m
"Jet Communisme in de Practijk
LINOLEUM KROMMENIE
BINNENLAND.
\ariV3ncl aa<
VRIJDAG 24 APRIL 1931
(Nadruk verboden)
jjectieve mededeelingen en critische beschouwingen
HET TWEEDE VIJFJARENPLAN.
de communistische academie te Mos-
wordt een conferentie gehouden over
groote uitbreiding der industrie, die
skking heeft op de volgende jaren, tot
toe, en derhalve een beeld geeft van
en men gedurende de volgende vijf-
is periode voor plannen heeft.. Het
"t, dat men daarin wil trachten ook de
lenigde Staten voorbij te streven. De
erentie heeft tot onderwerp: Het Oeral
le tsk plau. Dit plan omvat den bouw
reusachtige metallurgische en chemi-
zoowel als machinefabrieken in den
en het Kuznetsk-kolenbekken, gegrond
en kolenrijkdom van het laatste en den
ralenrijkdom van den Oeral. Daar de
ind tusschen de beide centra ongeveer
kilometer bedraagt zal een heel net
nieuwe spoorwegen cn autowegen noo-
zijm De geheele tusschen liggende
*k zal voor den grooten landbouw ge
it worden gemaakt, terwijl alles ge-
rif iceerd zal worden,
rwijl op het oogenblik de productie
metaal in de sowjet-unie beneden de
lillioen ton blijft zal in 1937 in dit com-
at alleen 27 millioen ton gietijzer wor-
geproduceerd, ongeveer de helft van de
uctie, die men voor de geheele unie
l berekend. De kolenproductie zal ge-
•n zijn van 13 millioen in d*it jaar tot
aillioen ton, het aantal kilometer spoor-
thans 12.000 bedingend, zal in dat
>d in 1937 gegroeid zijn tot. 47.000. De
lking in dit gebied wordt thans op 26
oen zielen geschat en zal, bij de vol-
van het plan, gegroeid mogen zijn
millioen. Alles zal derhalve bereikt
worden met machines, daar deze
IkLngs toename den natuurlijken groei
relijks overtreft. De bezaaide oppervlak-
n West-Siberië. hetwelk dit combinaat
rijn territorium krijgt, is thans 25 mil-
hectare en zal in 1937 tot 70 millioen
aren gestegen moeten zijn.
alles zijn nog slechts voorloopige plan-
Men zal er thans toe overgaan do
rale rijkdommen van den bodem gron-
te bestudeeren, en hoopt daarna de
|nen nog wel te kunnen uitbreiden,
peer men meer grondstoffen vindt.
den loop van dit jaar zullen twee
jovenbedrljven, een te Kuznetsk en een
lagndtogorsk in den Oeral, die nu nog
aanbouw zijn, in exploitatie moeten
jen, en daarmee is dan dlit Oeral-Kuz-
k plaji in het begin van zijn verwezen-
hg getreden. Het oorspronkelijke plan,
r bescheiden opgezet, dateert reeds van
I de revolutie. De oorspronkelijke ont-
(>er is destijds als saboteur gevangen
-l en krankzinnig
IZET TEGEN DE COLLECTIVISATIE
ar de Berlijnsche Vorwörts bericht,
de gedwongen col ecti visa tie op vele
sen in den Kaukasus hwftig verzet bij
oeren, welk verzet' tot uiting komt in
(opstandige bewegingen. Er zouden in totaal
wel SOOO opstandelingen zijn in de ver-
j schillende districten, die gedeeltelijk zelfs
i over machinegeweren beschikken. De sowjet-
bladen maken in het geheel geen m< Idling
van ongeregeldheden in die streken.
VERZET TEGEN DE PARTIJLEIDING
De Roel bevat geregeld berichten, die naai
zij zegt. uit Rusland afkomstig zijn, over
toenemende oppositie tegen de Stalinsche
leiding.
Zoo zal, volgens dit blad, de partijorgani
satie in de Krim geheel gezuiverd worden,
daar deze geheel in handen is van „oppor
tunisten", gelijk du tegenstanders van het
huidige regiem officieel worden betiteld,
i De Krim vormt een autonome Tartaarsche
republiek. Eenige jaren geleden werd de
voorzitter dier republiek gefusilleerd, om
dat hij in verbinding bleek te staan met
bandieten in zijn gewest, zoodat daar een
regiem heerechte als waarover men soms
berichten leest uit New-York en Chicago.
Teekenend is het wel, dat het centrale
uitvoerende comité der sowjets besloten
heeft dit jaar ter gelegenheid van den eer
sten Mei geen amnestie af te kondigen, ge
lijk anders ieder jaar geschiedt. Dit wijst
wel op een verscherping van het dwang
regiem.
DE TOERKSIB.
Aldus wordt in het sowj et-jargon de
nieuwe spoorweg genoemd, 5000 kilometer
lang, die langs die Russisch-Chineesche
grens is aangelegd en Turkestan met Si
berië verbindt. Deze spoorweg is verleden
jaar geopend, en de sowjet-regeering heeft
den bouw ervan als propagandamiddel
gebruikt zelfs een film uitgegeven onder den
titel Toerksib. Thans berichten de sow jet
bladen, dat de exploitatie der nieuwe lijn
zeer slecht geschiedt. Men heeft geen loco
motieven en wagons, terwijl de aanvoer
van brandstof ook volstrekt onvoldoende is.
Naar de sow jet-bladen beriohten is dit
jaar veel minder in Amerika gekocht door
de eowjet-unia dan verleden jaar. Thans is
de afdeeling Seattle van de American Tra
ding Corporation (Amtorg), de officieele
handelsvertegenwoordiging der sowjets in
de Vereenigde Staten, gesloten.
Men schrijft deze houding jegens de Ver
eenigde Staten minder toe aan het verbod
van invoer van Russisch- hout dan we-1 aan
het feit, dat de Amerikanen niet die credie-
ten willen verstrekken voor den aankoop
van producten, dife de sowjets b.v. in
Duitschland ontvangen.
Anders is de verhouding tot Canada, welk
land den invoer Van alle artikelen uit de
sowjet-unie heeft verboden. De sowjets
hebben van hun zijde een dergelijke bepa-
lioig uitgevaardigd en bovendien verboden
Canadeesohe schepen te charteren.
De Engelsche zaakgelastigde te Moskou
heeft dé sowjet-regeering medegedeeld, dat
zijn regeering niet in staat is bemiddelend
op te treden tusschen de sowjet-unie en
CanadaC
Zooals te verwachten was reageeren de
sowjet-bladen op de omwenteling op de
wijze, zooals dat bij hen gewoonte is. De
omwenteling wordt vergeleken met derge
lijke gebeurtenissen in de Russische ge
schiedenis, en daaruit de conclusie afgeleid,
men in Spanje thans in de ppriode is,
die onmiddellijk op den troonsafstand van
den Tsaar in Maart 1917 volgde.
De regeering van de Spaansche republiek
bestaat, volgens de sowjet-schrijvers, geheel
uit reactionairen, wier doel het is de arbei
dtere neer te houden. Als eenig lichtpunt
begroeten zij de vorming van revolutionaire
sowjets in Barcelona. Volgens de sowjet-
bladen hebben de arbeiders in het gebied
van Bilbao reeds getracht de fabrieken in
bezit te nemen.
EEN NIEUW PROCES.
Volgens de Roel zal 11 Mei te Moskou een
nieuw monsterproces beginnen tegen de
organisatie van de „boerenpartij", die even
eens beschuldigd wordt van sabotage en
contra-revolutie, evenals de „industrieele
partij", onder leiding van Ramzin en de
sociaal-democraten onder leiding van Gro-
man. Het wordt een beetje oudbakken kost
op deze wijze, temeer omdat men nu al
tevoren kan veronderstellen, wat daar alle
maal „bekend" zal wonden.
WAAROM
is het £fi uw voordeel om voor de vloeren
in uw huis Iolaid-Linoleum te kiezen?
Omdat Inlaid-Linoleum nooit kaal geloo
pen kan worden, dus een practisch oer»
versliitbare en bovendien een bij uitótek
smaakvolle vloerbedekking
EV!
AANVULLING LEERPLICHTWET
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot aanvulling van de Leer
plichtwet.
Het kan thans voorfcomen, dat een kind,
bij het ontbreken van een achtste leerjaar
aan de school voor gewoon lager onderwijs,
het zevende leerjaar voor de tweede maal
moet doorloopen alvorens vrij van leerplicht
te zijn. De groote land- en tuinbouw-organi-
saties hebben aangedrongen op aanvulling
van de Leerplichtwet in dier voege, dat deze
groep van leerlingen van heit nogmaals vol
gen van het zevende leerjaar worde vrijge
steld, indien zij het onderwijs aan de lagere
land- en tuinbouwschool gaan volgen.
De voorges'elde wijziging door invoeging
van een nieu-vv artikel 7bis, strekt daartoe.
DE OPLEIDING DER SCHEEPS-
MACHINISTEN
EEN COMMISSIE VAN ONDERZOEK
De Minister van Onderwijs heeft een
commissie benoemd inzake de opleiding van
sch eepsmachina sten.
Voorzitter hiervan is Ir. G. Hofstede, in
specteur-generaal vain het nijverheidsonder
wijs te Den Haag en secretaris de heer A.
P, D. Meeter. hoofdcommies bij het departe
ment van onderwijs.
REIS NAAR HONGARIJE
De Hongaarsche vereenigingen te den Haag
Amsterdam en Rotterdam zullen op 10 Juli
a.s. een 10-daagsche excursie naar Hongarije
ondernemen. Op het programma staat het
bezichtigen van de hoofdstad Boedapest en
enkele provinciesteden.
VERTEGENWOORDIGERS VAN
LONDENSCHE REISBUREAUX
IN ONS LAND
Zaterdagmiddag zal op Schiphol arrl-
veeren een gezelschap, bestaande uit een
20rtal vertegenwoordigers van Londensche
reisbureaux, dat op uitnoodiging van de
K. L. M. en Horecaf een tweedaagsch be
zoek aan ons land brengt
KON NOOIT BOTER ETEN
Als kind reeds maagzuur.
Geen voedsel slechte spijsvertering
Denk toch niet, dat U bepaalde spijzen
niet moogt eten, omdat U ze niet verdragen
kunt De fout ligt immers meestal niet bij
het eten, doch bij Uw spijsvertering. Zorg
daarom dat Uw spijsvertering in orde is
en U kunt eten wat U maar wilt. Zoo ging
het ook met deze vrouw: „Ik gebruik
Kruschen Salts nu ongeveer drie jaar. Ik
begon het eigenlijk te gebruiken voor
rheumatiek. waar ik toen hevige last van
had. Kruschen maakte hier spoedig een
eind aan en nu heb ik er zelden of nooit
last van. Maar wat ik het grootste succes
van Kruschen vind is, dat het een einde
maakte aan mijn voortdurende maagzuur,
waar ik reeds als kind last van had. Ik
heb nooit boter kunnen eten en altijd maar
een heel klein beetje vet. Nu eet ik juist
erg graag boter, en eet bet zelfs veel. zon
der eenig bezwaar. Ik heb Kruschen Salts
al in honderd gevallen aangeraden.
Mevr. A. M. W.
Denk eens een oogenblik na over de oor
zaak van Uw indigestie. Uw inwendige or
ganen hebben aan veerkracht verloren, en
de maag- of verteringssappen houden op
voldoende te vloeien. Uw voedsel in-
plaats van verteerd te worden en opgeno
men ln Uw lichaam hoopt zich nu op
in Uw maag en inwendige organen en brengt
schadelijke zuren voort. Het onmiddellijke
gevolg van de zes zouten in Kruschen is
een natuurlijke aansporing voor de ver-
terings- en andere lichaamssappen. Al
spoedig nadat U met Kruschen Salts be
gonnen bent, kunt U den invloed ten goede
merken. U zult met groote voldoening be
merken, dat V van alle maaltijden kunt
genieten, zonder eenige onaangename ge
volgen. En als U doorgaat met „de kleine
dagelijksche dosis" zult U inzien, dut' de
verbetering die Kruschen U bracht, van
blijvenden aard is.
Kruschen Salts is verkrijgbaar bij alle
apothekers en drogisten 0.90 cn f 1.60
per flacon. (Adv.)
MINISTER VAN WATERSTAAT
NAAR DE WIERINGERMEER
De Minister van Waterstaat is voorne
mens morgen een bezoek te brengen aan
het Wieringerm eer, taneinde zich op de
hoogte te stellen van de vorderingen van het
in cultuur brengen der gronden.
HET VERBURCH-MONUMENT
DE ONTHULLING
Naur we vernemen is thans officieel vast
gesteld, dat de onthulling van het monument
voor wijlen pastoor Verburch, grondlegger van
de Westlandsche druivencultuur, zal plaats
nebben op Maandag 1 Juni a.s.
Het monument zal worden geplaatst te
Poeldijk, in de gemeente Monster. Door de
gemeente moet evenwel nog een plantsoen,
van 30x30 M2 worden gereed gemaakt en
daarom wordt het monument voorloopig ge
plaatst op een perceel grond, terzijde van 't
nieuwe veilinggebouw, aaa de zijde van den
Nieuwenweg.
De plechtigheid der onthulling zal worden
verricht door Z. Ex. Minister Ruys de Beeren
broeck, die zich hiertoe bereid verklaarde.
Het ligt in de bedoeling, dat de burge
meester van Monster, het lid van de Tweede
K&nfetf de heer G. W. Kampschoër een kort
openingswoord zal spreken, waarna de ont
hulling zal geschieden.
Tot bijwoning dezer plechtigheid hebben
zich o.in. bereid verklaard de Commissarissen
der Koningin in de provincie Zuid-Holland,
mr. dr. H. A. van Karnebeek, de burgemees
ter van den Haag, de Dagelijksche gemeente
besturen uit het Westland, de Rector-Magni-
ficus der Landbouw Hoogeschool te Wagenin
gen, mr. dr. de Zaayer, Hoogheemraad van
Delfland, besturen van verschillende organi
saties uit het Westland en vele anderen.
Het monument, dat ontworpen is door den
beeldhouwer, Aug. Falisse te Wageningen,
representeert den Pastoor, terwijl rond het
voetstuk druiven-trossen zijn gehouwen.
KRIJGSKUNDIG ARCHIEF
Het Krijgsgeschiedkundig Archief van den
Generalen Staf, de stichting van wijlen luit-
generaal F. de Bas, bestaat heden 10 jaar.
wat W1 Is
EEN BUITENGEWONE PREEK
k Ben vroeger „meester" geweest. Wel
geen échte, maar Zondagsschoolmeester.
Nog altijd vind ik dat mooi en heerlijk
werk. En knappe, geleerde menschen, die
altijd met de afgezaagde stelling komen
aaniLragc-ii, dat „kinderen er tóch niets van
begrijpen", zou ik willen aanraden: u moet
eens op de Zondagsschool gaan kijken.
Maar daar wilde ik 't nu eigenlijk toch
niet over hebben.
Op die Zondagsschool was er nog een
„meester", die zes dagen in de week 't sla-
gereberoep uitoefende. Of 't een goede slager
was, weet ik niet, maar wèl, dat hij een
uitnemend Zondagssdioolonderwijzer was.
'k Geloof niet, dat hij veel .studie van z'n
onderwerp" maakte. Ook was da vorm,
waarin hij vertelde, zeer gebrekkig. En zoo
zouden er misschien nog wel tien alleszins
gegronde opmerkingen te maken zijn.
Maar niemand deed dit, omdat ieder over
tuigd was. dat wat wellicht bij hem 't
hoofd tekort schoot, alleszins door 't
hart vergoed werd. Hij gaf zich aan 't
heerlijke werk zooals hij was, en hij gaf
zich geheel. En de kinderen hingen aan z'n
lippen ze hielden van dezen „meester"
als van. geen ander.
De blijde boodschap des Evangelies wordt
soms in zeer gebrekkigen vorm gebracht en
nochtans rijk gezegend. Omdat de zegen niet
van ons komt. Die moet, naar Schiller's
onsterfelijk lied, van Boven komen.
Maar dezer dagen las ik iets over een
preek en een prediker, wat zeker wel zeer
buitengewoon mag worden genoemd.
Kothen een zeer gezien burger van Mar
seille, was van geboorte een Zweed. Als pas
gevestigd koopman reisde hij eens van
Stockholm naar Abo in Finland, en had
daartoe plaats genomen op een klein schip.
Met 6chrik ontdekte hij op zee, dat de
bemanning uit zeeroovers bestopd, en zijn
angst vermeerderde niet weinig, toen hij
hen in hun landstaal welke zij niet wisten,
Jat Kothon verstond, hoorde overleggen, hoe
zij hem berooven en zijn lijk in zee werpen
zouden.
Kothen was toen een geheel voor de we
reld levend man, die wel door opvoeding
het Evangelie kende, maar zonder eenige
belangstelling in zijn inhoud.
Hel over hem gevelde doodvonnis ver
vulde zijn ziel met zulk een vreeze des
doods, dat hij, zooals hij later .erhaalde,
voor het eerst in zijn leven waarlijk tot God
toevlucht nam en met ernst om hulp en
bewaring smeekte.
De voorgenomen moordaanslag werd niet
terstond uitgevoerd, daar de zeeroovers be
sloten Kothen eerst mee te voeren naar het
rotseiland, waar hun hoofdkwartier was.
Dit deden zij, daar zij in de meening waren
geraakt, dat de reiziger predikant was.
Toen zij dan geland waren, zeiden ze tot
een oude vrouw, die het huisbestuur had en
op hen «enigen invloed scheen te hebben:
„Moeder, wij hebben een dominee voor je
meegebracht".
De oude vrouw had een godsdienstige
opvoeding gehad; nadat zij zich lichtzinnig
bij deze mannen had aangesloten, waren in
de eenzaamheid de indrukken van vroeger
Iweer hij haar boven gekomen, zoodat ze nu
[met blijdschap zeid< „Dat is best. jongens!
I 't Is morgen Zondag, en dan zullen wij een
i preek hebben. Die heb ik sinds jaren niet
j gehoord."
De aime Kothen wist niet wat te doen.
IZeide hij, dat hij geen predikant maar koop-
I man was, dan was het voor hem met alle
hoop op lijfsbehoud uit. Maar hoe zou hij
prediken bij eigen geringe kennis? Slape
loos en in klimmende vrees bracht hij den
i nacht, door, terwijl de aankomst van een
I nieuwe bende roovers zijn angst nog deed
groeien.
Eindelijk lichtte de morgen aan. De man
nen hadden hun beste kleederen aangedaan,
en hun houding was zelfs wat stemmiger.
Naarmate de tijd tot spreken naderde,
voelde Kothen zich al mear en meer be
nauwd. zoodat het hem onmogelijk scheen,
zijn gedachten eenigszins te verzamelen en
te ordenen. Eindelijk toog men naar een
bijzondere grot, waar den „dominee" zijn
plaats als spreker werd aangewezen-
Als een N'ehemia zag de beangstigdu op
tot God, en Hij, die het oprecht gebed hoort,
deed hem beseffen, dat evenzeer als zijn
eigen hart gebroken was geworden, ook deze
roovers door de blijde boodschap tot een
nieuw leven kouden bewogen wonden.
Die gedachte gordde den spreker op eens
tot vrijmoedigheid aan, zoodat hij aanving
zijn hoorders te bepalen bij het Schrift
woord: „Dit is een getrouw woord en alle
aanneming waardig, dat Jezus Christus in
de wereld gekomen is, om zondaren zalig
te maken."
Zelf voor het eerst levendig van zonde
overtuigd, en voor het eerst ook zich be
wust van den rijkdom van Gods genade,
sprak hij miet een warmte en overtuiging,
die aan zijn woord meeir nadruk gaven, dan
wetenschappelijke vorming had kunnen
doen.
De ruwe mannen luisterden met onafge
broken aandacht; enkelen waren zelfs diep
geschokt.
Na het einde van deze „godsdienstoefe
ning" dankte de oude vrouw den prediker
hartelijk en gaf bevel, dat men terstond een
der booten zou gereed maken, om den man.
die zoo heerlijk gesproken had, met wat hij
bij zich had, ongedeerd te Abo aan land te
zetten.
Of de indruk van zijn spreken bij één of
meer dezer mannen meer dan voorbijgaand
is geweest, werd aan Kothen. die spoedig
daarna zich te Marseille vestigde, niet be
kend. Wat hem zelf betreft die verande
ring ln zijn levensbeschouwing en levens
wijze was even diep als plotseling.
Op den oever des doods door Gods genade
als een brandhout uit het vuur gerukt, was
zijn dankbaarheid niet alleen voor het
oogenblik groot, maar zocht hij ook anderen
te redden. Hij was een nieuwgeboren mensch.
die van nu aan wandeldie in het licht: niet
alleen door zijn weldadigheid, maar niet
minder door zijn nauwgezet leven naar het
Woord des Heeren.
De buitengewone preok was in de eerste
plaats voor den prediker tot rijken zegen
geweest
NEDERLAND EN CHINA
Reuter meldt uit Nanking, d.d. 23 April,
dat daar thans de onderteckening heeft
plaats gehad van het exterritorialiteitsver-
drag tussche/. Nederland en China
NEDERLAND ERKENT DE VOOR
LOOPIGE SPAANSCHE
REGEERING
Het ministerie van Buitcnlandsche Zaken
deelt medé, dat heden is overgegaan tot
erkenning door de Nederlandsche regeering
van de voorloopige regeering van Spanje,
die een verzoek dienaangaande had gericht
tot Hr. Ms. gezant te Madrid.
Dr. H. NANNING's
N I \J£k tandpasta
PS I VM25475cp.tubf
reinigt mond en tanden.
DE ..V. I. T. A."
Opgericht ls de vereen iging van Lnheem-
sche tarweafnemers, kortweg genaamd Vita
Dit is e«n Centraal lichaam, dat zich in ver
band met de uitvoering van de tanvewet
heeft gevormd voor de afname van de daar
voor in aanmerking kennende inheemsche
tarwe.
EN UIT EEN HARD LAND MET EEN
HARTELIJKE BEVOLKING
RAMP VAN DE NOORDPOOL
IJM. 132
|t zusterschip ligt op te IJmuiden met
top naar de Kaai, zwart en treurig, een
tere blok ijzer onttakeld en stil als een
reworpen 'schoen aan de zijde van den
fte midden van ettelijke andere traw-
jals een beeld van machteloosheid en
iteriiheid.
ft scheepsvolkvan „de Zuidpool" ls
Lrooid als de vogels, wier nest is aan-
tkt en verscheurd dloor kwajongerts-
|en, en zoekt werk; werk; wellicht overal
tl want ook in Amsterdams havenmond
liden gaat het niet meer als een paar
t geleden, toen een reisje met Noord-
Zuidpool, met Oceaan I of II of welk
|r schip ook brood gaf aan den zeeman,
durf. en winst aan den ondernemer
moed".
moed schijnt nu in de cultuurlanden
'Europa owral in de schoenen of dieper
in de schoenen, in den bodem gezakt
malve de malaise der achteruitgaande
n en prijzen is-er ook nog een malaise
feest en mentaliteit, die mede de markt
levens zwaar drukt
eral is «en soort wantrouwen in den
land wantrouwen in de toekon 1st, die
Hand kent.
elk een toekomst de bemanning van het
jwschip „de Noordpool" in den nood-
gen, duisteren nacht van den 2S Febr.
ten len Maart heeft verwacht, heeft nog
|»and met eenige zekerheid kunnen
piben zijgeworsteld met all« macht?
I ze plotseling door de ramp, die tot een
Btrophe werd, overvallen?
kbben zij nog veel moeten uitstaan vóór
[door de kokende zee over kleine rots-
Is werden heengeduwd en tegen de rotsen
prpen? Zijn ze soms zwemmend, de
E»n in het zilte schuim tot verweer in
snood uitslaande, tegen de bonkige
r van de Muray Firtli opgestuwd en
iwende duinen van Holland cn met een
ete zucht en laatste warme harteklop
r vtottvt cn Vinderenj vader of moeder?
De stoet op weg naar de begraafpalals. De man met den ambtsketen om is de Burge
meester van Frasenburgh. Links van hem met opstaande kraag Mr Mae. Reid,
vice-consul van Nederland te Aberdeen.
Heel die lijdensweeën zijn heel onwaar
schijnlijk.
De „Noordpool" zette na behoorlijke vangst
den steven huiswaarts. Daar werd zij ook
verwacht.
In don nacht vol schreeuwende ellende,
den onvergetelijke, die Februari van Maart
scheidde, waarin de sneeuw, met orkaan-
woede voortgezwiept, plotseling alle licht
hoven de donker glanzende kust uitblusclite,
werd „de Noordpool" tegen de kust ge
drongen.
Eon verborgen rif keerde de kiel van het
schip, de bovenkant werd ovorwiohtig, heel
het gevaarte duikelde en "zeer spoedig was
het lot van trawler en bemanning beslist.
Nederland kent zulke rampen ook, hoewel
de kans tot ontkoming aan den afgrond,
die zijn ouverzaadbare muil opent, bij ons
grooter is.
Rosehearty, Sandhaven, Fraserburg door
voelen de diepten en de donkere hoeken
van het zeemansleven.
F.n toch, wellicht wegens den eenvoud, de
naaktheid van de schrikkelijke gebeurtenis,
d'rong de doodstijding van de bemanning
als een schelle bliksemflits door van de
Muray Firth tot de Maas.
Deze ondergang greep heel Nederland aan.
Engelsohe ambtenaren, die ons bij aan
komst met de Harwichboot plaats en be
stemming afvroegen, waren wel zoo goed
als wij op de hoogte van de nlaats, waar de
Noord-Ooster stomi de „Noordpool" had
neergesm&kt en afgemaakt.
Sommige familieleden uitten zuchtend1 het
verlangen om het overschot der slachtoffers
te doen rusten in vaderlandschen bodem.
Deze wensch, met bescheidenheid geuit,
werd verstaan en vond weerklank.
Een comité werd voorbereid, de IJmuiden-
sche Reedersvereeniging li«t zich niet on
betuigd. De Vereenigde Exploitatie Maat
schappij stelde met royaliteit een bemand
schip beschikbaar, terwijl een harer direc
teuren, de heer S. Koster, welwillend in het
comité zitting nam; de burgemeester van
Maassluis, de heer C. P. I. Dommisse, fun
geerde als ijverig voorzitter; de Bond van
Christelijke Transport- en Fabrieksarbeiders
deed, nu eens door den heer Stapelkamp,
later door den heer van der Steen, vol
activiteit, wat zij kon, de burgemeester van
IJmuiden- de heer Rijkens bewilligde in het
lidmaatschap van het comité en ook de
Vereeniging Bethsaida, een oud bekende
door haar werk te Lerwick en Dieppe onder
de zeelieden, wees Ds. Heida aan op verzoek
van familieleden om alles te doen in deze
droeve zaak, wat maar mogelijk was.
Geld moest er zijn en het bleef niet uit.
Hare Majesteit, bewogen met het harde
lot der gezinnen, ging voor met liet beschik
baar stellen van een gift; de Vereeniging
„Het Roode Kruis", het Frans Nare bout
Fonds lieten zich niet onbetuigd; de Veree
niging Bctlisaida steunde op haar beurt;
vrijwillige bijdragen van alle gezindten, o.a.
te IJmuiden en Scheyeningen kwamen in;
Gemeentebesturen werkten mede, Begrafe-
nisvereeniglngen alB Simplicitas te Den
Haag en de Eerste Onderlinge te Soheve-
ningen, wilden enkele werkzaamheden vrij
willig verrichten.
Zoodra op het Ministerie van Buitenl&nd-
sohe Zaken door welwillende medewerking,
waarvoor een woord van dank niet achter
wege mag blijven, zekerheid was verkregen,
dat allerlei formaliteiten door het Neder
landsche consulaat te Londen en het vice-
consulaat te Aberdeen waren voort>ereid,
werden Ds. Heida als lid van het „comité
tot overbrenging der slachtoffers" en de
heer A. Kool namens de Vereenigde Exploi
tatie Mij. aangewezen tot verdere uitvoe
ring van het voorbereiden.
Ernstige moeilijkheden deden zich op dii
reis, die den Sen April aanving, niet voor.
Een zitje van meer dan 15 uren achtereen
in den trein van Harwich naar Aberdeen,
is geen opwekking.
Somber en droef om schemerde nevel en
regen den trein, tot Edinburgh naderde;
geheel in harmonie met de stemming, die
ons laag drukte.
Gedurig gedacht ik ln het omwolkte ge
moed de kleine waarschuwing, die tot mij
was doorgedrongen, dat wij te Fraserburgh
en Rosehearty een teere plek zouden aan
raken, omdat wij moesten woelen in do ver-
sch« graven, waar die Schotten met den diep-
gten eerbied onze zeelieden hadden toever-
De duizenden ronden de la tst bagrcvci lijken op dc b;g~*r.'vlaats.
trouwd aan de moederaarde, nadat zij ze
met levensgevaar hadden ontrukt aan de
schuimende golven.
Door de nevelen flitsten echter ook stralen
licht, als wij de kleine droppels lafenis
mochten bieden aan de familieleden, vrou
wen en ouders, die nu in stomme droefenis
en verslagenheid zuchtten: „hoe diep is de
weg en hoe donker het lot van den zeeman,
die brood zoekt en dood ontvangt van de
onbegrijpelijke wereldzee!"
Zeer laat was onze aankomst tv? Aberdeen.
Vroeg begaven wij ons naar het Neder
landsche vice-consulaat. De oude heer Mr.
Mac Reid, die reeds lang zeven kruisjes op
zijn nog ongebogen rug had. vertelde met
voldoening van de begrafenis onzer land-
genooten, van den stillen eerbied der dui
zenden en de treffende toespraken.
Onder felle koude had «,'e teraardebestel
ling plaats gehad.
Doah niemand had zich ontzien.
Mannen met zeemanshanden en beende-
rige gestalte, met zeemanshuid en zeemans
hart, ontroerde vrouwen, alleen m»t omslag
doeken tegen den snerpenden Noord-Ooster
gewapend, kinderen en grijsaards waren ge
tuigen van de laatste eere.
Vele duizenden uit den omtrek en uit het
stadje Fraserburgh, dat dezelfde zee als
voedster en vijandin kent en ze bemint en
ermee worstelt tot den dood toe, volgden
den stoet, die slechts één doel bad: to too-
nen, lioe diep men meeleefde en hoe innig
men meeleed met weduwen en weezen, met
oudere en familieleden, die niet hun harte
liefde konden uitstorten op do plaats des
verderfs.
Zeemansharten kennen, als het op verlies
aankomt, geen territoriale grenzen, maar
smelten ineen bij het gemeenschappelijk
gevaar en bij gemeenschappelijk" ramp. die
de verborgenheid der diepe kolken telkens
veroorzaakt
Mr. Mac Reid, zelf vroeger kind der zee,
wiens schip door een mijn uit elkaar vloog
en die thans de missie onder de zeelieden in
heel het district Aberdeen verzorgt, werd
opgebeld. Hij had tweemaal op de begra
fenis gesproken en wensch te ons, als wij
kwamen, te vergezellen naar Fraserburgh.
Nog volkomen het type van een kapitein
ter zee. gul en hartelijk, zoo stond hij in een
oogenblik voor ons.
Hoewol wij in dien morgen nog allerlei
formaliteit bij het openbaar ministerie aan
de rechtbank haAlen in orde te brengen,
s «raken wij toch af, dat wij kwart voor één
zouden vertrekken naar Fraserburgh.
VI.
H J. HEIDA.
