'erna a
X^Vancl
ZATERDAG 27 JUNI 1931 DERDE BLAD PAG. 9
BINNENLAND.
OFFICIEELE BERICHTEN
ZUIDERZEEWERKEN.
Bij Kon. besluit is aan den ingenieur bij
den Diens't der Zuiderzeewerken ir. W. A
A. Hupkens van der Eist, op aijn verzoek,
eervol ontslag uit 's Rijks dienst verleend.
CONSULAIRE DIENST.
Bij Kon. besluit is de heer J. G. Farqu-
harson benoemd tot vice-consul der Neder
landen te Dundee, buiten bezwaar van
's lands schatkist.
DIPLOMATIE.
Tot handels-attaohé van de Fransche le
gatie te 's-Gravenhage, in de plaats van
den heer G. Glaser, is benoemd de heer
André Dupin.
De Commissaris der Koningin ln de pro
vincie Zuid-Holland zal verhinderd zijn op
Woensdag 1 en Woensdag 8 Juli a.s. audiën
tie te verleenen.
ANTWOORDEN VAN MINISTERS
WIJZIGING KIESWET.
Op vragen van den lieer Van den
Bergh, in®, de wenschelijkheid van Kies
wet-wijziging is door den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken geantwoord, dat deze
wijziging hem, in aanmerking genomen,
dat juist, een perjode van verkiezingen is
afgesloten niet zóó urgent voorkomt, dat
zij niet eoude kunnen wachten op 'n gele
genheid om eerlang met andere eventueel
wenschelijk of noodzakelijk gebleken wijzi
gingen in één wetsontwerp te worden op
genomen.
HET APIOL-PREPARAAT.
Op vragen van Mevr. van 11 a 11 i e-v a n
Emfliden, inz. den verkoop van apiol,
heeft de Minister van Arbeid geantwoord:
Uit een ingesteld onderzoek is gebleken,
dat. gegrond vermoeden bestaat, dat ernsti
ge verlammingsverschijnselen zijn waarge
nomen bij vrouwen, die een abortiefmiddel
hadden gebruikt, hetwelk met den naam
Apiol was aangeduid.
De bestaande wettelijke bepalingen zajn
niet toereikend gebleken voor een krach
tige en afdoende bestrijding van den ver
koop van dergelijke mfddelen.
Een wettelijke voorziening is in voorbe
reiding, waardoor o.m. die verkoop betei
zal kunnen worden bestreden.
TOEPASSING GEMEENTEWET.
Op vragen van den heer Van den
Bergh betreffende art. 19 der Gemeente
wet, is door den Minister van Biiinenlanjl-
sche Zaken geantwoord, dat naar zijn mee
ning de bepaling in quaestie, ook zonder
uitdrukkelijke vermelding, de onmisken
bare bedoeling van den wetgever weergeeft,
zoodat noch wijziging, nooh aanvulling noo-
dig moet worden geacht.
WERKVERSCHAFFING EN STEMBUS.
Op vragen van den heer De Visser,
ïnz. bet verleenen van stemgelegenheld aan
arbeiders in de werkverschaffing, heeft de
Minister van Binnenlandsche Zaken geant
woord, dat door hem maatregelen getroffen
werden, waardoor alle arbeiders, geplaatst
bij van Rijkswege gesubsidieerde werkver
schaffingen, in de gelegenheid werden ge
steld hun stemplicht te vervullen.
OVERBRUGGING
VAN HET HOLLANDSCH DIEP
ADRES VAN KAMERS VAN KOOPH.
Door de Kamers van Koophandel te Bre
da, Delft, Dordrecht, Eindhoven, Den Haag,
Den Bosch, Rotterdam, Tilburg, Venlo,
Vlaardingen en Waalwijk wordt in een
adres aan den Raad van Ministers gewezen
op het groote belang van de spoedige tot
standkoming van een nieuwe overbrugging
van het Hollandseh Diep bij Moerdijk, waar
om zij erop aandringen, dat binnen den
kortst mogelijke tijd de noodige gelden bi]
de Staten-Generaal worden aangevraagd.
Adressanten achten dit werk van zoo
groot nationaal belang, dat het naar hun
meening 'buiten de uitvoering van het rijks
wegenplan om aanstonds afzonderlijk be
hoort te worden ter hand genomen.
UITVOERING ZIEKTEWET
INSTELLINGEN VAN WELDADIGHEID.
De Minister van Arbeid, gezien het bepaal
de onder letter c van artikel I van het Ko
ninklijk besluit van 28 Januari 1931, Staats
blad no. 24, tot vaststelling van een algemee-
nen maatregel van bestuur, als bedoeld in
artikel 22, eerste lid der Ziektewet; heeft be
paald. dat voor de toepassing van het be
paalde, als vorenbedoeld, met instellingen
van weldadigheid zijn gelijkgesteld: a. ver-
eenigingen tot bestrijding van de tubercu
lose; b. inrichtingen tot verpleging van tu
berculoselijders; c. inrichtingen tot verple
ging van zenuwlijders en geesteszieken; d.
vereenigingen tot behartiging van gezond
heidsbelangen en tot verbetering der zieken
verpleging; e. vereenigingen tot bestrijding
van alcoholisme en tot bevordering van het
herstel van drankzuchtigen; f. inrichtingen
voor doofstommen en blinden; g. vereenigin
gen en instellingen in het belang der jeugd.
ONZE KOLENUITVOER
INVOERBEPERKING IN BELGIE.
Uit Brussel wordt gemeld:
Ondanks het zomerseizoen wordt de eco
nomische crisis in België steeds scherper.
Te Andenne is een ijzergieterij, die 150
aan heit werk had, gesloten. In de Maas
vallei worden de volgende maand 20 steen
groeven buiten exploitatie gesteld. De 3000
arbeiders, die hier werken, zijn reeds opge
zegd. De kolenvoorraad is thans bijna tot
vier millioen ton gestegen.
Waarschijnlijk zal de regeering maatre
gelen tegen den invoer van huitenlandsche
kolen gaan nemen. Een conferentie heeft
plaats gehad tusschen de Ministers van
Binnenlandsche Zaken, Renkin en Arbeid,
Heyman, met vertegenwoordigers van mijn
eigenaren en mijnwerkers. Door belangheb
benden werd gevraagd om een contigentee-
ring in werking te doen treden, op de basis
van den invoer van 1928. De Regeering
heeft medegedeeld, dit verzoek in overwe
ging te zullen nemen.
Daar de veeboeren in groote- moeilijkhe
den verkeeren, worden binnenkort ook be
lemmerende bepalingen voor den veeinvoer
verwacht.
Wij plaatsen dit bericht in de Binnen
landsche rubriek, omdat het aansluit bij een
bericht in de Belgische bladen van gisteren,
waarin gezegd wordt, dat de Kamer zonder
bespreking een wetsontwerp heeft aangeno
men, waardoor de invoer, uitvoer en door
voer van goederen onderworpen kan wor
den aan speciale vergunningen.
Hoewel dit bericht in 't algemeen
goederen spreekt, bevestigt het toch in
DE TANK ALS VREDESWERKTUIG
Een Amerikaansche tank wordt gebruikt om een autowrak op een der straatwegen in
elkaar te drukken om het gemakkelijker te kunnen wegruimen. Het voordeel van deze
methode is ons nog niet geheel duidelijk. Maar in Amerika denlcl men in vele opzichten
anders dan in Europa.
zekere zin de mededeelingen, waarin op be
perking van koleninvoer gedoeld werd.
Uit Brussel meldde men echter aan net
Handelsblad:
Op een telefonische navraag bij den be
trokken ambtenaar van het Belgische mi
nisterie van Arbeid en Nijverheid verzeker
de men ons met nadruk, dat het thans aan
genomen wetsontwerp niets anders bedoelt
dan verlenging van den bestaanden toe
stand. Het is niet gericht tegen de Neder-
landsche kolen.
Nog geen beslissing in Frankrijk.
Aan hetzelfde blad meldde men uit Pants:
Inzake de geruchten omtrent contigen-
teering van de steehkoolinvoer uit het bui
tenland naar Frankrijk, waarbij voor Ne
derland een reductie van vijftig procent zou
dreigen binnen 24 uur zou beslikt wor
den vernemen wij van de betrokken mi-
nisterieelé afdeeling, dat het er niet naar
uitziet, dat de beslissing nog deze maand
zal afkomen. Niets wilde men loslaten over
de juistheid van vijftig procent. De betrok
ken afdeeling heeft thans de handen vol
met de uitwerking van het Hooverplan en
zij moet den minister in de Kamer assistee-
ren. De afdeeling zeide nog. dat contigen-
teerinig volstrekt noodzakelijk was, wilde
men zeer ernstige conflicten in de mijn
streken, ja opstand, voorkomen.
RAADSVERKIEZINGEN
EEN VEELZEGGENDE ADVERTENTIE.
Geachte Broeders,
Door deze betuigt een Sociaal-Dem. ar
beider zijn oprechten denk voor de 172
.stemmen die zij onze partij hebben be
zorgd, eoodat wij onze zetels met één zien
aangevuld.
Hopende over vier jaar weer op haar
medewerking te kunnen rekenen, nog
maals onzen dank.
SOC. DEM. ARBEIDER.
De aanleiding tot het plaatsen van deze
dankbetuiging ligt in het feit, dat de S.G.P.
172 stemmen uitbracht en dus niet voor een
zetel in aanmerking kwam; welke plaats
toen aan de S.D.A.P. toegewezen werd voor
een overschot van net 80 stemmen. Waren
echter de stemmen van de S.G.P. ten goede
gekomen aan C.H. of A.R., dan zou de rest
zetel a&n een van deze partijen toegewezen
zijn. Thans ging de C.H. één zetel achteruit.
JOURNALISTIEK
J. F. L. DE BALBIAN VERSTER 70 JAAR.
Een verdienstelijke publicist, oudheid- en
geschiedkundige, een journalist, wiens naam
bij de oudere collega's een goeden klank
heeft, een bekend Amsterdammer, J. F. L.
de Balbian Verster, zal op Maandag 29 Juni
den leeftijd van zeventig jaar hebben be-
Gedurende me'er dan veertig jaar heeft hij,
zoowel buiten als ip de eigenlijke journalis
tiek voortreffelijk werk gepresteerd en be
langrijke opstellen over velschillende, vooral
ook historische onderwerpen geleverd.
Om hem bij deze gelegenheid waardeering
te betuigen voor zijn persoon en voor zijn
werk, heeft zich een commissie gevormd,
waarvan de Burgemeester van Amsterdam
de heer W. de Vlugt het eerevoorzitterschap
heeft aanvaard, waarvan president is Prol.
Dr. H. Brugmans, voorzitter van „Amstela-
damum" en waarin een aantal vooraanstaan
de land- en stadgenooten zitting hebben, on
der wie Dr. C. J. K. van Aalst, E. Heldring,
Th. M. Ketelaar, Prof. Dr. J. P. Kleiweg de
Zwaan, F. Schmidt Degener, Dr. J. IJzerman,
die door zijn arbeid meermalen met hem in
aanraking kwam.
Maandagmiddag is er ten huize van den
jubilaris, Stadhouderskade 151 receptie.
DE INDIE-POSTVLUCHTEN
LUCHTDIENST
huTTERD AM—HAAMSTEDE.
Behoudens goedkeuring van den Minister
van Waterstaat zal de K. L. M. in de maan
den Juli en Augustus des Maandags en Za
terdags een proefdienst RotterdamHaam
stede openen.
Gemengd Nieuws.
ONDER EEN WAGEN VERMORZELD
Te Stediuim (Gr.) ktom ene 3-jarig knaap
je op den dissel vam twee aaneerug&kj'p-
peilide wagens. Bij de ouderlijke wonaog
sprong het ventje eraf en werd door e*
van de wagens overreden en vermorzeld.
DAT GING NIETI
Een kiezer in Waddinxveen had op zijn
stembiljet geen der hokjes rood gemaakt,
maar onder op het stembiljet geschreven:
„Ik stem P. A. Troost".
De voorzitter van het stembureau, «burge
meester Troost, zei bij de opening dat hij de
bedoeling zeer apprecieerde, maar voegde
aan toe, dat de vlieger niet op zou gaan
hij geen stemmetjes noodig had.
Het biljet werd natuurlijk van onwaarde
verklaard.
ZINKEND VAARTUIG OPGEPIKT.
Het instructievaartuig „Prins Hendrik'
van het Onderwijsfonds voor de Scheepvaart,
dat met leerlingen van de Zeevaartschool uit
Groningen een oefentocht maakte op de Zui
derzee, heeft Vrijdagmiddag ten N.O. van
Marken in zinkenden toestand aangetroffen
de botter „Marken 93". Deze botter was op
zee aangevaren door het motorschip „Elisa
beth", schipper J. A. Lucassen uit Lage Zwa-
luwe. Het gelukte de „Prins Hendrik" de
„Marken 93" nog drijvende in Volendam bin
nen te sleepen, waar het schip onmiddellijk
aan den grond werd gezet De hotter was
niet verzekerd.
aaaa
..-.All E I c h wat Wils.
NOG EENS: DE UTRECHTSCHE HOFBEER
In aansluiting op "t artikeltje van Trajcc-
tinus over den Utrechtschen Hofbeer (zie 't
V.V.V. in ons blad van 23 Juni) schrijft ons
de heer C. W. van Kooten, hoofd der Chr.
School te Bleskensgraaf:
Zooals we in 't stuk van Trajectinus zagen
deden de „Uytersmannen" genoeg moeite om
af te komen. Soms beproefden zij om den
beer te vergeten, maar dan zat men er op
als de bok op de haverkist en er volgde
spoedig een maanbrief.
In 1604 had men een beer gezonden, die
niet van de beste soort was en gortig en
uil werd bevonden, waarover de volgende
vriendelijke doch rake brief geschreven werd.
Op den XXXIe dezer maendt voornoen is
alhier op 't Hof gelevert den Beer, die Uwe
E. naer ouder gewoonte ende contracte on
derling gemaeokt, gewoon en schuldig op
dien dag hier te leveren, dan nadien den
selven beer bij den Rentmeester der Espargne
was doen slagten is denselven gortig ende
vuil bevonden, als uyt de ingesloten acte te
zien is en want alle reden vereyst, dat sul
ken erkentenisse in goet en oprecht goed
worden gesonden, hebben wij niet kunnen
nalaten UE. daaraf te verwittigen, tcneynde
met den eersten een anderen beer mag ge
sonden worden, die goet ende gantsch is,
en voor 't toekomende sulken toesigt ge-
daen, dat geen ongaeve beer meer geson
den worde.
Hiermede Edele etc. willen wij Godt Al
machtig bidden UE. etc. in langen voor
spoed te willen spaeren.
In den Hage, desen 22
Nov. 1604.
Onderaan stond:
UE. goeden vrienden en nahuuren de
Raeden over Holland, Zeeland en Vries
land en die van de rekeningen van
deselve landen-
Op deze geschiedenis wordt in 't boek „De
Pleegzoon" van Van Lennep gezinspeeld.
Daar toch laat Van Lennep in 't 27ste hoofd
stuk Jonker van Bleisvvijk zeggen: „Ik hoop
dat Utrecht van 't jaar een fatsoenlijker
varken sturen zal, dan dat van verleden
En als Van Lennep in 't zelfde hoofdstuk
zegt, dat de brief van de heeren van Den
Haag begon met 't varken en eindigde met
een „Christelijk gebed", dan doelt hij na
tuurlijk op de slotwoorden, zooals in die da
gen algemeen gebruikelijk was: „Hiermede,
Edele, willen wij Godt Almachtig bidden UE.
in langen voorspoed te willen sparen."
HET AUTO-ONGELUK TE SMILDE
Te Smilde is op 12 April een ernstig auto
ongeluk gebeurd. Een auto, waarin 4 perso
nen uit Giessen gezeten waren, is door een
andere auto aangereden en daardoor in de
Drentsche Hoofdvaart gereden. Alle inzitten
den verdronken. Voor de Re^itbank te
Assen had zich gister te verantwoorden, de
heer J. W. Wijsbeek, garagehouder te Veen-
dam, die er van beschuldigd werd op den
rijweg langs de Drentsche Hoofdvaart in de
gemeente Smilde dusdanig onvoorzichtig,
onoordeelkundig en roekeloos met een vier
wielig motorrijtuig te hebben gereden, dat
de schuld van verdrinking der vier inzitten
den van het door hem bestuurde motorrij
tuig aan hem te wijten is, hetgeen door be
wijzen is komen vast te staan.
Het O.M. achtte op grond van de bijeenge
brachte bewijzen verd. schuldig aan de ver
drinking der vier bedoelde personen en
eischte 1 maand hechtenis.
De verdediger wees er op dat de schuld
van verdachte niet volkomen is komen vast
te staan en eischte vrijspraak.
EEN ZWAARLIJVIGE
Van den veehouder Vendrig te Willeskop
De Amerikaansche secretaris van financiën
Mellon en zijn zoon, die te Cambridge
studeert. Het heette, dat Mellon naar Enge
land ging voor private doeleinden doch zijn
berichten over de Europeesche crisis moeten
grooten invloed hebben gehad op Hoovers
plan voor een wereldmoratorium.
ECHTE FRIESCHE
HEERENBAAT
-■)
DOODELIJK AUTO-ONGELUK
Te Iereek e in de meJkhandelear Kole
door een auto uit Goee overreden en ge-
VERDACHTE PILLEN.
In het Algemeen Politieblad maakt de
brigade-commandant der Kon. marechaus
see te Steenbergen bekend, dat in Februari
Maartr 1930 te Steenbergen, Bergen op.
Zoom, Oseendreoht, Sprundel en hoogst-
•aarschijnlijk in vele andere plaateen, door
sn pensoon. genaamd Johannee de Bruyn,
geboren t.e Bodegraven, 2 Aprdfl. 1878, koop
in pilllen, gedomioili eerd te Utrecht,
Waillemstraat 28, ondeugdelijke pillen zijn
/erkocfbt, voorgevende dat het Urbanus-
pilllen waren.
Inzonidealheid zodht hij daarvoor kleine
winkeliers aan, wien hij verklaarde, dat rij
den aileenverkoop voor een bepaald rayon
zouden krijgen en hij voor hen in de plaat-i
eelijke bladen zou adverteeren. Van den al-
leenvehkoop en het adverteeren kwam niets
terwijl bij een door den offiaier van jus
titie te Breda ingesteld deskundig onder
zoeik is komen vast te staan, dat de pillen
van ondeugdelijke kwaliteit waren.
Meermalen is tegen de Bruyn en diens
handelingen gewaarschuwd.
Bovengenoemde brigade-commandant
waarschuwt zeer omzichtig te zijn met het
koopen ven pillen van Joh. de Bruyn.
DE MOORD OP DE WETERINGSCHANS.
De Vijfde Kamer der Rechtbank te Am
sterdam deed uitspraak in de zaak tegen
den chauffeur F. N., die in een pension op
de Weteringschans bij een twist vijf revol
verschoten had gelost op zijn stiefvader, die
daardoor ernstig werd gewond en korten tijd
daarop stierf.
De Officier van Justitie eischte wegens
doodslag een gevangenisstraf van acht jaar.
De Rechtbank veroordeelde verdachte des
wege tot een gevangenisstraf van vijf jaac
met aftrek van zes maanden preventieve
hechtenis.
KIND DOOR TREIN GEGREPEN.
Terwijl de personentrein uit de richting
Enschedé naderde, speelde het tweejarig
zoontje van den spoorwegarbeider Bos te
Haaksbergen tusschen de rails op een parti
culieren overweg. Het kind werd door eeni
uitstekende koppeling van de locomotief ge
raakt en bleef ernstig gewond liggen, terwijl
de geheele trein over het kind heen reed,
zonder dat het verder letsel bekwam. Met
een hoofdwonde en een schedel fractuur is
het kind in zorgwekkenden toestand naar
het ziekenhuis overgebracht.
INDRUKKEN VAN DE PARIJSCHE
KOLONIALE WERELDTENTOONSTELLING
V.*)'
Waarneer ge, de tentooneteflilinig bezoeken
de, door een der vele ingaingen van de Porie
d'Honueiir zijt binmiengegaain, ziet ge links
en redhts twee monuanenitaile gebouwen ver
rijzen, die heni/runeren aan het majestueuze
vain Wembley. Ter linkerzijde, vam het
eigenlijk tentoonötellingeterreim gescheiden
door die avenues welke hier is overbrugd, is
het Musé Colonial Permanent, waiairitn de
Framsohen hebben ondergebracht de reli-
quieën en herinneringen aan oude en nieu
we perioden vam koloiniisartie-pogilmgen. Ter
rechterzijde is de zgn. Ciilté dies Informa
tions; lamgwerpig gebouw, waarvam de bei
de galerijen door een reusachtig midden
stuk worden vereenigd. In die galerijen is
ter eene zijde plaats voor de groote F:\am-
sche steden, voor zooverre deze betrekkin
gen met. die koloniën onderhouden en be
reid zijm dit im woord en geschrift te too
rnen. Aam de andere zijdie is de plan(6 can
die vreemde lamiden, die niet met een eigen
paviljoen uitkomen. Vam deze neemt Enge
land die voornaamste plaats in, doch het
toomt vooral eiigen Engefleche bet eekenis,
waarnaast Canada am een betrekkelijk klei
ne ruimte en lang niet zoo karakteristiek als
te Wembley en ook te Antwerpen, economi
sche beteekenis van het land en schoonheid
van de natuur toont. Hier zijn ook inzendin
gen vam verschillende Europeesche en Ame
rikaansche staten ondergebraent; hier vindt
men ook iets van Japan, maar dit alles, zelfs
als het geheel klaar is. is toch meer van do
cumentairen dan van algemeen aantrekke-
1 ijken aard. Aantrekkelijk zijn wel de prach
tige kaarten, die men zoowel van de wereln
in het algemeen als van de Fransche kolo
niën in het bijzonder, on de wanden van do
IV stond in ons blad van 15 Juni.
ze Cité des Informations aantreft. En aan
trekkelijk is zeer zeker de ge\veldige ruimte,
die het congresgebouw inneemt, en waarin
verschillende voor den tentoonstellingsbe
zoeker zoo nuttige diensten zijn onderge
bracht.
Heel wat meer leven en schittering gaai
er uit van het Koloniaal Museum, Het is
niet het eerste, dat Frankrijk heeft gesticht.
Het eerste kwam reeds tot stand na de ten
toonstelling van 1867. Het werd later naar
het midden van Parijs verplaatst, doch vona
weinig belangstelling, weinig zorg en werQ
in den loop der jaren vergeten. Totdat men
zich, vooral na den oorlog, vam het bestaan
van dit museum bewust is geworden en de
tentoonstelling heeft aangegrepen als een
goede gelegenheid om daaraan de noodige
uitbreiding te geven. Het gebouw bij hei
bosch van Vincennes is geheel nieuw; het is
statig vam buiten en biedt prachtige ruimten
van binnen. Toen wij het zagen, was het nog
niet voor het publiek toegankelijk, en het
was er nog niet volkomen geordend- Maar
wij vonden er reeds het noodige van Frank-
rijks koloniaal verleden, in het bijzonder
uit den tijd van een Hendrik IV, een Ricne-
lue en een Colbert. De Fransche overheer-
sching van Canada wordt hier, althans ten
deele, in beeld gebracht; Frankrijk's tijdelij
ke heerschappij in Voor-Indië wordt hier ge
toond. Maar vooral de moderne kolonialisa-
tie, aangevangen door de bezetting van Al
giers in 1S30, neemt hier plaats in. Men
vindt er de verschillende perioden van dit
streven vertegenwoordigd, en men kam er op
kaarten en in platen en voorstellingen, en
dank zij zeer vele curiosa, veel leeren wat
ongetwijfeld den bezoeker tevoren onbekend
was. Dit museum zal zich naar alle waar
schijnlijkheid uitbreiden naarmate de tijd
vordert; voorloopig biedt het ruimte genwg,
ook al is, naar den aard van den tijd, alles
ruimer uitgestald dan wij tevoren in musea
gewend waren. Een korte rond wandel ine
wertuigde ons reeds van de beteekenis, di»
aan den inhoud van dit gebouw ook in we
tenschappelijk opzicht mag worden geschon
ken, en men kam gerust een Ikdei op vekken
om er een paar uurtjes aan te besteden!
Indien in een paviljoen ter tentoonstelling
deze moderne, ruime wijze van uitstalling tot
haar recht komt, dan wel in het Nederland-
sche paviljoen. Het ligt, gerekend met de
Porte d'Honneur ,aan de linkerzijde van het
meer. Het is van het meer zelf door een vrij
breede strook gronds gescheiden, en deze is
benut om verschillende kleine gebouwJjeSi
die even zoovele deelen van onze Archipel
weergeven, op te trekken. Ter tentoonstel
ling te Semarang in 1914, een kostelijke en
im vele opzichten niet voldoende geprezen
tentoonstelling, vormde een zgn. Indische
wijk de clou, en deze wijk bestond uit ge
bouwen uit de verschil l ende residenties vam
ons Nederlandsch Oost-Indië, voorzien van
voortbrengselen, uit dezelfde streek afkom
stig. Zoo volledig als daar is het hier in Pa
rijs aifet en kon het ook niet zijm, maar toch
zijn de hoofdtypen aanwezig. Zij vormen een
goede voorgrond voor het werkelijk opval
lende gebouw, dat naar de uitnemende plan
nen van den architect Zweedijk door den
heer Moojen is vervaardigd. Men kan zich
indenken dat er zijn, die tegen de samenvoe
ging vam verschillende Inlandsohe stijlen, ge
lijk in dit Nederlandsche paviljoen is ge
schied, bezwaren doen gelden; het midden
stuk is Javaansch; de daken zijn deels Ball-
neesch, deels Sumatraansch maar dit al
les neemt ndet weg, dat, dank zij kunstzin
nige opvatting en verzorging, een geheel is
verkregen, dat van den aanvang af terecht
zeer is geprezen. Een blik reeds op dit pa
viljoen is de moeite waard, en het aantal del-
genen, die zich in die eerste dagen, ondanks
den neervallenden regen, aan een soort be
studeering vam het uiterlijk waagden, was
niet gering.
E11 als men dan de breede middentrap is
opgegaan, komt men in de ruime voorbal.
een soort pendoppo van een der Vorstenland
sche kratons. Niet alleen is deze hal ruim
maar zij is ook vorstelijk ingericht en aan d»
wanden versierd met historische voorstellin
gen, waaronder die van de aankomst der
Houtmannen in Bantum dient geroemd. De
hal zet zich aan weerszijden voort in twee
zijstukken, die beide door eep prachtig
diorama worden besloten. Ter linkerzijde
een van Java, ter rechterzijde een van Ball,
dat ons de Batoer en zijn majestueuze om
geving doet zien. Is nabij Bali een en ander
te zien, dat op dit zoo belangwekkende
eiland in het bijzonder betrekking heeft, ter
rechterzijde zijn meer algemeene dingen van
Java en van gansch Nederlandsch-Indië op
gesteld. Daaronder ook een heel aardige
voorstelling van de wijze van bestuur van
den Archipel, die voor den leek voldoende
begrijpelijk en voor den meer deskundigen
waarnemer voldoende belangwekkend ia.
Trouwens, er is im ons Nederlandsche pavil
joen op zeer gelukkige wijze gewerkt met
statistieken, of liever gezegd met voorstellin
gen, die statistisch materiaal verwerken.
Wij zien dat al spoedig, wanneer wij de
langgerekte galerijen, die loodrecht op de
pendoppo staan, ingaan. Wij komen langs
prachtige specimen van Boeddhistische
kunst, waaraan het Museum van het Kolo
niaal Instituut te Amsterdam zoo rijk is.
Wij passeeren een afdeeling van schilder
kunst, die niet alleen schilderijen van voot-
aanstaande Nederlandsche meesters, waaron
der ook Isaac Israels, bevat, doch tevens
doeken van een Raden Saleh en andere In
dische kunstenaar. En voordat wij ons dan
naar links afbuigen, en de galerij van diora
ma's van verschillende cultures volgen,
staan wij stil voor de reliëfkaart van Java,
die niet slechts de geografische gesteldheid,
maar ook de spoorwegen, de bootverbindin
gen en wat al niet meer duidelijk doet zien.
Er is hier en het blijkt niet ten onrechte
een wissel getrokken op de ietwat kinder
lijke nieuwsgierigheid van tentoonstelling*
bezoekers, want een treintje rijdt steeds over
deze landkaart rond, en lichtjes gaan nan,
wanneer dit treintje een bijzonder belang
rijk punt, als bijv. Scerahaja of de Borotioe
doer passeert. En men blijft staan en wijst
elkander het treintje, en stoot elkander aan
als weer een lichtje opgaat en leest dan toch
zoo half onwillekeurig op de legenda wat
dat lichtje beteekent
Bijna elk der voornaamste cultures van
Indië is door een diorama vertegenwoordigd.
En die diorama's zijn goed en sprekend;"zij
zijn ook artistiek te noemen. Men ziet bijv.
dat diorama van de suikerindustrie, op »,en
voorgrond waarvan de riettrein, die slechts
wat kort is, regelmatig passeert. Karakters
tiek gaat de witte schoorsteen omhoog in
het omringende Javaansche landschap, en
daarachter worden reeds de velden zicht
baar, waar het gerijptie riet er goed voor
staat. Op den voorgrond zijn het de in het
betreffende jaar niet voor de rietcultuu»' in
gebruik genomen landen, waarop padi of
tweede gewassen zijn gezaaid. En wat van
de suiker geldt, geldt van de diorama's, die
rubber, tabak, koffie en thee weergeven, en
geldt ook van de voorstellingen, die wij Krij
gen van de beteekenis van tin en petroleum,
en van de verschillende afbeeldingen, die
den handel van lndië im beeld brengen.
Hoe aardig vooral is niet gedacht deze wij-
ze..va,n voorstelling van den uitvoer van ln
dië. Stel U voor een traj) ter gemiddelde
hoogte van een grooten man. Van deze bree
de trap komen tientallen, uitstekend uitge
voerde Javaansche poppetjes naar beneden.
Zij dragen hetzij in hun amien, hetzij op
den schouder, hetzij op hun rug, de verschil
lende uitvoerartikelen van Indie, en het aan
tal personen, dat zich met het dragen \an
hetzelfde product belast, geeft liet uitvoer-
cijler evenredig aan. Een gemakkelijke vin-
ding, zal een ieder zeggen, die dit aardige
beeld aanschouwt. Men moet, gelijk Colum
bus met het ei en Amerika, maar up de ge
dachte komen! En wat geldt van dezenirdi-
ge statistische voorstelling, geldt van tal
van andere bewegende en niet bewegende-
Tegenover dit wel uiterst verzorgd geheel,
zijn de inzendingen van ^pisterdam en Rot
terdam zeker niet zonder zorg samengesteld,
maar toch, men zou ook bier iels meer oor
spronkelijks willen dan ze beide kunnen bie
den.
Wanneer men halverwege het Nederland
sche paviljoen is, wx>rdt men door deu
stroom der bezoekers als het ware vanzelf
getrokken naar het heilige der heiligen: den
kleinen hof, waar men de reproductie van
de Mendoet en het Boeddhabeeld vindt. De
Mendoet verheft zich in de onmiddellijke
nabijheid van de Boroboedoer, en er zijn er,
die, ten spijt van allen eerbied voor de Boro
boedoer, aan den kleinen, inaar zoo indruk-,
wekkenden Mendoet-tempel voorkeur geven.
Hier is een geheel samengebracht, dat werkt
op de innerlijke en uiterlijke rust van deu
bezoeker. Hier in dezen kleinen hof komt on
middellijk de sfeer van Boeddhistische over
peinzing over U. Wilt ge het goed zien, be
treedt dan dezen hof op een sul uur. Niet
met velen tegelijk kan men er zijn, want
dan gaat de atmosfeer, die er geschapen is,
verloren. Is men er met weinigen, dan doeu
deze atmosfeer zich ten volle gelden e>n heeft
men ook meer gelegenheid om de schoon
heid van de versiering van dezen hoif te be
wonderen.
En wanneer men dan weer naar buiten
gekomen is, kan men het kleine pleintje ter
zijde van het Nederlandsche paviljoen over
steken, en men kan zioh begeven naar de al
even karakteristieke ruimte, waar zoo straks
de Javaansche dansen zullen beginnen. Pa
rijs heeft reeds eens bewondering voor do
Javaansche danseressen getoond, en Parijs
zal dat zeer zeker ten tweede male doen. om
dat het sierlijke, het uiterst voorname en be
vallige van deze dansen wel zeer z.al afste
ken tegen bet meer Afrikaansch getinte.dat
men op soortgelijk gebied op deze teute «1-
stelling te aanschouwen krijgt. Reeds nu
mag men. oordeelend naar do uitlatingen,
die men bier en daar opvangt, ons Neder*
landsche paviljoen, waaraan geld noch moei
te is gespaard, geslaagd noemen. Men heeft,
gelukkig nog voordat de economische cri^s
zich deed gelden, m de beurs getast, en het
blijkt nu met welke gelukkige resultaten.
(Wordt vervolgd.)
