St Swwwtwttirak Bouwcredieten en Hypotheken
OKJoBKl BSSIFB^ÜBQJB
ENCI-CEMENT
A. VAN WIJNGAARDEN ZONEN ÏÏKÏÏtt JKS3
Het
VESTIGT U TE WLLEGCBSBEBCj
J. C. HENRI VAN 3NGEN
WEEK-END
L. VAN DEN BERG
Statische Berekeningen
Mooie HEERENHUIZEN
BETON-
VAN WANING G°.
ROTTERDAM
N.V. HOUTHANDEL v/„ Firma J. G, ALBLAS
BOUWBLAD No. 107, Pag. 2
DINSDAG 16 JUNI 1931
tVyf/r /«rrf TrHWJ nil I i i l/ rr \/nr*D\A/AADrMTM
WKÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊKÊÊÊÊÊÊ
BILLIJKE VOORWAARDEN.
Te bevragen DUSSEL Zonen, Bazar-
straat 27, Telefoon 115154, Den Haag.
erste Nederl. Behangselpapierfabriek van
Rath Doodeheefver te Schiebroek
Circa 5 jaar geleden werd opgericht dc
Eerste Nederlandsche Behangselpapierfa
briek van Rath Doodeheefver te Schie-
Hiertoe behoorde de noodige dosis durf,
als men bedenkt, dat de omringende nabuur
landen: Duitschland, Bedgië en Engeland
toen al een 50 en meerjarige periode van
behangselpapier-fabricage achter den rug
hadden en bovendien reeds een teveel aan
fabrieken, tengevolge waarvan die vreemde
buitenlandsche producten, kwalitatief en
aesthetisch meer en meer omlaag gehaald
teneinde den prijs te drukken, ons kleine
landje als 't ware onweerstaanbaar over
stroomden.
Trots alle moeilijkheden heeft men door
gezet. Voor het eerste jaar bepaalde dc
Nederlandsche fabriek zich er toe, evenais
de buitenlandsche producenten, die genres
behang te maken, welke de verkoop vroeg.
Daar de behangselpapier-l'abricatie volko
men paste in het kader der Nederlandsche
industrie en deze alle benoodigde grond
stoffen biedt, kon direct op meest voordee-
lige wijze gefabriceerd worden. Het aldus
omgaan der hooge invoerrechtenbarricade,
gevoegd bij liet rationeele werkschema der
R. en D. fabriek, hadden een aanmerkelijke
Iverbillijking voor de binnenlandsche afzet
markt tengevolge.
Het tweede jaar werd ingezet met het in
den handel brengen van Hollandsche des
sins in Ho.llandsehe kleursamensteWingen.
De Nederlandsche sierkunstenaars kregen
gelegenheid den zuiver I-Iollandschen smaak
weer te geven ook in de wandbekleeding van
het. binnenhuis, op welker gebied te lang
het buitenland was geduld. De Hollander,
wiens smaakgevoel door cle vele gebruiks
voorwerpen van vreemde orgine een sterk
kosmopolitischen invloed had ondergaan,
miste naast het ontdekte vele goeds in bui
tenlandsche kunst, dat eigen Hollandsche
evenwichtige karakter, met z'n sfeer van be
zonken degelijkheid, zin voor geordenden
opbouw van dessin en beheerschte kleur-
verdeeling. Die leemte aanvullend, lanceerdp
de R. en D. fabriek een geheel nieuwen stijl
in behangselpapier. En met succes. Statistie
ken wijzen uit, dat het totaalverbruik van
behangselpapier belangrijk gestegen is en
de import tot een minimum percentage
teruggebracht.
Het zoo gunstige resultaat van dit ver
dienstelijk pionierswerk is voor een niet
gering deel toe te schrijven aan die tech
nische kennis van de mogelijkheden, die
commerciëele ervaring en dat aangeboden
„flair d' art" van heel een koopmansge
slacht. Bij een artikel als behangselpapier
moet het commerciëele grondleggende wel
samengaan met een fijnen smaak-aanvoe-
lenden speurzin, zonder welker aanwezig
heid en vereeniging het baanbrekend pogen
der oprichters stellig vruchteloos ware ge
weest.
Naarmate het Hollandsche behangsel
papierproduct aan populariteit bij de massa
won en allerwegen toepassing vond, bego;.
ook de Nederlandsche kunstwereld zich
meer voor het behang te interesseeeren. Ar
chitecten en kunstenaars van naam zagen
in, dat de verbeterde techniek bereikbare
mogelijkheden opende voor de weergave
van kunstzinniggetrouwe decoratie, ook in
behangsels voor bescheiden koopkracht.
Dit principe was de hoofd-aanleiding, dat
meester-arcliitecten als Dr. B erl age, de
evenzeer bekende interieur-architect C. A.
Lion Cachet en andere groote binnen
huis-sierkunstenaars als Nieuwenhui-
zen, Postuma, spontaan hun medewer
king aanboden en artistieke ontwerpen als
dienden welke het behangselpapier als
wandversiering op hooger peil brachten.
liet vierde jaar van Nederlandsche be
hangselpapierfabricatie kenmerkt zich door
toenemende productie der R. D.-fabrielc en
export naar het buitenland. In al+e landen
der wereld, waar behangselpapier toegepast
wordt, bleek levendige belangstelling te be
staan voor het uit Holland afkomstige pro
duct, dermate dat een belangrijke omzet op
die buitenlandsche markten het gevolg was.
Plannen om naast de bestaande fabriek een
nieuwe fabriek op te richten namen vastere
vormen aan en weldra zal met den bouw
ervan aangevangen kunnen worden.
Niet alleen elk jaar een geheel nieuwe
collectie: nieuwe dessins in nieuwe kleur
combinaties, doch ook steeds een technische
schrede verder! is het duidelijk devies
der R. en D. fabriek. Weer betere dessins,
betere kleurcombinaties, betere afwerking,
betere kwailiteit bleken voor dit jaar moge
lijk. Dit keer heeft hieraan naast de ont
werpende sierkunstenaars, ook de weten
schap haar medewerking verleend. De
voortschrijdende ontwikkeling der psycho
logische wetenschap had vooral in de laatste
jaren waardevolle onderzoekingen verricht
op 't gebied van kleur- en vormreacties bij
den mensch in zijn dagelijksclie omgeving
(woning, kantoor, werkkamer, atelier, zie
kenhuizen enz.) Daar practische proefneanin
gen constateerde men den machtigen invloed
der kleuren op de menschelijke stemming,
ook reeds bij kinderen in schoollokalen!
Hoewel deze studie zich nog in een begin
stadium bevindt, bleken de bijeenverzamel
de vaste punten van voldoende practische
waarde om alvast als nuttig richtsnoer te
kunnen dienen. De leiders der R. D. fa
briek namen het initiatief deze nieuwe vor
dering der wetenschap te benutten en
gezamenlijk overleg met den bekenden
psycholoog Prof. D r. F. J. J. B u y t e n-
d ij k en Nederlands beste interieurteeke-
na'ars ontstond een overzichtelijk geordende
reeks behangselpapieren van een harmoni
sche eenheid tusschen wetenschap en kunst.
De bevredigende stijgende afname der
nieuwe R&D behangsels, welke zich door
hun lijnverdeeling en kleurenproporties
thans léenen voor een idealer toepassing,
vrij van psychologische wanwerkingen,
reeds in de eerste maanden van dit jaar,
maakte het mogelijk, den staf van circa
500 medewerkers der fabriek gaandeweg uit
te -breiden.
De R D-fabriek beschikt over een per
fecte verkoopsorganisatie. Twaalf voorraad-
magazijnen over de landkaart van Neder
land verdeeld, met eigen auto-expeditie
systeem zorgen voor een vlugge aflevering
aan en brengen de goederen dicht onder
het bereik van de behangersbranche: de
schakel tusschen het publiek en de fabriek.
Eigen toonzalen in alle voornaamste
steden des lands (Amsterdam, Den Haag,
Rotterdam, Arnhem, Groningen, Leeuwar
den, Tilburg, Utrecht, Zwolle, Maastricht,
Middelburg en Den Bosch) zijn bij het Ne
derlandsche publiek algemeen bekend om
haar doeltreffende expositie-inrichting, haar
veelheid van keuze aan toegepaste wand-
modellen. Want ook de toepassing is naast
de fabricatie een belangrijke factor. Dat de
R D-fabriek aan dit punt veel zorg be
steedt en alles doet om den smaak van het
publiek te ontwikkelen, het de oogen te
openen voor de verrassende decoratieve
mogelijkheden door goede aanwending, be
wijzen ook de vele geïllustreerde brochures
cloor haar uitgegeven. De nieuwste uitgaaf
1931, die wij zagen, is getiteld: „Kleuren en
uw omgeving" en bevat zeer interessante
afbeeldingen en „tips".
De behangselpapieren, gefabriceerd in de
R D-fabriek, worden den volke getoond in
duizenden over de vele behangers verspreide
stalenboeken met het fabrieksmerk R&D
f) cle kaft.
De volledige collectie 1931 omvat een ver
scheidenheid van circa 4000 behangstalen
iver diverse series verdeeld! Stel u voor,
■ier duizend verschillende kamer-entoura
ges, vier duizend wisselende wandgedaan-
ten in kleur en lijn afgestemd op den
smaak van Nederlandsche huizen-bewoners!
En dan nog de vele variaties, welke moge
lijk zijn door combinatie van twee behang-
Het behangetje, op welks jaarlijksclie ver
nieuwing onze Grootouders reeds trotsch
caren is thans uitgegroeid tot het nationale
canddecoratie-middel engelukkig! tot
het product der nationale industrie!
JOSEF CUYPERS 70 jaar
In veelzijdigheid van -parate kennis
en kunde als architect en construc
teur, zijn er maar weinigen, die hem
evenaren.
De Kathedraal van Haarlem
zijn voornaamste werk
Eindelijk weten we hoe oud Josef Cuy-
pers is. Zijn eerste werk ligt al in een
ver verschiet en de maker moest dus wel
flink op jaren zijn, maar zijn groote bewe
gelijkheid, zijn lenigheid en vlugheid van
denken, het meeleven met allen en de be
langstelling voor alles deed het vermoeden
van den juisten leeftijd weer geheel ver
dwijnen.
Aldus J. K1 ij n e n in Bouwkundig Week
blad Architectura over ir Josef Cuypers
Woensdag 10 Juni zeventig jaar is ge
worden
Er hangt om de figuur van Josef Cuy-
e r s een eigenaardig waas. Hij is óveral
en nergens. Men kent hem en men kent
hem niet Zijn persoonlijkheid heeft iets
onpersoonlijks. En hiermede zitten we mid-
de moeilijkheid voor de juiste waar
deering van zijn architectonisch werk.
Met de omzetting van alle waarden in de
samenleving, die juist bij het naar voren
treden van Josef Cuypers langzaam
aan begonnen was, is dunkt mij, bij deze
de twijfel aan de duurzaamheid der tradi-
tioneele vormen gerezen, al bleef de luister
der Gothiek ook hem inspireeren. Want zijn
zorg bij de keuze van materiaal voo
juiste kleur- en stofuitdrukking voo
soepelheid der vormovergangen, het laten
groeien in en uit de omgeving, het mijden
van eiken kreet en het geheel vrij zijn van
somberheid zullen hem blijven typeeren.
Maar hij zag of doorvoelde het komende
eigen leven van een ander tijdsgewricht, 't
vergaan van oude en 't ontstaan van nieuwe
gevoelens. Alle vormen der traditie, die hij
toepaste, ondergingen wijzigingen, dikwijls
lang niet ten goede, maar altijd met den
wil ze levend te houden, en ook nimmer
werd een bepaalde vormgeving ten koste
van het rationeele doorgezet.
En altijd heeft hij vitaliteit genoeg
anderer nieuwigheden niet maar mir nichts
dir nichts te verwerpen, al zal hem de ze
kere armoede en hardheid van 't nieuwere
niet ontgaan.
Josef Cuypers heeft voor zijn doen
betrekkelijk veel gebouwd. Zijn kansen
ren ongemeen gi'oot; hij heeft die nooit
gebuit. Zijn voornaamste werk blijft de
kathedraal van Haarlem. Zijn leven door is
hij daarmee verbonden. De laatste bouw
der torens vertoont een ander karakter dan
de rest. Zij zijn vooral veel forscher en
voelt de aandacht waarmede zij ontworpen
zijn en den durf voor het conflict met den
koepel. Uit de aanvaarding van het conflict
spreekt de groote liefde voor het werk.
Zijn minste werk is de effectenbeurs te
Amsterdam. Voor hem een hachelijke op
dracht. Zeer zeker heeft B e r 1 a g e ook een
beurs gebouwd en dat is zeker geen ge
ring werk geworden. Maar Berlage stelde
de opdracht in dienst van zijn idee, van
zijn nieuwe geloofsbelijdenis als architect,
'terwijl Cuypers zijn werk in dienst stelde i
van het bedrijf.
In het algemeen kan men in het werk
van Josef Cuypers de mentaliteit van
den opdrachtgever herkennen. Het Jesuïten
college te Amsterdam bv. is daarom zoo
goed geslaagd, omdat de geest en stemming
der bewoners, ook door hem volkomen wer
den aangevoeld.
Zoo zijn ook vooral de kerken te Bussum
en te Schimmert in Z.-Limburg voortreffe
lijk. Door de sfeer van het interieur zullen
deze tot. de allerbeste van dezen tijd gere
kend blijven.
Eenig is Josef Cuypers bij zijn werk
zaamheden in commissies, dus als lidmaat
ccner kleine collectiviteit. Dan zijn er maar
weinigen, die hem evenaren in veelzijdig-
MAASTRICHT
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Vertegenwoordigers voor A MIIVQ On AEL3RECHTSKADE 147b
ROTTERDAM en OMSTREKEN: M. IVlUlO Ol ÜU» TELEFOON 30404-30233
heid van parate kennis en kunde als archi-
ct en constructeur.
Luistert men dan goed, dan merkt men
hoe precies hij bv. een kanaal-, w.eg- of
boompro'fiel heeft waargenomen, hoe zuiver
hij de verschillende lichtwerkingen in di
verse streken gadesloeg en onderging. Dan
komt zijn inzioht in quaestie, die zijdelings
de architectuur raken maar van groot be
lang ervoor zijn al heel sterk naar voren
Wie kent als hij de verschillende mentali
teiten van de lagen der bevolking en dei-
leeftijden? En wie blijft zoo open staan
voor de wenschen van die allen? Dan ver
geet hij zichzelf geheel. Om dat te kunnen
moet men bevrijd zijn van eerzucht, geld
zucht, maclitzucht en andere onmatigheden.
Op zijn zeventigsten verjaardag slaat
Josef Cuypers nog in het volle licht;
op hem valt geen schaduw. Van wie oqzer
kan of zal men het zeggen?.
nieuwe Fransche
intérieur
Te veel sierders en te weinig architecten.
Lange tijd was Frankrijk het land, waar
de meubelstijlen onstonden: daar vloeide de
bron, waaraan de geheele cultuurwereld
zich laafde. Men denke maar eens aan
Louis XIV, Louis XV, Louis XVI en Empire-
stijlen, die in elk land wel is waar iets
anders werden toegepast, doch die nergens
het oorspronkelijk Fransche karakter ver
loochenden. De groote eenheid, de onge-
meene sierlijkheid, de onuitputtelijke rijk
dom van motieven, werkte eeuwenlang be-
tooverend op kunstenaars en publiek. De
statigheid van het 18de eeuwsche, de vol
maaktheid van het meubel, het was alles
echter het eind van een cultuur, die nog in
de Empire een laatste en geforceerde bloei
beleefde. De hierna komende stijlen misten
innerlijke beweegkracht, misten enthousias
me en overtuiging. De interieurkunst ver
bloedde in een benepen burgelijkheid. In 't
begin der 19e eeuw was het, in dit opzicht
met de Fransche suprematie gedaan.
In de omringende landen bleven de goede
tradities nog wel eenige tijd doorgaan, doch
door het gemis aan voedzamen grond ver
kwijnden ook deze. Langzamerhand ont
stond in de interieurkunst zulk een diep
verval, zooals nog niet in de geschiedenis
was voorgekomen. Doch juist bet besef van
deze ineenstorting, prikkelde geniale natu
ren tot onderzoek en bezinning. In ieder
land wilde men nieuwe wegen inslaan, bi|
ken met het oude. Met verschillende leuzen
ging mén zoekenderwij ze aan het werk,
een vloed van tegengestelde tendenties liet
men over zich gaan, diverse invloeden
poogden de moderne interieurstijl op gang
te helpen. Deze beginselloosheid, dit gebrek
aan dicipline, bracht wel een overvloed van
experimenten, doch geen krachtig besef,
waar het om ging. Alles beperkte zich tot
het vormvraagstuk, het bleef alles aan de
buitenkant. Niettemin, de steen was aan het
rollen gebracht, de teruggaande lijn was
omgezet in een vooruitgaande.
Later dan in de andere landen ke'erde
men zich in Frankrijk van de nationale
stijlen af. Frankrijk was te lang het cul
tuurland geweest, om nu maar voetstoots te
erkennen, dat het het stuur was kwijtge
raakt. De stijltraditie leefde te fel in het
volk en kunstenaars en men ging door met
het namaken of samenflansen van oude
voorbeelden. Men hoopte op de toekomst.
Slechts enkelen poogden modeachtige
nieuwtjes te brengen, die slechts een matig
onthaal vonden. In de toepassing van het
nieuwe materiaal, het ijzer, was men echter
revolutionair. De Franschen zagen voor hel
eerst de groote mogelijkheden er van (la
ter gewapend beton!). Zij, met hun zin voor
logica, met hun initiatief en doorzicht,
voorvoelden de toekomst en de eerste belang
rijke ijzerconstructies ontstonden in Fran
krijk. Het ijzer werd niet alleen constructie
materiaal, het moest ook drager worden van
een nieuwe vormenwereld. Men moet hier
schrijft W. Retera Wzn. in „Weekblad
voor liet Landhuis", het werk van L a-
brouste als baanbrekend beschouwen: in
zijn bibliotheek S. Genevieve en de Natio
nale bibliotheek paste hij het ijzer als zicht
baar constructie- en siermateriaal toé. Al
dit moderne streven naar rationeele mate-
rialentoepassing bleef echter met de vorm
geving gebonden aan traditioneele, klas
sieke of gothische motieven.
Het voorbeeld van Labrouste en de ge
schriften van V i o 11 et-1 e-D u c hadden in
de omringende landen een gretig onthaal
gevonden.
Ondanks geweldige officieele tegenwer
king en klein burgerlijk verzet, schreed de
ontwikkeling voort, moest veel tegenstand
breken en wist tenslotte de officieele erken
ning te verwerven. Deze ontwikkeling dqur-
de van ongeveer 1880 tot 1920.
-Ondanks het harde werken, het onver
moeide pogen, was de moderne beweging
nog vol van hot verleden. Alles draaide
toch om de vorm, om het sierende element,
De versiering werd vereenzelvigd met de
bouw, met het beginsel zelfs. De bekleeding
het tapijtje, het snijwerk, dat alles was heel
knap en handig, maar het nieuwe bleef veel
al tot het bijkomstige beperkt.
Het was in dezen tijd, dat de bouw- en
interieurkunst zich van de sociale en econo
mische basis dreigde los te maken en ze
zou een onvruchtbaar leven tegemoet zijn
gegaan, toen een nieuwe stroom van bezin
ning en inkeer het begin van evenwicht en
hei-stelling bracht. Er kwam een weerzin
tegen het zwoele Germaansche expressio
nisme, met eigen troebele lyriek en goed-
koope mystiek.
In Frankrijk poogde men schuchter mee
te komen, doch de meubelkunstenaars ble
ven decorateurs". De moderne meubelkunst
had slechts belangstelling bij Snobs, 't was
.1 bleef een luxe-kunst.
Het ontbrak de meubelkunstenaars zeker
niet aan verfijnde, smaak, en zeker zijn vóór
1920 prachtige dingen gemaakt, maar zon
der stijl, zonder innerlijke noodzakelijkheid,
juweeltjes van techniek en elegance, maar
modeachtig en broos. Men dacht te veel dat
de woninginrichting bestond uit het kiezen
en rangschikken van kleurige kussens, aan
etalages van reusachtige divans, aan ge
heimzinnige schemerlampen, aan verborgen
verlichting. Teveel speelde zich de mode
van de dag in „l'art décoratifvan het meu
bel. Zeker, in elke interieurstijl zal altijd
tikje mode opgesloten zijn, want een
mensch is nu eenmaal gevoelig, ook voor
tijdelijke fantasieën, maar dezc> mogen nim
mer de overhand nemen. In Frankrijk wa
ren de kunstenaars van het binnenhuis te
eel sierders en te weinig architecten. Van
een zekere stabilisatie was geen sprake,
geen zoeken naar evenwicht cn naar de
echt Fransche „mesure".
Inlichtingen bebouwing aan den Terbregscheweg
te Hillegersberg bij
Vlietstraa! 8 b Rotterdam Telefoon 11748
m A. VISSER ZONEN
Meubelmakers Rotterdam
WoonhuisLambertusstr. 101
Werkplaats ;Schoutonstr. 131
gebouwing langs
Rijkswegen
Een wettelijke voorziening blijft noodig.
De minister van Waterstaat heeft, na over
ig met den minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid, maatregelen getroffen, om door
samenwerking van den Rijkswaterstaat met
den Dienst van Volkshuisvesting onge-
wenschte bebouwing langs Rijkswegen zoo
veel mogelijk te voorkomen,
lo. Om bij nieuw aan te leggen Rijkswegen
ïn harmonisch verband te verkrijgen van
gemeentelijke uitbreidingsplannen en
Rijkswegen, welke die plannen doorsnijden
of daarmede in aanraking komen, om bij be
bouwde kommen, waarbij het doorgaand ver
keer zoo weinig mogelijk hinder ondervindt
van de bebouwing langs den weg gelegen
gronden een bestemming te Kunnen geven,
waardoor eventueele bebouwing dier gron
den op voor het wegverkeer zoo min mgelijk
hinderlijke wijze wordt geregeM;
2o. tot toepassing van het op de Woning
wet gegronde gemeentelijk bouwverbod ten
behoeve van Rijkswegen, welke niet in het
uitbreidingsplan zijn opgenomen, ten einde
voor de toekomst het weggebied, voorzoovei
daarop niet aanstonds door het Rijk op an
dere wijze de hand kan worden gelegd, vrij
te houden van bebouwing;
3o. tot het vaststellen van gemeentelijke
rooilijnen langs Rijkswegen, wanneer niet
aanstonds met meer vrucht aankoop of ont
eigening kan worden toegepast, om ten be
hoeve van den weg benoodi-gden grond in
bezit te verkrijgen.
Zal bet beoogde doel worden bereikt, dan
is het noodig, dat de Rijkswaterstaat steeds
zoo spoedig mogelijk op de hoogte wordt ge
bracht van de gemeentelijke uitbreidings
plannen, voor zoover deze met de, Rijkswe
gen middellijk of onmiddellijk verband hou
den en van bij de gemeentebesturen inge
diende verzoeken of bij die besturen overi
gens bekende voornemens, om langs een
Rijksweg in de gemeente te bouwen. In ver
band hiermede is aan de gemeentebesturen
verzocht, mededeelingen dienaangaande tij
dig aan den betrokken hoofdingenieur-direc
teur van den Rijkswaterstaat te doen gesdhie
den, opdat gelegenheid bestaat, vóór de vast
stelling van de uitbreidingsplannen of het
aankoopen van gronden met de bedoeling,
daarop te gaan bouwen, zoo volledig moge
lijk met de bezwaren en eischen van het
doorgaand snelverkeer op den Rijksweg re
kening te doen houden.
De minister heeft voorts nog medegedeeld,
dat afdoende regeling van het vraagstuk
van de bebouwing langs Rijkswegen wette
lijke voorziening noodig maakt en dat daar
toe voorbereidende arbeid is ter hand geno-
alleen van het verleden, maar tegelijkertijd
van het heden spreken. I-Iet moet voor burge
rij en vreemdeling symboliseeren het ver
band, dat tusschende bronnen van welvaart
en de cultuur in het verleden en het heden
bestaat.
(A. C. Joseph us Jitta in de Groene).
Prof. ir. J. G. W a 11 j e s zegt aangaan de
ze kwestie in het jongste nummer van
^Bouwbedrijf":
Wanneer een beroep gedaan wordt op het
gevoel voor de traditie, dat het gebouw nu
langr dan een eeuw als paleis voor 't Ko
ninklijk bezoek aan de hoofdstad gediend
heeft, dan is zulks inderdaad zeer gerecht
vaardigd. Wij mogen een historische traditie
niet gering achten. Doch deze traditie mag
een oudere traditie niet doen vergeten; het
gebouw is opgericht en heeft zeer langen
tijd gediend als representatief stadhuis van
groote, bloeiende koopstad. Terwijl het
begin van deze oude traditie glorierijk was
en herinneringen wekt aan tijden van groot
heid, zoo is het begin van het gebruik als
paleis allesbehalve glorierijk. Dit begin viei
,in een tijd van groot verval en is geforceerd
door een vreemden, ons opgedrongen heer-
scher. Men bedenke voorts, dat het gebouw
uitwendig en inwendig thans nog uitstekend
het karakter van representatief gebouw voor
het bestuur van een groote stad vertoont,
daarentegen het architectonisch karakter in
het geheel niet passend is voor paleis. De
mededeelingen van prof. Van d er Kloes
over den verregaanden staat van verwaarloo
zing van -het onderhoud, de ernstige waar
schuwing van dr. K a 1 f f en prof. Van der
Steur, dat inwendig geschikt maken vooi
de bestemming van paleis ernstige gevaren
voor verminking van de buitengewoon waar
devolle binnenarchitectuur medebrengt, zal
zeer zeker niet nalaten diepen indruk te ma
ken op het gemeentebestuur, dat thans nog
voor dit monument van de stad Amsterdam
verantwoordelijk is. De raad om een commit
sie van deskundigen te benoemen, die zal
moeten bestudeeren op welke wijze aan het
gebouw een practische bestemming zal kun
nen worden gegeven, die het opnieuw als be
langrijk architectuurmonument tot zijn recht
kan doen komen, verdient dan ook door het
gemeentebestuur wel overwogen te worden.
Houth. V/h N.V. J. VAN SCHIJNDEL Co Oo,t.AdmirameitSkade 47
ANNO 1853
Rotterdam
Opslagplaatsen, Zagerij en Schaverij:
NassauhavenBoerengat
Paleis-Raadhuis gedachten
Amsterdam staat thans voor een beslis
sing, waarbij slechts een juist begrip van
het historisch verband tusschen het verleden
en het heden de goede oplossing kan bie
den: een definitieve bestemming te geven
aan het gebouw op den Dam.
Dat gebouw is bestemd en geschapen
voor burgerij en vreemdeling de burcht van
het openbaar gezag te symboliseeren. Het is
nog steeds welken eebbied men ook moge
koest-eren voor Berlage, Dudok en
Staal het meest grootsche monument
van de Nederlandsche bouwkunst, dat niet
licht overtroffen zal worden. Het is volko
men verminkt door zijn verbouwing tot Ko
ninklijk Paleis. De duurzame bestemming
voor dat doel beteekent naar het getuigenis
van den voorzitter en den secretaris der
rijkscommissie voor monumentenzorg een
volkomen vernieling van het gebouw als ar
chitectonische schepping.
Daarentegen is het gebouw bij uitstek ge
schikt. om tegelijkertijd te dienen als repre
sentatief stadhuis en als ontvangstgelegen
heid voor het Koninklijk gezin, wanneer dat
in Amsterdam vertoeft.
Het stadhuis van Amsterdam moet niet
Uit verschillende gemeenten
Aan de bouwverordening te Apel
doorn is een nieuw artikel toegevoegd:
„In of nabij de deur, welke den hoofd
toegang vormt tot een woning of tot een
ander gebouw, waar poststukken worden
ontvangen, moet een brievensleuf aanwezig
zijn, welke, gemeten in den dag, tenminste
afmetingen heeft van 15 bij 3 c.M.
De Raad van Brunssum besloot in
principe tot oprichting van een bad- en
zweminrichting, waarvoor een bedrag van
ongeveer 12000 gulden benoodigd zal zijn,
Apeldoorn zal een nieuwe eierhal
krijgen. De kosten met inbegrip van grond-
aankoop zullen f 97400 bedragen.
Voor den bouw van 93 arbeiderswoningen
verleende de Raad van Eygelshov
aan een bouwvereeniging een voorschot van
1 353000.—.
De Raad van H i 11 e g o m besloot op te
heffen de functie van Gemeentearchitect en
in te stellen die van directeur van Open-
bara Werken.
Te Nijmegen zal een deskundige wor
den benoemd op stedebouwkundig gebied,
aan wien zal worden opgedragen het ont
werpen van een plan tot verbetering der
oude stad, in aansluiting met een herziend
uitbreidingsplan voor de geheele gemeente.
Met deze opdracht vernemen we is be
last ir. A. S i e b e r s te Rotterdam.
Te Laren N.H. is een regeling vastge
steld voor het verstrekken van credietcn
onder hypothecair verband voor de stich
ting van eigen woningen door arbeiders en
kleine middenstanders.
Het salaris van den inspecteur van het
woningtoezicht te Leeuwarden, bedra
gende f 2600f3300 is gebracht op f 4200—
ZOMERVERBLIJVEN
D I RECTIEKETEN
SNELBOUW
VRAAGT PROSPECTUS
HAHBO houtbouw
N. HARDINXVELD
7ELEF. 41
Bur.A. H. van WIJNGAARDEN
Leede 179, R'dam. Tel. 56380
Gewapend Beton- en Kunststeenwerken
Terrazzovloeren en Gootsteenen
Houtgranietvloeren
Kerstant v. d. Bergelaan 2a
HILLEGERSBERG
Telefoon 42587 Rotterdam
n ONTWERPEN en
n uitvoer, voor NIEUW, en
VERBOUW van alle voorkomende Bouwwerken;
alsmede het modernlseeren van bestaande Ge
bouwen. OokWoningbouw-ontwerpen voor Bouwers
en Vereenigingen. Geeft advieien. Werkt vlug,
accuraat en te^en billijk honorarium.
Brieven No. 335^ Bureau van dit Blad, Afdeeling
en detaiil. van alle
IJZERCONSTRUCTIES
Bur. A. H. VAN WIJNGAARDEN
Leede 179 - ROTTERDAM -Tel. 56380
TE KOOP, gelegen Francois
Bij Jul a
ark en Steircbosch
e Keidei
Badkamer, vijf Kasten, oveidekt Balcon, Zolde
met Slaapkamer, groote Voor- en Achtertuin.
Koopnrijs: Hoekpand I 16.500, Tusschcnpanden
f 13.500.
Tevens nog TB KOOP
eenige Heepenhulzen
van f 9500 en f 9000.
H. v. d. KRAAN
Vondellaan 50 - SCHIEDAM
en od het werk.
Dagelijks te bezichtigen, behalve 's Zondags.
N.V. KON.
R0TTERDAN1SCHE
V.H.
TELEF. 21094 (3 lijnen)
IJZER
MAATSCHAPPIJ
-FILIAAL ENSCHEDE
GEWAPEND BETON
EN BIJKOMENDE WEEKEN
WADDINXVEEN
TELEFOON No. 6
OPSLAGPLAATS ROTTERES/&SVÏ
aan den Zwaanshals No. 203-205 Telefoon No. 40891
