Dudok 's Raadhuis te Hilversum Raadhuis te Hilversum AMSTELLIN-Muurverf 5 OFFERHAUS C° ROTTERDAM Systeem Schell Vittali EMILE SANDERS VH VAN WAN ING Co. ROTTERDAM GRAVESTEIJN BESCHERMT ALLE GEBOUWEN TEGEN HITTE - KOUDE - VOCHT - LAWAAI N.V. Producten- Grondstoffen Hmij. AMSTERDAMSarphatikad» l - Tal. 34824 - 38824 ROTTERDAM: Stationsweg 37b Telef. 11690 BOUWBLAD No. 111 (Verschijnt eiken Maandag) DINSDAG 14 JULI 1931 Goed" triplex! ^PICUI ^TRIPLEX! De wisseling der perspectieven, die bij verplaatsiyig van het standpunt voor den beschouwer ontstaan, waarbij hoogere massa's verrijzen boven lagere gevelpartijenverrijkt het aspect. Van alle zijden beheerscht de toren het bouwwerk De bouw van een raadhuis is een van die evenementen waarvoor een gemeente een maal in de zooveel eeuwen komt te staan, en Hilversum heeft met de voltooiing van het nieuwe raadhuis een waardig forum ge schapen. Over Dudok's jongste schepping ware een geheele editie van dit blad te vullen; helaas, de ruimte ontbreekt ons daarvoor en we moeten slechts volstaan met het geven van enkele algemeene beschouwingen. Vóórop stelde Dudok de doelmatigheid, een der groote eeuwige waarden van de ar chitectonische schoonheid. Logische platte gronden en constructies waren het begin en eigenlijk ook het einde van zijn schepping. Materiaal en constructie zijn eerlijk en de monstratief getoond. Vóór alles heeft D u- dok getracht en ook bereikt: zakelijk te zijn. Geen wonder dan ook, d'at men van heinde en ver, tot ver over onze landsgrenzen, is gekomen om deze grootsche schepping te aanschouwen, waarna een diepe ontroering zich van ons meester maakte. Situatie. Het gebouw verrijst temidden van een betrekkelijk uitgestrekten parkaanleg, de architectuur vindt haar natuurlijke voortzet ting in een monumentalen tuin; het opper ste dienstgebouw van de gemeente vertoont dus door zijn vrije ligging en zijn omgeving de karakteristiek van de gemeente als tuin dorp. Langs alle zijden kan men van het ge bouw zeer voldoenden afstand nemen om er een volledigen, overzichtelij ken indruk van te verkrijgen. Voor het inga,ngsfront van liet gebouw (Zuidgevel), is een vijver aange legd, het gebouw rijst dus uit het. water op. Van het meest representatieve deel van het raadhuis wordt, op deze wijze de waardig heid verhoogd en dan vooral zal men hier van een indruk krijgen, wanneer men bij plechtige gelegenheden (trouwplechtighe den, ontvangsten door het gemeentebestuur, etc.) het gebouw langs dezen vijver nadert, en het weel-spiegelen ziet in het water. Het gebouw bestaat uit twee gedeelten, ter Weerszijden van een in N. Z. richting gepro- jecteerden hoofdtoegangsweg. Ter linkerzijde van dezen weg verrijst het hoofdgebouw rechts daarvan een .lager gebouwencomplex omvattende conciërgewoning, onmiddellijk nabij den hoefdtoegang tot het raadhuis gelegen, met vooruitgeschoven parkeerplaats voor automobielen, transformatorenruimte, rijwielbergplaatsén voor de ambtenaren, o'.itieposuiuis, een uiibctalingskantoor voor gemeentewerklieden. Met het hoofdgebouw omsluit dit lager.? complex een ruime open binnenplaats, on middellijk aansluitende tegen de Oostelijke I grens van het beschikbare bouwterrein. Een dichte, groeiiblijvende beplanting werkt er toe mede, de aan deze zijde op enkele plaat sen dichtbij c.e erfscheiding voorkomende bebouwing aan het oog te onttrekken. Het hoofdgebouw is ook op zichzelf rondom een binnen] laats geprojecteerd. Het gebouw ver heft zich r-iet plotseling, maar zoekt met la gere uitloopers a. li. w. aansluiting aan de omringende tuinarchitectuur; die lagere vleugels leggen het gebouw bovendien vast in den overigen min of meer onbestemden Vorm van de Noordelijke terrein-begrenzing. Beschrijving en indeeling van het gebouw. Het moderne raadhuis draagt eeuigszins een tweeledig karakter. Eeiïerzijds is het ongetwijfeld gebleven wat het vroeger was, het opperste bestuursgebouw der gemeente; het punt van waaruit de bestuursdaden over de gemeente uitgaan. Maar anderszijds heeft het raadhuis zich in verband met de gewel dige uitbreiding van de overheidszorg, ont wikkeld tot een zetel voor de verschillende administrati.eve en technische diensten, die Uiteraard aan het gebouw velerlei eischen stellen. Heeft het raadhuis dus aan den eenen kant zijn representatief karakter be houden, overigens moet het' zich geheel kunnen aanpassen aan de eischen van een modem, beknopt kantoorgebouw. Er is naai gesireefd, deze beide tendenzen in de archi tectuur tot hun recht te doen komen, zonder de eenheid te schaden. In het algemeen is het representatieve element in den Zuid gevel, waarvoor zich langs den Witten Huil- weg de vijver uitstrekt, tot uitdrukking ge komen; het eigenlijke kantoorgebouw beslaat liet West, Noord- en Oostfront van het hoofd gebouw. Beschouwen we allereerst dit utili taire deel, dan zien wij, dat op den begane grond alle bureaux, waarmede het publiek in direct contact komt, zijn gegroepeerd langs een hoogst eenvoudig stelsel van drie rondom de binnenplaats loopende en daaruit rechtstreeks belichte gangen, n.l. een Wcst- Cost gerichte hoofdgang met twee 'loodrecht daarop staande dwarsgangen. Van de Wes telijke gang zijn te bereiken: de kamer van den secretaris, het bureau der registratuur, tevens bibliotheek, de afdeeling algemeene zaken, de kamer van den hoofdcommies- redacteur (dit zijn dus de eigenlijke secre tariediensten in engeren zin). Aan de hoofd gang Oost-West zijn gelegen naar den bui tengevel de geldelijke diensten, te weten die van den ontvanger, voorzien van een brand en inbraak-vrije kluis, de afdeeling belas tingen en die van financiën, en naar de zijde van den binnenhof de bodenkamer en de tvpkamer, tevens telefooncentrale, die op deze wijze de meest centrale ligging in het gebouw konden verkrijgen. Aan de Oostelijke gang vindt men tenslotte de diensten, verband houdend niet het be volkingsregister, n.l. de afdeeling burgerlijke stand met een aparte ondertromvkainier en de afdeeling bevolking. De hoofdtoegangen tot dit deel van het gebouw vindt men aan beide einden van de hiorbovengenoemde hoofdgang. Zij zijn-, ter vermijding van tocht door z.g. tourniquetdeuren afgesloten. De lage, in Noordelijke richting vooruitgescho ven vleugel omvat voorts de bureaux van het bouw- en woningtoezicht, rechtstreeks van buitenaf bereikbaar. Dit is de eenige technische dienst, die op den beganegrond is gehuisvest; dit wat gewenscht met het oog op een gemakkelijk contact met het pu bliek, dat dagelijks in grooten getale van dezen dienst gebruik maakt. In de onmiddellijke nabijheid van het bouwtoezicht is de afdeeling militaire zaken ondergebracht, welke tevens de hinderwet zaken behandelt en in dit opzicht met eerst genoemde afdeeling heeft samen te werker Tusschcn de afdeelingen bouwtoezicht en militaire zaken bevindt zich nog een ver gaderzaal, die voor de vergaderingen van de commissie van openbare werken en van de schoonheidscommissie, zal dienen. De in het Noordelijk front in Oostelijke richting voor uitgebouwde vleugel bevat voorts de vertrek ken voor verificatie, die alzoo dicht in de wachtkamers gelegen. Tegenover de hoofd trap voert een fraai belichte binnengang naar de vertrekken Van B. en W. Deze binnengang maakt geen deel uit van de publieke gang door het raadhuis: het is uitsluitend een dienstgang, die door niemand wordt betreden, die niet speciaal tot de ver trekken van het hoofd der gemeente of het dagelijksch bestuur moet worden toegelaten. Op deze wijze is in de ligging dezer vertrek ken de bijzondere aard daarvan uitgedrukt. De lage haar liet Westen uitgebouwde vleu gel van den Zuidgevel omvat voorts de wet houderlij ke vertrekken, welke afzonderlijk van buitepaf toegankelijk zijn gemaakt. De lage naar het Oosten, achter kolonnade uit gebouwde vleugel bevat als voornaamste ver trek de eerste vergaderzaal, tevens stemzaal, welke als zoodanig ook rechtstreeks van bui ten bereikbaar is. Achter de burgemeester- lij ke vertrekken bevindt zich voorts de rui me zaal voor registratuur, tevens bi bliotheek, toegankelijk vanuit de Westelijke publieke gang, onmiddellijk nabij de afdee ling algemeene zaken. De registratuurzaal staat door middel van een brandvrije trap direct in verbinding met het zeer ruime brandvrije archief in de sousterrein, dat voorts uitsluitend bevat ruimte voor centrale verwarming c.a. en de toiletten voor de amb tenaren, werkzaam in de lokalen begane grond. Overigens zijn ook in het begane- grondplan de noodige toiletten in de onmid dellijke nabijheid van die vertrekken gepro jecteerd, voor welker gebruikers zij ipeciaal zijn bestemd. Op ruime wijze is voorts in de verbinding tusschen beganegrond en verdieping voor zien: in elk der vier hoeken van het hoofd gebouw is een brandvrije, ruime trap gepro jecteerd, drie daarvan zijn diensttrappen, Gezicht vanaf de Binnenplaats. nabijheid van de gelddiensten is geplaatst, waarop zij controle uitoefent. Deze afdeeling welke tevens met den centrale-inkoop is belast, beschikt voort over een groot maga zijn in de kelderverdieping, dat van een af zonderlijken buitentoegang voor het binnen brengen van kisten en dergelijken met ma terieel is voorzien. Wij komen thans tot de representatieve ruimten, gelegen aan het Zuidelijk front van het gebouw en vestigen allereerst de aandacht op de oplossing van de hoofdin gang, die toegang geeft voor het gemeente bestuur en genoodigden bij raadszittingen, plechtige ontvangsten ten raadhuizc en voorts bij trouwplechtigheden. Dan gaat er dus een stoet op naar het raadhuis en daarop is in aesthetischen zin deze ingang gebouwd. Men rijdt voor langs den reeds bij de situatie behandelden hoofdtoegangsweg, langs d'e Oostelijke vijverbegrenzing en stijgt uit ter hoogte van de Zuidelijke open doorgang tusschen de beide gebouwendec- len. En nu loopt men langs den vijver naar den hoofdingang: hetzij bij slecht weder, onder de overdekte kolonnade. hetzij langs den onoverdekten weg. Voor zich uit ziet men hier een breedte monumentale bordes trap, onder een machtige, schaduwwerpen- dc luifel naar het ruime voorportaal opgaan. Van hieruit bereikt men, rechtstreeks door de breede hoofddeuren, de groote vestibule. Op dezen weg is er niets, dat het waardige naderen van het gebouw storen zal: het publiek wordt gemakkelijk op een afstand gehoudten en kan, van de overzijde van den vijver, het optrekken van den stoet naar het gebouw gadeslaan; geen hinderlijke tochtdeuren belemmeren het voortschrij den. In die gevallen, waarin zeer slechts weer de behoefte aan een tochtgang doet gevoelen, is, aan het einde der kolonnade, een tochtportaal geprojecteerd, dat recht streeks toegang verleent naar hoofdtrap on vestibule. Deze vestibule is betrekkelijk laag (pl.m. -i M.); des te grooter is het effect, wanneer men van hieruit d'e hoofd trap bestijgende, plotseling een pl.m. 1G M. hooge ruimte boven zich ontwaart. Rondom de vestibule zijn een liftruimte, bode- en een is de monumentale hoofdtrap, voerende van de ingangsvestibule naar de belangrijk ste raadhuiszalen, gelegen op de eerste ver dieping. Deze hoofdtrap is, in harmonie met de ge heele opvatting van het bouwwerk, en te vens met de vrije distributie der representa tieve zalen, waar zij heen leidt, asymme trisch, als twee-armige bordestrap ontwor pen. De tegenstelling tusschen de slechts één verdieping hoog voerende trap tot de groote ruimte, welke zich daarboven ontwik kelt, is van een verrassende werking. Het daglicht valt in deze hal schuin naar bin nen door de groote lichtkap, welke zich aan de Westzijde van den toren in het dak be vindt, en die tevens de vestibule op de ver dieping verlicht. Het licht wordt gezeefd door een horizontaal in de hal vooruitgesto- ken raam, bezet met prismatische glastegels. In dit raam zijn tevens de oallons voor de avondverlichting opgehangen. Op het pla fondpaneel van de hal is een geschilderde zon aangebracht. De glas-in-lood ramen op de hoogte van het bordes van de hoofdtrap geplaatst, werden vervaardigd door den gla zenier Joep Nicolas. De sterk wisselende in drukken, de zeer contrasteerende werkingen van de belichting, van volume en vormte- gcnstelling, welke men ondergaat, wanneer men zich door de hoofdentree, langs de hoofdtrap naar de voornaamste zalen be geeft, maken de bekoring uit van dit ge deelte van het gebouw. Met zuiver architec tonische middelen is er hier naar gestreefd, de waardigheid van het gebouw tot uitdruk king te brengen. De hoofdtrap leidt op de eer ste verdieping tot een vestibule, van hieruit voeren enkele treden naar een voorportaal, van waaruit de raadzaal wordt betreden. De ze komt, als de voornaamste zaal in de Zuid gevel, door een drietal hooge ramen duide lijk tot uitdrukking. In den tegenovergestel- den zaalwand is, in een breede nis, de eenigszins boven het niveau der zaal gele gen zetel voor het dagelijksch bestuur gepro jecteerd. waartegenover in hoefijzervorm de zetels en tafels voor de raadsleden zijn ce- steld. Langs de korte wanden dezer zaal vinden zich boven de verschillende tribun-s: Oostelijk de gereserveerde tribune, welke1 men derhalve langs de hoofdtrap bereikt, en Westelijk de publieke tribune en daarvoor de afzonderlijke perstribune, welke beicte vanaf de Zuid-Westelijke diensttrap bereik baar zijn. In de onmiddellijke nalhjheid*van de perstribune is voorts een perskamer inge richt. Onder de tribunes zijn tegen de kor te wanden lage zitbanken met hooge gestof feerde leuningen aangebracht. De betimme ring in deze zaal is in blank eikenhout ge houden, rustende op een zwart marmeren plint, de vloer bestaat uit wit marmer, ge deeltelijk door een zilvergrijs geblokt tapijt bedekt. Boven de zetels van burgemeester en wethouders en tusschen de ramen is een stofbespanning in groen en goud aange bracht, de gordijnen en de lage zitbanken zijn gehouden in een zich daarbij aansluiten» den groenen toon, terwijl de nis, bestemd voor de zitplaatsen van B. en W., met goucl- geglazuurde ceramiektegel is bezet. De zaal is voorzien van indirecte verlichting, welke een aangenaam en overvloedig licht ver spreidt. De meubileering bestaat uit tafels van blank eigenhout met ingelegde coro- mandelbladen, de stoelen zijn met cellulose- lak zwart gespoten en met zware handgewe- ven stoffen bekleed. Achter de raadzaal is de koffiekamer voor de raadsleden met afzon derlijk buffet ontworpen, welke ter voorko ming van gehoorigheid niet direct met de raadzaal is verbonden. De vloerbekleeding van deze raadzaal bestaat uit zwart en wit te rubbertegels, aan weerszijden zijn tegen den langen wand kleine buffeten geplaatst met oranjerood gelakte deuren, de buffet opstand bestaat uit blank niet roestend staal, waarin ruiten van gebrand glas zijn geplaatst. De gordijnen zijn hier van zilver kleurig satijn. De meubileering bestaat uit tafels en stoelen van gepolijst aluminium, de tafelbladen zijn van blank spiegelglas, de zittingen der stoelen zijn met chromaatgeel kunstleder bekleed. "Westelijk van de raad zaal ligt de leeszaal voor de raadsleden; de ze leeszaal is verlicht door een ramenreeks in den Westgevel, aan de tegenoverliggende zijde geeft een deur toegang tot een loggia in den Zuidgevel, van waaruit men een fraai gezicht over den vijver heeft. Deze zaai is in een kleurengamma van blauwen en groenen gehouden, de verlichting is achtei kooflijsten onzichtbaar aangebracht, de nis sen in de wanden zijn met verchroomde me taalplaten bekleed en de meubileering be staat uit tafels van gepolijst aluminium met «wart gepolijste mahoniehouten bladen en uit stoelen van hetzelfde metaal, met blauw kunstleder bekleed. De hoofdtrap geeft ook toegang tot een eveneens zeer belangrijk zalencomplex langs het Oostelijk front; in de eerste plaats tot de groote zaal voor officieele ontva'ngsten: de burgerzaal. De verhoudingen dezer betrek kelijk lage, lange zaal contrasteeren sterk met die van de hooge raadzaal. De wanden zijn tot de hoogte van de balustrades der tribunes met wit Italiaansch marmer be kleed. Dé vloer bestaat uit zwart marmer met grijze banen, gedeeltelijk bedekt door een tapijt van in hoofdzaak blauwe kleur. De langs de burgerzaal voerende gang is tot het verkrijgen van "een fraaie ruimtewerking "ge heel bij de zaal getrokken, slechts daarvan gescheiden door een ijle kolonnade -.waarvan de zuilen met goudverglaasde tegels zijn be kleed. Tegen den Westelijken zaalwand is een lange met fluweel bekleede bank gesteld, terwijl tegen de beide kopwanden twee ze tels zijn geplaatst van blank ahornhout met nieuwzilveren armsteunen. Deze zetels zijn bekleed met goudbrocaat. In de bekleeding zijn ingeweven de wapens der Gooische ge meenten ,door welke deze beide banken als geschenk aan de gemeente Hilversum wer den aangeboden. De burgerzaal is evenals de raadzaal voorzien van indirecte verlich ting, welke grootendeels in het plafond is verborgen. Bij de ingangen tot de zaal zijn vier decoratieve lichtzuilcn opgesteld, zooda nig geconstrueerd dat de lichtbron zelve niet kan worden waargenomen, terwijl de zuilen een fantastisch, oranjerood getint licht ver spreiden. De verlichte kolommen dragen tot het feestelijk karakter van de zaal bij avond verlichting in niet geringe mate ötj. Door het in de architectuur van de zaal opnemen der verschillende zetels en banken wordt voor- komen, dat bij recepties de monumentale werking van de zaal door het daarin plaat sen van vele tafels en stoelen venoren gaat Aan de beide korte zaalwanden bevinden zich tribunes, welke, wanneer feestelijke ontvangsten door muziek worden opgeluis terd, in een behoefte voorzien. Langs de burgerzaal gaande, bereikt men de beide trouwzalen. De groote trouwzaal is geheel betimmerd met mahoniehout, de vloei is bedekt met een vast tapijt in grijze tonen, bankbekleeding en gordijnen zijn goudgeel, 'het ameublement is in blank ahornhout uit gevoerd en gestoffeerd met wit paardenhaar, zetels voor den ambtenaar van den burger lijken stand en zijn assistenten zijn roodge lakt, evenals de dubbele toegangsdeuren tot de zaal. De in deze zaal geplaatste tafel met de beide stoelen voor bruid en bruidegom zijn een geschenk van de Hilversumsche af deeling der Vereeniging voor Huisvrouwen. Dekleine trouwzaal is betimmerd n blank eikenhout, kleur van tapijt, gordijnen en stoelbekleedingen is ovcrhecrschend groen. De ligging der trouwzalen maakt het mogelijk, dat men, na deze zalen langs de monumentale, hoofdtrap te hebben bereikt, afdaalt langs de N. O. trap en het gebouw verlaat langs de benedengang van den N. O. vleugel. Voor dezen uitgang wordt men dan direct door zijn vervoermiddel opgewacht; de stoet ledige voertuigen behoeft niet om en daarna weer voor te rijden, zooals bij andere gebouwen meestal het geval is. Hiermede is de reeks der representatieve vertrekken op de verdieping besproken. Er rest dus nog een korte beschrijving te geven van de kamer van den burgemeester en van de vergaderzaal voor B. en W. De eerste is geheel betimmerd in blank eikenhout, een gemakkelijke bank en do benoodigde kust- ruimte is in deze betimmering ingebouwd. De wanden zijn versierd met drie droge- naaldetsen van Schelfhout. Het bureau is gefineerd rv.ct coromandel, met horizontale landen van Manx ahornbout. Het tapijt be vat ren c.unbinati" van lichte beige tinten De stoelen en de bank zijn bekleed met handgeweven stoffen in aansluitende tinten. De vergaderzaal van IJ. en W. heeft een gedeeltelijke betimmering, uitgevoerd in mahonie n.v blank iho n liet ta-lit is een combinatie van grijzen, de bekleeding van stoelen en bank :s fel groen, waardoor eonig gouddraad is geweven. Ojt dc lage kast is een zilveren klokje geplaatst met rood-ge- emailleerde uurwerkkast en gouden wijzer plaat, dat op liet olectrisch klokkennet van geschilderd met N.V. Ind. Mij. „AMSTELLIN" Weerdsingel 33a W.z. - UTRECHT - Tel. 15363 De afdekkingen in vorstvrij dofzwart verglaasd Bou waarde werk, de stroeve traptegels en vloer tegels voor den Hoofdingang van het RAADHUIS te HILVERSUM werden geleverd door m. SCHBIÏÏM S Ct's BLtSHAHDEl SINGEL 188 TEL. 42415 AMSTERDAM leverde het GLAS voor dezen bouw, inclusief het gekleurd-gebrand glas A. Boersstr. 21 - AMSTERDAM - Tel. 23428 leverde voor dezen Raadhuisbouw het GRANIVER uit de Glasfabriek „LEERDAM" als ook de prismatische GLASBETON. TEGELS „VERA-LUX" N.V. HOUTHANDEL v/« Firma J. G. ALBLAS WADDINXVEEN TELEFOON No. 6 Opslagplaats ROTTERDAM aan den ZWAANSHALS No. 203-205 - Telef. No. 40891 - N.V. KON. - D_TnM - IJZER - ROTTERDAMSCHE BETON- MAATSCHAPPIJ TELEF. 21094 (3 lynen) FILIAAL ENSCHEDB GEWAPEND BETON EN BIJKOMENDE WERKEN Aelbrechtskade 43 P"m BelgiSChe KLUITKALK Telefoon 32246 Rotterdam GIPS en CEMENT Scherp concurreerende prijzen liet gebouw is aangesloten. De tafel heeft een onderstel van zwartgespoten mahonie hout. met een blad ingelegd met blank ahorn en berken. Op de verdieping zijn, behalve de reeds genoemde vertrekken, ondergebracht de lo kaliteiten voor den dienst van P. YY. en van den architect. Met de vertrekken voor de op den begane grond gelegen dienst van bouw- en woning toezicht staat deze dienst door de trap in den N.-W. hoek van het gebouw in rerht- streeksche gemeenschap. De toeken/alen voor de technische diensten zijn nog een verdieping hooger boven de leeszaal en de koffiekamer voor de raadsleden gelegen, waardoor voor deze zalen, een ruime ver lichting ,in hoofdzaak door bovenlicht, is gewaarborgd. In de onmiddellijke nabijheid van de teekcnzalcn bevindt zich een licht drukker! j. Reserveruimten. Behalve bovenomschreven lokaliteiten bevat het gebouw een aantal reserveruim ten. die echter voorloopig reeds tnt verga- derzalen \oor verschillende commissies en raadsfracties zijn bestemd. Op deze wijze gaat geen kostbare nuttige ruimte verloren, en beschikt men toch over een zeker.» re serve, die later, wanneer zich tb» behoefte daaraan mocht doen gevoelen, voor d.? uit breiding van verschillende diensten kan worden benut.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1931 | | pagina 9