
de arbeiders gescheiden. De partij-organi-
satie was verdeeld in afdeelingen, overeen
komstig de plaats waar men werkte. Grisha
was lid van de partijcel der Tsentrosojoez,
ik van di© van Narkompres ons volks
commissariaat, beide celle®, waarvan na
genoeg uitsluitend beambten lid waren, in
tellectueel geschoolden. Zeker, wij spraken
vaak op arbeidersvergaderingen, maar als
spreker komt men met de massa niet in aan
raking. Daarvoor is de partij te goed geor
en een dienstbode te
ganiseerd; die vergaderingen worden voor
bereid. doordat één of twee dagen tevoren
met de partijleden dezelfde punten worden
behandeld. Dan wordt hun verteld, hoe ze
moeten spreken en stemmen, wie ze als
voorzitter candidaat moeten stellen. Zoo
doende heeft de georganiseerde partijcel op
dergelijke openbare vergaderingen een groot
overwicht; zij treedt als eenheid op en weet
precies wat zij wenscht en wat besloten zal
worden. De buiten de partij staanden voe
len dit overwicht en als spreker wordt men
steeds beschoulwd tot de leiders dier geslo
ten, actieve groep te behooren en staat men
ver van de massa af. Wij kwamen in aan
raking met partij- en sowjet-lbeambten, ge
deeltelijk vroegere arbeiders, maar nu ver
anderd in menschen die van achter hun
schrijftafels of vanaf het podium huil werk
verichtten, menschen met soortgelijken ge-
dachtcngang als wijzelf, die de directe ar
beidersbelangen zooals loonen, werkloos
heid en arbeidstijden niet vanaf het
standpunt van aan den lijve gevoelen be
schouwden, doch van een hooger plan, van
af de algemeene belangen der industrie er
op neerkeken.
Wij waren het in vele opzichten niet eens
met de meeningen, die in deze kringen wer
den verkondigd, en vooral niet met den ru
we manier waarop over hen geoordeeld
werd. Zij werden praatjesmakers, luilakken
genoemd, menschen, die op de staatskas
dachten te teren, terwijl de arme boeren
voor deugnieten werden uitgemaakt. Na-
turlijk werd in het openbaar anders gespro
ken. maar dit was het oordeel van vele par
tijgenooten binnenkamers. Als wij daarte
gen aanvoerden, dat de arbeiders het aller
ellendigst hadden, na de wederinvoering
van het geld, dat de werkloosheid schrik
barend was, kregen we steeds te hooren:
„Hun eigen schuld, dan moeien ze maar
beter werken!" Wij beiden hadden dra den
naam tot de aTbeiders-oppositie te behoo
ren, doch trokken ons in het begin weinig
aan van de spottende opmerkingen daar
over.
Na Lenin's dood werd de toestand echter
veel erger. Een oogenblik scheen het, alsof
allen eendrachtig waren in den rouw om
den gestorven leider. Het eindelooze, dagen
lang durende défilé van de geheele bevol
king langs het gebalsemde lijk, dat in het
paleis der vakvereenigingen stond opge
steld, en waarnaast de partijleiders om
beurten wacht bielden, was adembenemend
van plechtigheid. Op den bar kouden dag
waarop de begrafenis plaats vond, was
ieder met stomheid geslagen en men voelde
de vraag op aller lippen: „wat nu? Wie
zal Lenin kunnen vervangen, wie heeft de
autoriteit om alle tegenstrijdige meeningen
in één enkele richting te dwingen?"
Het smadelijke antwoord) op die vraag
werd gegeven door een feilen, persoonlijken
strijd van verschillende vooraanstaanden,
die ten slotte Lenin's diverse functies on
der elkaar verdeelden. Stalin, Zinowjef, Ka-
menjef, moesten de lijn doortrekken en al
spoedig bleek het, dat zij gezamenlijk
ten minste daartoe in het geheel niet in
staat waren. Het eenige, dat hun verbond,
was hun haat tegen Trotski, den man die
om zijn autoriteit en persoonlijke eigen
schappen feitelijk was aangewezen om Le
nin's plaats in te nemen. Het driemanschap
dat de leiding overnam, begon dan ook
een niets ontziende campagne om Trotski's
gezag te breken.
Dit persoonlijk element doodde in de par
tij alles wat aan revolutionair gevoelen en
opoffering was overgebleven. De intrigue
vierde hoogtij, en eenmaal binnenge
haald is zij dit blijven doen tot nu toe.
De kunst van het partijlidma&tschap be
stond voortaan in het gissen, welk optreden
de leiding het meest welgevallig was. Deze
kunst heeft zich in latere jaren zoozeer ont
wikkeld, dat een goed partijman nu gewa
pend is tegen alle toevalligheden en van
daag met de leiding meeschreeuwt: breng
het boerenbedrijf tot ontwikkeling, steunt
den individueelen boer! om morgen zonder
blikken of blozen de uitroeiing der indivi
dueele boeren te verkondigen en te bewe
ren, dat men dat altijd bedoeld heeft. Elk
spoor van zelfstandig denken word ver
trapt, het geheele partij-apparaat doordron
gen van den lakeigeest, minstens even erg
als zulks in het Tsaristische beambten-appa
raat het geval was geweest.
t,,^aar. 1°°P °P mijn verhaal vooruit!
Wij wisten na Lenin's dood, in 1924, na
tuurlijk niet, dat de ontwikkeling zich zoo
zou doorzetten. Wij bemerkten alleen met
smart en afkeer, hoe de partijvergaderiu-
gen en besprekingen meer en meer werder
gedrongen in de richting van persoonsbe-
stnjding en persoonsverheerlijking. Het
werd zoo sterk, dat zoowel Grisha als ik
herhaaldelijk wegbleven van vergaderingen,
hetgeen als een afkeurenswaardige disci
pline breuk wordt beschouwd, waardoor
men zelfs uit de partij kan worden uitgeslo
ten. Na eenige keeren hierop aanmerkingen
gekregen te hebben, moesten we dan ook
™er overgaaji tot geregeld vergadcringbe-
Op één dier .vergaderingen, waarin'de spre
ker wa& de secretaris van 't districtsbestuur
der jeugdor<mnisatie, een ruwe, onintelli
gente jongen, zonder eenige beschaving,
t type van den parasiteerenden ambtenaar'
die zijn dag vult met oppervlakkige rede
voeringen te houden en daar tusschen met
allerlei partij beambten confereert over de
zelfde oppervlakkigheden, op platte wijze
tegen Trotski te velde trok met kletspraat
jes, dat Trotski altijd een mensjewiek M
.vas geweest en dat hij nu hetzelfde stand-
punt innam als de Engelsche conservatie
ven, kon ik me niet langer bedwingen en
zette het jonf-mensch onzacht op zijn plaats.
Ik wees hem erop. dat hij toch slechts door
het revolutianaire werk van Trotski in 1917
die met Lenin samen de October-revolutiè
ten krachtigste had voorbereid, in staat was
in een vergadering als die gehouden werd,
te spreken. Dut hij zonder Trotski, dien hij
nu zoo minachtend behandelde, allicht een
gewoon, ongeschoold arbeider zou zijn, die
wellicht niet eens zou weten wat socialisme
was. „Als Trotski fouten maakt, moeten
we die bestrijden", aldus eindigde ik, „maar
laten jonge menschen, die wat karakter en
kennis betreft, niet in de verste verte in
Trotskfs schaduw kunnen staan, ophouden
x) De groep socialisten, die in overeen
stemming met de Wcstersche socialistische
partijen, niots van Lenin's optreden wilden
weten, ook voor 1917 niet.
onbegrepen lasterpraatjes over hem rond te
strooien".
Een warm applaus van verschillende zij
den weerklonk na mijn uitval, en van de
bestuurstafel keek men naar mij, alsof men
me op staanden voet wilde doodschieten.
Werkelijk zou ik niet verwonderd zijn ge
weest als ik bij het uitgaan door de G. P.
zou zijn aangehouden, hetgeen evenwel niet
gebeurde.
Mijn uitval was buitengewoon heftig ge
weest. dat voelde ik, maar dat komt ervan
als men maandenlang zijn gevoelens moet
opkroppen en zich niet kan uitspreken.
Het was mij dien avond -terstond duidelijk,
dat ik hiervoor ter verantwoording zou
vyorden geroepen en na overleg met Grisha,
die zeer hierover ontstemd was en mij ver
weet, dat ik als intellectueel minachtend
-tegenover de arbeiders was opgetreden, be
sloot ik zelf de zaak bij het jiart ij bestuur
voor te brengen.
Ik leerde toen voor het eerst Grisha ken
nen als partij-doctrinair en als oud-arbei
der. In dit opzicht had hij gevoelens die :k
niet kon deelen, niet begreep zelfs. De min
achting en haat die hij legde in het woon!
„intellectueel" deden mij ontstellen. „Maar
Grisha. liove", waagde ik aan (e voeren,
„je hebt toch zelf hooger onderwijs gehad
en dat neemt toch niet weg. dat je je heele-
maal één voelt met de arbeiders".
„In de jaren van hnndenar!»eid heb ik de
haat der werkers tegen de intellectueelcn,
die hen met minachting behandelen, leeren
begrijpen. Die persoonsverheerlijking is e?n
typische uiting van intellectualisme, een
die ik niet kan uitstaan. Als Trotski thans
kwaad sticht in de partij moet zelfs de her
innering aan hem met wortel en tak wor
den uitgeroeid!"
Het was een koude, harde stem, die mij
dit toesnauwde, niet de stem van Grisha.
Hoe was hij plotseling zoo omgedraaid
waar hij tot voor kort, evenals ik, walgde
van dien persoonlijken strijd? Hij scheen
mijn gedachten te raden en vulde zijn be
toog aan met de korte mededeeling: „Het
partijbestuur heeft mij aan het verstand
gebracht, dat ik op den verkeerden weg
was en ik heb het ingezien".
