DINSDAG 17 MAART 1931 TWEEDE BLAD PAG. 6
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
DE BEHANDELING VAN DE
BEWAARSCHOOLKWESTIE
Verdeeldheid tusschen de rechtsche
raadsfracties
NOG GEEN BESLISSING
Afwezig met kennisgeving de hee>ren
Kuyvenhoven en v. Rosmalen.
Onder de ingekomen stukken bevindt zich
o.a_ het reeds door ons gepubliceerde adres
inzake den Stadhuisbouw, welk adres be
handeld zal worden tegelijk met het raad-
huisvraagstuk.
De heer Huurman vraagt, hoe lang dut
nog duurt.
De Voorzitter: Het raadhuis-vraag
stuk bestaat uit verscheidene vraagstukken.
In een der eerstvolgende vergaderingen van
Fabricage komt de zaak aan de orde en
dan komt het vraagstuk ook weldra in den
Raad.
De heer Huurman meent, dat degenen,
die indertijd vóór een meervoudige opdracht
gesteund hebben, heKnog niet zoo mis had
den.
Het eveneens reeds gepubliceerde inter
pellatie-verzoek van den heer Co«ter inzake
de te hooge spanning van de electrische
stroom van de Leidsche Centrale wordt toe
gestaan.
In behandeling komt daarna
de agenda.
Benoeming van een lid van het bestuur
der Vereeniging „De Ambachtsschool".
Benoemd wordt Ir. J. M. Rademaker.
Prae-advies op het verzoek van mej. G.
A. de Blaauw, om eervol ontslag als onder
wijzeres aan de Centrale school voor het
7e en 8e leerjaar.
Aangenomen z.h.st.
Benoeming van een tijdelijk leeraar in
de lichamelijke oefening aan het Gymna
slum. voor den verderen duur van den cur
sus 1930—1931.
Benoemd wordt de heer H. P. de Bouw
meester. Oegstgeest.
Benoeming van een onderwijzeres aan de
Centrale school voor het 7e en Se leerjaar.
Benoemd wordt mej. J. J. van Doorn te
Naaldwijk.
Praeadvies op het verzoek van mevr. J.
G. van Swicten—Vlieland, om eervol ontslag
als onderwijzeres aan de school Langebrug
B. Aangenomen z.h.st
Voorstel tot intrekking van het Raads
besluit van 16 Februari j.l., waarbij aan L.
A Mennes eervol ontslag werd verleend uit
zijn betrekking van directeur van den
Markt- en Havendienst.
Op een desbetreffende vraag van den
heer de Waal (s.d.) antwoordt Wethouder
Reimeringer, dat de oorzaak van deze
verandering in de houding van den heer
Mennes een gevolg, is vati huiselijke om
standigheden. Het wonen in Rotterdam is
ongewenscht voor zijn kinderen.
Het voorstel wordt daaraan aangenomen.
Voorstel inzake den aankoop van de per-
eeelen weiland, gelegen aan en nabij de
Stinksloot, kad. bekend Sectie N, Nis 196,
197.198, 200 en 122 en tot beschikbaarstelling
van de voor dien aankoop benoodigde gel
den.
Aangenomen z.h.st
Voorstel tot het aangaan van een over
eenkomst met de gemeente Delft, betreffen
de wederzijdsche hulpverleeuing inzake de
levering van elecricitcit.
Aangenomen z.h.st
Een luchtbrngkwestie.
Voorstel inzake het aan de N. V. Textiel
fabriek voorheen Gebr. van Wijk en Co. ver-
leenen vg.n vergunning tot het maken van
een verbindingsbrug over de 3e Groencsteeg.
tusschen haar perceelen aan de Vestestraat
eenerzijds en het perceel Groenesteeg no. 55
anderzijds.
De heer de Waal (s.d.) ia van meening
dat het stadschoon door deze brug wordt
bedorven, maar bovendien gelooft spr. dat
de omwonenden last van de brug zullen
ondervinden.
De heer Bergers (r.k.) is geen voor
stander van dergelijke bruggen, maar nu
overeenstemming is verkregen met de ver
schillende belanghebbenden heeft spr. geen
bezwaar tegen dit voorstel.
De heer Van Eek (s.d.) beantwoordt de
vraag of een openbare straat mag dienen
als verlengstuk van een fabriek in 't alge
meen ontkennend. De publieke straten zijn
voor het verkeer en moeten ook boven vrij
blijven. Spr. heeft daarom overwegend be
zwaar tegen dit voorstel.
De heer Bosman is van meening., dat
de heer van Eek er toch zeker niet tegen
zal zijn, dat in de straten een elcctrisch
tramnet wordt aangebracht. Als het alge
meen nut dergelijke dingen vordert, dan
moeten de bezwaren opzij gezet 'worden. Of
een dergelijke brug ontsierend is, daar kan
men ook nog verschillend over denken. In
een industriekwartier kunnen ze een eigen
aardig stempel drukken op de stadswijk. Er
is alles voor te zeggen om de industrie op
deze wijze tegemoet te komen.
Wethouder Splinter wijst ook op het
groote industriebelang dat hier in het spel
is en sluit zich wat dit betreft bij den
hoer Bosman aan.
De heer Van Eek handhaaft zijn be
swaren.
De heer Scholier (s.d.) maakt uit de
woorden van don Wethouder op dat B. en
W. ten allen tijde bereid zijn aanvragen
voor dergelijke bruggen te steunen. Spr.
betoogt verder uitvoerig, dat hij tegen het
voorstel is.
De heer Wilbrink (c.h.) gelooft dat er
een arbeidersbelang bij betrokken is dat
dozo brug tot stand komt- Alles nmet er op
gericht worden do bedrijven op 't oogenblik
gaande te houden en door deze brug te
weigeren, zou mon dit streven tegenwerken,
hetgeen toch zeker zeer ongewenscht is.
Wethouder Splinter antwoordt den
heer Scholier dat nog onlangs een derge
lljkc brug geweigerd is omdat daardoor het
verkeer zou worden geschaad.
Het voorstel wordt daarna aangenomen
met 21 tegen 10 stemmen.
Voorstellen inzake de reorganisatie van
het bewaarschoolonderwijs enz,
De heer Mcyncn (c.h.) herinnert aan
de voorstellen inzake het bewaarschool on der
wijs, die in 1927 in behandeling zijn ge
komen. Ook toon was er geen homogeniteit
ln het col lego van B. en W., hoewel mon op
sommige punten wel eensgezind was. Wat
de huidige voorstellen van de meerderheid
betreft, zegt spr.. dat hij de toelichting niet
geheel voor zijn rekening durft nemen. Met
de clausule bijvoorbeeld, dat het bewaar
schoolonderwijs geen onderwijs is maar
slechts voorbereidend opvoedend werk is
spr. het niet eens. Volgens hem is het wel
degelijk onderwijs.
Tegen de minderhcidsvoorstellen wil spr.
drieërlei bezwaren inbrengen, principieele
bezwaren, bezwaren wat betreft de inrich-
tig van het openbaar bewaarschoolonder
wijs en ten derde financiecle bezwaren. Dat
de minderheid de taak van de opvoeding
aan de Overheid op wil leggen, daar is
spr. het niet mee eens, omdat er een groep
van mcnschen is, die anders mogelijk ten
achter gesteld wordt. Spr. kan evenwel die
behoefte aan openbaar bewaarschoolonder
wijs niet gevoelen. Wettelijke verplichtin
gen zijn er niet Het bewaarschoolonder
wijs is
geen algemeen belang
Dan zouden we leerplicht voor dit onder
wijs moeten hebben. Honderden gezinnen
zien het nut van bewaarschoolonderwijs
niet in. Misschien heeft de minderheid een
oplossing trachten te zoeken in den geest
van de bcvredigingscommissie, maar de
denkbeelden van deze commissie zijn im
mers zuiver theorie gebleven. Minister de
Visser kon deze denkbeelden voor zijn
ontwerp-wet dan ook niet als uitgangspunt
gebruiken. Altijd heeft bovendien het bij
zonder bewaarschoolonderwijs de overhand
gehad, zooals spr. met cijfers illustreert
Met andere cijfers toont spr. aan, dat het
openbaar bewaarschoolonderwijs vergeleken
hij het bijzonder onderwijs uit een finan
cieel oogpunt zeer nadeelig is. De uitwer
king. die de minderheid aan het gelijk
stel lingsprincipe heeft gegeven, acht spr.
onjuist. De gelijkstelling kan in de eerste
plaats niet bereikt worden en de subsidie
van het bijzonder onderwijs wordt te hoog
opgevoerd. De norm voor het openbaar
onderwijs per leerling kan niet van f 100
op f 50 terug gebracht worden, tenzij dan
het gehalte van het openbaar onderwijs
ernstig wordt aangetast.
De subsidie van f 50 voor het bijzonder
onderwijs vindt spr. te hoog, omdat er een
terrein moet overblijven voor de belang
hebbenden om hun liefde en belangstelling
to toonen.
Wanneer onverhoopt de minderheids-
voorstellen worden aangenomen, dan moet
ook
de subsidienorm
ten allen tijde en altijd door met de gemid
delde kosten van het openbaar onderwijs
gelijken tred houden. Dat is financieele gc
lijkstelling.
Spr. maakt voorts verschillende opmerkin
gen omtrent de inrichting van 't openbaar
bewaarschoolonderwijs, omtrent de bezet
ting van de klassen, waaruit eveneens de
financieele bezwaren van de minderheids-
voorstellen blijken.
Uitvoerig behandelt spr. de voorbeelden
van het minderheidsvoorstel. De wijze
waarop de minderheid wil voorzien in de
bezetting door leerkrachten van de zgn.
restklassen, acht spr. de zwakke plek van
het voorstel.
Wat
de financtoele zijde
van het voorstel betreft acht spr. de som
van f50.000 voor den bouw van een nieuwe
bewaarschool wel erg sober. Zou dit be
drag niet behoeven te worden overschre
den? Kan het bij drie nieuwe scholen
blijven? Er zullen toch wel overal mcn
schen zitten, die openbaar bewaarschoolon
derwijs voor hun kinderen wenschen. Het
college van B. en W. dringt er steeds op
aan, dat de grootst mogelijke zuinigheid
wordt betracht. Daar mag men bij dit voor
stel ook wel eens aan denken. De Leidsche
Raad zou zich zacht spiegelen als zij zich
spiegelde aan den Utrechtschen Raad.
Daar is hét met dergelijke voorstellen als
thans de minderheid indient, op een fiasco
uitgeloopen. Laat de Leidsche Raad ook
hier bedenken, dat voorkomen beter is dan
genezen.
De heer Romein (lib.) acht bewaar
schoolonderwijs uit een sociaal oogpunt
noodzakelijk en wenseht ook op dit onder
wijs de pacificatie toegepast te zien. Spr.
begrijpt de strijd, die door de voorstanders
van het bijzonder onderwijs is gestreden,
en erkent, dat de geschiedenis in dit op
zicht veel geleerd heeft. Daarom wenseht
spr. de pacificatie. Natuurlijk moet dit
financieel mogelijk blijken.
Spr. begrijpt niet hoe de meerderheid
durft beweren, dat hier niet van onderwijs
sprake is. Toch spreekt de A.R. Kiesvereen.
in een motie, die in de bladen is gepubli
ceerd, doorloopend wel degelijk van onder
wijs. Hoe is dat te rijmen?
Met de meerderheidsvoorstellen is spr. 't
over het algemeen absoluut oneens. Spr.
staat
diametraal tegenover
het idee om alleen het bijzonder onderwijs
te subsidieeren. Er bestaat op deze manier
geen schijn van gelijkheid. Het neutraal
onderwijs komt dan achter, omdat daar
voor geen initiatief bestaat.
Weth. Goslinga: En de school in het
Noordeinde dan?
De heer Romein: Dat is iets anders.
Die school is voor opleiding van kweeke-
lingen en bovendien voor een bepaald
milieu. Spr. wijst er verder op, dat hij 't
met de minderheidsvoorstellen niet heele-
maal eens is, maar deze bezwaren zijn
niet van principieelen aard. De voorstellen
gaan uit van de pacificatie-gedachte. Spr.
brengt den wethouder van onderwijs hulde
dat hij deze richting heeft gekozen. Aan 't
oordeel van den wethouder van financien
wat betreft de financieele zijde van hef
voorstel kan spr. tot zijn spijt geen waarde
hechten, omdat de heer Goslinga te veel
partijman is. Spr. hoopt, dat de berekenin
gen vun de minderheid niet tegen zullen
vallen. Spr. hoopt, dat door de de rechter
zijde in dit opzicht ook de noodige matig-
"hcid zal worden betracht.
Den heer v. Es (a.r) doet. het genoegen
dat beide voorstellen van B. én W. uilgaan
van het gelijk recht van het bijzonder en
het neutraal onderwijs. Spr. is ook van
meening dat hot bewaarschoolonderwijs
wel degelijk onderwijs is en niet alleen
opvoedend werk. Van neutraal onderwijs
wil spr. liever niet spreken, omdat neutra
liteit ten opzichte van onderwijs niet bo-
staat.
Spr. wijst dan verder op do grooto
macht van het
particulier initiatie!
waardoor het bewaarschoolondrrvijs zeer
in groei in toegenomen in de laatste Jaren
Bij een doelmatige subsidie aau het bij
zonder onderwijs kunnen alle par».Jr- ?'or-
den bevredigd.
Spr. acht het zeer de vraag of de be
scherming van de minderheid wel gehand
haafd kan worden. In elk geval heeft men
dat allerminst in de hand. Het heeft er
allen schijn van. dat het aantal van drie
openbare scholen overschreden zal worden
ieU^Lgr darl
Kinderkleeding
Eest
kijken/i
byf
terwijl ook het aantal bijzondere scholen
voor uitbreiding vatbaar is. De verhooging
van het schoolgeld zooals de minderheid
het voorstelt zal ook moeilijk doorv.oerbaar
zijn. In elk geval moet bij aannpming van
het minderheidsvoorstel op groote tegen
vallers worden gerekend. Ook het bedrag
van f50.000 voor den bouw van een nieuwe
school zou wel eens zeer tegen kunnen
vallen.
De verlaging van het salaris van nieuw
aangestelde onderwijzeressen acht spr. een
zwak punt in beide voorstellen. Al spoe
dig zou actie kuncn worden gevoerd, waar
door de financieele opzet eveneens in ge
vaar zou kunnen worden gebracht.
Spr. wijst ook op het tragische voorbeeld
van Utrecht om er tenslotte in antwoord
op den heer Romein, op te wijzen, dat de
a.r. partij met de pacificatie is meegegaan
omdat dc grondwet dit als uiterste toelaat
Het streven van de a.r. partij is nog alijd:
De vrije school voor heel de nutie.
De heer Wilmer (r.k.) acht het voor
stel van de meerderheid niet in strijd met
de gelijkberechtigdheid van allen, zooals
de heer Romein. Met aanhalingen uit zijn
rede in 1927 ten opzichte van deze zaak
toont spr. voorts aan, dat hij toen reeds,
indien dit financieel mogelijk was,
voor de gelijkstelling
was. En daarom, nu deze financieele be
zwaren niet bestaan, zooals uit de voorstel
len blijkt, kan spr. con amorc met het
minderheidsvoorstel van B. en W. meegaan
De heer Wilbrink: U is licht geloovig
in die cijfers.
De heer Wilmer: Dat is eigenlijk een
insinuatie. Als de cijfers van de minderheid
niet te vertrouwen zijn, dan kun hetzelfde
gezegd worden van die van de meerder
heid.
Spr. zegt van de motie, die in de a.r. kies
vereeniging aangenomen is, dat deze een
verkeerde indruk wekt, vooral door dc pas
sage, dat de r.k. fractie huldigt in deze dc
denkbeelden van de linkerzijde. Dat is
onjuist en spr. gelooft, dat deze motie ge
boren is uit een zekere hartstochtelijkheid
zoodat hij haar niet zoo ernstig opvat.
De waarschuwing van den heer Meynen
Wacht u voor de financieele gevolgen, kan
ook op de voorstellen van de meerderheid
worden toegepast.
De heer Groeneveld (s.d.) kan zich
niet met de meerderheidsvoorstellen ver-
ecnigen, omdat daarmee in hooge mate on
recht gedaan zou worden. Reods dadelijk
zouden de voorstanders van het neutraal
onderwijs voor het stichten van bijzondere
bewaarscholen in twee groepen uiteen val
len, een groep beter gesitueerden en een
groep minder gegoeden, welke laatste in
de onmogelijkheid zou verkeeren scholen
op te richten. Bovendien neemt spr. ge
noegen met neutraal onderwijs.
Intusschen heeft spr. ook geen groote
bewondering voor de minderneidsvoorstel-
len. Door Spr. wordt het beginsel van een
gelijkstelling niet aanvaard. Men kan niet
spreken van tweeërlei richting. Er zijn
bijzondere scholen en scholen zonder rich
ting, zoodat niet van twee tegenovergestelde
richtingen sprake is.
De heer Groeneveld breekt hier zijn rede
af, waarna de vergadering wordt verdaagd
tot des avonds kwart over acht.
AV OND ZITTIN G
In de avondziting zet de heer Groene
veld (s.dA zijn rede voort. Spr. wijst er
op. dat 't idee sociaal-democratische scho
len hem wel aantrekt, maar zooveel ver
stand hoeft spr. nog wel. dat hij kinderen
van 4 iaar de sociaal-democratische begin
selen niet zou willen bijbrengen. Zoo is 't
ook met de godsdienst en daarom, als mon
er liefhebberij in heeft de godsdienst op de
bewaarscholen te brengen, dan kan de ge
meenschap dat toch niet gaan bekostigen.
Hoewel spr. tegen de gelijkstelling is, kan
hij zich toch wel met het minderheidsvoor
stel vereenigen, omdat daardoor aan liet
openbaar onderwijs tenminste eenig recht
worden gedaan. Als de gelijkstelling echter
een feit wordt, dan zal er een wedloop ont
staan om scholen te stichten en spr. be
twijfelt of de wethouder dat tempo kan
bijhouden. Er zijn op 't oogenblik elf bij
zondere en drie openbare bewaar
scholen. Het bijzonder onderwijs is daar
mee veel te ver en spr. zou wel eens willen
weten hoe het gaan zal als door dit voor
stel de bijzondere scholen zullen worden
ontvolkt
De heer Verwey (s.d.) wijst er op, dat
er bestaat een strijd om het kind. De bij
zondere bewaarscholen beschouwt men als
voorportalen voor de bijzondere lagere
scholen. De gemeente heeft dit niet in de
hand, maar zij kan in elk geval neutraal
en regelend optreden. Hiermede is de hou
ding van de meerderheid van B. en W. in
flagranten strijd.
De heeren Van Es en Meynen hebben
h >ofdzakelijk bezwaren tegen de financieele
gevolgen van het minderheidsvoorstel. Voor
deze financieele bezwaren heeft Spr. even
wel niet veel respect. Deze worden altijd
geopperd wanneer sprake is van rechtvaar
dige wenschen ten opzichte van hel open
baar onderwijs. Spr. begrijpt niet hoe men
is kunnen komen tot de conclusie dat do
gemeente hier geen taak heeft ten opzichte
van het openbaar onderwijs, terwijl toch
een derde gedeelte van de bevolking dit on
derwijs verlangt. De gemeente heeft hier
wel degelijk een taak, een taak die al te
lang is verwaarloosd. De groei van het
bijzonder bewaarschoolonderwijs is voor 'i«
groot gedeelte het gevolg van hè' ontbreken
van het openbaar bewaarschoolonderwijs
Spr. geeft in overweging een commissie te
benoemen, die toezicht houdt op het bewaar
schoolonderwijs en voor den bouw var.
scholen advies gooft.
De heer Wilbrink (c.h.) merkt op dat
hel minderheidsvoorstel gegrind is op de
pacificatie, maar dat het den heer Tepe
toch wel wonderlijk te moede moet zijn ge
worden, toen hij van de heeren Groeneveld
en Verwey, vertegenwoordigers van dc frac-
Me, met welker steun het voorstel moe'
vcwdcn aangenomen, hoorde dat zij van de
wtni".-•»<& relets moeten hebben. Van hen
is in de w'"-*nst voor het bijzonder onder
wijs slechts te««:~,<«>»id te wachten.
Met dankbaarheid Spc da* d°
heer Romein zich wel kan indenken dat
sommige ouders voor hun kinderen geen
gen egen kunnen nemen met neutraal on
clerwijs. Het verwondert Spr. echter, dat de
heer Romein er niel de minste behoefte
aan heeft bot pariiculder initiatief aan te
wakkeren. Zijn partij staat het particuliei
initiatief toch wel degelijk voor.
Spr. kan in het minderheidsvoorstel ho
vendien geen volkomen gelijkstelling zien.
b.v. bij het stichten van gebouwen, wat he
treft het uit he alen van de bouws m.
Als de minderheidsvoorstellen uitgevoero
zouden kunnen worden, zooals ze voorgo
praat worden, zou Spr. er nog wel iets voo-
voelen. Er wordt heel gemakkelijk gerekend
maar Spr. ziet niet in toe het mogelijk is
dat plotseling de onderwijskosten zullen
dalen van f 100 op f 50. Is dat pacificatie
dat er maar twee bijzondere bewaursoholen
hij mogen worden gesticht. Het is alle
maai wel rrnoi voorges e ld, maar wat za
er in de practijk van terecht komen?
Voor het besluit dat men in '27 heeft ge
nomen om feen openbare school te stichten
heeft men zooveel respect gehad blijkens het
voors'el van nu, maar met het voorstel om
den leeftijd op 3 jaar en niet op 3V2 jaa
te stellen, in dezelfde vergadering genomen
heeft men niet de minste rekening goh >u
den Op handhaving van dit raadshesiui
zou Spr. toch wel aan willen dringen. B<<
vendien dringt Spr. aan op een clausule dat
hel bes aan van een bepaalde school in een
bepaalde wijk geen beletsel zal zijn voor
het stichten in die wijk van een schoot van
een andere richting.
De heer De Re ede (c.h.) ziet een ge
vaar in de berekening van de minderheid*
voors'el Ion, omdat men gerust kan aannc
men, dat de kosten veel hooger zijn dan
geraamd is.
Weth. Tepe aan bet woord
Wethouder Tepe verdedigt het stand
punt van de minderheid.
Spr. wijst er op, dat het moeilijk was een
voorstel te doen, waarbij allen zouden
vredigd zijn. Na eenige geschiedkundige op
merkingen wijst Spr. er op dat hel nieuwe
college togon met een schoone lei. Aan do
hand van een aantal citaten van de leden
van de bevredigingscommissie toont spr
aan, dat onder financieele gelijkstelling moei
worden verstaan het bieden van een gelijke
kans aan bet openbaar en het bijzonder on
derwijs. Het is waar, dat er geen wettelijke
regeling bestaat voor liet liewaarschoolondei
wijs, maar bij de bevredigingscommissie za*
wel degelijk voor de financieele gelijkstel
ling ook op dit kleuter n-derwijs toe te pas
sen. Dat dit niet wettelijk geregeld is, vond
zijn ooizaak in de finantieele gevolgen, waai
men tegen op zag. Binnen 't raam van de
financieele mogelijkheid is spr. daarom voo-
de finantieele gelijkstelling en hij gelooft da'
de v orstanders van de meerderhcidsvoorstei
len zich daar wel bij kunnen aansluiten. Er
is immers biet wel degelijk sprake van on
derwijs, zooals de heer-en v. Es en Meynen
volmondig hebben erkend. Uitvoerig toon
spr. uit verschillende citaten aan de waarde
van dit voorbereidend onderwijs, zoodat er
alle reden is om dit onderwijs op dezelfde
wijze te behandelen als het gewoon lager on
derwijs.
Men mag niet aannemen dat de voorstan
ders van bet openbaar onderwijs elkaar kun
ncn vinden om neu'rale scholen te stichten
Alleen het minderheidsvoorstel biedt voldoen
de waarborg, dat alle ouders in de gelegen
heid zullen warden gesteld, dat onderwijs,
dat zij gewenscht achten, voor hun kinderen
te on'vangen.
Wat de finantieele zijde van de zaak be
treft wijst spr. erop dat het Utrechtsche vooi
beeld tot voorzichtigheid maan'. Een bezui
niging op het openhaar onderwijs moei daar
toe genoegzaam waarborg bieden, dat de
voorstellen niet zouden gaan hoven de draag
kracht der gemeente, terwijl bij deze bezui
niging toch het onderwijs aan redelijke
eischen zou moeten blijven vrldoen. Inder
daad is een voorstel in dezen geest, dank zi;
mede de medewerking van de geheele af
deeling onderwijs Ier gemeente-secretarie
tot stand kunnen komen.
Men mag daarbij niet het onmogelijke
eischen. F.r zijn fouten aan het voors'el
Het is niet volmaakt, maar niettegenstaande
dat is Spr. van meening, dal het een voor
stel is. dat voor ieder accep'abcl is, wan
neer men zich tenminste op het standpun'
van de pacificatie stelt en niet s'eil be
weert, dat men de openbare school niei
wenseht.
De bewaarschool is een buurtschool en
daarom kan alleen de openbare school in
sommige buurten de oplossing zijn, wan
neer in zulk een buurt verschillende kleine
groepen bestaan, die niet zelfstandig een
school kunnen oprichten.
Spr. gaat dan over lot de beantwoording
van de verschillende sprekers. De princi
nieele bezwaren van den heer Meynen kan
Spr. niet deelen. De heer Meynen heeft het
klassegetal van 50 Ie laag genoemd, maar
dit geldt toch ook vior het meerderheid*,
voorstel, dat het klasseee'al wil brengen op
48, terwijl 50 ook altijd gegolden heeft als
maats'af voor het bijzonder onderwijs. Een
s->ortgelijke redeneering geldt voor de leer
krachten.
Aan de rekeningen van het minderheids
voorstel op zichzelf mag men niet twijfelen.
Deze ziin ntet geflatteerd op de een of an
dere wijze. Het zijn echter schema'ische rij
fers. die met de prac'iik waarschijnlijk nie»
zullen kloppen tot op iedere rent. Spr. heef*
daarom nauwkeurig uitgerekend wat even
tueel in ongunstige oms'andighoden de
meerdere kosten z--u-den ziin en dan blijf'
Spr. nog beneden het eindbedrag of slech'i»
heel weinig boven het eindbedrag van de
meerderheid.
De beraadslagingen verdaagd.
Wethouder Tepe breekt te ongeveer elf
uur zijn rede af, waarna de beraadslagingen
over de bewaarschool voorstel len worden vei
daagd tot de volgende vergadering.
Prae-advies op hei voorstel van den heer
Groeneveld, inzake beschikbaarstelling vai.
gelden ten behoeve van de bevordering van
het geven van goede volksvoorstellingen op
het gebied van zang, muziek en tooneel te
vens prae-advies op het verzoek van her
Mannenkoor „De Veroenigde Zangers", om
een subsidie in de kosten van een te geven
concert
Wordt aangehouden tot de volgende ver
?a dering.
Verordening houdende wiizigïne van de
verordening van 25 Sentomhcr 1922 (Gem.
blad ni. 56) op de Veemarkt.
Aangenomen z. h. st.
Verordening, hondonde wijziging van de
verordening van 23 Mei 1912 (Gem.-blad no
181 on het Rijden.
Wordt aangehouden tot de volgende ver
gadering.
Verordening, houdende wüziging van de
verordening van 11 Aug. 1864 (Gem -h'ad
no. 11). houdendo Rendement voor 't Gerof
Minne- of Avon o„de Mannen- en Vrouwen
huis binnen leiden.
Word.t aangehouden tot de volgende ver
gpdpHng.
Prap-o,d\des on hef verzoek van de I e'-d
«rhe Kofttetergvpropntg-irw ..Verbet e 7\\
ons Streven" om de huwelijksvoltrekkingen
JAARL. ALG. VERGADERING
VAN DE AMBACHTSSCHOOL
DE UITREIKING DER DIPLOMA'S.
boom. D. Bösecke, J. Cornelisscn, G Del-
meer, J. W. Elstgeest, A. G. v. d. Geer, A. W.
F. Geerlings, A. H. v. Grol, I. HmiseivA. P.
v. d. Klauw, H. Kleinman, R. Koningen, D.
Kraaijcnbrink, S. Langcveld, A. J. Marlijn,
P. v. d. Meyden, Q. Meijer, J. -Ie Mooij, P.
Noordhoek, J. Nust, J. den Oudsten. J. H
Planje, P. Plomp, P. .J. Plomp, H. v d. Pom
pe, P. C. Reizevoort, A. Sirre, R. Slingerland,
A. Tefij, A. J. Tcrruwe, I. Vermond, D. Je
Gistermiddag is de jaarlijks.che algemeene
■orgadering gehouden van de Vereeniging j Vink, J. M. Wag.•maker, W. Witteman,
De Ambachtsschool" in tegenwoordigheid de Wolf, H. de Wolf. Voorwaardelijk* A.
tegenwoordigheid
van verschillende vertegenwoordigers van
schoolcommissies, onderwijs-autoriteiten.
leden en begunstigers der vereeniging,
ouders der leerlingen, leeraars, oud-leerlin-
gen en leerlingen.
Dc voorzitter. Ir. A. M. Touw hield daar
bij de gebruikelijke rede, waarin hij een
overzicht gaf over de afgeloopen cursus.
Rede Ir. A. M. Touw.
Mocht spr. op de vorige jaarvergadering
kunnen zeggen, dat het schooljaar 192!) in
groote mate redenen tot dankbaarheid en
bevrediging had gegeven, ook van het
«chooljaar 1930 kan gelukkig hetzelfde wor
den gezegd Het onderwijs kon geregeld en
niet vrucht worden gegeven, hetgeen zal
blijken uit de resultaten die bereikt zijn:
maar wat vooral tot groote bevrediging
stemt is het feit. dat het aan het bestuur
gelukt is een terrein te verkrijgen, waarop
binnenkort een uitbroidi.ig aan de school
zal kunnen worden gegeven, waardoor in
een reeds jarenlang bestaande, nijpende be
hoefte zal worden voorzien. Wel is waar is
de oplossing van het uitbreidingsvraagstuk
nu juist niet de meest ideale oplossing,
maar er was eenvoudig geen andere moge
lijk. De meest voor de hand liggende uithrei
ding der school n.l. van de zijde van het
spoorwegterrein, moest worden uitge
lijk*
Barkema, C. Galjaard. C. Guijt, J. Jansen
en H. Stikkelorum. Niel be\urderd: 3 leer
lingen.
Meubelmakers, bevorderd van de 2e
naar de 3e klasse: J. Fileman, A. v. Dn» ien
en P. Si mon is. VoorwaardeüjK: B. den Oud
sten en L. Spek.
Van de le naar dc 2e klasse; D. v. Eg-
mond, J. F. Raar, II. G. Regeer en K. J. M.
Rosdorff. Voorwaardelijk: A. v. Bieinen en
G. Gijzcnij.
Schilders, bevorderd van de 2e naar de
3c klasse: P. Admiraal, S. J. de Jong, J. Ph.
Louwrier en W. Paalvast.
Van do 1e "naar de 2e klasse: A. Bakker,
C. Borst, S. v. d. Kwast, B. Nieuwenhuizon,
B. Oudshoorn, C. Ouwersloot, A. Schippers
en II. v. d. Vet.
Metaalbewerkers: bevorderd
dc 2e naar dc 3e klasse: C. B. v. Ark. F.
Bakker. H. v. Dokkum, J. v. Ees, J. Fakkel,
C. de Graaf, H. v. Hoevelaken, C. A. Holle-
brandso. J. llollemans. A. Kleinjan, II. Lam
me, 11. v. Leeuwen, H. v. Manen, J. C Mili-
kun, H. Olivier, P. J. Otto, J. Piket, J. v. d.
Wal, C. Wille, A. G. Th. Zonneveld, W. Ba-
tclnan. G. A. Brandt. J. G. Broers, W. Dijk-
drenth, C. G. H. Engelsman, D. Groenendijk,
W. H. v. d. Heide, M. J. v. Houten, H. G. de
Jong, G. Parlevliet, J. v. d. Plas, A. Plezier,
W. v. d. Rcyden, W. P. v. d. Scheur,
Spruit, H. M. Swaak, H. Valk, G. v. d. Vis,
kold, omdat na vorscliillcnde besprekingen j r v. Vreellcndaal, D. J. Vijlbrief, W. I
met de betreffende spoorwegautoriteiten,
voldoende was komen vast te staan dat geen
grond door de spoorwegen aan de school kan
worden afgestaan. Deze zijde is dus gesloten.
Overwogen werd toen een uitbreiding aan
de Rijn- en Schiekade, maar daarbij deden
zich onoverkomelijke bezwaren voor. zoodat
ook van dit plan moest worden afgezien.
Wat nu? was de vraag die het bestuur en
den directeur steeds bezig hield. En zie,
door een gelukkig toeval kwam het bestuur
te weten, dat er aan de overzijde van de
school zeer waarschijnlijk een stuk grond
zou kunnen worden gekocht, toebchoorende
aan den heer Noordman op welk stuk grond
voldoende ruimte is geboden om 5 ruime
leslokalen voor het praktisch onderwijs te
bouwen. Na ernstige overweging kwam het
bestuur tot de conclusie, dat pogingen in
het werk moesten worden gesteld, om be
doeld terrein te koopen. Het bezwaar van te
hebben 5 schoollokalen aan de overzijde van
den vóór het schoolgebouw loopendon straat
weg, dus gedeccntralseerd gelegen, werd
onder de oogen gezien. Met de inrichting
van den lesrooster kan echter veel van dit
bezwaar worden ondervangen, maar boven
dien, en dat woog wel het zwaarst, er was
eenvoudig geen andere gelegenheid om de
school te kunnen uitbreiden.
Met de autoriteiten te Den Haag werden
de noodige besprekingen gehouden, terwijl
inmiddels onderhandelingen werden geo
pend over den aankoop van meergenoemd
terrein. Het gevolg van een en ander is ge
weest, dat Z.Exc. de Minister van Onderwijs
Kunsten en Wetenschappen toestemming
heeft gegeven het terrein voor de school te
koopen terwijl de onderhandelingen tot koop
hebben geleid.
Men is dus een belangrijken stap nader
tot de uitbreiding van de school; met spoed
worden de plannen gereedgemaakt. Het ge
touw zal eenvoudig, doch praktisch wor
den ingericht; het zal bevatten vijf lokalen
voor het praktisch onderwijs. Nog in den
loop van dit jaar hoopt men het nieuwe ge
bouw gereed te hebben.
Na deze mcdedeeling ging spr. over tot
het noemen van de namen der 'JO leerlingen
aan wie het diploma kan worden uitgereikt
en daarna van de leerlingen, die tot -een
hoogere klasse zijn bevorderd.
Diploma's en bevorderingen.
Leerlingen die de school met diploma ver
laten:
Timmerlieden (19): H. v. Ammers.
W v. d Bijl, P. J. de Groot, J. II. Hoogeveen,
G. Janssen, C. de Jeu, M. P. Kikkert, N. J.
J. v. d. Klcij, A. Moerkerk, G. Pnulini, W. J.
Piket, S. Ramak, J. Regeer, A. v. Riet, P. v.
d. Sterre, C. W. v. d. Velden, C. Verloop, H
v, Vliet en A. v. Wilsum.
M e u b e 1 m a k e r s (2): A. J. v. Gangelcn
en J. de Vos. T J
Schilders (4): A. P. v. Beck, J. J. de
l'Ecluse, J. J. Mn reel is en B. W. J. Oorschot
Metaalbewerkers (38): R. Alt, M. v.
d. Berg, A. P. Blok, J. H. Blote. H. J. de
Boer, J. Ciere, F. A. J. v. d. Eerden, H. Haan
tjes, J. M. Hillebrand, M. T. Hoogeveen, J
Hoope, J. Huisman, A. M. v. Ingen Schenan.
G. S. de Knegt, J. v. d. Kraan, M. J. v. d
Krogt, L. Lahordus, P. G. Laterveer, C. M
Spaan, J. C Heidema, A. J. v. Leeuwen, H
v. Leeuwen, C. N. J- Lemmers, G. C L. v.
Marsbergen, W. D. Oostenbruggen, J. Ouds
hoorn, C. Ph. Rozier, B. G. G. Schneiders, J
Schoenmaker. II. J. Schuurman, W. Val
lentgoed, A. Verkuijlcn, B. L. A. de Vrind.
P. J. v. d. Waals. J. A. Wakka, H. Wassink,
G. R. v. Wijk en M. v. Zeijl.
Electriciens - Instrumentma
kers (27): H. W. B. Bakker, J. Brouwer,
f. M. Rrusse, L. v. Duurcn, H. M. v. Dijk, J
Th. K. Erkelens, S. Haantjes, Th. J. Hofstra,
P. v. Houten, C. J. Kampinga, A. Knotsen
burg, H. J. v. Leeuwen, J. J. v. Loef, J. Mei
man, J. Mugge, A. P. de Nie. F. C. D. Pop
ken, P. C. Prins, J. Rhijnsburgcr, J. C. v.
Sisseren, H. J. Sloos, L. M. Speet, I. v. d.
Staal, A. Straver. H. D. v. Veen, A. van de
Visch en A. C. Vrolijk.
Overgangsexamens 1931.
Timmerlieden, bevorderd van de 2e
naar de 3e klasse: J. 1- Ammerlnan, T.
Rlok, C. de Boer, A. Boot, G. Danturna. C.
Hak. H. de Hper, F. J. v. Hove. il. T. Key.
P. A. de Lange, G. v. Leeuwen. II. D. Mast.
A. Parlevliet, H. M. v. Schrik, T. C. Scheer.
P. J. v. d. Wpals en K. Zijlstra. Voorwaar
lelijk: J. Schouten. Niet bevorderd: 2 leer
lingen.
Van de 1e naar de 2e klasse: A. Arnold us
F. dc Boer, C. L. de Boer, L. de Boer, J. Bos
Wijk en A. v. d. Zeeuw. Voorwaardelijk:
v. d. Klaauw. Niet bevorderd: 2 leerlingen.
Van de le naar de 2e klasse: A. C. H.
Arends, I. Arnoldus, Th. Earthen, J. Ba-
rends, II. v. Bcrkel, H. Borgerding, E. Croi-
set, P. v. Diggele, J. v. Duijn, J. Eikerbout,
J. v. Es, H. J. M. Goddijn, A. v. Heusden. A.
Heuzon, F. M. Hollebeek, N. v. Houten. P.
Kalkhoven, J Koren, B. D. Robbers, H. J.
Bosboom, B. H. Jansen, K. A. Mechelse,
de Meij, B. M. F. Miché, C. v. d. Reijden, J.
J. G. B. Selier, J. Sjardijn, J. Slingerland, 1
G. Staal, II. Stoute, H. J. Teyn, J. J. Tuijt-
hoff, Aug. Veen, A. M. Vreeburg, J. de Vroe
de, J. Wakka, Ph. Wassenaar, C. A.
Wilk, M. v. Wijk, H. S. Wijnbeek, F. v. Beek
R. Been, J. G. Bethe.'W. Dusoswa, I. de Feij,
A. L. Friesema, J. Hillebrand. A. Horree. G.
Immink, J. Klein, J. v. d. Linden, A. de Ma
rie, G. F. Meijer, W. Momberg, N. Oudshoorn
K. Pardon, J. Spierenburg, H. Verstraten, J.
G. v. d. Zeeuw en J. Zwart. Voorwaardelijk:
T. Jongbloed, J. Ouwerkerk, H. P. W. Woes-
tenburg, J. A. Koster en Th. H. Peterzen.
Niet bevorderd: 6 leerlingen.
F. lectriciens-Instrumentmakers,
bevorderd van de 2e naar de 3e klasse: M.
J. v. Beijeren Bergen en Henegouwen, J.
Bloem, G. Boot, G. Th. Breuring, H. A. Cou-
vóe, J. Fakkel, A. v. Gent, H. de Geus, G. J.
M. Goslinga, L. Klinkhamer, J. G. v. Leeu
wen, L. E. J. Moeliker, H. R. A. Nater, J. J.
Planje, S. P. Robbers, J. Sclier, J. W. Was
senaar, T. Werkhoven, P. Westmaas, F. H.
Wijsman en W. Zaalberg.
Wat de vakavondschool betreft ontvingen
onderstaande leerlingen een diploma voor
bouwkundig teekencn: W. H. A. Beugelsdijk
Leiden: D. van Duijn. Noordwijk a. Zee: G.
C Duynisveld, Voorschoten: M. Galjaard,
Leiden; L. J. v. d. Geer, Voorhout; D. v. d.
Meij, Leiden; R. de Nobel, Sassenheim; W.
v. d. Oever, Leiden; C. Schaap, Katwijk
Zee: C. Schfiller, Leiden: J. Th. Wurzer. Lei
den; J. v. d. Zwam, Rijnsburg; en voor meu-
belteekenen: Ph. v. d. Meer, Leiden; A. Vree
ken. Leiden.
Als bijzonderheid deelde spr. daarna mede
dat de Leidsche Ambachtsschool dit jaar
voor de eerste maal jongelui aflevert mot het
diploma elcctricicn-instrumentmaker.
Het ligt in de bedoeling van het bestuur,
de jongens, wanneer zij in hun eerste leer
jaar parallel met de metaalbewerkers alge
meen vormend vakonderwijs hebben geno
ten, gedurende het tweede leerjaar meer spe
ciaal onderwijs te geven, zoowel
electricicn als instrumentmaker.
In Maart 1929 werden daarom uit de drie
tweede klassen metaalbewerkers 28 leerlin
gen ondergebracht bij den toen benoemden
lejraar J. Docter. De meubclmakerswerk-
plaats werd tijdelijk als werkplaats inge
richt voor deze vakken en nu „Maart 1931''
kunnen dc eerste leerlingen voor deze vak.'
ken met het einddiploma afgeleverd wor
den. Deze klasse is wegens ernstige ziekte
van een der leerlingen teruggegaan tot 27
en het is voor het bestuur een groote voldoe*
ning aan allen heUdiploma te kunnen uit
reiken
Spr. feliciteerde voorts de gediplomccroi
leerlingen met hun succes en vermvanda
hen met energie op hun levensweg verdei
tc gaan, terwijl hij ook de ouders of voog
den hartelijk gelukwonschte.
Voorts richtte Spr. woorden van hartelijke
waardeering tot den directeur en de leeraren
voor hup uitstekende ambtsvervulling in het
algcloopen jaar.
•lie op de gewone dagen in de Stads-Goh >or
zaal plaats hebben, te doen geschieden in
het gebouw „Tot Nut van 't Algemeen".
Aangenomen z. h. st.
Do motie van den heer Romein inzake
do Zondagswet en dc interpol la* ie van den
heer Co3'er inzake de spanning van het
lichtnet, worden eveneens aangehouden tot
de volgende vergadering.
Spoedeischcnd wordt daarna nog behan
deld een voorstel om de Stadsgehoorzaal
eednrende drie avonden in de maanden
Maart cn April kosteloos ter beschikking te
stellen van de Leidsche Bestuurdorsbind
voor on'spanning van de werkloozcn.
Wordt aangenomen z. h. st
De rondvraag leverde weinig belang-
•iiks op.
Daarna sluiting.
Rede van den Directeur.
Het is wel een zeer schoone dag, welke
ons zoo telken jare in dc maand Maart wordt
bereid, a.dus Spr. Zeer zeker is die dag vooi
dit jaar wel heel mooi, als wij zien hoe daut
huiten de zon schittert. Voor ons leeraren
is dit een der mooiste dagen van het jaar,
want leveren we thans niet een stuk werk
af, een stuk van onzen arbeid! En zie d
glundere gezichten van onze jongens, die i
niet het diploma, een brevet op hun be
kwaamheid, onze school gaan verlaten, c
daar aan de menschcid te gaan verkon
digen: daar zijn wij, wij hebben wat geleerd,
geeft ons werk en wij zullen u laten zien,
'lat do Leidsche Ambachtsschool in staat i
geweest ons de b ginselnn van het vak bij tö
brengen.
Jongens, vóór het dan zoover Is en w
kaar da hand drukken, wil ik eerst nog eens
Wat zeggo.n, waarnaar jo goed moet llnsu-
ren. Je hebt hier nu wat ge eerd, zoowel o|i
praktisch nis op (henrotisrh gebied, mnaf
straks zal blijken, dat jc nog veel tc kort
komt. En wat j^> nog veel te kort komt. zal
blijken le zijn, de praktisch vaardigheid,
de routine voor je vak. En nu zul je straks,
waar jc nok te werk wordt gesteld, met an
dere m nschen moeten s; inenwerken, die
wellicht geen Ambachtsschool hebben ba-
zocht. maar wel veel vaardigheid hebben
T-acht van hen wat te leeren. Wrest vo
nu je nog jong he it he eefd en voorkomend,
toont dat je op deze school hehnlve va.,
kwnnmhoid. ook hebt. gel ord, hoe ie je ge
dragen moet in de maa'scbnppij. Ik heb al
meerdere melen de gelegenheid gehad, jelui
zoo in de Mass" ton te. spreken, ik zal h
nu kort m-ken. Ren dine erWor ru-c: Den
nu niet: Zie zoo ik bob m'n diploma en
nu ben ik kli.nr. Neen er moet nog moei
leord wnrd'n. Dit kont eo doen. d«-or nv
cursussen to bezoeken. Onze school heef!
